Η εποποιία

Τετάρτη 11 Σεπτέμβρη. Το 2017 ο συντηρητικός βουλευτής Jacob Rees-Mogg δήλωσε, φουσκωμένος από πατριωτισμό, ότι η έξοδος απ’ την ε.ε. είναι ισοδύναμη με τις μάχες του Agincourt, του Waterllo και του Trafaglar, και είναι αληθινή απόδειξη της δύναμης της βρετανίας… Τις κερδίζουμε όλες αυτές τις μάχες συμπλήρωσε με epic βεβαιότητα. (Όπως, περίπου, το ψόφιο κουνάβι κερδίζει τους εμπορικούς πολέμους…)

Τώρα αυτός ο τύπος είναι κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Bor-Duk· και είναι τόσο άνετος που βαριέται την αντιπολίτευση (φωτογραφία), οπότε κόντρα στα βρετανικά κοινοβουλευτικά ήθη, ρίχνει και καμιά τουφίτσα. Ο Μαρξ, μιλώντας για κάτι διαφορετικό, είχε γράψει κάπου ότι το παρελθόν βαραίνει πολύ πάνω στους ώμους των ανθρώπων, έτσι ώστε μπορεί να μην διακρίνουν καθαρά το παρόν και τον μέλλον των ίδιων των πράξεών τους. Για τον αγγλικό εθνικο-ιμπεριαλισμό το παρελθόν (κατάλληλα παραμορφωμένο για να βολεύει) δεν είναι βάρος. Είναι φτερά: μ’ αυτό θα πετάξουν οι brexiters ψηλά, πολύ ψηλά. (Όλοι οι φασίστες το ίδιο παθαίνουν: πετούν νοερά τόσο ψηλά στο «ηρωϊκό παρελθόν» ώστε χάνουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα· εκτός απ’ την ωμή βία)

Για τον Bor-Duk λένε (οι αντίπαλοί του) ότι έχει χάσει όλες τις κοινοβουλευτικές μάχες, πράγμα σωστό· αλλά δευτερεύον. Γιατί χάρη σ’ αυτές τις ήττες έχει κερδίσει ήδη ιδεολογικά τον πόλεμο που τον ενδιαφέρει: εγώ, ο στιβαρός πολιτικός άνδρας, ενάντια σε ένα κοινοβούλιο με παρακμιακή σύνθεση, που εδώ και 3 χρόνια δεν μπορεί να αποφασίσει τι θέλει! Και κυρίως δεν μπορεί να εκφράσει αποτελεσματικά την “θέληση του λαού” (το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος). Δεν είναι ο πόλεμος κατά της ε.ε. που ο Rees-Mogg φανταζόταν σα νικηφόρο· εκεί δεν υπάρχει ελπίδα νίκης… Είναι μάλλον ένας πόλεμος υπέρ του μπετοναρίσματος της διάχυτης μικροαστικής λεπενικής αθλιότητας, α λα βρετανικά. Και έχει επιχειρήματα πια ο Bor-Duk: γιατί, για παράδειγμα, το κοινοβούλιο που τον εμποδίζει και του βάζει τρικλοποδιές, δεν προκηρύσσει (πρόωρες) εκλογές ώστε να εκλεγεί ένας άλλος για την καρέκλα, να κάνει αυτά που ζητάει (το κοινοβούλιο) πριν τα τέλη του Οκτώβρη;

Κάποιοι θα έλεγαν πως ο «αντικοινοβουλευτισμός» που θα αξιοποιήσει τώρα ο Bor-Duk (με κλειστό το house of commons) είναι απλά το μέσο για την επίτευξη του «αντι-ευρωπαϊσμού». Όμως ο Bor-duk ήταν υπέρ της παραμονής στην ε.ε. (!) μέχρι λίγους μήνες πριν το δημοψήφισμα, όταν και θεώρησε ότι το πολιτικό του μέλλον σαν δεξιού βρίσκεται δίπλα στις «μάζες» των brexiters. Θα μπορούσε λοιπόν να ισχύει το αντίθετο: ο «αντιευρωπαϊσμός» να είναι το μέσο για την ευόδωση του «αντικοινοβουλευτισμού», όχι με την έννοια της πλήρους κατάργησης του κοινοβουλίου, αλλά υπέρ της ανάδειξης ενός «ηγέτη» με πυγμή, που μπορεί να κινείται ακόμα και κόντρα σ’ αυτό. (Ο Bor-Duk είναι θαυμαστής του Τσώρτσιλ…)

Όλες οι δειγματοληψίες δίνουν στον Bor-Duk αυξημένα ποσοστά αποδοχής απ’ τον «λαό». Πέρα όμως απ’ αυτές, οι μεταμοντέρνες πρωτοκοσμικές κοινωνίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συγκλίνουν (καθώς αντιλαμβάνονται την παγκόσμια κρίση / αναδιάρθρωση με μικροαστικούς τρόπους) σε κάτι προβλέψιμο (από εμάς). Συγκλίνουν σ’ ένα είδος αποπληθωρισμού των σημείων (των «συμβόλων» αν θέλετε) της δύναμης, της εξουσίας.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τα «καθυστερημένα» κοινωνικά υποκείμενα (συμπεριλαμβανόμενου του «καθυστερημένου» κεφάλαιου και των ιδιοκτητών του) νοιώθοντας «αδύναμα» μέσα στη δίνη της κρίσης / αναδιάρθρωσης συγκλίνουν στην αναζήτηση της δύναμης μέσα απ’ την πιο σφικτή ταύτισή τους με την μορφή κράτος· και, κυρίως, μέσα απ’ τον συγκινησιακό προσανατολισμό τους προς «ηγέτες με πυγμή».

Ο φετιχισμός της κατανάλωσης πουλάει τέτοια σύμβολα, μέσω των εμπορευμάτων. Αλλά αυτό προϋποθέτει υψηλή δυνατότητα κατανάλωσης. Όταν αυτή για διάφορα τμήματα των υπηκόων περιορίζεται, τότε το συμβολικό ρεπερτόριο της δύναμης και της εξουσίας είναι εύκολο να (ξανα)κρατικοποιηθεί…

Αυτό που πουλάει ο Bor-Duk έχει αγορά. Έχει ζήτηση. Κι όχι μόνο στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας. Φυσικά, τα διανοητικά και συγκινησιακά κοινωνικά, μαζικά δεδομένα των αρχών του 21ου αιώνα δεν είναι τα ίδια μ’ εκείνα πριν 100 χρόνια. Οι σημερινοί οπαδοί της δύναμης του ηγέτη είναι υποχρεωτικά πολύ πιο ρευστοί, πολύ πιο ανυπόμονοι σε σχέση με τις αρχές του 20ου. Η κοινωνική αντίληψη για τον χρόνο και την διάρκεια έχει αλλάξει, ανεξάρτητα από κομματικά γούστα και ηρωϊκές αναπολήσεις.

Οι brexiters που κοπαδιάζει πίσω του ο Bor-Duk, είτε δεν πιάνουν στο στόμα τους τα σύνορα μεταξύ βόρειας ιρλανδίας / ιρλανδίας· είτε, αν τα πιάνουν, είναι τόσο φασίστες ώστε νομίζουν ότι μπορούν να τσακίσουν τους καθολικούς… Κάτι που δεν κατάφεραν ούτε «τότε»…

Όταν ο Jacob Rees-Mogg έκανε την λίστα των βρετανικών νικών, δεν έβαλε μέσα ούτε την μαλλιοκούβαρα υποχώρηση απ’ την Δουκέρνη στην αρχή του Β παγκόσμιου, ούτε την συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Η ιδεολογία του “εθνικού μεγαλείου”, είτε του βρετανικού, είτε του γαλλικού, είτε του αμερικάνικου, είτε του ελληνικού, είναι μια κουρελού γεμάτη τρύπες. Γεμάτη ήττες ή συμβιβασμούς όχι και τόσο ηρωϊκούς.

Κι εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Κανένας ηγέτης, “στιβαρός” ή όχι, δεν θέλει να πέσει σε τρύπα, ακόμα κι αν εκεί τον σπρώχνει ο λαός “του”…

Η άλλη εκδοχή του Indian – Pacific…

Τρίτη 10 Σεπτέμβρη. Το ψόφιο κουνάβι, το έχουμε ξαναπεί, ψάχνει κάποιον που θα πάει γονατιστός (κάτω απ’ το βάρος των “κυρώσεων”, των “δασμών”, των τιμωριών, του στρατού, κάτω απ’ το αμερικανικό βάρος τέλος πάντων!) και θα τονώσει (φωτογραφικά κατά προτίμηση…) το πεσμένο του ηθικό. Βορειοκορεάτης; Ιρανός; Ταλιμπάν έστω; Όμως παρά τις βεβαιότητές του για την αποτελεσματικότητα του “αμερικανού βάρους”, όλοι του γυρνάνε την πλάτη. Το ψοφιοκουναβιστάν όλο και λιγότερο αντιμετωπίζεται, καν και καν, σαν απειλή με την οποία θα πρέπει οι στοχοποιημένοι να συνδυαλλαγούν ψάχνοντας συμβιβασμούς.

Η επίσκεψη του ιρανού υπ.εξ. Zarif στο Πεκίνο στα τέλη Αυγούστου (αμέσως μετά το σύντομο πέρασμά του απ’ το γαλλικό Biarritz…) πέρασε στα ψιλά. Κακώς. Για την ακρίβεια η σημασία που δόθηκε στις κουβέντες του με τον Macron ήταν δυσανάλογα μεγάλη για ένα μάλλον αμελητέο γεγονός δημόσιων σχέσεων, σε σχέση με το τι έκανε στην κινεζική πρωτεύουσα.

Λοιπόν: υπέγραψε μια 25ετή συμφωνία «οικονομικών σχέσεων» μεταξύ Τεχεράνης και Πεκίνου που, πρακτικά, συνιστά μεγάλης κλίμακας απόβαση του κινεζικού καπιταλισμού στην ιρανική επικράτεια. Τα μεγέθη είναι εντυπωσιακά το λιγότερο: κινέζικες επενδύσεις 280 δις δολαρίων στον πετροχημικό τομέα του κινεζικού καπιταλισμού, κι άλλα 120 δις δολάρια σε υποδομές μεταφορών και βιομηχανίας. Σε αντάλλαγμα το Πεκίνο θα αγοράζει ιρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο με έκπτωση 30% σε σχέση με την μέση διεθνή τιμή εξαμήνου καθε φορά· ενώ θα είναι η πρώτη προτίμηση του ιρανικού καθεστώτος για την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, την παραγωγή προϊόντων διύλισης, την σχετική τεχνολογία· ακόμα και το εξειδικευμένο προσωπικό που θα χρειάζεται κάθε φορά. Οι υποδομές που θα φτιαχτούν (δρόμοι, γραμμές τραίνων, τραίνα, γέφυρες, αγωγοί, εγκαταστάσεις υγροποίησης) και τα εργοστάσια θα είναι ενταγμένα στον κινεζικό σχεδιασμό για τους «δρόμους του μεταξιού». Αυτό σημαίνει κάποιες προεκτάσεις τους προς την τουρκία. Σ’ αυτόν τον τομέα (ειδικά τους αγωγούς) θα πάρει μέρος και μία τουλάχιστον ρωσική εταιρεία.

Επειδή η 25ετία είναι πολύς καιρός, η συμφωνία προβλέπει ότι η υλοποίησή της θα είναι «εμπροσθοβαρής»: θα ξεκινήσει εντατικά την 5ετία που αρχίζει τώρα, απ’ το 2020, κι αν στην εξέλιξη χρειαστεί επιπλέον χρήμα, θα δοθεί.

Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι αυτό: στην 25ετή συμφωνία προβλέπεται ότι 5.000 κινέζοι «security personnel» θα εγκατασταθούν στην επικράτεια του ιράν για την προστασία των κινεζικών project, και θα είναι διαθέσιμο επιπλέον προσωπικό και υλικά μέσα για την προστασία της διαρκούς μεταφοράς πετρελαίου, αερίου και πετροχημικών παραγώγων απ’ το ιράν στην κίνα, όποτε χρειαστεί, συμπεριλαμβανομένου του περσικού κόλπου….

Τι είδους θα είναι αυτό το «security personnel» είναι εύκολο να το φανταστεί ο καθένας. Το σύνταγμα του ιράν απαγορεύει βέβαια την δημιουργία ξένων βάσεων στο έδαφός του, από οποιονδήποτε. Θα χρειαστεί μια κάπως ελαστική ερμηνεία του· αυτά είναι απλά όταν μιλάμε για τέτοιες δουλειές.

Αν και η οικονομική σχέση Τεχεράνης Πεκίνου δεν ήταν κρυφή, αυτή η 25ετής συμφωνία σημαίνει ότι ο κινέζικος καπιταλισμός αποφάσισε να «υιοθετήσει» ουσιαστικά τον ιρανικό, φροντίζοντας και για την ασφάλεια των επενδύσεών του. Ακόμα και μόνο του αυτό θα ήταν αρκετό σαν καταστροφή των σχεδιασμών του ψοφιοκουναβιστάν να γονατίσει την Τεχεράνη με οικονομικά μέσα. Αλλά δεν είναι μόνο του. Προσθέστε και την ένταξη του ιράν στην (ρωσοκεντρική) «ευρασιατική οικονομική ένωση» και θα έχετε μια πληρέστερη εικόνα.

Όλα αυτά έχουν φυσικά και «γεωπολιτικές» συνέπειες: όσο περνάει ο καιρός τόσο γρηγορότερα η ευρύτερη μέση Ανατολή «γλυστράει» όπως η άμμος απ’ τα χέρια του αμερικανικού, του αγγλικού, του γαλλικού και του ισραηλινού ιμπεριαλισμού…. Κι όλο περισσότερο ακούγεται στη δύση όχι μόνο η κουβέντα του Macron (“η ηγεμονία της δύσης φτάνει στο τέλος της”) αλλά ότι ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας της ασίας…

Μόνο που δεν πρόκειται για σκυταλοδρομία! Πρόκειται για ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό…

(φωτογραφία: Πλάνο απ’ το κέντρο της Τεχεράνης)

Οι “άγγελοι” στα σκουπίδια

Τρίτη 10 Σεπτέμβρη. Ήταν η 1η Οκτώβρη του 1908, πριν έναν αιώνα και βάλε, όταν το πρώτο αυτοκίνητο T Model της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Ford βγήκε απ’ το εργοστάσιο για να πουληθεί. Ήταν ένα μοντέλο σχετικά φτηνό, προσιτό στις τσέπες της τότε αμερικανικής «μεσαίας τάξης» – κέρδισε την καρδιά της και τους τότε δρόμους. Το T Model, ο «επαναστατικός» τρόπος παραγωγής του (η αλυσίδα συναρμολόγησης σαν λογική ολοκλήρωση του ταιηλορισμού…), και ο αυτοκινητοβιομήχανος Henry Ford (με την αναδιάρθρωση στην οργάνωση της βιομηχανικής εργασίας) έμειναν σαν οι σημαίες της 2ης βιομηχανικής επανάστασης, και όχι μόνο στις ηπα: της μαζικής παραγωγής, του μεγάλου εργοστάσιου, της μαζικής βιομηχανικής εργατικής τάξης…

Χτες ο γνωστός «οίκος αξιολόγησης» moody’s υποβάθμισε τα ομόλογα της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford (τα χρέη της δηλαδή) στην κατηγορία Ba1· κοινώς σκουπίδια. Είχαμε γράψει γι’ αυτό (που φαινόταν στον ορίζοντα) πριν μήνες: η άλλοτε ναυαρχίδα της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας (και, για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα, του αμερικανικού καπιταλισμού) φλέρταρε εδώ και καιρό με τον “πάτο”. Τώρα τον έπιασε, αν και εκκρεμούν οι ανάλογες αξιολογήσεις άλλων “οίκων”. Που, πάντως, δεν αναμένεται να έχουν διαφορετική προσέγγιση.

Η Ford γλύτωσε την χρεωκοπία λίγο πριν το πιο πρόσφατο ξέσπασμα της κρίσης / αναδιάρθρωσης (2008…) με δανεισμό 23 δις δολαρίων. Τώρα χρωστάει 84 δις δολάρια, και δυσκολεύεται να ξεχρεώνει, σίγουρα για τα επόμενα 2 με 3 χρόνια. Έχει μπει εδώ και χρόνια σ’ ένα «πρόγραμμα αναδιάρθρωσης», το οποίο όμως θα αργήσει να αποδόσει· αν αποδόσει. Έχει ρευστό στη διάθεσή της (οπότε δεν χρεωκοπεί). Αλλά μια Ford στο Ba1 είναι «ένας καπιταλιστικός άγγελος στα σκουπίδια».

Πως απέτυχε αυτή η αμερικανική «πολυεθνική»; Πολλά μπορούν να ειπωθούν (και έχουν γραφτεί κατά καιρούς), αλλά το βασικό είναι ότι έχει ηττηθεί στον παγκόσμιο ενδο-καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Και (παρότι όχι απίθανο) θα είναι δύσκολο να «σωθεί» τελικά, αφού η Αλλαγή Παραδείγματος στην κίνηση των οχημάτων δεν αφήνει πολλά κενά στην παγκόσμια αγορά. Πάντως κανένα ψόφιο κουνάβι δεν πρόκειται (και δεν μπορεί) να κάνει αύριο ή σε έξι μήνες την “Ford first”…

Ωστόσο η δανειοληπτική «πτώση» του άλλοτε διαμαντιού στο στέμμα του αμερικανικού καπιταλισμού, μεγέθους 84 δις, μπορεί να αποδειχθεί «σταγόνα στον ωκεανό». Οι «ειδικοί» φοβούνται πως αυτή θα είναι η αρχή για μια γενικευμένη «πτώση» των δανείων πολλών αμερικανικών επιχειρήσεων που δεν τα καταφέρνουν· ένα συνολικό ποσό γύρω στο 1 τρις δολάρια. Ένας «σεισμός» στην αγορά των εταιρικών junk bonds είναι εύκολο να επεκταθεί σαν πανικός αλλού.

Αν η «πτώση» της Ford συμπαρασύρει κι άλλους, το φινάλε θα είναι πράγματι grand. Ταιριαστό, απ’ την ανάποδη, με την αφετηρία…

Τα σκουπίδια στην μπρίζα

Τρίτη 10 Σεπτέμβρη. Θα υπέθετε ίσως κάποιος ότι η δανειοληπτική πτώση της Ford συμπίπτει με την άνοδο μιας άλλης αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, της Tesla· και πως κατά συνέπεια το παλιό πεθαίνει ενόσω έχει γεννηθεί το καινούργιο (διαμάντι).

Όμως τα νέα για την persona Elon Musk (ή, πιο σωστά, για την «περιπέτειά» του στην αυτοκινητοβιομηχανία) δεν είναι ευχάριστα. Η Tesla παραμένει σταθερά ζημιογόνος (την βγάζει με δάνεια και με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου) και, κυρίως, δεν φαίνεται ικανή να πετύχει ένα επίπεδο παραγωγής που να αντιστοιχεί στη σχετική ζήτηση. Αυτό οφείλεται στο ότι ο Musk πρώτα επέδειξε το ηλεκτρικό αυτοκίνητο (σε διάφορες εκδοχές) σαν πρότυπο και μετά άρχισε να μαζεύει λεφτά για να φτιάξει τα εργοστάσια για την κατασκευή του. Η τελευταία του ελπίδα είναι ένα υπό κατασκευή εργοστάσιο στην κίνα.

Όμως… Ενώ ξεκίνησε χωρίς ανταγωνιστές στο είδος, τώρα αυτοί φυτρώνουν σαν μανιτάρια, όχι μόνο στην κίνα (πάνω από 100 κατασκευαστικές ηλεκτρικών αυτοκινήτων) ή στην ιαπωνία και τη νότια κορέα, αλλά και στην ευρώπη. Με υπαρκτά εργοστάσια και έτοιμες γραμμές παραγωγής…

Διάφοροι υποστηρίζουν ότι η Tesla είναι τελειωμένη ιστορία… Θα φανεί οριστικά τους επόμενους μήνες. Πάντως οι προβλέψεις δείχνουν ότι ακόμα κι αν επιβιώσει σαν φίρμα, το «Tesla first» δεν έχει πια καμμία προοπτική.

Στο mass shooting πάντως το ψοφιοκουναβιστάν είναι αδιαφιλονίκητος παγκόσμιος πρωταθλητής!

(φωτογραφία: Ο Musk συμμετείχε πριν λίγες ημέρες σ’ ένα «debate» στη Σαγκάη, μαζί με τον Jack Ma, της Alibaba, με θέμα το μέλλον της ανθρωπότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Musk, ένας αποτυχημένος αμερικάνος επιχειρηματίας αλλά τυχερός ως τώρα «πλασιέ» και συλλέκτης χρηματοδοτήσεων, ήταν εξαιρετικά απαισιόδοξος. Αντίθετα ο Ma, ένας πετυχημένος επιχειρηματίας, ή έστω πετυχημένη βιτρίνα του Πεκίνου, προσπαθούσε να τον συμμαζέψει. Οι άνθρωποι θα είναι πάντα εξυπνότεροι απ’ τις μηχανές υποστήριξε.

Εξαρτάται απ’ το τι πουλάνε – θα λέγαμε. Οι άνθρωποι ή/και οι μηχανές… Να θυμίσουμε ότι ο Musk κυρίως πουλάει τρέλα. Για παράδειγμα η πρότασή του να βομβαρδιστεί ο Άρης με πυρηνικά για να γίνει κατοικήσιμος απ’ το είδος μας…

Με τέτοια μυαλά έχει δίκιο να ανησυχεί για τη νοημοσύνη των μηχανών. Ακόμα κι ένας θερμοσίφωνας φαίνεται ώρες ώρες εξυπνότερος μπροστά του…)

Τον λέοντα, τον λέοντα! 1

Σάββατο 7 Σεπτέμβρη. Ο Bor-Duk είναι γνωστός ψεύτης. Έχει απολυθεί όχι μία αλλά δυο φορές από μήντια (όταν παρίστανε τον δημοσιογράφο) με αφορμή της ψευτιές του. Αλλά το ψέμα είναι “τρόπος ζωής”. Για παράδειγμα, ενώ είχε αποφασίσει να ζητήσει απ’ την αυτού μεγαλειότητα το γερό κλείσιμο του κοινοβουλίου δύο βδομάδες πριν ανακοινωθεί, το απέρριπτε μετά βδελυγμίας κάθε φορά που του γινόταν τέτοια ερώτηση· μέχρι που το έκανε.

Τώρα απορρίπτει μετά βδελυγμίας το ότι θα παραιτηθεί, για να προκαλέσει πρόωρες εκλογές. Ωστόσο αυτό θα κάνει, με την βοήθεια των 200 βουλευτών που ελέγχει. Και θα το κάνει όχι μετά αλλά πριν την 31η Οκτώβρη. Γιατί αν παραιτηθεί αφού θα έχει ζητήσει μια ακόμα παράταση απ’ την ε.ε., θα είναι εύκολο να χαρακτηριστεί «προδότης»…

Όλα έχουν στρωθεί για να αναδυθεί σαν ο «φύλακας της θέλησης του λαού» (του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος του 2016), εν όψει των νέων εκλογών. Στα μάτια των οπαδών του (ή των οπαδών του Farage, που είναι πια το ίδιο) κάθε ενέργεια σε βάρος του Bor-Duk (από βουλευτές και λόρδους) είναι απόδειξη του ότι όλα τα υπόλοιπα κόμματα (και ο κοινοβολευτισμός σα σύστημα…) απλά συνωμοτούν για να κρατήσουν με το ζόρι τον βρετανικό λέοντα φυλακισμένο στον ευρωπαϊκό ζωολογικό κήπο.

Είναι αναγκαίο να θυμίσουμε τα πολύ πρόσφατα αποτελέσματα των ευρωεκλογών (Μάης 2019) στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας (εκλογών απ’ τις οποίες, κάλλιστα και λογικά, οι οπαδοί της εξόδου θα έπρεπε να απέχουν καταγγέλοντάς τες· ωστόσο η συμμετοχή ήταν η δεύτερη πιο υψηλή απ’ το 1979, στο όχι σπουδαίο πάντως 37%).

Σ’ αυτές τις (ευρω)εκλογές λοιπόν, ο φασίστας και απατεώνας Farage, φτιάχνοντας έναν συνδυασμό στο πόδι με το όνομα “brexit party”, πήρε 30,74% (ερχόμενος μακράν πρώτος). Ενώ οι επίσημοι συντηρητικοί γκρεμοτσακίστηκαν πέφτωντας στο 8,8%…. Γκρεμοτσακίστηκαν, επίσης, και οι εργατικοί (πήραν μόνο 13,72%) ενώ κερδισμένοι βγήκαν οι καθαρά και χωρίς εσωτερικές διαφωνίες υπέρ της παραμονής στην ε.ε. «φιλελεύθεροι», με 19,75% (από 7% στις προηγούμενες…) Σχετικά ενισχυμένοι βγήκαν και οι «πράσινοι», επίσης υπέρ της παραμονής (στο 11,76% από 7,9%).

Τον λέοντα, τον λέοντα! 2

Σάββατο 7 Σεπτέμβρη. Από εκείνη την στιγμή και μετά έγινε σαφές ότι ο κίνδυνος για τους toris, το ιστορικό κόμμα της αγγλικής αστικής τάξης, δεν είναι απλά τεράστιος… Η «γεωγραφία» που διαμορφώθηκε σ’ εκείνες τις κάλπες είναι από μόνη της βαθύς γκρεμός. Και παρότι εκείνο το αποτέλεσμα αποτελεί έκφραση του πως ένα και μόνο ζήτημα (αυτό της «εξόδου» απ’ την ε.ε. αλλά και του «είδους» της) μπορεί να ανακατέψει συνολικά τον βούρκο της ολιγαρχικής «δημοκρατίας» βγάζοντας στην επιφάνεια τέρατα, η διάταξη (των αποτελεσμάτων) ήταν πράγματι τρομακτική· απ’ την σκοπιά της βρετανικής πολιτικής ιστορίας.

Παραδοσιακά / ιστορικά στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας εναλλάσσονται στο γκουβέρνο δύο κόμματα, οι τόρις (η «δεξιά») και οι εργατικοί (η «αριστερά»). Οι φιλελεύθεροι είναι γενικά ένα μικρό ενδιάμεσο κόμμα, εφεδρεία για περίπτωση κυβερνητικής ανάγκης. Και ξαφνικά, στην μεν «δεξιά» εμφανιζόταν να ηγεμονεύει μακράν ένας εσμός παλιάτσων τροφοδοτούμενος όμως απ’ τον μαζικό κοινωνικό ανορθολογισμό της «ηρωϊκής εξόδου»· η «αριστερά» πήγαινε στον διάολο, ενώ οι «φιλελεύθεροι» (επίσης «δεξιά» αλλά ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκή) εμφανιζόταν σαν ο δεύτερος πυλώνας εξουσίας. Πρακτικά (και μ’ έναν βαθμό γενίκευσης), οι μεν “brexiters” πήγαιναν στον Farage, οι δε «remainers» στους «φιλελεύθερους» και στους πράσινους. Όμως αυτό είναι σχήμα αντιπαλότητας κατάλληλο για μπάλα· όχι για διοίκηση από gentlemen…

Για τους διαλεκτικούς υλιστές (η ασταμάτητη μηχανή θεωρεί ότι ανήκει σ’ αυτό το υπό εξαφάνιση είδος…) τα αποτελέσματα του περασμένου Μάη είναι ένα σύμπτωμα. Ωστόσο το να «αντιμετωπιστεί το σύμπτωμα» είναι η αναμενόμενη πρώτη αντίδραση από καθεστωτικούς κάθε είδους. Και ο Bor-Duk έχει αναλάβει αυτό: να επαναπατρίσει τον μέγιστο αριθμό ψηφοφόρων των συντηρητικών, όχι βέβαια αλλάζοντας τα μυαλά τους, αλλά αναλαμβάνοντας την πολιτική τους έκφραση…. Σε σχέση με τον Nigel Farage o Bor-Duk είναι «τέλειος» με βάση τα κριτήρια της εξουσίας στην αγγλία. Κι αφού η (κοινωνική) δεξιά στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας έχει αποκτήσει λεπενικές ιδέες (δεν είναι μόνο η «έξοδος», αλλά και ο ρατσισμός ή/και η νοσταλγία των παλιών αυτοκρατορικών μεγαλείων, και φυσικά αυτή η «απλοϊκότητα» που σπάει κόκκαλα…) ένας γόνος της μπουρζουαζίας, ο Bor-Duk, και όχι ένας τυχάρπαστος τύπου Farage θα πρέπει να ηγηθεί του ρεύματος· σαν θεμιτό «πρόσωπο εξουσίας».

Με αυτά τα δεδομένα, όλα τα μπλόκα που η ενωμένη αντιπολίτευση (συν τους φυγάδες συντηρητικούς) βάζει στις διακηρύξεις του Bor-Duk, είναι πρακτικά η συμβολή της στην προσπάθεια διάσωσης των συντηρητικών· και μαζί μ’ αυτούς, της διάσωσης της πολιτικής τάξης στο Λονδίνο.

Ωστόσο η «αντιμετώπιση του συμπτώματος» δεν τελειώνει με την εκλογική ανασύνταξη των συντηρητικών πίσω απ’ τον Bor-Duk. Όσο εκκρεμεί το brexit – τι brexit – πως brexit, κι όσο πηγαίνει από «αναβολή» σε «παράταση» και από «παράταση» σε «αναβολή», τόσο θα ανακατεύεται ο βούρκος.

Φαίνεται πως είτε με την τωρινή είτε με οποιαδήποτε μελλοντική σύνθεσή του το αγγλικό κοινοβούλιο, ή θα έχει μια (κυβερνητική) πλειοψηφία καθαρά λεπενική (οπότε ο βρετανικός λέων θα εκσφενδονιστεί στο άπειρο) ή οι remainers θα κάνουν την καρδιά τους πέτρα και θα ψηφίσουν την μόνη υπαρκτή συμφωνία εξόδου· εκείνη που υπέγραψε η δόλια κυρά May.

Εκ των υστέρων μια χαρά φαίνεται το δεύτερο σαν γιατρικό για την «αντιμετώπιση του πυρετού»… Για το σύμπτωμα.

Όσο για τα αίτια; Απευθυνθείτε στον κυρ καπιταλισμό!

Γύρω γύρω απ’ τη φωτιά – καίγονται…

Τετάρτη 4 Σεπτέμβρη. Αν ο Γαβράς μέχρι έναν Γιάνη έφτανε να σκηνοθετήσει, οι επόμενοι Monty Python πρέπει να μαζεύουν υλικό για «σειρά» με θέμα το Brexit. Θα σπάσει ταμεία.

Χτες ο Bor-Duk έχασε μια μάχη· ίσως για να κερδίσει τον πόλεμο. Με 328 ψήφους (όλη η αντιπολίτευση συν 21 δικούς του βουλευτές) έναντι 301 εγκρίθηκε η απόφαση να κουβεντιαστεί (και να ψηφιστεί) σήμερα νόμος που θα απαγορεύει ένα μαλλιοκούβαρα ξεσφήνωμα του βρετανικού λέοντα χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου. Μια κίνηση περιορισμένης ευθύνης και διάρκειας (εκ μέρους της αντιπολίτευσης), και θα το εξηγήσουμε.

Ο Bor-Duk αντεπιτέθηκε λέγοντας ότι θα κηρύξει πρόωρες εκλογές, για τις 14 Οκτώβρη. Χρειάζεται, όμως, την έγκριση των 2/3 της βουλής των κοινοτήτων. Που χτες το βράδυ δεν την είχε… Ο Corbyn (που αποδεικνύεται πανηγυρικά κατώτερος των περιστάσεων…) είπε ότι οι εργατικοί θα ψηφίσουν για πρόωρες εκλογές αφού πρώτα (σήμερα) εγκριθεί ο νόμος φρένο στην μαλλιοκούβαρη έξοδο. Ε, και;

Ο Bor-Duk θα κατέβει στις εκλογές για να ολοκληρώσει την δουλειά που έμεινε μισή το καλοκαίρι του 2016: να ηγηθεί ενός κόμματος που τυπικά θα είναι οι «τόρις», και ουσιαστικά θα είναι σε μεγάλο βαθμό ένα λεπενικό κόμμα α λά ενγκλέζ. Ένα κόμμα με ψηφοφόρους Farage… Θα προπαγανδίζει ότι οι «άλλοι» (όλοι οι άλλοι…) δεν αφήνουν τον αγγλικό λαό να βρει το ιστορικό του πεπρωμένο έξω απ’ την ε.ε., βάζοντας συνέχεια διαδικαστικά προσκόμματα. Θα έρθει πρώτος σ’ αυτές τις εκλογές. Κι αν καταφέρει να φτιάξει κυβέρνηση μαζί με τους φασίστες του dup (απ’ την βόρεια ιρλανδία) θα έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία είτε για να αλλάξει τον αυριανό νόμο· είτε για να εγκρίνει την μαλλιοκούβαρη έξοδο. Αν, πάλι, για οποιονδήποτε λόγο, δεν μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση, θα αφήσει τους υπόλοιπους να ψάχνονται: brexiters, μισοbrexiters και remainers…

Φαίνεται αδύνατο για την «παλιότερη δημοκρατία» στη δύση, τον «λαό» και τους εκπροσώπους του, να παραδεχτούν ότι έχουν παρακμάσει τόσο ώστε ένα δημοψήφισμα ένα καλοκαίρι του 2016 ήταν, απλά, η παρέλαση των «ξεγελασμένων»… Τους είναι, όμως, αδύνατο κι αυτό: να κουβεντιάσουν για τα σύνορα (ή μη σύνορα) βόρειας ιρλανδίας / ιρλανδίας καθαρά, και με το όνομα των πραγμάτων…

Ο βρετανικός λέων, σφηνωμένος ή όχι, τρώει την ουρά του…

Το φάντασμα της “πνευματικής ιδιοκτησίας”

Τετάρτη 4 Σεπτέμβρη. Προκειμένου να δικαιολογήσει τους δασμούς που απελπισμένα επιβάλλει το ψοφιοκουναβιστάν στις εισαγωγές απ’ την κίνα, μεταξύ άλλων κατηγορεί το Πεκίνο ότι κλέβει την αμερικανική «υπέροχη» τεχνολογία. Έχει κανείς στον κόσμο το know how της Huawei στις 5G επικοινωνίες για να το κλέψουν οι κινέζοι; Όχι – άρα πρόκειται για πρωτότυπη παραγωγή… Έχει κανείς στον κόσμο το κινεζικό know how στις κβαντικές επικοινωνίες; Όχι – άρα πρόκειται για πρωτότυπη παραγωγή… Έχει στείλει κανείς διαστημικό όχημα στη «σκοτεινή» πλευρά του φεγγαριού, με ενδιάμεσο δορυφόρο επικοινωνίας; Όχι – άρα πρόκειται για πρωτότυπη παραγωγή… Ακόμα κι αν η κινεζική κατασκοπεία «έκλεψε» ή «αντέγραψε», αυτό αφορά πια παλιότερα τεχνολογικά στάδια…

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κι άλλα τέτοια. Για παράδειγμα, όταν η γερμανική siemens έφτιαξε εργοστάσιο στην κίνα για την κατασκευή ηλεκτρικών / μαγνητικών τραίνων, εκτίμησε ότι οι κινέζοι μηχανικοί θα χρειαστούν δεκαετίες για να καταλάβουν την τεχνολογία. Μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια τα κινέζικα τραίνα υψηλών ταχυτήτων ήταν το ίδιο καλά (αν όχι καλύτερα) απ’ τα γερμανικά, φτηνότερα, εξίσου αξιόπιστα· οι αντίστοιχες κινεζικές εταιρείες θεωρούνται πλέον «world leaders» στον τομέα. Το καθεστώς Xi άρχισε να απλώνει με ρυθμό πολυβόλου γραμμές και γέφυρες στην επικράτεια, οπότε η κινεζική κατασκευή των μαγνητικών τραίνων ωρίμασε… Το ίδιο έγινε με την βιομηχανία φωτοβολταϊκών. Στην κατασκευαστική τεχνολογία (ειδικά στις μεγάλες και δύσκολες γέφυρες) οι κινέζοι μηχανικοί εφαρμόζουν τεχνικές που μοιάζουν απίστευτες: δεν είναι τυχαίο ότι αναλαμβάνουν πια τέτοια έργα παντού στον κόσμο…

Στις ηπα η ψύχωση ότι «μας κλέβουν και μας εκμεταλλεύονται οι κινέζοι» πλανάρει πάνω σ’ ένα παχύ σύννεφο φαντασιώσεων. Το κινεζικό κονσόρτσιουμ crrc ανέλαβε να φτιάξει συρμούς του μετρό για τις αμερικανικές πόλεις. Πρότεινε να φτιάξει εργοστάσια στις ηπα, για να γίνεται εκεί το 60% της κατασκευής… Όταν, ωστόσο, το crrc παρέδωσε τον πρώτο συρμό στη Βοστώνη, το σχόλιο του βουλευτή Chuck Schumer ήταν πως «ανησυχεί ότι μέσω αυτών των τραίνων οι κινέζοι θα κατασκοπεύουν τους αμερικάνους»… Η δε βουλευτίνα Harley Rouda το τερμάτισε. Πρότεινε να ψηφιστεί νόμος που θα απαγορεύει δολάρια απ’ τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό να πηγαίνουν σε τραίνα μετρό φτιαγμένα απ’ το crrs. Δεν είναι δυνατόν… δήλωσε … τα χρήματα των σκληρά εργαζόμενων αμερικάνων να πηγαίνουν σε κινέζικες εταιρείες που υπονομεύουν τις δικές μας που είναι τόσο κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια.

Μια μικρή λεπτομέρεια: δεν υπάρχει αμερικανική εταιρεία κατασκευής τέτοιων συρμών εδώ και δεκαετίες…. Ίσως, για πατριωτικούς λόγους, οι αμερικάνοι θα πρέπει να ξεχάσουν τα μετρό· ας πηγαινοέρχονται στις δουλειές τους με τα πόδια…

Όπως έγινε με τα αφεντικά των «3 μεγάλων» πριν μερικές δεκαετίες έτσι και τώρα οι παραισθήσεις μεγαλείου κυριαρχούν… Κι όχι μόνο στο ψοφιοκουναβιστάν… Ωστόσο άλλο πράγμα ο καπιταλισμός σαν σύστημα και άλλο οι καπιταλιστές και οι υποτακτικοί τους σαν άτομα…

Διάφορα φαντάσματα πλανώνται πάνω απ’ την δύση (αλλά κανένα δεν είναι του κομμουνισμού)

Τετάρτη 4 Σεπτέμβρη. Η επική πολιτική ανάδυση των αντιδραστικών σε διάφορα σημεία του «αναπτυγμένου» δυτικού πρώτου κόσμου μπορεί να φαίνεται αναπόφευκτη λόγω «δημοκρατίας». Στην πραγματικότητα όμως, από μέσα και από έξω, τρώει το τελευταίο ψαχνό αυτών των υποτιθέμενων «δημοκρατιών», που στην πράξη είναι εδώ και πολλά χρόνια ολιγαρχίες.

Όταν οι κινέζοι υποστηρικτές του «κόμματος – κράτους» α λα 21ος αιώνας και 4η βιομηχανική επανάσταση ειρωνεύονται αυτές τις «δημοκρατίες» όπου (υποστηρίζουν) ρωτιούνται οι «λαοί» για πράγματα που αγνοούν μόνο και μόνο για να βγάζουν τα λεφτά τους οι κόλακες και οι δημαγωγοί, υποδεικνύουν κάτι που συμβαίνει ήδη στην «παλιότερη δημοκρατία της δύσης» και στην «χώρα της ελευθερίας»: οι διάφοροι ακροδεξιοί αναδεικνύονται σαν πολιτική εξουσία όχι επειδή έχουν το πλήρες σχέδιο της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, αλλά επειδή αποτελούν μια μεταβατική φάση. Προς ένα σύστημα εξουσίας που θα θυμίζει σταθερά στους υπηκόους ότι είναι ικανοί να καταναλώνουν (και να αυτοκαταναλώνονται) αλλά ανίκανοι να καταλάβουν την συνθετότητα της οργάνωσης της (κοινωνικής) παραγωγής και αναπαραγωγής. Ανίκανοι, σα να λέμε, να παράξουν πολιτική.

Η μετατόπιση απ’ τις ολιγαρχίες σε πιο «σφικτές» και «πειθαρχικές» νεοκρατικές εξουσίες και δομές θα φτάσει κάποια στιγμή να θεωρείται ακόμα και σαν «ανακουφιστική». Τύποι σαν τον Bor-Duk ή το ψόφιο κουνάβι (μεταβατικές περσόνες) είναι γελοίοι… Αν, όμως, προσέξει κανείς χωρίς προκαταλήψεις τι λένε και τι κάνουν, είναι εύκολο να καταλάβει τι είδους είναι η «κοινωνική αποδοχή» που απολαμβάνουν.

Είναι πιο δύσκολο (αλλά όχι αδύνατο) να καταλάβει τίνος την απουσία αξιοποιούν…

Peace brothers (?)

Κυριακή 1 Σεπτέμβρη. … Σ’ αυτή τη φάση η άνοδος της κίνας δεν μπορεί να εμποδιστεί. Αυτή η χώρα είναι απλά πολύ μεγάλη και πολύ δυνατή για να μποϋκοταριστεί ή να ανασχεθεί. Σε τελευταία ανάλυση η επιθυμία του κινεζικού λαού να μοιραστεί την παγκόσμια ευημερία είναι εντελώς νόμιμη. Η δύση δεν μπορεί παρά να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη νέα υπερδύναμη, υπερασπίζοντας ταυτόχρονα τις αξίες της. Η άνοδος της κίνας – και του κινεζικού συστήματος – αναπότρεπτα θα δημιουργήσει μεγαλύτερο ανταγωνισμό, κι αυτές οι νέες αντιπαλότητες θα πρέπει να λύνονται ειρηνικά με κάθε κόστος. Ένας κόσμος με 8 δισεκατομύρια ανθρώπους δεν αντέχει μια παγκόσμια σύγκρουση…

Τάδε έφη ο απ’ το 1998 ως το 2005 γερμανός υπ.εξ. (και εξτρεμιστής στα νειάτα του) «πράσινος» Joscha Fischer. Αποσυρμένος απ’ την γερμανική πολιτική σκηνή και μάλλον ξεχασμένος, πριν πάνω από 2,5 χρόνια «αποχαιρετούσε την δύση» εξαιτίας της εκλογής του ψόφιου κουναβιού (Sarajevo.pdf νο 113Α, Γενάρης 2017). Τώρα κατηγορεί τον αμερικανό πρόεδρο για «κινέζικο δούρειο ίππο», επειδή «κάνει ό,τι μπορεί για να υπονομεύσει την αξιοπιστία του δυτικού μοντέλου». Όχι, δεν τον λέει πράκτορα του Xi!

Δεν τον θεωρούμε καθόλου χαζό. Καταλαβαίνει περισσότερα απ’ όσα γράφει. Ενώ πράγματι ο κινέζικος καπιταλισμός είναι «too large too…» η ανάδειξη ακροδεξιών «ηγετών» στα δυτικά κράτη είναι ένα είδος πολιτικής έκφρασης του στριμώγματος των αντίστοιχων καπιταλισμών απ’ τις παγκόσμιες (και ραγδαίες) αλλαγές που προκαλεί όχι μόνο η μη ελέγξιμη «άνοδος» της κίνας αλλά και όλων των ασιατικών (και μη) κρατών που έχουν επιλέξει να δεθούν με την κινεζική καπιταλιστική εξέλιξη.

Σε τέτοιες συνθήκες ο καπιταλιστικός «κόσμος των 8 δισεκατομυρίων» είναι δυστυχως μικρός για να χωρέσουν όλοι. Και μικραίνει γρήγορα· κυρίως για εκείνο το κράτος που πρόλαβε για λίγο να καμαρώσει πως είναι «η μόνη υπερδύναμη του πλανήτη», απολαμβάνοντας τα οφέλη απ’ την θέση του.

Η «παγκόσμια σύγκρουση» που ο πρώην γερμανός υπ.εξ. θεωρεί πέρα απ’ την αντοχή του κόσμου έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Παράξενο ή όχι (διαλέγει ο καθένας ανάλογα με την ανάλυσή του) εκείνο που την επιταχύνει δεν είναι μόνο (ή τόσο) η γρήγορη ανάπτυξη του κινεζικού καπιταλισμού, όσο το γεγονός ότι η πρώην «υπερδύναμη» που παρακμάζει δεν έχει κανένα ιστορικό παρελθόν «πτώσης». Δεν έχει, είτε σαν κοινωνία λευκών προτεσταντών είτε σαν «αξιωματούχοι» οποιουδήποτε είδους, συλλογική μνήμη διαχείρισης της όποιας υποτίμησης του κράτους και του κεφάλαιού της στον διεθνή καταμερισμό. Το ψοφιοκουναβιστάν έχει σαν εθνική ταυτότητα το «ατσαλάκωτο» και την διαρκή επέκταση· την ιδέα ενός εξαιρετικού κράτους, εν μέρει «ιεραποστολικού», εν μέρει στρατοαστυνομικού. Δεν μπορεί να υποχωρήσει συντεταγμένα, όπως θα πρότεινε μια πραγματιστική λογική. Απ’ όπου υποχώρησε (βιετνάμ, νοτιοανατολική ασία) το έκανε αφού πριν είχε σκοτώσει, κάψει και καταστρέψει ό,τι περισσότερο μπορούσε…

Κι έτσι τώρα παραδέρνει, προσπαθώντας να φρενάρει και να περιορίσει το Πεκίνο: απ’ την μια μεριά νομίζει ότι θα πετύχει «περικυκλώνοντας» στρατιωτικά την ευρασία· απ’ την άλλη νομίζει ότι θα πετύχει «ακρωτηριάζοντας» τις ροές χρήματος και εμπορευμάτων μέσα από «κυρώσεις» και λοιπές τιμωρίες… Και τα δύο αποτυγχάνουν, το καθένα μόνο του και στον συνδυασμό τους. Το μέγιστο που θα μπορούσε να εξασφαλίσει η Ουάσιγκτον ήταν, πρακτικά, μια μικρή και ιστορικά μάλλον ασήμαντη αναβολή: αν πετύχαινε η εκστρατεία της στο ιράκ και τα σχεδιά της για τη «νέα μέση Ανατολή», στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Απέτυχε, ηττήθηκε, δοκίμασε ό,τι μπορούσε…

Αυτό που συμβαίνει πια εκεί, δηλαδή εδώ δίπλα, είναι αιματηρές μάχες οπισθοφυλακών… Που ανήκουν, όμως, σ’ εκείνο που κάθε «καλούλης» Fischer νομίζει ότι μπορεί να αποφευχθεί…

(φωτογραφίες, χάρτες: Αν το Adrian Darya 1 είναι ακόμα φορτωμένο, έχουμε την απορία: τι θα κάνει ο Pompeo αν πάει και κάτσει στ’ ανοικτά της ρωσικής ναυτικής βάσης στην συριακή Tartus; Θα πείσει τους ισραηλινούς φίλους του να το βουλιάξουν; Θα μαζέψει τα ονόματα και τις διευθύνσεις των τάνκερ που θα πάνε να πάρουν το oil για να τους κάνει μηνύσεις;

Ρωτάμε από καθαρή περιέργεια: πολύ νωρίς το πρωί σήμερα το επικηρυγμένο τάνκερ βρισκόταν απέναντι…

Είναι βαρύ κι ασήκωτο, εσύ που κάποτε ήσουνα ο φόβος και ο τρόμος του πλανήτη, να μην πείθεις και να μην φοβίζεις πια… Κι απο πάνω να σε κοροϊδεύουν ότι τα έχεις χάσει…)