Tag: νόμοι σχέσεις

Το δράμα του χρηματοπιστωτισμού

Δευτέρα 19 Αυγούστου. Αν κάποιος έχει λεφτά (πολλά λεφτά) ένας τρόπος να τα αυγατίσει είναι να τα δανείζει. Η παμπάλαιη παράδοση του δανεισμού (με σκοπό το κέρδος και όχι σαν φιλική διευκόλυνση…) λέει ότι «επιτόκιο» είναι ένας αριθμός που ορίζει πόσο επιπλέον χρήμα θα πάρει ο δανειστής όταν το δάνειο θα έχει αποπληρωθεί· ανάλογα, φυσικά, με το ποσό του δανείου και τον χρόνο εξόφλησης.

Τι θα λέγατε τώρα για τα «αρνητικά επιτόκια»; Τι θα λέγατε, δηλαδή, για την περίπτωση που κάποιος δανείζει ένα ποσό… και στο τέλος έχει χάσει και ένα μέρος απ’ τα λεφτά του (μικρό μεν, αλλά έχει χάσει); Δεν θα είχατε την εύλογη απορία τότε, αν αντί για κέρδος έχει ζημιά, γιατί να δανείσει κάποιος; Κι όμως, συμβαίνει.

Αυτή τη στιγμή μια σειρά κράτη δανείζονται (κρατικά ομόλογα) με αρνητικό επιτόκιο – ο πίνακας επάνω δίνει κάποια στοιχεία. Ειπωμένο αλλιώς: οι δανειστές της δανίας, της γερμανίας, της ολλανδίας, της φινλανδίας, της σουηδίας, της γαλλίας, της αυστρίας, του βελγίου, της ιαπωνίας, της ισπανίας χάνουν λεφτά· αλλά δανείζουν! Συμβαίνει κάτι και δεν μας το λένε;

Ναι, κάτι σοβαρό συμβαίνει στο «σύστημα λύπανσης» του παγκόσμιου καπιταλισμού (: χρηματοπιστωτισμός) επειδή εδώ και τουλάχιστον 3 δεκαετίες «κάτι συμβαίνει» στα μοτέρ του…

Έχει κτυπήσει η μπιέλα…

Κρίση / αναδιάρθρωση reloaded 1

Δευτέρα 19 Αυγούστου. Η ασταμάτητη μηχανή δεν μπορεί να ξέρει ποιές πολιτικές απόψεις έχει ο καθένας / η καθεμιά που ρίχνει μια ματιά εδώ. Ξέρει όμως (και οι παλιότεροι φίλοι / φίλες του Sarajevo θα το θυμούνται) την άποψή της: ότι η εκρηκτική «άνοδος» του χρηματοπιστωτισμού, της ιδέας δηλαδή ότι «το χρήμα γεννάει χρήμα» και των εφαρμογών της, σε διαδοχικά κύματα απ’ τα τέλη των ‘80s και μετά, ήταν η τρανταχτή απόδειξη ότι αυτό που λέγεται μέσο ποσοστό κέρδους στην «πραγματική οικονομία» του καπιταλισμού είχε αποκτήσει, χωρίς περιστροφές, «πτωτική τάση». Όταν το χρήμα αποφέρει λίγα αν «ξαναεπενδυθεί» στους πραγματικούς παραγωγικούς καπιταλιστικούς κύκλους, τότε οι ιδιοκτήτες του χρήματος μηχανεύονται τρόπους κερδοφορίας μέσα απ’ τα κάθε είδους δάνεια και λογιστικές. Αυτή ήταν η μεγαλειώδης, επική πορεία τόσο των (δυτικών) τραπεζών όσο και διάφορων «χρηματοπιστωτικών οίκων» (ιδιωτικών ταμείων με πολλούς παράδες) του πλανήτη στα ‘90s ως και τα μέσα των ‘00s. Στον πολύ κόσμο αυτή η φυγή της (καπιταλιστικής) κερδοφορίας προς τον ουρανό του χρηματοπιστωτισμού έγινε απτή μέσα απ’ τα άφθονα και δήθεν γενναιόδωρα δάνεια – για τα πάντα. Ο κόσμος νόμιζε ότι βρέχει λεφτά – ενώ, απλά, υποθήκευε το μέλλον του…

Όταν “έσκασε” το παραμύθι όλοι είπαν: Ωωωωω! Κρίση χρέους!!

Όποιος / όποια ξέρει ιστορία, καπιταλιστική αλλά και προκαπιταλιστική, γνωρίζει ότι αυτή η «φυγή» δεν ήταν πρωτοφανής. Ξέρει, επίσης, τις αιτίες της. Ξέρει τις τεράστιες συνέπειες που έχει… Ξέρει εντέλει (όπως το ήξεραν και οι ειδικοί των αφεντικών) ότι η «δήθεν ανεξάρτητη κερδοφορία μέσω απλά και μόνο της κυκλοφορίας του χρήματος» (μέσω των δανείων δηλαδή) είναι κάτι εξαιρετικά προσωρινό. Κι όταν λέμε «προσωρινό» εννοούμε ότι έχει διάρκεια χρόνων. Όχι δεκαετιών.

Το πλήρωμα του χρόνου ήρθε απ’ το 2007 και κορυφώθηκε απ’ το φθινόπωρο του 2008. Το γεγονός της χρεωκοπίας ενός χρηματοπιστωτικού κολοσσού του είδους Lehman Bros πέρασε στην ιστορία. Όχι, όμως, το ίδιο εμφατικά το γεγονός ότι προκειμένου να μην γίνει ο τραπεζικός και χρηματοπιστωτικός τομέας του «αναπτυγμένου» καπιταλισμού ερείπια, παρενέβησαν αναγκαστικά τα κράτη (πετώντας στην άκρη όλες τις νεοφιλελεύθερες αρχές και τα αντίστοιχα ευαγγέλια…) μέσω των κεντρικών τραπεζών τους, «κόβοντας χρήμα» και δανείζοντας τις α λα Lehman Bros εμπορικές τράπεζές τους. Αυτό ονομάστηκε κομψά ποσοτική χαλάρωση. Και πάλι ο κόσμος χάρηκε κάπως, επειδή δεν έγιναν τα χειρότερα – ενώ, απλά, αναβάλλονταν…

Λοιπόν: σε μια κατάσταση όπου το σύμπτωμα μιας παρατεταμένης «κρίσης υπερσυσσώρευσης» (αν δεν ξέρετε περί τίνος πρόκειται δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε εδώ με δυο προτάσεις!) ήταν στα ‘90s και ως το 2009 πλεονάζον και «αδέσποτο» (από παραγωγική άποψη) χρήμα, η απάντηση που δόθηκε για να μην βουλιάξει ο καπιταλιστικός κόσμος στον πραγματικό του βάλτο ήταν ακόμα περισσότερο πλεονάζον και «αδέσποτο» (από παραγωγική άποψη) χρήμα. Ακόμα περισσότερο απ’ το ίδιο…

Μπορεί να σας φαίνεται παράλογο… Για την καπιταλιστική λογική ήταν, πάντως, απόλυτα αναγκαστική κίνηση… Η “εναλλακτική” θα ήταν να αρχίσουν οι κανονιές.

Αναβλήθηκε.

Κρίση / αναδιάρθρωση reloaded 2

Δευτέρα 19 Αυγούστου. Ερχόμαστε έτσι στην ιστορική φάση που διαδέχεται την προηγούμενη, και όπου το ακόμα περισσότερο πλεονάζον και «αδέσποτο» (από παραγωγική) άποψη χρήμα εξακολουθεί να μην μπορεί να «κερδοφορήσει» επενδυόμενο στην πραγματική οικονομία (επειδή είναι εξτρεμιστικά πολύ! – αλλά και για μερικούς ακόμα λόγους που δεν μπορούν να αναφερθούν εδώ). Δεν μπορεί όμως να κερδοφορήσει ούτε με την μορφή δανείων! Για την ακρίβεια υπάρχουν (δίνονται) ακόμα δάνεια με «θετικά επιτόκια» – μόνο που τα λόμπυ των δανειστών υποψιάζονται όλο και περισσότερο ότι πρόκειται σε ικανό βαθμό για «πεταμένα λεφτά»: πολλοί (από ιδιωτικές επιχειρήσεις έως απλοί ιδιώτες) είναι ήδη χρεωκοπημένοι, ή πρόκειται να χρεωκοπήσουν σύντομα. Αυτό ισχύει οπωσδήποτε για τις ηπα…

Απομένει το «ασφαλές λιμάνι» των δανείων προς κράτη. Αλλά αφού η «προσφορά χρήματος» που ψάχνει «επενδυτικό καταφύγιο» σε κρατικά ομόλογα είναι τόσο μεγάλη, τα επιτόκια πέφτουν. Και δεν σταματάνε στο μηδέν· γίνονται «αρνητικά»: δανείζουν (οι κάτοχοι μεγάλων ποσοτήτων χρήματος) τα πρωτοκλασσάτα κράτη όχι πια για να κερδίσουν αλλά για να παρκάρουν με ασφάλεια τα λεφτά τους· πληρώνοντας και ένα «νοίκι parking» – αντί να παίρνουν τόκο!

Δεν ισχύει πια ότι το «χρήμα γεννάει χρήμα» ούτε καν σαν προσωρινή κατάσταση. Τώρα το «χρήμα δαγκώνει χρήμα»… Ή, όπως το λένε διάφοροι ειρωνικά: τώρα ο δανειστής πληρώνει τον δανειζόμενο για να του κάνει την χάρη να δανειστεί… Αυτό δεν είναι νορμάλ. Καθόλου…

Εννοείται, βέβαια, ότι στο περιθώριο αυτής της διαδικασίας κάποιοι εξακολουθούν να κερδίζουν, όπως περίπου κέρδιζαν και στην προηγούμενη φάση: στοιχηματίζοντας, πόσο θα πέσουν, αν θα πέσουν, πόσο θα ανέβουν, αν θα ανέβουν τα επιτόκια· κλπ. Επιπλέον, αν τα κράτη (ή, έστω, τα πιο ισχυρά από καπιταλιστική άποψη) είναι πελάτες που αξίζει να τους πληρώνεις για να τους δανείσεις, δεν ισχύει το ίδιο γενικά. Οι τράπεζες, για παράδειγμα, δεν μπορούν να γράφουν κέρδη με «αρνητικά επιτόκια». Είναι αναγκασμένες να δανείζουν όπου υπάρχει δυνατότητα «θετικού» επιτοκίου για να κρατάνε τα βιβλία τους ζεστά· ακόμα κι αν αντιλαμβάνονται ότι η χρεωκοπία του πελάτη τους είναι πιθανή…

Γίνονται και άλλα νόστιμα. Το αυστριακό κράτος, για παράδειγμα, (ηλικίας 101 χρόνων…) διαβλέποντας τις ευκαιρίες που δίνουν τα αρνητικά επιτόκια, έβγαλε πριν 2 χρόνια ομόλογα 3,5 δις ευρώ διάρκειας 100 χρόνων – και τα πούλησε μ’ ένα επιτόκιο 2,1%. Μιας και τα ομόλογα παίζουν ρόλο «παράλληλου χρήματος», τα συγκεκριμένα θεωρήθηκαν τόσο «τεφαρίκι» ώστε έγιναν περιζήτητα στη «δευτερογενή αγορά» – έτσι το επιτόκιό τους έπεσε στο 1,16%. Η Βιέννη δεν έχασε χρόνο: δανείστηκε τις προάλλες άλλο 1 δις ευρώ, πάλι αποπληρωτέο σ’ έναν αιώνα, με 1,17%. Τζάμπα χρήμα!

Το πρώτο ομόλογο θα ξεχρεωθεί το 2117, το δεύτερο το 2119· πράγμα που σημαίνει πως στο παγκόσμιο εμπόριο χρήματος υπάρχουν πια ή πολλοί απελπισμένοι ή πολλοί αισιόδοξοι: ποιά κλιματική αλλαγή και ποιά «καταστροφή του κόσμου»;

(φωτογραφία / πίνακας: αν το 2009 και το 2010 οι φράσεις «το παγκόσμιο χρέος έχει ξεφύγει» και “κρίση χρέους” ήταν η κοινοτοπία των ημερών, τι θα λέγατε για τώρα; Οι φήμες λένε ότι απ’ το ύψος των 247 τρισεκατομυρίων δολαρίων που έχει φτάσει, το «παγκόσμιο χρέος» αντιστοιχεί 3,2 φορές στο «παγκόσμιο αεπ»· στην «αξία» δηλαδή (μετρημένη σε δολάρια) της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας / παραγωγής.

Αν χρωστάς 3,2 φορές αυτό που παράγεις είναι βέβαιο ότι δεν θα ξεχρεώσεις ποτέ· εκτός αν η παραγωγή σου εκτοξευτεί – μαζί και η ανάλωσή της….

Ο «κόσμος», έτσι γενικά, δεν είναι κάποιο υποκείμενο: ούτε χρωστάει ούτε παράγει τίποτα. Επειδή όμως είναι καπιταλιστικός, και επειδή είναι προφανές ότι με τέτοια αναλογία «χρεών – προς – ‘πραγματική οικονομία’» κάποιοι θα χάσουν υποχρεωτικά, είναι ανοικτό το ερώτημα ποιοί θα είναι αυτοί.

Και γίνεται όλο και πιο επείγουσα η απάντησή του…)

Τουβαλού καλεί Πεκίνο

Κυριακή 18 Αυγούστου. Μπορεί να είσαι μεσ’ τη μέση του Ειρηνικού – που λέει ο λόγος… Μπορεί τα πιο ψηλά σημεία της επικράτειάς σου να είναι οι ταράτσες των rooms to let… Μπορεί να είσαι σαν κοτσιλιά ή μια γραμμή με φοίκινες… Αλλά έχεις την αξιοπρέπειά σου διάβολε!!! (Έχεις και μια ψήφο στον οηε…)

Στο φόρουμ των νησιών του Ειρηνικού από 13 έως 16 Αυγούστου (στο οποίο συμμετείχαν σαν «συνεργάτες ανάπτυξης» και μη νησιά όπως η κίνα, οι ηπα ή η γαλλία..) τα 17 (!) μικροσκοπικά νησιά / κράτη (που την βγάζουν από τον τουρισμό και το ψάρεμα – αν δεν έχουν την τύχη κάποιας αμερικανικής βάσης…) τσακώθηκαν με την αυστραλία και τη νέα ζηλανδία. Και έγιναν ακόμα πιο φίλοι με το Πεκίνο. Why?

Το θέμα είναι η άνοδος της επιφάνειας της θάλασσας· λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας. Μπορεί εμείς να μένουμε απαθείς σε κινδύνους του είδους «μισό μέτρο» η θάλασσα πιο πάνω, αλλά αν πρόκειται για ατόλη το πράγμα είναι σοβαρό. Οι 17 «μικροί» ήθελαν οπωσδήποτε την δέσμευση των «μεγάλων» ότι θα κάνουν τα καλυτερά τους για να εμποδίσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Το Πεκίνο (που μαζί με το ψοφιοκουναβιστάν είναι το μεγαλύτερο φουγάρο του κόσμου) το υποσχέθηκε ευχαρίστως. Το Γουέλιγκτον (της νέας ζηλανδίας) και η Καμπέρα (της αυστραλίας) το απέρριψαν μετά βδελυγμίας.

Πρόβλημα. Πολύ σοβαρό. Είναι σα να είσαι πρόσφυγας σε βάρκα και να έρχεται κάποιος να σου κάνει συνεχόμενες «πατητές» (κάτι στο οποίο οι δεξιές αυστραλέζικες κυβερνήσεις έχουν ιδιαίτερη επίδοση…). Για το Πεκίνο η δουλειά ήταν εύκολη. Υποσχέθηκε (και δεν έχει λόγο να λέει ψέμματα…) «βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη» για τα νησιά / κράτη, συνεργασία κατά της κλιματικής αλλαγής, καθώς και κυματοθραύστες (ή κάτι τέτοιο) για να προστατευτούν τα παράλια απ’ το νερό· όταν και αν αρχίσει να ανεβαίνει.

Φυσικά η Καμπέρα και η Ουάσιγκτον κατηγορούν το Πεκίνο για «υποκρισία». Αλλά οι κινεζικές επενδύσεις τρέχουν εδώ κι εκεί, κι ας αφήσουμε στην άκρη το γεγονός ότι το Πεκίνο έχει ένα κοινό συμφέρον με τους 17: δεν έχει φτιάξει μια σειρά τεχνητά νησιά στη νότια θάλασσα της κίνας που είναι στην ίδια μοίρα, κάτι πόντους πάνω απ’ την τωρινή θάλασσα;

Είχε το δίκιο του ο πρωθυπουργός των νησιών Fiji Frank Bainimarama όταν απάντησε στις αμερικανο-αυστραλιανές επικρίσεις κατά της κίνας κάτι του είδους “Κοίτα ποιοί μιλάνε!…”

(φωτογραφία: Πλάνο απ’ το Tuvalu. Εντελώς tropical έως ειδυλλιακό. Αλλά εσείς στη θέση τους δεν θα ανησυχούσατε μη γίνετε υποβρύχιο αξιοθέατο;)

Αμάν!

Σάββατο 17 Αυγούστου. Βλέπετε τι γίνεται; Ούτε ένα αστείο δεν μπορούμε να κάνουμε πια! Πριν 2 μονάχα ημέρες σαρκάζαμε την (αγγλική) ιδέα ενός πολέμου κατά της κίνας, που δημοσιοποιήθηκε «μεταξύ αστείου και σοβαρού». Γράφαμε ότι εν προκειμένω το βρετανικό χιούμορ είναι το λιγότερο ύποπτο: τον 19ο αιώνα το «βασίλειο» έκανε δυο πολέμους κατά της κίνας. Συμπληρώναμε ότι ίσως δεν υπάρχουν και πολλά είδη πολέμων με τα οποία θα έκαναν αστεία οι άγγλοι: …αν η ιδέα του Liddle ήταν «πόλεμος στους εξωγήινους», θα ήταν άνοστη και δεν θα γελούσε κανείς…

Και να που χτες ξεφύτρωσε αυτή η θεαματική περσόνα που λέγεται Elon Musk και ζήτησε να βομβαρδιστεί με πυρηνικά … ο πλανήτης Άρης! Υποτίθεται πως αυτό είναι απαραίτητο για να γίνει ο πλανήτης κατοικήσιμος: με τις πυρηνικές εκρήξεις θα απελευθερωθούν (λέει ο Musk και άλλοι) υπόγειες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, θα δημιουργηθεί ένα «φαινόμενο του θερμοκηπίου» (αυτό που ξορκίζεται στον πλανήτη Γη), που θα συγκρατήσει την εξάτμιση του νερού που υπάρχει στην επιφάνεια του Άρη… οπότε θα γίνει πιο φιλόξενος σε ανθρώπινο εποικισμό…

«Μεγαλοφυής» η ιδέα και εντελώς αμερικανική: πρώτα σπέρνουμε πυρηνικά και μετά μαρούλια… Δυστυχώς όμως η nasa (που αυτά τα έχει σκεφτεί πρώτη…) αποκλείει μια τέτοια ευεργετική αλυσιδωτή αντίδραση, επειδή (λέει) δεν υπάρχει στον κόκκινο πλανήτη αρκετό διοξείδιο του άνθρακα για να γίνουν τα υπόλοιπα… (Πυρηνικές κεφαλές για να βομβαρδιστεί υπάρχουν αρκετές πάντως… In case…)

Η ασταμάτητη μηχανή, γνωστή για την παιγνιώδη καχυποψία της, υποψιάζεται ωστόσο ότι και ο Musk πόλεμο κατά της κίνας θέλει· αλλά προτιμάει να τον ξεκινήσει απ’ τον Άρη! Να πέσουν τόσα πυρηνικά εκεί ώστε να μην πλησιάσουν καν και καν τίποτα κινέζοι διαστημάνθρωποι (κάτι που κάλιστα μπορεί να μηχανεύεται το Πεκίνο για τα επόμενα χρόνια) – αυτό μπορεί να έχει στο μυαλό του…. Είναι, τώρα, καιρός για να τους εμπιστευτεί κανείς ότι δεν θα προεκτείνουν τους «δρόμους του μεταξιού» σ’ όλο τον γαλαξία;

Μάλλον έτσι να έχουν τα πράγματα – λέει το δικό μας χιούμορ. Οπότε μπορείτε να ξεκαρδιστείτε ελεύθερα…

Τεχνολογικός ανταγωνισμός 2

Σάββατο 17 Αυγούστου. Οι λέξεις που (κατά τους κινέζους ceo) περιγράφουν αυτήν την αντεπίθεση είναι η huawei φτιάχνει το τεχνολογικό οικοσύστημα της 5G εποχής. Η επίδειξη του “harmony” δεν είναι «μια κι έξω» κίνηση της huawei. Είναι η αφετηρία μιας διαδρομής δύο έως τριών χρόνων (τόσο την υπολογίζουν δημόσια πο ceo), όπου θα πρέπει να φτιαχτούν (και να μπουν σε εκτεταμένη παγκόσμια χρήση) οι κατάλληλες 5G εφαρμογές.

Η κινεζική εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα ρίξει 1 δισεκατομύριο δολάρια για να χρηματοδοτήσει σχεδιαστές software παγκόσμια, με το 80% να κατευθύνεται εκτός κίνας. Το ένστικτό μας όμως λέει ότι οι διάδοχοι του «you tube», του «google maps», των “social media” και άλλων ευρείας χρήσης εφαρμογών που δουλεύουν στα υπάρχοντα λειτουργικά έχουν κατασκευαστεί ήδη, σαν στοιχεία της κινεζικής 5G πληροφοριακής εποχής. Και ότι οι κινέζοι σχεδιαστές software, εμπνεόμενοι όχι μόνο απ’ τα λεφτά αλλά και από «πατριωτισμό», θα είναι ασταμάτητοι στην «παραγωγή apps». Πρακτικά η huawei πρόκειται να ανακοινώσει σε ένα ή δύο μήνες την δημιουργία ενός open-source software οργανισμού, για να συντονίσει όλη αυτή την (αναμενόμενη) θύελλα.

Ο Ren Zhengfei, ο 75χρονος ιδρυτής και ιδιοκτήτης της huawei, μιλώντας στις 31 Ιούλη έκανε μια δήλωση που είναι εξαιρετικά απίθανο να την άκουγε κανείς από αφεντικό τέτοιου μεγέθους δυτικής επιχειρήσης:

… Ο καταναλωτικός βραχίονας της εταιρείας τρύπησε σε δύο σημεία. [Εννοεί απ’ τις αμερικανικές «τιμωρίες»]. Παρότι τα πυρά δεν κτύπησαν την καρδιά του, κτύπησαν το ντεπόζιτό του. Τώρα είναι πίσω στη βάση του και γίνεται η επείγουσα δουλειά του να κλείσουν οι τρύπες…

Δεν είναι ασυνήθιστη μόνο η παραδοχή ότι η αμερικανική επίθεση έχει προκαλέσει πράγματι ζημιά στην huawei. Αλλά και ο σαφής και γεμάτος αυτοπεποίθηση, cool, πολεμικός τόνος της παραδοχής…

Δεν είναι η αισιοδοξία το συναίσθημά μας για την 4η βιομηχανική επανάσταση, ούτε για την 5η που θα ακολουθήσει γρηγορότερα απ’ ότι νομίζετε. Το ερώτημα ποιος θα πρωτοστατεί σ’ αυτές, είναι σίγουρα πέρα απ’ τους συναισθηματισμούς…

(φωτογραφία: Μια μέρα μετά την παρουσίαση του “harmony” η huawei παρουσίασε την “smart tv” της, την «honor vision». Προορίζεται να είναι το desk κέντρο των οικιακών internet of things, των “έξυπνων συσκευών” καθημερινής χρήσης, για να συντονίζει την “ευφυία” τους: πλυντήρια, ψυγεία, κουζίνες, θερμοσίφωνες, φώτα, ρολλά, οικιακά ρομπότ, πληροφορικές οικιακές βοηθοί, smartphones – καταλαβαίνετε… ).

Θυσίες…

Τρίτη 13 Αυγούστου. Η Eid-al-Adha (ή Eid Qurban), η μουσουλμανική γιορτή που άρχισε την περασμένη Κυριακή και τελειώνει την ερχόμενη Πέμπτη, μια γιορτή που θεωρείται πιο «ιερή» από εκείνη για το τέλος του ραμαζανιού, τιμά έναν ιουδαϊκό μύθο! Την «θυσία του Ισαάκ»: μια ακόμα απόδειξη ότι οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες που δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της μέσης Ανατολής / ανατολικής Μεσογείου και επιζούν ακόμα έχουν πολύ μεγαλύτερη σχέση μεταξύ τους απ’ ότι λένε οι σκληροπυρηνικοί ιδεολόγοι τους.

Ο «Abraham» στην μουσουλμανική γιορτή έχει γίνει «Imprahim». Το όνομα του γυιού δεν αναφέρεται στο κοράνι, αλλά στις ισλαμικές παραδόσεις λέγεται «Ismael». Τα υπόλοιπα του μύθου είναι ακριβώς τα ίδια…

Η «θυσία του Ισαάκ» περιλαμβάνεται στη συλλογή των ιερών ιουδαϊκών βιβλίων, την Torah. Έχει το (ιστορικό και ανθρωπολογικό σίγουρα) ενδιαφέρον του ότι αυτός ο μύθος, όπου ο πατέρας / άρχοντας θυσιάζει ένα παιδί του επειδή έτσι ο «θεός» επιβεβαιώνει την πίστη του, ανάλογος με την (προσαρμοσμένη σε μια στρατιωτική εκστρατεία) «θυσία της Ιφιγένειας», κατάγεται αφενός από μια «μνήμη» (συλλογική) ιερών ανθρωποθυσιών παλιότερων εποχών, και αφετέρου από μια ειδική αντίληψη του «θεϊκού» και της σχέσης του με τους πιστούς σε μορφή «αμοιβαίας ανταπόδοσης».

Όντως, σ’ αυτούς τους μύθους περί «θυσίας παιδιού», λίγο πριν το σφάξιμό του, το ανθρώπινο ον αντικαθίσταται από ένα ζώο (ελάφι στον ελληνικό μύθο, τραγί στον εβραϊκό και στην μουσουλμανική υιοθέτησή του). Ανακαλείται έτσι, τελετουργικά, το πέρασμα από κάποια (μακρινή;) εποχή ιερών ανθρωποθυσιών, σε μια εποχή ιερών ζωοθυσιών. Δεν είναι ότι οι θεοί άλλαξαν εν τω μεταξύ γούστα. Μάλλον οι παπάδες τους τροποποίησαν τα τελετουργικά (και άρα και την έννοια) της «θυσίας»: απ’ την βασιλική σάρκα (όλοι οι θυσιαζόμενοι ήταν γόνοι αρχόντων) στη σάρκα κάποιου ζώου… Ίσως, ενδιάμεσα, να υπήρξε κάποια φάση «θυσίας δούλων», με την έννοια του «εργασιακού κεφάλαιου»….

Αυτά τα τελευταία έθιμα, η τελετουργική «θυσία» κάποιου ζώου, με τις ιδεο-τροποποιήσεις δια μέσου των αιώνων, επιζούν ως σήμερα και στις τρεις θρησκείες: η «θυσία» του αρνιού στην ελληνική παραλλαγή του (ιουδαϊκής προέλευσης) χριστιανικού πάσχα, και ανάλογα μουσουλμανικά έθιμα… (Στην «παλαιά διαθήκη» το ίδιο έθιμο συνδέεται με «ευχαριστήρια προς τον θεό» για την πετυχημένη έξοδο απ’ την αίγυπτο).

Με δεδομένο ότι το κοράνι, σαν το «ιερό βιβλίο» της τρίτης κατά σειρά μονοθεϊστικής θρησκείας, αναγνωρίζει επίσημα τις δύο προηγούμενες σαν ισότιμες, θα ρωτούσε κάποιος: και ποιος κατασκευάσε την θρησκευτική πόλωση ανάμεσά τους; Η απάντηση είναι γνωστή: οι χριστιανοί, στον «μεσαίωνα» – τόσο εναντίον των εβραίων της ευρώπης όσο και εναντίον των μουσουλμάνων οπουδήποτε, κυρίως όμως στη μέση Ανατολή.

Ήταν μια «επιστροφή» του χριστιανισμού στις παλιότερες θρησκευτικές ρίζες που κρατάει ακόμα: στις ευλογημένες απ’ τον «θεό» ανθρωποθυσίες…

Εθνική προδοσία

Τρίτη 13 Αυγούστου. Ακολουθώντας μια παράδοση (ίσως αποκλειστικά αμερικανική) που δημιούργησαν οι σπρίντερ Tommie Smith και John Carlos στους ολυμπιακούς του 1968 (στο Μεξικό, πάνω φωτογραφία), δύο αθλητές του ψοφιοκουναβιστάν «πρόδωσαν» τον εθνικό «τους» ύμνο προχτές χρησιμοποιώντας το βάθρο σαν έδρανο διαμαρτυρίας.

Η μαύρη σφυροβόλος Gwen Berry σήκωσε την γροθιά της κατά την απονομή των μεταλλίων (στους παναμερικανικούς αγώνες στη Λίμα, μεσαία φωτογραφία) την ώρα που παιζόταν ο ύμνος των ηπα. Στους ίδιους αγώνες ο ένας απ’ τους τρεις «χρυσούς» σε κάποιο αγώνισμα ξιφασκίας λευκός Race Imboden δεν έκατσε προσοχή αλλά γονάτισε στο άκουσμα του ίδιου ύμνου. Ενάντια στον ρατσισμό, την οπλοκατοχή, την κακομεταχείριση των μεταναστών και σ’ έναν πρόεδρο που έχει την ρητορική του μίσους στην άκρη της γλώσσας του δήλωσε.

Θα τιμωρηθούν για την ασέβειά τους – παρότι οι πάντες ορκίζονται στην «ελεύθερη έκφραση γνώμης»…. Παρ’ όλα αυτά το ψοφιοκουναβιστάν μόνο να εντείνει τέτοιου είδους διαμαρτυρίες μπορεί. Για παράδειγμα, το 2016 ο παίκτης του μπέιζ μπολ (στην ομάδα San Francisco 49ers) Colin Kaepernick γονάτισε στην ανάκρουση του ύμνου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική βαρβαρότητα. Τιμωρήθηκε με το να μην βρίσκει ομάδα έκτοτε, παρότι ο τότε πρόεδρος Obama δήλωσε ότι ο Kaepernick «έκανε το σωστό»… Αλλά την επόμενη χρονιά, το 2017, με το ψόφιο κουνάβι πια στο άσπρο σπίτι, πάνω από 200 παίκτες διάφορων ομάδων έκαναν το ίδιο, εναντίον του αμερικάνου προέδρου αυτή τη φορά· αλλά και σαν συμπαράσταση στον Kaepernick.

Κατά κάποιο τρόπο το «δεν κάθομαι προσοχή» όταν παίζεται ο εθνικός ύμνος έχει γίνει στις ηπα μια μορφή συμβολικής διαμαρτυρίας ανάλογη του «σου πετάω ένα παπούτσι» στα ισλαμικά ήθη. Εννοείται ότι το αμερικανικό φασισταριό διαολίζεται. Ο ακροδεξιός αντιπρόεδρος Pence την έκανε τον Οκτώβρη του ’17 από έναν αγώνα μπέιζ μπολ όταν μέλη των San Francisco 49ers γονάτισαν, δηλώνοντας ότι «δεν μπορώ να ανεχτώ οποιαδήποτε πράξη δεν σέβεται τον στρατό μας, την σημαία μας και τον εθνικό μας ύμνο». Ο γερουσιαστής της Oklahoma James Lankford ήταν ακόμα πιο διεισδυτικός: τα ρωσικά troll, μέσω internet (είπε τον Νοέμβρη του 2017) προσπαθούν να διαλύσουν την αμερικανική κοινωνία… (Τα «ρωσικά troll» ήταν οι καμπάνιες μέσω διαδικτύου υπέρ αυτής της συμβολικής απείθιας).

Η περίοδος δεν είναι «1968». Αλλά με επιμονή και καθαρό μυαλό μπορεί να γίνει καλύτερη…

Και οι νταβάδες πεθαίνουν

Δευτέρα 12 Αυγούστου. Ήταν πρώτης κλάσης σωματέμπορας. Με πελάτες επίσης high class… Αλλά οι γυναίκες που έσπρωχνε ήταν ανήλικα κορίτσια. Επιπλέον βιντεοσκοπούσε τις “συνευρέσεις”. Κάτι που ενισχύει τις φήμες ότι “δούλευε” και σαν πράκτορας. Γνωστής, παγκοσμίου φήμης υπηρεσίας… Συνεπώς η “μοίρα” του Jeffrey Epstein ήταν προδιαγεγραμμένη, απ’ την στιγμή που έπεσε ξανά στην αρμοδιότητα του (αμερικανικού) νόμου, κι απ’ την στιγμή που οι άλλοτε ανήλικες «σκλάβες» μεγάλωσαν και άρχισαν τις καταγγελίες. Με βαριά ονόματα. Απ’ την οικογένεια της αυτού μεγαλειότητας βασίλισσας της αγγλίας μέχρι τραπεζίτες, πολιτικούς, πρωθυπουργούς, μεγαλόσχημους καθηγητές πανεπιστημίου…

Θα πέθαινε. Όχι για να μην μιλήσει· δεν υπήρχε τέτοια περίπτωση. Αλλά για να σταματήσει η έρευνα εναντίον του που είχε αρχίσει να αγγίζει και την υψηλή πελατεία του.

Έτσι έγινε. Κατά την επίσημη εξήγηση αυτοκτόνησε (εντός εισαγωγικών)… Στις ηπα αυτό έχει προκαλέσει κατακραυγή. Υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν πριν η υπόθεση Epstein πάει στο αρχείο: στο κελλί του υπήρχαν δύο κάμερες. Θα πρέπει να χάλασαν εκείνο το βράδυ…

Εκτός κι αν ο αρχισωματέμπορας είχε τέτοιο ύψηλο αίσθημα ευθύνης απέναντι στους πελάτες του ώστε αποφάσισε να τους προστατέψει – αντί να τον προστατέψουν…

Blowing in the wind

Κυριακή 11 Αυγούστου. Σήμερα ένα μικρό αφιέρωμα. Ας πούμε: προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας· αν αυτές οι λέξεις έχουν ακόμα κάποιο νόημα.

Όχι, δεν είναι καθόλου για τα πιο σοβαρά ζητήματα της εποχής. Ίσως είναι για ένα σοβαρά αστείο θέμα της εθνικής μικροαστικής βλακείας. Η ασταμάτητη μηχανή το επιτρέπει στον εαυτό της – μέσα Αυγούστου είναι…

Εξάλλου δεν μπορεί να αποκαταστήσει την σοβαρότητα κανενός· ακόμα και για τα δευτερεύουσας σοβαρότητας ζητήματα…