Tag: νόμοι σχέσεις

Δεν είναι όλα μαύρα!

Παρασκευή 9 Νοέμβρη. Όχι, δεν είναι όλα μαύρα! Υπάρχουν αρκετά που είναι καφέ (ντεκαφεϊνέ, με μια μυτιά στέβια, δυο σταγόνες γάλα και ενάμισυ παγάκι).

Αν η ασταμάτητη μηχανή σας μαυρίζει την ψυχή ζητάει ταπεινά συγγνώμη, και όποτε μπορεί θα επανορθώνει.

Σήμερα μπορεί. Αυτό που ακολουθεί είναι (κάτι σαν) προκήρυξη / πρόσκληση – έχουμε κρύψει τα συγκεκριμένα στοιχεία. Όχι μόνο από διακριτικότητα. Φάτε λοιπόν καλλιτεχνία να γουστάρετε (η μεταφορά αυτολεξεί):

Τα ζητήματα περί αναγκαιότητας και πρακτικής αξίας της τέχνης στην ανθρώπινη ζωή, καθώς και αυτά της τυχαιότητας και της σύμπτωσης που διέπουν τις διαδικασίες της καλλιτεχνικής παραγωγής, έχουν πολλές φορές μελετηθεί στο πλαίσιο της θεωρίας και της αισθητικής φιλοσοφίας, ενώ παραμένουν φλέγοντα τόσο για τον εν δράσει εικαστικό όσο και για τον μελετητή-θεωρητικό του 21ου αιώνα.

Το [όνομα καλλιτεχνικής ομάδας] αποτελεί μια απόπειρα επαναπροσέγγισης των θεμάτων, ως αντιθεωρητικό πείραμα, κατά το οποίο τα έργα των εικαστικών εκτίθενται στο χώρο ενός Mini Market, δίπλα σε προς πώληση προϊόντα πρώτης ανάγκης. Την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου, το [όνομα και διεύθυνση καταστήματος] γνωστό στους περιοίκους για τον εντευκτηριακό χαρακτήρα, τον οποίο του έχει προσδώσει η ιδιοκτήτρια [όνομα] θα λειτουργήσει ταυτόχρονα ως κατάστημα και ως εκθεσιακός χώρος, γιορτάζοντας τη σειρά συμπτώσεων που επέτρεψε την έμπνευση και υλοποίηση της έκθεσης, την εισβολή των Μπολσεβίκων στα τσαρικά χειμερινά ανάκτορα ή απλώς τα γενέθλια της ιδιοκτήτριας.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες [τρία ονόματα], Επιμέλεια [ένα όνομα].

Η καλλιτεχνική συνιστώσα της ασταμάτητης μηχανής (ισχυρή αν και σκόπιμα αόρατη) παίρνει βαθιά ανάσα. Αν οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες κρίνουν ότι τα έργα τους έχουν θέση δίπλα στα κωλόχαρτα (ή το ανάποδο), ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο κύμα σουρρεαλισμού – ή, έστω, στην (κακήν κακώς, αλλά τι να κάνεις;) μετεμψύχωση του Marcel Dushamp. Ωστόσο αυτή η ταπεινότητα (ή, πιο σωστά, αυτή η αγχωμένη μικροαστική ξιπασιά του δήθεν underground) δεν είναι «φλέγον ζήτημα»!!! Στ’ αλήθεια «καλλιτέχνες», μπορούμε να το αποδείξουμε: αν ήταν, θα άρπαζαν φωτιά και τα κωλόχαρτα και τα έργα σας κι εσείς!!! Παπάρια είναι οι έγνοιες σας, και ως τέτοια αντιμετωπίζονται, όσο κι αν τις / τα διαφημίζετε!! Κυνισμός – ψώνια 8 – 0!!!

Εκείνο, όμως, με «την εισβολή των Μπολσεβίκων… ή απλώς τα γενέθλια της ιδιοκτήτριας» είναι η φουλ αντεπίθεση του καλλιτεχνικού κυνισμού στο ανομολόγητο τεραίν του υπερ-Θεάματος, για ένα “γκολ της τιμής”. Και βρωμάει. Βρωμάει πολύ. Φυσικά ο σύγχρονος «καλλιτέχνης» μπορεί να επικαλείται το ακαταλόγιστο, και προφανώς το αξίζει σαν ελαφρυντικό. Ως πoιο σημείο όμως; Αν σκουπίζεται (στην πρωϊνή ατομική του πρώτη ανάγκη) με την μεγαλοφυή έμπνευσή του της προηγούμενης νύχτας, με ζωγραφισμένο αλουμινόχαρτο ας πούμε, με γειά του με χαρά του. Το πολύ πολύ να δημιουργηθεί στη σούφρα του στατικός ηλεκτρισμός. Αν όμως χέζει δημόσια, σκουπίζοντας («απλώς») τα γενέθλια της όποιας ιδιοκτήτριας με την Οκτωβριακή επανάσταση, τότε ώπα! Τότε δεν είναι καλλιτέχνης, έστω “παρμένος”… Είναι φτηνός τσατσορούφιανος! Η γραφικότητά του δεν τον σώζει – κανέναν δεν έσωσε.

Φυσικά η ασταμάτητη μηχανή είναι κάπως ενημερωμένη για την απεριόριστη βλακεία που τροφοδοτεί events – κουράδες, πάμπολλα τέτοια («καλλιτεχνική αδεία» πάντα…) τα οποία, μάλιστα, υπόσχονται ότι θα κάνουν την Αθήνα Βερολίνο. Για το Βερολίνο δεν ξέρουμε – είναι δουλειά άλλων η κριτική-της-κοπροτέχνης εκεί, αν υπάρχει τέτοια.

Αλλά εδώ θα ήταν προτιμότερο τα κατακάθια της διαχωρισμένης τέχνης να γίνουν πιο προσεκτικά· κι αυτό ας μην θεωρηθεί απειλή. Ας θεωρηθεί μόνο υπενθύμιση ότι παρά τα πολλά κιλά επιτύμβιας «τέχνης», δεν έχουν πεθάνει όλοι και όλα. Ακόμα. Μπορεί αργότερα… Αλλά όχι ακόμα.

Οι ευαγγελιστές της «πρακτικής αξίας της τέχνης στην ανθρώπινη ζωή» είναι αναγκασμένοι, κι αυτό τους είναι δυσάρεστο, να αναμετρηθούν με ανθρώπινες ζωές· και θανάτους. Συνεπώς, σαν σαρκοφάγοι του μηδαμινού και σα νεκρόφιλοι της μόδας, ας μην βιάζονται: γενέθλια πάντα θα υπάρχουν… Κάποια στιγμή θα βρυκολακιάζει η τέχνη ανεμπόδιστα. Αλλά όχι ακόμα.

Όχι πατσαβουριάσματα στην ιστορία απ’ τον κάθε μαλάκα… Όχι ακόμα. Μπορεί αργότερα…

“Καλλιτέχνη” του σκοινιού και του παλουκιού μην ρίχνεις άλλο κάρβουνο στις άρρωστες μηχανές σου! Σκεπάσου το!

Εμπορικός (αλλά όχι μόνο…) πόλεμος 2

Πέμπτη 8 Νοέμβρη. Το πραγματικό ταμπλώ των ενδοκαπιταλιστικών συγκρούσεων και το μέτρο της έντασης αυτών των συγκρούσεων δεν το καθορίζει κανένα ψόφιο κουνάβι, Putin, Xi και λοιπά, παρά μόνο σαν «οι εντολοδόχοι της Ιστορίας». Ουσιαστικά το καθορίζει η θεμελειώδης (και απρόσωπη…) καπιταλιστική αντινομία ανάμεσα στην διαρκώς και εκθετικά αυξανόμενη κοινωνική παραγωγικότητα της εργασίας και στην ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Αυτή η αντινομία έχει αναλυθεί από πολύ παλιά, απ’ τον κυρ Κάρολο (και όχι μόνο). Η διέξοδος της δημιουργίας νέων αγορών (νέων εμπορευματοποιήσεων) ισχύει πάντα· μόνο που αυτές οι «νέες αγορές» (είτε της 3ης βιομηχανικής επανάστασης είτε των αρχών της 4ης) πλημμυρίζουν πολύ γρήγορα απ’ τα σχετικά εμπορεύματα (πράγματα ή υπηρεσίες), χωρίς να υπάρχει ικανός χρόνος σταθεροποίησης των ισορροπιών μεταξύ αντίπαλων αφεντικών. Ο just in time καπιταλισμός είναι μια εξέλιξη επιτάχυνσης, λαχανιάσματος των ανισορροπιών. Συνεπώς η αναμέτρηση για την κατάκτηση και την εξασφάλιση αγορών (αυτό που πριν θα γινόταν για την “δύση” μέσω «παγκοσμιοποίησης» και τώρα, για τις ηπα, μέσω «εθνικού τσαμπουκά») μετατίθεται μεν διαρκώς, αλλά δεν μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει για καιρό.

Αυτό σημαίνει κάτι απλό και ταυτόχρονα τρομακτικό: η τρέχουσα συμμαχία αυτών των εθνικιστικών, ρατσιστικών, συντηρητικών και μισαλλόδοξων «κοινωνικών / πολιτικών / οικονομικών» υποκειμένων ΔΕΝ μπορεί να λύσει την δομική καπιταλιστική αντινομία. (Ουσιαστικά: δεν το υπόσχεται καν). Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να εξοπλιστεί πάνω στο έδαφός της. Όχι μόνο στρατιωτικά (υποχρεωτικά έτσι κι αλλιώς…) αλλά και ιδεολογικά, ηθικά, ψυχολογικά. Να εξοπλιστεί γι’ αυτό του οποίου τις συνέπειες δεν καταλαβαίνει, και ποτέ δεν καταλάβαινε το πόπολο στην ιστορία: για το πέρασμα απ’ το «ο-καθένας-για-την-πάρτη-του» στο υποχρεωτικά επόμενο βήμα, που είναι «ο-καθένας-για-την-καταστροφή-των-ανταγωνιστών-του». Τα είχε πει όχι (μόνο) ο κυρ Μαρξ αλλά και ο κυρ Κέυνς… που δεν ήταν καθόλου μαρξιστής.
Αυτό είναι το πραγματικό, υλικό περιβάλλον μέσα στο οποίο γίνονται όλα αυτούς τους καιρούς. Κάποιοι στο παρελθόν υπέδειξαν ξανά και ξανά ότι η Ιστορία κινείται πίσω απ’ τις πλάτες εκείνων που καταλήγουν να είναι απλά ενεργούμενά της. Όχι, η Ιστορία δεν είναι κάποιο μυστηριώδες, μοχθηρό μούτρο! Μόνο που είναι απωθητικό στην εποχή των τεράστιων Εγώ να γίνει κατανοητό ότι ο καπιταλισμός, σαν μέθοδος εκμετάλλευσης και πειθάρχησης, «δουλεύει» συστηματικά, αδιαφορώντας για τις μελαγχολίες των τεράστιων Εγώ… «Δουλεύει» σαν σύστημα, σαν κρεατομηχανή, όχι σαν υποκείμενο, όχι σαν «Κώστας», «Βλαδίμηρος» ή «Μίκυ Μάους»…

Αδύνατο να καταλάβουν αυτά τα Εγώ ότι είναι ιστορικά προσδιορισμένα πέρα από οτιδήποτε επιτρέπουν οι ιδιοτελείς φαντασιώσεις τους… Και ότι το μόνο που θα μπορούσαν πράγματι να επιλέξουν (ορμώντας πάνω στην Ιστορική κίνηση…) θα ήταν να φρενάρουν τις καπιταλιστικές / κρατικές «δουλειές».

Ή και να τις εκτρέψουν…

Καμιά φωλιά, σε κανέναν ουρανό

Πέμπτη 8 Νοέμβρη. Ο ποιητής συνέλαβε όχι τις αιτίες αλλά τα πιο απτά αποτελέσματα αυτών των διαδικασιών· συνέλαβε όχι το πέρασμα της Ιστορίας πίσω απ’ την πλάτη του (μας) αλλά το ξερατό που προκαλεί η ναυτία της τρικυμίας της. Και πρότεινε αναχωρητισμό, πρότεινε την παλιά (αδύνατη πια) φυγή:

Μου λεν αν φύγω από τον κύκλο θα χαθώ

στα όρια του μοναχά να γυροφέρνω

Και πως ο κόσμος είν’ανήμερο θεριό

που όταν δαγκώνει εγώ καλά είναι να σωπαίνω

Κι όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ

μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω

Και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό

είμαι μικρός πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω

Μα εγώ μ΄ένα άγριο περήφανο χορό

σαν αετός πάνω απ’τις λύπες θα πετάξω

Σιγά μη κλάψω σιγά μη φοβηθώ

σιγά μη κλάψω σιγά μη φοβηθώ!

Θα πάω να χτίσω μια φωλιά στον ουρανό

θα κατεβαίνω μόνο αν θέλω να γελάσω.

Έκανε τραγικό λάθος ο ποιητής, κάνουν τραγικό λάθος αυτοί που ψάχνουν de facto νησίδες σωτήριας / εξασφάλισης. Και δεν φταίει η ασταμάτητη μηχανή γι’ αυτό: ο ουρανός γεμίζει διαρκώς όπλα, όλο και περισσότερα όπλα. Δεν υπάρχει εκεί χώρος για φωλιές. Ούτε αλλού. Δεν υπάρχει πια χώρος για τον σαρδόνιο καγχασμό των αδυνάτων…

Ούτε η υπόδειξη της μικρότητάς μας διορθώνεται αν της φορέσουμε φτερά… Ατομικά η έμπνευση του ποιητή έχει την συναισθηματική αξία της. Αλλά φωλιές γιοκ!

Καμιά φωλιά, πουθενά

Πέμπτη 8 Νοέμβρη. Είναι κάτι στο οποίο πρέπει να δώσουμε πολύ μεγαλύτερη έκταση (και θα το κάνουμε μόλις προλάβουμε), οπότε εδώ κάτι σύντομο.

Η φυγή, ο αναχωρητισμός, δεν είναι καινούργιες “ιδέες”. Συνδέονται με τον ιστορικό ρομαντισμό· κι αυτός, με τη σειρά του, με την 1η βιομηχανική επανάσταση και την συναισθηματική άρνηση των συνέπειών της (19ος αιώνας, ε;).

Στη δεκαετία του 1980, το δυναμικό, ριζοσπαστικό ρεύμα της οικολογίας / εναλλακτισμού έδωσε μια ακόμα πνοή στη νεορομαντική ελπίδα ότι η απόρριψη των καπιταλιστικών κανόνων και πειθαρχήσεων μπορεί να είναι εφικτή με τον αναχωρητισμό σε μικρής κλίμακας εναλλακτικές θεσμίσεις / κοινότητες· συνδεδεμένες με την γη (ή, πιο σωστά, με τον μύθο της).

Αυτή η έξοδος φαινόταν (ξανά) ρεαλιστική· σίγουρα στην ευρώπη, αλλά όχι μόνο… Μέχρι που έγινε “κάτι”. Την άνοιξη του 1986. Αυτό το κάτι ήταν η καταστροφή ενός πυρηνικού αντιδραστήρα σε ένα άγνωστο σημείο μιας περιοχής που δεν είχε απασχολήσει κανέναν: στο Τσέρνομπιλ, της ουκρανίας (τμήμα της τότε ε.σ.σ.δ.)

Ένα ραδιενεργό / τοξικό νέφος άρχισε αμέσως να μετακινείται απ’ την ουκρανία προς τα δυτικά, προς την ευρώπη… Απειλώντας, τυχαία, οποιονδήποτε. Απ’ τις πιο mainstream καπιταλιστικές εγκαταστάσεις, μέχρι τα πιο αντάρτικα οικολογικά κοινόβια. Τότε κάποιος (και είναι προς τιμήν του…) είπε (αν και δεν εφάρμοσε στη συνέχεια, αυτό προς ατιμία του): μετά απ’ αυτό το εναλλακτικό τελείωσε!!!

Τι σήμαινε αυτή η παρατήρηση; Κάτι που είχε τεράστια πολιτική σημασία τότε, και ακόμα μεγαλύτερη σήμερα. Σήμαινε αυτό: φτιάξε όσες εναλλακτικές «οάσεις» θες… Φτιάξε όσες κολλεκτίβες θες… Φτιάξε όσες αυτοτελείς νησίδες νομίζεις… Αυτό που νομίζεις ότι αποφεύγεις είναι πάντα μπροστά σου! Το κεφάλαιο έχει φτάσει πια σε τέτοιο βαθμό συγκεντρωμένης πυκνότητας (και ένα πυρηνικό εργοστάσιο ενέργειας είναι ακριβώς τέτοιο· αλλά δεν είναι αυτή καθόλου η μοναδική μορφή καπιταλιστικής «συμπύκνωσης»… σκεφτείτε, ας πούμε, τα «βιολογικά όπλα»…) ώστε ακόμα κι όταν «σκάσει» σ’ ένα σημείο πολύ μακρυά απ’ τον οπτικό σου ορίζοντα, οι συνέπειες θα σε φτάσουν γρήγορα· και τότε οι οάσεις σου, οι κολλεκτίβες σου, οι νησίδες σου, δεν θα μπορούν να κάνουν οτιδήποτε… Θα υποστούν τις συνέπειες.

Οι αναχωρητισμοί δεν κάμφθηκαν δυστυχώς το 1986 και το 1987, επειδή ελάχιστοι κατάλαβαν (ή ασχολήθηκαν να καταλάβουν) έκτοτε την δυναμική της «δημιουργικής καταστροφής» που είναι δομικά ενσωματωμένη στην καπιταλιστική διαδικασία. Επανεμφανίστηκαν δριμύτεροι την τελευταία δεκαετία της «διαχείρισης της κρίσης / αναδιάρθρωσης», σε pro- ή post-modern μορφές…

Μόνο που είναι ξεκάθαρο πια ότι δεν πρόκειται για πραγματικές «εξόδους κινδύνου» – αλλά για απωθήσεις της πραγματικότητας… Δεν υπάρχουν οάσεις απέναντι στην καπιταλιστική φρενίτιδα, όσο βαθιά στην άμμο κι αν χώσει κανείς το κεφάλι…

Ούτε γι’ αστείο!

Τετάρτη 7 Νοέμβρη. Πολύ θα θέλαμε να ειρωνευτούμε το “νέο γαμήλιο συμβόλαιο” μεταξύ του ελληνικού κράτους και του ντόπιου παπαδαριού, το οποίο θα πουληθεί σαν “ένα βήμα για τον χωρισμό τους”. Όμως δεν σηκώνει. Όχι μόνο επειδή πρόκειται για απάτη· οι ροζ αποδείχθηκαν υπερκατάλληλοι για τέτοιες και αλλού. Αλλά επειδή δίνει στο παπαδαριό τα πάντα όλα (όσα θα ήθελε). Με φανερό αντάλλαγμα το να εμφανίσει το ελληνικό κράτος μια εικονική μείωση των δημοσίων υπαλλήλων του. (Όσο για τα κρυφά ανταλλάγματα; Ε, εκλογές έρχονται, μια καλή παπαδοκουβέντα θα πιάσει τον τόπο της…)

Σ’ ότι αφορά την μισθοδοσία όλης της παπαδοϊεραρχίας, η απάτη βγάζει μάτι. Θα σταματήσουν να πληρώνονται σαν δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά θα πληρώνονται πάλι απ’ το κράτος με την “μορφή επιδότησης”. Η οποία (για να δείτε “πόσο μαλάκες σας θεωρούμε…”) θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις μισθολογικές μεταβολές του ελληνικού δημοσίου. Μην χαθεί και καμιά (μελλοντική) αύξηση… (Τα “τυχερά” θα συνεχίσουν να ρέουν, “μαύρα” εννοείται…)

Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες αυτής της “αλλαγής μοντέλου οικονομικών σχέσεων”: μιας και το παπαδαριό ήταν δημόσιοι υπάλληλοι, ίσχυε και γι’ αυτούς ο (καταραμένος, “μνημονιακός”) περιορισμός 5 αποχωρήσεις – 1 πρόσληψη όπως σ’ όλον τον δημόσιο τομέα. Αν πήγαινε έτσι θα γονάτιζαν οι ψυχοβοσκοί, αριθμητικά, σαν κλάδος! Για να αποφύγει την αποψίλωση η εκκλησία συνέχισε μεν να κάνει προσλήψεις, αλλά οι καινούργιοι, αν ξεπερνούσαν το 1 προς 5, δεν πληρώνονταν απ’ το ελληνικό κράτος. Την έβγαζαν μόνο απ’ τα “τυχερά”, με νηστεία και προσευχή – αν δεν έκαναν και τίποτ’ άλλο παράλληλα. Τώρα όμως όλοι αυτοί θα αποκατασταθούν, καθότι έχουν ουσιαστικά αόρατες μεν για τα δημόσια ταμεία αλλά “οργανικές θέσεις”: θα συνυπολογιστούν στην (κουκουλωμένη μισθοδοσία, δηλαδή) “επιδότηση”…

Τα ελεεινά είναι άλλα όμως. Στα άρθρα από νο 9 ως νο 13. Φτιάχνεται ένα ακόμα μαγαζί “αξιοποίησης εκκλησιαστικής περιουσίας”, στο οποίο θα ενταχτούν οι αμφισβητούμενες μεταξύ ελληνικού δημοσίου και εκκλησίας της ελλάδας περιουσίες. Αυτό το μαγαζί θα “αξιοποιήσει” αυτές τις “αμφισβητούμενες” και τα έσοδα θα τα μοιράζονται ελληνικό κράτος και παπαδαριό.

Τι σόι όμως είναι οι “αμφισβητούμενες” περιουσίες; Δεν πρόκειται για ακίνητα των οποίων την (εκκλησιαστική) ιδιοκτησία αμφισβητεί το ελληνικό κράτος… Πρόκειται για το ανάποδο. Δημόσια γη ή ακίνητα που θέλει να φάει το παπαδαριό ανεμίζοντας κάτι “χρυσόβουλα” και ποιος ξέρει τι άλλες καλλιγραφίες φτιάχνει στις γιάφκες της η εκκλησιαστική γραφειοκρατία / εξουσία. Την υπόθεση με την Βισθωνίδα και το Βατοπέδι την θυμάστε; Την υπόθεση με μια εκκλησία της Λαμίας που δήλωνε ότι είναι δικό της το μισό Περιστέρι και η μισή Πετρούπολη την θυμάστε;

Οι “αμφισβητούμενες περιουσίες” μεταξύ παπαδαριού και δημόσιου θα έπρεπε να καταλήξουν σε κλωτσιές στο παπαδαριό! Αντί γι’ αυτό, με το deal που έκανε ο τενεκεδένιος, θα αρκεί η παπαδοαμφισβήτηση εδώ ή εκεί (χωρίς καν τις μακρόχρονες δικαστικές διαδικασίες) για να μπαίνει η μία ή άλλη «αμφισβητούμενη περιουσία» σε συνδιαχείριση. Έτσι, αντί το ντόπιο παπαδαριό να μαζεύει κλωτσιές θα βγάζει λεφτά· καθόλου αμφισβητούμενα.

Είναι, μετά απ’ αυτά, να μην θεωρούν οι ποιμένες τον τενεκεδένιο δικό τους «άνθρωπο»;

(Δεν ξέρουμε αν ο τενεκεδένιος μπορεί να κλέψει την θέση του ψεκασμένου στο στάβλο του ελληνοχριστιανικού isis. Έχει ορισμένα προσόντα βέβαια, αλλά είναι και οι νεανικές τρέλες, για τις οποίες δεν έχει ζητήσει ακόμα συγχώρεση. Ίσως βολικό θα ήταν – και ο ωφελιμισμός ποτέ δεν έλειψε απ’ αυτό το παμπάλαιο μαγαζί που λέγεται χριστιανισμός – να μοιράζονται με τον ψεκασμένο το ίδιο παχνί· άντε, κλωτσώντας πότε πότε ο ένας τον άλλον…).

(φωτογραφία: ενώ ο δεξιά, που έχει μια ρημαδοκυβέρνηση, κοιτάει το μέλλον, ο αριστερά, που έχει ένα καλό πακέτο εξουσίας, κοιτάει το τραπέζι. Εκεί είναι απλωμένο το ταμπλώ της monopoly…)

Οι terminators διαθέτουν ειδικούς δημόσιων σχέσεων

Δευτέρα 5 Νοέμβρη. Τον Ιούλη του 2002 ο Muhammad Shahid Alam, πακιστανικής καταγωγής, καθηγήτης οικονομικών στο Northeastern university στη Βοστώνη (με ειδικότητα την ιστορία των ρατσιστικών οικονομικών πολιτικών των δυτικών κρατών στις αποικίες τους…) έγραψε ένα άρθρο στο γνωστό αμερικανικό αριστερό site CounterPunch, όπου σημείωνε ότι ένα ακαδημαϊκό / πανεπιστημιακό μπουκοτάζ στο ισραηλινό κράτος θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των βίαιων αντιδράσεων απ’ την μεριά των παλαιστίνιων. “Όταν οι νεαροί παλαιστίνιοι μάθουν ότι τα πανεπιστήμια όλου του κόσμου … στέκονται στο πλευρό τους” έγραψε “αυτό θα τους πείσει πως δεν είναι μόνοι τους· κι όταν σιγουρευτούν ότι έτσι συμβαίνει, μπορεί να πεισθούν να αναθεωρήσουν τις ενέργειές τους που τις καθοδηγεί η απελπισία”.

Ένα μήνα μετά η καθεστωτική ισραηλινή εφημερίδα Jerusalem Post έκανε αναφορά στο άρθρο του Alam κάτω απ’ τον τίτλο «Καθηγητής αμερικανικού πανεπιστημίου δικαιολογεί τις παλαιστινιακές τρομοκρατικές επιθέσεις». Ήταν διαστρέβλωση – σέντρα. Δυο μέρες μετά η αμερικανική Boston Herald έπιασε την κεφαλιά σε κενή εστία, προσθέτοντας την δική της «πινελιά» κάτω απ’ τον τίτλο: «Καθηγητής προκαλεί σοκ στο πανεπιστήμιο Northeastern υπερασπιζόμενους τους βομβιστές αυτοκτονίας».

Η διαστρέβλωση, η παραχάραξη, η συκοφαντία, η συσκότιση, η παραπληροφόρηση είναι στάνταρ εξοπλισμός της δημαγωγίας των αφεντικών και των εξουσιαστικών μηχανισμών τους (είτε σαν κράτη, είτε σαν μήντια, είτε όπως αλλιώς) – το ισραηλινό κράτος δεν είναι εξαίρεση. Μπορεί ο Γκαίμπελς να έμεινε στην ιστορία σαν ειδικός της ναζιστικής προπαγάνδας, όμως τα βασικά στοιχεία της μετατροπής του άσπρου σε μαύρο θα πρέπει να αναζητηθούν πολύ νωρίτερα. Στις θρησκείες και στις καθημερινές πρακτικές των αξιωματούχων τους· σίγουρα του χριστιανισμού.

Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, το πόσο έχουν εμπλουτιστεί αυτές οι τακτικές χάρη στα «νέα μέσα» (από internet και μετά). Θα ήταν ηλίθιο να πιστεύει κανείς ότι ο κυβερνοχώρος είναι ο «άλλος κόσμος όπου η αλήθεια βασιλεύει». Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην απέναντι μεριά. Στο πως και κάτω από ποιές συνθήκες τα καθεστωτικά ψέμματα βρίσκουν πρόθυμους αποδέκτες.

Παρά τις μόνιμες προσπάθειες των τεχνικών της όποιας εξουσίας (θρησκευτικής, πολιτικής, επιχειρηματικής) για να εξαφανίσουν κάθε αμφισβήτηση των «αληθειών» τους, η ιστορία του είδους μας αποδεικνύει ότι ποτέ δεν τα κατάφερναν. Ακόμα κι όταν ένοιωθαν σίγουροι ότι πέτυχαν. Η αμφισβήτηση θα μπορούσε να είναι ένα «στατιστικό ατύχημα» που διορθώνεται με την φυσική εξόντωση (ή το συστηματικό προβοκάρισμα) των αμφισβητιών. Προκύπτει όμως ότι η αμφισβήτηση των όποιων καθεστωτικών «αληθειών» δεν είναι ούτε ατομικό βίτσιο ούτε γενετική ανωμαλία. Είναι, μάλλον, το φυσιολογικό αποτέλεσμα της σκέψης (και της παρατήρησης) που είναι τόσο σύνθετες όσο η πραγματικότητα που τις περιβάλλει. Κι αυτήν την συνθετική ικανότητα της κριτικής την προκαλεί η ίδια η συνθετότητα της πραγματικότητας.

Συνεπώς, το στοίχημα των ειδικών της παραπλάνησης / αποπλάνησης δεν είναι απλά να γίνονται πιστευτά τα ψέμματά τους. Είναι, κυρίως, το να κρατούν μαζικά τους υποτελείς τους σε νηπιακή κατάσταση, από διανοητική, συναισθηματική και ηθική άποψη. Η επιτυχία των καθεστωτικών ψεμμάτων δεν έγκειται σ’ αυτά καθεαυτά· αλλά στη γενική διανοητική νωθρότητα, στην καλλιέργεια εξαρτημένων ανακλαστικών και συγκινησιακής πανούκλας – στο σύνολο της καθημερινής ζωής. Στην τελική, η πληθωρική και οργανωμένη παραγωγή σύγχισης («υπερπληροφοριακό βομβαρδισμό» ονόμασαν αυτήν την καθεστωτική τακτική κάποιοι πριν μερικές δεκαετίες, και ήταν εξαιρετικά εύστοχοι) μπορεί να δημιουργεί εκείνη την ομίχλη όπου κάθε κακούργος φαίνεται άγιος.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί η τόσο σύνθετη (αν και εξαιρετικά απλή στον πυρήνα της) χειραγώγηση της σκέψης; Ναι, μπορεί. Το πρώτο σχολείο που πρέπει να περάσει είναι αυτό της αυτο-αμφισβήτησης. Δηλαδή του τακτικού ελέγχου των όποιων συμπερασμάτων της, όχι από εξωτερική πίεση (όπου ο εγωϊσμός φτιάχνει θωρακίσεις) αλλά μάλλον σαν αυτο-έλεγχος. Αν υποστηρίζεις το «α» μπορείς να αντιμετωπίσεις το «-α» σε μια τίμια «εσωτερική» διανοητική αναμέτρηση όπου δεν θα κάνεις χάρες στο «α» σου;

Οι ειδικοί των δημόσιων σχέσεων είναι από πρακτική άποψη προαγωγοί του παραληρήματος. Η αντιμετώπιση του πυρετού των ταυτολογιών τους είναι ευκολότερη απ’ ότι φαίνεται· αλλά χρειάζεται πείσμα και ετοιμότητα να ξεφορτώνεται κανείς την διανοητική, συναισθηματική και ηθική σαβούρα που ως χτες τον είχαν πείσει ότι είναι η περιουσία του.

Η τέχνη θέλει θυσίες…

Δευτέρα 5 Νοέμβρη. Η σχεδιασμένη απ’ τον ίδιο τον Banksy καταστροφή ενός έργου του, μετά την σε πλειστηριασμό πώλησή του, ήταν μια έξυπνη εμπορική κίνηση εκ μέρους του: δεκαπλασίασε, ή μπορεί και να εκατονταπλασίασε την αξία του. Φυσικά ο ίδιος υποστηρίξε ότι ήταν μια πράξη «αμφισβήτησης» – ως εάν η αντίληψη για το «έργο τέχνης» να είναι ακόμα εκείνη του 1920… Υποστήριξε, επίσης, ότι η πρόθεσή του ήταν να γίνει όλο το χαρτί κομφετί αλλά (ανεξήγητα, και παρά τις πετυχημένες δοκιμές που είχε κάνει πριν) ο μηχανισμός καταστροφής εγγράφων που είχε ενσωματώσει στην κορνίζα του «κοριτσιού με το μπαλόνι» μπλόκαρε… Ο.Κ. κύριε Banksy – αλλά τα πράγματα είναι πιο απλά. Τώρα το μισοκατεστραμμένο χαρτί, με το μπαλόνι να έχει διασωθεί, μαζί με την κορνίζα και τον μηχανισμό, έχουν “καλλιτεχνική αξία”. Διαφορετικά, με ένα σωρό λουρίδες στα χέρια της, η αγοράστρια του έργου (αν είναι απλά θαυμάστρια και όχι μια persona σας) θα σας έκανε μήνυση· και θα είχατε πολλές αστυνομίες στο κατόπι σας.

Όμως το πιο ενδιαφέρον από την άποψη της διαχωρισμένης τέχνης στον 21ο αιώνα δεν είναι οι μηχανικές κουτοπονηριές α λα 20ος του Banksy αλλά η επιτυχία του τρίο των παριζιάνων που υπογράφουν σαν ομάδα με το όνομα Obvius. O ένας απ’ αυτούς κάνει το δικτατορικό του στην μηχανική μάθηση (machine learning). Δουλεύοντας μ’ έναν σύνθετο αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης οι Obvius τροφοδότησαν έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή με 15.000 έργα ζωγραφικής (μπορεί και κάποια του Banksy…) καθώς και μια (αλγοριθμοποιημένη) μέθοδο διάκρισης μεταξύ τους – και ομαδοποίησής τους με «αισθητικά κριτήρια». Εν τέλει, μετά απ’ αυτήν την εκπαίδευση (που κράτησε 4 χρόνια), η μηχανή ζωγράφισε. Το πορτραίτο του Edmond de Belamy. Ο πίνακας πουλήθηκε έναντι 432.500 δολαρίων, τιμή διπλάσια απ’ το «κορίτσι με το μπαλόνι» (πριν την ημικαταστροφή του).

Το εμπόριο τέχνης είναι ο ιδανικός χώρος ξεπλύματος «μαύρου χρήματος», συνεπώς η τιμή που έπιασε ο artificial intelligence πίνακας είναι δευτερεύον ζήτημα. Ο ιδιοκτήτης του θα τον επιδεικνύει στο μέλλον όχι αλλιώς παρά μόνο σαν “ο πρώτος πίνακας που φτιάχτηκε από τεχνητή νοημοσύνη”. Πιο ενδιαφέρον είναι το ερώτημα αν η διαχωρισμένη τέχνη πρόκειται να φύγει απ’ την μακρόχρονη «χειρωνακτική / σωματική» φάση της και να μηχανοποιηθεί όπως τόσες άλλες πλευρές των διανοητικών δραστηριοτήτων.

Η απάντησή μας είναι πως ενώ αυτό θα γίνει σύντομα τεχνικά εφικτό (είτε πρόκειται για την ζωγραφική, είτε για τον χορό, είτε για την γλυπτική) από κοινωνική άποψη θα μείνει περιθωριακό· πρόκληση, κυρίως, για τους ειδικούς της τεχνητής νοημοσύνης.

Γιατί έτσι; Επειδή (υποστηρίζουμε) η διαχωρισμένη τέχνη είναι μια αλληγορία πάνω στην ανθρώπινη δημιουργία αξίας. Και μάλιστα στη διαχρονικότητα αυτής της ανθρώπινης δημιουργίας αξίας, που εμφανίζεται ενσωματωμένη στο «έργο τέχνης» και στην «αντοχή του στο χρόνο». Η μηχανή (στη γενικότητά της) μπορεί να πετύχει μεγάλα «κατορθώματα», αλλά δεν δημιουργεί αξία – ακόμα και με την στενά εργασιακή έννοια· πολύ λιγότερο με την ευρεία έννοια της δημιουργικότητας.

Για να το πούμε σχηματικά: για τον μηχανικό ακροβάτη που κάνει απίστευτα νούμερα σε ύψος 100 μέτρων κανείς δεν θα πονέσει αν χάσει την ισορροπία του και γκρεμοτσακιστεί. Βίδες ήταν, βίδες έγινε.

Για τον ανθρώπινο ακροβάτη όμως; Η δική του αιώρηση, ναι – αυτή έχει (συναισθηματική) κοινωνική αξία, έστω και σαν θέαμα / υπόδειξη (της υπέρβασης) των ορίων που έχουν οι θεατές…

(φωτογραφία: Αν η ιδιόχειρη υπογραφή στο έργο τέχνης επικυρώνει την προέλευσή του, οι Obvious δεν είχαν κανένα πρόβλημα: το καλοπουλημένο πορτραίτο το υπογράφει μια μαθηματική διάταξη – σα να είναι γραμμένη με το χέρι.

Η συλλογή των «έργων του διάσημου αυτού καλλιτέχνη», αν υπάρξει τέτοια, θα εκτίθεται προσεχώς σε κάποιο τεχνολογικό μουσείο· μαζί με άλλες, προχωρημένες μηχανές· απ’ αυτές που θα διπλώνουν εφτά φορές για να μπαίνουν στην κωλότσεπη…)

Ο καπετάν Παναγιώτης με περικεφαλαία

Κυριακή 4 Νοέμβρη. – Κύριε Στίγκα ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, και για τα καλά σας λόγια. Πρώτη φορά έρχομαι στην εκπομπή σας, που έχει ένα θαυμάσιο τίτλο. “Σπαρτιάτες”. Ένα ιστορικό όνομα, με μεγάλη ιστορική παρακαταθήκη, αρκετά ίσως παρεξηγημένη από κάποιους, αλλά με μεγάλο πολιτισμό, μεγάλη ιστορία, και μεγάλο ηρωϊσμό. Πράγματα που τα χρειαζόμαστε τώρα, στην εποχή μας, πάααρα πολυυύ.

– Πάρα πολύ κύριε Λαφαζάνη. Πάρα πολύ… Κι εγώ που είμαι στον δεξιό, εθνικιστικό χώρο…

Σταματήσαμε εκεί, για να μη ξεράσουμε. Σίχαμα: ο καπετάν Παναγιώτης ξεκίνησε δυνατά την προεκλογική εκστρατεία του κόμματός του. Υπάρχει περίπτωση να μαζέψει κουκιά απ’ τους φασίστες; Πολύ θα το ήθελε αλλά…

Μπορεί όμως να προσπαθήσει. Με μια επόμενη ευκαιρία να εξηγήσει πόσο «παρεξηγημένη» είναι η «κρυπτεία»…

(Όποιοι ανέχονται τέτοιους τύπους μπορούν να ανεχτούν τα πάντα!)

Παιχνίδια με τις λέξεις

Παρασκευή 2 Νοέμβρη. Κυκλοφορούν διάφοροι που με φτηνή πονηριά παίζουν με τις λέξεις – με ολοφάνερο στόχο να ξελασπώνουν τα αγαπημένα τους κράτη. “Δεν μπορείς να λες ένα καθεστώς φασιστικό” υποστηρίζουν “αν σ’ αυτό υπάρχει μια κάποια ελευθερία του τύπου”. Αν ήταν στοιχειωδώς έντιμοι θα έπρεπε να πουν: δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις ένα τέτοιο καθεστώς φασιστικό με την παλιά, ιστορική έννοια της λέξης “φασισμός”.

Μένουν, όμως, οι καθεστωτικές μορφές ακίνητες και αναλλοίωτες μέσα στην ιστορική κίνηση; Ο Μουσολίνι (υποθέτουμε ότι είναι γνωστός…) είχε δώσει έγκαιρα αυτόν τον ορισμό: φασισμός (είχε πει) είναι η ένωση του κράτους και του κεφάλαιου. Εννοούσε την στρατηγική ένωσή τους. Τις δεκαετίες του ’20, του ’30, του ’40, του ’50, του ’60 και του ’70, αυτή η ένωση μπορούσε να γίνει μόνο με τους τρόπους που η τάξη μας γνώρισε στο πετσί της όχι μόνο στην ευρώπη, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου (απ’ την λατινική αμερική ως την αφρική και μεγάλα τμήματα της ασίας). Ποιός ιστορικός “νόμος” επιβάλλει, όμως, ότι η στρατηγική ένωση κράτους και κεφάλαιου θα γίνεται στον αιώνα τον άπαντα με τον ίδιο τρόπο; Ποιος “νόμος”, για να το ρωτήσουμε διαφορετικά, σταματάει την ιστορική διαλεκτική στην εξέλιξη των μορφών κυριαρχίας και εκμετάλλευσης παγώνοντάς την αποκλειστικά σε “περασμένες μορφές”; Ποιος «νόμος», για να το πούμε τελικά χοντροκομμένα, επιβάλλει ότι η παρακολούθηση και το φακέλλωμα θα γίνονται ανοίγοντας την χάρτινη αλληλογραφία των «υπόπτων» και όχι μέσα απ’ την ηλεκτρονική, καθολική παρακολούθηση των πάντων – αφήνοντάς τους «ελεύθερους» να λένε ό,τι θέλουν;

Κανένας τέτοιος ιστορικός νόμος δεν υπάρχει, κι ούτε θα ήταν δυνατόν να υπάρξει – κι εκεί έγκειται μια απ’ τις μεγάλες ατιμίες των φίλων του ενός ή του άλλου (φασιστικού, απαρτχάιντ…) κράτους. Αντίθετα, η γνώση, η μελέτη και η έρευνα της πραγματικής ιστορικής κίνησης (των μορφών κυριαρχίας και των μορφών εκμετάλλευσης) μας δείχνει ότι σε κοινωνίες υψηλής κατανάλωσης και εντατικά κατασκευαζόμενων “Εγώ” είναι χρήσιμες ορισμένες “δόσεις ελευθερίας”. Υπό δύο προϋποθέσεις. Πρώτον ότι εκτονώνουν τις πιθανότητες πραγματικής, πρακτικής αμφισβήτησης του χ ή του ψ καθεστώτος. Και, δεύτερον (σε άμεση σχέση με το πρώτο) ότι δεν θίγονται πρακτικά τα κεντρικά σημεία της στρατηγικής σύσφιξης του κράτους με το κεφάλαιο.

Δεν είναι, λοιπόν, αυτή καθεαυτή η “ελευθερία του τύπου” του ενός ή του άλλου βαθμού δείκτης του αν ένα σύγχρονο καθεστώς είναι φασιστικό. Αν υπάρχει τέτοια “ελευθερία τύπου” (όπως και διάφορες άλλες, ας πούμε κάποιες πολιτιστικές / καλλιτεχνικές “ελευθερίες”) το μόνο που επιτρέπεται να πει κάποιος έντιμα είναι ότι το καθεστώς αυτό δεν είναι φασιστικό σύμφωνα με τις νόρμες της “μοντέρνας”, ιστορικής ένωσης “φορντικού” κεφάλαιου και “φορντικού” κράτους. Κι ως εκεί.

Υπάρχει ένα άλλος δείκτης, πολύ πιο βασικός, για να αναγνωρίσει κανείς τον φασισμό, είτε στις μοντέρνες είτε στις μεταμοντέρνες μορφές του. Κι αυτός είναι ο πολιτικός αποκλεισμός μεγάλων τμημάτων της εργατικής τάξης. Αυτή είναι η μαύρη γραμμή που ενώνει όλες τις παραλλαγές του ιστορικού φασισμού (απ’ τον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό ως τον φασισμό του Φράνκο, κι απ’ τον Πινοσέτ ως το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος, με “δημοκρατία” ή χούντα): η απαγόρευση (ρητή ή υπόγεια) της πολιτικής αυτονομίας της εργατικής τάξης. (Τις λέξεις “πολιτική αυτονομία” τις χρησιμοποιούμε κυριολεκτικά: τα κομμουνιστικά κόμματα αλλά και οι αναρχικές οργανώσεις στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, στην ευρώπη, ήταν έκφραση αυτής ακριβώς της πολιτικής αυτονομίας της εργατικής τάξης, απέναντι σε κράτος και κεφάλαιο…)

Αυτή η απαγόρευση μπορεί να γίνεται πια (κι τέτοια είναι η αδιαπραγμάτευτη ιστορική διαλεκτική!) με πολλούς τρόπους. Η μεταμοντέρνα φάση του κεφάλαιου και του κράτους είναι και “πολυσυλλεκτική” και “εφευρετική”! Μπορεί να γίνεται με ανοικτή σωματική βία ή με υπόγεια ψυχοσυναισθηματική βία. Μπορεί να έχει φανερές “ελευθερίες” και υπόγειους καταναγκασμούς· ή να έχει μόνο απαγορεύσεις, αλλά για τους Άλλους… Για παράδειγμα, είναι φασισμός το να φυλακίζονται πολλές χιλιάδες προλετάριων και να τους απαγορεύονται ακόμα και τα στοιχειώδη, επειδή έχουν “λάθος φυλετικά χαρακτηριστικά”! Ή επειδή είναι αυτόχθονες. Ή επειδή ψήφισαν “λάθος κόμμα”! Επειδή έχουν “λάθος πολιτικούς εκπροσώπους” στους οποίους εμπιστεύτηκαν την πολιτικο-κοινωνική τους απελευθέρωση… Αλλά είναι επίσης φασισμός το να επιτρέπεται, μεν, μια κάποια “ελευθερία του τύπου”, να απαγορεύεται όμως το να πουν πρώην φαντάροι τι διατάχτηκαν να κάνουν σε βάρος αυτών των “απαγορευμένων” προλετάριων… Είναι φασισμός η επ’ αόριστο προφυλάκιση χωρίς δίκη τέτοιων “απαγορευμένων” υποκειμένων… Όπως είναι φασισμός η νόμιμη “ειδική νομοθεσία έκτακτης ανάγκης” σε βάρος τους…

Συνεννοήκαμε; Όχι βέβαια: με τους εγκάθετους και τους λακέδες δεν υπάρχει κανένα περιθώριο!!!

Δεν θέλουμε να τους πείσουμε – ξέρουν γιατί υποστηρίζουν αυτά που υποστηρίζουν! Ξέρουν αυτοί, ξέρουμε κι εμείς… Ωστόσο πότε πότε θα επανερχόμαστε σ’ αυτά τα θέματα – που μόνο θεωρητικά δεν είναι…

(Και επειδή η ασταμάτητη μηχανή έχει κάτι εφήμερο από κούνια, θα συνεχίσουμε με όλους τους διαθέσιμους τρόπους – ας μην υπάρχει αμφιβολία!)

(φωτογραφία: Πλάνο της μαύρης γραμμής…)

Όρτσα τα πανιά!

Παρασκευή 2 Νοέμβρη. Αν είναι σωστά τα νούμερα της δειγματοληψίας: με το 76% να ψηφίζει δαγκωτό το (χουντικό) “ελλάς – ελλήνων – χριστιανών”· με το 89% να ψηφίζει δαγκωτή την διαγαλαξιακή “ανωτερότητα του πολιτισμού του” (του ποιού;)· με το 52% να ψηφίζει δαγκωτή την απαγόρευση των εκτρώσεων και με το 70% να δηλώνει περήφανα ομοφοβικό, ε, ναι! Είναι η κατάλληλη στιγμή: δημοψηφίσματα για όλο το λαό!

Είναι αλήθεια ότι οι φαιορόζ το σκέφτονται για συνταγματική κατοχύρωση της δημοψηφισματικής “άμεσης δημοκρατίας”; Δεν ξέρουμε, αλλά είναι σίγουρο ότι ζουν ανάμεσά μας διάφοροι από άλλους γαλαξίες, που είναι πεπεισμένοι ότι οι έλληνες είναι βαθιά δημοκράτες…

Κακό στο κεφάλι τους (και στο κεφάλι μας). Όχι “άμεση δημοκρατία” άλλα άμεση δικτατορία των αφεντικών και των λακέδων τους θα γίνει η φάση.

Μήπως το γκουβέρνο να πάει καλύτερα για ψάρεμα – αντί να ψάχνει με ποιον άλλο τρόπο θα μας πηδήξει;