Tag: οικονομικά

Προσοδικός οικονομισμός

Τετάρτη 22 Ιούλη. Να πανηγυρίσει το ρημαδογκουβέρνο για τα ευρωευρώ που θα αρχίσουν να ρέουν από του χρόνου; Ή να μην πανηγυρίσει; Το σούμα που κελαηδούν οι δημαγωγοί (70 δισ., “όλα μέσα”, για τα επόμενα λίγα χρόνια…) είναι εντυπωσιακό. Και – τι άλλο; – εξάπτει την “λαϊκή φαντασία”. Τώρα, επιτέλους, λεφτά υπάρχουν!

Οι μανατζαρέοι του ρημαδογκουβέρνου θέλουν να ελπίζουν ότι χάρη σ’ αυτήν την ευρωπαϊκή (διάβαζε: γερμανική!) βοήθεια θα “μετασχηματίσουν την ελληνική οικονομία”. Κάθε μια απ’ τις βασικές λέξεις αυτού του όνειρου μπορεί να ερμηνευτούν κατά βούληση. Αλλά το πραγματικό τους νόημα είναι πολύ συγκεκριμένο. “Οικονομία”; Καπιταλισμός… “Μετασχηματισμός”; Αναδιάρθρωση… Έτσι ήταν πάντα οι εκσυγχρονιστές στο ελλαδιστάν: ονειρεύονταν με βοναπαρτίστικο τρόπο αλλά μασούσαν τα λόγια τους για να μην θυμώσει το πόπολο που τους ψηφίζει… Στο τέλος φώναζαν ότι “υπάρχουν δυο ελλάδες”…

Η αλήθεια είναι πως το ελλαδιστάν είναι η πιο αποτυχημένη (αν και όχι η μοναδική…) περίπτωση “καπιταλιστικού μετασχηματισμού με εξωτερική χρηματοδότηση”, σίγουρα από τότε που υπογράφτηκε η συμμετοχή του στην τότε εοκ. Τα ευρωπαϊκά “κονδύλια” δεν έλειψαν ποτέ. Στο Α “κοινοτικό πλαίσιο στήριξης”, που είχε σκοπό να μειώσει τις καπιταλιστικές ανισότητες στην τότε εοκ, απ’ το 1989 ως το 1993, το ελλαδιστάν “έκλεισε” 14,3 δισεκατομμύρια ecu (δηλαδή ευρώ σε σημερινές τιμές). Πολλά λεφτά, πάρα πολλά με τα τότε δεδομένα… Στο Β κπς η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έμεινε περίπου στα ίδια: 13,9 δισεκατομμύρια ecu…. Στο Γ κπς πήγε στα 22,7 δισεκατομύρια ευρώ… Απ’ το 2007 ως το 2013 “αναλώθηκαν” 20 δισεκατομύρια απ’ την τρισκατάρατη ε.ε….

Οι αστικοί μετασχηματισμοί που δεν έγιναν στο ελλαδιστάν στη διάρκεια του 20ου αιώνα δεν ήταν ζήτημα χρηματοδότησης. Το μοντέλο του πολιτικού προσοδισμού που είναι δομικό στο ελληνικό κράτος / κεφάλαιο όχι απ’ την στιγμή της αυτοτελούς πολιτικής δημιουργίας του τον 19ο αιώνα αλλά ακόμα νωρίτερα, απ’ τα χρόνια της μυθοποιημένης “εθνικής” επανάστασης, και η πατροπαράδοτη ιδέα ότι οι “ξένοι οφείλουν να πληρώνουν επειδή τους δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού” (ή επειδή “η ελλάδα είναι πολύτιμο οικόπεδο”…) δεν ξεπεράστηκε ποτέ. Βολεύει. Τους πάντες – εκτός απ’ τους κάθε φορά “ασύμβατους”, “ξένους”, “περιθωριακούς”, “εχθρούς του έθνους”, κλπ. Ο εμφύλιος που στο ελλαδιστάν κράτησε πάνω από 50 χρόνια ήταν γι’ αυτό: οι πολιτικές πρόσοδοι δεν έφταναν για όλους, κάποιοι έπρεπε να αποκλειστούν δια της βίας. Κι όταν, στα ‘80s, ο πολιτικός προσοδισμός εκδημοκρατίστηκε (το αληθινό πασοκ!) οι κρατικές χρεωκοπίες έγιναν ρουτίνα… Εκτός απ’ τα πανηγυρικά ‘90s όπου η βίαιη εκμετάλλευση εκατοντάδων χιλιάδων «ξένων» εργατών εξασφάλισε και την άγρια συσσώρευση και τον αποκλεισμό, «δύο σε ένα»… Χρυσή εποχή!!!

Οι μανατζαρέοι του ρημαδογκουβέρνου δεν είναι οι πρώτοι που θα αποτύχουν. Την ζόρικη δεκαετία των καταραμένων «μνημονίων», όπου το ταψί μίκρυνε, η λιγούρα και η επιθετικότητα της νομής του κράτους (και μέσω του κράτους) οξύνθηκε (απόδειξη τα κατορθώματα των φαιορόζ…)· το οργανωμένο έγκλημα επεκτάθηκε· η κουλτούρα του «άρπαξε να φας και κλέψε νάχεις» απογειώθηκε· ενώ ένα καλό ποσοστό του «ενεργού πληθυσμού» πήρε των οματιών του, μειώνοντας έτσι την «πίεση προς το ταψί»…

Τώρα που, επιτέλους, λεφτά υπάρχουν, θα αναστηθούν πολλές ορέξεις…

Ο πνιγμένος απ’ τα μαλλιά του πιάνεται…

Πέμπτη 11 Ιούνη. Νοιώθουν καλύτερα οι εθνικόφρονες μετά την «υπογραφή για την οριοθέτηση κλπ κλπ» μεταξύ Αθήνας και Ρώμης; Το σίγουρο είναι ότι ξαφνιάστηκαν. Το μασάζ γίνεται εκ των υστέρων. Κι έχει όλη αυτή την χοντροκομμένη τεχνική που θα περίμενε κανείς απ’ την επαγγελματική δημαγωγία, ειδικά όταν επιστρατεύεται για «εθνικά ζητήματα».

Γιατί λοιπόν τώρα υπογράφτηκε αυτή η «οριοθέτηση», και τι σόι είναι; Η απάντηση είναι απλή: υπογράφτηκε τώρα επειδή τώρα πια το ελλαδιστάν είναι τόσο στριμωγμένο (μετά τις απανωτές ήττες του στην ανατολική Μεσόγειο) ώστε να αφήσει στην άκρη τις παράλογες απαιτήσεις που είχε τόσα χρόνια απέναντι στην Ρώμη. Που σημαίνει: α) αναγνώρισε ότι ο κόλπος του Τάραντα είναι «κλειστός» (οπότε τα μίλια της αοζ δεν μετράνε απ’ την ακτή του αλλά απ’ την ευθεία γραμμή που τον «κλείνει»), β) παραιτήθηκε απ’ την απαίτηση τα νησάκια Ερεικούσα, Οθωνοί και Μαθράκι βόρεια της Κέρκυρας να έχουν «πλήρη αοζ». (Υποθέτουμε πως το ίδιο έγινε και για τις Στροφάδες στ’ ανοικτά του κόλπου της Κυπαρισίας). Μετά απ’ αυτά τα πράγματα έγιναν πιο απλά. Ποιά πράγματα όμως;

Πρακτικά, με οριοθετημένη απ’ την Ρώμη και την Αθήνα την μεταξύ τους υφαλοκρηπίδα (τον βυθό της θάλασσας) στο Ιόνιο απ’ το 1977, θα μπορούσαν απλά να έχουν οριοθετήσει και την επιφάνεια της θάλασσας, πάνω απ’ την γραμμή της υφαλοκρηπίδας. Αλλά το 1977 δεν υπήρχε διεθνής νομοθεσία περί αοζ. Όταν δημιουργήθηκε άνοιξε η ελληνική όρεξη – και έκλεισε η ιταλική πόρτα.

Ωστόσο, με δεδομένο ότι οι ελληνικές ορέξεις απλά δεν θα περνούσαν ποτέ, την Ρώμη την ενδιέφερε κάτι άλλο: η αλιευτική βιομηχανία της στην περιοχή, και ειδικά στο στενό του Otranto (το «τακούνι»). Αυτό το θαλλάσιο στένωμα μεταξύ Αδριατικής και Ιονίου είναι ψαροπέρασμα, συνεπώς έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ιταλικά (αλλά και τουρκικά και αλβανικά) αλιευτικά. (Είναι επίσης στρατηγικής σημασίας από στρατιωτική άποψη…) Το στενότερο σημείο του είναι ανάμεσα σε Otranto και Vlore (Αυλώνας), αλλά οπωσδήποτε οι ελληνικές ορέξεις έπαιζαν ένα ρόλο. Και σ’ αυτό υποχώρησε η Αθήνα – δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Απλά μπορεί να πουλάει σαν «επιτυχία» ότι στην τυπικά ελληνική αοζ και πέρα απ’ τα 6 ναυτικά μίλια θα ψαρεύουν μεν τα ιταλικά αλιευτικά αλλά μόνο 65 τέτοια…. (Τα υπόλοιπα απλά θα κλείνουν τους ασυρμάτους τους…) Ειδικά αυτή η συμφωνία θα διευκολύνει την Ρώμη στις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη για την προστασία της ανανέωσης των αλιευμάτων στο στενό. (Σύμφωνα με στοιχεία του ιταλικού κράτους το 18% του συνόλου του ιταλικού αλιευτικού στόλου και το 13% των τρατών δρουν στο στενό. Συνεπώς, ακόμα κι αν δημιουργηθούν κάποιες ζώνες προστασίας συγκεκριμένες εποχές, τα ιταλικά αλιευτικά θα συνεχίσουν να ψαρεύουν λίγο νοτιότερα..)

Η Αθήνα ήθελε οπωσδήποτε μια συμφωνία για αοζ επειδή απλά, πολύ απλά, δεν έχει καμμία! (Ούτε, βέβαια, με τη νότια κύπρο…). Υποτίθεται πως πανηγυρίζει επειδή αυτή η συμφωνία αναγνωρίζει την «επενέργεια των νησιών» στην αοζ… Μα αυτή η «επενέργεια» είναι κατοχυρωμένη με βάση την διεθνή νομοθεσία – το θέμα είναι «πόση» είναι αυτή η «επενέργεια». Τόση δα; Τόοοοοοση; Πόση; Όταν υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ κρατών λύνονται με απόφαση του διεθνούς δικαστηρίου…

Συνεπώς η Αθήνα «πέτυχε» – αν όντως μπορεί κανείς να μιλάει για «επιτυχία» – κούφιες εντυπώσεις. Την επενέργεια της Κρήτης την αναγνωρίζει και η συμφωνία Saraj – Erdogan! Το θέμα είναι «πόση» είναι αυτή… Όσο για τα Δωδεκάνησα, για τα οποία το τουρκικό καθεστώς κυκλοφοράει τους δικούς του εθνικιστικούς χάρτες «αναγνωρίζοντας» στη Ρόδο και στην Κάρπαθο μόνο τα 6 μίλια, αυτό (ολοφάνερα) είναι απλά πίεση προς το ελλαδιστάν να ξεχάσει τα μεγαλεπήβολα σχέδια για εκείνη την αοζ που έφτανε … ως την κύπρο. Αν επρόκειτο ποτέ να οριοθετηθεί στα Δωδεκάνησα ελληνο-τουρκική αοζ, την απάντηση θα την έδινε και πάλι η Χάγη· αναγνωρίζοντας και την έκταση της «επενέργειας» των ελληνικών νησιών.

(Πλην Καστελόριζου φυσικά!!)

Το καλό παράδειγμα (λεφτά υπάρχουν!)

Δευτέρα 8 Ιούνη. Μ’ έναν «ωκεανό» χρηματοδοτήσεων, μεγέθους 120 + 130 = 250 δισεκατομυρίων ευρώ, το γερμανικό κράτος θα προικίσει την γρήγορη αναδιάρθρωση του καπιταλισμού του – μετά την «υγιεινιστική αργία» της άνοιξης, λόγω του φονιά covid-19… Είναι, σαν ποσό, κάτι παραπάνω απ’ το 7% του περσινού αεπ – και θα διοχετευτεί φέτος και του χρόνου. Περιλαμβάνει από χαρτζιλίκια για τους «κάτω», όπως ένα μια κι έξω επίδομα 300 ευρώ για κάθε παιδί, μέχρι αγιοβασιλιάτικα δώρα, όπως επιδότηση 6.000 ευρώ για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου (σωστά το μαντέψατε: κατά προτίμηση γερμανικής εταιρείας…). Τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία, και γενικά οι επιχειρήσεις τουρισμού θα πάρουν σαν επιδότηση το 80% των φετεινών τους εξόδων αν ο τζίρος τους πέσει κάτω απ’ το 70% του περσινού, ενώ θα μοιραστούν μια «μεταβατική χρηματοδότηση» 25 δισεκατομυρίων ευρώ το τρίμηνο Ιούνης – Αύγουστος….

Το Βερολίνο θα βρει «φτηνό χρήμα»: η παγκόσμια αγορά δανείων είχε μπουκώσει πολύ πριν τον covid-19. Παρότι το επιτόκιο των γερμανικών 10ετών ομολόγων είναι ακόμα «αρνητικό» (-0,27%) που σημαίνει ότι οι δανειστές του Βερολίνου συνεχίζουν να πληρώνουν για να το δανείσουν, έχει ανέβει αισθητά απ’ τα ακόμα χαμηλότερα που βρισκόταν τόσο τον περασμένο Σεπτέμβρη όσο και τον Μάρτη του 2020.

Αυτές οι γενναίες χρηματοδοτήσεις που συνοδεύονται απ’ την κρατική διεύθυνση των καπιταλιστικών αλλαγών δίνουν απάντηση σ’ όλους όσους νόμιζαν ότι η «κακοτυχία» των επιχειρήσεων με τα πραξικοπήματα και τις γενικές απαγορεύσεις ήταν απόδειξη …. της σοβαρότητας της απειλής του covid-19 (και της υπευθυνότητας της μορφής – κράτος)!! Αν υπήρξε ένα ζήτημα «σοβαρότητας» στο πρώτο εξάμηνο του 2020 βρίσκεται στο πως αξιοποιήθηκε ένας ιούλης (: μικρός ιός, όχι μήνας!) για να νομιμοποιηθεί εκείνο που ήταν ζητούμενο πολύ πριν. Ήταν άλλωστε η κ. Μέρκελ που βγήκε να τερατολογήσει για τους αναμενόμενους νεκρούς αν δεν λαμβάνονταν «μέτρα». Το ότι την διέψευσαν μόλις μια μέρα μετά διάφοροι επιδημιολόγοι απλά δείχνει την ωμή βιασύνη της να σπρώξει το όχημα του γερμανικού καπιταλισμού…

Μπορείτε να το φανταστείτε: με αντάλλαγμα την «προστασία της εργασίας» (μέσω της έντασης του μοντέλου «το διπλό αφεντικό» – έχουμε γράψει αναλυτικά επ’ αυτού) τα ευρωπαϊκά κράτη χρηματοδοτούν αφειδώς τα αφεντικά για να μπουν στον κύκλο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης το γρηγορότερο δυνατόν. Ποιά δικαιολογία / νομιμοποίηση θα ήταν δυνατόν να εφευρεθεί και να αξιοποιηθεί χωρίς κιχ για ένα τέτοιο κολοσσιαίο άλμα αν όχι αυτή;

Ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο covid-19 (αποδεικνύεται ότι) θα έπρεπε να εφευρεθεί…

Παλιά – και καινούργια 2

Σάββατο 18 Γενάρη. Πριν λίγες ημέρες, στις 9 του Γενάρη, όταν το ψόφιο κουνάβι καμάρωνε μετά τις ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις στο ιράκ ότι «σιγά, δεν έγινε τίποτα…», είπε κάτι που είναι μεν γνωστό, δεν σημειώθηκε όμως ούτε αξιολογήθηκε η «θέση» του μέσα σε ένα λίγο – πολύ πολεμικό ανακοινωθέν. Το ψόφιο κουνάβι θύμισε ότι «τώρα δεν έχουμε ανάγκη το πετρέλαιο της μέσης Ανατολής, αφού έχουμε γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο». Πράγματι: το 2019 οι ηπα «έβγαζαν» 15 μύρια βαρέλια την ημέρα, η σαουδική αραβία (δεύτερη) 12 μύρια, η ρωσία σχεδόν 11 μύρια, και ακολουθούσαν το ιράκ (με 4,5 μύρια) και το ιράν (με σχεδόν 4 μύρια). Ανάλογη ήταν η κατάσταση στην παραγωγή φυσικού αερίου: πρώτες οι ηπα, δεύτερη η ρωσία, τρίτο το ιράν, τέταρτο το κατάρ και πέμπτος ο καναδάς. (Βέβαια η αμερικανική παραγωγή είναι στο μεγαλύτερο μέρος της περιβαλλοντικά καταστροφική: fracking…)

Στην πράξη οι ηπα δεν είναι εντελώς αυτάρκεις σε υδρογονάνθρακες. Είναι αναγκασμένες να εισάγουν ορισμένες ποσότητες πετρελαίου, λόγω ποιοτικής κατωτερότητας κάποιων δικών της κοιτασμάτων (που απαιτούν πολύ ακριβότερα διυλιστήρια). Σε γενικές γραμμές ωστόσο, προς το παρόν, ο κομπασμός του ψόφιου κουναβιού έχει υλική βάση. Τι σημαίνει όμως πρακτικά; Όχι ένα αλλά τουλάχιστον δύο σοβαρά πράγματα.

Πρώτον, όντας σχεδόν αυτάρκεις σε υδρογονάνθρακες οι ηπα μπορούν να αντιμετωπίζουν την μέση Ανατολή και όχι μόνο (είτε συνολικά είτε ανά περιοχή και κράτος) σαν κάτι διαφορετικό απ’ ότι πριν 20 ή 30 χρόνια: σαν προμηθευτές των εχθρών τους (της κίνας ή/και της ε.ε.). Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι μπορούν να καταστρέφουν αυτά τα κράτη, και πάλι κατά βούληση, εφόσον έτσι πρόβλημα (ενεργειακό) θα έχουν οι αντίπαλοί τους και όχι οι ίδιες. Αυτό ισχύει για το ιράκ και το ιράν, θεωρητικά ισχύει και για την σαουδική αραβία, τα εμιράτα και το κατάρ (ως προς το φυσικό αέριο), όπως ισχύει για την λιβύη, την βενεζουέλα, και τα αφρικανικά κοιτάσματα. Η εναλλακτική (ή και το συμπλήρωμα) της καταστροφής υδρογονανθράκων που προορίζονται για τους αντιπάλους είναι ο έλεγχός τους απ’ τον αμερικανικό στρατό… Η πειρατεία δηλαδή.

Δεύτερον, η Ουάσιγκτον μπορεί να ελπίζει ότι θα συντηρήσει το μοντέλο του «πετροδόλαρου» (της διεθνούς τιμολόγησης των υδρογονανθράκων με δολάρια) κυρίως αν επιβάλλει τις πωλήσεις της δικής της παραγωγής· ή της παραγωγής πολύ στενών (και αυστηρά ελεγχόμενων) συμμάχων. Αυτό συμβαίνει ήδη, σαν πόλεμος, με τις τιμωρίες και τις «κυρώσεις» που επιβάλλει η Ουάσιγκτον στα ευρωπαϊκά κράτη για την αγορά ρωσικού φυσικού αερίου (το οποίο θα τιμολογείται σε ευρώ / ρούβλια)· αλλά και με την αμερικανική προτίμηση σε ανατολικομεσογειακά κοιτάσματα, αν αυτά είναι ισραηλινά, ελληνικά ή/και νοτιοκυπριακά (αν και όποτε βρεθούν).

Με δυο λόγια: γίνεται ήδη πόλεμος, που δεν είναι ο τυπικός εμπορικός (“πάρε από μένα, είμαι καλύτερος”) αλλά αφορά τους παγκόσμιους συσχετισμούς δύναμης γύρω απ’ την αμερικανική ιμπεριαλιστική παρακμή.

Παλιά – και καινούργια 3

Σάββατο 18 Γενάρη. Το γεγονός ότι το ψόφιο κουνάβι ανακάτεψε την «υδρογονανθρακική ανεξαρτησία» των ηπα με τον πόλεμο στη μέση Ανατολή μοιάζει με θριαμβολογία του αμερικανικού καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού. Σα να είπε «σαν έχουμε όλους!». Δεν είναι όμως έτσι.

Το δημόσιο έλλειμμα του ψοφιοκουναβιστάν το 2019 ξεπέρασε το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια· και το αμερικανικό δημόσιο χρέος αυξάνεται διαρκώς (ας μην μιλήσουμε για το ιδιωτικό). Το αμερικανικό κράτος έχει όλο και μεγαλύτερη ανάγκη να δανείζεται από «ξένους»· για να είναι «βιώσιμο» το χρέος του πρέπει τα επιτόκια να είναι χαμηλά· για να είναι χαμηλά πρέπει να είναι πάντα πολλοί οι διατεθειμένοι να δανείσουν την Ουάσιγκτον· για να συμβαίνει αυτό θα πρέπει ένα τουλάχιστον στρατηγικό εμπόρευμα παγκόσμιας ζήτησης να «μονο-τιμολογείται» σε δολάρια. Τέτοιο εμπόρευμα αυτή τη στιγμή είναι το πετρέλαιο / φυσικό αέριο· ωστόσο σταδιακά και σταθερά χάνει κι αυτό την στρατηγική (ενεργειακή) κεντρικότητά του.

Η αντίστροφη κίνηση έχει αρχίσει, κι αυτό εκνευρίζει αφόρητα τα αφεντικά του αμερικανικού imperium. Κάποιοι συνδέουν την αμερικανική εισβολή στο ιράκ (το 2003) με την απόφαση του Hussein τρία χρόνια νωρίτερα (το 2000) να αλλάξει την τιμολόγηση των ιρακινών πετρελαίων από δολάρια σε ευρώ… Συνδέουν επίσης την καταστροφή της λιβύης με την απόφαση (λίγο νωρίτερα) του Καντάφι να δημιουργηθεί ένα κοινό αφρικανικό νόμισμα, με back up τον λιβυκό χρυσό, ώστε να τιμολογείται σ’ αυτό το νόμισμα το αφρικανικό πετρέλαιο…

Είτε αυτές οι συσχετίσεις είναι ακριβείς είτε όχι (μάλλον είναι…) η «αποδολαριοποίηση» και του διεθνούς εμπορίου υδρογονανθράκων έχει ξεκινήσει, με πρωταγωνιστές «μεγάλες δυνάμεις» του παγκόσμιου καπιταλισμού. Την Μόσχα, το Πεκίνο – και την ευρωζώνη. Η Τεχεράνη, το Καράκας, η Ντόχα, και κάποια αφρικανικά και ασιατικά κράτη είναι οι αμέσως επόμενοι «κρίκοι» σ’ αυτήν την αλυσίδα της νομισματικής (και όχι μόνο…) προσβολής της αμερικανικής (οικονομικής) ηγεμονίας. Όσο περισσότερο αυτά τα κράτη συγκροτούνται σε μπλοκ τόσο δυσκολότερο είναι για την Ουάσιγκτον να προκαλέσει εδώ ή εκεί την «δημιουργική καταστροφή» που την βολεύει: πρέπει να αναμετρηθεί «εφ όλης της ύλης» με τους «αναθεωρητές»…

Εάν η παγκόσμια ζήτηση υδρογονανθράκων (ειδικά απ’ τους πρώτης κατηγορίας καπιταλισμούς) μειώνεται ή/και διαφοροποιείται (είτε λόγω αύξησης της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, είτε λόγω «πράσινης ενέργειας», είτε λόγω τεχνολογικών εξελίξεων όπως η πυρηνική «ψυχρή» σύντηξη)· εάν η αποδολαριοποίηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προχωράει μέσα από διακρατικές συμφωνίες πληρωμών σε άλλα νομίσματα· και εάν η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να βρει άλλο «στρατηγικό εμπόρευμα» στου οποίου την τιμολόγηση να επιβάλλει (και πώς άραγε;) την αποκλειστικότητα του δολαρίου, τότε – εν έτει 2020 – ο πρόσφατος θριαμβολογικός τόνος του ψόφιου κουναβιού είναι, απλά, γελοίος.

Κι αυτό επειδή ήδη ο διεθνής κύκλος κυκλοφορίας του δολαρίου μικραίνει· ήδη λιγοστεύουν οι δανειστές του αμερικανικού κράτους ενόσω οι ανάγκες του σε δανεικά αυξάνονται διαρκώς· ήδη η αμερικανική κεντρική τράπεζα δανείζει κοντοπρόθεσμα το κράτος ελλείψει άλλων πιστωτών· ήδη εξελίσσεται ένας πληθωρισμός «δολαριακών τιμών» μέσα από διάφορες φούσκες, αρχίζοντας απ’ το αμερικανικό χρηματιστήριο.

Παλιά – και καινούργια 4

Σάββατο 18 Γενάρη. Η ίδια ουγγιά χρυσαφιού που το 1971 (και το 1970, και το 1965, και το 1960, και το 1955…) έκανε 35 αμερικανικά δολάρια σήμερα κάνει πάνω από 1.550. Λαμβάνοντας το χρυσάφι σαν συγκριτικό σταθερό «μέτρο», τα σημερινά 1.550 δολάρια «ισοδυναμούν» με 35 του 1971: πρόκειται για τον ορισμό του άγριου νομισματικού πληθωρισμού: σχεδόν 4.500% μέσα σε χοντρικά 50 χρόνια!

Ωστόσο αυτός ο πληθωρισμός δεν φαινόταν ως σχετικά πρόσφατα να δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα στις διεθνείς συναλλαγές, στο βαθμό που το δολάριο (και το αμερικανικό κράτος / κεφάλαιο) έμοιαζαν ακλόνητα «the best».

Όχι πια! Απ’ τον τελευταίο οξύ σπασμό της διαρκούς κρίσης / αναδιάρθρωσης (το 2008) και με αυξανόμενη ταχύτητα έκτοτε είναι σαφές στους πάντες ότι οι ηπα χάνουν την παγκόσμια ηγεμονία τους, και ότι προσπαθούν να συγκρατήσουν την παρακμή τους με όλο και πιο βίαια μέσα. Οι επανεξοπλισμοί σε διάφορα επίπεδα (από όλο και περισσότερα κράτη) και οι τεχνολογικές καινοτομίες στα όπλα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη· κάτω απ’ τις διακηρύξεις περί «ειρήνης», όπως άλλωστε συνέβαινε πάντα…

Όπως θα δείξουμε σε μερικούς μήνες (στο επόμενο τετράδιο για εργατική χρήση) η Χ παγκόσμια ηγεμονία τελειώνει όχι την ιστορική στιγμή που αντικαθίσταται από μια Ψ επόμενη… Έχει τελειώσει αρκετά νωρίτερα: την ιστορική στιγμή που ο «προστάτης» παύει να είναι «γενναιόδωρος» (αφού αυτό εξυπηρετούσε και τα δικά του συμφέροντα) επειδή έχει αρχίσει να «ζορίζεται» οικονομικά στα σοβαρά· και γίνεται κοινός, δύστροπος και επιθετικός νταβατζής, απαιτώντας απ’ τους «πελάτες» του να τον πληρώνουν για την όποια «προστασία» τους παρέχει…

Αυτό χαρακτηρίζει τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό όλο και πιο καθαρά, συστηματικά και απροκάλυπτα…

Δεν το έχετε προσέξει;

Lithium

Τετάρτη 13 Νοέμβρη. Στις 4 Νοέμβρη ο Morales ακύρωσε την συμφωνία που είχε κλείσει η κυβέρνησή του τον Δεκέμβρη του 2018, με την γερμανική ACI Systems Alemania (ACISA) για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων λιθίου στην επαρχία του Potosi. Οι κάτοικοι της περιοχής είχαν ήδη ξεκινήσει διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της συμφωνίας· ωστόσο ο Morales επεδίωκε την επαναδιαπραγμάτευση των όρων παραχώρησης στη γερμανική εταιρεία, ώστε να αυξηθούν τα οφέλη για το βολιβιανό κράτος και τους ντόπιους.

Στη βολιβία βρίσκονται τα δεύτερα σε μέγεθος στον κόσμο κοιτάσματα λιθίου, που ως τώρα δεν εξορύσσονται με «επιχειρηματικό τρόπο». Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει το 50%, μπορεί και παραπάνω, των παγκόσμιων αποθεμάτων. Η ζήτηση λιθίου, βασική πρώτη ύλη για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, αναμένεται να διπλασιαστεί ως το 2025. Όσο για την ACISA; Φτιάχνει μπαταρίες για την Tesla.

Κάποιοι σχετίζουν το πραξικόμημα κατά του Morales με το πάγωμα αυτής της συμφωνίας με την ACISA. Όμως οι «χρωματιστές διαδηλώσεις» κατά του Morales ξεκίνησαν στις 21 Οκτώβρη (δυο βδομάδες πριν το «πάγωμα»). Κι ενώ πράγματι, απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον, ένα απ’ τα επίδικα μπορεί κάλιστα να είναι τα κοιτάσματα λιθίου, αυτό με τίποτα δεν σημαίνει ότι, αν καταφέρει να εγκαταστήσει δικές της κυβερνητικές μαριονέτες, την δουλειά θα την πάρει μια γερμανική εταιρεία!!

Πέρα απ’ αυτό υπάρχει το πολύ ευρύτερο ζήτημα της «πίσω αυλής» του ψοφιοκουναβιστάν. Όταν έβαλε στο στόχαστρο τον Maduro, επιβεβαιώθηκε ότι το νυν αφεντικό της βενεζουέλα έχει συμμαχίες σ’ αυτήν την «αυλή». Ένας σύμμαχος ήταν η La Paz, άλλος σύμμαχος η Havana. Το ξήλωμα των συμμάχων, ειδικά την ώρα που στη χιλή (και λιγότερο γνωστό στη βραζιλία) η αντιπαλότητα στις καραδεξιές κυβερνήσεις δυναμώνει διαρκώς, θα μπορούσε να είναι από μόνο του, με ή χωρίς λίθιο, ένα σοβαρό ζήτημα για το αμερικανικό βαθύ κράτος / κεφάλαιο.

Τέτοιες εξηγήσεις (ή “εξηγήσεις”) αποφεύγουν όμως το βασικό: Τι απ’ αυτά αγνοούσε ο Morales; Και, τελικά: Γιατί απέδρασε στην Mexico City;

(φωτογραφία: οι λίμνες αλάτων στο Potosi περικλείουν τα τεράστια κοιτάσματα λιθίου).

Open to business 3

Τετάρτη 6 Νοέμβρη. Μια πασίγνωση στον πλανήτη (αν όχι και στον γαλαξία) επιχειρηματική ανοικτοσύνη είναι η «χρυσή βίζα». Δεν είναι, βέβαια, ελληνική πρωτοτυπία. Υπάρχουν κι άλλα ευρωπαϊκά κράτη που κάνουν την ίδια δουλειά. Απλά η ελληνικής προέλευσης «χρυσή βίζα» είναι η πιο φτηνή. Πράγμα που, όσο νάναι, μαζί με τον ήλιο και την θάλασσα, της δίνει ιδιαίτερη ελκυστικότητα.

Περί τίνος πρόκειται; Τυπικά, στην αρχική μορφή της business, όποιος αγοράσει ακίνητο αξίας 250.000 ευρώ στο ελλαδιστάν, αγοράζει μαζί “άδεια παραμονής” εδώ (για 5 χρόνια, που μπορεί να ανανεώνεται…), plus όλα τα έγγραφα για να ταξιδεύει στη «ζώνη Σέγκεν», όχι μόνον αυτός αλλά και όλοι οι συγγενείς πρώτου βαθμού, ανιόντες και κατιόντες. Άνετα καθαρίζουν σύζυγοι, γονείς και πεθερικά, συν τα όσα παιδιά. Πρόσφατα το κόλπο εμπλουτίστηκε: με 400.000 ευρώ για αγορά ελληνικών μετοχών εξασφαλίζει κανείς τα ίδια καλούδια… Και γλυτώνει τον ενφια…

Υπάρχει ακόμα περισσότερο «γλυκό»: μετά από κάποια χρόνια ο «επενδυτής» μπορεί να μετατρέψει την «άδεια παραμονής» την δική του και του σογιού του σε κανονική υπηκοότητα, με κανονικά ελληνικά / ευρωπαϊκά διαβατήρια, κλπ κλπ.

Πρόκειται για κόλπο υποδοχής «μαύρου χρήματος» (και ξεπλύματός του, φυσικά) – διεθνώς γνωστή και διεθνώς χειροκροτούμενη. Φυσικά, για να είναι τυπικά εντάξει, οι ελληνικές (και οι λοιπές ευρωπαϊκές) τράπεζες, «απαιτούν» η πληρωμή / μεταφορά χρήματος να γίνει διατραπεζικά. Που σημαίνει ότι ο μεξικάνος ή ο σαουδάραβας αγοραστής θα καταθέσει τους παράδες του σε μια μεξικάνικη ή σαουδαραβική τράπεζα, που αυτή είναι υπεύθυνη για να ερευνήσει την προέλευσή τους… Εντάξει τότε…

Πρακτικά τόσο οι ηπα όσο διάφορα ευρωπαϊκά κράτη έχουν αποφασίσει πως είναι κρίμα τόσα δις και τρις «εσόδων» του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος να μένουν κλειδωμένα σε χρηματοκιβώτια… Οπότε προσφέρουν κάτι τις (η ευρωπαϊκή άδεια παραμονής ή/και το αντίστοιχο διαβατήριο έχει αξία για ανθρώπους με έφεση στην επιχειρηματική περιπέτεια) για να τραβήξουν dirty παράδες στους δικούς τους clean καπιταλισμούς…

Η γνωστή σαν business friendly νότια κύπρος πήγε το κόλπο όσο μακριά γινόταν· και έχει εκτεθεί («κάπως»). Ένας μαλαισιανός μαφιόζος, ονόματι Taek Jho Low, αγόρασε την υπηκοότητα κι όλα της τα καλούδια – λαδώνοντας («επενδυτικά πάντα»….) όχι μόνο τον αρχιτράγο της Λευκωσίας αλλά πιθανότατα και «ισχυρούς παράγοντες της πολιτικής ζωής». Αν το όνομά αυτών των ισχυρών παραγόντων αρχίζει από Αν… και τελειώνει σε …άδης, τότε το πρόβλημα είναι σοβαρό. (Φυσικά υπάρχει τεκμήριο αθώωτητας των θρησκευτικών και πολιτικών ανδρών: όταν ο Law έκανε τις «επενδύσεις» του στο χρυσοπράσινο – φύλλο – ριγμένο – στο – πέλαγο, δεν ήταν wanted σ’ όλο τον γαλαξία· αυτό προέκυψε πρόσφατα).

Για το καλό του επιχειρείν όμως, μην πεταχτούν μαζί με τα απόνερα και τα μωρά!!!

No libra

Σάββατο 14 Σεπτέμβρη. O Zuckerberg ετοιμάζει ένα «κρυπτονόμισμα». Για την ακρίβεια ο κύριος facebook είναι ένα είδος « τεχνολογικού μπροστινού» για την δημιουργία ενός ψηφιακού νομίσματος από έναν αριθμό ιδιωτικών εταιρειών. Σε αντίθεση με το bitcoin (κι όλα τα παρόμοια κρυπτονομίσματα) που δεν έχουν κάποιο σταθερό μέτρο / αντίκρυσμα, και συνεπώς εκτός από παράνομες συναλλαγές προσφέρεται για τζόγο, το libra έχει σχεδιαστεί για να έχει το κύρος, την αξιοπιστία κανονικού νομίσματος. Θα έχει σταθερή ισοτιμία σχετιζόμενο μ’ ένα «καλάθι νομισμάτων» (ευρώ, δολάριο, γιέν, στερλίνα, δολάριο σιγκαπούρης – αλλά όχι το κινέζικο γουάν) και σαν «assets» κρατικά ομόλογα αξίας, κατ’ αρχήν, γύρω στα 200 δισεκατομύρια δολάρια. Στους συνεταίρους του libra (28 προς το παρόν) περιλαμβάνονται αμερικανικές εταιρείες «πλαστικού χρήματος» (visa, mastercard), η uber και άλλα μεγάλα μαγαζιά που δουλεύουν με ηλεκτρονικές πληρωμές.

Παρά τις εξασφαλίσεις που προσφέρει η τεχνολογία blockchain το ηλεκτρικό, ψηφιακό χρήμα δεν είναι αθώο. Αν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι γεμάτες data, το ψηφιακά νομίσματα είναι μόνο data. H διασπορά των υπολογιστών που μεσολαβούν και ελέγχουν την κυκλοφορία ενός κρυπτονομίσματος είναι μόνο μια φάρσα «δημοκρατικότητας»: είναι τέτοια η υπολογιστική ισχύς που απαιτείται για τις διαστραυρώσεις των συναλλαγών, ώστε τα σχετικά data centers και οι επεξεργαστές θα είναι ιδιοκτησία των μετόχων της libra.

Είναι προφανώς και γι’ αυτόν τον λόγο που χτες οι Bruno le Maire και Olaf Scholz (υπ.οικ. του Παρισιού και του Βερολίνου) ανήγγειλαν σχεδόν την απαγόρευση της κυκλοφορίας του libra στην ε.ε. όταν θα είναι έτοιμο (σε περίπου ένα χρόνο). Δεν είπαν καθαρά ότι το θεωρούν αμερικάνικη απόβαση στην ευρώπη. Είπαν, γενικά κι αόριστα, ότι «θα δημιουργήσει προβλήματα στους καταναλωτές και θα υπονομεύσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ευρώπη». Πρόσθεσαν ότι θα φτιαχτεί ευρωπαϊκό ψηφιακό νόμισμα (κρυπτονόμισμα) με την εγγύηση και την ευθύνη της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας. Έχουν αργήσει. Τα τζογαδόρικα κρυπτονομίσματα τύπου bitcoin χρησιμοποιούνται και στην ευρώπη εδώ και χρόνια. Είναι δε πιθανό ότι το libra θα «χωθεί» και στις ευρωπαϊκές συναλλαγές· πιο εύκολα στα ηλεκτρονικά ψώνια απ’ τις ηπα.

Παρότι τα ψηφιακά νομίσματα εμφανίζονται σαν η ικανή και αναγκαία μορφή γενικού ισοδύναμου της αξίας σε μια εποχή γενίκευσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, έχει τουλάχιστον ένα σοβαρό πρόβλημα, πέρα απ’ το ότι μ’ αυτά αφήνει ο καθένας τα ίχνη του παντού. Το πρόβλημα το έχουν και οι συναλλαγές οι ίδιες· ωστόσο στην εκδοχή «μέσο συναλλαγών» το πρόβλημα μπορεί να γίνει τερατώδες: δεν υπάρχει ψηφιακό «νομισματικό μέσο» χωρίς ηλεκτρισμό…

Έχει παραμυθιαστεί κανένας ότι ο οξυνόμενος ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός θα σεβαστεί τις ηλεκτρικές υποδομές οπουδήποτε; Ρωτάμε έτσι, για να θυμίσουμε ότι ο πιο διάχυτος πλούτος της εποχής είναι η βλακεία.