Tag: νόμοι σχέσεις

Europe 2

Παρασκευή 17 Μάη. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα σχολιάσουν οπωσδήποτε το ότι κάμποσα εκατομμύρια υπηκόων 28 κρατών μελών του project europe, εν έτει 2019, πήγαν να ψηφίσουν σε κάτι που ονομάζεται “ευρωεκλογές”, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία τους ψήφισε για οτιδήποτε άλλο εκτός από “ευρωπαϊκά ζητήματα”. Παρότι, για παράδειγμα, υπάρχουν “ιδεοπολιτικές” συγγένειες μεταξύ των εθνικών κομμάτων δεν υπάρχουν ενιαία ευρωπαϊκά κόμματα με ευρωπαϊκά προγράμματα – μετά από τόσες δεκαετίες. Δεν υπάρχουν καν μαζικές αντάρτικες εργατικές “διεθνείς” με αξιώσεις σοβαρής κριτικής. Και οι “ιδεοπολιτικές” συγγένειες έχουν πάντα εθνικές σημαίες στις καμπούρες τους. Έτσι ώστε ανάμεσα, για παράδειγμα, στη γερμανική και στη γαλλική σοσιαλδημοκρατία το σημαντικότερο σε μια σειρά ζητημάτων είναι το “γερμανική” και το “γαλλική” – και όχι το “σοσιαλδημοκρατία”.

Το μεγαλύτερο κατόρθωμα της οικονομικής όσμωσης με πολιτικό (σαν τεχνική της εξουσίας) κατακερματισμό στο project europe είναι ότι δεν διαμορφώθηκε έγκαιρα μια ευρωπαϊκή εργατική / ταξική συνείδηση, απόλυτα εχθρική όχι στον καπιταλισμό γενικά αλλά (και) ειδικά απέναντι στο «εργασιακό ντάμπινγκ» εντός (και, άρα, εκτός) ε.ε. Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο ότι οι φασίστες μπορούν να εμφανίζονται σαν «φίλοι του λαού», με άλλη τιμή εργατοώρας εδώ και με άλλη εκεί. Αλλά και ότι ανεμίζοντας την «εθνική ανωτερότητα / αποκλειστικότητα» των εργατών εδώ κι εκεί, μπορούν όλο και πιο εύκολα να πετάνε τους μετανάστες / πρόσφυγες στη θάλασσα. Και, από δίπλα, να εγγυώνται τον παροξυσμό της εκμετάλλευσης της νέας εργατικής τάξης μέσα στα σύνορά τους. Η αυστρία είναι ο φάρος. Ο Σαλβίνι και κάθε παρόμοιός του είναι αυθεντικό γέννημα του ενδοευρωπαϊκού ντάμπινγκ.

Αυτό είναι μέρος του 4ου παγκόσμιου πολέμου, απ’ όποια μεριά κι αν το δει κανείς. Έτσι ώστε να αποδεικνύεται πως η βαρβαρότητα της «ευρώπης φρούριο» δεν έγκειται, τελικά, στην πολιτική / καπιταλιστική ενοποίησή της που δεν πραγματοποιήθηκε, αλλά στο αντίθετο: στο γεγονός, δηλαδή, ότι κάθε κράτος / κοινωνία, απ’ το ελλαδιστάν ως τη γαλλία, απ’ την ουγγαρία ως τη δανία και απ’ την πολωνία ως την ιταλία, μπορεί να εμφανίζεται σαν “συνοριακό” και να ανεμίζει τις εθνικιστικές του σημαίες εμφανιζόμενο σαν «προστάτης» μιας πολιτικά ανύπαρκτης ευρώπης, σε βάρος της πραγματικά πολυεθνικής ευρωπαϊκής εργατικής τάξης.

Europe 3

Παρασκευή 17 Μάη. Υπήρξε (ή υπάρχει ακόμα) μια εργατική θεωρητική και πρακτική κριτική στάση στο project europe; Κατά την άποψή μας ναι, υπήρχε και υπάρχει. Με μία κρίσιμη προϋπόθεση: ότι δεν υποκαθιστά (στο όνομα οποιασδήποτε «εθνικής ανεξαρτησίας» με οποιοδήποτε «επαναστατικό περιτύλιγμα») την εκπροσώπηση των συμφερόντων των μικροαστών και των πιο καθυστερημένων τμημάτων των «εθνικών» κεφαλαίων! Η εργατική στάση, σαν έκφραση της συνείδησης της θέσης της τάξης μας, είναι εξ ορισμού global, universal – και ξέρει καλά να μην μπερδεύεται με τις εκφάνσεις του όποιου «διεθνισμού των αφεντικών», όπως κι αν εκφράζεται αυτός. Ξέρει καλά, για παράδειγμα, ότι πρέπει να επιτίθεται διαρκώς στα όποια σύνορα που αποκόβουν την γεωγραφική / πολιτική / πολιτισμική συνέχεια της ηπείρου απ’ την εργατική αφρική ή/και την μέση Ανατολή… Κι άρα ξέρει να είναι αντι-ιμπεριαλιστική…

Λέμε «ξέρει καλά»… Ξέρει; Εκ των πραγμάτων προκύπτει ότι εγκαταλείποντας το ταξικό της μίσος η τάξη μας ξέχασε τα πάντα. Για παράδειγμα η ελευθερία της εργατικής κίνησης, μ’ άλλα λόγια η καταστροφή των συνόρων και των «εθνικών χειραγωγήσεων» και κατακερματισμών, ήταν πάντα συμφέρον της τάξης μας· όχι των αφεντικών όπως με μανία προπαγανδίζουν τα φερέφωνα του συστήματος. Ο νεοφιλελευθερισμός και οι οπαδοί του, κήρυκες της «ελευθερίας», δεν παρέλειψαν τυχαία απ’ τα δόγματά τους την ελευθερία κίνησης των εργατών. Ούτε τυχαία στέλνουν τις στρατοαστυνομίες τους να φυλάνε τα σύνορα…

Ακόμα περισσότερο η παγκόσμια κυκλοφορία της εμπειρίας των αγώνων ήταν και είναι ο δικός μας πλούτος: ο διεθνισμός του προλεταριάτου πάντα, πάντα, πάντα, ήταν ο τρομακτικός εχθρός της «παγκοσμιοποίησης» του κεφάλαιου. Δεν ήταν κατά λάθος η πολεμική ιαχή «προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε» (απέναντι στο κεφάλαιο που μόνο σαν παγκόσμια συνθήκη μπορεί να κυριαρχεί) – ούτε ήταν τυχαίο πως αυτή ένωση γινόταν πρακτικά «απ’ τα κάτω» ήδη απ’ τον 19ο αιώνα: στην απεργία των ναυτεργατών της Μπονμπάι συμπαραστέκονταν οι ναυτεργάτες του Λίβερπουλ – και το ανάποδο…

Εκεί που ο ιταλός, ο έλληνας ή ο ολλανδός εργάτης συναντά τον σύριο ή τον αφγανό εργάτη ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι η ξενέρωτη «πολιτισμική ανοχή». Αλλά η εκπαίδευση του πρωτοκοσμικού απ’ τον Άλλο πάνω στην βίαιη global πραγματικότητα του κεφάλαιου· η συνειδητοποίηση της παγκόσμιας αλυσίδας της εκμετάλλευσης και της κερδοφορίας. Τα αφεντικά βρέθηκαν ξανά και ξανά, ήδη απ’ τον 19ο αιώνα, μπροστά στην πολεμική έκρηξη αυτής της πολυεθνικής εργατικής σύντηξης / συνείδησης. Και έμαθαν να την ελέγχουν με διάφορους τρόπους.

Συνεπώς, η αυθεντικά εργατική κριτική στάση απέναντι στο project europe δεν θα μπορούσε να είναι το αν και πως αυτό θα προχωρήσει· αλλά “μόνο”, τόσο λίγο τόσο πολύ, το πως θα γίνει ταξικό βίωμα η ανταλλαγή και ο εμπλουτισμός των εργατικών αρνήσεων, μέσα και έξω απ’ το ευρωπαϊκό «φρούριο». Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν είναι «ξένοι»! Είναι οι κυνηγημένοι προλεταριοποιημένοι του διπλανού «τμήματος» στο παγκόσμιο εργοστάσιο!! Το χειροπιαστό παράδειγμα το έδωσαν οι εργάτες μιας αμερικανικής βιομηχανίας που εξαγοράστηκε πριν χρόνια από μια ευρωπαϊκή εταιρεία. Δεν καταδέχτηκαν να «πάρουν θέση» ούτε υπέρ ούτε κατά της εξαγοράς… Απλά, κάνοντας μια προειδοποιητική απεργία, διεμήνυσαν στα νέα αφεντικά να μην τολμήσουν να επιδεινώσουν τις εργασιακές σχέσεις… Κι αυτό είναι το σωστό: δεν μας ενδιαφέρει η εθνικότητα των αφεντικών – πολεμάμε ενάντια στις σχέσεις εκμετάλλευσεις, χωρίς «εθνικές» υποχωρήσεις, παραχωρήσεις, συμβιβασμούς και συμψηφισμούς!

Λέμε (μάταια…;;) ότι τα εργατικά συμφέροντα ήταν και είναι άσχετα με τις επευφημίες είτε των «μέσα» είτε των «έξω» απ’ το project europe – επειδή (θα έπρεπε να) είναι πάντα και μόνο ενάντια την εκμετάλλευση / πειθάρχηση, με όποια μάσκα κι αν εμφανίζονται! Τα «μέσα» και τα «έξω» αφορούν σύνορα, άρα αφορούν τις εθνικές ή/και τις υπερεθνικές φράξιες των αφεντικών. Για μας, εμάς σαν «ντόπιους» εργάτες ή/και σαν «μετανάστες» εργάτες, δεν υπάρχει συνοριακό, «εθνικό» μέσα / έξω που να πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις αρνήσεις μας. Στις σχέσεις εκμετάλλευσης το μόνο που ξέρουμε (στην αστραφτερή στιγμή της εργατικής συνείδησης) είναι η άρνηση στις καπιταλιστικές / κρατικές προσταγές.

Φυσικά οι εκπρόσωποι του μικροαστισμού κάνουν ό,τι μπορούν για να μας πείσουν ότι «μικρότερες» κρατικές εξουσίες είναι βολικότερες για τον ταξικό ανταγωνισμό! Ωιμέ! Τότε θα πρέπει η μάλτα είναι το ιδανικό της ταξικής πάλης, όπως άλλωστε και η νότια κύπρος – ενώ η γαλλία είναι χαμένη περίπτωση… Κι ας μην μιλήσουμε για τις ηπα ή, ακόμα χειρότερα, για την κίνα!!!

Απεριόριστη βλακεία του στυλ «το μικρό είναι πιο όμορφο»; Όχι. Δόλος! Αντί να οπλίσουμε την ταξική μας συνείδηση μέσα απ’ την άμεση ή έμμεση εμπειρία της διαρκούς κίνησης της εργατικής μας δύναμης, συνθηκολογήσαμε στο να μας κάνουν δούλους / εργάτες ασφαλτόστρωσης του δρόμου των εθνικο-φασιστών της ευρώπης!

Κι έτσι; Έτσι τα κοπάδια των υπηκόων, που δεν ενδιαφέρονται για το project europe σαν αντιστροφή, άρα σαν την δυνατότητα ενός εργατικού, διεθνιστικού πολέμου μεγάλης κλίμακας, θα πάνε να ψηφίσουν διαλέγοντας ανάμεσα σ’ έναν φασισμό / ιμπεριαλισμό τοις μετρητοίς, κι έναν φασισμό / ιμπεριαλισμό επί πιστώσει…

Η υπεράσπιση των συνόρων για το καλό της “εθνικής ανάπτυξης”ήταν πάντα και θα είναι πάντα αντιδραστική! Όποια επιχειρήματα κι αν επιστράτευε.

(φωτογραφίες: Όλες απ’ το φιλμ Europa, του Lars Von Trier, 1991)

Η αισθητική της εξουσίας

Κυριακή 12 Μάη. Αν κατηγορήσετε την ασταμάτητη μηχανή για το αμάρτημα της προσωποποίησης της εξουσίας (σε «προεκλογική περίοδο»…) θα έχετε σχεδόν δίκιο. Σχεδόν. Όχι εντελώς.

Γιατί αν η ιστορία του «σύγχρονου ελληνικού κράτους» χωράει σε 35 δευτερόλεπτα διαφημιστικού / προεκλογικού promo αφήνοντας άλλα 25 για την αποθέωση του παγκόσμιας εμβέλειας τενεκεδένιου (εξοχότατου πρωθυπουργού), αν δηλαδή η ιστορία παρουσιάζεται τόσο λεηλατημένη ώστε να αποτελεί φυσιολογικό αποκορύφωμά της η τωρινή πολιτική βιτρίνα των ντόπιων αφεντικών, τότε στριμώχνεσαι, εκβιάζεσαι να «υπάρχεις» σαν το φιλοθεάμον κοινό στην παρέλαση της εξουσίας! Αν όλα υπήρξαν κάτι σαν «η συνωμοσία της ιστορίας» υπέρ του π.ε.τ. (και κάθε άλλου παρόμοιου, προηγούμενου και επόμενου), τότε δενόμαστε πισθάγκωνα, αιχμαλωτιζόμαστε στα ερείπια της εικονικότητας.

Ευρισκόμενη παρά τη θέλησή της σ’ αυτήν την θέση, στιγμιαία, απέναντι στην προσβολή της Ιστορίας, η ασταμάτητη μηχανή δεν έχει να καταθέσει τίποτα άλλο εκτός από ένα σημαντικότερο καρέ, ένα καρέ που λείπει απ’ το πιο πρόσφατο προεκλογικό video του κυβερνείου· ένα καρέ το οποίο θα έπρεπε να ολοκληρώνει την προσωπολατρεία και την αποθέωση. Είναι αυτό:

Κατά μία «ανάγνωση της κοινωνίας» το ανώτατο σημείο, η κορύφωση της πολιτικής «διασημότητας», είναι να γίνεις εξώφυλλο (και πολυσέλιδο φωτογραφικό αφιέρωμα μέσα) σε ένα gossip περιοδικό. Ή, κατά μία άλλη «ανάγνωση της κοινωνίας», τα πρόσωπα της εξουσίας (οι βιτρίνες δηλαδή) πρέπει να είναι προσιτά στη «λατρεία των πολλών» αντανακλώντας θολά, μέσα απ’ το λούστρο τους, αυτούς τους «πολλούς».

Όπως και νάχει πρόκειται για πλάνα εκείνης της στιγμής όπου η πασοκική δεξιά (η οποία στην ειδωλολατρεία της εξουσίας εμφανίζεται σαν «αριστερά») αλληθωρίζει προς την άκρα δεξιά του θεάματος. Κι αυτό επειδή το (εικονικό) «σώμα της εξουσίας» κλείνει ραντεβού με τους φωτογράφους, μακιγιάρεται, ποζάρει, φτιάχνει το φωτογραφίσιμο πεδίο στα δικά του μέτρα διώχνοντας απ’ το πλάνο τους άλλους, με δυο λόγια μαστορεύει την Διασημότητα του Εαυτού (της εξουσίας) στα μέτρα όχι απλά ενός λατρευτικού «κοινού» αλλά ειδικά του εμπορίου (διασημοτήτων). Αλληθωρίζει προς την άκρα δεξιά του θεάματος επειδή αυτό το «σώμα της εξουσίας» εμφανίζεται σαν εξαιρετικό, σαν special, και ταυτόχρονα σαν πρωταγωνιστής στην παράσταση της εικονικής κοινο-τοπίας, δηλαδή της φετιχιστικής αισθητικής του εμπορεύματος.

Έχει δίκιο ο π.ε.τ. να διαμαρτύρεται που φωτογραφήθηκε λαθραία να ξεκουράζεται σε ένα μπουρζουάδικο (πλωτό) asset. Έπεσε θύμα του παράνομου εμπορίου της εικόνας του. Εδώ, όμως, τον περασμένο Νοέμβρη, ποζάρει οικειοθελώς και με χαρά. Το οργανώνει αυτό το εμπόριο, και το απολαμβάνει.

Οπότε είναι ο.κ.! (Μένουν σ’ εμάς οι αμαρτίες…)

Ποιά επέτειος;

Παρασκευή 10 Μάη. …Ο ιστορικός υλιστής αφήνει τους άλλους να εξαντληθούν με την πόρνη που ονομάζεται “Μια φορά κι ένα καιρό” στο μπουρδέλο του ιστορικισμού…

Αυτό είπε ο Walter Benjamin τότε. Κάποτε. Προειδοποίησε, μπορεί μάταια, μπορεί όχι. Αν υπήρχε ιστορικός υλιστής σήμερα (υπάρχει;) θα σιχαινόταν τους ιστορικιστές κάθε είδους και ιδεολογικής ταυτότητας που χτες “γιόρτασαν” (τα εισαγωγικά απαραίτητα: ρουτινιάρικες στιγμές) την “νίκη κατά του φασισμού” στα show του συστήματος. Του Μάη στις 9, έτος 1945: το τρίτο ράιχ υπέγραψε την ήττα του στον Β παγκόσμιο. Νίκη κατά του φασισμού; Όχι δα! Νίκη κατά του τότε γερμανικού ιμπεριαλισμού στην ευρώπη; Ναι. Ως εκεί.

Ο ιστορικός υλιστής δεν πρέπει να λαθέψει για το “τότε”, για να μην λαθεύει στο κάθε “τώρα”. Πώς, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι “ήττα του φασισμού” η συνθηκολόγηση της ναζιστικής γερμανίας όταν μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα νοτιοδυτικότερα το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο, στην ισπανία, καθεστώς αδελφό του χιτλερικού, εκείνη την ημέρα, στις 9 Μάη του 1945, και την επόμενη και την μεθεπόμενη, ήταν ακμαίο, και κράτησε τα στρατόπεδα μαζικής συγκέντρωσης / εξόντωσης κομμουνιστών και αναρχικών ως την δεκαετία του 1970; Πώς θα μπορούσε να είναι “ήττα του φασισμού” το γεγονός πως ήδη πριν την 9η Μάη οι γνώσεις και οι τακτικές των ναζί έμπαιναν εθελοντικά στην υπηρεσία των “νικητών”, ειδικά των ηπα; Πώς θα μπορούσε να είναι “ήττα του φασισμού” οι χούντες που πολλαπλασιάστηκαν σ’ όλο τον κόσμο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα;

Οι ιστορικιστές στην πραγματικότητα γιόρτασαν χτες, σαν “νίκη κατά του φασισμού”, την ενσωμάτωσή του στη “δημοκρατική τάξη”! Ο ιστορικός υλιστής μπορεί και πρέπει να παρακολουθήσει τα βήματα αυτής της ενσωμάτωσης απ’ τα μέσα του 20ου αιώνα ως τις μέρες μας. Δεν ξαφνιάζεται με την επιστράτευση του φασισμού (με τις αναγκαίες προσαρμογές, αλλοίμονο) στις τακτικές κυριαρχίας του μεταμοντέρνου καπιταλισμού. Ξέρει ότι οι επιτυχίες του, το know how του, ούτε μια στιγμή δεν υποτιμήθηκαν απ’ τους σφετεριστές του πλούτου που δημιουργεί η εργασία.

…Για τον ιστορικό υλισμό το ζήτημα είναι να συλλάβει μια εικόνα του παρελθόντος, καθώς αυτή εμφανίζεται απροσδόκητα στο ιστορικό υποκείμενο τη στιγμή του κινδύνου. Ο κίνδυνος απειλεί τόσο το περιεχόμενο της παράδοσης όσο και τους παραλήπτες του. Και για τους δύο είναι ο ίδιος: να γίνουν όργανα της κυρίαρχης τάξης. Κάθε εποχή πρέπει να κάνει τη δύσκολη προσπάθεια για την εκ νέου αρπαγή της παράδοσης από τον κoνφoρμισμό, που είναι έτoιμoς να την καταδυναστεύσει…

Κι αυτό ο Benjamin το έγραψε. Και άλλα πολλά. Ποιός καταλαβαίνει; Ποιός έχει τα κότσια να κάνει πράξη το αστραποβολητό της ιστορικής συνείδησης;

Ποιός ζει την ιστορική στιγμή του κινδύνου; Ποιός ανταλλάσσει τον φόβο με την άγνοια;

Βοήθεια, έρχονται πάλι οι σωτήρες!

Τετάρτη 8 Μάη. Είμαστε εχθρικοί σ’ αυτό που τα καθεστώτα πουλάνε σαν «γιορτή της δημοκρατίας»: τις εκλογές. Πρόκειται για εξουσιοδότηση χωρίς διαρκή και αποτελεσματικό έλεγχο: οι υπήκοοι νομιμοποιούν τις πολιτικές βιτρίνες, και η επόμενη φορά που θα ερωτηθούν (μ’ όλες τις μεθόδους χειραγώγησης της γνώμης τους) είναι μετά από χρόνια· ενόσω οι πολιτικές βιτρίνες θα έχουν ασκήσει την εξουσία τους, την μοναδική πραγματική τέτοια, που είναι οι δημόσιες σχέσεις. Οποιοσδήποτε εμφανίζεται σαν «υποψήφιος» γι’ αυτήν την δομική κατάχρηση της εξουσιοδότησης χωρίς διαρκή και αποτελεσματικό έλεγχο, σε οποιασδήποτε εκλογές, είναι απλά απατεώνας. Αλλά οι απατεώνες βρίσκουν οπαδούς – και είναι οι μόνοι που μπορούν να έχουν οπαδούς: σε μια εποχή που τόσοι καταδέχονται να μαζεύουν «likes» είναι παιχνιδάκι για μερικούς να μαζεύουν «ψήφους»…

Κατά συνέπεια είμαστε εχθρικοί και στις «προεκλογικές περιόδους». Δεν μπορούμε όμως (και δεν πρέπει) να μην θυμίσουμε αυτό (κι όσοι δεν έχουν μνήμη χρυσόψαρου το βλέπουν): πριν ελάχιστα χρόνια η καθεστωτική δημαγωγία οργίαζε για το «τέλος του δικομματισμού». Όμως η ίδια η εθνική ιδεολογία (και οι κοινωνικές ιδεολογίες που κατάγονται άμεσα ή έμμεσα απ’ αυτήν) είναι διπολική. Μανιοκαταθλιπτική. Ο μέσος όρος «πολιτικής σκέψης» στο ελλαδιστάν φτάνει ως τον μανιχαϊσμό – δεν μπορεί κάτι άλλο.

Συνεπώς το διπολικό show των ημερών είναι κομμένο και ραμμένο στο ελληνικό βαθύ εθνικό μελόδραμα. Πείθει, όχι μόνο κατανέμοντας το μαντρί ανάμεσα στους δύο ποιμένες «πόλους», αλλά αφήνοντας κάποια περιθώρια και σε «τρίτους» να εμφανίζονται σαν το «περιθώριο του διπολισμού», αν και πατάνε στο ίδιο ακριβώς έδαφος: το έδαφος της ανάθεσης. Στο έδαφος της εξουσιοδότησης μέσω “like”.

Ο λουμπενισμός του show δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. Είναι κι αυτός κομμένος και ραμμένος στο αισθητικό και ηθικό επίπεδο του ντόπιου μικροαστισμού. Όπως οι χουλιγκάνοι θέλουν έναν «πρόεδρο» (επιχειρηματία, ιδιοκτήτη της ομάδας τους και της ζωής τους) που να δείχνει πάθος ανάλογο του δικού τους, έτσι και οι μικροαστοί στο σύνολό τους θέλουν βία, λεκτική και όχι μόνο, για να «πορωθούν».

Σ’ όλες τις παραλλαγές του αυτό το θέαμα είναι βαθιά φασιστικό – άσχετα απ’ το συμβολικό ρεπερτόριό του. Το ότι επιτρέπεται στο εσωτερικό του κάποιοι να πουλιούνται σαν «αριστεροί», είναι απλά και μόνο θέμα σκηνοθεσίας. Αν πρόκειται να δεις το έργο με τίτλο «ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», τότε πρέπει να δεις έναν «καλό», έναν «κακό» και έναν «άσχημο».

Δεν γίνεται αλλιώς: ο πελάτης έχει πάντα δίκιο!

Επάγγελμα; Διαδηλωτής…

Κυριακή 5 Μάη. Αν τολμάτε να μην έρθετε στη διαδήλωση της 18ης Μάη φροντίστε τουλάχιστον να στείλετε κάποιον άλλον / κάποια άλλη στο πόδι σας. Προτιμάμε εσάς, αλλά αφού «έχετε άλλες δουλειές», «άλλες προτεραιότητες» (και λοιπές χιλιοειπωμένες δικαιολογίες των καμουφλαρισμένων συντηρητικών…) ακολουθείστε τουλάχιστον τις ευκολίες της εποχής. Προσέξτε, για να μην ξαναδηλώσετε άγνοια:

Το Wistand είναι το εργαλείο που σας επιτρέπει να πληρώσετε φυσικά πρόσωπα, τα οποία εμείς ονομάζουμε «αγγελιοφόρους» [σ.σ.: κι εμείς «μισθοφόρους»…] για να σας εκπροσωπούν στις διαμαρτυρίες στις οποίες δεν μπορείτε να παραβρεθείτε. Μπορείτε επίσης να συνεισφέρετε οικονομικά στην πλατφόρμα του site μας, και τα ποσά που συλλέγονται διατίθενται για την πληρωμή των «αγγελιοφόρων» στις διαμαρτυρίες που έχετε συμμετάσχει [σ.σ.: έχουν συμμετάσχει πληρωμένοι από εσάς…], όπως επίσης και για τη δημιουργία t-shirt, καπέλων ή πανό ώστε η διαμαρτυρία σας να πετυχαίνει το μάξιμουμ ορατότητας…

… Αφού γίνει η παραγγελία σας, θα έχετε πρόσβαση μέσω του προσωπικού σας προφίλ σε μια υπηρεσία γεω-εντοπισμού, προκειμένου να παρακολουθείτε λεπτομερώς τις κινήσεις του αγγελιοφόρου κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας. Θα έχετε επίσης πρόσφβαση σε μια υπηρεσία αυτόματων μηνυμάτων, μέσω της οποίας θα μπορείτε να επικοινωνείτε με τον αγγελιοφόρο σας, και να δέχεστε φωτογραφίες και βίντεο από την διαμαρτυρία, τα οποία και θα μπορείτε να μοιραστείτε στη συνέχεια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. [σ.σ.: όχι λέγοντας «έστειλα τον αντικαταστάτη μου» αλλά «ήμουν κι εγώ εκεί»…]

… Το Wistand ξαναδίνει φωνή στη σιωπηλή πλειοψηφία που συχνά απέχει από τα μεγάλα πολιτικά κινήματα.

Το Wistand είναι μια γαλλική εταιρία που πληρώνει φόρους στη Γαλλία. Παίρνουμε προμήθεια 20% σε κάθε συναλλαγή με πλήρη διαφάνεια για να σας εγγυηθούμε μια υπηρεσία ποιότητας, διαβεβαιώνοντάς σας ότι θα μεταφέρουμε το μήνυμά σας όσο καλύτερα γίνεται.

Επιλέγοντας την Wistand, εξασφαλίζετε επίσης ένα εισόδημα σε αυτούς τους εργαζόμενους που συχνά δεν έχουν αρκετά προσόντα, διευρύνοντας την ίδια στιγμή τον πολιτικό τους ορίζοντα, δίνοντας τους την ευκαιρία να συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες που εσείς θεωρείτε πολύτιμες…

Δεν καταλάβατε λόγω έκπληξης, ή κάνετε ότι δεν καταλάβατε; Η γαλλική Wistand είναι η πρώτη παγκόσμια (απ’ όσο ξέρουμε) «πλατφόρμα ενοικίασης διαδηλωτών»! Κάτι σαν “κινηματική uber”! Δεν μπορείς να πας εκεί αν και θα ήθελες; Μήπως μπορείς αλλά δεν θες; Ο.Κ.! Στο κάτω κάτω (όπως λέει και η Wistand) το να είναι κανείς «ενεργός πολίτης» με την παλιά, «φυσική» έννοια, έχει ένα κάποιο κόστος. Μπορεί να χάσεις τον ύπνο σου, ένα μεροκάματο ή κάποιον πελάτη, έχεις έξοδα μετακίνησης… (μπορεί να φας και καμμιά πλαστική σφαίρα…).

Συνεπώς, αν το δεις ορθολογικά, συμφέρει: πληρώνεις κάποιον άλλο να πάει στη θέση σου. Αυτός θα πάρει 15 ευρώ την ώρα, η εταιρεία ενοικίασης άλλα 5 – λογικές τιμές! Η εταιρεία λέει ότι ο κάθε πελάτης μπορεί να νοικιάσει μόνο έναν «αγγελιοφόρο» (αντικαταστάτη), αλλά αυτά τα κόλπα είναι παλιά και γνωστά: λέτε και στους φίλους σας, ακόμα και τους άσχετους, να σας κάνουν τη χάρη να στείλουν από έναν «αγγελιοφόρο» – με τα έξοδα δικά σας… Στην προοπτική των πραγμάτων θα μπορείτε να έχετε το δικό σας μπλοκ («αγγελιοφόρων»…) και, γιατί όχι, αν το πορτοφόλι σας το σηκώνει, την ολoδική σας διαδήλωση… (Με κάποια έκπτωση στην τιμή, υποθέτουμε. Γίνονται καλύτερες συμφωνίες στη «χοντρική»…)

Πριν ακριβώς 9 χρόνια είδαμε στα μέρη μας αρκετές εκατοντάδες πληρωμένους διαδηλωτές (κι ανάμεσά τους κάποιους δολοφόνους) – αλλά δεν ήταν «αγγελιοφόροι» / αντικαταστάτες… Ήταν της «παλιάς σχολής»: εγκάθετοι… Τώρα η Wistand ανοίγει πράγματι έναν ακόμα δρόμο στη γνωστή postmodern γκάμα «πληρωμένης» υποκατάστασης. (Αν μη τι άλλο, εντυπωσιακός ο 21ος αιώνας!)

Και το κάνει η καλή start-up με την αρμόζουσα στην περίσταση «αισθητική»!

Το μέλλον είναι … στα χέρια σου; Ας μην είμαστε υπερβολικοί: το μέλλον είναι στην τσέπη σου και … στη μισθωτή εργασία! Ακόμα κι αν πρόκειται για “κινήματα”… Ακόμα κι αν πρόκειται για “δουλειά με το κομμάτι”…

(Η ασταμάτητη μηχανή είχε την απορία πως είναι δυνατόν τα “κίτρινα γιλέκα” να συνεχίζουν ρουτινιάρικα εδώ και πάνω από 6 μήνες, με μηδέν εξέλιξη στα πάντα. Στην οργάνωση, στους στόχους, στον “απολογισμό δράσης”… Τώρα σα να καταλαβαίνει: για κάποιους εργαζόμενους κατ’ αποκοπή, αυτά τα Σάββατα είναι το μεροκάματο της βδομάδας – δεν γίνεται και τίποτα άλλο….

Αν είναι έτσι, γιατί να σταματήσουν;)

Ψέμματα και κρυφτούλι

Κυριακή 5 Μάη. Με επίσημη ανεργία μόλις 4% ο αμερικανικός καπιταλισμός βρίσκεται στα καλύτερά του – έτσι δεν είναι; Πράγμα που σημαίνει ότι η ψοφιοκουναβική πολιτική αποδίδει…

Αλλά όχι. Όπως γίνεται παντού στον μεταμοντέρνο καπιταλιστικό κόσμο, έτσι και στο ψοφιοκουναβιστάν τα «νούμερα» μαγειρεύονται. Το χάσμα ανάμεσα στην καπιταλιστική πραγματικότητα και την εικονική προβολή της δεν λύνει, βέβαια, καμία απ’ τις δομικές αντινομίες του συστήματος. Εξασφαλίζει όμως αρκετή ομίχλη, κυρίως για να μην καταλαβαίνουν οι υποτελείς τι συμβαίνει.

Στην καταμέτρηση της ανεργίας γίνεται το γνωστό: οι «μακρόχρονα άνεργοι» (συμπεριλαμβανόμενων εκείνων που είτε παραιτούνται απ’ την αναζήτηση δουλειάς και την βγάζουν μόνο με τα επιδόματα και την όποια εγκληματική οικονομία, είτε περνάνε όπως όπως στην «άτυπη αγορά εργασίας») εξαιρούνται απ’ τις ανακοινώσεις περί ανεργίας. Πόσοι είναι αυτοί κι αυτές στις ηπα; Κρατηθείτε: περίπου 95 εκατομμύρια! Μαζί με τους επίσημα άνεργους (7 εκατομύρια) αυτοί που θα ορίζονταν επίσημα σαν πραγματικά άνεργοι στο ψοφιοκουναβιστάν φτάνουν τα 102 εκατομύρια. Σχεδόν το μισό των 206 εκατομυρίων ανδρών και γυναικών που είναι στις ηπα ικανοί / ικανές για εργασιακή εκμετάλλευση. Πολύ απλά: η ανεργία στο ψοφιοκουναβιστάν θα έπρεπε να λογαριάζεται σχεδόν στο 50% – αλλά η επίσημη δημαγωγία την παρουσιάζει μόλις σε 4%…

Η ανεργία, με όρους και κριτήρια καπιταλιστικά, λέγεται «υπο-αξιοποίηση ανθρώπινου κεφαλαίου». Ανεργία 50% σημαίνει (χοντρικά) πως τα αμερικανικά αφεντικά αποσπούν μόλις την μισή υπεραξία απ’ αυτήν που θα μπορούσαν σε συνθήκες πλήρους (ή σχεδόν πλήρους) «απασχόλησης». Προφανώς μεσολαβεί ένα καλό ποσοστό “μαύρης” εκμετάλλευσης, άγριας συσσώρευσης… Είναι τα κέρδη απ’ την “μαύρη” οικονομία και το οργανωμένο έγκλημα που εξισορροπούν την αναπόφευκτη μείωση των “λευκών” κερδών;

Ναι, αλλά όχι μόνον αυτό. Το κόλπο που γινόταν διεθνώς πριν το 2008 συνεχίζει και μετά: οι επιχειρήσεις λογαριάζουν στα «έσοδά» τους όχι μόνο εκείνα που προέρχονται από τις πωλήσεις τους αλλά και τα άλλα που προέρχονται απ’ τα χρηματιστήρια. Συνεπώς, ένα καλό παιχνίδι με τις μετοχές τους και τα πράγματα διορθώνονται. Ωστόσο ακόμα κι έτσι (και με τα αμερικανικά χρηματιστήρια να παριστάνουν ότι ο καπιταλισμός εκεί χαίρει άκρας υγείας…) επίσημες μειώσεις κερδών έχουν αρχίσει να ανακοινώνονται τους τελευταίους μήνες· από ονόματα σαν την exxon και την chevron – όχι τίποτα δευτερευάτζες.

Την πραγματικότητα του αμερικανικού καπιταλισμού την δείχνει, όμως, ακόμα καλύτερα, το μέγεθος των χρεών· επιχειρηματικών αλλά των απλών υπηκόων, μέσω πιστωτικών καρτών. Και τα δύο έχουν εκτοξευτεί στην προ του 2008 στρατόσφαιρα. Κι αυτά (συν μερικά άλλα, που είναι πιο εξειδικευμένα και τα παραλείπουμε) δείχνουν ότι οι ψοφιοκουναβικές μέθοδοι διάσωσης του αμερικανικού καπιταλισμού έχουν αποτύχει, και η κατάσταση από δομική άποψη βρίσκεται εκεί ακριβώς που βρισκόταν και πριν την κατάρρευση της Lehman Bros. Οι τράπεζες βρίσκονται πάντα στο κέντρο της δίνης της παρατεταμένης καπιταλιστικής κρίσης, και σ’ ότι αφορά μια επόμενη κατάρρευση εκείνο που απομένει δεν είναι το “αν” αλλά το “πότε”…

Με μία διαφορά: σε ένα πολύ περισσότερο πολεμοχαρές διεθνές περιβάλλον…

Η κατασκευή μιας αρρώστιας 1

Σάββατο 4 Μάη. … Ο όρος «κατανάλωση» έχει ρίζες τόσο αγγλικές όσο και γαλλικές. Με την αρχική μορφή του, το ρήμα καταναλώνω (consume) είχε την έννοια του καταστρέφω, λεηλατώ, υποτάσσω, εξαντλώ. Είναι μια λέξη εμποτισμένη με βία και μέχρι τον 20ο αιώνα είχε μόνο αρνητικές συνεκδοχές. Έως και τη δεκαετία του 1920 ακόμη, ο κόσμος τη χρησιμοποιούσε όταν αναφερόταν στη σοβαρότερη ασθένεια εκείνης της εποχής: τη φυματίωση…

Αυτό σημειώνει στις πρώτες σελίδες ενός βιβλίου γραμμένου πριν σχεδόν 25 χρόνια ο Jeremy Rifkin. Η γενεαλογία μιας «συνθήκης» (της κατανάλωσης) που έγινε τόσο κεντρική καπιταλιστικά εδώ και έναν αιώνα ώστε να βρίσκεται σήμερα στο πιο «κορυφαίο» σημείο της, αυτό της (μαζικής) αυτο-κατανάλωσης, θα μπορούσε ίσως να βοηθήσει (όχι αυτόματα ωστόσο!) στο ξεμπέρδεμα διάφορων «κόμπων» που βασανίζουν εκατομμύρια υπηκόους.

Ο Rifkin συνεχίζει την εξιστόρησή του:

… Το φαινόμενο της μαζικής κατανάλωσης δεν ήταν ούτε τυχαίο ούτε θεωρήθηκε ποτέ σαν το αναπόφευκτο παράγωγο μιας αχόρταγης ανθρώπινης φύσης. Κάθε άλλο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι οικονομολόγοι παρατήρησαν ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι προτιμούσαν να κερδίζουν αρκετά για να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους και να απολαμβάνουν κάποιες μικρές ανέσεις και περισσότερο ελεύθερο χρόνο παρά να εργάζονται υπερωρίες και να αυξάνουν το εισόδημά τους… Το γεγονός ότι οι άνθρωποι προτιμούσαν να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο από το να εργάζονται περισσότερες ώρες αποτέλεσε ένα από τα βασικά προβλήματα των επιχειρηματιών, που έβλεπαν τα προϊόντα τους να συσσωρεύονται σε εργοστάσια και αποθήκες…

… Απο πολύ νωρίς οι μεγαλοεπιχειρηματίες συνειδητοποίησαν ότι για να μπορέσουν να κάνουν τους ανθρώπους να «θέλουν» πράγματα που ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν αναζητήσει, θα έπρεπε να δημιουργήσουν τον «μη ικανοποιημένο καταναλωτή». Ο Τσαρλς Κέτερινγκ της Τζένεραλ Μότορς ήταν από τους πρώτους που κήρυξαν το νέο ευαγγέλιο κατανάλωσης. Η Τζένεραλ Μότορς είχε ήδη αρχίσει να παρουσιάζει κάθε χρόνο νέα μοντέλα αυτοκινήτων και ξεκίνησε μια τεράστια διαφημιστική εκστρατεία, στόχος της οποίας ήταν να κάνει τους αγοραστές να μη μένουν ευχαριστημένοι με το αυτοκίνητο που είχαν στην κατοχή τους. «Το μυστικό της οικονομικής ευμάρειας», έλεγε ο Κέτερινγκ, «είναι η οργανωμένη δημιουργία της μη ικανοποίησης»…

Ωμό; Ναι. Η οργανωμένη δημιουργία της μη ικανοποίησης, η οργανωμένη δημιουργία δηλαδή μιας «διαρκούς, ισόβιας έλλειψης», ενός διαρκούς, ισόβιου κενού ευχαρίστησης, και μάλιστα όχι ενός συγκεκριμένου κενού, όχι μιας συγκεκριμμένης έλλειψης, αλλά μιας «αφηρημένης μη ικανοποίησης», που να αλλάζει μορφές και να παραμένει πάντα απροσδιόριστη, έχει ήδη έναν αιώνα πετυχημένης καπιταλιστικής ιστορίας!

Η κατασκευή μιας αρρώστιας 2

Σάββατο 4 Μάη. Μετά από έναν αιώνα μοιάζει ίσως δύσκολο να συνειδητοποιηθεί σήμερα το βάθος και η ένταση των μαζικών αλλαγών («ψυχολογικών»; «συναισθηματικών»; «οντολογικών»; – πείτε τις όπως θέλετε) που έφερε και ξανάφερε και διαρκώς ξαναφέρνει η «οργανωμένη δημιουργία της μη ικανοποίησης». Έχουν γίνει ως τώρα 3 τουλάχιστον πραγματικές «επαναστάσεις» στην «οργανωμένη δημιουργία της μη ικανοποίησης». Η μία, η αρχική, στη δεκαετία του 1920. Η δεύτερη στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στα ‘80s. Η τρίτη στα ‘90s και στα ‘00s. Η τέταρτη έχει ξεκινήσει ήδη. Δεν υπάρχει κανένα «ιστορικό παράδοξο» στο ότι η αφηρημένη κενότητα κατακλύζει ξανά, με άγριο και βασανιστικό τρόπο, τα σώματα, τα μυαλά και τις καρδιές εκατοντάδων εκατομυρίων πρωτοκοσμικών υπηκόων αρρωσταίνοντάς τους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Ο Rifkin αναφέρεται σε διάφορα παραδείγματα της πρώτης «καταναλωτικής επανάστασης». Να ένα:

… Πολλές εταιρείες αναζητούσαν νέους τρόπους για να αναπροσανατολίσουν την παραγωγή τους, προκειμένου να αυξήσουν τις πωλήσεις. Η κόκα κόλα εμφανίστηκε αρχικά στην αγορά σαν φάρμακο για τον πονοκέφαλο. Στη συνέχεια τη διοχέτευσαν ξανά στην αγορά σαν ένα λαοφιλές αναψυκτικό. Ο Έισα Κάντλερ, που αγόρασε την πατέντα σε αυτό το διάστημα από έναν φαρμακοποιό της Ατλάντας, έκανε τη σκέψη ότι «αυτοί που πάσχουν από χρόνιους πονοκεφάλους μπορεί να υποφέρουν μια φορά την εβδομάδα. Πολλοί παθαίνουν πονοκέφαλο μόνο μια φορά το χρόνο. Υπήρχε, όμως, μια άλλη φοβερή πάθηση που έπληττε τους ανθρώπους … καθημερινά … η οποία, έξι με οχτώ μήνες το χρόνο, μπορούσε να αντιμετωπιστεί και να ανακουφιστεί, για να επανεμφανιστεί σε λιγότερο από μια ώρα. Η ασθένεια αυτή ήταν η δίψα…

Αυτά τα έλεγε ο Κάντλερ μόλις το 1908. Το ότι σκόπευε να μετατρέψει την δίψα σε μια «ασθένεια», που θα «ανακουφίζεται για λίγο και θα επανεμφανίζεται σε λιγότερο από μια ώρα» θα μπορούσε να θεωρηθεί τρομακτικό – αλλά το πέτυχε! Όμως δεν θα μπορούσε να είναι μια μοναχική επιτυχία. Ήταν μία απ’ τις μορφές της μαζικής «οργανωμένης δημιουργίας της μη ικανοποίησης».

Ωστόσο προκύπτει ένα ερώτημα, για τότε και για τώρα: πώς είναι δυνατόν να γίνει «πειστική», «ελκυστική» ή έστω ανεκτή η μη ικανοποίηση;

Η κατασκευή μιας αρρώστιας 3

Σάββατο 4 Μάη. Η απάντηση στο ερώτημα είναι τερατωδώς απλή (και τόσο γνωστή ώστε να είναι, πια, κοινότοπη): η (καταναλωτική) μη ικανοποίηση έγινε (και γίνεται διαρκώς) «πειστική», «ελκυστική», ή έστω ανεκτή σαν υποτιθέμενη προστασία απέναντι στην απειλή του θανάτου! Μια ειδική μορφή θανάτου: του κοινωνικού θανάτου!

Τί είναι ο «κοινωνικός θάνατος» – ή, πιο σωστά, τί άρχισε να προβάλλεται (και να εμπεδώνεται σταδιακά) εδώ και έναν αιώνα σαν «αόριστος φόβος κοινωνικού θανάτου»; Η «κοινωνική περιθωριοποίηση» – ή, για να το πούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια, «η απώλεια κοινωνικής αναγνωρισιμότητας και αποδοχής».

Συνεπώς, εδώ και 100 χρόνια, με ενδιάμεσες «εκτινάξεις» αυτής της διαδικασίας, η καπιταλιστική πραγματικότητα παράγει και αναπαράγει, παράγεται και αναπαράγεται, μέσα απ’ αυτήν την διαλεκτική (απο)σύνθεση: η μαζική αποδοχή της διαρκούς μη ικανοποίησης, η μαζική αποδοχή του (ανά εποχή) απροσδιόριστου («υπαρξιακού») κενού σαν προφύλαξη απέναντι στο ενδεχόμενο κοινωνικού θανάτου· απέναντι στην απειλή της κοινωνικής «μη αναγνωρισιμότητας» ή/και «μη αποδοχής».

Η πιο πρόσφατη και πασίγνωστη μορφή της επιτυχίας αυτού του εκβιασμού είναι τα «κοινωνικά δίκτυα»…. Η μηχανικά / εμπορικά μεσολαβημένη “κοινωνικότητα”…