Tag: πετρέλαιο

Δεν υπάρχουν και βλάκες – στην Τεχεράνη…

Τετάρτη 21 Αυγούστου. Στα σοβαρά τώρα: γιατί το ιρανικό καθεστώς θα ήθελε να δοκιμάσει τις συμμαχικές δεσμεύσεις της Αθήνας προς την Ουάσιγκτον; Δεν βρίσκουμε τον λόγο να μπει το «τρομοκρατικό» Adrian Darya σε ελληνικά χωρικά ύδατα: ξεκίνησε πριν 3 ημέρες απ’ το Γιβραλτάρ και αποκλείεται την επόμενη βδομάδα να χρειάζεται οτιδήποτε σε ανεφοδιασμό. Κι αν το πλήρωμα από ινδούς και πακιστανούς ναύτες και ουκρανούς αξιωματικούς ήθελε να ψωνίσει το κατιτίς του, η αγορά του Γιβραλτάρ με το μαρόκο δίπλα είναι πολύ καλύτερη απ’ της Καλαμάτας…

Εκείνο που θα χρειαστεί (το πιθανότερο) το πρώην Grace 1 θα είναι να ξεφορτώσει το πετρέλαιο που κουβαλάει. Κανένα ευρωπαϊκό λιμάνι δεν προσφέρεται γι’ αυτή τη δουλειά υπό τις τωρινές συνθήκες. Δεν ορκιζόμαστε απ’ την άλλη ότι στους νέους μεταφορείς δεν θα περιλαμβάνονται και πλοία «ελληνικών συμφερόντων»: έχουν ταλέντο σ’ αυτή τη δουλειά…

Κατά τα υπόλοιπα, η αμερικανική επικήρυξη (γιατί περί αυτού πρόκειται) ενός τάνκερ με την κατηγορία της «συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση» αξίζει προσοχής. Όχι μόνο για αυτό καθαυτό το περιεχόμενό της, αλλά και για τον τύπο της. Για το γεγονός δηλαδή ότι μπορεί να γενικευτεί και να επεκταθεί προς οπουδήποτε. Από οποιονδήποτε έχει την εξουσία, «μικρή ή μεγάλη» να κάνει τέτοιου είδους επικηρύξεις.

Και μπαντονέτες να μετέφερε το συγκεκριμένο πλοίο και πάλι θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι «τα έσοδά του πάνε σε τρομοκράτες» – απλά και μόνο επειδή είναι ιρανικό· απλά και μόνο επειδή έτσι συμφέρει την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της. Με την ίδια έννοια που όποιος κάνει κριτική στο απαρτχάιντ καθεστώς του ισραήλ και υποστηρίζει τον παλαιστινιακό αγώνα είναι «φασίστας», όποιος σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με «οντότητες» (όχι απαραίτητα κρατικές) που το Χ ή το Ψ κράτος θεωρεί εχθρικές είναι «τρομοκράτης».

Δεν είναι θεωρία τα πιο πάνω. Για παράδειγμα έχει αρχίσει να κλιμακώνεται η λογοκρισία στον κυβερνοχώρο, ακριβώς με τέτοιου είδους επιχειρήματα. Κι όχι μόνο στις διακρατικές σχέσεις. Οπουδήποτε.

Δύσκολες εποχές.

Πιάστε το, πιάστε το!

Κυριακή 18 Αυγούστου. Το γκουβέρνο του Γιβραλτάρ (δηλαδή το Λονδίνο…) αποφάσισε προχτές να ελευθερώσει το ιρανικό τάνκερ Grace 1 (μεγάλη η χάρη του!) που είχε «κατασχέσει» για κανά μήνα. Και τότε, λαχανιασμένη η Ουάσιγκτον, εξέδωσε δικό της ένταλμα κατάσχεσης, για το ίδιο πλοίο, επικαλούμενη σχεδόν τα «7 θανάσιμα αμαρτήματα»: ξέπλυμα χρήματος, τραπεζική απάτη, τρομοκρατία, κλπ κλπ.

Δεν είναι γελοίο κοτζάμ «υπερδύναμη» (πρώην…) να κυνηγάει, σαν κολλημένη, ένα τάνκερ; Προφανώς το ψοφιοκουναβιστάν κάνει τον εξής λογαριασμό: αν απελευθερωθεί το Grace 1 και η Τεχεράνη απελευθερώσει, σε αντάλλαγμα, το υπό βρετανική σημαία Stena Impero, τότε τι στο διάολο «ομάδα δέλτα» θα φτιάξω για να επιβάλω το νόμο και την τάξη στα στενά του Ορμούζ; Τι δικαιολογία θα χρησιμοποιήσω για να πείσω και κανά άλλον (εκτός απ’ τα φιλαράκια του αγγλικού και του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού) να έρθει να το παίξουμε η «επιπλέουσα παγκόσμια κοινότητα in arms»;

Λογικό μεν, αλλά… Αν «τσακώσει» το ψοφιοκουναβιστάν το καταραμένο τάνκερ (πράγμα που μόνο με εντελώς Πειρατεία, με κεφαλαίο το “Π”, μπορεί να γίνει…) πόσους θα πείσει ότι είναι ο υπεράνω υποψίας και ιδιοτέλειας ναυτοφύλακας; Κανέναν – έτσι κι αλλιώς.

Ακόμα και στη «λογική» της η παρακμή δεν παύει να είναι παρακμή…

(λεπτομέρεια: Το Grace 1 άλλαξε όνομα και σημαία. Ονομάζεται πια Adrian Darya, και αντί για σημαία παναμά έχει τώρα την ιρανική. Τις έχουν εύκολες τις μεταμφιέσεις τα πλεούμενα…

Εκείνο που δεν ξέραμε ότι έχουν τα υπουργεία δικαιοσύνης (το αμερικανικό εν προκειμένω…) είναι να κάνουν προχτές αίτηση κατάσχεσης ενός πλοίου με ημερομηνία …«16 Νοέμβρη»… Λαθάρα λόγω βιασύνης; Ή λόγω διοικητικής κατάρρευσης; Ποιός ξέρει;

Αφού είναι έτσι, θα εξεταστεί τότε… Yavas yavas…)

Στενά του Ορμούζ

Σάββατο 20 Ιούλη. Είναι το γεωγραφικό σημείο απ’ όπου πλέει καθημερινά περίπου το 1/5 της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου. Δεν γίνεται εκεί, ακόμα, ανοικτός πόλεμος. Αλλά έχει αρχίσει να γίνεται κάτι που τον πλησιάζει· κάτι που «βρωμάει».

Κάνοντας αντίποινα στην απαγωγή στις 4 Ιούλη, από άγγλους πεζοναύτες, στο Γιβραλτάρ, ενός με ιρανική σημαία τάνκερ (grace 1) που μετέφερε πετρέλαιο στη συρία (μεγάλο κύκλο έκανε…) χτες οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης» απήγαγαν ένα με αγγλική σημαία τάνκερ (stena impero), που κατευθυνόταν προς τη σαουδική αραβία.

Δικαιολογίες υπάρχουν εκατέρωθεν. Προσχήματα: για πειρατείες πρόκειται. Αν έχει ένα δίκιο η Τεχεράνη είναι στο ότι «αυτοί το ξεκίνησαν». «Αυτοί» είναι η εξωτερική (στρατιωτική) πολιτική του σφηνωμένου βρετανικού λέοντα. Ήθελε, άραγε, η ιμπεριαλιστική φαντασίωση της παρακμιακής «κυβέρνα Βρετανία» να δείξει ότι ελέγχει την είσοδο στη Μεσόγειο απ’ τον Ατλαντικό; Αν ναι, η ιμπεριαλιστική Τεχεράνη προσπαθεί να απαντήσει με το «τα στενά του Ορμούζ, και ό,τι περνάει από εκεί, το ελέγχω εγώ». Ταμάμ! Ή όχι;

Υπάρχουν παλιοί λογαριασμοί. Ούτε το Λονδίνο ούτε η Τεχεράνη ξεχνούν την British Petroleum (BP) πρώην Anglo Iranian Oil. Για αντίθετους λόγους. Το μεν πρώτο για το «αααα, τι ωραία τους καιρούς που αρμέγαμε τις ιρανικές πετρελαιοπηγές», η δε δεύτερη για το «αααα, τι ωραία που σας διώξαμε με τις κλωτσιές…» Ένα καλό μέρος της ιστορίας του ιρανικού καθεστώτος πριν και μετά την επανάσταση του 1979 και την ανατροπή του σάχη έχει άμεση σχέση μ’ αυτό: τα πετρέλαια, την αγγλία, τις ηπα.

Αλλά οι καινούργιοι λογαριασμοί είναι υποχρεωτικά διαφορετικοί. Το ιρανικό καθεστώς έχει επιλέξει – αυτό είναι ολοφάνερο – μια τακτική επίδειξης δύναμης. Κέρδισε έναν γύρο κατά των ηπα (με την κατάρριψη του αμερικανικού drone στις 20 Ιούνη), και φαίνεται πως τώρα δοκιμάζει την «τύχη» του απέναντι σ’ έναν ακόμα πιο παρακμιακό ιμπεριαλισμό. Τον αγγλικό.

Όμως αυτά όλα είναι μερικά κομμάτια του παζλ – όχι ολόκληρο το πεδίο. Παίζει με την φωτιά η Τεχεράνη; Έχουμε την γνώμη πως «ναι», ακόμα κι αν οι αντίπαλοί της έχουν ένα κάποιο «πρόβλημα πυρός».

Για τις εργάτριες και τους εργάτες εκεί, εδώ, παραπέρα, αυτά τα κόλπα βρωμάνε καμμένη ανθρώπινη σάρκα. Το ότι καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει δεν σημαίνει ότι θα ξεπέσουμε σε οπαδούς.

Οικτίρουμε την μακάρια αδράνειά μας – σαν τάξη… (Τάξη;)

Νομισματική παράκαμψη

Παρασκευή 19 Ιούλη. Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός παράκαμψης του ελέγχου διασυνοριακών συναλλαγών, μια υπόσχεση Λονδίνου, Παρισιού και Βερολίνου προς την Τεχεράνη έχει φτιαχτεί. Και, υποτίθεται είναι λειτουργικός εδώ και δύο μήνες. Η Τεχεράνη δηλώνει απαγοητευμένη απ’ την ως τώρα χρήση του· αλλά δεν χρειάζεται να την πάρουμε τοις μετρητοίς. Με την Ουάσιγκτον να βγάζει αφρούς που δεν τον ελέγχει, το καλύτερο για όσους τον χρησιμοποιούν είναι να λένε «εεεεε, κούτσα κούτσα…».

Τι είναι ο instex (το όνομά του) και πως παρακάμπει το αμερικανικό / δολαριακό πανοπτικό; Σε αντίθεση με τον swift, που λειτουργεί σαν παγκόσμιος εκκαθαριστής πληρωμών, ο instex δεν διαχειρίζεται ροή χρημάτων αλλά ροή τιμών. Η Τεχεράνη παραγγέλνει στο Βερολίνο το εμπόρευμα Α που κάνει 1000 ευρώ, και το Βερολίνο παραγγέλνει στην Τεχεράνη το εμπόρευμα Β που κάνει 800 ευρώ. Κανένας δεν πληρώνει. Γίνεται μια αφαίρεση, και η Τεχεράνη χρωστάει στο Βερολίνο την διαφορά, δηλαδή 200 ευρώ. Και έτσι συνεχίζει.

Επειδή δεν υπάρχουν ροές χρημάτων (μέσω τραπεζών), και επειδή οι τιμές δεν είναι σε δολάρια, το άγρυπνο μάτι της τιμωρού Ουάσιγκτον δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Για την ακρίβεια δεν ξέρει καν τι πάρε δώσε έχουν γίνει, αφού δεν συμμετέχουν αμερικάνοι στον instex. (Μπορεί να δοκιμάσει την κατασκοπεία ή το χακάρισμα…).

Προς το παρόν – είπε η απερχόμενη επιτρόπος εξωτερικών Mogherini – ο instex χρησιμοποιείται για την πώληση στην Τεχεράνη «ανθρωπιστικών ειδών» (που πάντως δεν εμπίπτουν στις αμερικανικές τιμωρίες). Αν λέει αλήθεια, ας πούμε ότι είναι στη φάση της δοκιμαστικής χρήσης του.

Ωστόσο το πραγματικό δεδομένο είναι ότι το κύριο εξαγώγιμο προϊόν του ιρανικού καπιταλισμού προς την ευρώπη (και άρα το κύριο έσοδό του) είναι το πετρέλαιο. Αν η Τεχεράνη μπορούσε να πουλάει στην ευρώπη πετρέλαιο (περίπου όπως πριν) όλα θα ήταν καλά. Κι εδώ μπορεί μεν ο instex να είναι το αναγκαίο εργαλείο παράκαμψης των αμερικανικών κυρώσεων, δεν είναι όμως και ικανό. Ο instex δεν μπορεί να μεταφέρει πετρέλαιο. Μόνο τα πετρελαιοφόρα. Αλλά το πετρέλαιο, σαν μεταφερόμενο δια θαλάσσης εμπόρευμα και όχι σαν λογαριασμός, υπόκειται όχι στον έλεγχο του swift (ώστε ο instex να είναι η απάντηση) αλλά του αμερικανικού πολεμικού στόλου. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι κάτι λείπει στην εξίσωση.

Αυτό το «κάτι» δήλωσε χτες ότι είναι διατεθειμένο να μπει (στον instex). Λέγεται ρωσία· σαν καπιταλισμός και σαν έδαφος. Ο εκπρόσωπος του Putin Dmitry Peskov δήλωσε:

Παρακολουθούμε τις εξελίξεις σχετικά μ’ αυτό [σ.σ. τον instex]. Αν δεν κάνω λάθος έχουμε δηλώσει ήδη ότι λαμβάνοντας υπόψη την πρώτη εμπειρία του συστήματος μόλις ενεργοποιηθεί δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την σχέση μας μ’ αυτό. Είναι σημαντικό σχέδιο. Έχει σκοπό να προστατέψει τους ευρωπαϊκούς οικονομικούς οργανισμούς απ’ τις παράνομες προσπάθειες τρίτων κρατών να εμποδίσουν τις δραστηριότητές τους… Η πλήρης ανάπτυξη του instex θα επιτευχθεί αν είναι ανοικτό στη συμμετοχή και κρατών που δεν είναι μέλη της ε.ε…

Η Mogherini τον είχε προλάβει: …Ο μηχανισμός είναι πάντα ανοικτός σε τρίτες χώρες… και βλέπουμε ήδη το ενδιαφέρον κάποιων να συμμετάσχουν…

Η Μόσχα προφανώς και ενδιαφέρεται: πουλάει φυσικό αέριο σε ευρωπαϊκά κράτη, κάτι που κατά την Ουάσιγκτον είναι «παράνομο» (δηλαδή δεν ταιριάζει με τα αμερικανικά συμφέροντα) και πρέπει να εμποδιστεί με τιμωρίες: σε εταιρείες, σε τράπεζες που μεσολαβούν τις πληρωμές, κλπ. Αυτό ενδιαφέρει και μια σειρά ευρωπαϊκά κράτη, για τους ίδιους ακριβώς λόγους.

Αλλά η Μόσχα είναι επίσης ο γεωγραφικός ενδιάμεσος μέσω του οποίου το ιρανικό πετρέλαιο μπορεί να φτάνει στην ευρώπη όχι μέσα απ’ τους ελεγχόμενους απ’ το αμερικανικό ναυτικό θαλάσσιους δρόμους. Το έχει δηλώσει ήδη ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να διευκολύνει την κατάσταση. Μεταφορά με τραίνα; Γιατί όχι;

Είναι θέμα χρόνου λοιπόν…

Μέση Ανατολή – μέσω μακρινής

Τετάρτη 29 Μάη. Ευρισκόμενο στο Τόκιο το ψόφιο κουνάβι έκανε κάποιες δηλώσεις σε σχέση με το ιράν. Του είδους «εμείς δεν θέλουμε πόλεμο, ούτε να αλλάξουμε το καθεστώς θέλουμε – μόνο ειρήνη και να μην υπάρχουν πυρηνικά». Για να προσθέσει «το ιράν είναι σπουδαίο έθνος, μπορεί να κάνει πολλά… Αλλά…»

Το ότι αναλώθηκε λέγοντας μερικές κουβέντες για το ιράν απ’ το Τόκιο δεν είναι ανεξήγητο για το ψόφιο κουνάβι. Το ιαπωνικό καθεστώς (που αγοράζει πετρέλαιο απ’ το ιράν αλλά τώρα πρέπει να ζητάει την αμερικανική άδεια…) εμφανίζεται διατεθειμένο να κάνει τον μεσολαβητή μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον για να «αποκλιμακωθεί η ένταση». Ο ιρανός υπ.εξ. Zarif πέρασε απ’ το Τόκιο στις 16 Μάη, στην τουρνέ που κατέληξε στο Πεκίνο και στη Μόσχα. Αυτός ο συνδυασμός γεγονότων (η μεσολαβητική διάθεση του Τόκιο και οι έπαινοι του ψόφιου κουναβιού για το οικονομικό potential της Τεχεράνης) θυμίζουν έντονα την ψοφιοκουναβική στάση απέναντι στην Πγιονγκγιάνγκ. Και θεωρείται «θετική εξέλιξη».

Το θέμα είναι ότι το ψόφιο κουνάβι είναι τόσο βιτρίνα όσο δεν γίνεται. Θεωρητικά εξακολουθεί να λέει τον Kim «φίλο» του, και εξακολουθεί να κοκορεύεται για την «σπουδαία σχέση» τους. Στο Hanoi όμως δεν έπαιξε τάβλι μαζί του. Ακολούθησε, την στιγμή που χρειάστηκε, τις οδηγίες του «πομπηία» και των υπόλοιπων: αναποδογύρισε το τραπέζι και «πάγωσε» κάθε διαπραγμάτευση. Τα «καλά λόγια» έχουν μείνει· όπως και όλες οι κυρώσεις / απαγορεύσεις, παρά τις μεσολαβητικές προσπάθειες της Σεούλ…

Αν το ψόφιο κουνάβι είχε τον έλεγχο κι αν εννοούσε τον «θαυμασμό του για το σπουδαίο ιρανικό έθνος και τις εξαιρετικές οικονομικές του δυνατότητες» δεν θα επέβαλε ποινές και τιμωρίες σε οποιονδήποτε συναλλάσσεται μαζί του· και δεν θα προκαλούσε επιπλέον τριβές με τους «ευρωπαίους συμμάχους» γι’ αυτό το θέμα.

Στον πόλεμο που έχει κηρύξει μονομερώς η Ουάσιγκτον στην Τεχεράνη η κύρια αφορμή είναι το γεγονός ότι η επιρροή της δεύτερης (μέσω και του μπλοκ της Αστάνα) έχει φτάσει ως τις όχθες της ανατολικής Μεσογείου. Εκείνοι που έχουν εξοργιστεί μ’ αυτήν την εξέλιξη (επειδή μεθόδευσαν στη συρία τα αντίθετα) είναι κυρίως το Τελ Αβίβ και το Ριάντ – γι’ αυτά τα καθεστώτα η ήττα στη συρία είναι πολλαπλάσια οδυνηρή. Και τα δύο αυτά κράτη – μέλη του άξονα έχουν οργανική συμμετοχή στην τωρινή αμερικανική επιθετικότητα· και δεν τρέφουν κανένα θαυμασμό για το «σπουδαίο ιρανικό έθνος». Το αντίθετο.

Όταν το ψόφιο κουνάβι μαζί με τους σωματοφύλακες προωθεί (χωρίς επιτυχία ως τώρα) ένα «αραβικό νατο κατά του ιράν» μπορεί να έχει κυρίως στο μυαλό του να πουλήσει ακόμα περισσότερα όπλα. Ωστόσο απευθύνεται σε συμμάχους· που για να αγοράσουν τα αμερικανικά όπλα θέλουν ανταλλάγματα και δεσμεύσεις της Ουάσιγκτον. Σ’ αυτό το νταραβέρι το ψόφιο κουνάβι δεν γίνεται ψόφιο κουνέλι.

Το μέγιστο που μπορεί να κάνει το ψόφιο κουνάβι (και αυτό είναι που κάνει) είναι να κοροϊδεύει όσους μπορεί, για όσο καιρό μπορεί. Ως εκεί φτάνουν οι «πολιτικές ικανότητες» ενός μεσίτη / πλυντηριά! Αυτό που του είπε ο Abe, ότι δηλαδή ο ιαπωνικός καπιταλισμός είναι πελάτης του ιρανικού πετρελαίου και θίγεται απ’ τις απαγορεύσεις, μπορεί να το καταλάβει. Δεν μπορεί όμως να το απαντήσει με τίποτα περισσότερο από «καλά λόγια» και υποσχέσεις ότι «δεν είμαι παλιάνθρωπος, είμαι ειρηνοποιός».

Ο Abe σχεδιάζει να πάει στην Τεχεράνη κάποια στιγμή τον ερχόμενο Ιούνιο, για μεσολαβητής. Όσες κυρώσεις κι αν επιβάλει η Ουάσιγκτον κάτι τέτοια δεν μπορεί να τα εμποδίσει. Μπορεί, μόνο, να παραστήσει “στο καλό και με τη νίκη!”

Πριν ξεσπάσει η καταιγίδα τα σύννεφα κουνιούνται· μπορεί ακόμα, εδώ ή εκεί, να τρυπώσει και λίγος ήλιος…

(φωτογραφία: Το ψόφιο κουνάβι με τον ιάπωνα ακροδεξιό πρωθυπουργό στις 26 Μάη, στο Τόκιο)

Πετρέλαιο και πόλεμος 1

Τρίτη 14 Μάη. Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν με σιγουριά ότι «δεν συμφέρει τις ηπα ένας πόλεμος με το ιράν», γιατί θα γίνουν στόχος (και) οι υδρογονάνθρακες της αραβικής χερσονήσου, με καταλυτικές συνέπειες για τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Απ’ την σιγουριά τους εξαιρούνται οι «σωματοφύλακες» του ψόφιου κουναβιού, κάτι Pompeo, κάτι Βolton και σία – ως εάν οι ενδοκαπιταλιστικές συγκρούσεις να αρχίζουν και να τελειώνουν σε φασιστόμουτρα…

Πρέπει να θυμίσουμε μερικά πράγματα· κάποια έχουν συμβεί ήδη και κάποια συμβαίνουν τώρα. Μετά την «καταιγίδα της ερήμου» το 1991 και τις «κυρώσεις» που επιβλήθηκαν στο καθεστώς Χουσεΐν, ο μεγάλος πετρελαϊκός τομέας του ιράκ τέθηκε, ουσιαστικά, εκτός αγοράς. Βαθμιαία, τα επόμενα χρόνια των ‘90ς, αντίπαλοι αυτού του made by usa ενεργειακού αποκλεισμού των ιρακινών πετρελαίων αναδύθηκαν η Μόσχα, το Παρίσι… αλλά και, αυτό είναι σημαντικό, οι ίδιες οι αμερικανικές πετρελαϊκές / εμπορικές εταιρείες. Κανείς δεν εξήγησε το γιατί η Ουάσιγκτον, είτε με κυβέρνηση συντηρητικών είτε με κυβέρνηση δημοκρατικών, αποφάσισε να «θάψει» ουσιαστικά το ιρακινό πετρέλαιο, ακόμα και κόντρα στα συμφέροντα των αμερικανικών εταιρειών…

Αντιμέτωπο μ’ αυτήν την από μέσα κι απ’ έξω πίεση το αμερικανικό καθεστώς, υπό τους συντηρητικούς του Μπους του Β, οργάνωσε την προβοκάτσια της 11ης Σεπτέμβρη το 2001 – και ο πρώτος στόχος ήταν πάλι το ιράκ. Ελλείψει άμεσα διαθέσιμης νομιμοποίησης μιας τέτοιας «αντιτρομοκρατικής τιμωρίας» του καθεστώτος Χουσεΐν, η εισβολή στο ιράκ καθυστέρησε περίπου 1,5 χρόνο – έγινε την άνοιξη του 2003 (μεσολάβησε η εισβολή στο αφγανιστάν). Στη διάρκεια εκείνης της εισβολής στη Μεσοποταμία πάμπολλα ιρακινά πετρελαιοπήγαδα πυρπολήθηκαν – οι φωτιές έκαιγαν για μήνες…

Κανείς δεν εξήγησε ούτε το 2003 το γιατί η Ουάσιγκτον ήθελε να κρατήσει στο ελάχιστο της παραγωγικής τους δυνατότητας τα ιρακινά κοιτάσματα… Κι ακόμα χειρότερο: κανείς δεν εξήγησε γιατί ΤΟΤΕ (το 2003 και το 2004) σχεδίαζε εισβολή και στο ιράν, πράγμα που θα έβγαζε εκτός αγοράς και τα ιρανικά κοιτάσματα. Η εισβολή δεν έγινε τότε επειδή ο αμερικανικός στρατός «βούλιαξε» στην κατοχή του ιράκ… Είχε ανακοινωθεί όμως.

Αργότερα, το 2011, Λονδίνο, Παρίσι και Ουάσιγκτον αποφάσισαν να τελειώσουν με το καθεστώς Καντάφι. Σχεδιασμένο εξ αρχής ή όχι το αποτέλεσμα ήταν να βγουν εκτός επίσημης, νόμιμης αγοράς και τα λιβυκά κοιτάσματα. Κανείς δεν πρόσεξε αυτή την συσχέτιση: ότι στόχος διάφορων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, πραγματοποιημένων ή υπο σχεδιασμό, απ’ το 1991 ως και το 2011, ήταν η διεθνής πετρελαϊκή παραγωγή. Δεν την πρόσεξε ούτε καν όταν ο αμερικανικός καπιταλισμός έβαλε μπροστά μια μεγάλη εκστρατεία για να γίνει «ενεργειακά αυτάρκης» με το παλιό μοντέλο, εκμεταλλευόμενος την εντελώς αντι-οικολογική εξόρυξη του σχιστολιθικού πετρελαίου / φυσικού αερίου.

Και, φυσικά, ούτε όταν (πρόσφατα) μπήκαν στο στόχαστρο τα κοιτάσματα της βενεζουέλα διαβάσαμε κάπου μια σοβαρή ανάλυση για τα πραγματικά γεγονότα και όχι για τις φαντασιώσεις διαφόρων. Μονότονα, απ’ το 1991 ως το 2019, οι περισσότεροι «ειδικοί» (;) επαναλαμβάνουν το ίδιο: ότι οι αμερικάνοι θέλουν «να πάρουν» αυτά τα πετρέλαια… Όχι ότι θέλουν να τα «θάψουν» και να κάτσουν από πάνω, για σιγουριά…

Μπορεί (το Sarajevo και) η ασταμάτητη μηχανή να είναι παγκόσμια εξαίρεση υποστηρίζοντας – ήδη απ’ το 2003 – ότι το αμερικανικό κράτος, ενόψει των αλλαγών στο καπιταλιστικό ενεργειακό υπόδειγμα, θέλει να μειώσει δραστικά την παγκόσμια «παραγωγή πετρελαίου» – και να ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, όση κυκλοφορία (εμπόριο) πετρελαίου και φυσικού αερίου απομείνει, για όσο….

Είμαστε δυστυχώς παράξενοι: υποστηρίζουμε ότι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις συνεπάγονται και μεγάλης κλίμακας καταστροφές «κεφαλαίων» (συμπεριλαμβανομένων και ανθρώπων…). Την ηλεκτροκίνηση των ι.χ. την έχετε υπόψη σας; Τμήμα της ενεργειακής αναδιάρθρωσης είναι. Λέτε να μην έχει συνέπειες στη ζήτηση πετρελαίου;

Δεν είναι ευχάριστο, αλλά είναι ιστορικά αποδεδειγμένο: οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις εμφανίζονται σαν τεχνολογική εποποιία. Και κάπου στο δρόμο τους ανοίγουν μαζικά νεκροταφεία.

Και τα υπόλοιπα ημισφαίρια…

Σάββατο 30 Μάρτη. Ακόμα κι αν αυτή είναι η γενική «κοινωνική προσέγγιση» σχεδόν για τα πάντα σήμερα, το ζητήματα του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού δεν προσφέρονται για … στοιχήματα! Ειδικά επειδή είναι γνωστό ποιοί χάνουν μόνιμα.

Η Μόσχα έχει αποφασίσει να μην αφήσει το καθεστώς Μαδούρο (και το Πεκίνο επίσης) – αλλά δεν είναι ζήτημα ιδεολογικής συγγένειας! Ούτε, βέβαια, αυτό το epic «ο άξονας της αντίστασης αντεπιτίθεται»… Η βενεζουέλα έχει τα μεγαλύτερα στον κόσμο διαπιστωμένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων (και μεγάλα κοιτάσματα χρυσού…). Και το ψοφιοκουναβιστάν, απ’ την αρχή της «επιχείρησης Guaido», δήλωσε πόσο πολύ ενδιαφέρεται να βάλουν χέρι σ’ αυτά τα κοιτάσματα αμερικανικές εταιρείες – όσο πιο φτηνά για τους προϋπολογισμούς τους γίνεται.

Ήταν η διακήρυξη ενός πλιάτσικου – αλλά και αρκετά περισσότερα. Η Μόσχα και οι σύμμαχοί της (Τεχεράνη, Ντόχα, παρακαυκάσια καθεστώτα) έχουν πιάσει καλή θέση στην παγκόσμια τροφοδοσία (ή μη τροφοδοσία…) με πετρέλαια / φυσικό αέριο – και ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος έχει πολλές σελίδες για τα ενεργειακά ζητήματα, ειδικά στη φάση της αλλαγής ενεργειακού μοντέλου. Όποιος ελέγχει μεγάλα κοιτάσματα δεν είναι υποχρεωτικό ότι θα τα εκμεταλλεύεται και θα τα πουλάει. Μπορεί να τα κρατάει «παγωμένα» (λόγω μείωσης της ζήτησης) για να κρατάει ψηλά τις τιμές για όσα εκμεταλλεύεται.

Μ’ αυτά τα δεδομένα, η Μόσχα ΔΕΝ θα μπορούσε να ανεχτεί να μπει αμερικανικό χέρι στα κοιτάσματα της βενεζουέλα! (Αυτόν τον πόλεμο, που θα κλιμακωθεί, θα έπρεπε να τον έχουν υπόψη τους όλοι οι φιλόδοξοι σεΐχηδες της ανατολικής Μεσογείου. Ξέρουν όμως καλά κάτι άλλο: οι «απώλειες» δεν θα είναι δικές τους. Θα είναι των παραμυθιασμένων υπηκόων).

Αυτά είναι «γνωστά μυστικά». Η Μόσχα όχι μόνο έστειλε τεχνικούς (;) για τους S-300 που έχει το καθεστώς Μαδούρο, αλλά προχωράει το στρατιωτικό σκέλος της συμμαχίας της μαζί του με ένα καινούργιο «κέντρο εκπαίδευσης σε στρατιωτικά ελικόπτερα». Δικής της παραγωγής. Η Μόσχα δεν πήγε στη βενεζουέλα για να φύγει … λόγω «οικονομικών κυρώσεων»! Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει: τις έχει προϋπολογίσει, και εκτιμά ότι μεσοπρόθεσμα θα κερδίσει. Όχι μόνο επειδή το ποιος ελέγχει τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στον κόσμο αξίζει τον κόπο.

Αλλά και επειδή οι αμερικανικές «κυρώσεις» γίνονται όλο και περισσότερο όπλο paintball…

Για πόσο ακόμα η Ουάσιγκτον θα προσπαθεί να κρατήσει τη θέση της πετώντας μελάνι σαν σουπιά θωρακισμένη νομισματικά;

Είναι εύκολος ο δρόμος ως το Καράκας;

Τρίτη 29 Γενάρη. Στους όχι και τόσο παλιούς (μοντέρνους) καιρούς του πρωτοκοσμικού ιμπεριαλισμού, αν μια “μεγάλη δύναμη” δούλευε για την κατάρρευση κάποιου ενοχλητικού καθεστώτος, θα φώναζε (μέσω των δημαγωγών της) ξανά και ξανά “δημοκρατία”, “ελευθερία”, “δημοκρατία”, “ελευθερία”…

Οι μεταμοντέρνοι καιροί, δηλαδή η ωρίμανση του θεάματος (ειδικά στον πυρήνα του κυνισμού του) έχει απαλλάξει τα αφεντικά απ’ το να μονολογούν “ιδεώδη” ευρύτερης αξίας. Το ψοφιοκουναβιστάν όχι μόνο δεν κρύβει αλλά μάλλον επιδεικνύει ότι την καθεστωτική αλλαγή στη βενεζουέλα την θέλει για να βάλει χέρι στα πετρέλαια. Το είχε πει το ψόφιο κουνάβι αυτοπροσώπως στην προεκλογική εκστρατεία του. Και για να μην σκεπάσει τους πραγματικούς στόχους η αμνησία, το επαναλαμβάνουν χτες και προχτές οι σωματοφύλακες και οι παρατρεχάμενοι. Διότι (λένε) αυτός ο παλιο Μαδούρο (εντάξει, δεν λένε “παλιο”) υπογράψει συμβόλαια πώλησης πετρελαίου με εχθρούς μας. Με το Πεκίνο δηλαδή. Ή, με τα χθεσινά λόγια του σύμβουλου εθνικής ασφάλειας Bolton:

…Θα κάνει μεγάλη διαφορά για τις ηπα από οικονομική άποψη αν μπορούσαμε να πετύχουμε οι αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες να επενδύσουν και να ελέγξουν τις πετρελαϊκές δυνατότητες της βενεζουέλα… Ο Μαδούρο φέρνει στη βενεζουέλα κράτη με αντίθετα συμφέροντα απ’ τα δικά μας…

Η ωμότητα μπορεί να απαλλάξει τους ιστορικούς του μέλλοντος απ’ τον κόπο να σκάβουν για να βρουν τις αληθινές αιτίες των αποφάσεων και των επιλογών. Απ’ την άλλη μεριά, αν ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός μοιάζει τόσο “διαφανής” ως προς μερικές απ’ τις αιτίες του, γίνεται πιο “σκοτεινός” σε ότι αφορά τις τακτικές του. Αν η Ουάσιγκτον λέει “θέλω τα πετρέλαια της βενεζουέλας και θα κάνω ότι μπορώ για να τα πάρω”, οι αντίπαλοι της Ουάσιγκτον πως θα μεθοδεύσουν το “σιγά μην…”;

Η ωμότητα στη διακήρυξη κάποιων στόχων θα μπορούσε να συμπαρασύρει την σκέψη στην ιδέα ότι, τελικά, ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός είναι “απλός” στην εξέλιξή του. Αλλά όχι, δεν είναι…

Βενεζουέλα: συρία like;

Κυριακή 27 Γενάρη. …Η αναγνώριση του Guaido ως νόμιμου προέδρου της βενεζουέλα είναι πολλά παραπάνω από μια συμβολική κίνηση – κι αυτό σημαίνει καινούργιες επιπλοκές για τον Μαδούρο.

Η ιδέα [αυτής της αναγνώρισης] προωθήθηκε απ’ τον γερουσιαστή Marco Rubio, ρεπουμπλικάνο απ’ τη Φλόριντα… Σε μια ομιλία του στη γερουσία στις 15 Γενάρη, ο Rubio είπε ότι το να αναγνωριστεί ο Guaido σαν πρόεδρος θα επιτρέψει σε ποσά εκατομμυρίων δολαρίων από περιουσιακά στοιχεία της κυβέρνησης της Βενεζουέλα στις Ηπα που έχει «παγώσει» η αμερικανική κυβέρνηση να διατεθούν στους βουλευτές της αντιπολίτευσης….

Αυτά τα ποσά είναι δις δολαρίων – και, άλλωστε, κανείς δεν θα κάτσει να μετράει τι και πως στις ροές χρήματος απ’ την Ουάσιγκτον προς την αντιπολίτευση στη βενεζουέλα. Όλοι πλέον συμφωνούν ότι ο Guaido είναι ένας ασήμαντος, ένας «μαλάκας με περικεφαλαία» αν μας επιτρέπεται η έκφραση, τον οποίο διάλεξε το ψοφιοκοναβιστάν για να παίξει τον ρόλο του «προέδρου – κατά Μαδούρο», έτσι ώστε να νομιμοποιηθούν στο όνομά του τα υπόλοιπα. Ούτε καν «άνθρωπος βιτρίνα». Ακόμα λιγότερο: «αχυράνθρωπος» περιορισμένης χρήσης.

Η κλιμάκωση των αντιπαραθέσεων μέσα στη βενεζουέλα (ας το επαναλάβουμε: ήταν κρίσιμα λάθη, παραλείψεις ή/και η εξουσιαστική έπαρση του Μαδούρο και των πέριξ που επέτρεψε σ’ αυτές τις αντιθέσεις να εκδηλώνονται με οξύτητα σαν διεθνές κρατικο/καπιταλιστικό ζήτημα πλέον…) θα χρειαστεί λίγο καιρό. Έχουμε την εντύπωση (για να μην πούμε βεβαιότητα) ότι τα αφεντικά στις ηπα (και όχι μόνο) μελέτησαν τις εξελίξεις στη συρία στο πρώτο μισό του 2011 (σε εκείνη την φάση δεν τις είχαν προγραμματίσει!), τις έκαναν αλγόριθμους, τις πέρασαν σε υπολογιστές, και έφτιαξαν μοντέλα «συστηματικής κλιμάκωσης των εσωτερικών αντιθέσεων σε ένα κράτος έτσι ώστε να εξελιχθούν σε εμφύλιο».

Τις «χρωματιστές επαναστάσεις» που είδατε (όσοι/όσες τις είδατε) στη γεωργία το 2003 και στην ουκρανία το 2004 ξεχάστε τις! Παραήταν αναίμακτες για να ταιριάζουν στην 3η δεκαετία του 21ου αιώνα! Μετά την λιβύη και την συρία του 2011 (η αρχική πόλωση μέσω βίας και καταστολής ήταν 110% δουλειά των καθεστώτων – εκτός αν υποστηρίζει κανείς ότι ο Καντάφι και ο Άσαντ ήταν «πράκτορες της cia»!!!) και, κυρίως, εξαιτίας της όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, ο στόχος είναι πλέον αυτός: το γρηγόροτερο εμφύλιος – και χάος...

Στην ερώτηση «και ποιο είναι το υλικό όφελος της Ουάσιγκτον» από έναν χαοτικό εμφύλιο στη βενεζουέλα (αυτόν δουλεύουν…) η απάντηση είναι ωμή. Επειδή οι ηπα σαν εντός των συνόρων καπιταλισμός έχουν μείνει πίσω στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων· και επειδή, κυρίως, οι απαιτήσεις κίνησης του στρατού (και του δικού τους αλλά όχι μόνο) θα αργήσουν να γίνουν σκετά ηλεκτρικές (υπάρχει και θα υπάρχει για καιρό το ερώτημα των δικτύων φόρτισης σε συνθήκες πολέμου), οι ηπα ενδιαφέρονται α) να καταστρέφουν πηγές και κοιτάσματα πετρελαίου (δηλαδή: την τροφοδοσία στρατιωτικών μηχανών εσωτερικής καύσης, και όχι μόνο…) που είναι προσιτές στους αντιπάλους τους, και β) να απαλλοτριώνουν όσο πιο φτηνά γίνεται πηγές πετρελαίου που, προστιθέμενες στις δικές τους, θα τους αβαντάρουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ε, το λοιπόν, η βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα σε μέγεθος γνωστά κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο! Περισσότερα απ’ το ριάντ, το ντουμπάι, κλπ. Τριακόσια δισεκατομύρια βαρέλια ( – να το αφήσω;)! Απέναντι απ’ την Λουιζιάνα και την Φλόριντα!

Ξέρετε τι σημαίνει λαθρεμπόριο πετρελαίου μέσα στο χάος; Αν όχι θα πρέπει να ρωτήσετε και τους έλληνες εφοπλιστές: για το πετρέλαιο της μέσα-στο-χάος λιβύης, όπως και για το πετρέλαιο πρώτα του isis και μετά των ypg… (Για να μην πούμε περισσότερα για τα ελληνικά διυλιστήρια…)

Δουλεύοντας για τους εχθρούς (σου)

Παρασκευή 25 Γενάρη. Είναι γνωστό, και πάντως δεν χρειάζονται διδακτορικά στις οικονομικές σπουδές. Η καπιταλιστική μονοκαλλιέργεια (σε όποιο είδος, είτε στην τουριστική βιομηχανία είτε στα πετρέλαια…) είναι αργά ή γρήγορα παράγοντας “οικονομικής αστάθειας” για οποιοδήποτε καπιταλιστικό κράτος. Δεν είναι ειδικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού του Καράκας. Ούτε τα αφεντικά αυτού του καπιταλισμού (κρατικά απ’ το 1999) θα έπρεπε να αγνοούν αυτό που είχε ξανασυμβεί στη βενεζουέλα: η πτώση της τιμής του πετρελαίου να μετατρέπεται σε εσωτερική “κρίση”.

Η άγνοια δεν συγχωρείται! Δεν συγχωρείται κι αυτό, το επιπλέον, που ξεκίνησε απ’ τον Chavez: απ’ την μια χρηματοδότησε αφειδώς τα κοινωνικά του προγράμματα απ’ τα πετρελαϊκά έσοδα (ως εδώ καλά…) αδιαφόρησε όμως απ’ την άλλη για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των κρατικών πετρελαϊκών εγκαταστάσεων. Ταυτόχρονα, οι περίοδοι των υψηλών τιμών πετρελαίου ήταν δηλητηριώδες δώρο για τον καπιταλισμό στη βενεζουέλα. Απ’ την μια ενίσχυσαν τα κρατικά έσοδα και άρα την κοινωνική πολιτική (μαζί με τον κρατικό πατερναλισμό)· απ’ την άλλη μεριά όμως ανέβασαν (τότε) την διεθνή ισοτιμία του μπολιβάρ αρκετά ψηλά με συνέπεια να «σακατευτεί» οριστικά η δυνατότητα παραγωγής και εξαγωγής εμπορευμάτων άλλου είδους.

Το αποτέλεσμα ήταν ο παροξυσμός της πετρο-μονοκαλλιέργειας: το 2012 το 96% των εξαγωγών του Καράκας και τα μισά απ’ τα κρατικά έσοδα προέρχονταν απ’ το πετρέλαιο. Οι συνέπειες αυτής της εγκληματικής καθεστωτικής μυωπίας δεν άργησαν να φανούν. Απ’ το 2014 οι ηπα άρχισαν να εισάγουν λιγότερο πετρέλαιο απ’ την βενεζουέλα (λόγω της ανάπτυξης της εσωτερικής παραγωγής σχιστολιθικών υδρογονανθράκων)· και παρότι το Πεκίνο αύξησε τις δικές του εισαγωγές, η παλαιότητα και η τεχνολογική εγκατάλειψη των εγκαταστάσεων οδήγησε το 2016 την παραγωγή του πετρελαίου της βενεζουέλας στο πιο χαμηλό σημείο απ’ το 1993. Ένα χρόνο μετά η κρατική πετροβιομηχανία μπορούσε να αντλήσει μόνο 1,863 μύρια βαρέλια την ημέρα, σε σχέση με τα 2,400 μύρια 8 χρόνια πριν· παρότι εξακολουθούν να υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα. Σε συνδυασμό με τις πτωτικές διακυμάνσεις της διεθνούς τιμής του εμπορεύματος πετρέλαιο, η κυβέρνηση Maduro προχώρησε, σαν «λύση», στο προπατορικό αμάρτημα κάθε κράτους σε απόγνωση: την εκτύπωση πληθωριστικού νομίσματος…

Που οδήγησαν όλα αυτά, χωρίς κάποια σοβαρή «εχθρική, εξωτερική παρέμβαση»; Την πρώτη δεκαετία υπό τον Τσάβες, ως το 2010, όλα πήγαιναν καλά. Η ζωή (συμπεριλαμβανομένης της υγείας και της εκπαίδευσης) των πληβείων είχε βελτιωθεί σημαντικά· η ακραία φτώχια είχε αντιμετωπιστεί· ο σοσιαλισμός της μπολιβαριανής δημοκρατίας ήταν πετυχημένος… Απ’ το 2011 και μετά όμως, και απ’ το 2013 (υπό τον Μαδούρο) ακόμα εντονότερα, άρχισε μια θυελλώδης επιδείνωση – στη ζωή αυτών ακριβώς των πληβείων που ήταν οι ωφελημένοι της προηγούμενης περιόδου και οι υποστηρικτές του «τσαβισμού». Ο υπερπληθωρισμός, μαζί με την δραματική μείωση των κρατικών εσόδων (απ’ το πετρέλαιο) άρα και των κοινωνικών προγραμμάτων, οδήγησε τα ¾ του πληθυσμού όχι απλά σε ακραία φτώχια αλλά και σε ακραία πείνα. (Λέγεται ότι κατά μέσο όρο, σ’ αυτό το 75% του πληθυσμού, κάθε άτομο έχασε το 2016 πάνω από 5 κιλά απ’ το βάρος του / της… Λένε ακόμα ότι εξαιτίας της πείνας οι εργάτες της πετροβιομηχανίας δεν ήταν σε σωματική κατάσταση καν να δουλέψουν ένα οκτάωρο…) Αυτή η κατάσταση οδήγησε στην «υπερφόρτωση» / κατάρρευση και του συστήματος υγείας παρά τον αλτρουϊσμό γιατρών και νοσοκόμων: από μάζες ανθρώπων με αδύνατους οργανισμούς που αρρώσταιναν εύκολα από οτιδήποτε – κυρίως όμως από μολυσματικές και μεταδοτικές αρρώστιες. Για παράδειγμα η ελονοσία, που είχε εξαφανιστεί από δεκαετίες, ξανα-εμφανίστηκε μαζικά και δραματικά…

Αυτό που λέγεται «διαφθορά», δηλαδή ο πολιτικός προσοδισμός εκτοξεύτηκε… Οι δωροδοκίες ακόμα και των πιο χαμηλόβαθμων κρατικών αξιωματούχων έγιναν ο κανόνας. Ταυτόχρονα (πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς;) η οικονομία του εγκλήματος άρχισε να γίνεται το βασικό πεδίο επιβίωσης· με αποτέλεσμα η βενεζουέλα να ανέβει στην παγκόσμια κορυφή των δολοφονιών (το 2015 90 δολοφονημένοι ανά 100.000 άτομα, έναντι, για παράδειγμα, 30 στη βραζιλία ή 5,35 στις ηπα). Τελικά, τα 2 τελευταία χρόνια, πάνω από 2,5 μύρια βενεζουελάνοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύουν στα γύρω λατινοαμερικανικά κράτη και στην κούβα.

Όλα αυτά ήταν συνέπειες εσωτερικών πολιτικών επιλογών (ή αδιαφορίας), με συγκεκριμένες αιτίες· και πάντως δεν θα μπορούσαν να αποδοθούν σε εξωτερικές «συνωμοσίες» – παρότι η Ουάσιγκτον καιροφυλακτούσε πάντα, και όχι «θεωρητικά». Όμως αυτό, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός δηλαδή, ήταν πάντα ένα στάνταρ δεδομένο – κανείς δεν το αγνοούσε…

(φωτογραφία πάνω: Στο πραξικόπημα που έγινε στις 13 Απρίλη του 2002 εναντίον του Chavez ήταν αρκετή η μαζική κινητοποίηση των υποστηρικτών του για να παραδοθούν οι πραξικοπηματίες, σε λιγότερο από δύο 24ωρα… Οι αντίπαλοί του δεν τόλμησαν να αντιδράσουν.

Σήμερα, μετά από σχεδόν 16 χρόνια, ένας εμφύλιος – με τροφοδοσία και εκτός συνόρων – είναι ένα αισχρό ενδεχόμενο…

Κάτω: διαδήλωση του 2004, στο Καράκας, εναντίον του Chavez…)