Τετάρτη 11 Σεπτέμβρη. Το 2017 ο συντηρητικός βουλευτής Jacob Rees-Mogg δήλωσε, φουσκωμένος από πατριωτισμό, ότι η έξοδος απ’ την ε.ε. είναι ισοδύναμη με τις μάχες του Agincourt, του Waterllo και του Trafaglar, και είναι αληθινή απόδειξη της δύναμης της βρετανίας… Τις κερδίζουμε όλες αυτές τις μάχες συμπλήρωσε με epic βεβαιότητα. (Όπως, περίπου, το ψόφιο κουνάβι κερδίζει τους εμπορικούς πολέμους…)
Τώρα αυτός ο τύπος είναι κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Bor-Duk· και είναι τόσο άνετος που βαριέται την αντιπολίτευση (φωτογραφία), οπότε κόντρα στα βρετανικά κοινοβουλευτικά ήθη, ρίχνει και καμιά τουφίτσα. Ο Μαρξ, μιλώντας για κάτι διαφορετικό, είχε γράψει κάπου ότι το παρελθόν βαραίνει πολύ πάνω στους ώμους των ανθρώπων, έτσι ώστε μπορεί να μην διακρίνουν καθαρά το παρόν και τον μέλλον των ίδιων των πράξεών τους. Για τον αγγλικό εθνικο-ιμπεριαλισμό το παρελθόν (κατάλληλα παραμορφωμένο για να βολεύει) δεν είναι βάρος. Είναι φτερά: μ’ αυτό θα πετάξουν οι brexiters ψηλά, πολύ ψηλά. (Όλοι οι φασίστες το ίδιο παθαίνουν: πετούν νοερά τόσο ψηλά στο «ηρωϊκό παρελθόν» ώστε χάνουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα· εκτός απ’ την ωμή βία)
Για τον Bor-Duk λένε (οι αντίπαλοί του) ότι έχει χάσει όλες τις κοινοβουλευτικές μάχες, πράγμα σωστό· αλλά δευτερεύον. Γιατί χάρη σ’ αυτές τις ήττες έχει κερδίσει ήδη ιδεολογικά τον πόλεμο που τον ενδιαφέρει: εγώ, ο στιβαρός πολιτικός άνδρας, ενάντια σε ένα κοινοβούλιο με παρακμιακή σύνθεση, που εδώ και 3 χρόνια δεν μπορεί να αποφασίσει τι θέλει! Και κυρίως δεν μπορεί να εκφράσει αποτελεσματικά την “θέληση του λαού” (το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος). Δεν είναι ο πόλεμος κατά της ε.ε. που ο Rees-Mogg φανταζόταν σα νικηφόρο· εκεί δεν υπάρχει ελπίδα νίκης… Είναι μάλλον ένας πόλεμος υπέρ του μπετοναρίσματος της διάχυτης μικροαστικής λεπενικής αθλιότητας, α λα βρετανικά. Και έχει επιχειρήματα πια ο Bor-Duk: γιατί, για παράδειγμα, το κοινοβούλιο που τον εμποδίζει και του βάζει τρικλοποδιές, δεν προκηρύσσει (πρόωρες) εκλογές ώστε να εκλεγεί ένας άλλος για την καρέκλα, να κάνει αυτά που ζητάει (το κοινοβούλιο) πριν τα τέλη του Οκτώβρη;
Κάποιοι θα έλεγαν πως ο «αντικοινοβουλευτισμός» που θα αξιοποιήσει τώρα ο Bor-Duk (με κλειστό το house of commons) είναι απλά το μέσο για την επίτευξη του «αντι-ευρωπαϊσμού». Όμως ο Bor-duk ήταν υπέρ της παραμονής στην ε.ε. (!) μέχρι λίγους μήνες πριν το δημοψήφισμα, όταν και θεώρησε ότι το πολιτικό του μέλλον σαν δεξιού βρίσκεται δίπλα στις «μάζες» των brexiters. Θα μπορούσε λοιπόν να ισχύει το αντίθετο: ο «αντιευρωπαϊσμός» να είναι το μέσο για την ευόδωση του «αντικοινοβουλευτισμού», όχι με την έννοια της πλήρους κατάργησης του κοινοβουλίου, αλλά υπέρ της ανάδειξης ενός «ηγέτη» με πυγμή, που μπορεί να κινείται ακόμα και κόντρα σ’ αυτό. (Ο Bor-Duk είναι θαυμαστής του Τσώρτσιλ…)
Όλες οι δειγματοληψίες δίνουν στον Bor-Duk αυξημένα ποσοστά αποδοχής απ’ τον «λαό». Πέρα όμως απ’ αυτές, οι μεταμοντέρνες πρωτοκοσμικές κοινωνίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συγκλίνουν (καθώς αντιλαμβάνονται την παγκόσμια κρίση / αναδιάρθρωση με μικροαστικούς τρόπους) σε κάτι προβλέψιμο (από εμάς). Συγκλίνουν σ’ ένα είδος αποπληθωρισμού των σημείων (των «συμβόλων» αν θέλετε) της δύναμης, της εξουσίας.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τα «καθυστερημένα» κοινωνικά υποκείμενα (συμπεριλαμβανόμενου του «καθυστερημένου» κεφάλαιου και των ιδιοκτητών του) νοιώθοντας «αδύναμα» μέσα στη δίνη της κρίσης / αναδιάρθρωσης συγκλίνουν στην αναζήτηση της δύναμης μέσα απ’ την πιο σφικτή ταύτισή τους με την μορφή κράτος· και, κυρίως, μέσα απ’ τον συγκινησιακό προσανατολισμό τους προς «ηγέτες με πυγμή».
Ο φετιχισμός της κατανάλωσης πουλάει τέτοια σύμβολα, μέσω των εμπορευμάτων. Αλλά αυτό προϋποθέτει υψηλή δυνατότητα κατανάλωσης. Όταν αυτή για διάφορα τμήματα των υπηκόων περιορίζεται, τότε το συμβολικό ρεπερτόριο της δύναμης και της εξουσίας είναι εύκολο να (ξανα)κρατικοποιηθεί…
Αυτό που πουλάει ο Bor-Duk έχει αγορά. Έχει ζήτηση. Κι όχι μόνο στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας. Φυσικά, τα διανοητικά και συγκινησιακά κοινωνικά, μαζικά δεδομένα των αρχών του 21ου αιώνα δεν είναι τα ίδια μ’ εκείνα πριν 100 χρόνια. Οι σημερινοί οπαδοί της δύναμης του ηγέτη είναι υποχρεωτικά πολύ πιο ρευστοί, πολύ πιο ανυπόμονοι σε σχέση με τις αρχές του 20ου. Η κοινωνική αντίληψη για τον χρόνο και την διάρκεια έχει αλλάξει, ανεξάρτητα από κομματικά γούστα και ηρωϊκές αναπολήσεις.
Οι brexiters που κοπαδιάζει πίσω του ο Bor-Duk, είτε δεν πιάνουν στο στόμα τους τα σύνορα μεταξύ βόρειας ιρλανδίας / ιρλανδίας· είτε, αν τα πιάνουν, είναι τόσο φασίστες ώστε νομίζουν ότι μπορούν να τσακίσουν τους καθολικούς… Κάτι που δεν κατάφεραν ούτε «τότε»…
Όταν ο Jacob Rees-Mogg έκανε την λίστα των βρετανικών νικών, δεν έβαλε μέσα ούτε την μαλλιοκούβαρα υποχώρηση απ’ την Δουκέρνη στην αρχή του Β παγκόσμιου, ούτε την συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Η ιδεολογία του “εθνικού μεγαλείου”, είτε του βρετανικού, είτε του γαλλικού, είτε του αμερικάνικου, είτε του ελληνικού, είναι μια κουρελού γεμάτη τρύπες. Γεμάτη ήττες ή συμβιβασμούς όχι και τόσο ηρωϊκούς.
Κι εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Κανένας ηγέτης, “στιβαρός” ή όχι, δεν θέλει να πέσει σε τρύπα, ακόμα κι αν εκεί τον σπρώχνει ο λαός “του”…