Πεκίνο

Πέμπτη 16 Μάη. Οι γνώσεις μας της κινεζικής γλώσσας δεν βοηθούν (οι δικές σας ίσως…). Σε κάθε περίπτωση η τρέχουσα ερμηνεία αυτών που γράφονται πιο πάνω, κάτω απ’ τα κίτρινα αστέρια, φέρεται να είναι η εξής:

Διαπραγμάτευση; Σίγουρα!

Πόλεμο; Οποιαδήποτε στιγμή!

Προσβολές; Ευσεβείς πόθοι!

Το ότι αυτό το τρίπτυχο προωθείται απ’ το κομμουνιστικό κόμμα της κίνας τις τελευταίες ημέρες θα πρέπει να ενισχύει (ακόμα και τις μύτες μας που είναι τόσο μακριά απ’ το Πεκίνο) την μυρωδιά «εμπόλεμης εθνικής ενότητας». Φαίνεται πως ο κινεζικός καπιταλισμός ετοιμάζεται για μια φάση «περιορισμού της ανάπτυξής» του, σα συνέπεια του αμερικανικού «εμπορικού πολέμου». Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει και κάτι ακόμα, δεν είναι δα δύσκολο: σε συνθήκες «εθνικής οικονομικής άμυνας», χωρίς να διατυπωθεί επίσημα καμμία τέτοια προτροπή, διάφορες αμερικανικές πολυεθνικές θα αρχίσουν να χάνουν την κινεζική αγορά. Θα χάνουν μαζικά πελάτες, λάδια, «τ’ αυγά και τα πασχάλια» – αν τα εκατομμύρια κινέζων καταναλωτών τις θεωρήσουν «μέρος του εχθρού». Apple; Tesla; Λοιπές αυτοκινητοβιομηχανίες; Αμερικανικές εμπορικές αλυσίδες; Στην πράξη δεν χρειάζεται καν να επιβληθούν δασμοί στις εισαγωγές στην κίνα. Αρκεί ο κινεζικός εθνικισμός· τον οποίο, προφανώς, δεν έχει λάβει σοβαρά υπόψη του το ψοφιοκουναβιστάν.

Υπάρχουν παραπάνω από ένας τρόποι για να «προστατευτούν» οι «εθνικές» αγορές: ο τελευταίος γύρος αμερικανικών δασμών και εκείνο το ναρκισσιστικό τιτίβισμα του ψόφιου κουναβιού που καμάρωνε ότι «έχει φάει πολύ ξύλο η κίνα στις διαπραγματεύσεις» θα πληρωθούν ακριβά. (Εδώ που τα λέμε: ένας τύπος που στην ιδιωτική οικονομική του καριέρα ήταν πρωταθλητής στις χρεωκοπίες, με ποια έννοια μπορεί να μοστράρεται σαν «πετυχημένος οικονομικά potus»;)

(φωτογραφία κάτω: Κοντέινερ, κοντέινερ, κοντέινερ. Είναι το λιμάνι Yaposhan έξω απ’ την Σαγκάη….)

Πετρέλαιο και πόλεμος 2

Τρίτη 14 Μάη. Αν οι «αιρετικές» απόψεις μας ισχύουν, τότε ένας διευρυμένος πόλεμος στη μέση Ανατολή, που θα συμπεριλαμβάνει την διά της βίας και της καταστροφής δραστική μείωση της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου απο εκεί (από ιράν, κατάρ – αλλά ακόμα και απ’ την σαουδική αραβία και τα πέριξ..) μπορεί μεν να μην είναι προεξοφλημένος· δεν θα έπρεπε όμως, καθόλου, να αποκλειστεί. Το αντίθετο. Μην παραξενέψει κανέναν ότι ο τοξικός είναι σύμμαχος της Ουάσιγκτον· και ο Χουσεΐν τέτοιος ήταν, αλλά δεν γλύτωσε… Πολύ περισσότερο που μετά την ρωσική επέμβαση στη συρία το 2015 και την δημιουργία του μπλοκ της Αστάνα (συμπεριλαμβανόμενου του Κατάρ) μεγάλο μέρος της συγκεκριμένης περιφερειακής εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων έχει πέρασει στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της Μόσχας. Ενός απ’ τους αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Με μεγάλο πελάτη το Πεκίνο…

Κάποιοι θα επιμείνουν: «ποιός» θα προχωρήσει σ’ έναν τέτοιο πόλεμο; Η αναζήτηση των συγκεκριμένων προσώπων της εξουσίας που θα «χρεωθούν» την μία ή την άλλη απόφαση, κι ακόμα χειρότερα η ψυχογραφία τους, είναι ολέθριος ιστορικισμός. Η συμβατική (και συμβιβασμένη) σκέψη δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα άλλο εκτός από μια «ηρωϊκή» ιστορία· την ιστορία, δηλαδή, που γράφεται από «πρόσωπα», πάνω σε άλογα, με ματωμένα σπαθιά, είτε έτσι είτε αλλιώς. Η τέλεια μικροαστική συνταγή αποβλάκωσης.

Υπάρχει όμως και μια εντελώς διαφορετική εννόηση της ιστορίας: ιστορικο-διαλεκτική. Σ’ αυτήν δεν αναζητεί κανείς τα «μοιραία» πρόσωπα και τα βίτσια τους. Αντίθετα ερευνά προσεκτικά και συστηματικά τις απρόσωπες καπιταλιστικές τάσεις, τις ατσάλινες απαιτήσεις της «καπιταλιστικής ανάπτυξης», που θα υπηρετηθούν απ’ τα «μοιραία πρόσωπα» – την «μοίρα» τους (καθόλου τέτοια) θα την μάθουν εκ των υστέρων. Συχνά χωρίς να καταλαβαίνουν καν περί τίνος πρόκειται.

Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της ιστορικής διαλεκτικής (μια τέχνη δύσκολη και απαιτητική) είναι κι αυτό. Ότι αποφεύγοντας να εγκλωβιστεί κανείς στις προσωπογραφίες / αγιογραφίες της εξουσίας, απ’ την μια δεν αφήνει έξω απ’ τον ορίζοντά της τις «ιδιαιτερότητες» καθεμιάς απ’ αυτές τις βιτρίνες· απ’ την άλλη εντοπίζει το πως συμβάλλουν (ή πως ταιριάζουν) στη «γενικότητα» της καπιταλιστικής (ακόμα και ασυνείδητης) αποστολής τους.

Ναι, είναι εύκολο να πούμε ότι κάποιος ασήμαντος ονόματι Bolton ή κάποιος άλλος ασήμαντος ονόματι Pompeo θέλουν έναν κάποιο πόλεμο εναντίον του ιράν, με ότι αυτό θα σημαίνει… Το δύσκολο είναι να καταλάβουμε γιατί αυτοί, ή οι επόμενοι, ή οι μεθεπόμενοι, είναι απλά τα ενεργούμενα των καπιταλιστικών αναγκαιοτήτων – εν προκειμένω της αλλαγής ενεργειακού παραδείγματος, με ό,τι αυτή η αλλαγή σημαίνει για την παγκόσμια κυριαρχία.

Σαν ενεργούμενα μπορούν κάλιστα, με περισσευάμενο ιδεολογικό μίσος (ή περισσευάμενη συμμαχία με το φασιστικό ισραηλινό καθεστώς…), να κάνουν (αν κάνουν…) κάτι ριψοκίνδυνο που θα μπορούσε να καταλήξει και στην τελική ήττα των ηπα. Για την Ιστορία (και για την καπιταλιστική ιστορία ειδικά) ο «φονταμενταλισμός» τους, οι φαντασιώσεις τους και η κατάληξή τους είναι αδιάφορα. Υλικό για αγιογράφους ή/και βλάσφημους…

Οι ενεργειακές καπιταλιστικές αναγκαιότητες ήταν πάνω στον πάγκο και στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Όταν ο κινητήρας εσωτερικής καύσης είχε αρχίσει να αναδεικνύεται σαν το παγκόσμιο ενεργειακό πρότυπο. Ήταν, ίσως, οι πιο βασικές για τη ναζιστική προώθηση σε βάρος της ε.σ.σ.δ., για το σχέδιο μιας ενοποιημένης ευρώπης, για τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό – και για την πρωτεύουσα σημασία που είχε για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ο έλεγχος των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής ασίας. Κάποιοι ιμπεριαλισμοί ηττήθηκαν, κάποιοι ιμπεριαλισμοί κέρδισαν τότε. Ο καπιταλισμός, όμως, προχώρησε… Και θα προχωρούσε όποιος κι αν νικούσε.

Έτσι συμβαίνει ως τώρα – πάνω από τάφους.

Η Ιστορία δεν κοιτάει την δική σου την μελαγχολία

Τρίτη 14 Μάη. Ανάλογα είναι αυτά που ισχύουν στον «εμπορικό πόλεμο» που η Ουάσιγκτον έχει κηρύξει στο Πεκίνο. Ο ιστορικιστής (και προσωπολάτρης με την ευρεία έννοια) νομίζει ότι αυτόν τον πόλεμο τον κάνει ο μεσίτης Trump· και πως αν στη θέση του ήταν άλλος δεν θα έκανε τα ίδια. Ο ιστορικός υλιστής ξέρει όμως ότι το ψόφιο κουνάβι είναι ένας καραγκιόζης που επιλέχτηκε «απρόσωπα» – το να το τονίσουμε δεν φτάνει, κάποια στιγμή πρέπει να το εξηγήσουμε – για να υπηρετήσει τον αμερικανικό προστατευτισμό. Να υπηρετήσει, δηλαδή, την απελπισία εκείνου του (“καθυστερημένου”) αμερικανικού «εθνικού κεφάλαιου» (και των κοινωνικών συμμαχιών του) που στα ‘90s θεώρησε ότι ο πλανήτης του ανήκει. Μόνο για να ανακαλύψει δεν του ανήκει η καπιταλιστική Ιστορία.

Πως θα «διαπραγματευόταν», κι ακόμα χειρότερα, πως θα επέβαλε μια συμμορία 10 ένοπλων τα συμφέροντά της σε μια συμμορία 40 ένοπλων; Ο πληθυσμός (δηλαδή η καπιταλιστική παραγωγική βάση) της κίνας είναι υπερτετραπλάσια εκείνης των ηπα. Η αμερικανική ελπίδα ήταν αυτή η καπιταλιστική παραγωγική βάση να μείνει υπανάπτυκτη· περίπου σαν εκείνη της ινδίας. Απ’ την στιγμή που αναπτύχθηκε (και μάλιστα: θυελλωδώς τα τελευταία 10 χρόνια) η μόνη ισχύς που έχει απομείνει στη μικρή συμμορία είναι τα όπλα της, αν προλάβει τα χρησιμοποιήσει έγκαιρα κι αν ξέρει καλύτερο σημάδι. Δεν έχει τίποτα άλλο, κι ούτε πρόκειται να αποκτήσει πια κάτι άλλο. Αν οι 10 αμερικάνοι ένοπλοι έχουν αμφιβολίες, ας ξαναδιαβάσουν το ευαγγέλιό τους: τα πονήματα της σχολής του Σικάγο για το «ανθρώπινο κεφάλαιο».

Δεν είναι θέμα ψόφιου κουναβιού, όπως δεν είναι θέμα του κινέζου αυτοκράτορα. Το μέγιστο που θα μπορούσε να πέφτει στις αρμοδιότητές τους (κι αυτό με πολλά “αν”) είναι η ταχύτητα και το σημείο της σύγκρουσης· όχι η σύγκρουση η ίδια! Δεν υπάρχει, επί της ουσίας, ζήτημα “διαπραγμάτευσης” – και δεν υπάρχει ισορροπία να επιτευχθεί πριν η σύγκρουση ολοκληρωθεί. Οι “συμφωνίες ειρήνης” υπογράφονται πάνω σε ερείπια.

Θα την ξεκινήσει την τελική σύγκρουση ο πιο αδύναμος όσο νομίζει ότι είναι ακόμα δυνατότερος; Θα την οξύνουν οι ηπα; Η Ιστορία αυτό δείχνει. Ο Σουν Τσου έγραψε κάπου ότι δυνατός είναι εκείνος που νικάει χωρίς πόλεμο – δεν ήταν όμως άγγλος προτεστάντης έποικος της “νέας γης” που εξαπλώθηκε σκοτώνοντας τους ιθαγενείς. Ο προτεστάντης άποικος έμαθε την ισχύ του ρεβόλβερ· την εξέλιξε ατιμώρητα στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα, και δεν έχει άλλο μοντέλο. Μόνο που δεν είναι πια, εδώ και καιρό, ο αμερικανικός καπιταλισμός ο ισχυρός στον πλανήτη: ο κινεζικός έχει καβαλήσει όλα τα τεχνολογικά κύματα· κι ακόμα είναι νήπιο…

Ας το επαναλάβουμε: θα κοροϊδεύουμε από εδώ το ψόφιο κουνάβι και τους συμμάχους του· θα κοροϊδεύουμε τους παρακμιακούς που κουβαλάνε αρχαία μεγαλεία. Ωστόσο για τον καπιταλισμό πρόκειται. Ενώ η ειρωνεία είναι το μέτρο της ανεπιθύμητης πολιτικής αδυναμίας μας, η ανάλυση δείχνει σαφώς την τάση: είμαστε όλοι αιχμάλωτοι και νεκροί με αναστολή της καπιταλιστικής διαλεκτικής – όσο δεν τολμάμε να στραφούμε αποφασιστικά εναντίον της.

Ναι, είναι ζόρικη αυτή η εναντίωση, ειδικά αν είναι συνολική, 101%. Όμως αυτά τα θεσπέσια και υπερπολύτιμα Εγώ που πρότεινε ο νεοφιλελευθερισμός και υιοθετήθηκαν μαζικά στην Δύση δεν είναι καν και καν κόκκοι άμμου… Ανάμεσα στο ζόρι μιας δύσκολης εναντίωσης και στο ζόρι του ανεμοσκορπίσματος, θέλει δεν θέλει ο καθένας και η καθεμιά, θα πάρει μια σύσκολη απόφαση…

Όσο το γρηγορότερο, τόσο το καλύτερο.

Αναμέτρηση χωρίς αύριο;

Δευτέρα 13 Μάη. Μετά τα χαμόγελα και τις «εποικοδομητικές συζητήσεις» της περασμένης Πέμπτης και Παρασκευής, ήρθε το Σαββατοκύριακο. Ο Liu He (υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ της κίνας), ο ίδιος Liu He που πήγε ως την Ουάσιγκτον παρά την ψοφιοκουναβική «επικήρυξη» (δηλαδή τους νέους δασμούς), ξεκαθάρισε αυτά που οι έλληνες γουστάρουν να αποκαλούν «κόκκινες γραμμές» στην οικονομική σύγκρουση Πεκίνου Ουάσιγκτον:

Πρώτον, καμία συμφωνία δεν πρόκειται να υπογραφτεί αν δεν περιλαμβάνει την ακύρωση όλων των δασμών που έχουν επιβληθεί τα τελευταία χρόνια (εκείνων της Ουάσιγκτον και των αντι-μέτρων του Πεκίνου).

Δεύτερον, καμία συμφωνία δεν πρόκειται να υπογραφτεί αν δεν περιλαμβάνει σαφείς ποσοτικούς προσδιορισμούς για τις κινεζικές εισαγωγές στις ηπα.

Και τρίτον, το κείμενο της συμφωνίας θα πρέπει να είναι «ισορροπημένο» και να σέβεται την «αξιοπρέπεια» και των δύο πλευρών.

Σ’ αυτά τα τρία σημεία το Πεκίνο, το ξεκαθαρίζει, δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Τι σημαίνει αυτό για το ψοφιοκουναβιστάν;

Το τρίτο σημείο δεν μπορεί να σχολιαστεί (από εμάς) επειδή είναι μάλλον σαφές ότι η έννοια της «κρατικής αξιοπρέπειας» διαφέρει πολύ, ειδικά αυτήν την περίοδο, ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο. Αρκεί να διαβάσει κανείς πως εκφράζει αυτήν την «αμερικανική οικονομική αξιοπρέπεια» το ψόφιο κουνάβι, στο τιτίβισμά του με το οποίο απάντησε στο Σαββατιάτικο ξεκαθάρισμα του Πεκίνου.

Το πρώτο σημείο, όμως, είναι σαφές. Όπως κάνει και απέναντι στην Πγιονγκγιάνγκ, έτσι και απέναντι στο Πεκίνο η ψοφιοκουναβική τακτική είναι «να το κουβεντιάσουμε, να συμφωνήσουμε, αλλά οι «τιμωρίες» θα συνεχίσουν να ισχύουν, για την περίπτωση που δεν μείνουμε ευχαριστημένοι απ’ την στάση σας – μετά την όποια συμφωνία»….

Κι αυτό έχει να κάνει με το δεύτερο σημείο. Η Ουάσιγκτον θέλει μια συμφωνία στην οποία το Πεκίνο θα δεσμευτεί να εισάγει οπωσδήποτε συγκεκριμένες πόσοτητες αμερικανικών εμπορευμάτων (σαν κατώτατο όριο), χωρίς ανάλογη δική της δέσμευση…

Θα πρέπει να βγάλει ο καθένας απ’ το μυαλό του την ιδέα ότι η κινεζική εξουσία ανήκει στην γνωστή κατηγορία «λέω – και ξελέω»! Απ’ την στιγμή που ανακοίνωσε επίσημα τα τρία ζητήματα στα οποία δεν πρόκειται να υποχωρήσει, αυτό θα κάνει.

Απ’ την άλλη μεριά, χάρη στον μόνιμο λουμπενισμό του ψόφιου κουναβιού, το να καμαρώνει ότι «η κίνα έφαγε πολύ ξύλο στην πρόσφατη διαπραγμάτευση» δεν προοιωνίζεται τίποτα άλλο εκτός από ακόμα περισσότερο «ξύλο»…. Και όπου βγει (;;;)

Εν τω μεταξύ αυτή τη βδομάδα το ψόφιο κουνάβι θα ανακοινώσει αν θα επιβάλει δασμούς και στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων…

Άλλο πανηγύρι εκεί…

(φωτογραφία. «Αψύς»; «Τραχύς»; Σίγουρα μέσα στη μόδα! Και οπωσδήποτε: αμερικάνος (πρόεδρος). Να τα βλέπουν τα «αμερικανάκια» όλου του ντουνιά και να γουστάρουν….)

Όλα πάνε καλά 1…

Σάββατο 11 Μάη. Δεν ξέρουμε που και πότε, η ασταμάτητη μηχανή είναι όμως σίγουρη ότι φαινόμενα σαν το χθεσινό θα καταταγούν απ’ τους ιστορικούς του μέλλοντος στην κατηγορία «υποδειγματικά προπέτασμα καπνού».

Ενόσω η κινεζική αντιπροσωπεία βρισκόταν στην Ουάσιγκτον για συνέχεια των (υποτιθέμενων) διαπραγματεύσεων για τις οικονομικές / εμπορικές διαφορές τους, το ψόφιο κουνάβι ξεκίνησε έναν νέο κύμα δασμών στις κινεζικές εισαγωγές. Επειδή, είπε, η κίνα «έκανε πίσω» σε υποτίθεται συμφωνημένα σημεία.

Η αμερικανική κίνηση ήταν προσβλητική – με την έννοια της διαπραγματευτικής δεοντολογίας. Το «έλα να διαπραγματευτούμε, έχω ένα πιστόλι στο τραπέζι» είναι too much από μόνο του· το να αρχίζεις να πυροβολείς κιόλας σημαίνει «ροντέο». Κανονικά το Πεκίνο θα έπρεπε να ακυρώσει το ταξίδι της αντιπροσωπείας του…

Παραδόξως, όμως, δεν έκανε αυτό. Ο Liu He πήγε κανονικά… Κι όχι μόνο πήγε, όχι μόνο (όπως δήλωσε) «έκανε εποικοδομητικές συζητήσεις» (που δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα…), αλλά επιπλέον άφησε ανοικτή την συνέχεια των «διαπραγματεύσεων». Αυτά την ώρα που κανονικά όλη η δομή εξουσίας στο Πεκίνο πρέπει να βγάζει αφρούς.

Κάνουμε την εκτίμηση ότι το Πεκίνο, σ’ αυτήν την ιστορική φάση όξυνσης της αντιπαράθεσης με την Ουάσιγκτον (που περιλαμβάνει εκτός απ’ το νέο γύρο δασμών τις στρατιωτικές παρελάσεις του αμερικανικού στόλου στη θάλασσα της κίνας και την προσπάθεια εξοπλισμού της ταϊβάν) έχει επιλέξει να δείχνει όσο το λιγότερο γίνεται το τι σκέφτεται. Υπηρετώντας αυτόν τον στόχο, δηλαδή το να «μην εξωτερικεύει φραστικά ή συμβολικά την αντίδρασή του» σ’ αυτή τη φάση, το κινεζικό καθεστώς έστειλε τον Liu He «κανονικά» στην Ουάσιγκτον για τον «11ο γύρο διαπραγματεύσεων».

Όμως η έλλειψη έντονης (και όχι μόνο φραστικής) αντίδρασης σημαίνει το ανάποδο απ’ το «ηρεμία στο μέτωπο του Ειρηνικού»…

(φωτογραφία: Ο κινέζος αντιπρόεδρος Liu He αποχαιρετά τον αμερικάνο υπ.οικ. Steven Mnuchin – στο κέντρο – και τον αμερικάνο εκπρόσωπο στις διαπραγματεύσεις Ουάσιγκτον / Πεκίνου Robert Lighthizer, μετά το γρήγορο τέλος ενός ακόμα γύρου, χτες, στην Ουάσιγκτον…)

Όλα πάνε καλά 2…

Σάββατο 11 Μάη. Πριν μήνες η ασταμάτητη μηχανή είχε εκθέσει την εκτίμησή της: κάθε πόντο νομιμοποίησης της μιλιταριστικής της δράσης στον Ειρηνικό που χάνει η Ουάσιγκτον εξαιτίας της διαχείρισης που κάνει το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ στο ζήτημα της βόρειας κορέας, θα επιχειρήσει να τον κερδίσει τραβώντας το χαρτί της ταϊβάν. Και είναι σαφές ότι αυτό κάνει.

Η πρόσφατη διακομματική υπερψήφιση του «νόμου για την βοήθεια στην ταϊβάν 2019» και του «νόμου επιβεβαίωσης της προσήλωσης των ηπα στην ταϊβάν 2019» απ’ τη αμερικανική βουλή των αντιπροσώπων (με ψήφους 414 υπέρ και μηδέν κατά…) είναι ένα ακόμα καρφί στο φέρετρο παλιών (και επανειλημμένων) δεσμεύσεων της Ουάσιγκτον ότι (θα) τηρεί την «πολιτική της μίας κίνας» και ότι δεν θα ανακατεύεται στα ζητήματα της ταϊβάν με τρόπο που να προκαλεί το Πεκίνο. Η τωρινή ακροδεξιά κυβέρνηση του νησιού στηρίζεται πολύ στην Ουάσιγκτον· στην απέναντι μεριά ο Xi δήλωσε ήδη απ’ τον περασμένο Γενάρη ότι δεν αποκλείει την «στρατιωτική λύση» αν η επανένωση της ταϊβάν με την κίνα (στο μοντέλο «ένα κράτος δύο συστήματα» δεν γίνει ειρηνικά). Ακόμα κι αν το κινεζικό καθεστώς έχει την υπομονή να περιμένει την αλλαγή κυβέρνησης στην ταϊβάν στις επόμενες προεδρικές εκλογές (στις 20 Μάη του 2020), δεν έχει σίγουρα την διάθεση να παρακολουθεί το ψοφιοκουναβιστάν να προσπαθεί να το κυκλώσει με διαρκώς επιθετικότερες «πρωτοβουλίες».

Σ’ ένα τέτοιο γενικό ταμπλώ, αυτό το κινεζικό καλάααααααα… στους νέους δασμούς θα έπρεπε να ανησυχεί τους ψοφιοκουναβικούς του αμερικανικού ιμπεριαλισμού…

Όλα πάνε καλά 3…

Σάββατο 11 Μάη. Η τακτική του Πεκίνου μοιάζει με την ως τώρα τακτική της Τεχεράνης. Και έχει επίσημο όνομα. Λέγεται «στρατηγική υπομονή» (strategic patience). Αστεία ή σοβαρά μπορεί να έλκει την καταγωγή της απ’ τις παλιές ασιατικές πολεμικές τέχνες: αποφεύγεις τα κτυπήματα του αντιπάλου προσδοκώντας να καταβληθεί απ’ την αποτυχία της δύναμής του.

Αλλά η Ουάσιγκτον έχει ακόμα περιθώρια να ασκεί την δύναμή της. Και η Τεχεράνη δεν έχει αντίστοιχα περιθώρια να αποφεύγει τα κτυπήματα. Οι διαδοχικές αμερικανικές «κυρώσεις» που ξεκίνησαν απ’ τον πετρελαϊκό τομέα και προχωρούν τώρα στην μεταλλουργία έχουν μεν σαν αντίβαρο τις εμπορικές σχέσεις της Τεχεράνης με το Πεκίνο, την Μόσχα, την Άγκυρα και την Ντόχα· έχουν όμως πραγματικές συνέπειες στον ιρανικό καπιταλισμό. Ειδικά εφόσον το Παρίσι και το Βερολίνο, είναι μεν (στα λόγια) εναντίον της αμερικανικής μονομέρειας, δεν φαίνεται όμως να κάνουν τα πρακτικά βήματα που θα αναλογούσαν στην περίσταση.

Η Τεχεράνη, στα πλαίσια της «στρατηγικής υπομονής» έχει φτάσει στο σημείο να υιοθετήσει την τακτική της Μόσχας: Ο Trump; Μωρέ ο Trump είναι καλούλης, και δεν θέλει πόλεμο – η «ομάδα B» είναι που τον σπρώχνει δήλωσε πρόσφατα ο ιρανός υπ.εξ…. Η «ομάδα B» είναι ο Bolton, o Netanyahou (“Bibi” χαϊδευτικά…) και οι δύο «bin», ο τοξικός και ο μέντοράς του στο Ντουμπάι.

Αυτά, όμως, είναι δευτερεύοντα. Βασικότερο είναι ότι οι αμερικάνοι πολεμοκάπηλοι, υπό την ηγεσία των συντηρητικών, έχουν σηκώσει τις ίδιες σημαίες που ανέμιζε ο Μπους ο Β το 2001 και το 2003 – σε διαφορετικό όμως περιβάλλον, και με χειρότερους σε βάρος τους συσχετισμούς. Κάτω απ’ τις ίδιες σημαίες βρίσκεται και ο ισραηλινός ιμπεριαλισμός / φασισμός. Του οποίου οι πολιτικές βιτρίνες ξέρουν καλά ότι αν στις αμερικανικές εκλογές του Νοέμβρη του 2020 κερδίσουν οι «δημοκρατικοί» (και μάλιστα όχι απλά οι «δημοκρατικοί» του Obama αλλά μια νέα γενιά ριζοσπαστικοποιημένων προς τα αριστέρα ψηφοφόρων) τα σχέδια τους για περιφερειακή ηγεμονία θα βουλιάξουν.

Αυτό σημαίνει πως τόσο για το ψοφιοκουναβιστάν όσο και για το απαρτχάιντ ισραηλινό καθεστώς υπάρχει ήδη μια «στενότητα χρόνου»: αυτά που θέλει να κάνει ο άξονας στη μέση Ανατολή πρέπει να τα κάνει μέσα στους επόμενους μήνες· και πάντως πριν τις εκλογές του 2020. (Ας θυμήσουμε επί τη ευκαιρία πως ούτε στις εκλογές του 2016 οι συντηρητικοί πήραν την πλειοψηφία. Κέρδισαν το άσπρο σπίτι λόγω των ιδιομορφιών του συστήματος, και επειδή η Clinton εμφανιζόταν σαν πιο πολεμοκάπηλη απ’ το ψόφιο κουνάβι…)

Αυτή η «στενότητα χρόνου» αφήνει ήδη μια μυρωδιά μπαρουτιού πολύ έντονη στη μέση Ανατολή, παρότι πρόκειται για δευτερεύον πεδίο του 4ου παγκόσμιου πολέμου, επειδή εδώ συντίθενται δύο μείζονες ιμπεριαλισμοί (ο αμερικανικός και ο ισραηλινός) που ο καθένας χωριστά και οι δύο μαζί βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση μετά την αποτυχία των σχεδιασμών τους για την συρία και το ιράκ.

Όμως δεν μπορούν πια να κάνουν ό,τι θέλουν. Μέσα απ’ την αλληλουχία των «μπλοκ» που έχουν στον πυρήνα τους τον ρωσικό και τον κινεζικό ιμπεριαλισμό, ίσως δεν υπάρχει πια «αδύναμος κρίκος» στην αλυσίδα της παγκόσμιας ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης…

Ισχύει ωστόσο κι αυτό: όταν τέτοιες αναμετρήσεις οξύνονται δεν λαμβάνονται πάντα αποφάσεις «τετράγωνης λογικής»…

Η επιτάχυνση της καπιταλιστικής βαρύτητας

Πέμπτη 9 Μάη. Η απόφαση του ψόφιου κουναβιού και του γκουβέρνου του να επιβάλλει νέες τιμωρίες στον ανταγωνιστή του απ’ το Πεκίνο από αύριο («Νευράκια στην Ουάσιγκτον», Δευτέρα 6 Μάη) έχει κάνει την αρχή της διαδρομής της σαν απειλή. Είναι τώρα στέρεο το έδαφος να επιβεβαιώσουμε παλιότερες εκτιμήσεις μας και να εκθέσουμε τις νεότερες.

Οι φήμες πως όπου νάναι θα πέσουν οι υπογραφές σε μια εμπορική συμφωνία Ουάσιγκτον – Πεκίνου αποδείχθηκαν αέρας κοπανιστός ως τώρα. Το ψοφιοκουναβιστάν κατηγορεί το Πεκίνο ότι υπαναχώρησε σε όλα τα σημεία όπου είχαν υπάρξει κατ’ αρχήν συμφωνίες στη διάρκεια των πολύμηνων «διπαραγματεύσεων» (όχι καταχρηστικά τα εισαγωγικά) – συνεπώς (λέει η αμερικανική δημαγωγία) το ψόφιο κουνάβι ήταν στην άμυνα όταν ανακοίνωσε ένα καινούργιο μπαράζ κυρώσεων…. Οι παλιοκινέζοι!

Κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής ο λεγόμενος «εμπορικός πόλεμος» ηπα – κίνας είναι ένας σημαντικός κρίκος, σημαντικός μεν αλλά μόνον ένας κρίκος στην αλυσίδα της οξυνόμενης ενδο-ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης που ονομάζουμε εδώ και χρόνια 4ο παγκόσμιο πόλεμο σε εξέλιξη. Μπορεί, όποιος θέλει, να νομίζει ότι η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο διαπραγματεύονται απλά την ισορροπία ανάμεσα στο εμπόριο σόγιας και το εμπόριο πλυντηρίων μεταξύ τους… Όχι! Κάθε ένα απ’ αυτά τα κράτη / κεφάλαια έχει πίσω του το σύνολο του ρεπερτορίου της σύγκρουσης για κυριαρχία, της ιστορίας τους, των δυνατοτήτων και των αδυναμιών τους!

Συνεπώς, όταν ο αμερικανικός στρατός στέλνει τα πολεμικά του να πλεύσουν μέσα στα χωρικά ύδατα που το Πεκίνο θεωρεί δικά του (τα χωρικά ύδατα διάφορων νησίδων και ατολών στη νότια θάλασσα της κίνας)· ή όταν ετοιμάζεται να υπογράψει βαριά συμβόλαια για τον στρατιωτικό εξοπλισμό της ταϊβάν (αυτά τα δύο βρίσκονται σε εξέλιξη…), θα ήταν απίθανο να μην «υπαναχωρήσει» το Πεκίνο στις «εμπορικές διαπραγματεύσεις»…

Αλλά αυτή η «υπαναχώρηση» είναι μέρος μόνο της πραγματικότητας ακόμα και στο οικονομικό πεδίο. Θα μπορούσε να αναιρεθεί προσωρινά ή όχι· αλλά η τάση γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη.

Η αναμέτρηση έχει ξεκινήσει προ πολλού

Πέμπτη 9 Μάη. Όταν το 2001 ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ξεκίνησε την «προληπτική εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», ο τότε πρόεδρος Μπους ο νεώτερος μίλησε για μακρύ πόλεμο. Η «τρομοκρατία» (κατασκευασμένη έτσι κι αλλιώς απ’ τις αμερικανικές υπηρεσίες και τους συμμάχους τους) ήταν το άλλοθι, το μέσο· όχι ο στόχος. Το γεγονός ότι ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα οι ειδικοί του αμερικανικού ιμπέριουμ μπορούσαν να φανταστούν και να μεθοδεύσουν τον «αμερικανικό 21ο αιώνα» μόνο μέσω μιας διαρκούς προσχηματικής πολεμικής (δήθεν “αστυνομικής”) εκστρατείας σ’ όλο τον πλανήτη δείχνει ότι δεν εμπιστεύονταν την «οικονομική υπεροχή» τους· παρότι τότε δεν φαινόταν κανένας που να την αμφισβητεί – όχι, σίγουρα, στον ορίζοντα των κοινών θνητών. Σχεδόν 2 δεκαετίες μετά, το να κάνει η Ουάσιγκτον και να ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει έναν «εμπορικό πόλεμο» (κατά του Πεκίνου) είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι σα να υποστηρίζουν οι τωρινοί αμερικάνοι συντηρητικοί ότι το 2001 έκαναν λάθος, και ότι η “οικονομική υπεροχή” ήταν πάντα και παραμένει βασικό όπλο του αμερικανικού κράτους / κεφάλαιου… Γελοία παλινδρόμηση, που οφείλεται μόνο (κατά την γνώμη μας) στο ότι αφού ουσιαστικά έχει χάσει τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ο στρατιωτικός βραχίονας του αμερικανικού ιμπέριουμ δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι θα κερδίσει τον κύριως πόλεμο, τον κανονικό πόλεμο κατά των «αμφισβητιών» (της Μόσχας και του Πεκίνου) και των συμμάχων τους.

Όμως ο ίδιος βραχίονας δείχνει να είναι ανομολόγητα σίγουρος πως όσο καθυστερεί αυτόν τον κυρίως πόλεμο, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινώσει την θέση του.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δείχνει διάφορα χρήσιμα για όσα συμβαίνουν τώρα. Η «τρομοκρατία» και ο πόλεμος εναντίον της όπως κατασκευάστηκε απ’ τις υπηρεσίες της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα (Ριάντ και Τελ Αβίβ), η κατασκευή δηλαδή ενός «ανορθόδοξου πολέμου εναντίον ενός μη κρατικού παράγοντα» (πρώτη επιλογή: “αλ Κάιντα”…) προέρχεται απ’ την εμπειρία του 3ου παγκόσμιου και τον ρόλο των αντάρτικων εθνικοαπελευθερωτικών σοσιαλ/κομμουνιστικών εφόδων στον ουρανό σε πολλά μέρη του κόσμου. Κατά ένα τρόπο πρωτότυπο αλλά όχι ανεξήγητο η Ουάσιγκτον επιχείρησε να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της μετά το 2001 «κάνοντας παιχνίδι» μέσω της «αναβίωσης» εκείνου που φαινόταν «οικείο» στα επιτελεία της, σαν ιστορικά πιο πρόσφατο, την σχεδιασμένη (και προφανώς χαλκευμένη) αναβίωση δηλαδή ενός μέρους της ιστορίας του 3ου παγκόσμιου πολέμου, με τα απελευθερωτικά αντάρτικα και τα καθεστωτικά αντι-αντάρτικα (τύπου «κόντρας»). Ήταν αυτό που ονομάστηκε στις μέρες μας proxie wars – αλλά δεν ήταν καθόλου άγνωστο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Εμείς το ονομάσαμε έγκαιρα stay in front, σαν εξέλιξη του νατοϊκού stay behind στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου. (Κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε γι’ αυτήν την συσχέτιση και την ακρίβειά της· αλλά θα είναι αργά από πολιτική / ανταγωνιστική άποψη…)

Το κόλπο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σαν η λεωφόρος διατήρησης της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη ηττήθηκε, και ηττήθηκε οριστικά εδώ δίπλα: στο συριακό πεδίο μάχης. Από τότε και μετά (και παρότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τραβάει απ’ τα μαλλιά, όσο μπορεί, το project «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», βαφτίζοντας «τρομοκράτες» τους επίλεκτους του ιρανικού στρατού…) η ενδοκαπιταλιστική αναμέτρηση έχει περάσει στην επανάληψη των μοτίβων της εκκίνησης του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Γυρίζει υποχρεωτικά προς τα πίσω στη γενεαλογία των ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων του 20ου αιώνα, χωρίς τα φτιασίδια των τελευταίων δεκαετιών του. Όσο κι αν η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περισπάσει / εκτονώσει / κερδίσει την ηγεμονία της μέσω «περιφερειακών» αναμετρήσεων όπου μπορεί να συντηρηθεί βολικά η ανάμνηση «αντιτρομοκρατικών εκστρατειών» (για παράδειγμα στην υποσαχάρια αφρική), είναι πια υποχρεωμένη να αναμετρηθεί κατά μέτωπο με τον κύριο αντίπαλο, τον οποίο άλλωστε το «δόγμα εθνικής ασφάλειας» έχει ονομάσει. Πεκίνο και Μόσχα…

Ο 2ος παγκόσμιος, που δεν είχε «προληπτικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ξεκίνησε σαν νομισματικός πόλεμος, μέσω των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων (και οπωσδήποτε εκείνων που ήταν, ή σκόπευαν να γίνουν διεθνούς χρήσης). Προχώρησε σε εμπορικό πόλεμο, μέσω της επιβολής ανταγωνιστικών δασμών στις εισαγωγές. Και κορυφώθηκε υποχρεωτικά σε στρατιωτικό πόλεμο… αφού, σ’ όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ήταν ο ίδιος πόλεμος: για την κυριαρχία στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη. Μπορεί να πληγώνονται οι ηλίθιοι (έχουν υπάρξει άφθονοι) που εδώ και χρόνια μας κούναγαν το δάκτυλο υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός δεν είναι πια καπιταλισμός αλλά «κάτι άλλο», αλλά η αλήθεια είναι ωμή: η καπιταλιστική / κρατική μηχανή δεν έχει ιδιαίτερη φαντασία στον βασικό πυρήνα της… Ιδιαίτερη βία έχει.

«Συμφωνίες;»

Πέμπτη 9 Μάη. Στην Ουάσιγκτον καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι με αμιγώς οικονομικούς όρους δεν πρόκειται να συγκρατηθεί ο κινεζικός καπιταλισμός· πολύ περισσότερο μαζί με τις συμμαχίες του. Γι’ αυτό ακριβώς στις υποτιθέμενες «διαπραγματεύσεις» με το Πεκίνο οι αμερικάνοι έβαζαν όρους του είδους η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα να επιβάλει όποτε κρίνει δασμούς ενώ το Πεκίνο όχι· ή η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα αναθέωρησης κάποιων όρων της (υποτιθέμενης) συμφωνίας ενώ το Πεκίνο όχι. Μ’ άλλα λόγια το μόνο που έχει να προτείνει ο αμερικανικός καπιταλισμός στον ανταγωνιστή του είναι «αποικιακοί όροι» – για να διατηρήσει την ηγεμονία του. Μπορεί, ίσως, κράτη / κεφάλαια με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης και δυναμισμού να δέχονταν τέτοιο deal. Όχι, όμως, το καπιταλιστικό δυναμικό 1,3 δισεκατομυρίων ανθρώπων, των οποίων το σύστημα καπιταλιστικής εκμετάλλευσης / αξιοποίησης βρίσκεται ήδη στην κορυφή όλων των τεχνολογιών αιχμής· και μόλις άρχισε…

Είναι δεδομένο ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός / το αμερικανικό κράτος / η αμερικανική κοινωνία στην πλειοψηφία της προσπαθούν να κρατήσουν εκείνο που απηύλασαν στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα. Είναι επίσης δεδομένο ότι δεν ξέρουν πια πως θα το πετύχουν, εκτός από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο – υπό την προϋπόθεση ότι θα τον κερδίσουν και θα συνεχίζει να υπάρχει ζωή στον πλανήτη. Ο υπολογισμός τους, αυτή την στιγμή, είναι ότι αν οι εμπορικοί / οικονομικοί εκβιασμοί κατά του Πεκίνου αποτύχουν, τότε η οχύρωση της αμερικανικής αγοράς θα έχει βαρύτερες συνέπειες για τον κινεζικό καπιταλισμό απ’ ότι η οχύρωση της κινεζικής αγοράς και οι συνέπειές της για τον αμερικανικό. Πράγμα που σημαίνει (πάντα κατά τους υπολογισμούς της Ουάσιγκτον) ότι το Πεκίνο θα αναγκαστεί να υποταχτεί, κινούμενο ρεαλιστικά…

Ακόμα κι αν αυτοί οι εμπορικοί υπολογισμοί είναι προς στιγμήν σωστοί (πράγμα για το οποίο πολλοί αμφιβάλλουν) αφορούν μόνο έναν ή μόνο λίγους κρίκους της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης. Οι αμερικανικοί δασμοί και οι κυρώσεις κατά της κίνας ΔΕΝ πρόκειται να φρενάρουν τους «δρόμους του μεταξιού». Ούτε πρόκειται να υιοθετηθούν απ’ τα ευρωπαϊκά κεφάλαια / κράτη, για διάφορους λόγους. Δεν πρόκειται, επίσης, να λύσουν το όλο και πιο φανερό πρόβλημα του αμερικανικού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Ούτε θα καθυστερήσουν (το αντίθετο: θα επιταχύνουν) τον περιορισμό της διεθνούς κύκλου κυκλοφορίας του δολαρίου. Το αδιέξοδο είναι σαφές: η Ουάσιγκτον επιβάλει κυρώσεις κάπου, και ύστερα πρέπει να επιβάλει κυρώσεις σε καθέναν που συνεχίζει να νταραβερίζεται μ’ αυτό το “κάπου” (πιο πρόσφατο παράδειγμα οι κυρώσεις κατά της Αβάνα και οι απειλές κυρώσεων στις ευρωπαϊκές εταιρείες που κάνουν δουλειές με την κούβα· κάτι που έχει κάνει ήδη έξαλλη την Μαδρίτη…)

Αυτό που θεωρείται «θερμόμετρο» της καπιταλιστικής υγείας (και συχνά μετατρέπεται σε πυροκροτητή), τα χρηματιστήρια και οι τζογαδόροι τους, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την όξυνση της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης με τρόπο ωφέλιμο αποκλειστικά για την Ουάσιγκτον. Δεν μπορεί το χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης να γίνει επαρχιακό, “εθνικό”, και να παίζει με μετοχές βουβαλιών και ψόφιων κουναβιών! Στο κάτω κάτω, το 2008, η μεν Lehman Brothers που κατέρρευσε ήταν αμερικανική· η δε ασφαλιστική AIG, επίσης αμερικανική, διασώθηκε απ’ την χρεωκοπία εσπευσμένα απ’ το αμερικανικό κράτος όταν τότε (το 2008) το Πεκίνο σήκωσε το τηλέφωνο και είπε στην Ουάσιγκτον: προσέξτε μην καταρρεύσει, έχουμε επενδύσει στα ομολογά της, αν την αφήσετε να χρεωκοπήσει θα το κάνουμε ροντέο.

Αυτά το 2008… Ούτε καν το 2019…