Δευτέρα 15 Φλεβάρη. Τι συμβαίνει όταν ένα κοινωνικό υποκείμενο, με μια ορισμένη (έστω και προσωρινή…) ταυτότητα, συγκροτημένο γύρω από ρουτίνες ή/και διαδικασίες εδαφοποιημένες, στερείται τον φυσικό του χώρο; Η περίπτωση των φοιτητών / φοιτητριών και των πανεπιστημίων αξίζει προσοχής. Όχι μόνο για την ίδια. Αλλά επειδή περιλαμβάνει στοιχεία και παραμέτρους ευρύτερης σημασίας.
Υπό άλλες συνθήκες εκείνο που στα μέρη μας ονομάζεται “φοιτητικό κίνημα” (δεν θα διατυπώσουμε τη γνώμη μας γι’ αυτό, είναι άσχετη με το θέμα) αν είχε να αντιμετωπίσει μια νομοθεσία για χωροφύλακες μέσα στα ιδρύματα, ήξερε τι θα έκανε. Συνελεύσεις (λιγότερο ή περισσότερο μαζικές), καταλήψεις (λιγότερο ή περισσότερο virtual) και, φυσικά, επίμονες και μαζικές διαδηλώσεις. Ο τόπος πολιτικής αναπαραγωγής του «φοιτητικού κινήματος», σ’ όποια κατάσταση κι αν βρίσκεται, είναι τα πανεπιστήμια· όχι τα antisocial media ή οι παραλίες. Ακόμα και για τις φοιτητικές παρατάξεις το πανεπιστημιακό έδαφος είναι κρίσιμος παράγοντας: μπορεί να έχουν γραφεία αλλού, ωστόσο τα ιδρύματα είναι οι τόποι της δράσης τους. Της όποιας…
Και «ξαφνικά» (όχι και τόσο…) το έδαφος χάνεται. Τα ιδρύματα κηρύσσονται «τόποι αναπαραγωγής της μολυσματικότητας», τόποι συνωστισμού· η «εκπαίδευσή» τους γίνεται τηλε-· (και οι συνδικαλιστικές εκλογές; χμμμμμ…)· ακαριαία όμως εξαφανίζεται και η «πηγή της πολιτικής δύναμης», της όποιας τέτοιας, αυτού του υποκειμένου. Χωρίς συνελεύσεις, χωρίς πηγαδάκια, χωρίς την φυσική συνάφεια, τριβή και κάποτε έμπνευση, χωρίς διαφωνίες και εντάσεις, χωρίς την δυνατότητα καταλήψεων, το «φοιτητικό κίνημα» ξεδοντιάζεται. Γίνεται σκόνη. Του μένει να δανειστεί «τσαμπουκά» μέσω (ας πούμε) μη εγκεκριμένων διαδηλώσεων, αλλά αυτές πια… (θα ήταν άδικο απ’ την μεριά μας να κατακρίνουμε οτιδήποτε υπ’ αυτές τις συνθήκες!) Κι έτσι το ρημαδογκουβέρνο, που είχε την βασική πονηριά να καταλάβει έγκαιρα πως η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία (θα) έχει πολλαπλά οφέλη άσχετα με την «δημόσια υγεία», επωφελείται…
Ως εδώ αυτά που λέμε είναι κοινότοπα. Έχει ενδιαφέρον όμως ότι δεν ήταν απρόβλεπτα. Τα περιβόητα «lockdown» που τόσοι έχουν αγαπήσει είναι στην πραγματικότητα, το είπαμε έγκαιρα, lockout: εκκένωση των φυσικών δημόσιων χώρων / χρόνων / δραστηριοτήτων γενικά, καθολικά, και αντικατάστασή τους από ψηφιακές, μηχανικές μεσολαβήσεις. Ειπωμένο διαφορετικά: ένα Καινούργιο Παράδειγμα μεσολάβησης και ελέγχου του οποίου ένας σκοπός και ένα αποτέλεσμα είναι το «κλάδεμα» των δυνατοτήτων της φυσικής, σχετικά άμεσης συνάφειας των ανθρώπων.
Ούτε κι αυτά είναι «σοφία»! Το ζήτημα είναι ότι και οι φοιτητές / φοιτήτριες, σαν κοινωνικό υποκείμενο με πολιτικές διαδικασίες και λειτουργίες (τις όποιες τέτοιες…) δέχτηκαν να χάσουν το έδαφός τους! Το παραχώρησαν! Γιατί; Επειδή the bigmouth striked again!!! Είπε: κινδυνεύει η υγεία σας, είμαι εδώ για να σας προστατέψω, θα κάνετε όπως σας λέω και θα σωθείτε! Δια-λυ-θεί-τε η-σύ-χως!!! (Και διαλύθηκαν ησύχως…)
Είμαστε εντελώς σίγουροι πως πολλοί, και απ’ αυτήν την «σπουδάζουσα νεολαία», είπαν η υγεία πάνω απ’ όλα. Χωρίς να ξέρουν περί τίνος πρόκειται, χωρίς να έχουν όρεξη να το ψάξουν με τον κόπο που χρειαζόταν. Το πραξικόπημα πέτυχε κι εκεί αλλά, τουλάχιστον, προστατεύτηκε η υγεία που είναι πάνω απ’ όλα… Έτσι δεν είναι; Αν κάτι είναι «πάνω απ’ όλα» αυτά τα “όλα” είναι απο κάτω…
Είναι αυτό σημάδι πολιτικής ωριμότητας στην 3η δεκαετία του 21ου αιώνα από ένα κοινωνικό υποκείμενο που θα ήθελε να θεωρείται ευφυές; Δεν θα το λέγαμε – και με το συμπάθειο. Κανένα manual δεν λέει πουθενά ότι πρέπει να παραχωρήσεις τα όπλα σου, το έδαφός σου, με αντάλλαγμα την όποια κρατική φροντίδα· πολύ λιγότερο με αντάλλαγμα τα παραμύθια της εξουσίας και της «φροντίδας» της. Και κανένα manual δεν λέει ότι μπορείς να την βγάλεις στον 21ο αιώνα με την ανεμελιά ή την ρουτίνα των βεβαιοτήτων του 20ου…
Πράγμα που δείχνει ίσως, ίσως λέμε, ότι το έδαφος είχε χαθεί πριν χαθεί το έδαφος…
(φωτογραφία: Η πανεπιστημιακή αστυνομία εκπαιδεύεται…)