Tag: εργασία

Κάντε στην μπάντα: έρχεται η τηλε-εργασία!

Δευτέρα 9 Νοέμβρη. Αυτό η ασταμάτητη μηχανή δεν το περίμενε!! Eκτός απ’ την “απειλούμενη κατάρρευση του συστήματος υγείας” που επιβάλει την μαζική κατ’ οίκον φυλάκιση των υποτελών, υπάρχει και μια αντίθετη (;), η “απειλούμενη κατάρρευση του ιντερνετικού συστήματος”. Που επιβάλει σ’ όσους κρατούμενους δεν παράγουν (ψηφιακά) υπεραξία ή δεν έχουν πέσει με τα μούτρα στα τηλε-διαγωνίσματα, μεταξύ 9 το πρωί και 6 το απόγευμα (διάστημα το οποίο το υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης θεωρεί “ώρες αιχμής”… – οι υπόλοιπες τι είναι, άραγε;) να παίζουν ντραμς (με σιγαστήρα), να παίζουν σκάκι μόνοι τους, να τρώνε τα νύχια τους, να βγαίνουν στα μπαλκόνια τους (αν έχουν) και να γαμωσταυρίζουν την porca miseria τους, να αυτοαπασχολούνται σεξουαλικά με παλιομοδίτικες έντυπες τσόντες – εν πάσει περιπτώσει να κάθονται σαν ψηφιακές παναγίες και μην απολαμβάνουν τα αγαθά της κυβερνο-ψυχαγωγίας! Γιατί εκτός απ’ τις μεθ κινδυνεύει να πέσει και το διαδίκτυο! Και τι θα γίνει αν τελικά πέσουν και τα δύο, το ένα πάνω στο άλλο; Ιδού: το Τέλος του Κόσμου κυνήγησε το πόπολο για να κρυφτεί στα σπίτια του, και τώρα είναι έξω απ’ την πόρτα του!

Να τι συστήνει το καλό υπουργείο (και να θυμάστε ότι στην αρχή λέγονται «συστάσεις», μετά λέγονται «αυστηρές συστάσεις» και στο τέλος γίνονται νόμοι και πέφτουν πρόστιμα):

– Να αποφεύγουμε τη χρήση διαδικτυακών εφαρμογών ψυχαγωγίας κατά τις ώρες αιχμής, δηλαδή από τις 9 πμ έως τις 6 μμ Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται η απαιτούμενη διαθεσιμότητα στα δίκτυα για την αποτελεσματική λειτουργία εφαρμογών τηλεκπαίδευσης και τηλεργασίας.

– Να δίνουμε προτεραιότητα στη χρήση των σταθερών δικτύων για την πραγματοποίηση τηλεφωνικών κλήσεων και να αποφεύγουμε, εφόσον δεν είναι απαραίτητες για την επικοινωνία μας, τις βιντεοκλήσεις.

– Να αποφεύγουμε την αποστολή αρχείων μεγάλου όγκου και χωρίς να έχει προηγηθεί διαδικασία συμπίεσής τους, εφόσον αυτό είναι εφικτό. Ομοίως, αποφεύγουμε την αποστολή μαζικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με μεγάλο όγκο συνημμένων αρχείων.

– Να διατηρούμε ενημερωμένο το λογισμικό όλων των οικιακών συσκευών που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, με βάση τις οδηγίες και τις συστάσεις των κατασκευαστών…

…

– Αν έχουμε παιδιά, φροντίζουμε για τη δημιουργική τους απασχόληση και αποφεύγουμε την προσκόλλησή τους σε διαδικτυακές υπηρεσίες διασκέδασης.

Και, φυσικά, το «αμήν»:

– Να υιοθετούμε υπεύθυνη συμπεριφορά και να εμπιστευόμαστε μόνο τις οδηγίες των επιστημόνων και του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας.

Απ’ την μια μεριά διακρίνουμε κάτι ευχάριστο σ’ αυτές τις «συστάσεις»: το internet of things φαίνεται ότι θα αργήσει κάπως στο ελλαδιστάν. Από την άλλη μεριά το καϋμένο το ρημαδογκουβέρνο υποδεικνύει μια στρατηγική αχίλεια πτέρνα της αξιοποίησης του covid. Η υπόθεση τώρα περνάει στα χέρια των gamers, των σινεφίλ, και των λοιπών “βαρέων” χρηστών του διαδικτύου: αν θέλουν και συνεννοηθούν μπορούν να “μποτιλιάρουν” το σύστημα… Πολλοί θα τους ευγνωμονούν!

Όλο εμένανε σηκώνει

Να πω μάθημα η δασκάλα

Θα την σπάσω την οθόνη

Και θα βγω να παίξω μπάλα!

Πρόστιμα, πρόστιμα, πρόστιμα παντού

Σκοπιές μας βάζουν να μην μπουν του αόρατου εχθρού.

Φύλακες, ειδικοί, και ζήτω η μαλακία

Όλο το έθνος προσκυνά tv και φαρμακεία!

Ο covid και ο Λαφάργκ

Τετάρτη 4 Νοέμβρη. Δεν είναι «φλέγον θέμα»… Να όμως στη συνέχεια ένα παράδειγμα του πως η υπεράσπιση των πραξικοπημάτων και των lockout των αφεντικών μπορεί να πουλιέται σαν «φιλεργατική» ανοίγοντας τον δρόμο έμμεσα αλλά καθαρά στη νομιμοποίηση των κρατικών χαρτζιλικιών (υπό τους όρους τους…) Είναι απόσπασμα από πρόσφατη προκήρυξη («ονόματα δεν λέμε… κλπ»). Οι τονισμοί είναι του πρωτότυπου:

… Πρέπει να προστατέψουμε τη δημόσια υγεία και ταυτόχρονα να αποκρούσουμε την προσπάθεια του κεφάλαιου και της κυβέρνησής του να μας φορτώσουν τα βάρη της κρίσης.

Να απαιτήσουμε την άμεση λήψη μέτρων που θα αυξήσουν το βαθμό «κοινωνικής απομόνωσης».

Να μη δεχτούμε τη λήψη μέτρων κατά δόσεις, που γίνεται με μοναδικό κριτήριο τη λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας.

Κάθε παραγωγική, εμπορική και άλλου τύπου οικονομική δραστηριότητα του καπιταλισμού και του κράτους του, πλην των απαραίτητων για την τροφοδοσία του λαού με είδη άμεσης ανάγκης και της κοινής ωφέλειας, πρέπει ΝΑ ΑΝΑΣΤΑΛΕΙ ΑΜΕΣΑ, χωρίς καμιά απώλεια για τους εργαζόμενους, που πρέπει να εξακολουθήσουν να παίρνουν ΟΛΟΚΛΗΡΟ το μισθό τους και ΠΛΗΡΗ ασφάλιση. Μόνο έτσι θα περιοριστούν οι μετακινήσεις και η επαφή μεταξύ πολλών, που αποτελεί εύφορο έδαφος για τη διάδοση του ιού…

Με απόσταση 10 μέτρων του ενός απ’ τον άλλο («αύξηση του βαθμού κοινωνικής απομόνωσης»…), με εξαφάνιση κάθε εμπορεύματος πλην των κωλόχαρτων και των μακαρονιών («ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΣΤΟΛΗ» πλην των απαραιτήτων, κλπ), με κατάργηση της μετατροπής του εμπορεύματος σε χρήμα δηλαδή, τί σκατά τον θέλετε τον μισθό; τί θα τον κάνετε; «πρωταρχική συσσώρευση»; “αποταμίευση”; – θα ρωτούσε κάποιος εκπρόσωπος των αφεντικών… Θα σας βολέψουμε με τα απαραίτητα κουπόνια… Ή με συσσίτια και “όλοι μαζί μπορούμε”…

Προφανώς αυτοί οι εκπρόσωποι των αφεντικών δεν καταλαβαίνουν το σατανικό σχέδιο για καταστροφή του καπιταλισμού και του κράτους «απ’ τα μέσα» με την ευκαιρία του covid. Ή, άλλοι εκπρόσωποι, έχουν αποδεχθεί την μοίρα τους. Το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα», που ακούγεται σαν παραδεισένιο «λεφτά χωρίς δουλειά», έχει βγει δυναμικά στην επιφάνεια – και η αιτία γι’ αυτό είναι (ποιός άλλος;) ο covid!

Πιθανόν αυτό να έχουν υπόψη τους οι πιο πάνω caradinieri. Μόνο που έρχονται τελευταίοι και καταϊδρωμένοι: το ε.ε.ε. το προωθούν συστηματικά τα αφεντικά πολύ πριν τον covid… Όπως, όμως, συμβαίνει και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ο covid έχει μαστορευτεί έτσι ώστε να γίνει ο καταλύτης…

Ο covid και το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» 1

Τετάρτη 4 Νοέμβρη. Για να μην πάμε ακόμα πιο πίσω, να ορισμένες πρόσφατες αποδείξεις της καλωσύνης των αφεντικών:

Στις 31 Γενάρη του 2019, στο blog “Wrench in the Gears” σχολιάζονταν οι ευαισθησίες των υψηλών συμμετεχόντων στο meeting του Davos:

… Αυτό το πάνελ, και τα viral video clips που γέμισαν το internet, είναι μια εξαιρετική άσκηση νεοφιλελεύθερης λίπανσης. Αν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα καθιερωθεί στο τωρινό κλίμα λιτότητας, οικονομικής προσωρινότητας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας, ας είστε σίγουροι ότι οι πληρωμές θα είναι συνδεδεμένες με την ψηφιακή ταυτότητα για να ιχνηλατούνται οι «συνέπειες» Συνεπώς η διανομή 1000 δολαρίων τον μήνα θα είναι ό,τι χρειάζεσαι για να την κουτσοβγάλεις. Αλλά έϊ, θα μπορείς να πουλάς τα προσωπικά σου δεδομένα αν θέλεις κάτι παραπάνω από ψωμοτύρι στο δείπνο σου….

Η συζήτηση στο Davos ήταν ώριμη. Δυόμισυ χρόνια νωρίτερα, στις 31 Ιούλη του 2017, το γνωστό «παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ» υποστήριζε ότι:

… Καθώς προχωρεί η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής, θα δημιουργηθεί μια σοβαρή και ακαριαία διαταραχή σε πολλές εργατικές τάξεις. Το UBI (universal basic income), μια οικονομική πρόταση σύμφωνα με την οποία ένα ποσό χρημάτων δίνεται σταθερά στον πληθυσμό, μπορεί να είναι μια κρίσιμη ασπίδα απέναντι στις αθέλητες συνέπειες της αυτοματοποίησης στις δουλειές…

Αυτά γράφονταν προ covid… Στις 9 Απρίλη του 2020, μετά covid δηλαδή, το γνωστό καθεστωτικό business insider έγραφε:

Πολλοί αμερικάνοι δεν θα έχουν δουλειές για να γυρίσουν σ’ αυτές όταν τελειώσει η πανδημία του κορωνοϊού… Θα δούμε να γίνονται σε 10 μήνες αλλαγές που κανονικά θα γίνονταν σε 10 χρόνια…

Το γεγονός τώρα είναι ότι ο ιός είναι το τέλειο περιβάλλον για τις εταιρείες να ξεφορτωθούν προσωπικό, να εγκαταστήσουν ρομπότ και μηχανές, και να τα δοκιμάσουν ώστε να δουλεύουν πιο αποτελεσματικά.

Το UBI πρόκειται να γίνει θέμα, όχι μόνο εδώ στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ισπανία που υιοθετεί μια εκδοχή του ελάχιστου εισοδήματος. Οι νομοθέτες σ’ όλη την Ευρώπη έχουν εστιάσει πάρα πολύ σ’ αυτό το θέμα…

Τρεις μέρες μετά, στις 12 Απρίλη του 2020, πάλι το business insider θύμιζε ότι αυτό το φιλάνθρωπο «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» έχει και τις ευλογίες του θεού:

Στην πασχαλινή επιστολή του στους ηγέτες σημαντικών κοινωνικών κινημάτων, ο πάπας Francis πρότεινε πως έχει έρθει ο καιρός για τα κράτη να υιοθετήσουν έναν καθολικό βασικό μισθό. « Ίσως να έχει έρθει η στιγμή να υιοθετήσετε τον universal basic wage που μπορεί να ενισχύσει και να δώσει αξία στα ευγενή σας καθήκοντα» έγραψε ο πάπας στο γράμμα του.

Πάνω από μια δεκάδα κρατών εφαρμόζουν ή πειραματίζονται με κάποια μορφή προσωρινού ή μόνιμου UBI, σαν απάντηση στην τωρινή οικονομική καταστροφή και στην μαζική ανεργία…

Τι συμβαίνει; Πριν προλάβουν οι «επαναστάτες» caradinieri να καταστρέψουν τον καπιταλισμό αποφάσισαν τα αφεντικά του να κάνουν χαρακίρι;

Ο covid και το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» 2

Τετάρτη 4 Νοέμβρη. Πριν κάνουν αυτό το χαρακίρι (εε;;;) φαίνεται πως κάποια αφεντικά έχουν την πρόνοια να κάνουν δοκιμές και πειράματα. Μην αρχίσουν να αυτομαχαιρώνονται και τελικά δεν πεθάνουν, ε;

Να, για παράδειγμα, το γερμανικό κράτος. Απ’ τον περασμένο Σεπτέμβρη (στο πρώτο μετά covid έτος) ξεκίνησε ένα καλά σχεδιασμένο πείραμα: για 3 χρόνια 120 άτομα θα παίρνουν 1200 ευρώ τον μήνα, χωρίς προϋποθέσεις. Στη διάρκεια αυτής της τριετίας, έγραφε το καθεστωτικό spiegel στις 26 Αυγούστου:

… Αυτά τα 120 άτομα θα παρακολουθούνται στενά και θα απαντούν συχνά σε ερωτήσεις, όπως θα συμβαίνει και με τα 1380 άτομα της ομάδας ελέγχου, που δεν θα πληρώνονται.

Η ελπίδα είναι ότι αυτή η μελέτη θα παράξει επιστημονικά θεμελιωμένη γνώση για το πως η συμπεριφορά και οι προθέσεις των ανθρώπων αλλάζουν όταν παίρνουν τακτικά χρήματα χωρίς προϋποθέσεις. Θα τεμπελιάσουν ή θα είναι δημιουργικοί; Θα δουλεύουν λιγότερο ή θα εγκαταλείψουν εντελώς τις δουλειές τους; Θα χρησιμοποιούν αυτά τα επιπλέον χρήματα μόνο για πάρτη τους ή θα εμπλακούν περισσότερο σε εθελοντικές εργασίες;

Θα το πούμε διαφορετικά, με τα δικά μας λόγια: πώς συμπεριφέρεται ο Εαυτός – Κεφάλαιο όταν το «Κεφάλαιο – του – Εαυτού» ποσοτικοποιείται και γίνεται αντικείμενο minimum χρηματικής εγγύησης απ’ την μεριά του (καπιταλιστικού) κράτους; Πώς συμπεριφέρεται όταν “κοστολογείται σε χρήμα καθ’ εαυτό“, όχι σαν “παραγωγική δύναμη” αλλά σαν “υποδομή”; Παράδοξο ή όχι, αλλά η «επαναστατική πρόταση» να «καταργηθεί» η μισθωτή σκλαβιά και, ταυτόχρονα, να πληρώνει το κράτος τους μισθωτούς χωρίς να παράγουν (λόγω covid φυσικά) είναι μια συνεστραμμένη εκδοχή του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος». Εντυπωσιακό: μισθός χωρίς εργασία (άρα χωρίς εκμετάλλευση, υπεραξία, ενσωμάτωσή της στη μορφή εμπόρευμα, και πραγματοποίησή της στην αγορά); Ή το αφεντικό τρελλάθηκε ή κάτι άλλο συμβαίνει…

(Μήπως ταυτόχρονα έχει γενικευτεί το “εργασία χωρίς μισθό”;)

Ο covid και η εργασιακή αναδιάρθρωση

Τετάρτη 4 Νοέμβρη. Το δεύτερο!! (Κι αυτό το παλιο «συμβούλιο για την εργατική αυτονομία» υπέδειξε την σοβαρότητα του ζητήματος, με την περιπαιχτική μορφή ερωτήματος, που ωστόσο το απάντησε στις 21 Μάρτη του 2018 – προ covid…). Πρόκειται για μια διευρυμένη, γενικευμένη μορφή στρατιωτικοποίησης μεγάλου τμήματος της σύγχρονης εργατικής τάξης! Με την έννοια ότι κατ’ αρχήν η μορφή–κράτος (σαν εκπρόσωπος των γενικών καπιταλιστικών συμφερόντων) πληρώνει για να εξασφαλίσει την εργατική υπακοή και διαρκή διαθεσιμότητα (η κρατική εκδοχή των «συμβολαίων μηδενικού χρόνου εργασίας»…), χωρίς να επιτρέπονται οι μορφές εργατικής αρνητικότητας (δεν απεργείς απέναντι στο επίδομα, ε;)· όπως πληρώνεται ο μισθοφόρος στρατιώτης, για να είναι διαθέσιμος για οτιδήποτε (και οπουδήποτε) «χρειαστεί».

Δεν είναι όμως μόνον αυτό. Εμφανιζόμενη η μορφή κράτος σαν ο προστάτης ενός επιπέδου «βασικής επιβίωσης» στρεβλώνει κατάλληλα τις σχέσεις εκμετάλλευσης εμφανίζοντάς τες σαν σχέσεις πατερναλισμού. Κι αυτό είναι τόσο ξεκάθαρο όσο ότι ο ήλιος βγαίνει απ’ την ανατολή: αντί η σύγχρονη εργατική τάξη να απαιτήσει την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας (ημερήσιου, εβδομαδιαίου, μηνιαίου, ετήσιου) με ταυτόχρονη αύξηση του βασικού μισθού, αντί δηλαδή αυτή η σύγχρονη εργατική τάξη να ξαναγίνει ανταγωνιστικός (προς τα αφεντικά) κύριος του εαυτού της, η ιδέα του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» είναι να ξεπέσει σε μια μάζα «ωφελούμενων» απ’ την κρατική προστασία και τις «παροχές» – υπό τους όρους που θα επιβάλλονται όταν το «πείραμα» πάψει να είναι πείραμα και γίνει επίσημη κρατική πολιτική.

Πόσο έχει βοηθήσει η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία σ’ αυτήν την εξέλιξη; Η απάντηση είναι μπροστά στα μάτια όλων – μόνο οι caradinieri δεν την βλέπουν (τί caradinieri θα ήταν αλλιώς;). Ακόμα και σ’ ένα περιθωριακό (για τον παγκόσμιο καπιταλισμό) μέρος σαν το ελλαδιστάν συμβαίνουν ταυτόχρονα αυτά τα δύο: η μορφή κράτος πληρώνει (με τον ελάχιστο μισθό) τους μισθωτούς που παρκάρουν στα σπίτια τους χωρίς να δουλεύουν (για να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή «κοινωνική αποξένωση»…) ΚΑΙ τροποποιούνται επι τα χείρω οι εργασιακές σχέσεις, δίνοντας ακόμα εντονότερο «διευθυντικό δικαίωμα» στα αφεντικά, σε βάρος των εργατών. Επέκταση των ωραρίων, απλήρωτη εργασία (έναντι «ρεπό» όταν πέφτει η δουλειά), και τα υπόλοιπα που υποθέτουμε ότι ξέρετε.

Είναι οι δύο όψεις του ίδιου χειρισμού. Και δεν θα έπαυαν να έχουν άμεση, οργανική σχέση, ακόμα κι αν τα 530 ευρώ (για ένα μήνα) γίνονταν1000! Το στρατηγικής σημασίας κοινό τους είναι ότι αυτό που ονομάζεται «εργατική δύναμη» απο-υποκειμενικοποιείται από ταξική άποψη· για να γίνει μια «ποσότητα», ένα «μέγεθος» που υπόκειται αποκλειστικά στη διαχείριση των αφεντικών, και των σκαμπανεβασμάτων της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας – συμπεριλαμβανόμενων και των σκαμπανεβασμάτων απ’ τις «υγιεινιστικές κρίσεις».

Να ποια είναι η χρησιμότητα της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας σ’ αυτό το πεδίο: επιτρέπει την υπερκωδικοποίηση της μισθωτής εργασίας… δηλαδή την αφαίρεση της εργατικής ανταγωνιστικής υποκειμενικότητάς της… δηλαδή της αρνησικυρίας της. Αφού η πραγματική τάξη μας δεν στέκεται μεθοδικά και αποφασιστικά ενάντια στον «πόλεμο κατά του αόρατου εχθρού» (αλλά τρώει τα παραμύθια των αφεντικών) ξεπέφτει σε αναλώσιμα τάγματα (και διαρκείς κατ’ οίκον εφεδρείες….)

(Οι caradinieri δεν θα καταλάβουν λέξη απ’ τα πιο πάνω – και θα βρίζουν, όπως συνήθως. Αλλά τι caradinieri θα ήταν αλλιώς;)

Δουλεία στο σπίτι

Τετάρτη 23 Σεπτέμβρη. … Καθώς ο κορονοϊός στράγγιξε τους χώρους εργασίας σ’ όλο τον κόσμο, το software επιτήρησης γνώρισε νέα άνθηση. Προγράμματα σαν το ActivTrack, το Time Doctor, το Teramind και το Hubstaff έχουν γνωρίσει μια μετα-lockdown εκτόξευση στις πωλήσεις τους. Απ’ την στιγμή που θα εγκατασταθούν σ’ έναν υπολογιστή, προσφέρουν μια γκάμα κρυφών εργαλείων επιτήρησης, με τους προϊστάμενους να μπορούν να βλέπουν screenshots, τους χρόνους εισόδου σε διάφορες εφαρμογές αλλά και τις πληκτρολογήσεις, έτσι ώστε να είναι σίγουροι ότι οι εργαζόμενοι παραμένουν πειθαρχημένοι ενώ δουλεύουν από απόσταση. Αν και διαφημίζονται σαν software παραγωγικότητας, αποκαλούνται ήδη bossware εξαιτίας του ότι είναι κρυφά αλλά εμπλέκονται άμεσα στην δουλειά μέσω υπολογιστών…

Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων ένα άρθρο του γνωστού wired πριν 2 ημέρες. Είναι τεχνικά εύκολο και με ελάχιστο κόστος το να γίνει η «καραντίνα της εργασίας», η δουλειά στο σπίτι μέσω δικτύωσης δηλαδή, ένα κάτεργο διευρυμένης επιτήρησης. Όχι μόνο της δουλειάς αυτής καθ’ αυτής, αλλά και άλλων καθημερινών συνηθειών. Έτσι θα γίνει. Θα υπάρξουν εξαιρέσεις, δεν το αγνοούμε. Αλλά ο μισθωτός μάζα κατά κύριο λόγο του τριτογενούς που τώρα σπρώχνεται στο σπίτι του (με την δική του χαρούμενη συμφωνία…) θα διαπιστώσει σύντομα ότι έβαλε στο σπίτι του το αφεντικό, έμμεσα μεν αλλά αποφασιστικά.

Για τους κάθε είδους φίλους της καραντίνας αυτές οι εξελίξεις δεν είναι απλά ο.κ. Πρέπει να θεωρούνται ένας θρίαμβος «του αιτήματος για την προστασία της υγείας». Είναι εξαιρετικά αμφίβολο το πόσο υγιείς θα μείνουν όσοι θα δουλεύουν απ’ το σπίτι – αλλά τουλάχιστον ο τσαχπίνης θα αναχαιτιστεί, ειδικά εάν εμβολιαστούν με γενετική μηχανική… έτσι δεν είναι;

Έτσι… «Καπιταλιστικός ‘αντικαπιταλισμός’ και ξερό ψωμί» που φωνάζουν διάφοροι caradinieri!!!

Το «φιλεργατικό» κράτος

Σάββατο 19 Σεπτέμβρη. Η διαταγή για υποχρεωτική δουλειά στο σπίτι («τηλε-εργασία») για λόγους υγιειονομικού ενδιαφέροντος θα μπορούσε να είναι από μόνη της αποκαλυπτική. Κατ’ αρχήν σε ότι αφορά τον «τόπο εργασίας» και τις δεσμεύσεις (ή τις ελευθερίες…) κάθε εργοδότη να τον προσδιορίζει κατά βούληση: απλά, πολύ απλά, δεν υπάρχει καμμία εργασιακή σύμβαση που να αναγκάζει τον οποιονδήποτε να δουλεύει απ’ το σπίτι! Το ότι η υπάρχουσα εργατική νομοθεσία γίνεται κουρελόχαρτο (όπως, άλλωστε, και το τυπικό σύνταγμα), και μάλιστα με το πιο σαθρό επιχείρημα που έχει εφευρεθεί εδώ και δεκαετίες (την «αύξηση των κρουσμάτων»!!!), θα έπρεπε να είναι αρκετό σα σήμα σοβαρού κινδύνου… Για εκείνα τα μυαλά που δεν έχουν γεμίζει covid…

Δημιουργείται λοιπόν ένα είδος «εργασιακής καραντίνας» ή «εργασιακής απαγόρευσης εξόδου απ’ το σπίτι» που μας διαφωτίζει για το ότι η δουλειά απ’ το σπίτι είναι πολύ πιο χρήσιμη για τα αφεντικά απ’ ότι γίνεται γενικά παραδεκτό. Προφανώς η διαταγή για δουλειά απ’ το σπίτι δεν έχει το νόημα πληρωμένων διακοπών! Ούτε έχει επίσης σχέση με το κλείσιμο των κινηματογράφων, παρότι σερβίρεται στην ίδια υγιεινιστική τρομοκρατική συσκευασία. Είναι μάλλον (για τα ελληνικά δεδομένα) ένα είδος άσκησης σε πραγματικές συνθήκες για την εργοδοτική βελτίωση της οργάνωσης αυτής της νέας μορφής ελέγχου της εργασίας.

Ένας αριθμός μισθωτών θα αυτοπροταθεί για δουλειά στο σπίτι. Όσο πιο κοντά είναι ο αριθμός τους στο ποσοστό 40% που όρισε το ρημαδογκουβέρνο (το ίδιο αυθαίρετα και πραξικοπηματικά όπως και κάθε τι άλλο που έχει σκοπό την «προστασία της δημόσιας υγείας»…) τόσο πιο πετυχημένη θα θεωρηθεί ιδεολογική πλευρά αυτής της αναδιάρθρωσης. Επιπλέον, digital εφαρμογές επιτήρησης και ελέγχου που δεν δοκιμάστηκαν πριν λίγους μήνες θα βρεθούν τώρα στην πρώτη γραμμή.

Είναι κάτι που μας διαφεύγει; Μήπως θα πρέπει οι home workers να φορούν μάσκα για να μην μεταλλαχτεί ο τσαχπίνης που έχουν στο αναπνευστικό τους σύστημα σε κάποιον μοχθηρό ηλεκτρονικό ιό που θα διαλύσει τα συστήματα δικτύωσης;

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 8

Τετάρτη 16 Σεπτέμβρη. Η δικτύωση σαν μορφή της «φυσικής» αποστασιοποίησης διαδοχικών κρίκων μιας παραγωγικής (ή και καταναλωτικής) διαδικασίας δεν είναι καινούργια εν έτει 2020. Πολλές δουλειές που γίνονταν ως τώρα στο «γραφείο» είναι ουσιαστικά «τηλέ-». Η μετατόπιση ενός λογιστή, ενός προγραμματιστή ή ενός ελεγκτή πληροφορικών συστημάτων απ’ το «γραφείο στο σπίτι» δεν αποτελεί γενέθλια στιγμή της «τηλε-εργασίας». Αλλά μιας δόλιας χωροτακτικής αποκέντρωσης / απομόνωσης.

Στο βαθμό που τα αφεντικά θα έχουν τον έλεγχο της «παραγωγικότητας της εργασίας» μέσω δικτύωσης (άρα τον έλεγχο των χρόνων και της έντασης), τα οφέλη τους απ’ αυτήν την μετατόπιση είναι αξιοσημείωτα. Πρώτ’ απ’ όλα αυτό που ήδη λένε: η δραστική μείωση των εξόδων τους για συντήρηση των «γραφείων». Ύστερα η δυνατότητά τους να εκτρέψουν τις μισθωτές σχέσεις σε εργολαβικές, με ό,τι κάτι τέτοιο σημαίνει για τις δεσμεύσεις τους. Ακόμα και το ιδεολογικό όφελος δεν είναι αμελητέο: αν οι εργαζόμενοι δηλώνουν ευχαριστημένοι που το μωρό τους μπουσουλάει κάτω απ’ το pc τους, οι εργοδότες μπορούν να είναι δυο και τρεις φορές ευχαριστημένοι. Ο χρόνος «ενασχόλησης με τα οικιακά», όσο διάσπαρτος κι αν είναι, θα αφαιρείται εύκολα απ’ τον χρόνο «ενασχόλησης με τη δουλειά», που θα μετριέται με το λεπτό, με το δευτερόλεπτο, με τα κλικ, και οτιδήποτε τέλος πάντων. Καινούργιες νόρμες «αποδοτικότητας» θα εφευρεθούν (εφευρίσκονται ήδη).

Απ’ τα τέλη του 2010, δηλαδή σχεδόν εδώ και μια 10ετία, με το «πλάνο 30/900» η εργατική αυτονομία υπέδειξε την σημασία του μισθού και του χρόνου εργασίας για την ανασύνθεση της εργατικής υποκειμενικότητας· και του ανταγωνισμού της. Κοιτώντας τα εργοδοτικά οφέλη της δουλειάς στο σπίτι μέσω δικτύωσης και τον τρόπο που μπορεί αυτή η φάκα να κρυφτεί πίσω απ’ το μικρό κομμάτι τυρί στο κέντρο της, θα λέγαμε ότι ενώ (για παράδειγμα) η μείωση του χρόνου μετακίνησης προς- και από- την δουλειά φαίνεται θετική, υποκαθιστά (και υποσκάπτει) την απαίτηση για δραστική μείωση του χρόνου εργασίας· ένα ζήτημα κρίσιμο για την καθημερινή ζωή των πάντων. Απ’ την ίδια προσέγγιση, η μετατροπή των μισθωτών σχέσεων σε de facto εργολαβικές υποσκάπτει την απαίτηση ενός βασικού μισθού που θα καλύπτει τις σύγχρονες εργατικές ανάγκες.

Αν αυτά είναι σωστά, γεννιέται το ερώτημα: εντάξει, αλλα τι μπορούμε ή πρέπει να κάνουμε; Εκείνο που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να επιδιώκουμε είναι η επιστροφή …. στα μυθικά χρόνια του φορντικού καπιταλισμού! Η μείωση του βασικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας και στην ψηφιακή εκδοχή της εξακολουθεί να είναι στρατηγικής σημασίας· χωρίς να αποτελεί ενισχυτικό επιχείρημα αν κάποιος / κάποια στο σπίτι του μεγαλώνει παιδί, σκυλί ή γεράνια! Επιπλέον θα ήταν έξυπνο να μην θεωρείται η δουλειά στο σπίτι επιθυμητή απ’ τους μισθωτούς. Αν πρόκειται τα αφεντικά να γλυτώσουν «πάγια» έξοδα (κι αυτό είναι το σίγουρο) θα πρέπει να πληρώσουν παραπάνω για την μετακόμιση του υπολογιστή εργασίας στο καθιστικό. Όχι με την μορφή bonus (μια ύπουλη διαχείριση) αλλά σαν αύξηση στον μισθό. Όλες οι μορφές άδειας που αφορούν την εξαρτημένη, μισθωτή σχέση θα πρέπει επίσης να μείνουν ακέραιες.

Όμως αυτά ακούγονται σαν ευχολόγια σε μια εποχή σχεδόν εξαφανισμένης εργατικής αυτο-οργάνωσης. Πιστεύει κανείς ότι κάποιο συνδικάτο (ή κάποιο κόμμα) θα προτάξει τα στήθη του; Καλύτερα να προσέξει τον δομικό αναχρονισμό που χαρακτηρίζει αυτές τις πατερναλιστικές δομές, που κάποτε υπήρξαν βασικά στηρίγματα της εξουσίας αλλά είναι εχθρικές προ πολλού απέναντι στα εργατικά συμφέροντα.

Πριν το να κάνουμε αυτό κι αυτό, υπάρχουν οι βασικές προϋποθέσεις για την δράση…

(προσωρινό τέλος)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 6

Τρίτη 15 Σεπτέμβρη. Η DAK, που συστήνεται σαν «ο τρίτος σε μέγεθος μη κερδοσκοπικός ασφαλιστικός οργανισμός» στη γερμανία, κάνει τακτικά έρευνες στους μισθωτούς του τριτογενή. Είχε την ιδέα, προφανώς προϊόν των κυρίαρχων ερωτήσεων της περιόδου, να βάλει στο ερωτηματολόγιο ερωτήματα σχετικά με την ψηφιοποίηση της εργασίας – στο τέλος του 2019. Ξαναέκανε ανάλογες ερωτήσεις την περασμένη άνοιξη. Συγκεκριμένα, μεταξύ Δεκέμβρη του 2019 και τον Γενάρη του 2020 (προ covid…) ρώτησε 7.054 εργάτες. Μεταξύ Απρίλη και Μάη του 2020 (φουλ covid…) ρώτησε 7.226. 5.854 εργάτες απάντησαν και στις δύο έρευνες. Μερικά απ’ τα ευρήματα αυτών των δειγματοληψιών (που όπως όλες οι παρόμοιες πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι σαν η αποκάλυψη της αλήθειας αλλά σαν σοβαρή ένδειξη γι’ αυτήν) στη συνέχεια.

Στο τετράμηνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο έρευνες, ο καπιταλιστικός τομέας που προχώρησε περισσότερο στην καθιέρωση της δουλειάς στο σπίτι ήταν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές – κατά 80% σε σχέση με πριν. Ακολούθησαν διάφορες μεγάλες χημικές / φαρμακοβιομηχανίες (BASF, Bayer, κλπ) καθώς και ο δημόσιος τομέας – κατά 72%. Ύστερα η βιομηχανία των media και της τέχνης / πολιτισμού – 68%. Στην πιο χαμηλή σχετικά μετατόπιση προς την δουλειά στο σπίτι ήταν οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας (29%), φροντίδας υγείας (29%) και εμπορίου (37%).

Πριν την τρομοεκστρατεία περίπου οι μισοί εργοδότες θεωρούσαν την δουλειά στο σπίτι σαν πιθανή επιλογή απ’ την μεριά τους κάποια στιγμή στο μέλλον· αλλά οι υπόλοιποι μισοί εμφανίζονταν ιδιαίτερα αρνητικοί θεωρώντας ότι θα χάσουν την επίβλεψη πάνω στους υπαλλήλους τους. Αλλά χάρη στον covid-19 η δουλειά στο σπίτι υπερδιπλασιάστηκε, αυξανόμενη κατά 116%, είτε σαν μόνιμη κατάσταση είτε σαν τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Από υποκειμενική άποψη τώρα, το 41,3% όσων μισθωτών ερωτήθηκαν απάντησε πως θεωρεί ότι η δουλειά στο σπίτι αυξάνει την παραγωγικότητά τους· αλλά μόνο το 18% είπε ότι ήταν ελεύθερο να αποφασίσει το ποιές ώρες θα δουλέψει. Πράγμα που σημαίνει ότι σε πάνω από 4 στις 5 περιπτώσεις το αφεντικό εξακολουθούσε να ελέγχει το ωράριο, ακόμα και από απόσταση. Επιπλέον περισσότεροι απ’ τους μισούς, το 54,2% συγκεκριμένα, θεώρησε ότι η έλλειψη καθαρού διαχωρισμού μεταξύ χρόνου εργασίας και χρόνου εργασίας είναι πρόβλημα. Το 68% θεώρησε θετική συνέπεια την μείωση του χρόνου μετακίνησης από και προς την δουλειά, και λίγο παραπάνω απ’ τους μισούς (το 54%) δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να δουλεύουν απ’ το σπίτι στο μέλλον, ακόμα και χωρίς covid-19.

Αν και το σύνολο των αποτελεσμάτων δεν έδειξε μια διαμορφωμένη οριστικά πλειοψηφική τάση μεταξύ των μισθωτών του τριτογενούς στη γερμανία υπέρ της δουλειάς στο σπίτι, είναι βέβαιο ότι έχοντας την μαυρίλα της κοινωνικής μόλυνσης και των γενικών απαγορεύσεων απ’ την μια μεριά και την πιθανότητα ανεργίας ή «εργασιακής εφεδρείας» απ’ την άλλη, οι μισοί ή και περισότεροι απ’ αυτούς που ρωτήθηκαν αγάπησαν το σπίτι τους ως εργασιακό κελί. Είναι μια καλή μαγιά για την προώθηση αυτού του είδους των εργασιακών σχέσεων: αν συμφωνούν και οι μισθωτοί γιατί να μην τους «κάνουν την χάρη» οι εργοδότες, στο βαθμό που μπορούν να οργανώσουν κατάλληλα τον καταμερισμό εργασίας και να εντατικοποιήσουν τον δικτυακό έλεγχο σπίτι – σπίτι, όχι μόνο τον έλεγχο της δουλειάς αλλά και της καθημερινότητας;

(Αλήθεια: αυτά τα παιδιά που θα μεγαλώνουν παίζοντας με την δουλειά της μαμάς ή/και του μπαμπά, θα φεύγουν ποτέ απ’ το σπίτι; Πώς θα τους φαίνονται οι άλλες δουλειές;)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 7

Τρίτη 15 Σεπτέμβρη. Υποστηρίζουμε λοιπόν, μέσα απ’ αυτή την πρώτη προσέγγιση, ότι η δουλειά στο σπίτι στην ψηφιακή εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης (που αποκαλείται «τηλε-εργασία») δεν είναι βήμα προς μεγαλύτερο εργατικό έλεγχο πάνω στο χρόνο και στην ένταση της εργασίας, ακόμα κι αν αυτό νομίζουν πολλοί. Είναι το αντίθετο: βήμα (βήματα…) προς τον ασφυκτικότερο έλεγχο επί της εργασίας, ακόμα και χωρίς την φυσική παρουσία του αφεντικού, του προϊστάμενου ή των ρουφιάνων τους. Η δουλειά στο σπίτι δεν θα γυρίσει (στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της) στην ένδοξη και περήφανη αρνησικυρία των υφαντριών στην αγγλία πριν την 1η βιομηχανική επανάσταση· θα προχωρήσει μάλλον προς τις δυστοπικές εκφάνσεις της ταινίας sleep dealer…

Μερικές πλευρές αυτού του ασφυκτικότερου ελέγχου παρουσιάσαμε ήδη. Η τροποποίηση της μισθωτής σχέσης επί το εργολαβικότερο· η καλύτερη αξιοποίηση του «δίκιου του πελάτη»· η επέκταση του χρόνου εργασίας με δικαιολογία το «μα ασχολείσαι και με το παιδί»· οι δυνατότητες εντατικοποίησης: αυτά είναι μερικά μάλλον προφανή στοιχεία.

Υπάρχουν όμως κι άλλα. Πώς συγκροτείται η εργατική αντιπαλότητα (προς το αφεντικό κατ’ αρχήν) όταν αυτή η φιγούρα είναι απούσα με την φυσική έννοια και, στη θέση της, υπάρχει ένας «διευθυντικός αλγόριθμος»; Πώς συγκροτείται η εργατική αλληλεγγύη χωρίς την φυσική παρουσία και σχέση, μόνο μεσολαβημένα από μηχανές, και άρα μέσα από ελέγξιμα κανάλια; Πώς είναι εφικτή η μαχητική εργατική οργάνωση, ακόμα και σε συνδικαλιστικό επίπεδο; Μέσω social media;

Ένα απ’ τα πλεονεκτήματα που μνημονεύουν οι μισθωτοί υπέρμαχοι της δουλειάς στο σπίτι, ίσως το πιο συμπαγές και χειροπιαστό, είναι η εξοικονόμηση του χρόνου μετακίνησης από και προς τη δουλειά. Που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι συνολικά 2, 3 ή και περισσότερες ώρες. Αυτό είναι σωστό. Όμως η ασταμάτητη μηχανή θυμάται (και θυμάται καλά!) ότι σε άλλες εποχές, όπου η εργατική συνείδηση και ανταγωνιστικότητα ήταν οξυμένες, το σχετικό αίτημα ήταν να θεωρείται ο χρόνος μετακίνησης από και προς την δουλειά σαν χρόνος εργασίας. Και είτε να αφαιρείται απ’ το καθημερινό ωράριο, είτε να πληρώνεται έξτρα.

Το να μεταφερθεί ο χρόνος μετακίνησης (έστω σαν οικονομικό έξοδο) στη μεριά του αφεντικού είναι (ήταν πιο σωστά) ένας στόχος αντιδιαμετρικά αντίθετος με το να απαλειφθεί μετατρέποντας τα σπίτια σε «γραφεία»! Αν η τωρινή απάντηση στην κούραση του πάω και γυρνάω απ’ την δουλειά είναι το «η δουλειά εισβάλει και καταλαμβάνει το σπίτι», απέχει ελάχιστα από ένα γενικό πρόσταγμα κατ’ οίκον εγκλεισμού, «εθελοντικής φυλάκισης», όπως αυτό που επιβλήθηκε δια της βίας με τα πρόσφατα πραξικοπήματα. Υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι χρόνοι προς- και από- που θα μπορούσαν να απαλειφθούν με ανάλογους τεχνολογικούς τρόπους: προς- και από- την εκπαίδευση· προς- και από- την διασκέδαση· προς- και από- την ξεκούραση των διακοπών. Ο καπιταλισμός της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι έτοιμος να προσφέρει παντού μια τέτοια «εξοικονόμηση χρόνου» – που ωστόσο είναι πλαστή! Είναι, μάλλον, αλλαγή στην καπιταλιστική αξιοποίηση του χρόνου: πιο εντατική, πιο συστηματική. Όντως οι χρόνοι μετακίνησης είναι η σπατάλη που ήθελε (και κατάφερε) να καταπολεμήσει ο Ταίηλορ στα αμερικανικά μηχανουργεία· τώρα πια όμως σε κλίμακα κοινωνικού εργοστάσιου.

Για ποιον λόγο, λοιπόν, ο χ ή ο ψ εργοδότης δεν θα χρησιμοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα (του ότι δεν χρειάζεται να πάει κάποιος στη δουλειά) υπέρ του, επιμηκύνοντας τον πραγματικό χρόνο εργασίας; Για ποιον λόγο ο χ ή ο ψ εργοδότης δεν θα πει «έλα τώρα, κάτσε να τελειώσεις την δουλειά σήμερα, αφού άλλωστε δεν θα χάσεις τον χρόνο σου να έρθεις εδώ και να γυρίσεις πίσω»;

Κι ύστερα αυτό: η δουλειά στο σπίτι αφορά με τα τωρινά δεδομένα (και το κοντινό μέλλον) την λεγόμενη διανοητική εργασία· πόστα, δουλειές και καθήκοντα του τριτογενούς τομέα. Πολλά άλλα πόστα, δουλειές και καθήκοντα, ακόμα και του τριτογενούς (και όχι μόνο), θα συνεχίσουν να γίνονται με φυσική παρουσία, συχνά «χειρωνακτικά». Δεν υπάρχει άραγε σοβαρή πιθανότητα να δημιουργηθεί έτσι μια ακόμα διαχωριστική γραμμή μέσα στο σύνολο της εργατικής τάξης, ανάμεσα σ’ εκείνους που θα έχουν την «πολυτέλεια» (καθόλου τέτοια επί της ουσίας) να δουλεύουν από το σπίτι και τους άλλους που θα είναι αναγκασμένοι να σέρνονται απ’ το σπίτι στη δουλειά και πάλι πίσω;

Προς το παρόν διατυπώνουμε ερωτήσεις…

(συνεχίζεται)