Το τζίνι και το μπουκάλι

Τρίτη 4 Ιούλη. Μια διακομματική επιτροπή της αμερικανικής βουλής των αντιπροσώπων ψήφισε ομόφωνα την επαναφορά των αποφάσεων σχετικά με την αμερικανική στρατιωτική δράση (σε συρία, ιράκ, αφγανιστάν και αλλού) στις αρμοδιότητες του κογκρέσσου. Αυτή η απόφαση, στο βαθμό που εφαρμοστεί, μοιάζει ότι αντιστρέφει τυπικά τη νόρμα που καθιερώθηκε μετά την 11η Σεπτέμβρη του 2001, όταν δόθηκε το «ελεύθερο» στον κάθε φορά αμερικάνο πρόεδρο να αποφασίζει (με το επιτελείο του) εκστρατείες και κατακτήσεις.

Εκείνοι που κατέκριναν τον προεδρικό μονοπώλιο μιλούσαν για μετα-συνταγματική κατάσταση· όπου το «εκτελεστικό» δεν δεσμεύεται απ’ το «νομοθετικό». Πρόκειται για μια εκδοχή της μόνιμης κατάστασης έκτακτης ανάγκης αλλά δεν είναι η μοναδική. Ο αμερικανικός patriot act (και οι έκτακτες νομοθεσίες σε διάφορα πρωτοκοσμικά κράτη), πάντα στο όνομα της αντιτρομοκρατίας, έχουν γίνει κοινοτοπία τις 2 τελευταίες δεκαετίες· και με την έγκριση των κοινοβουλίων.

Συνεπώς μας φαίνεται αδύνατο να ξαναμπεί «το τζίνι στο μπουκάλι». Ορισμένοι βλέπουν την επανα-κοινοβουλευτικοποίηση των αμερικανικών αποφάσεων πολέμου σαν αντιστροφή των κρατικών τακτικών των τελευταίων 25 χρόνων. Όμως αυτός ο πόλεμος, ο 4ος παγκόσμιος, γίνεται σε πολλά επίπεδα. Όχι μόνο σαν δράσεις των «πενταγώνων». Αλλά και σαν επίσημα εγκεκριμένες ενέργειες ειδικών δυνάμεων ή/και των μυστικών υπηρεσιών· μη επίσημα εγκεκριμένες ενέργειες των ίδιων· δράσεις φανερές ή κρυφές ιδιωτών εργολάβων πολέμου· δράσεις «εταιρικών» κρατών, πάνω ή κάτω απ’ το τραπέζι, που αναλαμβάνουν τις βρωμοδουλειές· κυβερνοεπιθέσεις άγνωστης προέλευσης· εκστρατείες ψυχολογικού πολέμου γνωστής ή άγνωστης προέλευσης· εξωδικαστικές εκτελέσεις «εχθρών»· κλπ κλπ.

Αυτή η πολυεπίπεδη δομή των πολεμικών επιχειρήσεων του 4ου παγκόσμιου ξενίζει τις μεγάλες μάζες των υπηκόων. Δεν μοιάζει με τον 2ο – λογικό: έλκει την καταγωγή της απ’ τον 3ο. Το σίγουρο είναι ότι ο χαρακτηρισμός «μετα-συνταγματική» (ή «παρα-συνταγματική») τάξη είναι τόσο κοινότοπος ώστε είναι ανιστόρητο να ελπίζει κανείς σε κάτι σαν προ-ιστορία. Μια επιστροφή στα παλιά…

Εκεί, λοιπόν, που διάφοροι βλέπουν το συμμάζεμα της αυθαιρεσίας κάθε ψόφιου κουναβιού, εμείς βλέπουμε κάτι διαφορετικό. Την σταδιακή υποχώρηση (αν και όχι εξαφάνιση: στη νοτιοανατολική ασία “φτιάχνεται ψωμί”…) του πολέμου εναντίον «μη κρατικών πρωταγωνιστών», κοινώς «αντιτρομοκρατία», (που, σερβίροντας τις στρατιωτικές εκστρατείες σαν υπερ-αστυνομικές επιχειρήσεις δημόσιας τάξης, επέτρεπε την παράκαμψη του αμερικανικού «νομοθετικού»…) και την εξίσου σταδιακή μετατόπιση σε εξελισσόμενους ή πιθανούς πολέμους εναντίον (μεταξύ) κρατών… Όπου πράγματι χρειάζεται μια ευρύτερη συναίνεση των «εκπροσώπων του έθνους» και όχι η παράκαμψή τους.

Θα φανεί…

Στον γάμο του καραγκιόζη

Τρίτη 4 Ιούλη.  Ήξερε ή δεν ήξερε το πλήρωμα των ντόπιων λιμενόμπατσων τι κάνει όταν πυροβολούσε το τουρκικό εμπορικό στα ανοικτά της Ρόδου; Την πληροφορία, και καλά, ότι είναι «ύποπτο μεταφοράς ναρκωτικών» την είχε πριν πυροβολήσει ή την επιστράτευσε σα δικαιολογία μετά; Κι αν την είχε από πριν, ποιος την έδωσε στην ελληνική λιμενομπατσαρία; Μήπως η μοσάντ;

Γιατί φαίνεται ότι οι «αδελφοί ισραηλινοί» ήξεραν περί τίνος πρόκειται. Από παλιά. Εννοούμε: είχαν «εκκρεμότητες» με τους τούρκους ιδιοκτήτες του εμπορικού, απ’ την εποχή του «ένας στόλος για την Γάζα» και της σφαγής στο mavi marmara.

Το να είναι οι «αδελφοί έλληνες» χρήσιμοι ηλίθιοι δεν θα μας έκανε καμία εντύπωση: όταν κοιμάσαι με ανοιχτομάτηδες (τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες) το πρωΐ αλληθωρίζεις.

(Τι άλλο να περιμένει κανείς όμως;)

Μη βρεθείς στην ανάγκη

Τρίτη 4 Ιούλη.  Να κάτι στο οποίο κάναμε λάθος. Και ντόπιος σεισμοπαθής να είσαι, οι επιχειρηματίες του τουρισμού θα σε πετάξουν στο δρόμο. Το παθαίνουν στη Λέσβο, το μαθαίνουν παντού, αλλά ποιος θα στραφεί απέναντι στους επιχειρηματίες και στον κυνισμό τους;

Ίσως η ύπατη αρμοστεία του οηε για τους πρόσφυγες θα πρέπει να αγκαλιάσει και τους λίγους, μια χούφτα άστεγους της Βρίσας. Ή έχουν μια ακόμα εναλλακτική οι άνθρωποι: να ζητήσουν άσυλο και φροντίδα στις απέναντι ακτές, στην τουρκία. Κι εκεί οι ξενοδόχοι τα ίδια μυαλά έχουν· αλλά η νομαρχία σίγουρα θα τους φροντίσει περισσότερο.

Συρία

Τρίτη 4 Ιούλη. Φαίνεται να παίρνει σάρκα και οστά· αν και, όταν πρόκειται για αμερικανικούς σχεδιασμούς στο συριακό πεδίο μάχης, πρέπει να κρατάει κανείς μικρό καλάθι: οι αμερικάνοι προτίθενται να δημιουργήσουν μια καινούργια βάση, στην al-Shadadi, σε ypgκρατούμενο έδαφος, βόρεια της Deir ez-Zor. Μεταφέρουν proxies τους απ’ τον άχρηστο πια θύλακα της al Tanf στα συρο-ιρακινά σύνορα, αλλά προφανώς αυτό δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να μεταφερθούν και οι ίδιοι. Αφού εκείνοι που εκπαίδευσαν και αποδείχθηκαν άχρηστοι στο νότο, αποκλείεται να μεταμορφωθούν σε αξιόμαχους στο βορρά.

Ως τώρα η Ουάσιγκτον και οι στενοί της σύμμαχοι (Τελ ΑΒίβ, Ριάντ, κλπ) μοιάζουν να τρέχουν σε έναν αγώνα δρόμου κατάκτησης εδαφών και θέσεων στο συριακό πεδίο μάχης, όπου έρχονται μόνιμα δεύτεροι. Δεν είναι θέμα «στρατιωτικής ποιότητας» ή υλικού. Είναι θέμα σχεδίου, στρατηγικής, και – φυσικά – υποκειμενικότητας.

Για παράδειγμα οι φιλοΆσαντ καθυστερούν τις τελευταίες ημέρες την προέλασή τους προς την Deir ez Zor. Το κάνουν, όμως, επειδή έχουν δώσει βάρος στα μετόπισθέν τους: εξουδετερώνουν τις θέσεις του isis πίσω τους ώστε να μην έχουν πρόβλημα στις γραμμές ανεφοδιασμού, μικραίνουν τα μέτωπα εναντίον του ώστε να έχουν «περίσσευμα πυρός», συγκεντρώνουν δυνάμεις για μια γρήγορη προώθηση. Και έχουν όχι έναν αλλά δύο στόχους: την Deir ez-Zor, αλλά και την al Qa’im, πάνω στον Ευφράτη, στα συρο-ιρακινά σύνορα (απέχουν από εκεί λιγότερο από 70 χιλιόμετρα).

Η Ουάσιγκτον είναι δεσμευμένη απ’ το γεγονός ότι δεν έχει κηρύξει επίσημα τον πόλεμο στον Άσαντ και στους συμμάχους του (άρα η ψοφιοκουναβική διοίκηση δυσκολεύεται να βρει δικαιολογίες για πολλαπλασιασμό των αμερικάνων πεζοναυτών στη συρία, ειδικά σε μια φάση που ο isis χάνει διαρκώς εδάφη απ’ τους φιλοΆσαντ) και κατά συνέπεια είναι δεσμευμένη απ’ την ποσότητα και την ποιότητα των proxies της. Τους εκπαιδεύει στην al Tanf για να είναι κοντά στην al Qa’im, αλλά χάνει στους ελιγμούς και, εν τω μεταξύ, διαπιστώνει ότι οι φιλοΆσαντ προωθούνται προς την Deir ez Zor απ’ τον βορρά και την δύση. Τους μετακομίζει βόρεια της Deir ez Zor μπας και προλάβουν να πλησιάσουν από εκεί, αλλά έτσι χάνει εντελώς οποιαδήποτε προοπτική στην al Qa’im.

Μόνο ο γυιός του θεού (λένε ότι) χόρτασε χιλιάδες ανθρώπους με 5 ψάρια και 2 ψωμιά… Ο ψοφιοκούναβος και η διοίκησή του δεν έχουν εκδηλωθεί ακόμα για μέλη της ίδιας οικογένειας…

Sastanàqqàm

Δευτέρα 3 Ιούλη. Χίλια μίλια βόρεια απ’ την γη τους στο βόρειο μάλι, μέσα απ’ την έρημο, η μουσική των Tinariwen αγκαλιάστηκε από μια παρέα έξι πιτσιρικάδων, απ’ το βερβερικό χωριό στην όαση M’hamid el Ghizlane, στο νότιο μαρόκο. Άκουσαν πρώτη φορά τους Tinariwen το 2006, και η μουσική τους άρπαξε τις καρδιές. Από τότε έμαθαν όλα τα τραγούδια των Tinariwen νότα νότα και στίχο στίχο, παρότι δεν μιλούν την γλώσσα των Tuareg.

Δέκα χρόνια μετά, πέρυσι, όταν οι Tinariwen πήγαν ξανά στην M’hamid el Ghizlane για να ηχογραφήσουν καινούργιο δίσκο, οι πιτσιρικάδες, έφηβοι πια, ήταν εκεί και περίμεναν. Να δείξουν στους μακρινούς δασκάλους τους πόσο καλοί έγιναν. Οι Tinariwen τους έδωσαν να παίξουν το Sastanaqqam (“σε ρωτάω”), αφού πρώτα τους έδεσαν τα καινούργια τουρμπάνια στο κεφάλι: ένα πανάρχαιο έθιμο της ερήμου, που σημαδεύει την ενηλικίωση των αγοριών… Εδώ, οπωσδήποτε, την μουσική τους ενηλικίωση.

Αστέρια οι μικροί (οι δύο αριστερόχειρες). Μια καινούργια μαχητική μπάντα γεννιέται στην έρημο.

Παρίσι – Sahel

Δευτέρα 3 Ιούλη. Η επίσκεψη στο Μάλι είχε σκοπό να δείξει στους γάλλους αλλά και στους κατοίκους της δυτικής Αφρικής, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, ότι δεν είναι απλά ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας, είναι επίσης ο αρχιστράτηγος του γαλλικού στρατού που πολεμάει εναντίον μιας εξέγερσης στο βόρειο Μάλι και στο Sahel.

Το δημοσιογραφικό σχόλιο είναι ακριβές. Μπορεί ο Macron να χαρακτήρισε εγκληματική την πολιτική του Παρισιού στην αλγερία, αλλά αυτή είναι μια παλιά ιστορία. Η υποσαχάρια Αφρική είναι καινούργια. Και είναι αρχιστράτηγος 4.000 γάλλων στρατιωτών που βρίσκονται στο μάλι, εναντίον μιας εξέγερσης… ποιών; Των Tuareg…

Η κυβέρνηση του μάλι είχε υπογράψει το 2015 μια «ειρηνευτική συμφωνία» με τους εξεγερμένους Tuareg. Δεν την τήρησε. Ο «καλοπροαίρετος» Macron ζήτησε απ’ τον πρόεδρο Ibrahim Boubacar Keita να την εφαρμόσει. Αλλά απ’ την μεριά του θα ενισχύσει τον «αντιτρομοκρατικό» στρατό του καθώς και εκείνον μιας συμμαχίας 5 κρατών της περιοχής. Μάλι, τσάντ, μαυριτανία, μπουρκίνα φάσο και νίγηρας ανησυχούν για τους «τρομοκράτες» νομάδες της δυτικής Σαχάρας.

Και ο Macron ανησυχεί για την ζωτικότητα του γαλλικού ιμπεριαλισμού.

Άγκυρα – Μόσχα

Δευτέρα 3 Ιούλη. Τα χθεσινά σχόλιά μας δεν χρειάζονταν επιβεβαίωση. Ωστόσο η επίσκεψη εργασίας του ρώσου υπ.αμ. Sergei Shoigu και η «ανταλλαγή» απόψεων όχι μόνο με τον Erdogan αλλά και με τον τούρκο αρχηγό γεεθα Hulusi Akar και τον επικεφαλής της m.i.t. Hakan Fidan «μυρίζει» κάτι περισσότερο από δημόσιες σχέσεις.

Τα τουρκικά καθεστωτικά μήντια (και όχι μόνο) δείχνουν προς τα εκεί που είναι το πιο λογικό: τον κουρδικό θύλακα της Afrin. Όταν ο τουρκικός στρατός εισέβαλλε στο συριακό έδαφος τον περασμένο Αύγουστο και άρχισε, μαζί με το συριακό πεζικό του, να καταλαμβάνει εδάφη έτσι ώστε να κόψει την εδαφική συνέχεια μεταξύ των ypgκρατούμενων περιοχών, οι ypg της Afrin προωθήθηκαν προς τα ανατολικά, φτάνοντας τελικά δέκα χιλιόμετρα έξω απ’ την al-Bab, την οποία πρόλαβε να καταλάβει ο τουρκικός στρατός και οι σύριοι σύμμαχοί του. Αυτή η εδαφική επέκταση των ypg της Afrin, μια ζώνη μήκους περίπου 40 χιλιομέτρων και πλάτους 10, ουσιαστικά άχρηστη πια για τους ypg, έμεινε στην κατοχή τους ως τώρα. Φαίνεται πως ήρθε η στιγμή για τους σύριους συμμάχους της Άγκυρας να την πάρουν πίσω, μαζί με την πόλη Tall Rif’at. Φαίνεται επίσης ότι Άγκυρα και Μόσχα θέλησαν να επιδείξουν την στρατιωτική τους συνεννόηση για το θέμα, αφού μάλιστα η Μόσχα έχει στείλει μερικές δεκάδες «εκπαιδευτές» (δηλαδή «ελεγκτές») στον θύλακα της Afrin. «Προπαρασκευαστικές βολές πυροβολικού» απ’ τον τουρκικό στρατό έγιναν όλη την προηγούμενη βδομάδα, και η Μόσχα έδειξε κατανόηση.

(Κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί: και γιατί να μην επιδιώξουν η Άγκυρα και το συριακό πεζικό της να πάρουν όλον τον θύλακα της Αfrin; Η απάντηση είναι εύλογη: επειδή είναι δύσκολο και θα έμπλεκαν σ’ έναν μακρόχρονο πόλεμο με συνέπειες σε διάφορα επίπεδα… Απ’ την άλλη μεριά οι φιλοδοξίες ποτέ δεν έλειψαν, ακόμα και απ’ αυτούς που έχαναν.)

Σε μια διαφορετική εξέλιξη, οι αμερικάνοι έχουν “πυκνώσει” την παρουσία τους στην ανατολική Μεσόγειο. Όχι μόνο με το αεροπλανοφόρο που έχουν παρκάρει έξω απ’ την ισραηλινή Χάιφα, αλλά και με πτήσεις “κατασκοπείας” κοντά στις ρωσικές βάσεις.

Ορισμένοι εικάζουν ότι ο αμερικανικός στρατός ετοιμάζει επίθεση κατά του Άσαντ. Δεν αποκλείεται. Την άδεια της Μόσχας την έχει ζητήσει;

Αθήνα – Φραγκφούρτη

Δευτέρα 3 Ιούλη. Δεν θα ήταν θέμα στον ορίζοντά μας αν δεν το είχε φυτέψει εκεί η φαιορόζ κυβέρνηση και η υψηλή διαπραγματευτική τέχνη της. Η ποσοτική χαλάρωση σώζει· η ποσοτική χαλάρωση σώζει· η ποσοτική χαλάρωση σώζει… Σαν «πάτερ ημών» η θρυλική «ποσοτική χαλάρωση» είχε γίνει επί μήνες η δημόσια κυβερνητική προσευχή μπροστά στην εκκλησία της ε.κ.τ. και στο εικόνισμα του Ντράγκι.

Ώσπου ήρθε ο θερινός καιρός για να μάθουμε ότι «Ποια ποσοτική χαλάρωση μωρέ; Δεν γαμιέται κι αυτή και η ε.κ.τ.; Εμείς θα βγούμε – στις – αγορές με νταούλια, και θα μας παρακαλάνε να μας δανείσουν».

Ταμάμ. Πολλή ελληνική μαγκιά. Όπως πάντα άσχετη με την πραγματικότητα. Ας κοιτάξουν οι «μάγκες» να πάρουν, τελικά, την θρυλική δόση έγκαιρα. Και μετά ας ξαναξεδιπλώσουν τα παινεμένα διαπραγματευτικά ταλέντα τους, για την «3η αξιολόγηση», που έχει όλα τα φόντα να μην τελειώσει ποτέ… (αφού, ως το τέλος του ’18, δεν χρειάζονται άλλες χρηματοδοτικές ενέσεις). Στο κάτω κάτω κάπως πρέπει να την γλυτώσουν και οι «κλειστοί επαγγελματίες», έτσι δεν είναι;

Όσο για την περιβόητη «έξοδο στις αγορές»; Κρατάτε με μην τον σκίσω… Σκέτος εθνικός σεξισμός…

Αόρατες πόλεις

Κυριακή 2 Ιούλη. Αυτά που θα κρατήσω για έναν αιώνα πολέμου:

μια ξυραφιά στην παλάμη

την μυρουδιά του βρεγμένου χώματος

τους μοναχικούς χορούς

την θερμότητα του ερωτευμένου σώματος

λέξεις, μικρές και μεγάλες

τον θυμό μου

την τέχνη της σιωπής

την συμβουλή: «μη ρίξεις τα στάνταρ»

τα στάνταρ

τους αυτοσαρκαζόμενους γέροντες (έχει σάρκα η ζωή που ζει)

το γέλιο και το κλάμα

την τιμή στον αντίπαλο που την αξίζει

το κομμάτιασμα της αγάπης

όλους τους ιριδισμούς των βλεμμάτων

την μελαγχολία του φθινοπώρου (όπως κάθε χρόνο)

το μίσος

την ερώτηση: «θες να τα ξέρεις όλα;» και την απάντηση «όχι»

ομίχλη

την όσφρηση

το Köln concert

τα ταξίδια (έγιναν δεν έγιναν θα γίνουν δεν θα γίνουν)

το βάσανο του ίσως (και το ίσως το ίδιο)

την διαπίστωση ότι φτιάχνουμε τα νοήματα που μας αξίζουν (τους αξίζουμε)

την βασική εχθρότητα, ανήμερη…

Πύραυλοι εδάφους αέρος

Κυριακή 2 Ιούλη. Η ελληνική πατριωτική δημαγωγία έχει καταπιεί την γλώσσα της: η Άγκυρα διαπραγματεύεται την αγορά αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 απ’ την Μόσχα και ο ελληνικός εθνικισμός (και οι συνεργάτες του) συνεχίζουν να μουρμουρίζουν τον σκοπό «η τουρκία πάει για διάλυση».

Η αγορά δεν έχει κλείσει ακόμα εντελώς. Εκκρεμεί το θέμα της χρηματοδότησής της. Και όπως συμβαίνει με τέτοιες δουλειές ακόμα και μετά την τελική υπογραφή της μπορεί να χαλάσει. Όμως η συμμαχία της Άγκυρας με την Μόσχα («πραγματιστική» για πολλούς – τι άλλο θα ήταν, όμως;) είναι πολύ πιο πλατιά. Ένα deal σαν την εγκατάσταση στην τουρκία των ρωσικών S-400 δεν είναι σαν αγορά τανκς: πάρτα, δουλεύουν, έφυγες. Θα χρειάζεται μόνιμη (ακόμα κι αν είναι επί μέρους) συνεργασία μεταξύ των δύο επιτελείων σε ζητήματα πληροφοριών και κατόπτευσης απ’ το διάστημα (από δορυφόρους). Κι ας αφήσουμε το ζήτημα της συντήρησης.

Ακόμα, λοιπόν, κι αν η συγκεκριμένη αγορά δεν προχωρήσει, ο ελληνικός μιλιταρισμός θα έπρεπε να βλέπει εφιάλτες. Ο αντίπαλός του τουρκικός «αναπτύσσει» διαρκώς δικές τους τεχνολογίες και εφαρμογές σε όπλα. Από στρατιωτική άποψη η μπαλάτζα είναι μονόμπαντη. Το ίδιο σοβαρό είναι πως ενώ η τουρκία έχει απ’ την άποψη μεγέθους τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του νατο, η τεχνολογική αναβάθμισή του δεν θα χρειάζεται παρά ένα μόνο μέρος του. Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές ιδέες ότι «ο Ερντογάν δεν έχει στρατό μετά το πραξικόπημα και τις εκκαθαρίσεις» (ή οι ελπίδες για ένα καινούργιο) είναι άλλη μια μορφή απώθησης της πραγματικότητας.

(Το ότι ο οποιοσδήποτε στο ελλαδιστάν μπορεί σήμερα να φαντασιώνεται ‘περικύκλωση της τουρκίας’, όπως στα ‘90s, ανήκει στην αρμοδιότητα της ιατρικής.)