Δευτέρα 20 Αυγούστου.
Tina. Όχι τα αρχικά του “there is no alternative”, του βρώμικου δόγματος των νεοφιλελεύθερων. Αλλά μια ντίβα της σόουλ, σε ένα κομμάτι που ίσως έχετε χορέψει. What’s love got to do with it – απ’ την Tina Turner φυσικά.
Καλή βδομάδα, και προσέξτε μην σας κάψει ο ήλιος του θεάματος της «εξόδου απ’ τα μνημόνια»…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Είναι κάποια ψύχωση ή μόνο κυβερνητική stand-up comedy προς τέρψην του κοινού; Υπάρχουν ορισμένοι που υποστηρίζουν ότι στις ηπα κυβερνούν ψυχοπαθείς, αλλά κάνουν λάθος: είναι ο καπιταλισμός! Απ’ την άλλη ο καπιταλισμός δεν είναι φυσικό υποκείμενο. Οπότε τα στόματα που τον εκπροσωπούν μπορούν (επιτρέπεται;) να εκφράζουν και τις δικές τους, προσωπικές, διαταραχές.
Κάπως έτσι ο σκληροπυρηνικός ακροδεξιός αμερικάνος σύμβουλος εθνικής ασφάλειας John Bolton το εκτόξευσε χτες:
… Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι υπάρχει τεκμηριωμένη ανησυχία της εθνικής ασφάλειας για κινεζική εμπλοκή, ιρανική εμπλοκή και βορειοκορεατική εμπλοκή, έτσι ώστε κάνουμε κινήσεις προσπαθώντας να τις εμποδίσουμε… Εννοούσε “εμπλοκή στις ενδιάμεσες εκλογές” (για γερουσία και βουλή των αντιπροσώπων) προς το τέλος της χρονιάς.
Δεν είναι μόνο ο διαβολοπούτιν που τόχει χόμπυ να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις στις ηπα…Έχει γίνει μόδα. Σαν γύπες με νύχια γαμψά μαζεύονται πάνω απ’ τον κοκκινόσβερκο αμερικάνο ψηφοφόρο τα όρνια, και του κλέβουν το μυαλό (αν και όχι το σκαλπ, όχι ακόμα…) Και που να μπουν στο κλάμπ ο Erdogan, o Duterte, και ποιος ξέρει ποιος άλλος ακόμα! (Εμείς πάντως όχι! Είμαστε σκληρά αντι-εκλογικοί!)
Με πλήρη αδιαφορία για το τι γνώμη σχηματίζουν άλλοι, εκτός συνόρων, γι’ αυτά που λένε, οι αμερικάνοι καθεστωτικοί μαστορεύουν μια εικόνα γενικής πολιορκίας των ηπα: από μετανάστες, από καπάτσους εμπορικούς εταίρους, από διεθνείς αναθεωρητές, από αντάρτες συμμάχους, από ακριβούς αλλά άχρηστους proxies, από απείθαρχους διεθνείς οργανισμούς, από οικονομικούς αντιπάλους, από συνωμότες και ψεύτες κάθε είδους.
Στα άτομα αυτό λέγεται “μανία καταδίωξης”. Στα κράτη λέγεται “η ηγεμονία σε παρακμή”.
(Παρακαλούνται οι πιστοί σύμμαχοι και “σύντροφοι εν όπλοις” να μην σπρώχνονται στα συμβολαιογραφεία. Όταν και αν χρειαστεί να ανοίξει η διαθήκη του αφεντικού θα μάθουν αν τους έχει αφήσει κάτι τις…)
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ο ολλανδός Bob Traa, πρώτος «κομισάριος» του δντ για την ελληνική περίπτωση (απ’ τον Οκτώβρη του 2010 ως τον Σεπτέμβρη του 2013) δεν υπήρξε ο πιο αγαπητός άνθρωπος στην Αθήνα. Πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε; Όμως να που ο καθεστωτικός τεχνοκράτης κάτι έμαθε. Κάτι που το ξέρουμε πολύ καλά σαν (αυτόνομοι) εργάτες, ωστόσο έχει ενδιαφέρον ότι αυτός το διατυπώνει με την δική του, τεχνοκρατική γλώσσα.
Σε μια συνέντευξή του στην καθεστωτική «καθημερινή» που δημοσιεύτηκε χτες, του γίνεται η πιο κάτω ερώτηση και δίνει την απάντησή του:
Ερώτηση: Τα οργανωμένα συμφέροντα αποτελούσαν μεγάλο εμπόδιο στην εφαρμογή του προγράμματος;
Απάντηση: Κατά την γνώμη μου τα οργανωμένα συμφέροντα εμποδίζουν τις αλλαγές σε όλες τις χώρες και η Ελλάδα είναι μια φυσιολογική χώρα απ’ αυτήν την άποψη. Εντυπωσιάστηκα με την πρόοδο που σημειώθηκε στη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας στη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα. Χρειάστηκε κουράγιο και αποφασιστικότητα και ιδιαιτέρως από μια κυβέρνηση προσκείμενη στην εργατική τάξη [σ.σ.: εννοεί προφανώς την διετία 2010 – 2011].
Έχω την αίσθηση ότι πολύ πιο αργή ήταν η μεταρρύθμιση στην αγορά προϊόντων, κάτι που θεωρώ μεγάλο πρόβλημα, επειδή οι δύο πλευρές της αγοράς, η εργασία και το κεφάλαιο, μεταρρυθμίζονται με διαφορετικό ρυθμό, κάτι που επηρεάζει την ισορροπία της εξουσίας στην οικονομία και επομένως την κατανομή του εισοδήματος, προσθέτοντας μια ακόμη δυσκολία στο ελληνικό πρόγραμμα.
Τελικά διαπίστωσα ότι το τίμημα αυτής της αντίστασης που προέβαλαν τα οργανωμένα συμφέροντα ήταν πως η Ελλάδα έκανε την προσαρμογή μειώνοντας το εισόδημα και όχι ενισχύοντας την παραγωγικότητα. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ υψηλό τίμημα.
Μια ψυχρή, επαγγελματική, τεχνοκρατική και περιεκτική περιγραφή του ταξικού ανταγωνισμού (για την ακρίβεια: της μονομερούς επίθεσης και νίκης των ντόπιων αφεντικών) αυτά τα 8 χρόνια!!! Ευχαριστούμε κύριε Traa, έτσι ακριβώς έγινε!!!
Έχουμε καταλάβει στο πετσί μας όλες τις λεπτομέρειες…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ας αποκωδικοποιήσουμε την διαπίστωση του δντ-τεχνοκράτη: όταν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εργασίας» (δηλαδή: υποτιμώνται μαζικά και οργανωμένα μεγάλα τμήματα της εργασίας, πρώτα δια νόμου και στη συνέχεια μέσω της μόνιμης πειρατείας των αφεντικών / μαύρης εργασίας) αλλά δεν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εμπορευμάτων» (δηλαδή: δεν σπάνε τα οργανωμένα καρτέλ σε όλους τους τομείς), τότε οι τιμές των εμπορευμάτων (ακόμα και εκείνων για την απλή επιβίωση) μένουν σταθερές ή και ανεβαίνουν· ενόσω οι μισθοί (ξεκινώντας απ’ τον βασικό) γκρεμοτσακίζονται. Αυτό κάνει την «φτώχεια» ακόμα πιο έντονη.
Οι τρισκατάρατοι δανειστές (είναι απόλυτα βέβαιο) ζητούσαν απ’ την αρχή και τις δύο «μεταρρυθμίσεις». Μέχρις ενός χρονικού σημείου – μετά κατάλαβαν ότι δεν γίνεται… Όλες οι αντιστάσεις / αντιδράσεις, η «αντιμνημονιακή» ρητορική, αφορούσαν μόνο την υπεράσπιση των αφεντικών, ασχέτως μεγέθους. Ο τρόπος που το έκαναν ήταν απλός: πετώντας την μπάλα όσο πιο μακρυά γινόταν απ’ την κύρια, την βασική πρακτική αντίθεση της ιστορικής περιόδου: κεφάλαιο εναντίον εργασίας!! Οι «μεταρρυθμίσεις» που έθιγαν τ’ αφεντικά ήταν που είτε δεν έγιναν καν, είτε απλά ψηφίστηκαν (για να μην εφαρμοστούν). Αντίθετα, η υποτίμηση της εργασίας (και όχι μόνο των μισθών) έγινε αμέσως, ακαριαία και στην εντέλεια. (Θα επανέλθουμε στη συνέχεια).
Κατά τον Traa αυτή η «μεταρρυθμιστική» ανισορροπία μετατοπίζει τους συσχετισμούς εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου. Έχει δίκιο, αλλά μόνο σε δεύτερο χρόνο. Σε πρώτο χρόνο, το γεγονός ότι αποδείχθηκε πανεύκολο να υποτιμηθεί άγρια η εργασία στην ελλάδα («κι αυτό ήταν όλο» απ’ την άποψη της «θεραπείας»…) δείχνει πως εξ αρχής τα ντόπια αφεντικά είχαν το πάνω χέρι – χάρη στην βοήθεια όχι μόνο των φανερών αλλά κυρίως των «αφανών» λακέδων τους. Μέσα απ’ την διαχείριση της κρίσης / αναδιάρθρωσης α λα ελληνικά αυτό που πέτυχαν ήταν να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την κυριαρχία τους.
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Σαν αυτόνομοι εργάτες είμασταν (δυστυχώς…) οι μόνοι, ελάχιστες δεκάδες, που το φθινόπωρο που έπιανε δουλειά ο κύριος Traa στην Αθήνα ανοίξαμε δημόσια και καθαρά το ζήτημα / μέτωπο που ήταν νο 1 μέσα στην «κρίση»: με το project 30/900. Αν το είχαμε κρατήσει σαν εξυπνάδα μεταξύ μας ή το είχαμε κάνει (άντε μία) προκήρυξη, το εκ μέρους μας «σήκωμα του γαντιού» δίκαια θα είχε περάσει απαρατήρητο. Κάναμε το αντίθετο. Ξεπερνώντας ακόμα και τις δυνατότητές μας προπαγανδίσαμε και τεκμηριώσαμε το ζήτημα δημόσια, εντατικά, για περισσότερα από 3 χρόνια.
Απ’ αυτήν ακριβώς την δημόσια πολιτική / εργατική θέση (μόνο απ’ αυτήν και χάρη σ’ αυτήν) διαπιστώσαμε καθαρά ποιοι και πως στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια όχι μόνο την εξουσία που είχαν ήδη τα αφεντικά αλλά και την ενίσχυσή της. Για τα αφεντικά τα ίδια αυτό ήταν αναμενόμενο, συνεπές με τα ταξικά τους συμφέροντα. Όλοι οι υπόλοιποι όμως (κι αναφερόμαστε στην κύρια μάζα του «αντιμνημονιακού», «αντιε.ε.», «αντιγερμανικού» και «ζήτω η δραχμή» εσμού) προδίδοντας ακόμα και τα δικά τους ταξικά συμφέροντα (αν ήταν μισθωτοί, και ήταν χιλιάδες τέτοιοι ανάμεσά τους) αυτοί ήταν που αποδείχθηκαν τα κύρια στηρίγματα, οι ιδανικοί μοχλοί για την ακόμα πιο σκληρή «μετατόπιση της εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου». Εννοείται πως αυτός ο εσμός είχε και «πολιτικούς επικεφαλής», είτε κατάφεραν στη συνέχεια να εξαργυρώσουν την «καθοδήγηση» (συ.ριζ.α., βοθρολύματα) είτε όχι (άκρα αριστέρα και οι υπόλοιποι). Το κκε είναι ειδική περίπτωση: ναι, μεν, δεν υιοθέτησε την «αντιμνημονιακή» ρητορική, έκανε όμως κάτι άλλο, εξίσου χρήσιμο στο σύστημα: «συγκράτησε πειθαρχημένες» τις εργατικές του δυνάμεις, για να μην συμπεριφερθούν εργατικά – όπως έπρεπε. Η «γενική πολιτική» και «η συμμαχία με τους μικροαστούς» ισοπέδωσε τα εργατικά συμφέροντα και απ’ αυτή τη μεριά…
Ο καμβάς αυτής της «υποστήριξης απ’ τα κάτω» έχει αναδειχθεί επίσης, εκ μέρους μας: μικροαστισμός / πολιτικός προσοδισμός. Ωστόσο αυτοί είναι εχθροί της τάξης μας (όταν αυτή αποκτάει την συνείδησή της…) με τους οποίους δεν ξεμπερδεύεις απλά αποκαλύπτωντας και «καταγγέλοντάς» τους… Είναι συνέχεια παντού…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Άσχετα απ’ τις δηλώσεις, τους επετειακούς ψετοαπολογισμούς , και τις συγκρατημένες ή όχι φανφάρες, η «έξοδος απ’ τα μνημόνια» (όσο μπορεί να την θεωρήσει κανείς τέτοια) είναι απλά επισφράγιση του γεγονότος ότι τα ντόπια αφεντικά, αφεντικά ενός καπιταλισμού έντασης εργασίας στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος, μαζί με τους κοινωνικούς τους συμμάχους, άντεξαν μια χαρά την απ’ έξω «πίεση» για λειτουργική αναδιάρθρωση τόσο του επιχειρηματικού τους μοντέλου όσο και του ενιαίου κόμματός τους (: του ελληνικού κράτους).
Όσο για εμάς σαν τάξη; Αυτά τα χρόνια ήταν μια μοναδική ιστορική ευκαιρία συνειδητοποίησης. Υπονομεύτηκε, περιγελάστηκε, ποδοπατήθηκε απ’ τα πλήθη της “αγανάκτισης”… Χάθηκε.
Κυριακή 19 Αυγούστου. Ο άνθρωπός μας στο γερμανικό γκουβέρνο αρρώστησε… Τα μικρόφωνα που είχαμε κρύψει κάτω απ’ τα τραπέζια χάλασαν… Ακόμα και το ειδικό ραντάρ μας που πιάνει τις γερμανορωσικές συνομιλίες απ’ τον λόφο του Στρέφη, κι αυτό ακόμα στράβωσε… Συνεπώς δεν μπορούμε να πούμε (με ακρίβεια) τι κουβέντιαζαν η (πρώην) καγκεμπίτικη αλεπού και η (πρώην) κομσομολάρια στο Βερολίνο. Για τρεις ώρες… Στα γερμανικά… (δηλαδή χωρίς μεταφραστικό χρόνο). Ουάου: αν δεν κουβέντιαζαν τόση ώρα για την αλλαγή στο κλίμα (στον πλανήτη) τι άλλο μπορεί να είπαν;
Ευτυχώς (καλού κακού) η αλεπού φρόντισε να τραβήξει την δημαγωγική προσοχή χορεύοντας πριν με την ακροδεξιά αυστριακή υπ.εξ. Karin Kneissl – στο γάμο της. Είναι θέμα που άνετα μπορεί να παίξει όσο χρειάζεται για να επισκιάσει την 3ωρη κουβέντα με την Merkel – απ’ την οποία, άλλωστε, βγήκαν οι αναμενόμενες στερεοτυπικές δηλώσεις. Ο Putin στηρίζει τους ευρωπαίους φασίστες – ω, ναι!!! Πράγματι, αυτό ισχύει. Όχι, όμως, επειδή μοιράζεται υποχρεωτικά τις απόψεις τους. Αλλά επειδή έχει την mentalite του καγκεμπίτη: μίλα με όλους, μην τα σπας με κανέναν εκτός αν είναι απόλυτα αναγκαίο – και προχώρα στις δουλειές σου. Οτιδήποτε άλλο θα σήμαινε ότι υπήρξε κακός στην παλιά του δουλειά. Η καριέρα του στην καινούργια (μετά το 1999) δείχνει ότι μάλλον ήταν καλός από μικρός…
Τι κουβέντιαζαν, λοιπόν, 3 ώρες Merkel και Putin; Το είπαμε ήδη: για την αλλαγή του κλίματος (στον πλανήτη). Του οικονομικού κλίματος, του γεωπολιτικού κλίματος, του στρατιωτικού κλίματος….
(Α, η νύφη – ντάμα της αλεπούς – ακροδεξιά υπ.εξ. Kneissl είναι ειδική στη μέση Ανατολή. Θεωρείται, επίσης, χωρίς πολιτική εμπειρία. Με το συμπάθειο, αλλά ένα βαλσάκι τι αξία έχει μπροστά σε όσα γίνονται ή/και αναμένονται;
Αφού η ευρώπη σαν project δεν έχει στρατό της προκοπής, ούτε πρόκειται να αποκτήσει στο ορατό μέλλον, η Μόσχα δεν έχει σοβαρό πρόβλημα. Οι φήμες ότι θα ήθελε να διαλύσει το project είναι ανεδαφικές. Το αντίθετο: μια χαρά βοηθάει τον ρωσικό σχεδιασμό το γεγονός ότι το ψόφιο κουνάβι κάνει ό,τι μπορεί για να καυγαδίζει με τους άλλοτε σύμμαχους, που έτσι αναγκάζονται κάπως να κοντράρουν τις ηπα πιο ανοικτά.
Με αυτά και μ’ αυτά ο Putin γίνεται “άνθρωπος εμπιστοσύνης”. Και τι βλέμμα, εεε;)
Κυριακή 19 Αυγούστου. Είναι αυτός ο τρόπος που μεταχειριζόσαστε έναν σύμμαχο; Και θέλετε να είμαστε μαζί σας; Ποιοί είστε για να μας προειδοποιείτε; Θα μπορούσαν να είναι λόγια του Erdogan (στην πραγματικότητα είναι κάτι που λέει τακτικά πλέον κοιτώντας προς τα δυτικά, προς την άλλη μεριά του Ατλαντικού). Όμως όχι. Είναι προχθεσινές κουβέντες του αφεντικού των φιλιππίνων προέδρου Rodrigo Duterte, κοιτώντας ανατολικά της Μανίλας. Και πάλι προς την μεριά των ηπα…
Είναι γνωστή η ανταρσία του Duterte κατά των ηπα, όπως έχει γίνει γνωστό και το ποιόν του. Η αφορμή τώρα, όμως, μοιάζει επικίνδυνα με την αφορμή της αμερικανο-τουρκικής έριδας: το φιλιππινέζικο κράτος θέλει να αγοράσει ρωσικά υποβρύχια· και ο αμερικάνος υφ.υπ.εξ. Randall Schriver (υπεύθυνος του τομέα ασίας και Ειρηνικού) “προειδοποίησε”… Τον Duterte… Χμμμμ…
Υπάρχει μια κάποια «συμμετρία» εδώ, πέρα από χαρακτήρες, πολιτική ιστορία, ή καπιταλιστικό potential: περιοχές που στη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα θεωρούνταν ασφαλείς ζώνες επιρροής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, εξεγείρονται: οι φιλιππίνες στον ειρηνικό, η τουρκία στη μέση Ανατολή. (Αν επρόκειτο για την ρωμαϊκή ή άλλη παρόμοια αυτοκρατορία οι ιστορικοί θα έλεγαν: οι επαρχίες ξεσηκώθηκαν!)
Η υλική βάση αυτής της εξέγερσης είναι προφανής: «νέες δυνάμεις» έχουν εμφανιστεί στον ορίζοντα, συνεπώς η αύξηση της γεωπολιτικής τιμής (άρα και των προσόδων) επιβάλλει μια τέτοια ανταρσία. Η «νέα δύναμη» δεν είναι, βέβαια, η Μόσχα (που ωστόσο από στρατιωτική άποψη παραμένει σε μια αρκετά καλή κατάσταση, τόσο όσο χρειάζεται για να πουλάει S-400 εδώ, υποβρύχια εκεί, κλπ). Το καινούργιο είναι το Πεκίνο και ο πρωτοφανής σε ταχύτητα και έκταση δυναμισμός του κινεζικού καπιταλισμού. Σε συνδυασμό με την Μόσχα, το ριζοσπαστικά καινούργιο (με όρους καπιταλιστικής ιστορίας) είναι η Ευρασία· αυτό που κάποτε ένας κοτζάμ Brzezinski είχε περιγράψει σαν τον απόλυτο αμερικανικό εφιάλτη (: «Η Μεγάλη Σκακιέρα»).
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι αμερικάνοι συντηρητικοί (πίσω απ’ το ψόφιο κουνάβι) αυτήν την εξέλιξη μυρίζει ανθρώπινη σάρκα. Όμως είναι αλήθεια πως ό,τι άλλο δοκίμασαν πριν, είτε συντηρητικοί είτε δημοκρατικοί, (ο «προληπτικός πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», o «pivot στην Ασία», η διάλυση της μέσης Ανατολής…) απέτυχε να εμποδίσει τον εφιάλτη (τους). Συνεπώς «η ανταρσία των επαρχιών» είναι ασφαλής δείκτης για δύο πράγματα: Πρώτον, δεν θα πάνε χαμένες, αφού «παίζουν» πάνω σε μια πραγματική γραμμή αντιπαράθεσης. Και δεύτερον, οι προειδοποιήσεις, οι απειλές και οι «κυρώσεις» της Ουάσιγκτον είναι ήδη ξεπερασμένες, άσχετα με τα πολύ κοντοπρόθεσμα αποτελέσματά τους – αν υπάρξουν τέτοια. Γιατί η αλήθεια είναι ότι όταν έχεις αποκτήσει σοβαρό αντίπαλο, το να καταφέρεις να γονατίσεις έναν τυπικά σύμμαχό σου δεν είναι καθόλου σοφό. Δεν θα μείνει για πολύ ούτε γονατιστός ούτε σύμμαχός σου…
Το κακό (το πολύ κακό) είναι ότι μετά απ’ αυτές τις «μεθόδους πίεσης» δεν απομένουν και πολλά…
(Ο τίτλος είναι από παλιό λαϊκό σουξέ. Μεγάλη επιτυχία του ’92…)
Κυριακή 19 Αυγούστου. Τα υψίπεδα του αφγανιστάν, μ’ όλες τις ιδιαιτερότητές τους (πολιτικές, γεωφυσικές, ιστορικές) είναι ίσως η επιτομή της αποτυχίας της Ουάσιγκτον να απειλήσει, να προειδοποιήσει ή να τιμωρήσει οποιονδήποτε. Η εισβολή στο αφγανιστάν ήταν η πρώτη πράξη του ανοικτού και διακηρυγμένου 4ου παγκόσμιου (σερβιρισμένου σαν «πολέμου κατά της τρομοκρατίας») απ’ τις αρχές του 2002· μετράει κιόλας πάνω από 16 χρόνια… Ήταν μια «εύκολη στρατιωτικά» υπόθεση, αφού δεν υπήρχαν καν στόχοι σοβαροί για βομβαρδισμούς από αέρα (οπότε έγιναν στόχοι οι γάμοι, τα βαφτίσια… γενικά οι άμαχοι)… Ήταν, επίσης, η απόβαση στο μαλακό υπογάστριο τόσο του Πεκίνου όσο και της Μόσχας· μια «επιλογή κλειδί» για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, προληπτικά, ενόψει του ενδεχόμενου, της πιθανότητας, ότι μπορεί κάπως κάποτε να δημιουργηθεί «ευρασιατικό μπλοκ».
Ε, λοιπόν, μετά από πάνω από 16 χρόνια αυτόν τον πόλεμο η Ουάσιγκτον δεν τον έχει κερδίσει, ούτε μπορεί να τον κερδίσει. Μάλλον το αντίθετο: τώρα πια το πιθανότερο είναι να τον χάσει. (Κι αν η ιδέα είναι να τον ιδιωτικοποιήσει σπρώχνοντάς τον στους μισθοφόρους του κυρίου blackwater, ακόμα χειρότερα!).
Το κλειδί της ήττας είναι, βέβαια, οι ταλιμπάν. Που, σε αντίθεση με το 2002 (όταν μπορούσαν να στηριχτούν μόνο στις πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες, που κι αυτές όμως ήταν στριμωγμένες απ’ τις αμερικανικές) τώρα έχουν βοήθειες απ’ την Μόσχα, το Πεκίνο, την Τεχεράνη, ακόμα και την Άγκυρα – και φυσικά, πάντα, την Ισλαμαμπάντ.
Λοιπόν, αυτούς τους ορεσίβιους (που τώρα πια θα είναι, σε πολλά πόστα, η επόμενη γενιά) ο “όλα τα σφάζω όλα τα μαχαιρώνω” αμερικανικός στρατός δεν κατάφερε να τους νικήσει. Κι ας τα δοκίμασε όλα: από drones μέχρι την «μητέρα όλων των βομβών»…
Η πιο πρόσφατη απόφαση του ψόφιου κουναβιού γι’ αυτόν τον πόλεμο (σύμφωνα με τους ενημερωμένους απ’ τα μέσα new york times) λέγεται «αναδίπλωση / υποχώρηση». Ο αμερικανικός στρατός θα φύγει απ’ όλες τις αραιοκατοικημένες περιοχές της αφγανικής υπαίθρου προκειμένου να ανασυνταχτεί και να κρατήσει (με την βοήθεια ενός ουσιαστικά κατεστραμμένου, πλην εκπαιδευμένου και εξοπλισμένου απ’ τις ηπα αφγανικού στρατού) τα αστικά κέντρα. Ο λόγος της αναδίπλωσης / υποχώρησης είναι ομολογημένος: ο επικεφαλής του αμερικανικού στρατού κατοχής στο αφγανιστάν στρατηγός John W. Nicholson Jr. δήλωσε πρόσφατα στις Βρυξέλες ότι «οι απομακρυσμένες θέσεις μας κτυπιούνται εύκολα απ’ τους Ταλιμπάν, οι οποίοι απαλλοτριώνουν οχήματα και εξοπλισμό απ’ τις τοπικές δυνάμεις».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο αμερικανικός στρατός αναδιπλώνεται. Απλά την προηγούμενη φορά, το 2014, το έκανε δηλώνοντας ότι «έχει καθαρίσει», και ότι οι «τοπικές δυνάμεις» μπορούν πλέον να προστατεύουν αυτές τις απομακρυσμένες θέσεις. Τώρα αναγνωρίζει μια αδυναμία. Που σημαίνει ότι οι Ταλιμπάν θα καταλάβουν εύκολα όλο το «μη αστικό» αφγανιστάν· ούτε λόγος να τους ανταγωνιστεί ο φυτευτός isis.
Αλλά δεν θα τελειώσουν έτσι οι αμερικανικές αδυναμίες. Οι Ταλιμπάν επιτίθενται ήδη σε πόλεις· ακόμα και στο «κέντρο πληροφοριών» των «τοπικών δυνάμεων», στο κέντρο της Καμπούλ. Δεν είναι πια μπουλούκια ατάκτων ανταρτών. Έχουν δομή (και εκπαίδευση) κανονικού στρατού, ακόμα και «ειδικές δυνάμεις». Μπορούν να κάνουν σοβαρές επιθέσεις ταυτόχρονα, σε πολλά διαφορετικά σημεία της επικράτειας. Έχουν αναπτύξει μια παρελκυστική τακτική για να τραβάνε τα αμερικανικά βομβαρδιστικά εδώ την ώρα που ετοιμάζονται να επιτεθούν εκεί και πιο πέρα. Με δυο κουβέντες δεν είναι καν οι Ταλιμπάν που ο αμερικανικός στρατός δεν μπόρεσε να νικήσει πριν 5 ή 10 χρόνια… Τώρα έχουν καλές πλάτες, από κάθε άποψη: εκπαιδευτές, εξοπλισμό, επιμελητεία, τακτικές. Τείνουν να γίνουν κάτι σαν τις δύο Χεζμπ’ αλλάχ (του λιβάνου και του ιράκ)…
Ο αριθμός του επίσημου αμερικανικού στρατού (οι μισθοφόροι δεν υπολογίζονται) δεν είναι αυτή τη στιγμή μεγάλος. Δεκαπέντε χιλιάδες… Στην κορύφωση της εκστρατείας ήταν 100.000, χώρια οι ενισχύσεις από νατοϊκούς συμμάχους (οι περισσότεροι έχουν αποχωρήσει). Με λιγότερες ή περισσότερες αρβύλες στο χώμα, με λιγότερα ή περισσότερα βομβαρδιστικά, η αποτυχία είναι αποτυχία. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε «ώρα Βιετνάμ παρά δέκα» στο αφγανιστάν. Η άποψή μας είναι ότι δεν χρειάζεται η επανάληψη της ιστορίας. Θα μπορούσε, μάλιστα, να συμφέρει τους ανταγωνιστές των ηπα να μείνουν άλλα δέκα χρόνια εκεί, φρουρώντας την Καμπούλ: σα ζωντανή απόδειξη / διαφήμιση ότι οι φοβεροί και τρομεροί λεγεωνάριοι της Ουάσιγκτον δεν είναι σε θέση να κάνουν καλά ούτε κάτι μουσάτους χωρίς αεροπορία.
Πόσες επαρχίες θα τους απομείνουν έτσι;
Σάββατο 18 Αυγούστου. Ο ρώσος υπ.εξ. Lavrov έμοιαζε αυστηρά και συγκρατημένα αισιόδοξος απ’ την Άγκυρα, τις προάλλες:
Η χρήση των εθνικών νομισμάτων στο μεταξύ μας εμπόριο είναι εδώ και χρόνια ένα καθήκον που έχουν αναλάβει οι πρόεδροι της ρωσίας και της τουρκίας… Ιδανικά προχωράει αυτή η διαδικασία στις εμπορικές σχέσεις μας με το ιράν. Πέρα απ’ την τουρκία και το ιράν έχουμε κανονίσει και ήδη κάνουμε πληρωμές στα εθνικά νομίσματα με την λαϊκή δημοκρατία της κίνας.
Είμαι σίγουρος ότι η σοβαρή κατάχρηση του ρόλου του αμερικανικού δολαρίου σαν παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος θα καταλήξει κάποια στιγμή στην αποδυνάμωση και στον τερματισμό του ρόλου του.
Πόσο εύκολη είναι όμως η «αποδολαριοποίηση» του διεθνούς εμπορίου; Από πρώτη ματιά μοιάζει απλή διαδικασία. Σαν υποδομή εκείνο που χρειάζεται είναι απλά μια τράπεζα που δεν κάνει δουλειές με δολάρια ή με αμερικανικά υποκείμενα (άτομα, επιχειρήσεις, κράτος). Κατ’ αυτόν τον τρόπο η αμερικανική fed (που είναι, ας το πούμε έτσι, «ιδιοκτήτρια του δολαρίου») δεν μπορεί να παρέμβει με κάποια «ποινή» – το πιθανότερο είναι να μην μπορεί να εντοπίσει καν την συναλλαγή.
Αλλά αυτή είναι μια υπερβολικά απλή περιγραφή. Τα «εθνικά νομίσματα» που θα ανταλλάσσονται μεταξύ τους στο διασυνοριακό εμπόριο δύο κρατών δεν αρκεί να έχουν μεταξύ τους σταθερή σχέση / ισοτιμία· πρέπει να έχουν ανάλογη σταθερότητα ανταλλαγής με άλλα εθνικά νομίσματα για εμπόριο με άλλα κράτη. Μ’ άλλα λόγια ένας αριθμός ικανός εθνικών νομισμάτων θα πρέπει να έχουν συμφωνήσει σε σταθερές ισοτιμίες μεταξύ τους. Διαφορετικά, μπορεί μεν να γίνονται τέτοιες πληρωμές, αλλά θα περιορίζονται σε ποσότητες (του ενός ή του άλλου εθνικού νομίσματος) που μπορούν να γυρίσουν πίσω στην «ιδιοκτησία» του δημιουργού τους· και όχι να «μπουν στην άκρη» για καιρό ή/και να χρησιμοποιηθούν για εμπόριο με τρίτους.
Αυτός είναι ο λόγος που από τότε που άρχισε να αναπτύσσεται το (καπιταλιστικό) διεθνές εμπόριο υπήρχε πάντα ένα αποδεκτό απ’ όλους «μέτρο της ανταλλακτικής αξίας» των εθνικών νομισμάτων. Στις δεκαετίες της ηγεμονίας της μεγάλης βρετανίας αυτό το αποδεκτό μέτρο ήταν η χρυσή λίρα αγγλίας· που αποτελούσε, ταυτόχρονα, το νόμισμα διεθνούς χρήσης αλλά και το αποθεματικό νόμισμα.
Εναλλακτικά, μέτρο της ανταλλακτικής αξίας των εθνικών νομισμάτων έχει υπάρξει το χρυσάφι. Συγκεκριμένα τα αποθέματα χρυσού που είχε στα υπόγειά της κάθε κεντρική τράπεζα / εκδότρια νομίσματος. Ο «κανόνας του χρυσού» εγκαταλείφθηκε επίσημα μετά τον β παγκόσμιο πόλεμο, όταν «μέτρο» έγινε το αμερικανικό δολάριο. Το οποίο ωστόσο ήταν προσδεδεμένο με σταθερή τιμή με τον χρυσό (35 δολάρια η ουγγιά) ως τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Τότε, έχοντας μπροστά της τα τεράστια κόστη του πολέμου στο βιετνάμ, η κυβέρνηση Νίξον αποσύνδεσε το δολάριο απ’ τον χρυσό, για να μπορεί να τυπώνει κατά βούληση (πληθωριστικά) δολάρια. (Το γεγονός ότι σήμερα μια ουγγιά χρυσού «κάνει» 1175 δολάρια σημαίνει ότι αυτά τα 1175 δολάρια «ισοδυναμούν», έχουν την ίδια ανταλλακτική αξία με τα 35 δολάρια του 1971….)
Για να παραμείνει, μετά απ’ αυτήν την «απελευθέρωσή του απ’ τον χρυσό» το (πληθωριστικό) δολάριο νόμισμα διεθνούς χρήσης, η Ουάσιγκτον το «έδεσε» (εν μέρει δια της βίας, εν μέρει με την πειθώ) με την τιμή του πετρελαίου απ’ την σαουδική αραβία και τα πέριξ. Αφού η τιμολόγηση του στρατηγικού εμπορεύματος πετρέλαιο γινόταν σε δολάρια, κάθε κράτος έπρεπε να διαθέτει τέτοια. Λογικά και όλα τα υπόλοιπα βασικά εμπορεύματα τιμολογούνταν σε δολάρια.
Έτσι, το 2017, το δολάριο είχε μερίδιο 62,7% της παγκόσμιας κυκλοφορίας (διεθνών) νομισμάτων, και το ευρώ 20,15%.