Tag: τεχνολογία

Ατυχηματάκια

Παρασκευή 25 Γενάρη. Ήταν όλα έτοιμα – ή σχεδόν. Ίσως το πιο φιλόδοξο σχέδιο του γνωστού «πρωτοπόρου» Elon Musk, το διαστημόπλοιο SpaceX, ήταν έτοιμο – τουλάχιστον για να φωτογραφηθεί. (Ο Musk ήταν πιο αισιόδοξος: είχε αναγγείλει δοκιμαστικές πτήσεις, εντός ατμόσφαιρας, τους επόμενους δύο μήνες). Το SpaceX είναι ένα σχέδιο μεταφοράς εκατό ατόμων την φορά προς το φεγγάρι (μπορεί και τον Άρη) μετ’ επιστροφής.

Μέχρι… μέχρι που φύσηξε ένα, ας πούμε δυνατό, αεράκι… Και πάρτο κάτω το SpaceX (φωτογραφία κάτω)! Τι κακό συνέβη στο γεμάτο φιλοδοξίες (και πολλά δισεκατομύρια δολάρια) διασημόπλοιο του Musk; Απλά, προκειμένου να ανταποκριθεί στον σχεδιασμό σε ότι αφορά την εξοικονόμηση καυσίμων, είναι πολύ ελαφρύ…

Πάλι καλά που ήταν προσγειωμένο. Φανταστείτε να το έπαιρνε ο αέρας στις δοκιμαστικές πτήσεις! Ποιος ξέρει ποιοί ανυποψίαστοι θα το έτρωγαν στο κεφάλι….

Ο πόλεμος των chips

Σάββατο 19 Γενάρη. Προσπαθώντας (μάλλον με απόγνωση) να φρενάρει την τεχνολογική απογείωση του κινεζικού καπιταλισμού το αμερικανικό γκουβέρνο κάνει αυτό που η Ιστορία θα ονομάσει: έκαναν σμπαράλια τα πόδια τους πυροβολώντας τα. Έχει το ενδιαφέρον του: οι υποτιθέμενοι masters of capital universe του 20ου αιώνα δεν έχουν καταλάβει, τελικά, τι είναι ο καπιταλισμός!

Ένα απ’ τα ευαίσθητα σημεία της κινεζικής 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι ότι στηρίζεται (ή μήπως πρέπει να λέμε «στηριζόταν»;) σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές μικροτσίπ από αμερικανικές εταιρείες. Παρότι η κίνα αποτελεί το 40% της παγκόσμιας αγοράς μικροτσίπ (απ’ την άποψη του κύκλου εργασιών του είδους) μόνο το 10% των αναγκών της καλύπτεται από κινεζική παραγωγή.

Έχοντας επίγνωση αυτής της «αχίλλειας πτέρνας» ο Xi ανήγγειλε τον περασμένο Νοέμβρη ένα (κρατικά επιδοτούμενο) πρόγραμμα για να γίνει ο κινεζικός καπιταλισμός κατά 40% αυτάρκης σε μικροτσίπ το 2020 και κατά 70% το 2025, όταν (με βάση το σχέδιο “made in china 2025”) «ο πλανήτης θα γίνει κόκκινος» (κινεζικός). Πως θα μπορούσε το κινεζικό κράτος να κάνει κάτι διαφορετικό; Ήδη η Ουάσιγκτον είχε δείξει τα δόντια της, όταν το υπουργείο εμπορίου απαγόρευσε στις αμερικανικές εταιρείες να προμηθεύουν με ηλεκτρονικά εξαρτήματα τηλεπικοινωνιών την κινεζική τηλεπικοινωνιακή ZTE. (Τελικά η απόφαση άλλαξε βάζοντας ένα γερό πρόστιμο στην ZTE).

Ωστόσο το ζήτημα δεν είναι, απλά, ποσοτικό. Είναι σε μεγάλο βαθμό ποιοτικό. Οι 5G τεχνολογίες επικοινωνιών, που είναι το καπιταλιστικό μέλλον (στο οποίο το Πεκίνο έχει πάρει ήδη την πρωτοκαθεδρία) σε ότι αφορά το internet of things, το cloud, κλπ, απαιτεί επεξεργαστές 5G. Προσπαθώντας η Ουάσιγκτον να «κόψει τα πόδια» της κινεζικής πρωτοπορείας απλά την αναγκάζει να επιταχύνει τόσο τις έρευνές της όσο και την παραγωγή σ’ αυτούς τους «ημιαγωγούς του μέλλοντος». (Την στιγμή που το Πεκίνο βρίσκεται μπροστά ήδη στις εφαρμογές της κβαντικής τεχνολογίας…)

Έτσι υπάρχουν+ τις τελευταίες εβδομάδες δύο παράλληλες και αντίρροπες εξελίξεις. Στην Ουάσιγκτον μια διακομματική επιτροπή βουλευτών προωθεί ένα νόμο καθολικής απαγόρευσης εξαγωγών αμερικανικών μικροτσιπς στην κίνα – για λόγους (έτσι λένε) «εθνικής ασφάλειας». Ταυτόχρονα όμως «τερατώδεις» (απ’ την άποψη των οικονομικών μεγεθών) κινεζικές επιχειρήσεις σαν την Baidu, την Alibaba και την Huawei έχουν αναγγείλει απ’ το περασμένο φθινόπωρο πολύ μεγάλα προγράμματα έρευνας / ανάπτυξης στον τομέα των ημιαγωγών 5G. Σε συνεργασία με ασιατικές εταιρείες – π.χ. την Samsung… Και ήδη έχουν αρχίσει να ανακοινώνουν τα αποτελέσματα.

Μοιάζει με αγώνα ανάμεσα σε μια ομάδα παικτών που προσπαθούν να συγκρατήσουν τους «Messi της 4ης βιομηχανικής επανάστασης» τραβώντας τους απ’ την φανέλα, κάνοντάς τους τάκλιν, και ό,τι άλλο μπορούν – και μια ομάδα από “Messi” που… Έχετε υπόψη σας μια παλιότερη φάση του ισπανικού πρωταθλήματος, όπου ένας αμυντικός αρπάζει την φανέλα του οριτζινάλ Messi για να τον ρίξει, κι αντί να γίνει αυτό ο Messi τον σέρνει πίσω του καθώς μπαίνει στην αντίπαλη μεγάλη περιοχή;

Ε, δεν έχει «που…»!! Ακόμα κι αν η Ουάσιγκτον πετύχει να λείψουν ηλεκτρονικά εξαρτήματα απ’ τον κινεζικό cutting edge καπιταλισμό, το μπλοκάρισμα θα είναι μικρής διάρκειας. Ίσως μάλιστα οι απελπισμένοι αμερικάνοι νομοθέτες ανακαλύψουν ότι χρονολογίες του είδους «2020» και «2025» ήταν τρόπος του λέγειν.

Ο πραγματικός καπιταλιστικός χρόνος των (κινεζικών) καινοτομιών που προσπαθούν να καθυστερήσουν είναι πολύ πιο γρήγορος…

(φωτογραφία: Οι αμυντικοί είναι της Levante, από προχτεσινό ματς κυπέλλου)

Καπιταλισμός που καλπάζει

Κυριακή 13 Γενάρη. Ήταν θέμα “ευγενούς άμιλλας” και πρεστίζ. Αλλά (το θεωρούμε σίγουρο) είναι πολλοί στον πλανήτη που θα προτιμούσαν να μην είχε συμβεί και αυτό! Ποιο;

Προς τα τέλη του 2011 η διοίκηση των κινεζικών πυρηνικών εγκαταστάσεων ηλεκτρισμού στο Taishan πήρε την απόφαση ότι ο υπο κατασκευή πυρηνικός σταθμός «3ης γενιάς» θα ήταν ο πρώτος που θα εγκαινιαζόταν παγκόσμια. Αυτοί οι αντιδραστήρες EPR (European Pressurized Reactor) είναι έμπνευση της γαλλικής Framatome. Στον βασικό τους σχεδιασμό περιλαμβάνουν αναβαθμισμένα συστήματα και κατασκευές ασφαλείας, ώστε οι αντιδραστήρες να μην κινδυνεύουν από σεισμούς· ακόμα και απο πτώση αεροπλάνου.

Είχε ξεκινήσει ήδη προ πολλού η κατασκευή αντιδραστήρων EPR: στη φινλανδία το 2005 και στη γαλλία το 2007. Η κατασκευή στο Taishan ξεκίνησε το 2009· τέσσερα και δύο χρόνια μετά τους προηγούμενους. Η απόφαση να τελειώσει πρώτος ήταν ριψοκίνδυνη. Οποιοδήποτε τεχνικό πρόβλημα εμφανιζόταν θα έπρεπε να το λύσουν εκ του μηδενός· και σ’ ένα εντελώς καινούργιο τύπο αντιδραστήρα και σχετικών κατασκευών τα τεχνικά προβλήματα θα ήταν πολλά. Δεν θα μπορούσαν να μάθουν από την εμπειρία άλλων. Κι αυτό θα σήμαινε έξτρα καθυστερήσεις, και έξτρα κόστη.

Αλλά είναι ο κινεζικός καπιταλισμός… Το είπαν και το έκαναν. Η δοκιμαστική λειτουργία έγινε στα μέσα Δεκέμβρη. Και τώρα είναι έτοιμος για κανονική λειτουργία. Πρώτος, σε σχέση με τους άλλους δύο. Που θα αξιοποιήσουν, αν τους χρειαστεί, το κινεζικό know how στην κατασκευή και στην επίλυση προβλημάτων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο ο καπιταλισμός γενικά όσο και τα πυρηνικά εργοστάσια ειδικά είναι ανάθεμα. Με αυτά σαν δεδομένα η υπόθεση του Taishan 1 είναι ένα είδος γενικής αλληγορίας του δυναμισμού του κινεζικού κράτους / κεφάλαιου: «ακόμα κι αν αργήσαμε να ξεκινήσουμε θα σας προσπεράσουμε στην επόμενη στροφή»…

Είναι χαρμόσυνα νέα αυτά για τις «παλιές δυνάμεις»;

Φυτευτό – για σίγουρο

Πέμπτη 3 Γενάρη. Αν το επαινέσουμε (σαν εύχρηστο) θα κατηγορηθούμε για τεχνοφετιχιστές… Αν το καταγγείλουμε («σαν «χάραγμα του σατανά»!) θα κατηγορηθούμε για τεχνοφοβικοί…

Στριμωγμένοι απ’ αυτά τα δεδομένα (λέμε τώρα…) αρκούμαστε στο να χαζεύουμε ένα επιχείρημα: «για να μην το χάσω» (ή «για να μην μου το κλέψουν»). «Για να μην…» βάλτο κάτω απ’ το πετσί! Ενδιαφέρουσα εξέλιξη – απ’ την άποψη της ανθρωποβλακείας που, αλλοίμονο, είναι το βασικότερο πολεμικό πλεονέκτημα του είδους μας απέναντι σ’ όλα τα άλλα είδη του πλανήτη.

Για σκεφτείτε το! «Για να μην το χάσεις…» κάντο injection, βάλτο μέσα στο στόμα, ράφτο στο μπουφάν, δέστο με αλυσίδα και σέρνε το πίσω σου! Κάπως περιορισμένη (στο χώρο) αυτή η αντίληψη για την ασφάλεια της ατομικής ιδιοκτησίας… Αλλά και πάλι «ο κόσμος εξελίσσεται»… Στην ιστορική φάση της απώλειας κάθε σωματικής αυτονομίας, στην ιστορική φάση της καθολικής cyber αποικιοποίησης των σωμάτων, αυτά ακριβώς τα σώματα προτείνονται σαν ο έσχατος προστάτης της ιδιοκτησίας (των data τους…)!!! Ουάου!!! Ανήκουν στη μεγα-μηχανή, αλλά παραμυθιάζονται ότι είναι οι ιδιοκτήτες των μικρο-αποφύσεών της! Ξανά ουάου!!!

Τι να μην χάσεις; Το αμάξι. Τα κλειδιά. Το παιδί. Τον χρόνο. Τον προσανατολισμό σου…

Ω ναι!!! Θεοί της τεχνολογίας μπορείτε να κάνετε όλες τις αυταπάτες κι όλες τις ψευδαισθήσεις μικροτσίπ; Μπορείτε να τις φυτέψετε υποδόρεια, ώστε κανείς να μην τις χάνει κανείς πια; Να τις έχει εξασφαλισμένες και στον ύπνο του;

Κι ύστερα, ό,τι μείνει απ’ το ανθρώπινο τομάρι, μπορείτε να το κάνετε touch screen; Να βλέπουμε selfies στο selfie κελί μας;

Ω θεοί του κεφάλαιου!!! Κάντε κι άλλα θαύματα!!!

Η πολιτική οικονομία του “ως οι μηχανές έσεσθαι”

Πέμπτη 3 Γενάρη. Καλή η ειρωνεία, αλλά… Μετά τις χημείες, τα γυμναστήρια, τον υγιεινισμό και τις πλαστικές διορθώσεις κάθε είδους, η μετατροπή του σώματος σε motherboard είναι η πιο πρόσφατη φάση της αποικιοποίησής του… απ’ τις καπιταλιστικές νόρμες. Κι όπως έχει συμβεί μ’ όλες τις προηγούμενες φάσεις, έτσι και η τωρινή υιοθετείται σαν «ελευθερία» και σαν «ευκολία». Σαν αυτοπραγμάτωση κυριολεκτικά: μετατροπή του «εγώ» σε πράγμα· ανώτερης (τεχνολογικά) τάξης.

Δεν ήταν, πριν, mainstream η «φυσικότητα» και τώρα έρχεται η «τεχνητότητα»! Όχι άλλα δάκρυα για τον «χαμένο παράδεισο»!!! Όχι άλλες θεολογίες “επιστροφής στη φύση”!!! Και πριν (εδώ και τουλάχιστον 150 χρόνια…) προτυποποιημένα ήθελε η κυρίαρχη (καπιταλιστική / εμπορευματική) κουλτούρα τα σώματα – κι έτσι αυτοκατασκευάζονταν. Σε διάφορα mode / μόδες. Είτε το αναγνώριζαν, είτε όχι. Γι’ αυτό και είναι εύκολο κι απλό το πέρασμα απ’ το ένα επίπεδο τεχνικής στο επόμενο, εν προκειμένω το ηλεκτρονικο/μηχανικό.

Καμμία απ’ τις προηγούμενες τεχνικές «φαίνεσθαι» και «λειτουργείν» δεν θα εξαφανιστεί. Θα συνυπάρχουν όλες, σαν διαφορετικές ιστορικές στοιβάδες, σε ένα είδος διαρκούς σωματικής πρωταρχικής συσσώρευσης – για λογαριασμό της «πολυδιάστατης» κατεργασίας μας…

Εν τω μεταξύ το πιο φυσικό στα ανθρώπινα σώματα (ειδικά στα πρωτοκοσμικά), χωρίς εισαγωγικά και αμφιβολίες,  παραμένει αυτό που απωθούν / απωθούμε: οι συστάδες συμβιωτικών μικροοργανισμών, εκατομμύρια τέτοιων, τόσο στο δέρμα όσο και εντός. Στα όργανα.

Πανούργα τεχνολογία έχεις να κάνεις πολλά ακόμα: να πεταλώσεις τα βακτηρίδια και τους μύκητες!

Happy new (industrial revolution)

Τρίτη 1 Γενάρη – Τετάρτη 2 Γενάρη. Το κινέζικο γυναικείο pop group SNH48, από την Σαγκάη, είναι το πρώτο που τραγουδάει μαζί με τα ολογραμματικά avatar των μελών του. Και μάλιστα σε οποιοδήποτε μέγεθος. Η κινεζική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης ObEN σχεδίασε και κατασκευάσε αυτό που ο αντιπρόεδρός της Xiong Wei χαρακτήρισε σαν το πρώτο δοκιμαστικό βήμα της αγοράς εικονικών ειδώλων. Η εταιρεία έχει σκοπό να σχεδιάσει ακόμα πιο έξυπνα εικονικά pop είδωλα, να δημιουργήσει άλμπουμ και ταινίες μ’ αυτά…

Γιατί; Επειδή:

… Τα ανθρώπινα pop είδωλα δύσκολα τελειοποιούνται. Έχουν ηλικιακά όρια… Τα εικονικά είδωλα όχι…

Αντικαθίστανται επίσης πανεύκολα (τα εικονικά είδωλα), χωρίς “δράματα”…

Ταυτόχρονα μια άλλη εταιρεία, η Base Hologram (θυγατρική της Base Entertainment), έχει βγάλει ήδη σε περιοδεία σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ένα ολόγραμμα της Maria Callas, ενώ ετοιμάζει κάτι ανάλογο για την Amy Winehouse και τον Roy Orbison. Η ανάσταση των νεκρών είναι εδώ – χωρίς δευτέρα παρουσία!

Ίσως υπάρχουν κάποιοι τεχνικοί περιορισμοί ακόμα για το που μπορούν να “εμφανίζονται” αυτά τα θαύματα / φαντάσματα. Όμως οι βιομηχανίες της διαφήμισης, της διασκέδασης, όπως και εκείνες των ηλεκτρονικών «οικιακών βοηθών» σίγουρα κάνουν άλματα….

Happy new (militarism)

Τρίτη 1 Γενάρη – Τετάρτη 2 Γενάρη. Το ρωσικό καθεστώς πανηγυρίζει με την πετυχημένη δοκιμή ενός απ’ τα νέα όπλα του: του υπερηχητικού βλήματος avanguard. Η Μόσχα θεωρεί ότι ξαναμπαίνει στην πρωτοπορεία των στρατιωτικών εξοπλισμών αφήνοντας πίσω της την Ουάσιγκτον· και πως έτσι εξασφαλίζει μερικά χρόνια «ειρήνης»….

Όλοι μιλούν για νέο κύμα ανταγωνισμού πολεμικών εξοπλισμών (και τεχνολογιών) έχοντας κατά νου αυτό που ονομάστηκε «ψυχρός πόλεμος» (τον 3ο παγκόσμιο) που, για το μεγαλύτερο μέρος του καπιταλιστικού βορρά ήταν «ειρηνικός». Πόσο πιθανό είναι όμως να επαναληφθεί αυτό το ιστορικό παράδοξο, ότι δηλαδή δεν γίνεται ένας all out παγκόσμιος πόλεμος επειδή υπάρχουν παρά πολλά καταστροφικά όπλα και … θα καταστραφεί ο πλανήτης;

Τάκλιν στην καρωτίδα;

Παρασκευή 7 Δεκέμβρη. Η σύλληψη της Meng Wanzhou στον καναδά πριν λίγες ημέρες (την 1η Δεκέμβρη) και η επικείμενη απέλασή της στις ηπα, ανεβάζει την ένταση του όλο και λιγότερο συγκεκαλυμένου πολέμου της Ουάσιγκτον με το Πεκίνο. Η 46χρονη Meng Wanzhou είναι πρώτης γραμμής αφεντικό στον γαλαξία του κινεζικού καπιταλισμού: κόρη του Ren Zhengfei, ιδρυτή, ιδιοκτήτη και προέδρου της θρυλικής hi tech εταιρείας huawei, αντιπρόεδρός της (η Meng), συνελήφθη σαν αντίποινα επειδή (κατά την Ουάσιγκτον) η huawei “παραβιάζει τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του ιράν” πουλώντας στην Τεχεράνη υψηλή τεχνολογία… Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει ότι η huawei «έχει κλέψει» αμερικανική τεχνολογία, αλλά όπως γίνεται κανόνας πλέον, δεν αποδεικνύει τίποτα… Εν τω μεταξύ η σύλληψη έγινε «βρώμικα»: δεν είχε εκδοθεί από κάποιον εισαγγελέα διεθνές ένταλμα σύλληψης εναντίον της Wanzhou, έγινε «υπόγεια» και με κρυφή συνεννόηση μεταξύ των ασφαλιτών των δυο κράτων… Με δυο λόγια: πρόκειται για απαγωγή!

Μπορούμε να το διατυπώσουμε αλλιώς. Η Ουάσιγκτον αποσύρεται απ’ την συμφωνία που είχε υπογράψει για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, και ύστερα αρχίζει να πυροβολεί κατά βούληση κυρώσεις εναντίον του ιρανικού καθεστώτος… Έχοντας στο στόχαστρο όχι μόνον αυτό αλλά και (κυρίως) οποιονδήποτε κάνει δουλειές μαζί του… Το Πεκίνο αγνοεί την αμερικανική μονομέρεια, και δεν είναι μόνο του… Η huawei θεωρείται παγκόσμια πρωτοπόρος στις 5G επικοινωνιακές τεχνολογίες που είναι το τωρινό holy grail της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, του internet of things, της τεχνητής νοημοσύνης, κλπ… Προκειμένου να αντιμετωπίσει η Ουάσιγκτον την παγκόσμια τεχνολογική έφοδο και ήδη ορατή υπεροχή του “made in china 2025” ζητάει την σύλληψη (απαγωγή) της αντιπροέδρου και κόρης του ιδιοκτήτη της huawei, “τσακώνοντας” την εταιρεία … στο ιράν… (Ταυτόχρονα επιδοτεί τις αμερικανικές εταιρείες 5G για να γίνουν ανταγωνιστικές των κινεζικών, και πείθει τους συμμάχους της στην «αγγλόσφαιρα» – αυστραλία, νέα ζηλανδία και αγγλία – «να μην κάνουν δουλειές με τους κινέζους»… για λόγους ασφαλείας…)

Τι καταλαβαίνετε; Η ασταμάτητη μηχανή καταλαβαίνει ότι η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο μαφιόζικες μεθόδους στην προσπάθειά της να κρατήσει την ιμπεριαλιστική της πρωτοκαθεδρία στον πλανήτη. Το κινεζικό καθεστώς ζήτησε ήδη την άμεση απελευθέρωση της Meng Wanzhou αφήνοντας να εννοηθεί (μέσα απ’ τα σφιγμένα δόντια του) ότι δεν θα μείνει αδρανές… Δεν πρόκειται, εδώ, για εισαγωγές σόγιας… Το πράγμα είναι πολύ σοβαρότερο και πολύ πιο «ευαίσθητο» από πολιτική άποψη…

Η σύλληψή της Meng Wanzhou έχει όλα τα δεδομένα για να γίνει μια «Khashoggi case» χωρίς ηλεκτρικά πριόνια και κομματιάσματα, αλλά σ’ ένα πολύ πολύ ανώτερο επίπεδο του οξυνόμενου ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού (δηλαδή: του 4ου παγκόσμιου πολέμου). Μια «Khashoggi case» στην οποία το ζητούμενο δεν είναι η «τακτοποίηση» ενός αντιφρονούντα αλλά η «τακτοποίηση» ενός πολύ μεγάλου τεχνολογικού ανταγωνιστή: του κινεζικού καπιταλισμού. Με πολλές, πάρα πολλές προεκτάσεις. (Είθε η κομφουκιανή «σοφία» του Πεκίνου να το φωτίσει να βρει ασύμμετρους τρόπους απάντησης…)

Παρακολουθείστε ωστόσο, παρακαλούμε, το πως πρόσωπα και «προσωπικές περιπτώσεις» μπορούν να λειτουργήσουν σαν καταλύτες στην όξυνση δομικά απρόσωπων διαδικασίων πλανητικής κλίμακας…

Ευτυχώς που στα μέρη μας δεν υπάρχουν έγνοιες για τέτοια ζητήματα. Ευτυχώς που στα μέρη μας τα φλέγοντα του παρόντος και του μέλλοντος είναι οι χρόνιες εθνικές ψυχώσεις – το παρελθόν δηλαδή…

All these robots…

Κυριακή 25 Νοέμβρη. Θυμάστε τα tamagotchi; Θυμάστε την second life (αλλά και όλα τα videogames «ρόλων»); Έχετε υπόψη σας την Alexa ή την Siri;

Μπορεί ναι, μπορεί όχι. Όμως το «όχι» δεν σημαίνει ότι αυτά (τα tamagotchi, τα avatars των second lifes, οι Alexa και οι Siri) δεν υπάρχουν – ήδη σε πολλά εκατομύρια (ανθρώπινες ζωές) με διαρκή αυξητική τάση… (Εκτός αν είστε οπαδοί των «εναλλακτικών πραγματικοτήτων», της ιδέας δηλαδή ότι «η πραγματικότητα είναι όπως νομίζω ότι είναι»…)

Δείτε, αν έχετε χρόνο και όρεξη, το πιο κάτω. Πρόκειται για διαφημιστικό του ρομποτικού σκύλου της ιαπωνικής sony- με το όνομα Aido.

Είναι πιθανό ότι δεν σας γεμίσει το μάτι, ειδικά αν έχετε ήδη pet. Ωστόσο ο Aido έχει μερικά ακαταμάχητα προσόντα… Δεν χρειάζεται ούτε τάισμα ούτε γιατρούς (μπορεί να χρειαστεί όμως μηχανικό επισκευής!) πράγμα που σημαίνει ότι τα σχεδόν 3000 δολάρια (τιμή usa) του κόστους αγοράς καλύπτονται πολύ γρήγορα. Ύστερα δεν απαιτεί βόλτες και, το ακόμα σημαντικότερο, δεν χρειάζεται να μαζεύετε τα σκατά του (πράγμα που κανείς δεν το κάνει με χαρά!…). Σα να λέμε είναι ιδανική «παρουσία» για διαμερίσματα (κουτά ή «έξυπνα»…) Τελευταίο; Αν τον βαρεθείτε απλά του βγάζετε τις μπαταρίες και τον αφήνετε σ’ ένα ράφι.

Κι ακόμα θα απορρίπτατε τον Aido… σαν ενήλικες… Αν, όμως, είσασταν παιδιά 4, 5 ή 8 χρονών; Δεν θα συμπαθούσατε αυτό το κατοικίδιο ρομπότ, που σε κάθε αναβαθμισμένη ετήσια έκδοσή του μπορεί να κάνει (ή να «καταλαβαίνει») περισσότερα; Δεν είναι μια καλή παρέα / παιχνίδι; Αν άρχιζε να μιλάει (εκτός απ’ το να γαυγίζει);

Υπάρχει όμως κάτι επιπλέον, που θα ανέβαζε τις μετοχές του Aido (ή οποιουδήποτε άλλου, παρόμοιου, ρομποτικού pet) μεταξύ ενηλίκων: η δυνατότητα της «διασταύρωσής» του με τις «οικιακές βοηθούς» τύπου Alexa ή Siri. Ένα κινητό κέντρο ελέγχου των οικιακών μηχανών και αισθητήρων σε συνθήκες smart home / internet of things – και, κατά συνέπεια, ένας εν δυνάμει φύλακας τόσο του σπιτιού όσο και των παιδιών σ’ αυτό…

Μήπως το ξανασκέφτεσθε; Κι αν «όχι» σαν αγοραστές / «αφεντικά» του Aido, μήπως θα έπρεπε να σκεφτούμε την περίπτωση σαν τμήμα της «4ης βιομηχανικής επανάστασης» – μιας κι έχει αρχίσει να πουλιέται και στα μέρη μας σαν hype;

Μηχανική (καπιταλιστική) αναδιάρθρωση σε κλίμακα σπιτιού

Κυριακή 25 Νοέμβρη. Αφενός οι λεγόμενες «έξυπνες» και αφετέρου οι ρομποτικές εφαρμογές (προφανώς και ο συνδυασμός τους) καθημερινής, οικιακής χρήσης, είναι μια ήδη τεράστια και παγκόσμια ανερχόμενη αγορά. Δεν θα αργήσει να φτάσει, κανονικότατα, και στα μέρη μας (κατ’ αρχήν στα πιο φραγκάτα «νοικοκυριά»…) καθώς σερβίρεται σαν η απάντηση στα πάντα. Από θέματα «ευκολίας» (να ανάβεις τα φώτα ή να κλείνεις τα ρολά από οπουδήποτε στο σπίτι) μέχρι θέματα «ασφάλειας» (να βλέπεις τον διαρρήκτη live…). Από ζητήματα «διεπαφής» μεταξύ οικιακού χώρου και σύμπαντος (το ψυγείο σου κάνει μόνο του την παραγγελία στο σούπερ μάρκετ της περιοχής με βάση τις ελλείψεις σε κωδικούς, τις οποίες αναγνωρίζει μόνο του· εσύ περνάς και απλά πληρώνεις και παραλαμβάνεις, οπότε κερδίζεις χρόνο… ή ανάβεις τον θερμοσίφωνα απ’ την δουλειά, για να είναι ζεστό το νερό μόλις μπεις στο σπίτι…) μέχρι ζητήματα «ατμόσφαιρας» (τα φώτα και τα air condition προσαρμόζονται και στην ψυχολογική σου διάθεση…).

Άσχετα, πάντως, απ’ το πως ακριβώς λανσάρεται, η καθολική μηχανοποίηση του οίκου θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν το τελευταίο, το πιο πρόσφατο βήμα μιας διαδικασίας που ξεκίνησε τις αρχές του 20ου αιώνα. Με τα ηλεκτρικά ψυγεία, τα ηλεκτρικά σίδερα και τα ηλεκτρικά πλυντήρια. Από τότε, και με αφετηρία το ηλεκτρικό δίκτυο, ως τώρα, με την μεσολάβηση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, και μετά των οικιακής χρήσης pcs και των “smart phones», η δικτύωση της καθημερινής ζωής φέρνει, κατά κύματα, ριζοσπαστικές αλλαγές σ’ αυτήν την “καθημερινή ζωή”. Που σπάνια γίνονται αντιληπτές στο σύνολό τους. Στην πράξη εννοούνται (και υιοθετούνται) μόνο απ’ την πλευρά της “ευκολίας”. Της “διευκόλυνσης”.

Αυτή η πλευρά είναι αναμφισβήτητη… Υπάρχει όμως και η πίσω πλευρά αυτής της διαδικασίας όλο και πυκνότερης και πιο διευρυμένης δικτύωσης της καθημερινής ζωής. Αυτή η ζωή υπόκειται, πλέον, σε όλο και πιο κεντρικούς και κεντρικά ελεγχόμενους μηχανισμούς (από θεσμούς ως το υλικό, μηχανικό τους hardware) που έχουν χαρακτηριστικά εντελώς διαφορετικά απ’ τις «ευκολίες» που εμφανίζονται στην μικρο-κλίμακα της απόληξης των (όποιων) δικτύων. Αυτή η συγκέντρωση είναι συγκέντρωση κεφαλαίου. Μπορεί να γίνεται ευκολότερη αλλά σταδιακά χάνει την αυτοτέλειά της αυτή η «δικτυωμένη» καθημερινή ζωή. Υπάγεται, όλο και πιο κατηγορηματικά, στο “συγκεντρωμένο κεφάλαιο”. Θα έλεγε κανείς ότι “κατά βάθος” αυτή η συγκέντρωση (και ό,τι αυτή σημαίνει) είναι που διευκολύνεται…

Δείτε, σαν άσκηση σκέψης, το πιο απλό: το ηλεκτρικό δίκτυο. Χωρίς δεύτερη κουβέντα οποιοδήποτε ενδεχόμενο μακρυάς (ας πούμε για 1 ή 2 χρόνια) εξαφάνισης του ηλεκτρισμού σε μια μεγάλη περιοχή, οσονδήποτε αναπτυγμένη καπιταλιστικά, θα οδηγούσε σε έκρηξη βίας· έως και κανιβαλισμό. Συνεπώς η «ασφάλεια του κέντρου» του δικτύου, είτε με την έννοια της διαρκούς παραγωγής ρεύματος είτε με την έννοια της διαφύλαξής του από κακόβουλες επιθέσεις είναι στρατηγικό ζήτημα. Ένα στρατηγικό ζήτημα υψηλότατου κόστους. Το οποίο μεταφέρεται στους «δικτυωμένους», όλους εμάς δηλαδή, όχι μόνο και όχι τόσο με την μορφή του λογαριασμού ρεύματος αλλά, κυρίως, με άλλες μορφές. Για παράδειγμα πως θα δουλεύουν διαρκώς τα ηλεκτροπαραγωγά κέντρα (με την τωρινή βασική τεχνολογία) χωρίς διαρκή τροφοδοσία σε φτηνό πετρέλαιο; Συνεπώς η προστασία του κέντρου του ηλεκτρικού δικτύου απαιτεί χούντες (φιλικές προς εμάς) εκεί που εξορύσσεται το πετρέλαιο. Και, φυσικά, οφείλουμε να ανταποδίδουμε αυτήν την φιλία… με όποιον τρόπο μας ζητηθεί.

Προφανώς το παράδειγμα είναι τετριμένο: είναι μεγάλο μέρος της ιστορίας του 20ου αιώνα. Δείχνει όμως το «πρότυπο», το «μοντέλο», το «παράδειγμα» και του καινούργιου κύματος μηχανοποίησης / δικτύωσης, ψηφιακής αυτή τη φορά: τα «κέντρα» που θα εξασφαλίζουν τις ψηφιακές «ευκολίες» καινούργιου είδους, θα γίνουν παντοδύναμα σε ότι αφορά τους όρους λειτουργίας τους.

Ο ρομποτικός σκύλος Aido είναι ένα χοντροκομμένο αστείο μπροστά στην ανάδυση των νέων κέντρων ελέγχου (και όχι μόνο με την έννοια της επιτήρησης) των νέων «ευκολιών».