«Σύστημα πλημμύρα»: το κράτος επιτελείο

Δευτέρα 11 Σεπτέμβρη>> Τα πιο πάνω δεν αγγίζουν όσους και όσες έχουν χάσει σπίτια, οικοσκευές, καλλιέργειες, ζώα απ’ τον πρόσφατο «κατακλυσμό». Σωστά. Έχουν πολύ πιο άμεσες ανάγκες και προτεραιότητες, ακόμα κι αν αυτές οι άμεσες ανάγκες και προτεραιότητες κεφαλαιοποιούνται (γίνονται κεφάλαιο δηλαδή) πίσω απ’ την πλάτη τους ως «κλιματική κρίση». Εν τέλει έχουν να κάνουν μ’ έναν κοντινό μπελά, έναν παλιό γνώριμο, έναν εταίρο και συμπότη: το ελληνικό κράτος.

Οι προσπάθειες (ή οι διακηρύξεις) για την δημιουργία λειτουργικού κράτους (λειτουργικής δημόσιας διοίκησης) θα πρέπει να χρονολογούνται σχεδόν … απ’ τον καιρό της δημιουργίας του. Στον 19ο αιώνα. Δεν θα κάνουμε τέτοια εξιστόρηση. Η τελευταία περίπτωση «μεταρρυθμιστή» είναι αυτή του νυν don Rico, πρώην (ή μήπως νυν και αεί;) ρημαδοΚούλη.

Ανίδεος ο don Rico για το τι είναι η μορφή κράτος πέρα απ’ το να την θεωρεί λάφυρο, επένδυσε τον μεταρρυθμιστικό του οίστρο τεχνοφετιχιστικά. Η υπόθεσή του (δική του και άλλων στην Co.) ήταν / είναι ότι η ψηφιοποίηση ορισμένων διαδικασιών της δημόσιας διοίκησης θα «αναμορφώσει» το ελληνικό κράτος. Πράγματι η ψηφιοποίηση απλοποίησε ορισμένες πλευρές της κρατικής γραφειοκρατίας, και έκανε ακόμα πιο πολύπλοκες άλλες. Πράγματι η ψηφιοποίηση δημιούργησε έναν καινούργιο εξουσιαστικό γραφειοκρατικό και απρόσωπο μυστικισμό, που λέγεται «σύστημα»: «το σύστημα δεν με αφήνει να μπω∙ το σύστημα με πέταξε έξω…» κλπ., έναν μυστικισμό ιδιαίτερα ικανό και απαραίτητο σε περίπτωση ανάγκης, για να απωθεί τις «ανεπίτρεπτες» απαιτήσεις του πόπολου.

Αλλά όπως ήταν λογικά αναμενόμενο, η ψηφιοποίηση μέρους της κρατικής γραφειοκρατίας ΔΕΝ συνεπάγεται χρήσιμη κοινωνικά αναδιάρθρωση του συνόλου της δημόσιας διοίκησης. Μπορεί να συμβεί (και στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει) το αντίθετο: οτιδήποτε δεν μπορεί να ψηφιοποιηθεί αποδιαρθρώνεται, ακόμα περισσότερο απ’ ότι πριν. Η αποδιάρθρωση τομέων της δημόσιας διοίκησης μπορεί να είναι σκόπιμη, επιδιωκόμενη, επειδή ενισχύει διάφορες εκδοχές ιδιωτικοποίησης, σ.δ.ι.τ., κλπ. Αυτό για παράδειγμα ισχύει για το σύστημα υγείας ή το σύστημα εκπαίδευσης. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι απλά αναπόφευκτη, άχρηστα ή χρήσιμα αναπόφευκτη, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους διάφορους μηχανισμούς δημόσιας τάξης (π.χ.: η κάθοδος των κροατοφασιστών) ή του δικαστικού συστήματος (Γεωργίου; noor 1;).

Έτσι όλοι και όλες με τις άμεσες, επείγουσες ανάγκες και προτεραιότητες, βρίσκονται μπροστά στον «κοντινό μπελά, έναν παλιό γνώριμο, έναν εταίρο και συμπότη», μόνο που αυτός ρευστοποιείται ήδη. Παριστάνει ότι εγγυάται μόνο την απλή επιβίωση, την γυμνή ζωή (εκτός αν ούτε καν αυτήν…)∙ καλεί σε παραίτηση απ’ ότι θεωρεί «ανέμελα καλοκαίρια» (κάτι ανάλογο με την απαγόρευση των άσκοπων μετακινήσεων…)∙ και διατίθεται μόνο να χατζιλικώνει με διάφορα -pass, που είναι μια καινούργια ορολογία για την δωροδοκία και την εξαγορά συνειδήσεων (κάτι για το οποίο η don Rico & Co ίσως γνωρίζει περισσότερα…) τέτοια ώστε να παριστάνει το άλλοτε «κράτος πρόνοιας». Κουρελαρία, αλλά φτιάχνει (ή επιδιώκει να φτιάξει) «νομιμοποίηση».

Υπάρχει ένας ψευδο-ορθολογισμός που στηρίζει αυτήν την ρευστοποίηση, ο οποίος κατάγεται στην καπιταλιστική δύση απ’ την δεκαετία του ’80 και τα πρώτα βήματα του νεοφιλελευθερισμού: η γνώμη των ειδικών. Στην περίπτωση των πρόσφατων πλημμυρών, η «γνώμη των ειδικών», για παράδειγμα, ξεκίνησε ως το ύψος-της-βροχής για να συνεχίσει με κάτι πιο βαρύ απ’ τα χιλιοστά, πιο εντυπωσιακό, με το πόσοι-τόνοι-νερού-έπεσαν-ανά-στρέμμα∙ ως εάν αυτό να αλλάζει ή να διευκολύνει την εμπειρία του να βρίσκεται κάποιος σκαρφαλωμένος επί ώρες (ή και μέρες) στην ταράτσα ενός σπιτιού που το ισόγειό του (και η έξοδος…) βρίσκεται κάτω απ’ το νερό, μετρώντας το βάθος με βάση το παράθυρό του.

Αλλά η «γνώμη των ειδικών» δεν επιστρατεύεται άσκοπα. Μπορεί να προβλέπει με επιτυχία ή όχι (: “οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες” – αυτό κάτι θα σας θυμίζει…), κι αυτό φαίνεται εκ των υστέρων. Κυρίως όμως σκηνοθετεί την σκληρή πραγματικότητα ως μέρος ενός συνόλου σημείων (σημαινόντων και σημαινομένων), εδώ τώρα της «κλιματικής κρίσης» και όχι, ας πούμε, ως συνέπεια της αβελτηρίας του «επιτελείου» και της ασυδοσίας των λίγο πολύ φίλων του (αντιπλημμυρικών) εργολάβων του πρόσφατου παρελθόντος. Ή ως συνέπεια της αδιαφορίας να έχεις (εσύ, το «επιτελείο»…) σχέδια και οργάνωση γρήγορης δημόσιας δράσης για την περίπτωση που το νερό ξεπεράσει τις «οχυρώσεις» σου, εκεί, σε μια περιοχή με μακρύ ιστορικό από πλημμύρες. Με δυο λόγια οι “ειδικοί” δεν κάνουν προβλέψεις του είδους με τόσες ίντσες διατομή σωλήνα σε λίγους μήνες θα πνιγείτε! Ούτε με τέτοια εργολαβία που δώσατε σ’ αυτόν, καλά κρασιά! Οι ειδικοί δεν κάνουν προβλέψεις που θα αμφισβητήσουν το “επιτελείο”. Κάνουν προβλέψεις για λογαριασμό του.

Πόσο απέχει η επίκληση της «κλιματικής κρίσης» απ’ το «θέλημα θεού»; Είπαμε ήδη. Η πλήρης διατύπωση / υπόδειξη είναι: το κεφάλαιο που ανατοποθετείται είναι θέλημα θεού… Μοιρολατρέψτε.

Η φωτιά πάνω απ’ τις φωτιές: financialization of nature

Δευτέρα 4 Σεπτέμβρη>> Πριν λίγες εβδομάδες (Δευτέρα 24 Ιούλη, πυρκαγιές…) ανάμεσα στα υπόλοιπα γράφαμε:

… Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο (και) τα δάση θεωρούνται πια «οικονομικός πόρος». Όχι για όσους έχουν μελίσσια ή για τους ρετσινάδες. Γενικά. Κι όταν κάτι γίνεται «οικονομικός πόρος» γενικά, υπάγεται σε καπιταλιστική διαχείριση μεγάλης κλίμακας και υψηλής έντασης. Αυτό ισχύει και για τις πυρκαγιές, εντελώς άσχετα απ’ τις αιτίες τους! «Οικονομικός πόρος» σημαίνει υποχρεωτικά «διαχείριση», «απόδοση» – και στο βάθος «ιδιοκτησία». Ναι: όποιος νομίζει ότι τα δάση, καμένα ή όχι, μπορεί να γίνουν κερδοφόρα στρέμμα – στρέμμα, μια βιλίτσα εδώ και μια μπετονένια βάση ανεμογεννήτριας εκεί, κοιτάει πίσω… Τότε υποδεικνύαμε την προοπτική των «νέων δένδρων», μ’ αλλά λόγια της γενετικής μηχανικής κλίμακας δασών, με γενετικά τροποποιημένα είδη…

Από τότε παρακολουθώντας (θέλοντας και μη) τον «δημόσιο θόρυβο» (κοινοβουλευτικό, μηντιακό, (αντι)socialμηντιακό…) με αφορμή τις φετινές δασικές πυρκαγιές, επιβεβαιώσαμε δυστυχώς πόσο μεγάλο όπλο είναι η σύγχυση, η βλακεία, η (οργανωμένη ή «αυθόρμητη»!) δημαγωγία και, πάντα, η άγνοια του σύγχρονου καπιταλισμού (και) στο ζήτημα «δάση». Δεν είμαστε εμείς που θα σώσουμε-τον-κόσμο, θα κάνουμε όμως το καλύτερο που μας αναλογεί.

Πρώτο θέμα: financialization of nature. Που σημαίνει: χρηματιστικοποίηση της φύσης.

Τι είναι αυτό; Μεταφράζουμε:

Η χρηματιστικοποίηση της φύσης περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα μηχανισμών, συμπεριλαμβανόμενης της Μείωσης των Εκπομπών εξαιτίας της Αποψίλωσης και της Υποβάθμισης των Δασών, συμψηφισμούς του άνθρακα, τράπεζες βιοποικιλότητας και οικοτόπων, συμψηφισμούς βιοποικιλότητας, μεταξύ άλλων. Αυτοί οι μηχανισμοί μοιράζονται το κοινό χαρακτηριστικό της τιμολόγησης της φύσης, μετατρέποντάς την σε ένα χρηματιστηριακό περιουσιακό στοιχείο, σε κάτι που μπορεί να γίνει εμπόρευμα…

Παρακάτω, ο ίδιος ορισμός, συμπληρώνει:

… Η διαδικασία χρηματιστικοποίησης της φύσης … κάνει εφικτή την κατοχή, αγορά και πώληση ενός ολόκληρου δάσους ή ενός μεμονωμένου δένδρου, ή ακόμα και μιας λειτουργίας του δάσους, όπως για παράδειγμα η ικανότητά του να συγκρατεί το νερό ή να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα…

Αν και μπορεί να υπάρξει μια κάποια «υποψία» του τι και πως γίνεται ήδη η χρηματιστικοποίηση της φύσης, οι κάθε φορά συγκεκριμένες μεθοδεύσεις παραπέμπουν περισσότερο σε «οικονομικές σπουδές» και λογιστήρια παρά σε οτιδήποτε φυσικό. Ο παρακάτω πίνακας, που αφορά την «εκτίμηση της οικονομικής αξίας» των δασών στις ηπα, μπορεί να δώσει μια πρώτη πιο καθαρή ιδέα:

Στην αριστερή στήλη παρατάσσονται τα επιμέρους χαρακτηριστικά (ή δυνατότητες) ενός δάσους και στην δεξιά γίνεται η μετάφρασή τους σε δις δολάρια. Κλιματική ρύθμιση, ρύθμιση των υδάτινων υποθεμάτων, προμήθεια νερού, διαμόρφωση του εδάφους, βιολογικός έλεγχος, παραγωγή τροφίμων, πρώτες ύλες, γενετικές πρώτες ύλες είναι μερικά απ’ αυτά τα χαρακτηριστικά (ή δυνατότητες) που μεταφράζονται σε δις δολαρίων.

Προσέξτε την δεύτερη απ’ τα αριστερά στήλη: NM σημαίνει κυρίως (primarily) εκτός αγοράς απ’ την φύση τους (non market in nature). Η έμφαση βρίσκεται στο «κυρίως»: το νόημα είναι, προφανώς, ότι απ’ την φύση τους δεν είναι εμπορεύματα, αλλά…

Έχουμε μήπως ήδη παραδείγματα φυσικών καταστάσεων ή φαινομένων που απ’ την φύση τους δεν είναι εμπορεύματα, αλλά…; Ναι!!!! Τον αέρα και τον ήλιο! Έχουν μετατραπεί σε «ακατέργαστες πρώτες ύλες» της ιδιωτικής (βιομηχανικής) παραγωγής ρεύματος (με τις ανεμογεννήτριες / φωτοβολταϊκά)∙ κι έτσι ενώ «δεν είναι εμπορεύματα απ’ την φύση τους» μετατράπηκαν σε ουσιαστικούς παράγοντες παραγωγής του εμπορεύματος ηλεκτρική ενέργεια… Μέχρι του σημείου να χρηματιστικοποιηθούν. (Συμβαίνει λοιπόν το εξής: οι αντιδράσεις κυρίως κατά των ανεμογεννητριών εστιάζουν στα προβλήματα που δημιουργούν, παρακάμπτωντας όμως το πιο καίριο και με προεκτάσεις ζήτημα, της ιδιωτικοποίησης / εμπορευματοποίησης φυσικών υποθεμάτων όπως ο αέρας και ο ήλιος που θεωρητικά δεν έχουν ιδιοκτήτη… Μέχρι, ίσως, να αποκτήσουν…)

Financialization of nature 2

Δευτέρα 4 Σεπτέμβρη>> H χρηματιστικοποίηση της φύσης επιδιώκει μεν την ιδιοκτησία επάνω σε διάφορα φυσικά υποθέματα, αλλά μπορεί να γίνει και χωρίς ιδιοκτησία με την στενή έννοια. Μέσω της (ιδιωτικής) διαχείρισης ενός τέτοιου υποθέματος. Μια εταιρεία / ιδιοκτήτρια ενός δικτύου ύδρευσης, για παράδειγμα, δεν έχει την ιδιοκτησία του νερού με την στενή έννοια. Διαχειρίζεται όμως τις ροές του. Αυτό δεν σημαίνει λιγότερη εμπορευματοποίηση. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τους ιδιωτικοποιημένους highways: δεν είναι ιδιοκτησία των εταιρειών, αυτές τους διαχειρίζονται / εκμεταλλεύονται.

Με την ίδια έννοια μια εταιρεία που αναλαμβάνει την αναδάσωση μιας καμένης δασικής έκτασης δεν αναγορεύεται αυτόματα σε ιδιοκτήτη της… Ωστόσο, με βάση την υπουργική απόφαση (του 2021…) έχει την πλήρη ευθύνη της αναδάσωσης, με έναν τυπικό έλεγχο από κάποια κρατική υπηρεσία (ότι κι αν σημαίνει τέτοιου είδους «έλεγχος»…)

Ο “ΑνΑΑ” είναι ο ανάδοχος αναδάσωσης…

Με δεδομένο ότι μπορεί να αγοράσει «το απαραίτητο φυτευτικό υλικό» από ιδιωτικά φυτώρια, μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι η εταιρεία / ανάδοχος έχει ουσιαστική, αποφασιστική αρμοδιότητα για το «μελλοντικό δάσος», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό… Επιπλέον, μπορεί να συμπεριλάβει αυτήν την δραστηριότητά της (σαν χρήμα / έξοδο) στο portfolio των δραστηριοτήτων της, να επιδείξει «πράσινο» προφίλ, και να πετύχει άνοδο της μετοχής της χάρη στην επίδειξη «κοινωνικής υπευθυνότητας». Μπορεί ακόμα να συμψηφίσει (σε κάποιο χρηματιστήριο «αποτυπωμάτων άνθρακα»…) αυτήν την «ενάρετη» και «κατά της κλιματικής κρίσης» δραστηριότητά της, με κάποια άλλη όχι και τόσο φιλική, κι έτσι να μειώσει τις «ποινές» της. Επειδή άλλωστε η αναδάσωση δεν είναι μια στιγμιαία πράξη αλλά περιλαμβάνει την παρακολούθηση, την φροντίδα των νέων δέντρων, το πότισμά τους επί χρόνια, συχνά αντιπλημμυρικά έργα και την συντήρησή τους, η ιδιωτική διαχείριση του καμένου δάσους που εμπορευματοποιείται έμμεσα μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και «επένδυση». Η οποία («επένδυση») μπορεί να έχει ανταλλάγματα (απ’ το κράτος για παράδειγμα) σε άλλες επενδύσεις, πιο κλασσικές.

Δεν πρέπει να μπερδευτεί κανείς με τους παλιούς «εθνικούς ευεργέτες»! Εκείνοι ήταν αστοί της διασποράς που ήθελαν να βοηθήσουν τον πληθυσμό της ελληνικής ενδοχώρας παρακάπτοντας το κράτος στο οποίο δεν είχαν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη… Τώρα πρόκειται για «εισηγμένες» στην εποχή του «εμπορίου ρύπων»…

Πέρα απ’ αυτά το δίκτυο της δεη θα μπορούσε να κατηγορηθεί ακόμα και για εμπρησμούς…

Συμβαίνουν μάλιστα και ενδιαφέρουσες (ας πούμε…) συμπτώσεις:

Η «φιλική» προς τα καμένα δάση στη βόρεια Εύβοια EREN Group είναι μια γαλλική εταιρεία που μεταξύ άλλων εγκαθιστά και εκμεταλλεύεται αιολικά πάρκα…

Ο καθένας βγάζει τα συμπεράσματά του – για την εταιρική καλοσύνη…

Financialization of nature 3

Θα γίνει άραγε και ο us army «ανάδοχος»; Έχουν δημιουργηθεί πολλά στρέμματα ευκαιριών και γι’ αυτόν… στον Έβρο…

Δευτέρα 4 Σεπτέμβρη>> Το ότι «το Ελληνικό Δημόσιο δεν απεμπολεί οποιοδήποτε δικαίωμα του επί των εκτάσεων αυτών» πιθανόν να αφορά την ιδιοκτησία με την στενή έννοια των εκτάσεων που υιοθετούν οι «ανάδοχοι» (νονοί;), αλλά δεν σημαίνει κάτι παραπάνω. Ούτε και στις εκτάσεις των αμερικανικών βάσεων «το ελληνικό δημόσιο απεμπολεί…» – και λοιπόν;

Το ουσιαστικό στη συγκυρία των τελευταίων χρόνων είναι (κατά την ταπεινή άποψη της ασταμάτητης μηχανής) το αν γίνεται (και πως γίνεται…) μια «υπόγεια» μετάβαση προς την χρηματιστικοποίηση φυσικών υποθεμάτων (στην προκείμενη περίπτωση δασικών εκτάσεων) στο ελλαδιστάν – και κατά πόσον οι όποιες αδυναμίες προφύλαξης των δασών σχετίζονται («υποκειμενικά» ή «αντικειμενικά» είναι ένα υπο-θέμα) μ’ αυτήν την μετάβαση.

Κομβική κίνηση (για να βγει συμπέρασμα)


Πρόσβαση μόνο για τα μέλη του δικτύου υποστήριξης…

Αν είστε μέλος κάντε login εδώ.
Αν θέλετε να γίνετε μέλος, στείλτε email (mail@sarajevomag.gr) για την απαραίτητη συνεννόηση.

Σιγά το θέμα!

Δευτέρα 28 Αυγούστου>> Καλά κάνουν οι πανέλληλες, άρχοντες και αρχόμενοι, που δεν ασχολούνται με τέτοια τριτεύοντα θέματα όπως … οι brics… Θα πείτε: όταν καίγεται το πελεκούδι δεν υπάρχουν περιθώρια για τέτοιες «διεθνείς έγνοιες». Σωστά. Αλλά δεν είναι μόνον αυτός ο λόγος. Γιατί το ελλαδιστάν, άρχοντες και αρχόμενοι, είχε μια σύντομη «σχέση» με το project των brics, μια «σχέση» έντονη, κάτι σαν «έρωτα κεραυνοβόλο», όταν καιγόταν όχι πελεκούδι αλλά τα μπατζάκια μας… Εκεί γύρω στο 2015, ίσως και λίγο μετά… Μια σχέση που έσβησε άδοξα κι αθόρυβα μέσα στο χρόνο σα να μην υπήρξε ποτέ.

Υπήρξε όμως!!! Η λήθη δεν αρέσει στην ασταμάτητη μηχανή. Να λοιπόν λίγο φρεσκάρισμα:

Λίγος λυρισμός για τόνωση – το καλοκαίρι του 2016…

Έφταιγαν οι ζέστες; Καλοκαίρι του 2017 και το “όνειρο είναι ακόμα ζωντανό”…

Ήταν ένα αστείο, ένα διεθνές αστείο, χοντροκομμένο και κακόγουστο. Το φαιορόζ γκουβέρνο (τότε) ήθελε να πιστεύει ότι το χρεωκοπημένο ελλαδιστάν θα γίνει «μέλος» για να μπορεί να δανείζεται και απ’ την (υπό δημιουργία τότε) «νέα αναπτυξιακή τράπεζα» των brics… H άλλη πλευρά πιθανότατα αντιμετώπιζε τις πολιτικές βιτρίνες του ελλαδιστάν σαν ηλίθιους – όχι άδικα. Εν τέλει το ειδύλλιο ήταν μονομερές και συμφεροντολογικό: το ελλαδιστάν ήθελε να πάρει (επειγόντως) προίκα, αλλά «δεν»…

Ο καιρός πέρασε, το ελλαδιστάν έγινε προκεχωρημένο φυλάκιο του 4ου παγκόσμιου κατά του ευρασιατικού project (και του project bricks φυσικά!), έχει σαν καλύτερους φίλους έναν Menendez και κάποια κυρία Ursula, οπότε τώρα πια δεν υπάρχει λόγος ενασχόλησης με τα «τούβλα» (: «bricks») απ’ το ελλαδιστάν (που παραμένει το «κέντρο του κόσμου», η «χρυσή βίδα», κλπ).

Αλλά κι αυτοί οι brics δεν αποδέχτηκαν σαν ήττα την απαξίωσή τους απ’ το ελλαδιστάν. Δεν έκατσαν στ’ αυγά τους…

Προσεισμικά φαινόμενα;

Δευτέρα 8 Μάη>> Τέσσερεις τράπεζες βαράνε κανόνι μέσα σε δύο μήνες; Ναι… Θα ακολουθήσουν κι άλλες. Όμως «ο τραπεζικός τομέας είναι υγιής και σταθερός» στις ηπα – λέει η fed. Και ο Krugman…

Είναι; Η JPMorgan που «έφαγε» πρόσφατα την First Republic έχει αξιολογηθεί ως η πιο επικίνδυνη τράπεζα στις ηπα. Αλλά…. Όπως και 3 ακόμα «συστημικές» τελεί υπό άμεση κρατική «προστασία».

Η αιτία που γονατίζει μικρομεσαίες τράπεζες (ως τώρα) είναι η ίδια που πριονίζει και τις μεγαλύτερες:


Πρόσβαση μόνο για τα μέλη του δικτύου υποστήριξης…

Αν είστε μέλος κάντε login εδώ.
Αν θέλετε να γίνετε μέλος, στείλτε email (mail@sarajevomag.gr) για την απαραίτητη συνεννόηση.

Κομμάτια και θρύψαλα; (1)

Δευτέρα 24 Απρίλη>> To Council on Foreign Relations είναι απ’ τα πιο παλιά αμερικανικά think tanks του αμερικανικού imperium, ηλικίας ενός αιώνα. Παλιό και «επιδραστικό». Εμφανίζεται σαν «ανεξάρτητο» αλλά φυσικά χρηματοδοτείται από «φιλάνθρωπους» του είδους Rockefeller foundation, κλπ.

Η κυρία Christine Lagarde, πρόεδρος της ΕΚΤ (: «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα») έδωσε εκεί πριν μια βδομάδα μια διάλεξη για τον επερχόμενο κατακερματισμένο κόσμο – για το «τέλος της παγκοσμιοποίησης» θα μπορούσε να πει… Κανονικά όλοι εκείνοι που διαδήλωναν (πιο σωστά: παρήλαυναν…) πριν 24, 23, 22, 21, 20 χρόνια «κατά της παγκοσμιοποίησης» θα έπρεπε να παρακολουθούν με χαρούμενο πάθος τέτοιου είδους «τοποθετήσεις» των τεχνικών της εξουσίας… Απίθανο να το κάνουν, το έχουν ξεχάσει το θέμα. Ευτυχώς που υπάρχει η περιθωριακή ασταμάτητη μηχανή για να προσφέρει την άχρηστη (;;, μάταιη;;) αντιπληροφόρηση.

«Και τι μας νοιάζει τι λένε και τι κάνουν οι αρχιτραπεζίτες;» θα πουν κάποιοι. «Έχουμε τα προβλήματα και τα βάσανα μας…» (Έχουμε και εκλογές!) Χμμμ… Κι άλλες φορές ήταν αδιάφορο το τι λένε και τι κάνουν τα αφεντικά και οι τεχνικοί τους – πράγμα που έκανε τα προβλήματα και τα βάσανα ακόμα πιο μυστηριώδη, ακόμα πιο αφόρητα… (Ας μην θυμίσουμε πόσες και ποιες ήταν αυτές οι «άλλες φορές» τα τελευταία 25 χρόνια∙ δεν θα πείσουμε: όταν η (διανοητική…) μιζέρια ποτίζει ως το μεδούλι, η έξοδος γίνεται πολύ δύσκολη.)

Η ομιλία της κυρίας ΕΚΤ, ακόμα και μέσα στην (μέτρια) αργκώ της, ήταν μια ακόμα μαρτυρία της διαρκούς όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού – του σε εξέλιξη 4ου παγκόσμιου πολέμου. Δεν ήταν μεγάλη η ομιλία. Μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να την διαβάσει (στα αγγλικά) εδώ. Για τις ανάγκες της εργατικής κριτικής (μας) θα μεταφέρουμε μεταφρασμένα μερικά αποσπάσματα:

Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια περίοδο μετασχηματιστικών αλλαγών. Μετά την πανδημία, τον αδικαιολόγητο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, την οπλοποίηση της ενέργειας, την ξαφνική επιτάχυνση του πληθωρισμού, καθώς και τον εντεινόμενο ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κίνα, οι τεκτονικές πλάκες της γεωπολιτικής μετατοπίζονται γρηγορότερα.

Είμαστε μάρτυρες ενός κατακερματισμού της παγκόσμιας οικονομίας σε ανταγωνιζόμενα μπλοκ, με το κάθε μπλοκ να προσπαθεί να τραβήξει όσο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου γίνεται κοντύτερα στα στρατηγικά του συμφέροντα και στις κοινές αξίες. Κι αυτός ο κατακερματισμός μπορεί να συσσωματωθεί γύρω από δύο μπλοκ υπό την ηγεσία των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Όλα αυτά μπορεί να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις σε πολλούς τομείς της ασκούμενης πολιτικής. Και σήμερα με τις παρατηρήσεις μου θα ήθελα να εξερευνήσω τι επιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν για τις κεντρικές τράπεζες.

Εν συντομία, μπορεί να δούμε δύο σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον της ασκούμενης πολιτικής των κεντρικών τραπεζών: πρώτον, μπορεί να δούμε μεγαλύτερη αστάθεια καθώς η ελαστικότητα της παγκόσμιας προσφοράς μειώνεται∙ και δεύτερον, μπορεί να δούμε μεγαλύτερη πολυπολικότητα καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις συνεχίζουν να οξύνονται.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο κόσμος επωφελήθηκε από ένα αξιοσημείωτα ευνοϊκό γεωπολιτικό περιβάλλον. Κάτω απ’ την ηγεμονική ηγεσία των ΗΠΑ, οι βασισμένοι σε κανόνες διεθνείς οργανισμοί άνθησαν και το παγκόσμιο εμπόριο επεκτάθηκε. Αυτό οδήγησε σε ένα βάθεμα των παγκόσμιων αλυσίδων [παραγωγής] αξίας και, καθώς η Κίνα εντάχθηκε στην παγκόσμια οικονομία, σε μια μαζική αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς εργασίας.

Σαν αποτέλεσμα, η παγκόσμια προσφορά έγινε πιο ελαστική στις αλλαγές της εγχώριας ζήτησης, οδηγώντας σε μια μακρά περίοδο σχετικά χαμηλού και σταθερού πληθωρισμού. Αυτό, με τη σειρά του, στήριξε ένα πλαίσιο πολιτικής στο οποίο οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στη σταθεροποίηση του πληθωρισμού κατευθύνοντας την ζήτηση χωρίς να χρειάζεται να δίνουν μεγάλη προσοχή σε διαταραχές της προσφοράς.

Αλλά αυτή η περίοδος σχετικής σταθερότητας μπορεί τώρα να δίνει τη θέση της σε μια διαρκή αστάθεια, με αποτέλεσμα χαμηλότερη ανάπτυξη, υψηλότερο κόστος και πιο αβέβαιες εμπορικές εταιρικές σχέσεις. Αντί για την πιο ελαστική παγκόσμια προσφορά, μπορεί να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους επαναλαμβανόμενων σοκ στην προσφορά…

Αυτό έχει γίνει περισσότερο ορατό στην Ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, αλλά εκτείνεται επίσης σε άλλες κρίσιμες προμήθειες. Σήμερα οι ΗΠΑ εξαρτώνται απόλυτα από εισαγωγές τουλάχιστον 14 κρίσιμων ορυκτών. Και η Ευρώπη εξαρτάται από την Κίνα για το 98% των αναγκών της σε σπάνιες γαίες. Οι διακοπές εφοδιασμού σ’ αυτά τα μέτωπα θα μπορούσαν να επηρεάσουν κρίσιμους τομείς της οικονομίας, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η μετάβασή της στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων.

Σαν αντίδραση, οι κυβερνήσεις νομοθετούν για να αυξήσουν την ασφάλεια των προμηθειών, ειδικά με τον Inflation Reduction Act στις ΗΠΑ, και την ατζέντα στρατηγικής αυτονομίας στην Ευρώπη. Όμως αυτά μπορεί, με τη σειρά τους, να επιταχύνουν τον κατακερματισμό, καθώς οι εταιρείες προσαρμόζονται περιμένοντας. Πράγματι, μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το ποσοστό των παγκόσμιων εταιρειών που σχεδιάζουν να περιφερειοποιήσουν τις προμηθευτικές τους αλυσίδες διπλασιάστηκε – περίπου στο 45% – σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν.

… Μια πρόσφατη μελέτη βασισμένη σε στοιχεία απ’ το 1900 διαπίστωσε ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι έχουν οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό, χαμηλότερες οικονομικές δραστηριότητες και πτώση του παγκόσμιου εμπορίου. Και η ανάλυση της ΕΚΤ εκτιμάει παρόμοια αποτελέσματα μπορεί να αναμένονται για το μέλλον. Αν οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες κομματιαστούν κατά μήκος γεωπολιτικών γραμμών, η παγκόσμια αύξηση των τιμών καταναλωτή μπορεί να κινείται μεταξύ του 5% βραχυπρόθεσμα και σχεδόν 1% μακροπρόθεσμα. Αυτές οι αλλαγές δείχνουν ότι μια δεύτερη αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη στο περιβάλλον των κεντρικών τραπεζών: μπορεί να δούμε τον κόσμο να γίνεται περισσότερο πολυπολικός.

Κατά την διάρκεια της Pax Americana μετά το 1945, το αμερικανικό δολάριο ενισχύθηκε σταθερά ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και μέσο συναλλαγών, και πιο πρόσφατα το ευρώ ανέβηκε στη δεύτερη θέση. Αυτό είχε μια σειρά από – κυρίως ευεργετικές – επιπτώσεις για τις κεντρικές τράπεζες. Για παράδειγμα η ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να δρουν ως «ο μαέστρος της διεθνούς ορχήστρας» όπως σημειώνει ο Keynes, ή το να μπορούν οι εταιρείες να τιμολογούν στα εγχώρια νομίσματά τους, έκανε τις τιμές των εισαγωγών πιο σταθερές.

Παράλληλα, οι δυτικές δομές πληρωμών απέκτησαν έναν αυξανόμενο παγκόσμιο ρόλο. Για παράδειγμα, την δεκαετία μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο αριθμός των κρατών που χρησιμοποιούσαν το δίκτυο εκκαθάρισης πληρωμών SWIFT υπερδιπλασιάστηκε. Και το 2020 πάνω απ’ το 90% των διασυνοριακών συναλλαγών γινόταν μέσω του SWIFT. Αλλά τώρα τα καινούργια εμπορικά πρότυπα μπορεί να έχουν συνέπειες στις πληρωμές και στα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα.

Τις τελευταίες δεκαετίες η Κίνα έχει αυξήσει πάνω από 130 φορές το διμερές εμπόριο αγαθών με τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμες οικονομίες, και η χώρα αυτή έχει γίνει επίσης ο κορυφαίος εξαγωγέας στον κόσμο. Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στο εμπόριο μιας χώρας με την Κίνα και στα αποθέματα που διατηρεί σε γουάν. Τα νέα εμπορικά πρότυπα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε νέες συμμαχίες. Μια μελέτη διαπιστώνει ότι οι συμμαχίες μπορεί να αυξήσουν το μερίδιο ενός νομίσματος στα αποθεματικά κάθε εταίρου του κατά περίπου 30%.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια ευκαιρία για ορισμένες χώρες που επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτησή τους απ’ τα δυτικά συστήματα πληρωμών και τα νομισματικά πλαίσια, είτε για λόγους πολιτικής προτίμησης, οικονομικών εξαρτήσεων, είτε λόγω της χρήσης των οικονομικών κυρώσεων την τελευταία δεκαετία.

Μη δημοσιευμένα στοιχεία και επίσημες δηλώσεις δείχνουν ότι ορισμένες χώρες σκοπεύουν να αυξήσουν τη χρήση εναλλακτικών λύσεων για την τιμολόγηση του διεθνούς εμπορίου σε μεγάλα παραδοσιακά νομίσματα, όπως το κινεζικό γουάν ή η ινδική ρουπία. Βλέπουμε επίσης αυξημένη συσσώρευση χρυσού ως εναλλακτικού αποθεματικού ενεργητικού, που πιθανά καθοδηγείται από χώρες με στενούς γεωπολιτικούς δεσμούς με την Κίνα και την Ρωσία. Υπάρχουν επίσης προσπάθειες να δημιουργηθούν εναλλακτικές λύσεις στο SWIFT. Από το 2014 η Ρωσία έχει αναπτύξει ένα τέτοιο σύστημα για εσωτερική και διασυνοριακή χρήση, με περισσότερες από 50 τράπεζες σε 12 χώρες να το χρησιμοποιούν το 2022. Και από το 2015 η Κίνα έχει δημιουργήσει το δικό της σύστημα εκκαθάρισης πληρωμών σε γουάν.

Αυτές οι εξελίξεις δεν υποδηλώνουν επικείμενη απώλεια κυριαρχίας του δολαρίου των ΗΠΑ ή του ευρώ. Μέχρι στιγμής τα στοιχεία δεν δείχνουν ουσιαστικές αλλαγές στη χρήση των διεθνών νομισμάτων. Ωστόσο υποδεικνύουν ότι το καθεστώς νομίσματος διεθνούς χρήσης δεν μπορεί πια να θεωρείται δεδομένο.

Κομμάτια και θρύψαλα; (2)

Δευτέρα 24 Απρίλη>> Η τελευταία (πιο πάνω) παράγραφος δείχνει την συγκρατημένη απελπισία της κυρίας Lagarde! Κι όχι μόνο την δική της! Αυτό εφόσον τα στοιχεία δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Αντιγράφουμε απ’ την καθεστωτική «καθημερινή» στις 19 Απρίλη 2023 (η πηγή είναι το moneyreview.gr). Ο τονισμός δικός μας:

… Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurizon SLJ Asset Management, το δολάριο αντιπροσώπευε περίπου τα δύο τρίτα των συνολικών διεθνών αποθεματικών το 2003, όμως το ποσοστό του έπεσε στο 55% το 2021 και στο 47% πέρυσι. «Αυτή η περιστολή της τάξεως του 8% μέσα σε διάστημα ενός έτους είναι πραγματικά αξιοσημείωτη», όπως υπογραμμίζουν αναλυτές της επενδυτικής εταιρείας που επεξεργάστηκαν τα σχετικά στοιχεία. Παράλληλα επεξηγούν ότι πρόκειται για δεκαπλασιασμό σε σχέση με τον μέσο ρυθμό μείωσης, που σημειωνόταν τα προηγούμενα χρόνια. Εν τω μεταξύ, αυτή η εξέλιξη κατέστη ραγδαία, ήτοι η πτώση του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και μετά. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και τις συμμαχικές χώρες κατά της Μόσχας έκαναν πολλά κράτη λιγότερο πρόθυμα να διατηρήσουν τις μεγάλες θέσεις τους στο δολάριο, αναφέρει η έκθεση…

Άλλες παρόμοιες μελέτες που έχει υπόψη της η ασταμάτητη μηχανή αναφέρουν κάπως διαφορετικά νούμερα «μεγαλείου» και πτώσης ως σήμερα: 75% τις παλιές-καλές-εποχές, 55% στο τέλος του 2022. Η πτώση στο ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος είναι και στις δύο περιπτώσεις 20%, με ιδιαίτερη επιτάχυνση το 2022. To ευρώ απ’ την μεριά του (δηλαδή η ΕΚΤ) δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα επωφεληθεί στα σοβαρά: η ζώνη του ευρώ κανιβαλίζεται ήδη συστηματικά απ’ την Ουάσιγκτον, και κάτι τύποι σαν τον Μικρό Δούκα του Λίγηρα δεν μπορούν να δέσουν ούτε τα κορδόνια τους∙ πολύ λιγότερο να διαμορφώσουν την θρυλική «στρατηγική αυτονομία» της ευρώπης. (Για τον «άσσο-στο-ημίχρονο-δύο-τελικό» του Βερολίνου δεν λέμε τίποτα. Κινδυνεύει δικαστικά ο άνθρωπος…)

Αν θυμάστε (;) σχετικά πρόσφατα χρησιμοποιήσαμε έναν τυπικά αδόκιμο όρο: ιδιοσυχνότητα. Ο παγκόσμιος κύκλος κυκλοφορίας του δολαρίου (είτε σαν αποθεματικό μέσο είτε σαν κυρίαρχο νόμισμα των διεθνών διασυνοριακών συναλλαγών) είναι η «ιδιοσυχνότητα» όχι μόνο του δυτικού χρηματοπιστωτισμού αλλά και της δυτικής ηγεμονίας στον πλανήτη συνολικά. Στα κτίρια ή στις κατασκευές γενικά η «ιδιοσυχνότητα» είναι ένα μέγεθος ιδιαίτερο για κάθε ένα χωριστά: το γνωστό παράδειγμα με τις γέφυρες. Αν με κάποιο τρόπο ασκηθεί πάνω σε μια γέφυρα κάποια δύναμη με συχνότητα ίδια με την «ιδιοσυχνότητά» της, τότε ξεκινάει μια ταλάντωση που στην αρχή είναι μικρή αλλά πολύ γρήγορα, σχεδόν ακαριαία, αποκτά πλάτος ίσο με το άπειρο – και η γέφυρα καταρρέει διαλυμένη. Το ίδιο ισχύει με τα κτίρια και τις σεισμικές δονήσεις: αν η ταλάντωση του εδάφους συμπέσει με την «ιδιοσυχνότητα» του Χ ή του Ψ κτιρίου, τότε συμβαίνει ό,τι και με τις γέφυρες: κατάρρευση.

Σαν «ιδιοσυχνότητα» του δυτικού χρηματοπιστωτισμού εννοούμε εκείνον τον σμικρυμένο , minimum κύκλο διεθνούς κυκλοφορίας του δολαρίου (τάδε επί τοις εκατό των διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων) που όταν «αγγιχτεί» θα εξελιχθούν χαοτικά φαινόμενα «συντονισμού», δηλαδή γρήγορης και εκτός ελέγχου υποτίμησής του. (Θα συμβεί αυτό, άραγε, όταν διάφορα κράτη αρχίσουν να αρνούνται την αποπληρωμή των δολαριακών χρεών τους στο ΔΝΤ; Ή μήπως όταν το αμερικανικό χρέος θεωρηθεί τελεσίδικα μη εξυπηρετήσιμο;)

Στην αργκώ του χρηματοπιστωτισμού (και του σχετικού τζόγου) υπάρχει ένας όρος που λέγεται «ψυχολογικό όριο» (!!!!). Δεν ξέρουμε αν τα καλοπληρωμένα παράσιτα των ειδικών διαθέτουν ένα «ψυχολογικό όριο» για το μέγεθος της διεθνούς κυκλοφορίας του δολαρίου, κάτω απ’ το οποίο οι νομισματο/οικονομικές εξελίξεις θα γίνουν ανεξέλεγκτες. Ξέρουμε όμως τι συμβαίνει ήδη:


Πρόσβαση μόνο για τα μέλη του δικτύου υποστήριξης…

Αν είστε μέλος κάντε login εδώ.
Αν θέλετε να γίνετε μέλος, στείλτε email (mail@sarajevomag.gr) για την απαραίτητη συνεννόηση.

Η συντήρηση στοιχίζει

Δευτέρα 2 Γενάρη>> Κάποιος παλιοχαρακτήρας δημοσιοποίησε τον πιο πάνω χάρτη με τις τιμές του ρεύματος στα ευρωπαϊκά κράτη στις 29 Δεκέμβρη του 2022 – προχτές δηλαδή. Οι τιμές είναι σε ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Για έναν περίεργο αλλά και αξιοθαύμαστο λόγο το ρευματάκι στο ελλαδιστάν (τρεχούμενο και γάργαρο) πήγαινε 248 ευρώ (ανά μεγαβατώρα), μακράν το ακριβότερο στη γηραιά ήπειρο – κι αυτό δεν πρέπει να οφείλεται στο κρύο. Ο καιρός δεν έχει βγάλει ακόμα δόντια.

Επειδή χρονιάρες μέρες δεν θέλουμε να πάει ο νους σας στο κακό (σε καρτέλ ας πούμε, ή σε μεταγραφές ceo με πλούσιο βιογραφικό από βαλκανικές μπίζνες-ρημαδιό…) προτείνουμε σαν εξήγηση το γεγονός ότι εδώ είναι το μαιευτήριο της δημοκρατίας.

Δεν είναι και λίγο: βρίσκεται μόνιμα σε θερμοκοιτίδα, αρνείται να ξεμυτίσει, οπότε καίει ρεύμα. Αυξάνοντας δυσανάλογα την ζήτηση τελικά (δεν το είχατε πάρει χαμπάρι, ε;)… Τα υπόλοιπα είναι απλά «ο νόμος της αγοράς» που θάλεγε και κάθε νεοφιλελεύθερος, ρημαδο- ή όχι.

Έτσι δεν είναι;

Η αναδιάρθρωση ως ιδεολογία

Η έλξη του φόβου: μια μετα-ανάλυση της αποτελεσματικότητας και των θεωριών περί έλξης του φόβου… Paper του 2015

(Το fear factory έχει και τους θεωρητικούς του…)

Δευτέρα 2 Γενάρη>> Δεν έχει σημασία τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα∙ σημασία έχει το ποιος κουμαντάρει την συζήτηση: αυτό είναι το κεντρικό δόγμα, το κατά κάποιον τρόπο “there-is-no-alternative” της «εποχής της μετα-αλήθειας» όπως την έχουν ονομάσει, που διογκώνεται όλο και περισσότερο στον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο. Δεν υπάρχουν βέβαια ούτε μετα-αλήθειες, ούτε προ-αλήθειες, ούτε μετα-ψέματα, ούτε προ-ψέματα! Υπάρχει όμως μια συγκεκριμένη ιστορική φάση «μετάβασης» όπου το κεφάλαιο (τα πιο δυναμικά αφεντικά του) κατασκευάζει ήδη «πραγματικότητες»: «επαυξημένες», «ενισχυμένες» (augmented) πραγματικότητες, «εικονικές» (virtual) πραγματικότητες, τα ανάλογα «βιώματα», τις αντίστοιχες «εμπειρίες», την διαρκή ροή και εναλλαγή, κινούμενη άμμο δηλαδή «αληθειών» και διαψεύσεων, και πάει λέγοντας∙ με κάθε σχιζοφρενική αντιφατικότητα ακόμα και στην ίδια τη «νέα» ορολογία… Το colpo grosso της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι ακριβώς αυτό: η ολοκλήρωση του εμπορεύματος, του θεάματος και του ελέγχου μέσα απ’ το εμπόριο ή/και την επιβολή «πραγματικότητας» ή «πραγματικοτήτων» σύμφωνα με τις κάθε φορά κερδοφόρες και αποδοτικές προδιαγραφές.

Στη μορφή-εμπόρευμα, πράγματι, δεν υπάρχει ούτε αλήθεια ούτε ψέμα (ίσως κάτι σαν «ψεμολήθη» ή αληθοφάνεια)∙ υπάρχει όμως σε στρατηγική θέση η διαχείριση της «λειτουργίας» της/του. Όπως σωστά είχε σχολιάσει ο Μαρξ, ο φετιχισμός του εμπορεύματος είναι η εκκοσμίκευση του θρησκευτικού (χριστιανικού) φετιχισμού. Τώρα ο φετιχισμός της «πέρα απ’ την αλήθεια και το ψέμα» κυριαρχίας επιδιώκει να είναι η εκκοσμίκευση της θείας δίκης – που είναι βέβαια άγνωστη και μυστηριώδης. “Πέρα απ’ την αλήθεια και το ψέμα” βρίσκεται η αυθεντία…

Τι πάει να πει «σημασία έχει το ποιος κουμαντάρει την συζήτηση», άρα το ποιος όχι μόνο σκηνοθετεί αλλά επίσης διαλέγει ή/και επιβάλλει τις «διαφορετικές απόψεις» και τα χαρακτηριστικά τους; Πάει να πει σημασία έχει το ποιος κατέχει την εξουσία. Όχι, μόνο, επειδή αυτός λογοκρίνει. Αλλά επίσης (ίσως κυρίως) επειδή αυτός νοηματοδοτεί.

Στη διάρκεια της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας αυτή η καπιταλιστική στρατηγική έγινε κοινοτοπία. Εκείνα που τώρα (ψευτο…)αναγνωρίζονται σαν «προβλήματα» ή «αδυναμίες» της (όπως, για παράδειγμα, οι συνέπειες της κατ’ οίκον φυλάκισης στο ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών) ρίχνονταν στον Καιάδα ως ψέματα όταν λέγονταν έγκαιρα και ενάντια στα πραξικοπήματα. Είναι μια ήδη χειροπιαστή απόδειξη του «δεν έχει σημασία τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα∙ σημασία έχει…».

Το κεφάλαιο-σχέση ως υπερ-νόρμα είναι, αν το σκεφτούμε από μια διαφορετική μεριά, η «συγκέντρωση», η οργάνωση και η αξιοποίηση του γενικευμένου κοινωνικού, ηθικού, διανοητικού, αισθητικού tribalism, της σύγχρονης «φυλετικοποίησης», της κονιορτοποίησης δηλαδή των σημείων προσανατολισμού, των σημείων αναφοράς, στις δυτικές κατά κύριο λόγο κοινωνίες τα τελευταία 30 «νεοφιλελεύθερα» χρόνια. Είναι η οργανωμένη συν-κίνηση, και με τις δύο έννοιες. Της (συνήθως διαλυτικής και πειθαρχικής) συναισθηματικής ταλάντωσης, αλλά και του μαγνητισμού των συμπεριφορών απ’ τον ίδιο πόλο. Καινοφανείς λέξεις που έχουν γίνει της μόδας όπως «συμπερίληψη» απηχούν αυτό ακριβώς: το μάντρωμα των πληθωρισμένων δι-ατόμων, των ναρκισσιστικών, τσακισμένων, παρανοημένων και παρανοούντων Εγώ-Κεφάλαιο που επιπλέουν αναίσθητα πια σε μια ταραγμένη, φουρτουνιασμένη θάλασσα σημείων-παραληρηματικής-εξουσίας∙ σε ένα υπονομευμένο, ναρκοθετημένο, υποθηκευμένο, παραλυτικό, σκοτεινό διαρκές Τώρα με μοναδικό πολικό αστέρα τον φόβο.  

Είναι παλιό, είναι διδακτικό, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει στην πρώτη σελίδα των έργων των ιστορικών του μέλλοντος, και θα το επαναλάβουμε για μια ακόμα φορά:

O αξιωματούχος μου είπε ότι τύποι του είδους μου «ανήκουν σ’ αυτό που αποκαλούμε κόσμος – βασισμένος – στην – πραγματικότητα», τον οποίο περιέγραψε σαν αποτελούμενο από ανθρώπους «που πιστεύουν ότι οι λύσεις προκύπτουν απ’ την συνετή μελέτη της πραγματικότητας όπως αυτή εμφανίζεται μπροστά μας». Συμφώνησα και μουρμούρισα κάτι για τις αρχές του διαφωτισμού και του εμπειρισμού.

 Mε έκοψε. «Aλλά ο κόσμος δεν δουλεύει πλέον έτσι» συνέχισε. «Tώρα είμαστε αυτοκρατορία, κι όταν δρούμε δημιουργούμε την δική μας πραγματικότητα. Kαι την ώρα που εσείς μελετάτε αυτήν την πραγματικότητα που δημιουργήσαμε – όσο πιο συνετά μπορείτε – ξαναδρούμε, δημιουργώντας νέες πραγματικότητες, τις οποίες επίσης μπορείτε να μελετήσετε, κι έτσι προχωράνε τα πράγματα. Eίμαστε πρωταγωνιστές της ιστορίας …. και εσείς, όλοι εσείς, έχετε μείνει πίσω να μελετάτε αυτά που κάνουμε».
(New York Times Magazine, Oκτώβριος του 2004)

Δεν έγιναν αυτοκρατορία, αλλά στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Η βασική ιδέα παραμένει….

Ευτυχές το καινούργιο και θαυμαστό 2023, 2024, 2025… – σα να λέμε.