Η “μάχη του Κιρκούκ”

Τρίτη 3 Οκτώβρη. Ένα άλλο δημοψήφισμα δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους (ή κάτι τέτοιο…), ανατολικότερα, πριν καμιά 10αριά ημέρες, δεν κηρύχτηκε αντισυνταγματικό· ίσως επειδή στο ιράκ η έννοια “σύνταγμα” είναι σχετική. Ούτε, επίσης, προσπάθησαν ένοπλοι με διαταγές απ’ την Βαγδάτη να κλέψουν τις κάλπες και τα ψηφοδέλτια. Ο κουρδικός πληθυσμός του βόρειου ιράκ αποφάσισε ότι θέλει κράτος· αλλά είναι πολύ πιθανό ότι (σ’ αυτή τη φάση τουλάχιστον) πρόκειται για “διαπραγματευτικό χαρτί” απέναντι στην κεντρική ιρακινή κυβέρνηση.

Μέχρι τώρα οι κουρδοκρατούμενες περιοχές του βόρειου ιράκ την βγάζουν (οικονομικά) με λαθρεμπόριο. Πετρελαίου. (Το ίδιο ισχύει για τις αντίστοιχες περιοχές της βόρειας συρίας). Το λαθρεμπόριο γίνεται μέσω τουρκίας: το τουρκικό καθεστώς επιτρέπει διακριτικά στα βυτιοφόρα (μέχρι πρόσφατα ανάμεσά τους και σ’ εκείνα του isis) να μεταφέρουν το λαθραίο πετρέλαιο μέσω του εδάφους του επειδή απ’ αυτό επωφελούνται και δικά του αφεντικά. Όσο απομένει αδιάθετο στην τουρκία, φορτώνεται σε τάνκερ από λιμάνια της νότιας τουρκίας (στο σχετικό νταραβέρι διαπρέπουν και έλληνες εφοπλιστές…)

Αυτό το ξέρουν οι πάντες, στην περιοχή και όχι μόνο· το ξέρουν πολύ καλά στο Αρμπίλ. Ό,τι και να διαπραγματευτεί η φεουδαρχικού τύπου πολιτική εξουσία του με την Βαγδάτη, ό,τι και να συμφωνήσει, δεν μπορεί να σταθεί οικονομικά χωρίς την συγκατάθεση της Άγκυρας. Επιπλέον, απ’ την στιγμή που το άλλο μακρύ χέρι του αμερικανικού και του ισραηλινού ιμπεριαλιστικού σχεδιασμού στη μέση Ανατολή, οι συριακές ypg, έχουν επεκταθεί και εξοπλιστεί δίπλα στο ιρακινό κουρδιστάν (καταλαμβάνοντας εδάφη που δεν έχουν ούτε καν κουρδικές μειονότητες· έχουν όμως πετρέλαιο…), απ’ την στιγμή δηλαδή που οι «φιλοκουρδικές» μεθοδεύσεις της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ είναι εκτεθειμένες στο φως της ημέρας, είτε αρέσει στους κούρδους του ιράκ είτε όχι, οι εθνικιστικές κινήσεις (ή ελιγμοί) τους αφορούν όχι μόνο την Βαγδάτη και την Άγκυρα αλλά και την Τεχεράνη και την Δαμασκό.

Έτσι, απέναντι στο «διαπραγματευτικό χαρτί» του δημοψηφίσματος της 25 Σεπτέμβρη, έχει παραταχτεί ένα αντίπαλο «διαπραγματευτικό χαρτί», από βορρά, νότο και ανατολή: στρατοί της Άγκυρας, της Βαγδάτης και της Τεχεράνης. Η απειλή εισβολής είναι πραγματική αλλά όχι άμεση: εξαρτιέται απ’ το πως θα κινηθεί το καθεστώς των Μπαρζανί (που έχει και τις εσωτερικές του κόντρες). Στο βαθμό που δεν έχει την ανοικτή και δημόσια υποστηρίξη της Ουάσιγκτον (την υπόγεια την έχει, όπως έχει την φανερή του Τελ Αβίβ), το γήπεδο των ελιγμών του έχει μικρύνει σημαντικά. Όσο για τους ypg; Έχουν γίνει απόλυτα proxie της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ, θεωρούμε μάλιστα πολύ πιθανό μονάδες τους να διοικούνται κατευθείαν από αμερικάνους. Το να γίνεσαι εγκάθετος μιας «μεγάλης δύναμης» προσφέρει σιγουριά… μέχρι να αναποδογυρίσει το τραπέζι και να βρεθείς πλακωμένος στα σίγουρα.

(Το Κιρκούκ είναι απ’ τις βασικές πετρελαιοπαραγωγές περιοχές / πόλεις του ιράκ, που έχει καταληφθεί και ελέγχεται απ’ τους πεσμεγκρά, αν και ο κουρδικός πληθυσμός της πόλης είναι μειονότητα. Αν το Ερμπίλ σκοπεύει να το κρατήσει για καιρό, σε βάρος της Βαγδάτης, – δείχνει απαραίτητο για την οικονομική του επιβίωση – θα χυθεί πολύ αίμα…)

Συνοριακές επιχειρήσεις

Τετάρτη 23 Αυγούστου. Ο Ερντογάν το ανακοίνωσε προχτές (στις 21/8) αλλά εσείς το ξέρετε ήδη απ’ τις 17/8: οι συζητήσεις με τον αρχιστράτηγο του regular ιρανικού στρατού αφορούσαν πράγματι την αντιμετώπιση των (λίγων μεν, με «γερές πλάτες» δε) ανταρτών του pjak, του «ιρανικού κλάδου» του κουρδικού pkk.

Απ’ τα λεγόμενα του τούρκου προέδρου (αλλά και τις ανακοινώσεις του Bagheri όταν γύρισε στο ιράν) καταλαβαίνουμε ότι Άγκυρα και Τεχεράνη θα κλιμακώνουν ευκαιριακά, όταν κρίνουν πως χρειάζεται, αυτό που έχουν ξεκινήσει, κοινές επιχειρήσεις δηλαδή στα σύνορα ιράκ / ιράν, στη μεριά του ιράκ, στα ορεινά κρησφύγετα του pjak. Προκύπτει επίσης καθαρά ότι το κτίσιμο του τείχους των σχεδόν 200 χιλιομέτρων στα σύνορα τουρκίας / ιράν γίνεται εν γνώσει και με την συμφωνία της Τεχεράνης.

Η «συνεργασία» σ’ αυτό το σημείο της μέσης Ανατολής, δείχνει ότι παρά τις (προφανώς σκόπιμες) αντίθετες φήμες, Άγκυρα και Τεχεράνη είναι καλά συγχρονισμένες και στο συριακό πεδίο μάχης.

(Οι «φρουροί της επανάστασης» δήλωσαν ότι δεν έχουν συμφωνήσει για επιθέσεις εκτός συνόρων, στο ιρακινό έδαφος δηλαδή… Αλλά την δουλειά του πυροβολικού μπορεί να την κάνει και ο regular στρατός! Οπότε ο καθένας στον τομέα του…)

Άγκυρα – Τεχεράνη

Παρασκευή 18 Αυγούστου. Ανακοινώθηκε εκ των υστέρων, αλλά αφού χτες σχολιάσαμε το θέμα πρέπει να το αναφέρουμε. Ο αρχιστράτηγος του ιρανικού τακτικού στρατού Mohamed Baqeri δεν πήγε μόνος του στην Άγκυρα. Συνοδευόταν απ’ τον αρχιστράτηγο του πεζικού των «φρουρών της επανάστασης» Mohammad Pakpour, και διάφορους άλλους καραβανάδες. Σημειώνουμε ανάμεσά τους τον στρατηγό Qasem Rezaei, της ιρανικής συνοριοφυλακής.

Οπότε το ζήτημα που αναφέραμε χτες σίγουρα ήταν κύριο πιάτο των επαφών· το ότι δεν ανακοινώθηκε τίποτα είναι εύλογο. Ζητήματα σχετικά με το συριακό πεδίο μάχης επίσης μπορεί να συζητήθηκαν (με τον Pakpour).

Συναντήσεις πολλών αστέρων

Πέμπτη 17 Αυγούστου. Ο αρχηγός του ιρανικού επιτελείου Mohammad Bagheri βρίσκεται από προχτές σε επίσκεψη και επαφές στην Άγκυρα. Η επίσκεψη του συγκεκριμένου αρχικαραβανά σχολιάζεται σαν «ασυνήθιστη» (μπορεί και να είναι). Και της αποδίδονται, σαν περιεχόμενο συζητήσεων, τα πάντα: απ’ την κατάσταση στη συρία και τις όποιες διαφωνίες Άγκυρας / Τεχεράνης εκεί, μέχρι…

Γίνεται ένα βασικό λάθος. Μάλλον από πρόθεση παρά από άγνοια. Ο αρχηγός του στρατού στο ιράν, αν και τυπικά έχει την ίδια θέση με τον αντίστοιχο τούρκο και οποιονδήποτε άλλο παρόμοιο, στην πράξη αντιπροσωπεύει κάτι λιγότερο. Το πολύ καλά εκπαιδευμένο, πολύ καλά εξοπλισμένο και έμπειρο στρατιωτικό σώμα στο ιράν δεν είναι ο στρατός (των εφέδρων) αλλά οι «φρουροί της επανάστασης». Που έχουν χωριστή διοίκηση, κλπ. Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι του παρόντος να εξηγήσουμε· συμβαίνει όμως. Στο συριακό πεδίο μάχης δεν συμμετέχει ο ιρανικός στρατός αλλά οι φρουροί της επανάστασης. Αυτοί μετράνε απώλειες (ακόμα και υψηλόβαθμων αξιωματικών) αλλά και εμπειρίες και νίκες. Συνεπώς, αν η Άγκυρα θέλει να κουβεντιάσει με την Τεχεράνη οτιδήποτε σχετικό με την συρία σε στρατιωτικό επίπεδο, θα το κάνει μ’ αυτούς· και όχι με τον regular ιρανικό στρατό.

Εκείνο που πιθανότατα μπορεί και πρέπει να συζητήσει το τουρκικό καθεστώς (και) με τον regular ιρανικό στρατό είναι το κουρδικό αντάρτικο. Όχι γενικά: ειδικά το κουρδικό αντάρτικο που Ουάσιγκτον, Τελ Αβίβ και Ριάντ «σπρώχνουν» κατά του ιράν, απ’ τα βουνά του ανατολικού ιρακινού κουρδιστάν.

Εδώ και μερικές εβδομάδες, περιοδικά, η τουρκική αεροπορία και το ιρανικό πυροβολικό κτυπούν ορεινές θέσεις αυτών των ενόπλων, μέσα στο βόρειο ιράκ, στην περιοχή που τυπικά ελέγχεται απ’ τους πεσμεγκρά. To είχαμε πιθανολογήσει έγκαιρα, και φαίνεται πως ισχύει: η «αναβίωση» αυτού του «εθνικοαπελευθερωτικού» στα βορειοδυτικά του ιράν είναι ένα απ’ τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Τεχεράνης, μετά τις επιτυχίες της στο συριακό πεδίο μάχης.

Ο συντονισμός σ’ αυτές τις επιχειρήσεις, το μέλλον τους, και το ευρύτερο «πολιτικό περιβάλλον» (οι κούρδοι του ιράκ έχουν αναγγείλει δημοψήφισμα δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους για τις 25 Σεπτέμβρη…) θα μπορούσε να είναι όντως αντικείμενο συζήτησης του Bagheri τόσο με τον Erdogan όσο και με τον τούρκο αρχιστράτηγο Hulusi Akar. Στο βαθμό που, απ’ την μεριά της Τεχεράνης, την υπόθεση έχει αναλάβει κατ’ αρχήν (και) ο regular στρατός – κάτι πρέπει να κάνει κι αυτός!

Την σοβαρότητα της υπόθεσης δείχνει και η απόφαση της Άγκυρας να κτίσει τείχος σε ένα μέρος των συνόρων της με την Τεχεράνη. Προφανώς το θέμα δεν αφορά μετανάστες απ’ το αφγανιστάν και το πακιστάν, αλλά τα πέρα δώθε κούρδων ενόπλων μεταξύ ιράν και τουρκίας.

Είμαστε βέβαιοι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες συναντήσεις γι’ αυτό το θέμα…

Μέση ανατολή

Δεύτερα 14 Αυγούστου. Να ένας τρόπος για το αμερικανικό πεντάγωνο να ρεφάρει την (τακτική) ήττα του στη συρία: φτιάχνοντας ακόμα περισσότερες βάσεις στο βορειοδυτικό ιράκ. Πέντε, διαφόρων μεγεθών, για να ελέγχει τα σύνορα ιράκ – συρίας σ’ όλο το μήκος απ’ την περιοχή Sinjar στα βορειοδυτικά (του ιράκ), μέχρι την κωμόπολη Al Qa’im, στις όχθες του Ευφράτη, κοντά στα ιρακινο-συριακά σύνορα. Φυσικά αυτή η περιοχή κατέχεται ακόμα απ’ τον isis, αλλά «… των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν…»

Αυτή η χωροθέτηση των αμερικανικών βάσεων έχει προφανή στόχο: να «επιτηρεί» (δηλαδή να ελέγχει) την χερσαία επικοινωνία μεταξύ Βαγδάτης και Δαμασκού όταν απελευθερωθεί και η Deir ez-Zur. Όμως πόσο καιρό θα καταφέρουν οι αμερικάνοι να κατέχουν ιρακινό έδαφος; Θα βολέψει να υπάρχει μόνιμα μια ασταθής κατάσταση εκεί…

Near east

Τετάρτη 2 Αυγούστου. Τηρουμένων των ιστορικών και γεωπολιτικών αναλογιών, η επίσκεψη του Muqtada al-Sadr στην Jeddah, την περασμένη Κυριακή, και η συνάντησή του με τον «θα σας γ…σω όλους» αντιβασιλιά του Ριάντ Mohammed bin Salman (αυτόν με το πρόβλημα στη μύτη…) θα μπορούσε να θεωρηθεί κάτι ανάλογο με επίσκεψη κάποιου πολωνού στρατηγού στο Λονδίνο, και την συνάντησή του με την βασίλισσα της αγγλίας, το 1985!

Το πιθανότερο είναι να μην ξέρετε ποιος είναι ο Muqtada al-Sadr. Πρόκειται ίσως για τον ισχυρότερο σιίτη ηγέτη στο ιράκ, πρώην επικεφαλής του «στρατού του Μαχντί», που για χρόνια, στην αρχή της αμερικανικής κατοχής, προκάλεσε πολλά και σοβαρά προβλήματα στους κατοχικούς και στους συνεργάτες τους. Στην Βαγδάτη υπάρχει μια μεγάλη περιοχή (φτωχογειτονιές) που λέγεται (στα αγγλικά) Sadr City, προς τιμήν του πατέρα του, που ήταν ιμάμης ευρύτατης αποδοχής. Ο ίδιος ο Muqtada, αφού πρώτα, επί κάποια χρόνια μετά το 2003, αρίστευσε σαν πολέμαρχος κατά των συνεργατών των αμερικάνων, μετακόμισε στο ιράν, στην Κόμ, όπου σπούδασε, και έγινε ιμάμης. Από τότε, επιστρέφοντας στη Βαγδάτη, άφησε στην άκρη τα πολιτικά (: στρατιωτικά) καθήκοντά του, και ανέλαβε αποκλειστικά την ιδεολογική καθοδήγηση των οπαδών του. Ή έτσι φαίνεται…

Τι ήθελε, λοιπόν, ο Muqtada al-Sadr, που είναι εγγυημένα “φίλος της Τεχεράνης”, στη λυκοφωλιά του Salman; Μήπως μετέφερε κάποιο συμβιβαστικό μήνυμα απ’ το ιράν; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει εσωτερική φαγούρα στους ιρακινούς σιΐτες, και πως ο al-Sadr ψάχνει στηρίγματα στους (ακροδεξιούς και πορωμένους) ουαχαβίτες του Ριάντ. Αν και είναι αλήθεια ότι ο al-Sadr δεν είναι θρησκευτικά σεχταριστής (και ποτέ δεν ήταν, το αντίθετο) το να τον θεωρεί κανείς τόσο χαζό ώστε να περιμένει την “φιλία” των κοκάκηδων του σαουδαραβικού παλατιού (και των πολεμόκαβλων του Τελ Αβίβ…) θα ήταν σα να λέει ότι έχει αποβλακωθεί εντελώς.

Η δική μας εκτίμηση είναι ότι όχι, δεν πρόκειται περί αυτού. Ο φραξιονισμός στους σιΐτες του ιράκ είναι πιθανός – πολιτικός προσοδισμός (εντονότερος μετά την “απελευθέρωση” της Μοσούλης) λέγεται. Αλλά κανείς δεν έχει χάσει το μυαλό του. Η επίσκεψη του al-Sadr στην φωλιά των εχθρών του μοιάζει μάλλον με την σκηνή απ’ τον Νονο 1, όπου ένας απ’ τους ανθρώπους του Κορλεόνε εμφανίζεται στην αντίπαλη μαφία σα “δυσαρεστημένος”. Στην ταινία δεν το τρώνε. Στην μεσανατολική πραγματικότητα, και με στριμωγμένους στα σκοινιά τους σαουδάραβες και τους λίγους υποτακτικούς τους, δεν αποκλείεται να το φάνε. Ή να το μισο-φάνε.

Ο al-Sadr θα μπορούσε να τους «πείσει για την δυσαρέσκειά του» απέναντι στην Τεχεράνη, αφού αυτοί οι πρίγκηπες και λοιποί υπό ξεπεσμό είναι μόνιμα σε «κατάσταση» να πιαστούν από οτιδήποτε. Οι ιρανοί φρουροί της επανάστασης έχουν εκπαιδεύσει στο ιράκ μια πολιτοφυλακή ονόματι Al-Hashd Al-Shaabi, κάποιων χιλιάδων μελών (οι εκτιμήσεις είναι τόσο ασαφείς που δεν έχει νόημα να αναφέρουμε αριθμούς), αρκετοί απ’ τους οποίους ήταν βασικοί στην πολιορκία και την κατάληψη της Μοσούλης, στις μάχες τετράγωνο – τετράγωνο. Είναι, δηλαδή, μπαρουτοκαπνισμένοι. Κάποιοι λένε ότι είναι μια νέα Χεζμπ’ αλλάχ, στο ιράκ αυτή τη φορά. Δεν αποκλείεται.

Κατά την άποψη μας τέτοιος αριθμός πειθαρχημένων και ιδεολογικά σταθερών πεζικάριων δεν θα μπορούσε να βρεθεί στο ιράκ έξω απ’ τον (παλιό;) “στρατό του Μαχντί”. Αλλά ο al-Sadr μπορεί, ίσως, να το παίξει ότι η Al-Hashd Al-Shaabi τον “ξεπερνάει” και τον “περιθωριοποιεί”. Με τέτοια παραμυθάκια μπορεί να πεισθούν οι Salman: η διορατικότητά τους είναι «υψηλού επιπέδου», και αποδεικνύεται απ’ τον καυγά που έχουν ξεκινήσει με την Ντόχα.

(Η Τεχεράνη κυκλοφοράει μια διαφορετική εκδοχή, την οποία μπορούμε μεν να παρουσιάσουμε αλλά δεν έχουμε διασταυρώσει. Ότι ο al-Sadr πήγε στην Jeddah καλεσμένος του Salman που προσπαθεί, με ιρακινή μεσολάβηση προς τους Houthis, να σταματήσει τον πόλεμο που χάνει, στην υεμένη. Χμμμ… Παραείναι βολική εκδοχή – βολική για το ιρανικό καθεστώς… Θα δείξει.)

Αν αναρωτηθείτε «και τι μας νοιάζουν εμάς αυτά;» δεν θα κάνουμε τον κόπο να σας πείσουμε. Απλά ο al-Sadr και ο «στρατός του Μαχντί», πριν καμιά δεκαετία, απείλησαν να τινάξουν στον αέρα τον αμερικανικό σχεδιασμό στο ιράκ (με τις εξαιρετικά διακριτικές πλάτες της Τεχεράνης και την βοήθεια, τότε, των ιρανών φρουρών της επανάστασης) – περισσότερα δεν μπορούμε να πούμε εδώ. Το εξώφυλλο του αμερικανικού καθεστωτικού newsweek στις 4 Δεκέμβρη του 2006 (φωτογραφία επάνω) δεν ήταν τυχαίο.

(δεύτερη φωτο: μια επίσης αναγνώριση του ρόλου του al-Sadr «τότε», από αντικαθεστωτική μεριά αυτή τη φορά…

τρίτη φωτό: απ’ την προχτεσινή επίσκεψη. Εκατό χρονών η αλεπού, εκατοένα τα αλεπόπουλα…)

Μέση ανατολή

Τετάρτη 26 Ιούλη. Αν είναι σωστό ότι οι μόνοι αξιόπιστοι σύμμαχοι / proxies που απέμειναν στην Ουάσιγκτον στο συριακό πεδίο μάχης είναι οι ypg, τότε είναι εύλογα κι αυτά τα δύο συμπεράσματα (και μια μελλοντική παραίτηση: του τωρινού αμερικάνου υπ.εξ.). Πρώτον, κανείς δεν θα αμφισβητήσει στο κοντινό μέλλον την κουρδική κατοχή της ζώνης της Rojana, στα βόρεια σύνορα της συρίας, εφόσον σ’ αυτήν η Ουάσιγκτον έχει διασπείρει τον στρατό, τις μυστικές υπηρεσίες και τους μισθοφόρους της. Αλλά, δεύτερον, κανείς δεν θα αναγνωρίσει (με την διεθνή έννοια της λέξης) αυτήν την κουρδική ζώνη με τρόπο που να υπονοεί μελλοντική αναγνώριση χωριστού κράτους. Με δυο κουβέντες: το pkk και οι παραλλαγές του έχουν νοικιάσει φτηνά το τομάρι τους στη βόρεια συρία, με τη μορφή μιας ορισμένης «ανεξαρτησίας» υπό την αιγίδα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Αλλά δεν είναι ο 19ος αιώνας, όπου ακόμα και τότε οι “μεγάλες δυνάμεις” έπρεπε να συμφωνήσουν για φτιαχτούν καινούργια κράτη. Τώρα έχουν χάσει οποιαδήποτε διεθνή προοπτική επισημοποίησης αυτής της «ανεξαρτησίας». Κι ενώ μπορεί κανείς να ζήσει για καιρό στα limbo του παγκόσμιου ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, δεν μπορεί να ελπίζει ότι τέτοια «κενά» θα κρατήσουν για πάντα…

Εκείνοι που είναι αντίθετοι σ’ αυτό το deal δεν είναι αμελητέοι. Σημειώστε: Μόσχα, Τεχεράνη, Άγκυρα, Δαμασκός (ναι μεν δεν μετράει στρατιωτικά, μετράει όμως σαν επίσημο διεθνές υποκείμενο κρατικής εξουσίας) and, last but not least, Πεκίνο. Έχουν ισχυρότατα συμφέροντα στο να μην επισημοποιηθεί ξανά τέτοια περίπτωση «διαμελισμού» αναγνωρισμένης επικράτειας. Κι έχουν, επίσης, ισχυρότατα συμφέροντα να μην θέλουν αμερικανικές βάσεις κοντά στους δρόμους του μεταξιού – και στις μπίζνες τους, γενικά.

Μια πρώτη έκφραση των πραγματικών τωρινών συσχετισμών παίζεται ήδη δίπλα. Στο ιράκ. Μετά την απελευθέρωση / ισοπέδωση της Μοσούλης, το ιρακινό καθεστώς εμφανίζεται, τουλάχιστον στα λόγια, σκληρό απέναντι στην Ουάσιγκτον: να μην διανοηθεί ότι θα ξαναστήσει βάσεις στο ιράκ – δεν έχει, άραγε, καμία άλλη εκτός απ’ την πρεσβεία στη Βαγδάτη; Δεν ξέρουμε. Ωστόσο στη Βαγδάτη πνέει ένας άνεμος αυτοπεποίθησης στη συμμαχία όχι μόνο με την Τεχεράνη (υπογράφτηκε προχτές συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας σε διάφορα επίπεδα) αλλά και την Μόσχα (θα γίνει μια καλή αγορά καινούργιων ρωσικών τανκς Τ-90). Είναι τα απόνερα της πετυχημένης ρωσικής εμπλοκής στη συρία.

Φυσικά τίποτα δεν είναι και δεν θα είναι εύκολο σ’ αυτή τη ζώνη της μέσης Ανατολής. Οι σουνιτικοί πληθυσμοί που είχαν πάρει το μέρος του isis αναζητούν επειγόντως αξιόπιστους «προστάτες». Και φαίνεται ότι η Άγκυρα και η Ντόχα έχουν αναλάβει αυτήν την «προστασία», σε συνεννόηση αυτή τη φορά με την Τεχεράνη και τους σιίτες του ιράκ. Αν αυτή η συνεννόηση συνεχίσει να είναι σταθερή, τότε το «διαίρει και βασίλευε» της Ουάσιγκτον, του Τελ Αβίβ και του Ριάντ θα έχει υποστεί την οριστική, στρατηγική ήττα του. Τότε αυτή η περιοχή της μέσης Ανατολής θα έχει σοβαρές ελπίδες να ξαναανασάνει.

Μοσούλη

Δευτέρα 10 Ιούλη. Η ιρακινή πόλη “απελευθέρωθηκε”… Μέσω της καταστροφής της, των δολοφονιών εκατοντάδων αμάχων, και του εξανδραποδισμού δεκάδων χιλιάδων κατοίκων της.

Η ευκολία με την οποία ο isis είχε καταλάβει την πόλη πριν 3 χρόνια, μέσα σε μία βδομάδα (στις αρχές Ιούνη τότε), οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι ο σουνιτικός πληθυσμός της πόλης προτιμούσε τους σκληροπυρηνικούς ουαχαβίτες (με αξιωματικούς σουνίτες, απ’ τον διαλυμένο στρατό του Χουσεΐν) παρά την κεντρική φιλο-σιϊτική κυβέρνηση της Βαγδάτης. Θα μιλούσε κανείς για «θρησκευτικό σεχταρισμό» αν δεν είχε προηγηθεί η συστηματική δουλειά του κατοχικού αμερικανικού στρατού και ο σχεδιασμός της Ουάσιγκτον και του Τελ ΑΒίβ για διάλυση (και) της ιρακινής κρατικής επικράτειας.

Αυτό σημαίνει ότι η καταστροφή της Μοσούλης δεν πρόκειται να είναι αρκετή – όχι για την κατάρρευση του isis (οι πατρόνες του στο Ριάντ και αλλού δείχνουν συμβιβασμένοι με την ιδέα ότι αυτό το «κόλπο» στη μέση Ανατολή έφτασε στο τέλος του· καιρός για κάποιο καινούργιο) αλλά για να ξαναγυρίσουν στη ζωή τους όσοι έχουν επιζήσει απ’ την «μάχη της Μοσούλης». Στρατόπεδα προσφύγων (σαν αυτό της φωτογραφίας) δεν είναι ζωή· μόνο επιβίωση.

Τίποτα δεν δείχνει ως τώρα ότι το σχέδιο για την διάλυση μεγάλου μέρους της μέσης Ανατολής σε αλληλοϋποβλεπόμενα καντόνια / ημικράτη έχει εγκαταλειφθεί. Το αντίθετο. Απ’ το 2003, όταν ο αμερικανικός στρατός άναψε την φωτιά εισβάλλοντας στο ιράκ, το αίμα προστίθεται στο αίμα, και ακόμα περισσότερο αίμα ποτίζει το χώμα και τους χάρτες. Είναι ήδη σχεδόν 14 χρόνια: μια γενιά έχει μεγαλώσει θρηνώντας. Θα πρέπει να επιθυμήσει με πάθος μια άλλη ζωή για να υψώσει το ανάστημά της κόντρα σε θεούς και δαίμονες.

Και όχι, η Μοσούλη δεν θα προστεθεί στα νεκροταφεία του 4ου παγκόσμιου πολέμου. Είτε επειδή την ιστορία την γράφουν οι νικητές· είτε επειδή οι επιζώντες έχουν πιο επείγοντα πράγματα να κάνουν…

Συρία

Παρασκευή 30 Ιούνη. Καθώς οι φιλοΆσαντ ένοπλοι δείχνουν να έχουν εξασφαλίσει την πρόσβασή τους στα σύνορα με το ιράκ ανακόπτωντας τον αμερικανικό σχεδιασμό, και ενώ προωθούνται και απ’ τα νότια συγκλίνοντας προς την Deir ez-Zor, ο αμερικανικός στρατός φαίνεται ότι αερομεταφέρει άγνωστο αριθμό proxies του απ’ τον αχρηστευμένο θύλακα της al-Tanf προς τα βόρεια, στις ypgκρατούμενες περιοχές. Φαίνεται ότι η Ουάσιγκτον θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να φτάσει πρώτη στην Deir ez-Zor, όπου εκτός απ’ τους αποκλεισμένους 120.000 αμάχους υπάρχουν και μερικές χιλιάδες στρατιώτες του Άσαντ, που ανεφοδιάζονται τακτικά από αεροπλάνα και ελικόπτερα. Ή, εναλλακτικά, να «κλείσει» όσο μεγαλύτερο μέρος μπορεί των συρο-ιρακινών συνόρων σ’ αυτή τη μεριά.

Όλα αυτά ενώ «εκκρεμεί» η … ακόμα επίθεση με χημικά όπλα – του Άσαντ…

Μια υπενθύμιση της σοβαρότητας που έχει η διακύβευση – επί του εδάφους και όχι μόνο: συνεχόμενη και αξιόπιστη χερσαία διαδρομή απ’ το ιράν ως τις μεσογειακές ακτές, μέσω ιράκ / συρίας και λιβάνου δεν έχει υπάρξει τα τελευταία 40 χρόνια. Στα ‘80s ο Χουσεΐν με τον 8ετή πόλεμο κατά της Τεχεράνης (που έχασε)· ύστερα, στα ‘90s, η σταθερά εχθρική στάση του ιρακινού καθεστώτος εναντίον του ιρανικού· μετά η αμερικανική εισβολή και κατοχή· και τέλος η εδαφική επέκταση του isis στην ιρακινή και την συριακή επικράτεια, εξασφάλισαν αυτήν την ασυνέχεια.

Τώρα… τώρα συμβαίνουν 2 πράγματα ταυτόχρονα. Πρώτον, μια τέτοια χερσαία διαδρομή (μελλοντικά και σιδηροδρομική) ενδιαφέρει και το Πεκίνο («δρόμοι του μεταξιού»…). Και δεύτερον, η στρατιωτική κατάρρευση του isis αφήνει όσους έχουν ποντάρει στην «διακοπή» μιας τέτοιας «γραμμής επικοινωνίας», δηλαδή την Ουάσιγκτον, τον Τελ Αβίβ, και τους όποιους συμμάχους τους χωρίς άμεση εναλλακτική… Εκτός απ’ το να εμπλακούν «αυτοπροσώπως» στην κατοχή εδαφών είτε στη συρία είτε στο ιράκ είτε και στα δύο.

Η Ουάσιγκτον επειδή δεν έχει αυτήν την στιγμή σκοπό να στείλει χιλιάδες πεζοναύτες και στη συρία (έχει σοβαρό πρόβλημα και στο αφγανιστάν…) προσπάθησε ως τώρα, με μικρή δική της συμμετοχή, να εκπαιδεύσει κάποιους διαθέσιμους αντιΆσαντ ένοπλους, στο νότο, στα σύνορα με την ιορδανία, γύρω απ’ την συνοριακή πόλη al-Tanf. Με σκοπό να καταλάβουν αυτοί, για λογαριασμό της, τα σύνορα συρίας / ιράκ ως, τουλάχιστον τον Ευφράτη.

Αλλά αυτοί οι μισθοφόροι έχουν αποδειχθεί ως τώρα πολύ περιορισμένων ικανοτήτων. Φαίνεται ότι προτιμούν να «εκπαιδεύονται» και να πληρώνονται παρά να πολεμούν… Επιπλέον οι φιλοΆσαντ (απ’ ότι φαίνεται οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης») παρέκαμψαν το εμπόδιο του θύλακα της al-Tanf και έχουν τον πρώτο λόγο και προς τις δύο κατευθύνσεις. Και προς την Deir ez-Zor, και προς την πόλη Abu Kamal, στο πλάι του Ευφράτη, ακριβώς στα σύνορα με το ιράκ.

Παρότι υπάρχουν ακόμα αρκετές δεκάδες χιλιόμετρα να καλυφθούν, σ’ αυτές τις κυρίως ερημικές εκτάσεις δεν υπάρχουν αξιόμαχες δυνάμεις του isis ώστε να εμποδίσουν την προώθηση των φιλοΆσαντ. Ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα αυτών των τελευταίων είναι όλο και μακρύτερη επιμελητειακή γραμμή. Αλλά μια ματιά στον χάρτη δείχνει ότι με την τωρινή διάταξη των στρατών η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν «απομονωθεί» απ’ αυτόν τον βασικό στόχο στα ανατολικά της συρίας.

Θα καλύψουν αυτήν την απομόνωση εφορμώντας απ’ τον βορρά; Θα φανεί σύντομα…

Κλειστοί ουρανοί

Δευτέρα 19 Ιούνη. Την ημέρα που οι αμερικάνοι έριχναν ένα Su-22 της συριακής αεροπορίας, κοντά στη Raqqa («για λόγους αυτοάμυνας» είπαν), η Τεχεράνη έκανε κάτι χοντρύτερο. Κτύπησε με πυραύλους εδάφους / εδάφους θέσεις του isis στη συρία, κοντά στην πολιορκούμενη Deir ez-Zor. Οι βαλιστικοί πύραυλοι βεληνεκούς 700 χιλιομέτρων εκτοξεύτηκαν από δύο θέσεις στο δυτικό ιράν, πέρασαν πάνω απ’ το ιράκ, και… Μια πολύ καλή ευκαιρία όχι μόνο για άσκηση αλλά και για επίδειξη δυνατοτήτων.

Οι μεν αμερικάνοι προσπαθούν να συγκρατήσουν την προέλαση του συριακού στρατού και των συμμάχων του. Οι δε ιρανοί «φρουροί της επανάστασης» είχαν ένα σημείωμα πάνω στους δικής τους κατασκευής Zulfiqar πυραύλους τους: για το Ριάντ με αγάπη!!!

Οι μεν αμερικάνοι προχωρούν «τσούκου τσούκου», με τον στρατό τους να δρα «εκτός νόμου» (του αμερικανικού τέτοιου), δημιουργώντας τετελεσμένα για να πατήσει πάνω τους για τα επόμενα… Αλλά πόσο μακρυά θα συνεχίσει; Θα ρίξει, μήπως, και κάποιο ρωσικό Su-35, «για λόγους αυτοάμυνας» πάντα; Δεν ρωτάμε τυχαία: η ρωσική αεροπορία κινείται εκεί δίπλα.

Οι δε συμμαχία Μόσχας – Τεχεράνης – Δαμασκού δείχνει να έχει το πάνω χέρι επί του εδάφους. Φαίνεται, για παράδειγμα, ότι στο κρίσιμο ζήτημα του ελέγχου των συρο-ιρακινών συνόρων, επεκτείνει τις υπό τον έλεγχό της εκτάσεις, με γρήγορους, αιφνιδιαστικούς και μάλλον απρόβλεπτους ελιγμούς. Πρόκειται για έναν καινούργιο πονοκέφαλο για την Ουάσιγκτον: όπως όλα δείχνουν, κάτω από ρωσικό σχεδιασμό, συριακός στρατός, ιρανικός και Χεζμπ’ αλλάχ, κάνουν ασυνήθιστα μεγάλους (σε αποστάσεις) και ασυνήθιστα γρήγορους ελιγμούς, δημιουργώντας τετελεσμένα πολύ πιο σύντομα απ’ όσο θα περίμεναν τα αμερικανικά επιτελεία… Πρόκειται για εντυπωσιακή μεταμόρφωση ενός πεζικού που πριν 2 χρόνια φαινόταν ότι θα πέσει στη Μεσόγειο για να σωθεί…

Ακόμα και στα περίξ της ypg κρατούμενης περιοχής γύρω απ’ την Raqqa, φαίνεται πως η συμμαχία προχωράει γρήγορα με τέτοιον τρόπο ώστε να κλείσει τους δρόμους του αμερικανικού στρατού και των βασάλων του προς την κεντρική συρία.

Παρότι, λοιπόν, μπορούμε να κοροϊδεύουμε από απόσταση ασφαλείας, η «κλιμάκωση» στο συριακό (και στο ιρακινό, αργά ή γρήγορα) πεδίο μάχης συνεχίζεται. Αργά, χωρίς εντυπωσιακές επιταχύνσεις· αλλά σταθερά.

(στον ιρανικό χάρτη της φωτογραφίας η συριακή Deir ez-Zor δείχνεται σαν Dayr al-Zawr. Για την ίδια στρατηγικής σημασίας πόλη πρόκειται).