Πέμπτη 19 Μάρτη. Οι αριθμητικές συγκρίσεις είναι χρήσιμες, ειδικά εναντίον ενός εχθρού που «μετράει»· και πάνω στο δόλιο μέτρημά του στήνει φόβους και φράχτες παντού… Δεν θα τις εγκαταλείψουμε: αν πρόκειται να δείξεις τον γυμνό βασιλιά πρέπει να ξέρεις τα βασικά για τα ρούχα… Αλλά έχουν κι αυτές οι συγκρίσεις το όριό τους.
Φαινομενικά βρισκόμαστε (αυτό μας επιβάλλουν να κάνουμε) «μπροστά στην κορύφωση των κρουσμάτων και των θανάτων» απ’ τον covid 19. Μας σπρώχνουν στην τρέλα των αντιπερισπασμών τους, και απαιτούν να υποκύψουμε… Η ασταμάτητη μηχανή υποστηρίζει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι πολύ σοβαρότερο και πολυεπίπεδο, στο οποίο η «πανδημία» είναι η προκάλυψη.
Ήδη από προχτές διάφορες ευρωπαϊκές βιτρίνες (στο Παρίσι, στη Μαδρίτη, στο Λονδίνο) μιλούν για κρατικοποιήσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων «στρατηγικής σημασίας»… Η λέξη «κρατικοποίηση», που είχε θαφτεί βαθιά για χρόνια, επανέρχεται στην ημερήσια διάταξη – και αφορά περισσότερα απ’ όσα νομίζετε στο πρώτο άκουσμα. Είναι μια καπιταλιστική τάση μέσα στην κρίση / αναδιάρθρωση πολύ παλιότερη απ’ την «φονική πανδημία»!!! Είναι μια καπιταλιστική τάση που τώρα αξιοποιεί την «φονική επιδημία» (διογκώνοντάς την σε βαθμό κακουργήματος), αρπάζει την ευκαιρία για να κάνει τον φόβο όπλο μαζικής καταστροφής, ώστε να κερδίσει έδαφος και να εδραιωθεί σε διάφορα επίπεδα.
Στις πρώτες φάσεις αντιμετώπισης του πιο πρόσφατου κρισιακού σπασμού, ήδη απ’ το φθινόπωρο του 2009 στις ηπα (και στη συνέχεια τo 2010 στα ευρωπαϊκά κράτη) έγιναν de facto κρατικοποιήσεις… Ιδιωτικών τραπεζών, αλλά και άλλων «στρατηγικών» ιδιωτικών επιχειρήσεων, που έφτασαν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Αλλά η λέξη «κρατικοποίηση» ήταν ακόμα απαγορευμένη – δεν την ξεστόμισε κανείς! Οι κρατικές ενέργειες (είτε μέσω των κεντρικών τραπεζών είτε μέσω των δημόσιων προϋπολογισμών) ονομάστηκαν bail out… Αυτές οι «διασώσεις» (που ονομάστηκαν «προσωρινές» και σε κάποιο βαθμό τέτοιες ήταν…) παραβίαζαν κατάφορα τις βασικές αρχές του νεοφιλελευθερισμού. Θα μπορούσε και θα έπρεπε να πει κανείς ότι εκείνη η ιστορική στιγμή, μέσα στο ξέσπασμα της κρίσης / αναδιάρθρωσης, ήταν η αρχή του τέλους του νεοφιλελευθερισμού. Όχι σαν γενικής και αφηρημένης ιδέας, αλλά στην ίδια την καρδιά του: στην μυθική ισχύ «των νόμων της αγοράς», που απαγορεύουν την επέμβαση του κράτους για την διάσωση ιδιωτικών επιχειρήσεων που πρόκειται να χρεωκοπήσουν. Το «too big to fail» έμοιαζε με ανέκδοτο, αλλά μόνο τέτοιο δεν ήταν.
Η συγκεκριμένη τάση «επιστροφής του κράτους» ακόμα και σε στενά εννοημένες οικονομικές δραστηριότητες συνεχίστηκε. Με ασυνέχειες μεν, αλλά με μια σαφή (για εμάς τους περιθωριακούς) κατεύθυνση. Ήταν γι’ αυτό που αρχίσαμε να γράφουμε (αιρετικά…) για «νεοκρατισμό» – αφήνοντας την ανάλυσή του για αργότερα και συλλογικότερα.
Πριν ένα χρόνο γράφαμε κάτι επ’ αυτού – αναδημοσιεύουμε ολόκληρη εκείνη την αναφορά:
Ποιά παγκοσμιοποίηση είπατε;
(Παρασκευή 8 Φλεβάρη 2019). Το γερμανικό δημόσιο είναι έτοιμο να αγοράσει μερίδιο σε βασικές βιομηχανίες της χώρας, ώστε να τις προστατέψει από ενδεχόμενη εξαγορά από ξένες εταιρείες, δήλωσε χθες ο υπουργός οικονομίας της γερμανίας Πέτερ Αλτμάιερ, παρουσιάζοντας τη νέα βιομηχανική πολιτική της χώρας.
Πρόκειται για σημαντική αλλαγή, την ώρα που ενισχύεται παγκοσμίως ο οικονομικός προστατευτισμός, ενώ η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε φάση στασιμότητας. Η νέα στρατηγική είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της ευημερίας της γερμανίας, είπε ο Αλτμάιερ και άφησε να εννοηθεί ότι θα ακολουθήσει η δημιουργία επενδυτικού ταμείου, ώστε να υποστηριχθούν σημαντικές εταιρείες, όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες, η Siemens, η Thyssen-Krupp και η Deutsche Bank…
Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων (μεταφρασμένο απ’ το reuters) ρεπορτάζ της καθεστωτικής «καθημερινής» προχτές, στις 6 Φλεβάρη. «Νέα στρατηγική»; Όχι! Η στρατηγική είναι παλιά: το κράτος (το γερμανικό εν προκειμένω) αναλαμβάνει ακόμα περισσότερα καθήκοντα προστασίας του «εθνικού κεφάλαιου», γινόμενο ανοικτά συνεταίρος του.
Πριν λίγα μόνο χρόνια η Merkel απέρριπτε απόλυτα το ενδεχόμενο να διασώσει το γερμανικό δημόσιο την ναυαρχίδα του γερμανικού χρηματοπιστωτισμού, την Deutsche Bank, που όντας στριμωγμένη χρειαζόταν επειγόντως «ανακεφαλαιοποίηση». Υπέδειξε, αντί για την κρατική βοήθεια, την χρηματοδότηση απ’ τις μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις. Όπως και έγινε: μια σειρά βαριά ονόματα της γερμανικής βιομηχανίας διέσωσαν την Deutsche Bank συμμετέχοντας σε μια γενναία (και σωτήρια) αύξηση κεφαλαίου.
Τώρα όμως, στην “εθνική βιομηχανική στρατηγική 2030” (“εθνική” – όχι “ευρωπαϊκή”…), το γερμανικό κράτος / κεφάλαιο ανοίγει τον ορίζοντα εγκατάλειψης των ορντοφιλελεύθερων κανόνων, και επιστρέφει στην παλιά συνταγή της “κρατικοποίησης”. Όχι απόλυτα. Ο Αλτμάιερ περιέγραψε το πράγμα ως εξής:
… Η κρατική υποστηρίξη ενδέχεται να φτάσει μέχρι το σημείο να αναλάβει [σ.σ.: το κράτος] προσωρινά μερίδιο στις εταιρείες. Όχι για να τις εθνικοποιήσουμε και να τις διοίκησουμε μακροπρόθεσμα, αλλά για να αποτρέψουμε την πώληση βασικών τεχνολογιών και την φυγή τους από τη χώρα… “Όχι μακροπρόθεσμα” λοιπόν. Κοντοπρόθεσμα; Μεσοπρόθεσμα; Ίσως…
Υποτίθεται πως ο εχθρός είναι ο κινεζικός καπιταλισμός (κρατικός επίσης) και τα τεράστια ποσά που διαθέτει για να εξαγοράζει μερίδια εταιρειών που έχουν ανάγκη από ρευστό. Στην πραγματικότητα όμως ο υπόγειος κίνδυνος είναι να βρεθούν ακόμα και τα βαριά ονόματα του γερμανικού καπιταλισμού στη δίνη της επόμενης έξαρσης της συνεχόμενης κρίσης / αναδιάρθρωσης… Και να γίνουν “εύκολος στόχος” εξαγοράς μετοχικών μεριδίων λόγω πτώσης των τιμών των μετοχών τους.
Ο γερμανός υπ.οικ. υπέδειξε συγκεκριμένα τους τομείς όπου το γερμανικό κράτος θα αναλάβει καθήκοντα “προστασίας” έναντι οποιουδήποτε εχθρού: χάλυβα και αλουμινίου, χημικών, κατασκευής μηχανημάτων και εργοστασίων παραγωγής ενέργειας, οπτικών, αυτοκίνητων, ιατρικού εξοπλισμού, “πράσινων” τεχνολογιών, άμυνας, αεροδιαστημικής και τρισιδιάστατων εκτυπώσεων.
Μ’ αυτήν την κίνησή του (διακομματική υποθέτουμε) το Βερολίνο προχωράει αρκετά πιο μπροστά απ’ το «america first» του ψοφιοκουναβιστάν. Χωρίς φανφάρες. Αλλά στον ίδιο δρόμο…
(to be continued)
(φωτογραφία πάνω: Μερικοί ψαρεύουν με δόλωμα ή με δίκτυα· είναι υπονονετικοί. Μερικοί ψαρεύουν με ψαροντούφεκο· είναι μερακλήδες. Μερικοί ψαρεύουν με δυναμίτη· είναι killers. Και μερικοί ψαρεύουν με μια καινούργια επαναστατική μέθοδο: αδειάζουν την (κοινωνική) θάλασσα! Για να την ξαναγεμίσουν με τα δικά τους υλικά… Αυτοί είναι τα «δυναμικά» αφεντικά και τα κράτη τους…)