Κυριακή 3 Δεκέμβρη. Τα αμερικανικά δικαστήρια έχουν την φήμη ότι δεν δουλεύουν με πολιτικά κίνητρα. Δεν ισχύει καθόλου το ίδιο για την cia και την δική της δουλειά. Αυτή ήταν που έβαλε στο χέρι τον τουρκο-ιρανό έμπορο χρυσού Reza Zarrab και τον έπεισε να ταξιδέψει στις ηπα· ουσιαστικά να παραδοθεί στην αμερικανική «δικαιοσύνη». Ο μέθοδος της πειθούς δεν είναι γνωστή. Αλλά αν υπολογίσει κανείς ότι Zarrab ήταν έμπιστος του καθεστώτος Ερντογάν και τώρα έχει αρχίσει (απ’ την περασμένη Παρασκευή) να καταθέτει εναντίον του, μπορεί να σκεφτεί διάφορα.

Όπως και νάχει η χρησιμότητα του Zarrab για την Ουάσιγκτον είναι ότι ξέρει το κύκλωμα μέσω του οποίου η Άγκυρα παραβίαζε τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του ιράν, αγοράζοντας κρυφά μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου· τον τρόπο που η πληρωμή αυτών των ποσοτήτων παρέκαμπτε τις τραπεζικές απαγορεύσεις· και τα «δωράκια» που έκαναν υψηλόβαθμοι τούρκοι αξιωματούχοι στους εαυτούς τους γι’ αυτό το κόλπο. Φαίνεται ότι αυτές οι μίζες φτάνουν ως το οικογενειακό περιβάλλον του Ερντογάν.

Υπάρχουν, λοιπόν, δύο σκέλη στις μαρτυρίες του Zarrab στο δικαστήριο στη Ν. Υόρκη: η παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων κατά του ιράν και οι δωροδοκίες. Για το πρώτο το τουρκικό καθεστώς θα μπορούσε να δηλώσει ακόμα και περήφανο: αντίσταση στην Ουάσιγκτον και φιλία στην Τεχεράνη. Για το δεύτερο όμως; Γι’ αυτό και η δυτική (αμερικανική κατ’ αρχήν) δημαγωγία θα εστιάσει στις μίζες (για τις οποίες, ας το πούμε, δεν έχουμε καμία αμφιβολία…): προφανώς η cia δεν έκανε αυτή τη δουλειά τυχαία. Αφενός θέλει να στραπατσάρει τον Ερντογάν. Και, απ’ την άλλη, να δώσει υλικό στην αμερικανική κυβέρνηση για να «τιμωρήσει» την Άγκυρα επιβάλλοντας διάφορες κυρώσεις: σε τράπεζες, αξιωματούχους, κλπ. Ο Zarrab έχει ήδη κατονομάσει τον πρώην υπ.οικ. Zafer Caglayan σαν συμμέτοχο στο κόλπο και παραλήπτη μίζας 60 μυρίων δολαρίων· και την τράπεζα Aktif Bank σαν κρίκο διακίνησης των (απαγορευμένων απ’ τις ηπα) πληρωμών στην Τεχεράνη. Η Aktif ανήκει σ’ όμιλο ιδιοκτησίας του γαμπρού του Ερντογάν Berat Albayrak, που είναι ο τωρινός υπουργός ενέργειας…

Καθώς η δίκη θα εξελίσσεται και οι μαρτυρίες του Zarrab θα διαρρέουν είναι αναμενόμενο ότι το τουρκικό καθεστώς θα σκληρύνει τη στάση του απέναντι στις ηπα. Κατ’ αρχήν στα λόγια· στη συνέχεια όχι μόνο: έχει σημαντικά περιθώρια να κάνει ζημιά στα αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περίοχη, κυρίως στους όρους της στρατο-παρουσίας των αμερικάνων μέσα κι έξω απ’ την τουρκία.

Κυριακή 3 Δεκέμβρη. Κάνοντας μια ακόμη ρελάνς στις μεθοδεύσεις της Ουάσιγκτον, ένας τούρκος αρχιεισαγγελέας ζήτησε την σύλληψη του πρώην στελέχους της cia Graham Fuller. Ο Fuller ήταν επιχειρησιακός υποδιοικητής της cia πριν πολλά χρόνια (έφυγε απ’ το πόστο το 1988) αλλά κράτησε την φήμη του «καλού γνώστη του ισλαμικού κόσμου»· και την βρώμικη υπόληψη ότι ήταν χοντρά χωμένος στην ιστορία που έμεινε γνωστή σαν «σκάνδαλο Iran – Contras»· ενώ υπάρχουν υποψίες ότι μπορεί να ξέρει «απόρρητα και μυστικά» σχετικά με την «ισλαμική τρομοκρατία»· απ’ αυτά που δεν πρέπει να ξέρει ο πολύς κόσμος…

Σε κάθε περίπτωση ο Fuller είναι ανοικτά δηλωμένος υποστηρικτής του Gulen. Έχει αρθρογραφήσει ξανά και ξανά υπέρ του, ενώ ήταν αυτός που εγγυήθηκε για να πάρει ο Gulen την “πράσινη κάρτα”, δηλαδή την άδεια παραμονής στις ηπα. Δεδομένου ότι η Άγκυρα κατηγορεί τον Gulen και τα κυκλώματά του σαν υπεύθυνους του πραξικοπήματος στις 15 Ιούλη του ’16 (για να μην κατηγορήσει απευθείας την Ουάσιγκτον και το νατο – όχι ακόμα…) δεν είναι παράξενο που ο τούρκος εισαγγελέας δηλώνει ότι «έχει στοιχεία για την σχέση του Fuller με το πραξικόπημα». Η κατηγορία είναι ότι μαζί με τον Henri Barkey, έναν αμερικάνο διανοούμενο (που θα μπορούσε να είναι μόνο αυτό, θα μπορούσε όμως να είναι και κάτι επιπλέον…), που βρισκόταν τη νύχτα του πραξικοπήματος στο Buyukada, ένα νησάκι έξω απ’ την Istanbul, σαν οργανωτής ενός διήμερου «σεμιναρίου για τις σχέσεις του ιράν με τους γειτονές του», συντόνισαν την προετοιμασία του πραξικοπήματος. Κατά το τουρκικό καθεστώς σ’ αυτό το «σεμινάριο» συμμετείχε και ο Fuller…(Εναντίον του Barkey η Άγκυρα έχει εκδόσει ένταλμα σύλληψης από πέρυσι…)

Σ’ αυτές τις δύο περιπτώσεις η Άγκυρα δεν χρειάζεται να κάνει κάτι ιδιαίτερο για να κρατάει ζεστή την ρητορική ότι η τωρινή δίκη του Zarrab είναι μέρος των συνεχιζόμενων προσπαθειών του «αμερικανικού σκέλους» του δικτύου του Gulen να ανατρέψει το τουρκικό καθεστώς: αφού δεν θα εκδοθούν ποτέ αυτοί που ζητάει, δεν θα δικαστούν και ποτέ, οπότε δεν θα κριθούν τα σε βάρος τους στοιχεία. Αντίθετα η συνεργασία του Zarrab πρώτα με την cia και τώρα με τα δικαστήρια θα βγάζει τέτοια στοιχεία κατά του Ερντογάν, του οικογενειακού του κύκλου, των κυβερνήσεών του, κλπ. Και το αποτέλεσμα της δίκης θα έχει σίγουρα πρακτικά αποτελέσματα σε βάρος της τουρκίας.

Απο δικαστική και πολιτικο-νομική άποψη η αντίθεση είναι ασύμμετρη: η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Δεν ισχύει το ίδιο από γεωπολιτική άποψη· και δεν είναι το Incirlik το μόνο χαρτί του Ερντογάν. Αν, για παράδειγμα, παγώσει την συμμετοχή της τουρκίας στο στρατιωτικό σκέλος του νατο (κάτι που δεν είναι ανάθεμα: το είχε αποφασίσει και ο Καραμανλής ο Α στα μέσα Αυγούστου του 1974 – η Αθήνα επέστρεψε στα μέσα Οκτώβρη του 1980· επίσης και το Παρίσι απείχε για πολλά χρόνια απ’ το νατοϊκό στρατιωτικό σκέλος) τότε ο αμερικανικός στρατός θα αποκτήσει επιπλέον σοβαρές δυσκολίες στη μέση Ανατολή, σε μια περίοδο που αντιμετωπίζει τις συνέπειες της ήττας της αμερικανικής γραμμής στη συρία και στο ιράκ.

Είναι αυτές οι εξελίξεις που με μάτι αλλήθωρο παρακολουθούν το ελληνικό βαθύ κράτος και οι πολιτικές του βιτρίνες, συμπεριλαμβανομένων – εννοείται – των τωρινών φαιορόζ: να μια ευκαιρία για να γίνει το ελλαδιστάν ξανά «αγαπημένο παιδί» του αμερικανικού μιλιταρισμού…

Αλλά τέτοιοι υπολογισμοί αξίζει να λέγονται «οι λογαριασμοί του σκουπιδοτενεκέ». Είπαμε χτες δυο πράγματα γιατί…

(φωτογραφία: Κανείς δεν υπερασπίζεται ένα αποτυχημένο πραξικόπημα, έτσι δεν είναι; Κι όμως: είναι πολλοί αυτοί που θα εύχονταν να πετύχει. Και στα μέρη μας: είναι, για παράδειγμα, αυτοί που έχουν ανακηρύξει τους τούρκους χουντικούς καραβανάδες που διέφυγαν προς ελλαδιστάν σαν “ήρωες της ελευθερίας”…)

Σάββατο 2 Δεκέμβρη. Διάφορες εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι ο τωρινός αμερικάνος υπ.εξ. έχει πέσει από καιρό σε δυσμένεια· και ότι θα σχολάσει όπου νάναι. Αλλά πως θα μπορούσε να αγαπήσει το ψοφιοκουναβικό Εγώ κάποιον που το θεωρεί ηλίθιο (αυτό το Εγώ), όπως συμβαίνει με τον Tillerson;

Άλλες εκτιμήσεις, πιο συγκεκριμένες αυτές, αναφέρουν ότι οι αμερικανικές “διπλωματικές υπηρεσίες” ανά τον κόσμο έχουν ξεχαρβαλωθεί. Σημαντική μείωση του προσωπικού (συμπεριλαμβανομένων έμπειρων στελεχών που παραιτήθηκαν όταν έπιασε δουλειά το ψόφιο κουνάβι), συν σύγκρουση “γραμμών” για την ιμπεριαλιστική πολιτική των ηπα, έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση όπου το “πολιτικό τμήμα” της αμερικανικής παρουσίας ανά τον πλανήτη ενδεχομένως να μην μπορεί να συγκεντρώσει καν τις πληροφορίες που χρειάζεται για να δουλέψει.

Θα έλεγε κανείς: no problem! Περιορίζεται το πολιτικό σκέλος αλλά ενισχύεται το στρατιωτικό… Δεν σημαίνει κάτι αυτό;

Εν τω μεταξύ, αν θέλει να κάνει ηχηρές απολύσεις το ψόφιο κουνάβι, θα πρέπει να πάψει απλά να συγχαίρει τον τοξικό πρίγκηπα στο Ριάντ. Ήρθε η ώρα να τον μιμηθεί. Κι αν του λείπει σκοινί, ας ζητήσει από κάποιον σύμμαχό του· συμμαχικές πολιτικές βιτρίνες του σκοινιού και του παλουκιού υπάρχουν στους αμερικανικούς στάβλους.

Ονόματα δεν λέμε…

Σάββατο 2 Δεκέμβρη. Ο γνωστός μεσανατολικολόγος δημοσιογράφος του indepentent Robert Fisk, σε ένα ειρωνικό και κάπως υπερβολικό άρθρο του πριν δυο μέρες με τίτλο Δεν υπάρχει πια αμερικανική εξωτερική πολιτική στη μέση Ανατολή γράφει:

Υπήρξε μια εποχή όπου μια απλή δήλωση ενός υπ.εξ – κι ας μην πούμε ενός αμερικάνου προέδρου – έκανε τα τηλέφωνα σ’ όλη τη μέση Ανατολή να σπάσουν. Οι Ρήγκαν, οι Κλίντον, οι Μπους ή οι Ομπάμα αυτού του κόσμου είχαν κάποια επίδραση στην περιοχή… αν και πάντα για το καλό του ισραήλ… Αλλά σήμερα ποιοι είναι που κινούν τα νήματα στην παλιά οθωματική αυτοκρατορία;

Λοιπόν, απλά δείτε τον Πούτιν και τον Άσαντ και τον Ερντογάν και τον Σίσι και τον Μακρόν και τον Ρουχανί. Αυτοί είναι που πιάνουν τα πρωτοσέλιδα, είτε δηλώνοντας ότι ο isis είναι νεκρός, είτε ότι «σώθηκε» η συρία, ή ότι οι κούρδοι είναι «τρομοκράτες»· ή διασώζοντας τον πρωθ. Saad Hariri απ’ την ομηρία του στη σαουδική αραβία – αν και τώρα πια πρέπει να πιστεύουμε ότι δεν είχε απαχθεί και ότι δεν ήθελε στ’ αλήθεια να παραιτηθεί ή ότι παραιτήθηκε αλλά δεν θέλει άλλο να παραιτηθεί. Και περιέργως πως ο Μωχάμεντ μπιν Σαλμάν χάνει σταθερά την επιρροή του, αυτός ο διάδοχος του θρόνου στον κόλπο, του οποίου οι προσπάθειες να καταστρέψει την υεμένη, την συρία του Άσαντ, το κατάρ και το al Jazzera, ακόμα και τον κακομοίρη τον λίβανο, μοιάζουν όλο και περισσότερο σαν τα νεύρα ενός κακομαθημένου παιδιού, που πετάει τα παιχνίδια του από ‘δω κι απο ‘κει για να τρομάξει τους γείτονες. Συμπεριλαμβανομένου ενός γείτονα εναντίον του οποίου δεν μπορεί να πολεμήσει, της ισλαμικής δημοκρατίας του ιράν.

…

Όντως οι ηπα έχουν γίνει μια γάτα Τσεσάιρ [απ’ την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων…], που εξαφανίζεται μερικές φορές απ’ τα μάτια μας, εξαιρουμένων φυσικά των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων που προσπαθούν να βοηθήσουν τους κούρδους και δίνουν ονόματα σε μυστηριώδεις οργανώσεις – που όλες τους εμφανίζονται να έχουν ακρωνύμια τριών γραμμάτων – τις οποίες θα εγκαταλείψουν, θα προδώσουν ή θα ξεχάσουν τους ερχόμενους μήνες. Ίσως μείνει μόνο το σαρδόνιο χαμόγελο της γάτας Τσεσάιρ. Η Χεζμπ’ αλλάχ, υποψιάζομαι, είναι το μοναδικό ένοπλο σώμα στη μέση Ανατολή που έχει μόνο ένα όνομα. Και βρίσκεται στη λίστα των «τρομοκρατών» – όχι, φυσικά, για την Μόσχα, που στηρίζει τον σύμμαχό της Χεζμπ’ αλλάχ, τον Άσαντ.