Tag: τεχνολογία

Προσοχή! 19th century inside you!

Τρίτη 20 Νοέμβρη. Ποιοί είναι αυτοί που προωθούν την singularity, δηλαδή την τεχνική υπερ-ευφυία (ή ό,τι ονομάζουν έτσι); Μια χούφτα διεθνείς επιχειρηματίες, διαφόρων ειδών ασφαλίτες, και λίγο περισσότεροι «προφήτες» (λακέδες τους) που ελπίζουν και εύχονται όχι μόνο να βγάλουν τρελά κέρδη απ’ τις «υπερ-έξυπνες» τεχνολογικές εφαρμογές, αλλά και να ελέγξουν στο μέγιστο βαθμό ανθρώπινους πληθυσμούς που θα έχουν ξεπέσει (εθελοντικά, δυστυχώς…) σε κατάσταση «υπερ-ηλιθιότητας»!…

Εδώ είναι που θα έπρεπε να αρχίσει το πανηγύρι της εργατικής κριτικής – και, σε ότι αφορά εμάς, το τιμούμε, ακόμα κι αν σολάρουμε (υποχρεωτικά…) Η καινούργια μεγάλη έφοδος της εργατικής κριτικής βρίσκεται στην αποκάλυψη της διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα στην μηχανοποίηση της σκέψης και της αίσθησης (και της ευφυίας, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές θα οριστούν με συγκεκριμένους θετικιστικούς τρόπους…) και την μαζική αποβλάκωση των χρηστών των «έξυπνων μηχανών» της καθημερινής ζωής.

Ιστορικά ειδικοί της αποβλάκωσης / αποκτήνωσης έχουν υπάρξει οι «εκπρόσωποι του μεγαλοδύναμου». Αιώνες know how που, ακόμα κι αν ξεπερνιούνται από τεχνική άποψη, είναι απαράμιλλοι ως προς την πολιτική τους αποτελεσματικότητα.

Αν, τώρα, η αποβλάκωση / αποκτήνωση είναι μια διαδικασία καθαρά καπιταλιστική (με την έννοια τόσο του engineering of everything όσο και της κερδοφορίας απ’ την ανάπτυξη νέων αγορών κοινωνικού ακρωτηριασμού) τι έχουν να πουν, άραγε, οι ειδικοί του παλιού (θρησκευτικού) μαγαζιού; Οι ειδικοί του παλιού διανοητικού, ηθικού και συναισθηματικού ακρωτησιασμού, στο όνομα της “πίστης”; Υπάρχει, μήπως, ένας τεχνολογικός παράδεισος για την απομείωση της ζωής πριν τον θάνατο, που θα είναι η εισαγωγή στον «άλλο» παράδεισο; Μήπως πρέπει να ευλογηθεί ο τεχνολογικός υποβιβασμός του ανθρώπινου μιας και τέτοιος ήταν πάντα ο στόχος του χριστιανισμού, αν και με “άλλα μέσα”;

Ακόμα κι αν δυσκολευτεί η παλιά αλλά πάντα κραταιή αποβλακωτική μηχανή (η θρησκεία, ο χριστιανισμός) να εντάξει στη θεολογία της την «μοναδικότητα / singularity», έχει να καταθέσει δύο υψηλής πολιτικής αξίας παραμέτρους στην 4η βιομηχανική επανάσταση. Τον φόβο του θανάτου, που φετιχοποιήθηκε εμπορευματικά και, τώρα πια, πλανιέται σαν «ο φόβος του θανάτου εξαιτίας της δικτυακής αποσύνδεσης». Και, μαζί, τον φετιχισμό, που μπορεί να κατέβηκε απ’ τους άγγελους στα εμπορεύματα και απ’ τα εμπορεύματα στις «επικοινωνιακές μηχανές», μόνο για να επαναλαμβάνει σταθερά και άγρια εκείνο που είχε παρατηρήσει έγκαιρα και προειδοποιητικά ο κυρ Κάρολος για την ιστορική εξέλιξη του φετιχισμού: η «υπερ-ευφυία» των μηχανών δεν θα πρέπει να είναι καθόλου ξένη στους ιεραπόστολους, εφόσον επιβεβαιώνει την ύπαρξη «όντων» (των «έξυπνων μηχανών») ανεξάρτητων απ’ τις γνώσεις της μεγάλης μάζας των υποτελών.

Ο.Κ. Οι «έξυπνες μηχανές» δεν έχουν φτερά και καραμούζες. Αλλά αυτό δεν είναι σπουδαίο πρόβλημα…

(φωτογραφία: Τα αμάξια – με ανοικτό το καπώ.. – και τα μηχανάκια ευλογούνται ήδη. Άιντε να ευλογηθούν και τα ρομπότ, οι αισθητήρες παντού, μαζί με τα τηλεχειριστήρια της καθημερινής ζωής…)

Έχε το νου σου!

Τρίτη 20 Νοέμβρη. Αντιλαμβανόμαστε, μεν, την τωρινή ματαιότητα του να το υποδεικνύουμε· όμως κανείς δεν ξέρει πόση επιμονή χρειάστηκε για να…

Καθώς η 4η βιομηχανική επανάσταση, ακόμα και σαν απόνερα, θα φτάνει στα μέρη μας (έχει αρχίσει…) θα ενισχύεται εκείνο που είναι δομικά εγγεγραμμένο σε κάθε άξια λόγου «επανάσταση» του κεφάλαιου: το σοκ, ο φόβος, το δέος των υποτελών μαζών. Αυτό είναι ο μοχλός της παράλυσης… Κι όπως βρέθηκαν ιδεολογικές ή/και χημικές «απαντήσεις» στη διαχείρισή του σε προηγούμενες φάσεις της καπιταλιστικής εξέλιξης, έτσι τώρα θα προστεθούν οι γενετικές και οι μηχανικές.

Αλλά το παπαδαριό, σαν παλιοί μπακάληδες, θα έχει και πάλι δουλειά. Θα κουλιαρντίζει εκείνα τα (όχι αμελητέα απ’ την άποψη του μεγέθους) κοινωνικά τμήματα των λαχανιασμένων, των καθυστερημένων, των τελευταίων «βαγονιών» του «τραίνου της καπιταλιστικής εξέλιξης». Θα φροντίζει να μένουν λαχανιασμένα, καθυστερημένα, γεμάτα φοβίες, χυδαία και επιθετικά στον μικρομεγαλισμό τους. Θα τα εξοπλίζει με παρανοϊκές ιδέες και «ελπίδες» ώστε να τα κάνει «στρατιώτες» για επιλεγμένες σφαγές («για του χριστού την πίστη την αγία»). Και, κυρίως, θα ανανεώνει τον κρίσιμο πολιτικό βάρος του καρτέλ των παλιών και αιώνιων τσοπαναρέων στην άσκηση της πραγματικής εξουσίας. Εν τέλει, για να το πούμε ωμά, υπάρχει και η singularity των ανθρωποποιμένων… Παμπάλαιη αλλά δοκιμασμένη και πάντα σε ισχύ.

Αφού συμβαίνει σ’ όλους τους συμμάχους του ελλαδιστάν, απ’ την Ουάσιγκτον ως το Τελ Αβίβ, γιατί να μην συμβαίνει εδώ;

Οπότε: παρότι το real estate είναι μια βασική μπίζνα των εκπροσώπων του θεού και στα μέρη μας (αλλά καθόλου μόνο εδώ), μην λαθέψει κανείς: η σωτηρία της ψυχής, μιας «ψυχής» κατασκευασμένης έτσι ώστε να είναι μόνιμα ανάπηρη και υποτελής, είναι πολύ μεγαλύτερη και διαχρονικότερη επιχείρηση!

Κι όταν ο κάθε ψοφοδεής τενεκεδένιος παζαρεύει τα κουκιά του παπαδαριού, αυτό αναγνωρίζει: την πολιτική του αξία· την πολιτική αξία του σταβλισμού κάτω από είδωλα.

(Δεν είναι «αριστερό»· αλλά ποιος σας είπε ότι αυτό το κυβερνότσουρμο υπήρξε ποτέ «αριστερό» με οποιαδήποτε συμβατική έννοια της λέξης; Αν διαβάζατε το χάρτινο Sarajevo έγκαιρα θα ξέρατε…)

Τεχνητός ήλιος

Κυριακή 18 Νοέμβρη. Γι’ αυτό έχουν αρχίσει να θεωρούνται «θανάσιμος κίνδυνος». Επειδή δείχνουν να «ξεφεύγουν» σε διάφορους τεχνολογικούς τομείς αιχμής.

Μετά τα «τεχνητά φεγγάρια» κινέζοι τεχνοεπιστήμονες προωθούν την δοκιμαστική κατασκευή ενός «τεχνητού ήλιου»! Όχι, δεν θα ξυπνήσουμε κάποιο πρωΐ και θα υπάρχουν δύο ή τρεις ήλιοι, με κινεζικό trademark και κόκκινη σημαία στην άκρη! Πρόκειται για αντιδραστήρες πλάσματος μέσω των οποίων η κινέζικη τεχνοεπιστήμη επιχειρεί να αντιγράψει τις υπατομικές συγκρούσεις που γίνονται στον ήλιο, παράγοντας την ενέργεια που εκπέμπει σ’ όλο το σύστημα. Με πολλές μορφές και όχι μόνο φωτός. Σε αντίθεση με την πυρηνική σχάση (που είναι το φυσικό φαινόμενο στη βάση του οποίου δουλεύουν οι γνωστοί πυρηνικοί αντιδραστήρες) ο συγκεκριμένος «τεχνητός ήλιος» δουλεύει με σύντηξη (ιόντων υδρογόνου).

Αυτός ο τεχνητός προσομοιωτής ήλιου έχει καταφέρει να παράξει θερμοκρασία 100 εκατομυρίων βαθμών Κελσίου (και η ασταμάτητη μηχανή αναρωτιέται πως στην ευχή μετριούνται τέτοιες θερμοκρασίες), ένα μέγεθος έξι ή εφτά φορές μεγαλύτερο απ’ την εκτιμώμενη θερμοκρασία στον πυρήνα του ήλιου, που υπολογίζεται σε 15 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου.

Ποια υλικά αντέχουν τέτοιες θερμοκρασίες; Δεν ξέρουμε. Οι ίδιοι οι κινέζοι τεχνοεπιστήμονες δήλωσαν ότι πέτυχαν αυτήν την ενεργειακή κορύφωση μόνο για 10 δευτερόλεπτα. Πάντως η έρευνά τους γίνεται για καλό σκοπό: παραγωγή φτηνής και καθαρής ενέργειας, για όλο το λαό… Και είναι προπομπός μιας ακόμα μεγαλύτερης εγκατάστασης που πρόκειται να φτιαχτεί, με χρηματοδότηση από 35 κράτη (συμπεριλαμβανόμενης της κίνας) στη γαλλία.

Όχι για ηλιοθεραπεία, όχι. Δεν κάνει για τέτοια δουλειά ο «τεχνητός ήλιος»!

Γι’ αυτήν σολάριουμ, όπως τώρα…

Η επίπεδη γη…

Κυριακή 18 Νοέμβρη. Όταν, στις αρχές του 2017, κάποιος επιτελάρχης του ψόφιου κουναβιού, μιλώντας για ένα μάλλον ασήμαντο γεγονός (τον αριθμό των συγκεντρωμένων στην ορκομωσία του σε σχέση με την συγκέντρωση στην ορκομωσία του Obama) υποστηρίξε ότι υπάρχουν εναλλακτικές πραγματικότητες, έγινε περίγελως. Τι πάει να πει «εναλλακτικές πραγματικότητες»; Μήπως ότι πραγματικότητα είναι ό,τι συμφέρει τον καθένα να είναι;

Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης ότι αυτό δεν είναι η πρωτότυπη (και προσβλητική) ιδέα κάποιας πολιτικής βιτρίνας. Αλλά μια εκτεταμένη «κοινή πεποίθηση»: η θέση ότι η πραγματικότητα είναι μία και μπορεί να εντοπιστεί με τρόπο αντικειμενικό δεν έχει απορριφθεί μεν ανοικτά και καθαρά, αλλά για έναν και μόνο λόγο. Ο οπαδός της οποιασδήποτε «εναλλακτικής πραγματικότητας» θέλει να πιστεύει και να υποστηρίζει ότι η δική του πραγματικότητα είναι η μόνη «αυθεντικά» πραγματική. Ο οππορτουνισμός στα καλύτερά του!!!

Πως, όμως, μπορεί κανείς να υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα είναι μία σε μια εποχή που τα ψέμματα, οι πλαστογραφήσεις, οι θεωρίες συνωμοσίας, και – κυρίως – ο καιροσκοπισμός των ιδεολογιών έχουν γίνει μια σταθερή νόρμα; Μπορεί, για παράδειγμα, να δει ο οποιοσδήποτε ότι στις φωτογραφίες το πλήθος που πήγε στο ψόφιο κουνάβι ήταν το μισό από εκείνο που πήγε στον Obama… Αλλά ποιος είναι σίγουρος ότι οι φωτογραφίες δεν έχουν πλαστογραφηθεί; Είναι, πια, τόσο εύκολο να υποστηριχτεί κάτι τέτοιο· επειδή είναι εύκολο να γίνει…

Η γη είναι επίπεδη λένε κάποιοι. Οι φωτογραφίες απ’ το διάστημα που την δείχνουν στρογγυλή είναι πλαστές! Επιστρέφει διανοητικά ο πρώτος «αναπτυγμένος» κόσμος στους προ Γαλιλαίο καιρούς;

Όχι. Προχωράει σε κάτι χειρότερο…

Ο τετράγωνος κύκλος…

Κυριακή 18 Νοέμβρη. Δεν είναι οι πολιτικές βιτρίνες αλλά οι τεχνολόγοι των αναπαραστάσεων που χωρίζουν ήδη την πραγματικότητα σε τρεις κατηγορίες. Την «κανονική», την «εικονική» και την «μεικτή» ή «υβριδική» ή «επαυξημένη». Θα έλεγε κανείς ότι παίζουν με τις λέξεις. Αυτό που ονομάζουν «εικονική πραγματικότητα» λεγόταν ως σχετικά πρόσφατα αναπαράσταση. Και οποιαδήποτε μορφή αναπαράστασης μέσα στον πραγματικό χώρο / χρόνο δεν ήταν ούτε «υβρίδιο» ούτε «επαύξηση»… Ωστόσο το παιχνίδι με τις λέξεις και τις έννοιες είναι σκόπιμο: να διαβρώσει την βεβαιότητα ότι η πραγματικότητα είναι μία (άλλο πράγμα οι ερμηνείες της)· να ενισχύει την πίστη στις «εναλλακτικές πραγματικότητες»…

Πως θα μπορούσαν, όμως, να το παραδεχτούν κάτι τέτοιο όσοι / όσες έφτιαχναν avatar, τεχνικά ομοιώματα της ιδέας για τον Εαυτό τους, στο second life; Δεν είναι άραγε «δημοκρατικό δικαίωμα» να πιστεύει κανείς ότι το «πραγματικό Εγώ» του (ή οι «πραγματικές σχέσεις» του, οι «πραγματικοί φίλοι» του, ο «πραγματικός κόσμος») βρίσκονται Εκεί, στην on hand μηχανική αναπαράσταση / μεσολάβηση;

Κι αν Εκεί βρίσκεται η «αλήθεια» (γιατί έτσι θέλω…) τότε έξω απ’ το «Εκεί» τι βρίσκεται; Ένας αφιλόξενος, εχθρικός κόσμος, για τον οποίο δεν αξίζει ο χαρακτηρισμός «πραγματικός»… Γιατί αυτός ο χαρακτηρισμός έχει απαιτήσεις…

Ακηδία…

Κυριακή 18 Νοέμβρη. Έχει αρχίσει να γίνεται λόγος διεθνώς για τα τεχνολογικά εφικτά βαθιά ψέμματα. Όχι μόνο την πλαστογράφηση «προσωπικοτήτων» που γίνεται κατά κόρο στα μηχανικά μεσολαβημένα «κοινωνικά δίκτυα» (από κακόβουλους ή και μηχανές)· όχι μόνο την πλαστογράφηση ακίνητων εικόνων· αλλά και την πλαστογράφηση κινούμενων εικόνων (video) μετά ήχου. Σε μια εποχή που οι επιβεβαιώσεις (ή οι απορρίψεις) της πραγματικότητας είναι εικονικές (με την διπλή έννοια: εικόνες, αλλά και κατασκευές…) όντως η μία πραγματικότητα εξαφανίζεται. Ή, όπως το είχαν προβλέψει πριν πάνω από μισό αιώνα οι Κατασιασιακοί για τις κοινωνίες του Θεάματος, η αλήθεια γίνεται μια στιγμή του ψέμματος.

Είναι πιθανό ότι μέσα σ’ έναν γενικό κατακλυσμό αναπαραστάσεων που θα διεκδικούν την εγκυρότητα πραγματικότητας, ένα μέρος των πρωτοκοσμικών πληθυσμών θα γοητευθεί, αφού θα βρίσκει on demand την «πραγματικότητα που του ταιριάζει». Αυτό συμβαίνει ήδη, στον τρόπο που γίνεται η σχεδόν κατατονική αναζήτηση – των – ομοίων μέσα στο διαδίκτυο. Και ένα άλλο μέρος των ίδιων πληθυσμών θα αποσυρθεί «εννοιολογικά», περιορίζοντας τον χαρακτηρισμό «πραγματικότητα» σ’ εκείνο μόνο το μέρος του κόσμου (δηλαδή των σχέσεων, των εμπειριών, των γνώσεων) για το οποίο θα μπορεί να είναι σίγουρος ο καθένας ότι δεν είναι τεχνικά μεσολαβημένο, και άρα εν δυνάμει φαλκιδεύσιμο.

Με τον έναν ή τον αλλο τρόπο όμως θα απαγορευτεί πρακτικά η Ιστορία· το μη εμπειρικά επαληθεύσιμο δηλαδή μέρος του όποιου συλλογικού (κατά κύριο λόγο) παρελθόντος. Αφού ήδη και η μνήμη είναι μηχανικά μεσολαβημένη, θα απομείνουν μόνο οι μυθολογίες να παριστάνουν την «από ανέκαθεν αλήθεια»… Μυθολογίες και επιτήδειοι ψεύτες.

Να γιατί ο «αναπτυγμένος» καπιταλιστικός κόσμος δείχνει να κατευθύνεται σε μια σκοτεινή ζώνη γεμάτη δοξασίες και φαντάσματα. Όχι επειδή «επιστρέφει στον μεσαίωνα»· αλλά επειδή προχωράει σε πολύ πλατύτερη, βαθύτερη και καθολικότερη μηχανοποίηση απ’ αυτήν που μπορεί να αντέξει…

Smart (‘n’ bitter) home

Πέμπτη 25 Οκτώβρη. Όταν μια εταιρεία (η cosmote) διαφημίζει στο γενικά επαρχιώτικο ελλαδιστάν μια νέα υπηρεσία που θα κάνει το σπίτι σου πιο λειτουργικό, πιο ασφαλές, πιο οικονομικό και αληθινά απίστευτο μπορείτε να χαμογελάσετε (μάλλον ηλίθια) στην άφιξη της 4η βιομηχανικής επανάστασης somewhere near you, με τα καλούδια της. Ακόμα κι αν, προς το παρόν, διστάσετε να αγοράσετε κάποιο απ’ αυτά. (Ξέρουμε: κανείς δεν θα αγοράσει τέτοια πράγματα… Όπως κανείς δεν θα αγόραζε κινητό στα ’90s…)

Η διαφήμιση υπόσχεται προς το παρόν λίγα, επειδή είναι ακόμα η αρχή: μια υπηρεσία με την οποία, μέσω smart phone θα ανοιγοκλείνετε τα ρολά, θα αναβοσβήνετε τα φώτα και θα ανοιγοκλείνετε το air condition; Χμμμ… Όχι κάτι εντυπωσιακό· σχεδόν αδιάφορο (για ενηλίκους).

Όμως σ’ ένα φευγαλέο πλάνο της διαφήμισης υπάρχει ένα αληθινό στοιχείο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Η cyber «οικιακή βοηθός» alexa (ή siri, ή google assistant, ή echo, ανάλογα με το μοντέλο και την εταιρεία που θα ψωνίσετε). Στας αμερικάς είναι πολλά εκατομμύρια οι νοικοκυραίοι που την έβαλαν στο σπίτι τους, συχνά σε κάθε δωμάτιο χωριστά. Κι αυτή, ναι, είναι «μαγική»: δέχεται προφορικές εντολές, δίνει προφορικές απαντήσεις, πιάνει κουβέντα, και επικοινωνεί με κάθε «έξυπνη» οικιακή συσκευή, σύστημα επιτήρησης / ελέγχου του σπιτιού και των γύρω χώρων, τους φορητούς αισθητήρες σώματος ή ότι άλλο προκύψει. Κι ας σκεφτεί κανείς ότι σε λίγα μόνο χρόνια αυτές οι σαν μεταλλικό ανθοδοχείο cyber «οικιακές βοηθοί» θα είναι αρχαιολογία: οι ολογραμματικές θα έχουν μπει κανονικά σε δράση. Σε συνδυασμό με κάποιο οικιακό ρομπότ, ίσως στο ρόλο pet.

To 1986 μια διαφήμιση της bic τέλειωνε με το μελωδικό ξυρίζει – ανάβει – γράφει κι απλουστεύει τη ζωή. Ξυραφάκια, αναπτήρες και στυλό έφτιαχνε η εταιρεία, τέτοια έμοιαζε να είναι τότε η «απλούστευση της ζωής».

Το 2020 ή λίγο αργότερα, το «έξυπνο» air condition του δωματίου, καθοδηγούμενο απ’ ένα artificial intelligence κέντρο ελέγχου (που θα εμφανίζεται με ολογραμματική μορφή κατά παραγγελία· θα μπορεί να είναι ανθρώπινη, σκυλίσια, ή κάποιο τέρας για τους πιο βιτσιόζους…), θα ρυθμίζεται ανάλογα με την θερμότητα του σώματος ή την ψυχολογική κατάσταση όσων βρίσκονται στην ακτίνα δράσης του. Θα είναι μια στάνταρ υπηρεσία που θα κάνει … πλουσιότερες τις καινούργιες επιχειρήσεις που θα την πουλάνε.

Λέγεται internet of things… Έχει κάποια σημασία;

(φωτογραφίες: Πάνω, το πλάνο απ’ το διαφημιστικό της cosmote. Κάτω η “οικιακή βοηθός” echo της amazon…)

Ο τοξικός στη Silicon Valley

Τρίτη 23 Οκτώβρη. Υπάρχει ένα «επενδυτικό κεφάλαιο» που λέγεται Vision Fund. Πολλά λεφτά: ας πούμε γύρω στα 100 δισεκατομύρια δολάρια. Περίπου τα μισά προέρχονται απ’ τον οίκο των σαούντ. Ένα ποσοστό επιπλέον απ’ τον αντίστοιχο βασιλικό οίκο του αμπού ντάμπι. Είναι τα θρυλικά «πετροδόλαρα»: χρήματα που οι χούντες της αραβικής χερσονήσου βγάζουν απ’ το πετρέλαιο, που επιστρέφουν σαν «επενδυτικά κεφάλαια» σε διάφορες πρωτοκοσμικές επιχειρήσεις πρώτης γραμμής ή και σε κρατικά ομόλογα. Ο ενάρετος παγκόσμιος κύκλος του κεφάλαιου…

Τα δύο τελευταία χρόνια το Vision Fund έχει κάνει χοντρό παιχνίδι με επιχειρήσεις της gig economy σαν την uber, την lyft και την airbnb, ή εταιρείες του internet of things σαν την palantir. Χοντρό παιχνίδι σημαίνει αγορά μετοχών, από εταιρείες που βρίσκονται εκτός χρηματιστηρίου, οπότε οι μετοχές αυτές κοστολογούνται κατά βούληση. (Έτσι ώστε οι καχύποπτοι θα μπορούσαν να θεωρήσουν τέτοιες αγοραπωλησίες έως και «ξέπλυμα»…). Ειρήσθω εν παρόδω: ο Musk της tesla αυτό το «επενδυτικό κεφάλαιο» είχε στο μυαλό του όταν πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα αποσύρει την εταιρεία απ’ το χρηματιστήριο και, μετά, θα μπει ζεστό σαουδαραβικό χρήμα σ’ αυτήν. Κάτι που δεν έγινε όταν το απέρριψαν οι νυν μέτοχοι της tesla…

Ο τοξικός και το σόι του βρίσκονται λοιπόν στη Silicon Valley. Όλα πήγαιναν καλά με τα σαουδαραβικά πετροδόλαρα· μέχρι που ο τοξικός έκοψε κομμάτια έναν mainstream δημοσιογράφο, τον Kashoggi. Και τώρα;

Το χρήμα δεν έχει χρώμα, ούτε φαίνονται οι λεκέδες αίματος – οι παράδες ακόμα και της πιο στυγνής χούντας έχουν τη θέση τους στην καπιταλιστική αξιοποίηση. Απ’ την άλλη οι πρωτοκοσμικοί (πελάτες) έχουν κάτι ιδιοτροπίες. Ενώ αδιαφορούν απόλυτα για την σφαγή χιλιάδων αμάχων (ας πούμε: στην υεμένη…) μπορεί να κολλήσουν σε μια μεμονωμένη δολοφονία και να φρικάρουν με το κομμμάτιασμα ενός μονάχα ατόμου· ειδικά αν τα media τους τα θυμίζουν. Αυτή η ιδιοτροπία έχει όνομα: λέγεται ηθικό ξέπλυμα. («Κλαίω με αναφιλητά για ένα κτυπημένο σκυλάκι και γράφω στα γεννητικά μου όργανα τις κατά συρροή δολοφονίες παλαιστινίων» – για να πούμε ένα μόνο παράδειγμα…)

Tο ηθικό ξέπλυμα είναι πολύ ευχάριστο για τα καθεστώτα και για τα αφεντικά (και της Silicon Valley…), αφού είναι ένα καλιμπράρισμα, μια «συναισθηματική εκτόνωση» των εθελόδουλων υπηκόων, που εξασφαλίζει την σταθερότητα του συστήματος. Αρκεί να μην εστιάζει σ’ έναν τόσο βασικό χρηματοδότη του επιχειρηματικού αφρού σαν το σαουδαραβικό καθεστώς και το «οραματικό fund» του τοξικού. (Παράδοξο ή όχι ακόμα και στις καλύτερες στιγμές του καπιταλισμού δεν υπάρχει τελειότητα!).

Συνεπώς η «υπόθεση Kashoggi» πρέπει να κλείσει. Πρέπει να κλείσει μ’ έναν τρόπο που δεν θα διαταράσσει ροές χρήματος έντονα προσωποποιημένες (όπως αυτές απ’ τις αραβικές χούντες), αλλά απ’ την άλλη θα είναι «πειστικός», ώστε η υπόθεση να μην βρυκολακιάζει κάθε τρεις και λίγο. Ειδικά όταν η σαουδαραβική χούντα πληρώνει όσο όσο για να κουκουλώσει την βασική συμμετοχή της στη θρυλική «11 Σεπτέμβρη» (άλλη υπόθεση, του 2001…) – αλλά δεν μπορεί να εξαγοράσει τους πάντες.

Ένα μόνο ζήτημα υπάρχει εδώ. Ότι τα κλειδιά που θα μπορούσαν να κλείσουν την υπόθεση με «φλου» (και τελικά ανώδυνο για τον τοξικό) τρόπο ή θα την αφήσουν διάπλατα ανοικτή σε βάρος της σαουδαραβικής χούντας, τα κρατάει ένα και μόνο ένα καθεστώς. Το τουρκικό. Αυτή τη στιγμή η Άγκυρα βρίσκεται σε στρατηγική θέση, σε θέση κομβική, σε πλήθος οικονομικών και γεωπολιτικών διαδικασιών που αφορούν μεγάλο μέρος του πλανήτη. Αν, για παράδειγμα, τεκμηριωθούν οι διαρροές της τουρκικής καθεστωτικής yeni safak, που υποστηρίζουν ότι ο τοξικός μίλησε τηλεφωνικά στον Kashoggi όταν τον έδεσαν στο προξενείο (πριν αρχίσουν να τον κομματιάζουν), ο τοξικός τελείωσε – και μαζί του πολλά ακόμα. Αν, αντίθετα, η Άγκυρα επιβάλλει διάφορες απαιτήσεις της με αντάλλαγμα να μην δημοσιοποιήσει όλα τα στοιχεία που έχει στην κατοχή της, διάφοροι θα την ευγνωμονούν – και θα την ανταμείψουν κατάλληλα.

Στον μαφιόζικο καπιταλισμό του 21ου αιώνα, μπορεί να συμβεί κι αυτό. Μια «φυσιολογική ενέργεια» εκ μέρους κάποιου που νοιώθει παντοδύναμος (αυτός είναι ο τοξικός) αποδεικνύεται «κόκκινο χαλί» (με την έννοια του Αισχύλου στην τραγωδία «Αγαμέμνων»). Ή, ειπωμένο αλλιώς, λυδία λίθος.

Ίσως μάθουμε αργά σήμερα, απ’ τον Erdogan…

(Η «λυδία λίθος» είναι ένα είδος σκληρού πετρώματος, βασάλτη, που είναι γνωστό απ’ την αρχαία Λυδία· την περιοχή που σήμερα αποκαλείται «μικρά ασία». Μια τουρκική περιοχή, δηλαδή…)

(φωτογραφία: Το σκίτσο αναπαριστά τις «ροές χρηματοδότησης» στις αποκαλούμενες “unicorns”, “νεοφυείς” επιχειρήσεις με εκτιμώμενη αξία πάνω από 1 δισεκατομύριο δολάρια – στις αρχές Οκτώβρη 2018. Πρόκειται για συνολικά 282 “διαμάντια”. Στις 10 πρώτες θέσεις βρίσκονται 7 αμερικανικές (uber, airbnb, spaceX, palantir, wework, stripe, juul labs), και 3 κινέζικες (didi chuxing, toutiao, lu.com).

Είναι οπτικά σαφές απ’ το σκίτσο ότι η ροή χρήματος απ’ την σαουδαραβική χούντα ‘n’ friends είναι ζωτικής σημασίας για μερικά πρωτοκλασσάτα αφεντικά της 4ης βιομηχανικής επανάστασης…)

Οι νύχτες με τα πολλά φεγγάρια

Πέμπτη 18 Οκτώβρη. Το κινεζικό ινστιτούτο αεροδιαστημικών και μικροηλεκτρονικών ερευνών στο Chendgu, στη βορειοδυτικά της κίνας, ετοιμάζεται να εγκαταστήσει σε δύο χρόνια πάνω απ’ την πόλη το πρώτο “τεχνητό φεγγάρι”. Πρόκειται για έναν δορυφόρο με κάτοπτρα, που θα αντανακλά το ηλιακό φως στη γη, καλύπτωντας έναν χερσαίο κύκλο διαμέτρου από 10 έως 80 χιλιόμετρα, ανάλογα με την ρύθμιση.

Η έρευνα επί του θέματος έχει ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια και – κατά τον διευθυντή του ινστιτούτου Wu Chunfeng – έχουν λυθεί πλέον όλα τα τεχνικά ζητήματα. Η φωτεινότητα στη γη θα είναι 8 φορές μεγαλύτερη απ’ αυτήν την πανσελήνου, και θα μοιάζει με το λυκόφως του σούρουπου. Κατά τους κινέζους τεχνικούς αυτό το φως είναι αρκετό για να μην χρειάζεται δημόσιος φωτισμός στους δρόμους· αλλά όχι και έντονο, για να μην διαταράσσει τον κύκλο ημέρα / νύχτα για τα ζωϊκά είδη που θα βρίσκονται στην επιρροή του.

Παρότι θα αργήσουμε να δούμε τέτοιες εφαρμογές στα μέρη μας, ας αρχίσουμε να το «χωνεύουμε» από τώρα κι αυτό, αφού ο «τετράγωνος» ορθολογισμός των κινέζων τεχνοεπιστημόνων υπόσχεται πολλά: οικονομία στην κατανάλωση ρεύματος εν προκειμένω. (Τόσα γίνονται στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος…)

Τέρμα, λοιπόν, (σιγά σιγά) ο ρομαντισμός των σεληνιακών φάσεων ή της πανσελήνου… Ζήτω ο τεχνο-ρομαντισμός των 50, 100, 1000 μικρών τεχνητών «φεγγαριών»!…

Αν σας βολεύει, πείτε το “ειρήνη”…

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Πριν λίγους μήνες το αφεντικό της Μόσχας (ο Putin) ζήτησε απ’ το σύνολο των ρωσικών βιομηχανικών υποδομών να αναδιαρθρωθούν με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τον ρωσικό στρατό σε περίπτωση πολέμου. Φυσικά τέτοιες δουλειές δεν γίνονται με λόγια· τα λόγια είναι ένα είδος «προειδοποιητικών δημόσιων σχέσεων»…

Πριν μια βδομάδα ήρθε η σειρά της Ουάσιγκτον να ανακοινώσει δημόσια το ίδιο. Το αμερικανικό πεντάγωνο δημοσιοποίησε ένα «manual» 146 σελίδων, με τίτλο «Αποτιμώντας και Ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της Βιομηχανικής και Αμυντικής Κατασκευαστικής Βάσης και Εφοδιαστικής Αλυσίδας των ΗΠΑ». Οι οδηγίες κάνουν ξεκάθαρο ότι χρειάζεται μια ευρύτερη αναδιάρθρωση της οικονομίας ώστε να κάνει τον αμερικανικό στρατό ικανό να «πολεμήσει εναντίον ισοδύναμου ανταγωνιστή». Σαν βασικός τέτοιος υποδεικνύεται το Πεκίνο και «η γρήγορη ανάπτυξη, κάτω απ’ το σχέδιο made in china 2025’ της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών υπολογιστών, της ρομποτικής, των αυτόνομων οχημάτων, των ιατρικών μηχανημάτων υψηλής ακρίβειας, του εξοπλισμού των πλοίων με υψηλή τεχνολογία και άλλες αναπτυσσόμενες τεχνολογίες κρισιμες για την εθνική άμυνα”.

Η ιστορία του αμερικανικού (αλλά και του ρωσικού, άλλοτε σοβιετικού) στρατο-βιομηχανικού συμπλέγματος δεν είναι χθεσινή. Το κινέζικο ακολουθεί ανάλογο δρόμο. Θα μπορούσε, λοιπόν, να καθησυχαστεί ο καθένας θεωρώντας ότι “μια απ’ τα ίδια, τα έχουμε ξανακούσει”. Η εκδοχή ενός “νέου ψυχρού πολέμου” διαδίδεται από διάφορους δημαγωγούς, σαν ηρεμιστικό…

Όμως πέρα απ’ το γεγονός ότι ο λεγόμενος “ψυχρός πόλεμος” (: 3ος παγκόσμιος) ήταν μια ειδική εξαίρεση στην ιστορία (και όχι μόνο του καπιταλισμού) που, κατά τη γνώμη μας, δεν μπορεί να επαναληφθεί, υπάρχει τώρα μια σημαντική διαφορά σε ότι αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων σε σύγκριση με πριν από 40 χρόνια. Τότε κανείς δεν απειλούσε την αμερικανική ισχύ στη βάση της, δηλαδή τόσο στην “οικονομία” όσο και στην “τεχνολογία” της.

Τώρα τα δεδομένα έχουν αλλάξει πάρα πολύ… Η αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας (ή και ισχύος) δεν είναι θεωρία· εξελίσσεται ήδη. Αντίθετα, εκείνο που έχει μείνει σταθερό επειδή είναι δομικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού, είναι αυτό που δεν λέγεται: πως τέτοιου είδους “πολεμικές αναδιαρθρώσεις” του κεφάλαιου μπορεί να ξεκινούν μεν πριν απ’ την επίσημη κήρυξη ενός (παγκόσμιου) πολέμου προετοιμάζοντάς την, ωστόσο επιταχύνονται, ορθολογικοποιούνται, ελέγχονται (ως προς την απόδοσή τους) και τελικά κατοχυρώνονται μέσα στη φωτιά…

(Ωστόσο, μπορεί ο καθένας να πει “σιγά μωρέ…”

Το έχουμε ακούσει ξανά και ξανά…)