Πέμπτη 17 Δεκέμβρη. Η αλλαγή παραδείγματος στις εμπορικές / καπιταλιστικές μορφές δεν είναι (ή δεν έχει γίνει ως τώρα) καθολική· είναι όμως αρκετή για να προκαλέσει ή/και να υποδείξει αλλαγές στην τεχνική σύνθεση της εργατικής τάξης που εμπλέκεται στο εμπόριο λιανικής. Σχηματικά μπορούμε να μιλήσουμε για (σχετική) μείωση των «εργατών με το χαμόγελο» (της άμεσης, φυσικής σχέσης με τον πελάτη / τύραννο) και (σχετική) αύξηση των εργατών / μάζα, από πολλές απόψεις «βιομηχανικού τύπου», είτε στις αποθήκες, είτε στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των logistics, είτε στις μεταφορές (ειδικά μικρών, urban αποστάσεων).
Αυτή η αλλαγή στην τεχνική σύνθεση της εργατικής τάξης συνοδεύεται με εντονότερη μηχανοποίηση / αλγοριθμοποίηση και εντατικοποίηση της δουλειάς. Τα ρομπότ δεν μας παίρνουν τις δουλειές· γίνονται οι επιστάτες μας! γράφει ο Separatrix στο τελευταίο cyborg (νο 19) – και το e-εμπόριο λιανικής είναι καθαρή απόδειξη σ’ αυτό…
Ταυτόχρονα (κι αυτό θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή στο βαθμό που θα σταθεροποιηθεί σα «νέα κανονικότητα»…) το θρυλικό «δίκιο του πελάτη», που ήταν η πολιτική / ηθική / ψυχολογική σημαία του νεοφιλελευθερισμού μετασχηματίζεται. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σ’ αυτό το «δίκιο» που εκδηλώνεται με άμεσο, «φυσικό» τρόπο, δρώντας σαν ο επιστάτης / επιτηρητής στους «φυσικούς» εμπορικούς χώρους / χρόνους, και στο ίδιο «δίκιο» που μεσολαβείται ηλεκτρονικά / ψηφιακά ενόσω την επιτήρηση των εργατών την αναλαμβάνουν οι μηχανές και οι αλγόριθμοι…