Παρασκευή 17 Απρίλη. Αν ήταν ποτέ εφικτή (σαν άσκηση σκέψης το λέμε!…) η πλήρης «αυτοματοποίηση» όλων των τομέων και των σταδίων της καπιταλιστικής παραγωγής, απ’ τις πρώτες ύλες μέχρι την κατασκευή μηχανών από μηχανές (και αλγορίθμων από αλγόριθμους…) τότε, πράγματι, ο καπιταλισμός δεν θα νικούσε… Απλά θα εξαφανιζόταν!!! Γιατί οι μηχανές δεν παράγουν αξία! Θα έφτανε (ο καπιταλισμός) στο ίδιο σημείο που θα έφταναν οι αλχημιστές του μεσαίωνα, αν κατάφερναν να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα, να βρουν δηλαδη τον τρόπο να μετατρέπουν σε χρυσάφι κάθε άλλο υλικό: τότε το χρυσάφι θα έχανε κάθε αξία!
Με την ίδια έννοια, αν τα πάντα (αλλά τα πάντα!) έβγαιναν από μηχανές που φτάχνουν και επισκευάζουν μηχανές που φτιάχνουν και επισκευάζουν μηχανές κ.ο.κ., τότε ακόμα και για τις «αξίες χρήσης» δεν θα υπήρχε κανένα μέτρο αξίας! Αξία, με την κυριολεκτική έννοια, και άρα «μέτρο της αξίας» δημιουργεί μόνο ο ανθρώπινος κόπος. Και είναι μόνον αυτός που δημιουργεί αξία (και το μέτρο της) επειδή η ανθρώπινη εργασία έχει πάντα την δυνατότητα της αρνισηκυρίας· εκείνου του διαλυτικού «όχι, δεν θα το κάνω αυτό!!!»…
Η ρομποτοποιημένη βιομηχανική παραγωγή είναι «υψηλής οργανικής σύνθεσης». Που σημαίνει ότι έχει το μεγαλύτερο μέρος της με την μορφή «παγίου κεφαλαίου» και το μικρότερο με την μορφή «μεταβλητού» – την ζωντανή ανθρώπινη εργασία. Ο ιδιοκτήτης ενός ρομποτοποιημένου εργοστασίου αποσπά βέβαια υπεραξία απ’ όσους ζωντανούς έχει στη δούλεψή του· αλλά μαζί, μέσω του μηχανισμού των τιμών, αποσπά ένα επιπλέον κέρδος σε βάρος όσων «συναδέλφων» του δεν έχουν εγκαταστήσει την ίδια τεχνολογία. Τους παίρνει μερίδια αγοράς (: πελατών, πετυχαίνοντας μαζικότερη παραγωγή) αλλά σε σχετικά υψηλότερες τιμές που διαμορφώνει η απόσπαση υπεραξίας απ’ τους υπόλοιπους βιομήχανους, με βάση τα δικά τους κόστη…
Στην πραγματικότητα, στο συνολικό καπιταλιστικό σύμπλεγμα, συμβαίνει αυτό (και πάντα έτσι συνέβαινε!): όσο στις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά πλευρές της παραγωγής αυξάνεται η «οργανική σύνθεση του κεφαλαίου» τόσο, στην άλλη άκρη, αυξάνουν και εντατικοποιούνται οι μορφές «χαμηλής οργανικής σύνθεσης». Άρα ο καπιταλισμός έντασης εργασίας (και όχι έντασης κεφαλαίου). Επειδή η υπεραξία αποσπάται απ’ την εργασία και μόνο απ’ αυτήν (και αυτό είναι ο καπιταλισμός: απόσπαση της υπεραξίας), για την ευστάθια του ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑΤΟΣ, κάθε κύμα «τεχνολογικής επανάστασης» συνοδεύεται, ταυτόχρονα, από ένα κύμα εκτεταμένης άγριας πρωταρχικής συσσώρευσης – σε βάρος της εργασίας (και των φυσικών υποθεμάτων). Στη διάρκεια της 2ης βιομηχανικής επανάστασης το πεδίο αυτής της άγριας πρωταρχικής συσσώρευσης ήταν ο λεγόμενος «τρίτος κόσμος», οι πληθυσμοί και οι φυσικοί του πόροι. Στη διάρκεια της σύντομης 3ης προστέθηκαν, σ’ αυτό το πεδίο, και ζώνες του πρώτου κόσμου: η επανεμφάνιση της καθαρής δουλείας στον πρώτο κόσμο είναι (υποθέτουμε…) γνωστή. Όπως είναι γνωστή η ραγδαία επέκταση της «οικονομίας του εγκλήματος»…
Έτσι, ενώ πράγματι η ακόμα πιο σύνθετη μηχανοποίηση ορισμένων τομέων της καπιταλιστικής παραγωγής είναι στο μενού της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, υπάρχουν επιπλέον (και πολύ σημαντικά) «κεφάλαια»: αφενός η μηχανοποίηση των πάντων στην καθημερινή ζωή (και η απόσπαση υπεραξίας με μορφή πραγματοποίησής της τόσο το χρήμα όσο και τον έλεγχο και την «τυποποίηση» των συμπεριφορών – “αναπαραγωγή των όρων εκμετάλλευσης” λέγεται αυτό!)· αφετέρου η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης της εργασίας (με «νόμιμους», «παράνομους» ή λιγοτόνα-λιγοτάλλο τρόπους) είτε σε τομείς υπαρκούς είτε σε καινούργιους.