Tag: εργασία

31/1/2017. Σε χτεσινό της ρεπορτάζ η “εφημερίδα των συντακτών” παρουσιάζει έναν (μάλλον χοντρικό) υπολογισμό σύμφωνα με τον οποίο η “εισφοροκλοπή” στην ελλάδα είναι 10 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Δεν υπάρχει αναφορά στην πηγή των στοιχείων, οπότε δεν υιοθετούμε το συμπέρασμα ανεπιφύλακτα. Μπορεί να είναι κάτι λιγότερο, μπορεί να είναι και περισσότερο. Ωστόσο αποτελεί μια αρκετά εύλογη προσέγγιση, αν λάβει κανείς υπ’όψη του πως τα επίσημα στοιχεία “εισφοροκλοπής” απ’ το ικα, που αφορούν “τυπικές” σχέσεις μισθωτής εργασίας υπολογίζονται στα 5 δισ. Το ρεπορτάζ συμπεριλαμβάνει στις τεχνικές των αφεντικών, και σωστά συμπεριλαμβάνει και τις “παράλληλες” μορφές εκμετάλλευσης της εργασίας, δηλαδή τα “μπλοκάκια”, τις “φτηνές ειδικότητες”, κ.α. Δεν περιλαμβάνει, απ’ την άλλη, “φρούτα” που είναι παλιά μεν αλλά έχουν αρχίσει να επεκτείνονται συστηματικά, όπως η πληρωμή με “κουπόνια” αντί για χρήμα…
Συνήθως αυτή η “εισφοροκλοπή” αντιμετωπίζεται μονομερώς, σαν “απώλεια εσόδων απ’ τα ασφαλιστικά ταμεία”· μια μάλλον ουδέτερη διατύπωση. Είναι και αυτό. Όχι μόνο αυτό. Είναι καθαρή υπεξαίρεση υπέρ των αφεντικών. Για τις τσέπες τους.

Κι εδώ αρχίζει να ξεδιπλώνεται το πανηγύρι σε όλο του το εύρος και βάθος. Αν οι τυπικά νόμιμες εισφορές για την μισθωτή εργασία (εργοδότη και εργαζόμενου) είναι, περίπου, 25% επί του (μικτού) μισθού, τότε τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ κλεμμένες εισφορές τον χρόνο αντιστοιχούν σε 40 δισεκατομμύρια “μισθολογικού κόστους”. Το οποίο δεν έχει μειωθεί μονομερώς απ’ τα αφεντικά μόνο κατά τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών, αλλά αρκετά περισσότερο μέσω κατά βούληση αμοιβών, κλεμμένων υπερωριών, κλπ κλπ. Με χοντρικό (αν και όχι αυθαίρετο) δικό μας υπολογισμό, τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών συμπληρώνονται με άλλα 5, 8 ή και 10 δισ. κλεμένων μισθών και μεροκάματων. Κι αυτά σε σχέση με “όσα προβλέπει ο νόμος” (δηλαδή τα γνωστά ψίχουλα) και όχι την πραγματικότητα των σύγχρονων εργατικών αναγκών.
Σε κάθε περίπτωση τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο περιγράφουν με αδρές γραμμές το μέγεθος της εκβιαστικής (εκ μέρους των αφεντικών) “εκτός νόμου” εργασίας + το μέγεθος της εξίσου εκβιαστικής αξιοποίησης “εναλλακτικών” (και πάντα φτηνότερων) μορφών εργασίας. Τα 40 δισ. τον χρόνο είναι ένα πρώτο μέγεθος καθαρής, βίαιης εκμετάλλευσης της εργασίας· ή, ειπωμένο αλλιώς, συνθηκών άγριας συσσώρευσης.
Εάν το “μετρημένο” ελληνικό αεπ για το 2016 υπολογίζεται σε περίπου 175 δισ. ευρώ, αυτά τα 40 αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό 22,8%. Μιλάμε πάντα για “μισθολογικό κόστος” με όρους άγριας (δηλαδή είτε “εκτός νόμου” είτε με ιδιοτελή “αξιοποίηση του νόμου) συσσώρευσης.

31/1/2017. Όμως η εργασία, σε κάθε μορφή της, παράγει υπεραξία. Έτσι δεν είναι; Αν το μισθολογικό κόστος σε οποιαδήποτε δουλειά (αδιάφορο αν πληρώνεται “εντός” ή “εκτός νόμου”) είναι Χ πόση άραγε είναι η υπεραξία που καρπώνεται ο εργοδότης; Είναι, επίσης, Χ; Είναι 2Χ; 3Χ; Δεν ξέρουμε, και προφανώς αυτό το μέγεθος διαφοροποιείται από δουλειά σε δουλειά. (Δεν μιλάμε για το “ποσοστό κέρδους”, γιατί αυτό καθορίζεται από διάφορους παράγοντες). Αυθαίρετα (το αναγνωρίζουμε) και με συμβιβαστική μετριοπάθεια θα πούμε ότι είναι επίσης Χ (σα να λέμε: αναλογία εργατικού κόστους προς αποσπώμενη υπεραξία 1:1) – αν και το εργασιακό κόστος είναι πάντα μικρό ποσοστό του “συνολικού κόστους” σε οποιαδήποτε επιχείρηση, μικρή ή μεγάλη· του συνολικού κόστους το οποίο υπερκαλύπτει η κλοπή της υπεραξίας έτσι ώστε να αποφέρει (η εκμετάλλευση της εργασίας) καθαρό κέρδος.
Συνεπώς άλλα 40 δισεκατομύρια ευρώ τον χρόνο είναι η (θεωρούμε μετριοπαθής) κλοπή της υπεραξίας που αντιστοιχεί στα 40 δισ. “μισθολογικού κόστους” όπως το προσδιορίσαμε νωρίτερα. Ή άλλο ένα 22,8% του “λευκού” αεπ.

31/1/2017. Σ’ όλα αυτά δεν έχει υπολογιστεί κάτι που ίσως είναι αδύνατο να μετρηθεί: το καθαρά εγκληματικό κεφάλαιο στην ελλάδα και ο δικός του “κύκλος εργασιών”. Δεν αναφερόμαστε σε μορφές καπιταλιστικής αξιοποίησης που με την ισχύουσα νομοθεσία θα μπορούσαν (και υποτίθεται: θα έπρεπε) να είναι “εντός νόμου” ή/και να πληρώνουν για την (όντως) μισθωτή εργασία με τα “νόμιμα” ψίχουλα. Αλλά για τις μορφές που θεωρούνται επίσημα εγκληματικές. “Προστασίες”, ναρκεμπόρια, κλπ κλπ.
Πόσο θα μπορούσε να είναι το χρηματικό του μέγεθος; 10 δισ.; 20; 30; Παραπάνω; Προς το παρόν δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Όμως αν με τα δύο νούμερα εκτός καθαρά εγκληματικού κεφάλαιου είχαμε φτάσει σ’ ένα (μετριοπαθές) 45,5% του “λευκού” αεπ, η προσθήκη και του εγκληματικού κεφάλαιου σημαίνει ότι το σύνολο περνάει το 50%. Κατα πολύ.

30/1/2017. Γραφείο οργάνωσης παιδικών γιορτών (για γενέθλια, ονομαστικές γιορτές κλπ) “απασχολεί” κλόουν, ταχυδακτυλουργό, καθώς και έναν μικρό αριθμό υπαλλήλων για το service του παιδικού πάρτυ. Εννοείται πως όλες / όλοι πληρώνονται σαν “ελεύθεροι επαγγελματίες / εργολάβοι”. Δηλαδή “μπλοκάκι”. Αυτός που πληρώνει (στο όνομα του κόβονται οι αποδείξεις του “δελτίου παροχής υπηρεσιών”) είναι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης (που είναι ένα τραπέζι, ένα τηλέφωνο και ένα site).
Κι ενώ όλα πάνε καλά (για την επιχείρηση) εμφανίζεται ένας υπουργός που μέσα σ’ ένα νόμο ευρύτερης ασφαλιστικής αναδιάρθρωσης περνάει κι αυτό: αν η/ο μπλοκάκιας έχει μόνιμα έναν έως δύο “πελάτες” τον χρόνο (εργοδότες δηλαδή) τότε προκύπτει σχέση εξαρτημένης εργασίας και αυτοί οι εργοδότες οφείλουν να πληρώνουν το μερίδιό τους στις ασφαλιστικές εισφορές των “μπλοκάκηδων” (πριν τις πλήρωναν μόνοι τους…) με το ίδιο καθεστώς που ισχύει για τις εργοδοτικές εισφορές στις επίσημες σχέσεις εξαρτημένης εργασίας. Των μισθωτών.
Ζώνουν τα φίδια τον ιδιοκτήτη του γραφείου παιδικών πάρτυ. Τι θα κάνει; Θα παραδεχτεί αυτό που είναι, δηλαδή εργοδότης / αφεντικό, και θα πληρώνει για τα ταμεία των “απασχολούμενων” του; Όχι βέβαια! Να τι μηχανεύεται: απο εδώ και στο εξής οι αποδείξεις θα κόβονται στα ονόματα των οικογενειών που κάνουν τα πάρτυ· όχι στο δικό του. Συνεπώς οι “μπλοκάκηδες” θα έχουν περισσότερους από 2 εργοδότες τον χρόνο, και θα πληρώνουν οι ίδιοι τις εισφορές τους. Όπως πριν.
Σαφές; Σαφές…

30/1/2017. Δικηγορικό γραφείο. Ο ιδιοκτήτης του “απασχολεί” 2, 3 ή 4 νεαρούς / νεαρές πτυχιούχους της νομικής. Που αναλαμβάνουν και δίκες, πελατών του γραφείου βέβαια (δηλαδή δικών του) και όχι δικών τους. Όμως τα “γραμμάτια προείσπραξης”, απαραίτητα για κάθε δίκη, κόβονται στα ονόματα των υπαλλήλων του. Όχι στο δικό του. Έτσι, αν και οι “απασχολούμενοι/ες” πληρούν όλα τα κριτήρια σχέσης εξαρτημένης εργασίας (είναι υπάλληλοι κανονικοί δηλαδή) φαίνονται να έχουν παραπάνω από 2 “προσωπικούς πελάτες” κάθε χρόνο. Ο ιδιοκτήτης του δικηγορικού γραφείου δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί για τον υπουργικό νόμο.
Σαφές; Σαφές…

30/1/2017. Όταν ο υπουργός (ο “κόκκινος Κατρού”!) έφτιαξε το νόμο που αναγνώριζε σχέση εξαρτημένης εργασίας στις περιπτώσεις “μπλοκάκηδων” με έως 2 “πελάτες” τον χρόνο, υποχρεώνοντας αυτούς τους 1 έως 2 “πελάτες” να πράξουν σαν εργοδότες (όπως είναι) πληρώνοντας σημαντικό μερίδιο στις ασφαλιστικές εισφορές των “απασχολούμενων” τους, εκείνοι που θορυβήθηκαν ήταν αυτοί οι (κρυμμένοι) εργοδότες. Που δεν είναι καθόλου λίγοι. Κάθε άλλο.
Ο νόμος είχε τρύπες και κενά· τα δύο πιο πάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Ωστόσο ήταν η πρώτη φορά (αν δεν κάνουμε λάθος) που μια πολιτική / καθεστωτική απόφαση (και στη συνέχεια νόμος) αναγνώριζε το πασίγνωστο: ότι ένα μεγάλο μέρος απ’ τα “μπλοκάκια” είναι στην πραγματικότητα μισθωτή σχέση· συσκευασμένη έτσι ώστε να βολεύει απόλυτα τα αφεντικά. Και μόνον αυτά.
Θα περίμενε κανείς (;) ότι οι ουσιαστικά (κατά βούληση των εργοδοτών) εξαρτημένοι εργαζόμενοι (οι “μπλοκάκηδες”) δηλαδή, θα αντιμετώπιζαν αυτόν τον γεμάτο τρύπες και κενά νόμο περί “υποκρυπτόμενης εξαρτημένης εργασίας” σαν ένα καλό πάτημα. Και σαν βάση κινητοποιήσεων, ζητώντας ουσιαστικές (και κρίσιμες) βελτιώσεις του. Ώστε να αντιμετωπιστούν οι εργοδοτικοί χειρισμοί που δείξαμε στα δύο πιο πάνω παραδείγματα, και άλλοι παρόμοιοι.
Δεν έγινε έτσι. Καθόλου έτσι δεν έγινε. Κι αφού δεν έγινε έτσι, έγινε το ανάποδο: τα αφεντικά άρχισαν να ξηλώνουν υπόγεια αλλά αποτεσματικά τον συγκεκριμένο νόμο. Πώς; Όπως συμβαίνει α λα ελληνικά: στην εφαρμογή του. Μια πρόσφατη “εγκύκλιος” διευκρινίζει ότι ναι μεν αυτοί οι 1 ή 2 εργοδότες (για κάθε “μπλοκάκια”) οφείλουν να πληρώνουν το μερίδιό τους στις ασφαλιστικές εισφορές των “απασχολούμενών” τους… Όμως αν δεν το κάνουν, τότε το μερδικό τους το πληρώνει ο ίδιος ο “μπλοκάκιας”… Και το διεκδικεί αργότερα… Ζήσε Μάη μου…
Αυτή η “διευκρίνιση” είναι ευφημισμός της γνωστής γραφειοκρατικής πανούκλας που κάνει τους νόμους (αυτούς που ενοχλούν τα αφεντικά….) αόρατους. Το πραγματικό σύνταγμα (των ταξικών σχέσεων) έχει ελάχιστους ορατούς και εφαρμόσιμους νόμους, που έχουν όλοι το ίδιο όνομα: βία.