Frozen oil 1

Κυριακή 26 – Δευτέρα 27 Απρίλη. Αν υπάρχει ένα ζήτημα που «τρέχει» κάτω απ’ την υγιεινιστική τρομοκρατική εκστρατεία και ό,τι αυτή χωράει, κάτι σαν το νο2 της συγκυρίας, είναι η όχι-και-τόσο-παράξενη «πετρελαϊκή κρίση».

Θα θυμάστε, υποθέτουμε, την γνώμη της ασταμάτητης μηχανής για την αλλαγή ενεργειακού παραδείγματος ως τμήματος της σε εξέλιξη αναδιάρθρωσης. (Είναι, άλλωστε, αρκετά παλιά αυτή η γνώμη). Όμως είναι άλλο η πρόβλεψη και άλλη χάρη έχει η πραγματική εξέλιξη.

Καθώς διάφορα κράτη πρώτης γραμμής έχουν επιλέξει «σκληρή γραμμή» για να επιταχύνουν την αναδιάρθρωση των καπιταλισμών τους (φορτώνοντάς την … στο covid-19) πλήθος δραστηριοτήτων έχει μπει «προσωρινά» (;) στον γύψο. Αυτό έχει χαντακώσει την ζήτηση για πετρέλαιο και τα παραγωγά του· και έχει αποτελειώσει την διεθνή τιμή του, που ήδη, προ covid-19, είχε θέματα λόγο υπερπροσφοράς. Το γκρεμοτσάκισμα των τιμών προκαλεί με τη σειρά του αλυσιδωτά κρίσιμες συνέπειες οπουδήποτε ανθεί η πετρελαϊκή μονοκαλλιέργεια: στις πετροχούντες της αραβικής χερσονήσου, στο ιράν, στη ρωσία, στη βενεζουέλα· αλλά και στην «βρώμικη» (από οικολογική άποψη) αμερικανική εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου. Προκαλεί όμως σοβαρές αναταράξεις και στην κυκλοφορία του δολαρίου, του μόνου νομίσματος διεθνούς χρήσης που ήταν (απ’ το 1974 ως τώρα) «δεμένο» με το διεθνές εμπόριο πετρελαίου.

Σ’ αυτήν την κατηφόρα «απαξίωσης» του άλλοτε κεντρικού ενεργειακού εμπορεύματος δεν είναι όλων των εμπλεκόμενων κρατών τα συμφέροντα ίδια. Παρότι μοιάζει πως μια (σημαντική) άνοδος των τιμών του πετρελαίου θα τους συνέφερε όλους. Αυτή η «μείωση της ζήτησης» που οφείλεται στα πρωτοκοσμικά «lockdown» μοιάζει βέβαια υπερβολική· και θα υπέθετε κανείς ότι θα κρατήσει λίγο. Ωστόσο που οφείλεται; Κατά κύριο λόγο στον σημαντικό περιορισμό των μετακινήσεων, χερσαίων, θαλάσσιων και αεροπορικών. Συνεπώς αποτελεί ένα «πρόπλασμα» σίγουρα πιο έντονο αλλά όχι alien, του τι θα αρχίσει να συμβαίνει σύντομα, όταν η ηλεκτροκίνηση των οχημάτων (ξηράς και, αμέσως μετά, θάλασσας) γενικευτεί. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ακόμα κι αν η τωρινή «μείωση της ζήτησης» πετρελαίου και των παραγώγων του οφείλεται σε ατύχημα και είναι προσωρινή, η μόνιμη τέτοια είναι όλο και πιο κοντά. Σε δύο, σε πέντε ή σε οκτώ χρόνια; Από ιστορική άποψη αυτός ο χρόνος είναι ασήμαντος.

Συνεπώς καθόλου κοινά δεν είναι τα συμφέροντα των, ας τους πούμε έτσι, «μεγάλων παραγωγών πετρελαίου». Η πιο σωστή διαπίστωση θα ήταν «όλοι εναντίον όλων»: αυτό είναι αναπόφευκτο εν όψει μιας αγοράς που θα μικραίνει διαρκώς. Το ότι αυτές οι αντιθέσεις δεν έχουν εκδηλωθεί στην μορφή που τους αναλογεί είναι λογικό: με υπομονή, κάποιοι (αυτοί που είναι οι πιο αδύνατοι γενικά ή εκείνοι που δεν θα βρούν ισχυρούς προστάτες…) θα αρχίσουν να γονατίζουν. Όχι προσωρινά.

Μία απ’ τις πιο σίγουρες υποψηφιότητες κατάρρευσης είναι της αμερικανικής «σχιστολιθικής» πετροβιομηχανίας. Ο σχετικά νεώτερος «παίκτης» στην παγκόσμια αγορά είναι αυτός με τα μεγαλύτερα κόστη εξόρυξης, την μεγαλύτερη “lets go west” αυτοπεποίθηση, και την μεγαλύτερη διασπορά αφεντικών. Όμως η αμερικανική σχιστολιθική παραγωγή δεν αντέχει τιμές κάτω από 50 – 60 δολάρια το βαρέλι· και στην πραγματικότητα οι χρεωκοπίες των σχετικών εταιρειών είχαν αρχίσει πολύ πριν φτάσει ο covid-19 στο αμέρικα.

Τώρα επιταχύνονται. Το ψόφιο κουνάβι και το επιτελείο του τρομάζουν μ’ αυτήν την προοπτική. Όχι μόνο επειδή θα μείνουν χωρίς δουλειά πολλές χιλιάδες εργάτες αυτής της βιομηχανίας – δηλαδή ψηφοφόροι. Αλλά και επειδή θα τερματιστεί ένα σχέδιο δεκαετιών: να γίνουν οι ηπα αφενός αυτάρκεις πετρελαϊκά, και αφετέρου εξαγωγείς – σε βάρος της ρωσίας, της βενεζουέλας, του ιράν, και όποιου άλλου πετρελαιοπαραγωγού κράτους ενοχλεί την Ουάσιγκτον.

Το ψοφιοκουναβιστάν ετοιμάζεται, ουσιαστικά, να «κρατικοποιήσει» αυτές τις πολλές εκατοντάδες «μικρομεσαίες» εταιρείες εξόρυξης. Μια τέτοια ενέργεια θα αλλάξει απλά την μορφή του προβλήματος: θα το μετατρέψει από ιδιωτικό σε κρατικό. Οπωσδήποτε η fed μπορεί ακόμα να «τυπώνει δολάρια» για να δανείζει το αμερικανικό κράτος για να κρατικοποιήσει οτιδήποτε: πάνω στα junk ιδιωτικά πετροχρέη έχουν χτιστεί χρηματιστηριακά «παράγωγα», και ολόκληρος ο πύργος με τα τραπουλόχαρτα τρέμει από διάφορες πλευρές. Κάπως πρέπει να διασωθεί – για όσο…

Όμως αν το back up αυτών των ιδιόμορφων πετροδόλαρων είναι το διαρκώς αυξανόμενο αμερικανικό (δημόσιο) χρέος, και μάλιστα σε συνθήκες οξυμένου ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, τότε όταν οι ανταγωνιστές του αμερικανικού καπιταλισμού περιορίσουν κι άλλο την χρήση του δολαρίου σαν διεθνούς «αποθεματικού» νομίσματος, μία θα είναι η κατάληξη, με μαθηματική ακρίβεια: ο δολαριακός υπερπληθωρισμός στο ψοφιοκουναβιστάν.

Comments are closed.