Tag: αναδιάρθρωση

Η πολιτική οικονομία της αναδιάρθρωσης (των “υπηρεσιών υγείας”) 5: το ψαχνό

Δευτέρα 20 Απρίλη. Μια 45σελιδη έκθεση του «παγκόσμιου οικονομικού φόρουμ» (έκδ. το 2019) με τίτλο Υγεία και Φροντίδα Υγείας στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση δίνει μια γενική αλλά καθόλου φανταστική ή fiction ιδέα για το πως μετασχηματίζεται ήδη και θα μετασχηματιστεί ακόμα πιο συστηματικά και έντονα στο άμεσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον σχεδόν όλη η «παραδοσιακή» φορντική αλυσίδα «φροντίδας υγείας». Να μερικά αποσπάσματα απ’ τον πρόλογο αυτής της έκθεσης (οι τονισμοί στο πρωτότυπο):

… Πρώτα και κύρια υπάρχει το πιεστικό ζήτημα της αναζήτησης βιωσιμότητας: απ’ την γήρανση των πληθυσμών (το 2050 το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι πάνω από 60 χρονών και τα 2/3 των παιδιών που γεννιούνται τώρα θα μπορούν να ζήσουν ως τα 100) ως το αυξανόμενο βάρος των όχι μεταδοτικών χρόνιων ασθενειών (NCDs), που ήδη αντιστοιχούν στο 75% των εξόδων φροντίδας υγείας, ενόσω το αυξανόμενο κόστος της φροντίδας υγείας θα συμβάλει σε μια συνολική άμεση και έμμεση απώλεια 47 τρισεκατομυρίων δολαρίων του παγκόσμιου αεπ το 2030.

Δεύτερον, η επιτάχυνση της επιστήμης και των ανακαλύψεων, με το κόστος της αποκρυπτογράφησης του dna να πέφτει κάτω από τα 1.000 δολάρια και πάνω από 100.000 νέα φάρμακα να είναι υπό έρευνα, κάποια απ’ τα οποία έχουν ήδη μια προφανή επίδραση σε αναπτυσσόμενες θεραπείες, ειδικά του καρκίνου, αλλά επίσης συνδέονται όλο και περισσότερο με υπερβολικά μεγάλα κόστη. Για παράδειγμα, μια κυτταρική θεραπεία που υιοθετήθηκε πρόσφατα κοστίζει πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια για μια θεραπεία ενός μόνο ασθενούς.

Τρίτον, η πρόοδος στην τεχνολογία που πιάνει ένα φάσμα απ’ την ψηφιοποίηση της υγείας και της φροντίδας υγείας ως τα social media, το internet of things, τα φορετά (wearables), τους αισθητήρες, τα big data, την τεχνητή νοημοσύνη, την επαυξημένη πραγματικότητα, τη νανοτεχνολογία, την ρομποτική και την τρισδιάστατη εκτύπωση, θα μετασχηματίσουν ριζικά την κοινωνία, θα αυξήσουν την συνδεσιμότητα και θα κομματιάσουν τις δομές των συστημάτων φροντίδας υγείας [στο πρωτότυπο: break the structures of healthcare systems].

… Συγκεκριμένες πρόοδοι θα προχωρήσουν πέρα απ’ τον μετασχηματισμό της αντιμετώπισης των ασθενειών και την πρόληψη· θα προσφέρουν αποτελεσματική θεραπεία σε διάφορες ασθένειες. Για παράδειγμα, η γενετική κοπτοραπτική [gene-editing] έχει την δυνατότητα να θεραπεύσει γενετικές ασθένειες όπως η δρεπανοκυττάρωση και η κυστική ίνωση. Η γενετική τροποποίηση μικροοργανισμών έχει την δυνατότητα να θεραπεύσει ασθένειες με απόλυτες διαγενεϊκές (γενετικές) αλλαγές, ενώ η τροποποίηση του σωματικού γονιδιώματος μπορεί να αντιμετωπίσει, να ελέγξει και να πιθανά να θεραπεύσει επίκτητες ασθένειες.

Οι πρόοδοι στην ιατρική ακριβείας [precision medicine] μπορούν να οδηγήσουν τις αποφάσεις φροντίδας υγείας προς μια πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε συγκεκριμένου ασθενούς ή υποσύνολου ασθενών. Επιπλέον, η ιατρική ακριβείας υπόσχεται πολλά για την πρόληψη και την δημόσια υγιεία, ιδιαίτερα ταυτοποιώντας προδιαθέσεις ή ασθενείς υψηλού κινδύνου σε συγκεκριμένες συνθήκες και ασθένειες που μπορούν έγκαιρα να αντιμετωπιστούν με προκαταβολικό εντοπισμό, κατάλληλο screening ή μέσω αλλαγών συμπεριφοράς στην καθημερινή ζωή.

Αν και η φροντίδα υγείας έχει μείνει κάπως πίσω σε σχέση με τα big data αν συγκριθεί με άλλους τομείς ή βιομηχανίες, πλησιάζει σταθερά. Τα data υγείας, αποκτημένα σε πραγματικό χρόνο, μπορούν να αναπτύξουν νέα γνώση και στοιχεία για να υπάρξει καλύτερη κατανόηση της υγείας και της ασθένειας. Η πρόσβαση σε στοιχεία του πραγματικού κόσμου θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη ενός συστήματος στο οποίο «η επιστήμη, η πληροφορική, τα κίνητρα και η κουλτούρα συμμαχούν για την διαρκή βελτίωση και καινοτομία, με τις καλύτερες πρακτικές να ενσωματώνονται διαρκώς στις διαδικασίες φροντίδας και την καινούργια γνώση να αποκτιέται σαν εσωτερικό παράγωγο της εμπειρίας της φροντίδας».

Η ενσωμάτωση των big data, των αναλύσεων, της νέας τεχνολογίας και της συνδεσιμότητας μέσα και έξω απ’ τα κλινικά ραντεβού, ενισχυμένη … με φαρμακευτικά και ιατρικά προϊόντα και δεδομένα έρευνας και εφαρμογών, και την συμπεριφορά των ασθενών, θα μας βοηθήσει να προβλέψουμε καλύτερα την εξέλιξη των ασθενειών όπως επίσης και την κινητήρια δύναμη της υγείας, συμπεριλαμβανόμενων των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων που συχνά υποεκτιμώνται.

Στο μέλλον δύο θεμελιώδεις αλλαγές θα μετασχηματίσουν την βιομηχανία της φροντίδας υγείας. Πρώτον, η φροντίδα υγείας θα είναι ένα αδιάκοπο συνεχές μέριμνας, μακριά απ’ το μοντέλο της κεντρικότητας της κλινικής και με μεγαλύτερη εστίαση στην πρόληψη και στην έγκαιρη παρέμβαση. Δεύτερον, η υγεία και η φροντίδα υγείας θα εστιάζουν σε κάθε χωριστό άτομο μέσα στο δικό του οικοσύστημα, με μεγαλύτερη επίδραση απ’ τους ανθρώπους ή τους ασθενείς τους ίδιους, κάτι που συχνά ονομάζεται η καταναλωτικοποίηση της φροντίδας υγείας [consumerization of healthcare].

…

Αν όλα τα υπόλοιπα σας φαίνονται ακατανόητα (δεν είναι!) θα πρέπει να καταλάβετε οπωσδήποτε το τελευταίο, επειδή τότε η διπλή ιδεολογική χρήση των μεθ θα βρει την πραγματική ιστορική θέση της. Αυτό που λέει η τελευταία παράγραφος είναι ότι η κλινική σαν το κέντρο της φροντίδας υγείας (σταδιακά απ’ τον 18ο αιώνα) και το μαζικό νοσοκομείο που αποτελεί την εξέλιξή της (στον 20ο), ξεπερνιούνται . Όχι θα μετασχηματιστούν ριζικά· μετασχηματίζονται ήδη (κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής).

Όταν, λοιπόν, το βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα, «πολυεθνικό» ή «εθνικοποιημένο» εδώ κι εκεί, θέλει να βάλει χέρι στα υπάρχοντα συστήματα υγείας, δεν επιδιώκει απλά να πουλάει περισσότερα και ακριβότερα φάρμακα ή περισσότερες και ακριβότερες διαγνωστικές εξετάσεις. Θέλει πολύ περισσότερα. Θέλει να τα αποικοποιήσει συνολικά και να τα ενσωματώσει στους εξελισσόμενους μετασχηματισμούς. Θέλει απ’ τους ιατρικούς φακέλους των ασθενών (ακόμα και του παρελθόντος: data, data, data…) μέχρι την ιστορική κοινωνική εμπιστοσύνη στα δημόσια συστήματα.

Ταυτόχρονα όμως, να το ερώτημα: καθώς «η φορντικού τύπου αλυσίδα συναρμολόγησης της φροντίδας υγείας, διακριτή στο χώρο και στο χρόνο» (το νοσοκομείο…) μετασχηματίζεται σε ισόβιες ατομικές αλυσώσεις εθελοντικο/υποχρεωτικής (: διατεταγμένα υποχόνδριας) υγιεινιστικής αυτο-επιτήρησης, ο τελευταίος κρίκος της παλιάς αλυσίδας, η εντατική, (θα) έχει κάποιο λειτουργικό ρόλο;

Η ασταμάτητη μηχανή τολμάει να απαντήσει «ναι»! Κατά πάσα πιθανότητα θα έχει. Αυτόν που ανέδειξε η τωρινή ιδεολογική / πολιτική χρήση της!! Μπορεί θαυμάσια να κρατήσει την φωταγωγημένη θέση της, παίζοντας τον ρόλο του έσχατου προθανάτιου φόβητρου (the coffins!) ή/και της «περιορισμένης χωρητικότητας» (the curve!), που προτρέπουν στη διαρκή αυτο-επιτήρηση, ακόμα και στον πειθαρχημένο αυτο-περιορισμό· στοιχείο βασικότατο για τις «ισόβιες ατομικές αλυσώσεις υγιεινιστικής αυτοεπιτήρησης»! Θα είναι ο τόπος όπου θα έχει μια τελευταία ευκαιρία όποιος τήρησε όλες τις «οδηγίες υγείας» στη διάρκεια της ως τότε ζωής του… Διαφορετικά οι εντατικές (ακόμα και χωρίς να είναι απλά «ο τελευταίος κρίκος της φορντικής αλυσίδας υγείας», ακόμα κι αν έχουν γίνει ένα διαχωρισμένο σημείο μέσα στη γενική κοινωνική θάλασσα «υγείας / αρρώστιας / καταγραφής / θεραπείας / πειθαρχίας») θα «σηκώνουν τα χέρια»!

Η πολιτική οικονομία της αναδιάρθρωσης (των “υπηρεσιών υγείας”) 6: το τέλος της αρχής

Δευτέρα 20 Απρίλη. Κάναμε σε δύο δόσεις (το περασμένο Σάββατο και σήμερα) μια πιεσμένη χρονικά, περιληπτική και διαγώνια επισκόπηση του ρόλου και της θέσης που δόθηκε, με διπλό τρόπο, στις εντατικές κλινικές, στη διάρκεια της εξελισσόμενης τρομοεκστρατείας: είτε σαν «εξαγωγείς φερέτρων» είτε σαν το εικονικό ταβάνι της «ισοπεδωμένης καμπύλης». Πρόκειται για δύο πλευρές του ίδιου χειρισμού: οι μεθ κλήθηκαν να μορφοποιήσουν τα όρια του φορντικού συστήματος υγείας, ενδεχομένως μάλιστα να τα «ανακοινώσουν ηρωϊκά», σε μια ιστορική φάση που εντατικοποιείται (και άρα πρέπει να νομιμοποιηθεί) ο ριζικός βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικος μετασχηματισμός του.

Είναι κάτι παραπάνω από συμβολικό: η μυθολογική προσήλωση στις “δυνατότητες ή μη των εντατικών” εκκένωσε τα νοσοκομεία, κι όχι μόνο τα νοσοκομεία “αναφοράς”!! Απότομα, η προτεραιότητα των κρουσμάτων του δήθεν φονιά covid-19 έγινε αποκλειστικότητα· ελάχιστες ανάγκες φροντίδας υγείας «χωρούσαν» πια στα άλλοτε γενικά νοσοκομεία… Σα να λέμε: ο τελευταίος κρίκος εξαφάνισε την αλυσίδα! Ο ίδιος ο «συνωστισμός» σ’ αυτά (τα νοσοκομεία) από ελπίδα θεραπείας έγινε βασικός παράγοντας νοσηρότητας… Από πολιτική άποψη το ζήτημα είναι σοβαρό, γιατί αυτό που έχει συμβεί είναι αδιανόητο από όποια σκοπιά κι αν αντιμετωπίζει κανείς το θέμα covid-19. Ακόμα και οι ενώσεις φίλων της καραντίνας (πολυμελείς!) θα έπρεπε να έχουν κολώσει μ’ αυτήν την εκκένωση!!! (Έγινε το αντίθετο βέβαια: την αποδέχτηκαν, χωρίς να καταλαβαίνουν τι προηγούμενο νομιμοποίησαν…)

Για παράδειγμα, σύμφωνα με απόλυτα εξακριβωμένες πληροφορίες, το αγγλικό σύστημα υγείας (NHS) έχει τετραπλάσιο αριθμό ΑΔΕΙΩΝ κρεβατιών απ’ ότι οποιαδήποτε συνηθισμένη περιόδο, τέτοια εποχή, στην ιστορία του! Ειδικά οι ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα «εξαφανίστηκαν» (δηλαδή διώχτηκαν) απ’ τα νοσοκομεία…. (Αυτό πιθανολογείται πως έχει αυξήσει τους κατ’ οίκον θανάτους καρδιοπαθών. Μένει όμως να φανεί σε τι βαθμό αυτό συμβαίνει, αν θα αναγνωριστεί, ή αν θα προστεθούν τέτοιες περιπτώσεις στο θανατόμετρο του covid-19).

Σε κάθε περίπτωση: αυτή η νοσοκομειακή «εκκαθάριση», που συμβαίνει παντού στον καπιταλιστικό κόσμο, ακόμα κι αν κρατήσει «μόνο» μερικές εβδομάδες ακόμα, σηματοδοτεί ουσιαστικά την «αυτοακύρωση» του φορντικού συστήματος φροντίδας υγείας!! Ποτέ πριν στην ιστορία της κλινικής και του νοσοκομείου δεν ήταν αυτά τα συστήματα “ρεζερβέ” με ελάχιστη πληρότητα (δηλαδή σχεδόν άδεια)…

Είναι «φυσιολογικό» πια πως η κοινωνική αποξένωση («social distancing»…) δεν αφορά μόνο τις πλατείες ή τα μπακάλικα· αφορά και (κυρίως αυτήν) την αναπαράσταση της σωστής «φροντίδας υγείας» σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο: πρέπει να είναι ατομική, μόνιμα φοβική και precise χάρη στη διαρκή ροή ατομικών data.

Φαίνεται πως αυτή είναι η αναπαράσταση της “φροντίδας για την υγεία σου” που διαχέεται στο σύνολο της κοινωνικής ζωής. Σ’ αυτή τη φάση με πρωτόγονα διατεταγμένο, πραξικοπηματικό τρόπο, με γενικές, καθολικές απαγορεύσεις· μελλοντικά μέσω της αλγοριθμικής μαζικά ατομικής επιτήρησης / φυλάκισης.

Ο Μ. Foucault, στο «η γέννηση της κλινικής» γράφει κάπου στον πρόλογο:

…Η κλινική, την οποία επικαλούνται ακατάπαυστα για τον εμπειρισμό της, για την απλότητα της προσοχής της και για τη φροντίδα με την οποία αφήνει τα πράγματα να έρθουν σιωπηλά μπροστά στο βλέμμα χωρίς να τα διαταράσσει με κανένα λόγο, οφείλει την πραγματική της σπουδαιότητα στο γεγονός ότι είναι μια σε βάθος αναδιοργάνωση όχι μόνο των ιατρικών γνώσεων αλλά και της ίδιας της δυνατότητας ενός λόγου περί της ασθένειας…

Υποστηρίζουμε ότι ζούμε σε μια κορύφωση (ίσως ακολουθήσουν κι άλλες) μιας ακόμα βαθιάς αναδιάρθρωσης «όχι μόνο των ιατρικών γνώσεων αλλά και των λόγων περί ασθένειας». Ζούμε μια βιοπολιτική αναδιάρθρωση, που πάντως έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια και έχει προχωρήσει χωρίς να συναντήσει την εργατική κριτική προσοχή που θα έπρεπε. Μια βιοπολιτική αναδιάρθρωση που δεν εξαντλείται βέβαια στην υγεία-κεφάλαιο (είτε επιχειρηματικό, είτε κρατικό, είτε ατομικό), αλλά οπωσδήποτε την περιλαμβάνει σε κεντρικές θέσεις.

Υποστηρίζουμε επίσης ότι οι μεθ τοποθετήθηκαν σαν «η σημαδούρα που μαγνητίζει, τρομάζει και αποτρέπει» οποιαδήποτε αντίρρηση σ’ αυτήν την αναδιάρθρωση. Οι μεθ έγιναν ταυτόχρονα το άλλοθι της επιδεικτικής εκκένωσης του παραδοσιακού φορντικού συτήματος υγείας, και η σημαία του «ή οικιακή φυλάκιση ή θάνατος»! Αυτό δίνει το βιο-πολιτικό νόημα αυτής της σχεδόν παγκόσμιας (καπιταλιστικής) συγχρονίας του επιχειρήματος «να μην κορεστούν οι εντατικές μας», άσχετα απ’ τις πραγματικές δυνατότητές τους. Και, κυρίως ενάντια σε οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα πετύχαινε το ίδιο χωρίς τρομοκρατία, χωρίς να νομιμοποιήσει την καταστολή με «ιατρικά επιχειρήματα» και χωρίς να ανοίξει τον δρόμο στο βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα…

(Έγινε αυτή η ιδεολογική / πολιτική χρήση των μεθ με πρόθεση ή απλά προέκυψε; Έχει σημασία νομίζετε; Στον καπιταλισμό πάντα κάποιοι κερδίζουν…)

Κι ύστερα η “γενική οικονομία” και η “γεωπολιτική” της αναδιάρθρωσης…

Δευτέρα 20 Απρίλη. Θεωρούμε ότι παρά τις αντικειμενικές και σε ορισμένες περιπτώσεις τις σκληρές δυσκολίες, η κριτική ανάλυση από εργατικές θέσεις (όπως την υπηρετεί η ασταμάτητη μηχανή) όχι μόνο άντεξε στην covid-19 τρομοπλημμύρα και στην παρανοϊκή “there is no alternative” εκστρατεία, αλλά έχει υποδείξει και κάποιες κατευθύνσεις (ακόμα και «μονοπάτια») ξεπεράσματος της κρατικής τρομοκρατίας και της εθελοδουλείας σ’ αυτήν. Οπωσδήποτε σε συγκεκριμένα βασικά ζητήματα.

Όμως αυτό (εκτιμάμε ότι) είναι μόνο ένα μέρος της δουλειάς. Η επιτάχυνση της βιο-πολιτικής βίας «παράγει» διαρκώς γεγονότα – και τα όπλα της κριτικής πρέπει να είναι εύστοχα σ’ έναν ορίζοντα 360 μοιρών. Πράγμα που σημαίνει ότι στο επόμενο διάστημα θα πρέπει να κοιτάμε και προς άλλες μεριές, είτε συνδέονται άμεσα είτε έμμεσα με την υγιεινιστική τρομοεκστρατεία…

Εργασιακή αναδιάρθρωση (4)

Παρασκευή 17 Απρίλη. … Το να συνεχίζεις να προσφέρεις υπηρεσίες υποστήριξης και επισκευών, ακόμα και εκτός συνόρων, όταν ακόμα και το να φτάσεις στον τόπο της δουλειάς σου έχει γίνει δύσκολο, μοιάζει σαν αδιανόητη πρόκληση, το λιγότερο. Αλλά οι ιταλοί κατασκευαστές μηχανών συσκευασίας, εκτύπωσης και μεταποίησης (που εξάγουν περίπου το 60% της παραγωγής τους) τα καταφέρνουν σ’ αυτό το εγχείρημα. Η υπερσύγχρονη τεχνολογία, οι ενσωματωμένοι αισθητήρες και, ακόμα πιο σημαντικό, η συνδεσιμότητα με και ανάμεσα στις μηχανές είναι τα ισχυρά εργαλεία των ιταλών βιομηχάνων ενάντια στον covid-19 και τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία (που αναβαθμίζονται διαρκώς) τα οποία έχει συγκεντρώσει η Acimga, η ομοσπονδία που αντιπροσωπεύει τις βιομηχανίες κατασκευής μηχανών για την συσκευασία, το χαρτί και την μεταποίηση, περίπου οι δυο στις τρεις εταιρείες δεν αναφέρουν αύξηση στις απουσίες του προσωπικού εξαιτίας ασθένειας, απεργιών ή δυσκολιών να φτάσουν στη δουλειά…

Όπως εξηγεί ο Aldo Peretti, πρόεδρος της Acimga, έχουν αρχίσει να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στις εξαγωγές, εφόσον οι πωλητές των βιομηχανιών δεν μπορούν να ταξιδέψουν. Κατά τα υπόλοιπα «ευτυχώς, στο πλαίσιο της βιομηχανίας 4.0 πολλές επιχειρήσεις έχουν εξοπλιστεί κατάλληλα για να παρέχουν εξυπηρέτηση από απόσταση. Πολλές ιταλικές μηχανές είναι εξοπλισμένες με αισθητήρες επίβλεψης από απόσταση, και πολλές εταιρείες διαθέτουν προγράμματα προληπτικών επισκευών έτσι ώστε να αποφεύγεται το μπλοκάρισμα της παραγωγής και οι διακοπές… Αυτό δεν είναι πια μόνο μια εμπορική υπηρεσία· είναι μια εντελώς κοινωνική υπηρεσία. Η εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων και φαρμάκων δεν πρέπει να σταματήσει και πρέπει να κάνουμε αυτό μας αναλογεί» συμπληρώνει…

Αυτό που αχνοφαίνεται στο πιο πάνω απόσπασμα από ένα ρεπορτάζ στις 20 Μάρτη του 2020 (ευχαριστούμε την Ε.) είναι η ρομποτοποιημένη γραμμή παραγωγής. Είτε στο τέλος βγαίνουν, σαν εκροή, εργαλειομηχανές είτε άλλα («τυπικά») εμπορεύματα, η λογική της διαρκούς ροής και του ελέγχου της «γραμμής παραγωγής» από απόσταση (ακόμα και πολύ μακριά απ’ την θέση της παραγωγής) επιστρατεύει εδώ και πάνω από 3 δεκαετίες ρομποτικές μηχανές (όλο και πιο αναβαθμισμένες) και ψηφιακή καθοδήγηση. (Ήταν μόλις πριν 7 μήνες, στο φεστιβάλ του game over, που μια απ’ τις υπο-ομάδες της συνέλευσης παρουσίασε το πως η 4η βιομηχανική επανάσταση θα μετασχηματίσει ριζικά μέσω της γενικευμένης χρήσης ψηφιακών πλατφορμών όχι μόνο τον τριτογενή τομέα, τις υπηρεσίες, αλλά και τον δευτερογενή. Κι αυτή είναι μόνο μια πλευρά της αναδιάρθρωσης που ήδη έχει ξεκινήσει προ πολλού· και τώρα κλιμακώνεται…)

Φτάνουμε, λοιπόν, στον «αυτόματο καπιταλισμό» όπου, όπως λένε κατά καιρούς και κατά εποχές διάφοροι «προφήτες», τα αφεντικά θα απαλλαγούν οριστικά απ’ την εργασία; Όχι βέβαια!!! Το ακριβώς αντίθετο!

Εργασιακή αναδιάρθρωση (5)

Παρασκευή 17 Απρίλη. Αν ήταν ποτέ εφικτή (σαν άσκηση σκέψης το λέμε!…) η πλήρης «αυτοματοποίηση» όλων των τομέων και των σταδίων της καπιταλιστικής παραγωγής, απ’ τις πρώτες ύλες μέχρι την κατασκευή μηχανών από μηχανές (και αλγορίθμων από αλγόριθμους…) τότε, πράγματι, ο καπιταλισμός δεν θα νικούσε… Απλά θα εξαφανιζόταν!!! Γιατί οι μηχανές δεν παράγουν αξία! Θα έφτανε (ο καπιταλισμός) στο ίδιο σημείο που θα έφταναν οι αλχημιστές του μεσαίωνα, αν κατάφερναν να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα, να βρουν δηλαδη τον τρόπο να μετατρέπουν σε χρυσάφι κάθε άλλο υλικό: τότε το χρυσάφι θα έχανε κάθε αξία!

Με την ίδια έννοια, αν τα πάντα (αλλά τα πάντα!) έβγαιναν από μηχανές που φτάχνουν και επισκευάζουν μηχανές που φτιάχνουν και επισκευάζουν μηχανές κ.ο.κ., τότε ακόμα και για τις «αξίες χρήσης» δεν θα υπήρχε κανένα μέτρο αξίας! Αξία, με την κυριολεκτική έννοια, και άρα «μέτρο της αξίας» δημιουργεί μόνο ο ανθρώπινος κόπος. Και είναι μόνον αυτός που δημιουργεί αξία (και το μέτρο της) επειδή η ανθρώπινη εργασία έχει πάντα την δυνατότητα της αρνισηκυρίας· εκείνου του διαλυτικού «όχι, δεν θα το κάνω αυτό!!!»…

Η ρομποτοποιημένη βιομηχανική παραγωγή είναι «υψηλής οργανικής σύνθεσης». Που σημαίνει ότι έχει το μεγαλύτερο μέρος της με την μορφή «παγίου κεφαλαίου» και το μικρότερο με την μορφή «μεταβλητού» – την ζωντανή ανθρώπινη εργασία. Ο ιδιοκτήτης ενός ρομποτοποιημένου εργοστασίου αποσπά βέβαια υπεραξία απ’ όσους ζωντανούς έχει στη δούλεψή του· αλλά μαζί, μέσω του μηχανισμού των τιμών, αποσπά ένα επιπλέον κέρδος σε βάρος όσων «συναδέλφων» του δεν έχουν εγκαταστήσει την ίδια τεχνολογία. Τους παίρνει μερίδια αγοράς (: πελατών, πετυχαίνοντας μαζικότερη παραγωγή) αλλά σε σχετικά υψηλότερες τιμές που διαμορφώνει η απόσπαση υπεραξίας απ’ τους υπόλοιπους βιομήχανους, με βάση τα δικά τους κόστη…

Στην πραγματικότητα, στο συνολικό καπιταλιστικό σύμπλεγμα, συμβαίνει αυτό (και πάντα έτσι συνέβαινε!): όσο στις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά πλευρές της παραγωγής αυξάνεται η «οργανική σύνθεση του κεφαλαίου» τόσο, στην άλλη άκρη, αυξάνουν και εντατικοποιούνται οι μορφές «χαμηλής οργανικής σύνθεσης». Άρα ο καπιταλισμός έντασης εργασίας (και όχι έντασης κεφαλαίου). Επειδή η υπεραξία αποσπάται απ’ την εργασία και μόνο απ’ αυτήν (και αυτό είναι ο καπιταλισμός: απόσπαση της υπεραξίας), για την ευστάθια του ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑΤΟΣ, κάθε κύμα «τεχνολογικής επανάστασης» συνοδεύεται, ταυτόχρονα, από ένα κύμα εκτεταμένης άγριας πρωταρχικής συσσώρευσης – σε βάρος της εργασίας (και των φυσικών υποθεμάτων). Στη διάρκεια της 2ης βιομηχανικής επανάστασης το πεδίο αυτής της άγριας πρωταρχικής συσσώρευσης ήταν ο λεγόμενος «τρίτος κόσμος», οι πληθυσμοί και οι φυσικοί του πόροι. Στη διάρκεια της σύντομης 3ης προστέθηκαν, σ’ αυτό το πεδίο, και ζώνες του πρώτου κόσμου: η επανεμφάνιση της καθαρής δουλείας στον πρώτο κόσμο είναι (υποθέτουμε…) γνωστή. Όπως είναι γνωστή η ραγδαία επέκταση της «οικονομίας του εγκλήματος»…

Έτσι, ενώ πράγματι η ακόμα πιο σύνθετη μηχανοποίηση ορισμένων τομέων της καπιταλιστικής παραγωγής είναι στο μενού της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, υπάρχουν επιπλέον (και πολύ σημαντικά) «κεφάλαια»: αφενός η μηχανοποίηση των πάντων στην καθημερινή ζωή (και η απόσπαση υπεραξίας με μορφή πραγματοποίησής της τόσο το χρήμα όσο και τον έλεγχο και την «τυποποίηση» των συμπεριφορών – “αναπαραγωγή των όρων εκμετάλλευσης” λέγεται αυτό!)· αφετέρου η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης της εργασίας (με «νόμιμους», «παράνομους» ή λιγοτόνα-λιγοτάλλο τρόπους) είτε σε τομείς υπαρκούς είτε σε καινούργιους.

Ο covid-19… “μηχανολόγος»!

Παρασκευή 17 Απρίλη. Τι σχέση έχουν αυτά τα πιο πάνω με την τρέχουσα πανδημία; Έχουν και παραέχουν!!! Ο κατ’ οίκον μαζικός αποκλεισμός, που είναι σχεδόν (αλλά ακόμα μόνο «σχεδόν») ολοκληρωτικός, ήταν αδιανόητος ακόμα και πριν 10 ή 15 χρόνια· έστω και με μια «πανδημία» 10 φορές πιο φονική απ’ την τωρινή! Αν είναι εφικτός σε μεγάλο βαθμό τώρα, αυτό δεν οφείλεται καθόλου στο ότι οι ειδικοί των αφεντικών και τα αφεντικά τα ίδια «κόπτονται για την καλή μας υγεία» ενώ άλλοτε θα αδιαφορούσαν…. Αλλά μόνο (το τονίζουμε ΜΟΝΟ) επειδή απ’ την μια ο βαθμός ανάπτυξης των ψηφιακών τηλεπικοινωνιών και απ’ την άλλη ο βαθμός της κοινωνικής εξοικείωσης με διάφορες «χρήσεις» τους είναι τέτοιοι που επιτρέπουν την επέκταση (συχνά βίαιη) της τηλε-εργασίας (ο κυρ Peretti γι’ αυτήν μιλάει πιο πάνω, στη βιομηχανία…), της τηλε-εκπαίδευσης, της τηλε-διασκέδασης, της τηλε-κατανάλωσης και του τηλε-αυνανισμού. Η κοινωνική αποξένωση είναι τώρα εφικτή, και μάλιστα μπορεί να επιβληθεί μόνο (ξανά ΜΟΝΟ) επειδή σχεδόν ο καθένας / η καθεμιά έχει στην κατοχή του ένα τηλεκοντρόλ της καθημερινής ζωής / ρουφιάνο, και οι «εφαρμογές» έχουν «απλοποιηθεί» (στα μάτια των χρηστών και μόνο…) τόσο ώστε, κουτσά στραβά να μπορούν να τις χρησιμοποιούν!!! Δόθηκε πολύ, πάρα πολύ έδαφος και αέρας στην ψηφιακή μεσολάβηση τις τελευταίες δεκαετίες· δουλεύτηκε απ’ τα κάτω πάρα πολλή αποξένωση· δεν ήταν δυνατόν να μείνουν ανεκμετάλλευτες τέτοιες ευκαιρίες! Είναι “κεφάλαιο”!!!

Αυτή είναι η ιστορική, καπιταλιστική διαφορά της «πανδημίας του covid-19» εν έτει 2019 – 2020 σε σχέση με την «πανδημία της γρίπης των πτηνών» (2003 – 2004) ή ακόμα και σε σχέση με την «πανδημία της γρίπης των χοίρων» (2009 – 2010), παρότι και στις δύο γριπο-περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν ακριβώς τα ίδια ιδεολογικά όπλα (και οι ίδιοι «ειδικοί») για την μαζική παραγωγή υγιεινιστικού τρόμου: η «κοινωνικοποίηση» ορισμένων τεχνολογικών πλευρών του καπιταλισμού έχει προχωρήσει τώρα, στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, όπως απ’ την άλλη πλευρά έχουν προχωρήσει δύο πράγματα. Η ίδια η τεχνολογική βάση της καπιταλιστικής συσσώρευσης / εκμετάλλευσης (π.χ.: γενικευμένη datοποίηση, big data, κλπ) και η «συγκέντρωση κεφαλαίου» σε πολλούς τομείς (cloud, internet of things, κλπ).

Είναι ολέθριο το γεγονός ότι στα μυαλά της συντριπτικής πλειοψηφίας των ανθρώπινων κεφαλιών η «υγιεινιστική κρίση» του covid-19 διαχωρίστηκε απ’ την στοιχειώδη επίγνωση της πολύ γενικότερης (καπιταλιστικής) κρίσης / αναδιαρθρωσης! Είναι, για παράδειγμα, προφανές (και η ασταμάτητη μηχανή το υποστηρίζει όχι επειδή είναι «γιατρός» ή «ειδικός», αλλά επειδή είναι υπεραρκετή η κοινή λογική) ότι η παραγωγή, η διαχείριση και η εμπέδωση του Μεγάλου Υγιεινιστικού Φόβου δεν πρόκειται να βελτιώσει σε τίποτα την «υγεία» κανενός πληθυσμού! Το αντίθετο, ακριβώς, θα συμβεί· συμβαίνει ήδη: θα αρρωστήσει ακόμα περισσότερο και χειρότερα τον κόσμο! Διαφορετικά τι στο διάολο θα έκαναν τα αφεντικά και οι λακέδες της health industry 4.0; Θα πούλαγαν κάστανα και χαρτομάντηλα στους δρόμους;

(Θα σας έκανε, άραγε, εντύπωση αν μαθαίνατε ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη από διάφορες μεριές μελέτες, έρευνες, πίνακες και κατηγοριοποιήσεις «μολυσματικής επικινδυνότητας» εργασιακών αντικειμένων ανάλογα με την άμεση, φυσική «κοινωνική συνάφεια» κάθε δουλειάς αλλά, φυσικά, και τον μισθό; Ποιά είναι, λέτε, η χρησιμότητα τέτοιων «πνευματικών κόπων» των στατιστικολόγων – με την βοήθεια μηχανών πάντα – ε; Να προστατευτούν τα κέφια σας ή να οργανωθεί ακόμα καλύτερα και σε βάθος χρόνου η εργασιακή αναδιάρθρωση και με όρους health data; Νομίζετε ότι οι επιδημίες και οι πανδημίες θα θεωρηθούν «επαγγελματικές ασθένειες» ή «εργατικά ατυχήματα»;)

(φωτογραφία: Μετάφραση για όσους / όσες θα είχαν πάρει proficiency αλλά δεν συμπάθησαν την «αγγλικού».

Η αναλογία με την αντιτρομοκρατία είναι χρήσιμη επειδή δείχνει την κατεύθυνση της κίνησης της πολιτικής για την πανδημία. Φαντάσου ότι εντοπίζεται ένας νέος ασθενής με κορονοϊό. Μόλις αυτός ή αυτή προκύψουν θετικοί, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τα δεδομένα των κινητών για να εντοπίσει οποιονδήποτε αυτός ή αυτή συνάντησε από κοντά, ίσως εστιάζοντας στις περιπτώσεις που η άμεση επαφή κράτησε παραπάνω από λίγα λεπτά. Το σήμα του κινητού σου μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή μέτρων αποκλεισμού. Βγες απ’ το διαμέρισμά σου και οι αρχές θα το μάθουν. Άσε το τηλέφωνο στο σπίτι και θα σου τηλεφωνήσουν. Βγάλε την μπαταρία και ένα περιπολικό θα είναι έξω απ’ την πόρτα σου σε λίγα λεπτά…

Αναλογία με τον “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” είπατε; Fuck!!! Κάτι σαν “δίδυμοι πύργοι” ή “μπατακλάν” ας πούμε; Ξανά fuck! Πώς και δεν την πρόσεξε αυτήν την αναλογία το πλήθος των εξαίσιων θυμάτων της ιδεολογίας;)

Εργασιακή αναδιάρθρωση (1)

Πέμπτη 16 Απρίλη. Το Μυτιληνιό «κλάξον» (έντυπο δρόμου και blog) έγραφε πριν δυο μέρες:

“Οι συγκομιδές έχουν πάει καλά και οι προοπτικές για τις βασικές καλλιέργειες είναι πολλά υποσχόμενες, αλλά η έλλειψη εργατών γης που προκλήθηκε από την κρίση του ιού (σ.σ. κλείσιμο των συνόρων) και οι κινήσεις των κυβερνήσεων προς τον προστατευτισμό – με δασμούς και απαγορεύσεις εξαγωγών – σημαίνει ότι στις επόμενες εβδομάδες θα μπορούσαν να εμφανιστούν προβλήματα”. Τάδε έφη στον Guardian ο Μάξιμο Τορέρο, οικονομολόγος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών. Στη συνολικότερη πολεμική ρητορική λόγω covid-19 προστίθενται από τον γάλλο υπουργό γεωργίας όροι όπως “σκιώδης στρατός” για τους απαραίτητους πια εργάτες γης. Με τα σύνορα κλειστά αυτούς τους κρίσιμους μήνες παραγωγής οι ευρω-παραγωγοί και τα κράτη τους βρίσκουν τη λύση στους “σκιώδεις στρατιώτες”, τους μετανάστες/πρόσφυγες. Οι άνθρωποι με στοιχειώδη λογική έχουν προ καιρού αναγνωρίσει πως η μετανάστευση ιστορικά αποτέλεσε ευλογία για τους τόπους υποδοχής. Από την άλλη, τα καθάρματα των τσιφλικιών ήξεραν πάντα πώς να ξεζουμίζουν και οι κλακαδόροι τους πώς να στήνουν ανθρωποκυνηγητά. Μέχρι βέβαια να σφίξουν οι κώλοι… Πάμε για λίγους αριθμούς όπως τους αλιεύσαμε στην εφσυν:

“Η Ισπανία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας οπωροκηπευτικών στην Ε.Ε., αισθάνεται ήδη τον αντίκτυπο με τους περιορισμούς για την καταπολέμησή της πανδημίας να επηρεάζουν κάθε περιοχή της χώρας. Για παράδειγμα, στην Ουέλβα, στην περιφέρεια της Ανδαλουσίας, έφτασαν μόνο 7.000 από τους 19.000 Μαροκινούς εργάτες που καταφτάνουν κανονικά, πριν το Μαρόκο κλείσει τα σύνορά του. Στην Ιταλία η ανάγκη είναι ακόμη μεγαλύτερη. Περίπου το 90% των εργαζομένων στη γεωργία είναι εποχικοί, η πλειοψηφία τους από τη Ρουμανία. Ο πρόεδρος της Ιταλικής γεωργικής ένωσης Confagricoltura, ανέφερε ότι ο κλάδος χρειάζεται 250.000 εργάτες για να κάνουν τις εαρινές και καλοκαιρινές συγκομιδές και να συντηρήσουν τους αμπελώνες. Η Ιταλίδα υπουργός Γεωργίας ζητά από τους  άνεργους να βοηθήσουν τους αγρότες. Και, παραβλέποντας την αντιμεταναστευτική πολιτική της χώρας, εξήγγειλε ότι θα εκδίδονται άδειες εργασίας για αιτούντες άσυλο μετανάστες. «Εκείνοι που δεν έχουν άδεια παραμονής, αλλά που έχουν εργαστεί ίσως στις καλλιέργειες, πρέπει να νομιμοποιηθούν», δήλωσε”.

“Στο γαλλικό νομό Σεν-ε-Μαρν, στα ανατολικά του Παρισιού, περίπου 70 άτομα από πέντε καταφύγια μεταναστών και αιτούντων άσυλο ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της  νομαρχίας για τη συγκομιδή μούρων και σπαραγγιών. Θα λάβουν συμβάσεις εργασίας και τουλάχιστον τον κατώτατο μισθό. Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρικτές των προσφύγων κάνουν λόγο για «σύγχρονη δουλεία», ενώ ακροδεξιοί διαμαρτύρονται για την παρουσία τους στη Γαλλία”… “Στη Βρετανία οι καλλιεργητές, που βασίζονται σε εποχικούς εργαζόμενους για να συλλέξουν, να συσκευάσουν και να αξιολογήσουν τα φρούτα και τα λαχανικά φοβούνται ότι θα υπάρξει έλλειμμα έως και 80.000 εργαζόμενων στην κρίσιμη στιγμή των συγκομιδών που θα αφήσει τις καλλιέργειες να σαπίσουν. Οι περιορισμοί που ισχύουν λόγω του ιού είναι πιθανό να εμποδίσουν πολλούς από τους 60.000 εποχικούς εργάτες που πηγαίνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο για να δουλέψουν σε αγροκτήματα”.

Εργασιακή αναδιάρθρωση (2)

Πέμπτη 16 Απρίλη. Εννοείται ότι υπάρχει και η ελληνική εκδοχή «έλλειψης εργατικών χεριών» λόγω covid-19. Το «κλάξον» συνεχίζει:

“Οι ανάγκες μας για εργατικά χέρια ξεκινάνε από τον Μάιο που έχουμε τα αραιώματα του ροδάκινου.Τον Μάιο ωριμάζουν και τα κεράσια. Η Πέλλα έχει περίπου το 65% της εθνικής καλλιέργειας κερασιού. Η κεντρική Μακεδονία έχει περίπου το 53% της εθνικής καλλιέργειας στο βερίκοκο. Το καλοκαίρι έχουμε τη συγκομιδή ροδάκινου, κερασιών, βερίκοκων και δαμάσκηνων. Όλες αυτές οι εργασίες απαιτούν 7.000-10.000 ανθρώπους”… “Μέχρι πέρσι αυτές οι ανάγκες καλύπτονταν από την Αλβανία κατά 90%. Επειδή όμως έκλεισαν τα σύνορα, δεν μπορούμε να φέρουμε Αλβανούς εργάτες που έρχονταν με τουριστική βίζα, μπορούσαν δηλαδή να εισέλθουν νόμιμα στην Ελλάδα, όχι όμως και να εργαστούν, οπότε δούλευαν παράνομα. Έτσι, οι αγρότες δεν μπορούσαμε να εμφανίσουμε νόμιμα τη δαπάνη αυτή ώστε να εκπέσει από τα έσοδά μας, ενώ τα κρατικά ταμεία δεν πληρώνονταν το εργόσημο”. Αυτά δήλωνε την Κυριακή 12 Απριλίου στην εφημερίδα documento ο Χρήστος Γιαννακάκης, πρόεδρος της κοινοπραξίας Συνεταιριστικών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας και πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φρούτων-Πυρηνόκαρπων και Αχλαδιών.

“Οι μετανάστες εργάτες γης συγκομίζουν τα προϊόντα μας σε συντριπτικό ποσοστό, περισσότερο από 80%. Υπάρχει ένας μήνας περιθώριο, αλλά το υπουργείο δεν έχει ξεκαθαρίσει τί θα κάνει”. Στην ίδια εφημερίδα, τη ίδια μέρα, ο Δημήτρης Τερζής, Διευθυντής Οργάνωσης παραγωγών Φλαμουριάς.

“Πολύ μεγάλο κομμάτι της παραγωγής θα χαθεί. Δεν θα υπάρχουν καρποί ούτε για την αγορά ούτε για τις κονσερβοποιίες. Αν δεν έρθουν οι μετανάστες, δεν θα μπορέσουμε να περιποιηθούμε περισσότερο από το 30% των χωραφιών. Μιλάμε για θεαματική μείωση της παραγωγής, που αποτιμάται σε αντίστοιχο οικονομικό κόστος. Το αργότερο μέχρι αρχές Μαΐου πρέπει να δρομολογηθεί μια λύση”… “Κάναμε διαδικασίες για να δουλέψουν αιτούντες άσυλο, όμως δεν βλέπω ανταπόκριση. Είναι σημαντικό να ενσωματώσουμε αυτούς τους ανθρώπους, να εργάζονται, να έχουν κανονικό εισόδημα. Άλλωστε ο αριθμός των Αλβανών και των Βούλγαρων περιορίζεται, είτε γιατί βελτιώθηκε το βιοτικό τους επίπεδο είτε επειδή πολλοί πάνε στη δυτική ευρώπη. Οι αιτούντες άσυλο μπορούν να βοηθήσουν την παραγωγική προσπάθεια και παράλληλα να μη διαβιούν αποκλεισμένοι σε αυτές τις συνθήκες”. Κώστας Αποστόλου, πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδας.

Ξαφνικά (ή όχι και τόσο…) τα ντόπια αγρο-αφεντικά (η «μικρομεσαία αγροτιά» που λένε κάποιοι…) αρχίΖουν τις «αγάπες» με τους αιχμάλωτους στα στρατόπεδα μετανάστες και πρόσφυγες. Αρκεί, φυσικά, να είναι εργατικοί και λιτοδίαιτοι.

Σε κάθε περίπτωση μια τέτοια «λύση» (έστω και «προσωρινή», για φέτος), μαφιόζικη 100%, δεν είναι η μοναδική. Αντιστοιχεί σ’ έναν καπιταλισμό έντασης εργασίας που έχει συντηρηθεί, σε διάφορους τομείς του, επί 3 δεκαετίες με πολιτικά απαγορευμένους εργάτες και εργάτριες. Αλλά στον επόμενο γύρο του παγκόσμιου καταμερισμού εξουσίας, μ’ αυτά του τα χαρακτηριστικά του, θα κάθεται στο τελευταίο βαγόνι / καρότσα.

Αλλού προσπαθούν να διαχειριστούν αλλιώς το ζήτημα…

Εργασιακή αναδιάρθρωση (3) Gemeinsam fur die Landwirtschaft und fur uns alle!

Πέμπτη 16 Απρίλη. Η γερμανική «έκκληση» μπορεί να είναι ενδεικτική. Εξάλλου τα γερμανικά αγρο-αφεντικά ίσως έχουν καλύτερα σχέδια για το μέλλον απ’ το να φυλακίζουν πρόσφυγες / μετανάστες και, μετά, να τους στέλνουν στη δουλειά: καταλαβαίνουν λόγω και ιστορικής εμπειρίας, ότι αυτό που σε άλλα μέρη (π.χ. το ελλαδιστάν…) θα πουλιόταν σαν «αγαθοεργία» και «win-win», είναι απλά και ουσιαστικά ο παλιός, ιστορικός φασισμός.

Συνεπώς, απευθύνουν κατ’ αρχήν μια εσωτερική έκκληση (ευχαριστούμε Π.):

Μαζί για την γεωργία και για όλους μας!

Ο κορονοϊός πρέπει να περιοριστεί, η εξάπλωσή του να επιβραδυνθεί. Η ελευθερία ταξιδιού περιορίζεται σ’ όλη την ευρώπη. Σα συνέπεια οι αγρότες μας στερούνται ως και 300.000 εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, πολλοί άνθρωποι που απασχολούνται στον επισιτισμό ή στο λιανικό εμπόριο, δεν δουλεύουν. Άλλοι, όπως οι μαθητές, είναι αναγκασμένοι να μείνουν στο σπίτι. Για όλους αυτούς τους ανθρώπους ξεκινήσαμε την εκστρατεία «η γη βοηθά».

Ακόμα κι αν αποφασιστεί η χαλάρωση των προϋποθέσεων εισόδου για τους εποχιακούς εργαζόμενους από την ανατολική ευρώπη, είναι πιθανό ότι θα χρειαστούν από 30.000 ως 90.000 επιπλέον εργαζόμενοι!

Η δουλειά στα χωράφια έχει ξεκινήσει. Απ’ τα τέλη Μάρτη εθελοντές εργάζονται στα αγροκτήματα και βοηθούν. Μια εντελώς νέα κατάσταση και για τις δυο πλευρές. Σ’ αυτό το blog λένε πως λειτουργεί το πράγμα, τι τους παρακινεί και ποιές προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπίσουν.

Δεν είναι σίγουρο πως οι μισθωτοί/ες σε urban τομείς εργασίας θα αποφασίσουν να το γυρίσουν στο χώμα και στη λάσπη σε ικανούς (για την διατήρηση της παραγωγής) ποσότητα· ακόμα κι αν είναι φυσιολάτρες. Ούτε είναι σίγουρο ότι θα αντέξουν να μείνουν όσο χρειάζεται…

Όμως η covid-19 «συγκυρία», με πλεόνασμα εργασίας εκεί και έλλειψη εργασίας εδώ, θα μπορούσε να είναι απλά επίδειδη ενός ευρύτερου (και πολύ διαρκέστερου) ζητήματος «διαχείρισης της εργασίας σε εθνική κλίμακα» για τα επόμενα καπιταλιστικά χρόνια· ή και δεκαετίες. Στην πραγματικότητα αυτό το ζήτημα υπάρχει ήδη (και θα μεγαλώσει). Και η «ελευθερία επιλογής» (όσο μπορεί να ονομαστεί «επιλογή»…) των μισθωτών για το τι είδος δουλειάς ψάχνουν δεν βοηθάει (θα έλεγαν τα αφεντικά…)

Οπότε; Μήπως σε μια εποχή που όπως ξεκαθάρισε η κυρία Vestager «δεν είναι πρόβλημα να δρουν τα κράτη-μέλη ως παράγοντες της αγοράς….», μήπως (λέμε….) αυτό το νέο δόγμα θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην αγορά εργασίας; Μήπως η «εθνική επιβίωση» μετά (ή μέσα-έξω) από «κρίσεις υγείας» είναι μια καλή ευκαιρία για να μπουν μερικά πράγματα στη θέση τους; Μήπως μια οργανωμένη σ.δ.ι.τ. «διαχείριση της εργασίας» (στην κλίμακα του έθνους-κράτους) σε καιρούς που, λόγω 4ης βιομηχανικής επανάστασης και έντονης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης (με ή χωρίς υγιεινιστικές απειλές…) θα δημιουργούνται διαρκώς τέτοιες τομεακές ανισορροπίες στην «προσφορά» και στη «ζήτηση» εργασίας, μήπως (λέμε….) θα ήταν αποτελεσματικότερη (και ορθολογικότερη) απ’ τις «εκκλήσεις στον εθελοντισμό» (ή και «στο εθνικό φιλότιμο»); Μήπως η μορφή-κράτος σαν «παράγοντας της αγοράς» στον 21o αιώνα δεν προορίζεται να έχει μόνο εκείνον τον γνωστό πατερναλιστικό ρόλο του κεϋνσιανού «κράτους πρόνοιας» αλλά, όπως ήδη αχνοφαίνεται εδώ κι εκεί, θα οφείλει να εκδίδει και διαταγές – για να αντιμετωπιστεί η ανεργία πάντα; Κι αν έγιναν δεκτά (για «λόγους ανωτέρας βίας» πάντα…) τα πραξικοπήματα (διάφορων βαθμών και εντάσεων) στο σύνολο της καθημερινής ζωής των υπηκόων, γιατί αυτό δεν είναι μια εμπειρία της εξουσίας για ευρύτερη και μονιμότερη χρήση;

(Κοίτα να δεις τι πάει και σκέφτεται η ασταμάτητη μηχανή…)

(φωτογραφία κάτω: Απ’ το 2012. Μην ανησυχείτε για τα μεροκάματα, μην τυχόν είναι υψηλότερα για τα «ελληνικά» χέρια σε σχέση με των «ξένων»… Θα σας εξηγήσουμε μια άλλη φορά…)

Νεοκρατισμός: δεν είναι η αναβίωση του κεϋνσιανισμού stubid!

Τετάρτη 15 Απρίλη. Απ’ αυτές εδώ τις γραμμές έχουμε γράψει, σε διάφορες στιγμές και με διάφορες αφορμές, για τον αναδυόμενο νεοκρατισμό· σαν «φάρμακο στα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού», σε συνθήκες διαρκώς εντεινόμενης όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού. Χρειάζεται, φυσικά, η συστηματοποίηση και η εμβάθυνση αυτής της κριτικής στην πολιτική οικονομία. Όμως, επειδή τα γεγονότα τρέχουν, η ασταμάτητη μηχανή είναι υποχρεωμένη να τονίζει την συγκυρία.

Πριν πάμε στα «τελευταία νέα», μια τυχαία επιλογή απ’ το πρόσφατο παρελθόν της έκθεσης των απόψεών μας – σαν εισαγωγή. Νεοκρατισμός, Σάββατο 1 Ιούνη 2019 (όταν κανένας covid-19 δεν έσκιαζε τον κόσμο):

Το έμπειρο μάτι του Κέυνς, ενός οικονομολόγου με βαρύ όνομα και εξίσου βαρύ φιλελεύθερο παρελθόν, είχε διακρίνει τότε ότι η ραγδαία αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας (καθώς η 2η βιομηχανική επανάσταση είχε μπει για τα καλά στις ράγες της) ήταν πολύ υψηλότερη απ’ όσο οι περιφραγμένες εθνικές αγορές θα μπορούσαν να συντηρήσουν. Χωρίς παγκόσμιους κοινούς κανόνες το διεθνές εμπόριο είχε γίνει μέσο απελπισίας για την διατήρηση της εγχώριας απασχόλησης – σχολιάζε…

Πρότεινε ότι η μορφή – κράτος (και όχι λυσσασμένοι καπιταλιστές) θα έπρεπε του λοιπού να αναλάβει την γενική καπιταλιστική διεύθυνση, φροντίζοντας ο εργατικός μισθός να επιτρέπει ένα καλό επίπεδο κατανάλωσης εκείνων που παρήγαγε η εργασία. Αλλά ήξερε επίσης ότι η ειρηνική διευθέτηση της παγκόσμιας κρίσης τότε ήταν απλά η ευχή του· όχι η λογική εξέλιξη των πραγμάτων…

Ο νεοκρατισμός δεν είναι “αναβίωση του κεϋνσιασνισμού”, όπως ο νεοφιλελευθερισμός δεν ήταν “αναβίωση του Άνταμ Σμιθ”. Στο βαθμό που τα σημερινά κράτη αναλαμβάνουν τις ευθύνες του στρατηγού για την οργάνωση της μεταξύ τους αναμέτρησης, και στο βαθμό επίσης που πρέπει να ελέγξουν (“επιστρατεύσουν”…) ιδεολογικά τους πληθυσμούς τους, διατηρούν ταυτόχρονα αρκετά χρήσιμα (για την συσσώρευση) νεοφιλελεύθερα εργαλεία…