Month: October 2020

Οι δημαγωγοί

Σάββατο 3 – Κυριακή 4 Οκτώβρη. Υποψιαζόμαστε πως ελάχιστοι / ες έχουν απομείνει που να εξακολουθούν να υιοθετούν την παλιά, καλή διαπίστωση “αλήτες – ρουφιάνοι – δημοσιογράφοι”, αφού διαπιστώνουμε ότι – λόγω”έκτακτης ανάγκης υγείας” βέβαια… – τρέφονται απ’ τα σκουπίδια που τους ταΐζουν. Όταν, για παράδειγμα, μαθεύτηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση έδωσε ένα καλό ποσό με πολλά μηδενικά σε πάνω από 1.000 μηντιακά μέσα διάφορων ειδών (ανάλογα με την “επιρροή” τους) υπήρξε μια μικρή δήθεν αντιπολιτευτική φαγούρα του είδους “γιατί αυτοί κι όχι κι εκείνοι”… αλλά κανείς δεν αναρωτήθηκε στα σοβαρά το εξής: αν όντως πρόκειται για ένα ζήτημα ιδιαίτερης κοινωνικής σοβαρότητας (για τον τσαχπίνη μιλάμε…) για ποιον λόγο οι ιδιοκτήτες αυτών των μήντια πρέπει να πληρωθούν (και οι πιο «μεγάλοι» να καλοπληρωθούν); Δεν είναι αυτονόητο ότι «θα κάνουν το καθήκον τους» έτσι κι αλλιώς;

Είναι σαφές το γιατί πληρώθηκαν οι ιδιοκτήτες των μήντια (και όχι μόνο στην ελλάδα), και το γιατί επέβαλαν στους υφιστάμενούς τους, με το καλό ή με το κακό, την μία, μοναδική, ενιαία φωνή της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας. Στα μέρη μας αυτό συνήθως συμβαίνει στα «εθνικά θέματα», με πληρωμές απ’ τα φημισμένα «μυστικά κονδύλια» του υπουργείου εξωτερικών. Αλλά για την καινούργια τρομοεκστρατεία χρειαζόταν έξτρα «λάδωμα». Και έτσι έγινε.

Η παραγωγή κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι παιχνιδάκι για τα (παλιά) μήντια, και είναι επίσης το «αλάτι» των antisocial media. Αλλά δεν έφτανε αυτό σε σχέση με τον covid-19. Έπρεπε να απαγορευτεί / λογοκριθεί / παραμορφωθεί / προβοκαριστεί οποιαδήποτε αντίθετη γνώμη, άποψη, ετυμηγορία… Και όχι, βέβαια, των ανίδεων, των «ψεκασμένων». Αλλά οπωσδήποτε των ειδικών. Είναι μνημειώδης εκείνη η δήθεν συνέντευξη του αρχιδημαγωγού Χ’Νικολάου στον Γιάννη Ιωαννίδη (του Stanford), νωρίς νωρίς, στις 21 Μαρτίου, για το κανάλι που δουλεύει ο πρώτος. «Κατάφερε» μέσα από ηλίθιες ερωτήσεις και σχολιασμό των απαντήσεων, σε ελάχιστα λεπτά, να βγάλει και να σερβίρει στη μάζα σαν «συμπέρασμα» το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που έλεγε ο μισητός απ’ τους caradinieri προφέσορας… (Δεν το έκανε επειδή δεν καταλάβαινε τι έλεγε ο Ιωαννίδης. Το έκανε επειδή πληρωνόταν για την διαστρέβλωση…)

Η κριτική του 1997 είναι βασική αλλά όχι αρκετή πια. Η δημαγωγία έχει εδώ και κάτι χρόνια τόσους πολλούς διατεθειμένους να την υπηρετήσουν, επαγγελματίες αλλά και ερασιτέχνες, ώστε ο μεταξύ τους ανταγωνισμός έχει γίνει διαγωνισμός ψεμμάτων – όλο και πιο τερατωδών. Εδώ και τουλάχιστον μια 5ετία η ασταμάτητη μηχανή διαπιστώνει (και το έχουμε γράψει παραπάνω από μια φορά) ότι ακόμα και τα πλέον “επίσημα” και “φημιστά” διεθνή media, αυτά που έκαναν όνομα «ελέγχοντας την εξουσία» (άλλοτε) έχουν εξελιχθεί σε τόσο ξετσίπωτους μηχανισμούς ψευδο- έως και τερατο-λογιών «όπου πρέπει», ώστε ιστορικά μνημεία καθεστωτικής δημαγωγίας του είδους «πράβδα» να μοιάζουν πια σαν χαζοπροσπάθειες σχολιαρόπαιδων. Αυτοί που εμφανίζονται σαν κυνηγοί της «διασποράς ψευδών ειδήσεων» μέσω antisocial media (αναμφίβολα τεράστια «βιομηχανία») είναι οι κατεξοχήν σπεσιαλίστες του είδους! Ο μεταξύ τους εμπορικός ανταγωνισμός απλά παροξύνει τα παραμύθια τους.

Μ’ ένα κοινό εκπαιδευμένο εδώ και χρόνια στην άκριτη εσωτερικεύση της οποιασδήποτε “έκτακτης ανάγκης”· με τις υγιεινιστικές φοβίες να έχουν ποτήσει όχι μία αλλά δυο γενιές πρωτοκοσμικών· με “πολιτικοποιημένους” που έχουν καθηλωθεί στα μέσα του 20ου αιώνα και αδιαφορούν για την εξέλιξη του καπιταλισμού έκτοτε· με χρηματοδότες που διαθέτουν άπειρα ποσά για να εκβιάσουν υπέρ των συμφερόντων τους· με την ιστορική αναγκαιότητα της βίαιης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης· και με δημαγωγούς που έχουν κάνει τον Γκέμπελς να στριφογυρνάει ενθουσιασμένος στον τάφο του… τι πολεμάμε μέσα στη βαθιά νύχτα των άλλων;

Απουσία απ’ το internet;

Παρασκευή 2 Οκτώβρη. Μ’ εκείνη την αφελή σιγουριά που έχουν οι λαχανιασμένοι νεοφώτιστοι, το ελληνικό υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων θεώρησε ότι βρήκε έναν high tech τρόπο για να σπάσει τις καταλήψεις των σχολείων. Πρώτον, κάνοντας υποχρεωτική την λεγόμενη «τηλε-εκπαίδευση» για τα σχολεία που δεν λειτουργούν λόγω καταλήψεων. Και δεύτερον, «βάζοντας απουσία» στους καταληψίες, για τους οποίους θα απαγορεύεται η συμμετοχή στην «τηλε-εκπαίδευση».

Είναι ένας γνήσια ελληνικός συνδυασμός βλακείας και τεχνολογικού hype. Αρκετοί εστιάζουν στο ότι έτσι κι αλλιώς ούτε υπολογιστές ούτε καλές συνδέσεις έχουν όλα τα σπίτια (προτείνουμε να δοκιμάσουν οι «τηλε-εκπαιδευόμενοι» τις καφετέριες…) Πέρα απ’ αυτό δε φαίνεται να νομιμοποιείται η «απαγόρευση» – εκτός αν πρόκειται για απόφαση του συλλόγου διδασκόντων για αποβολή. Έτσι γινόταν, τουλάχιστον, στις προ «τηλε-εκπαίδευσης» εποχές… Χωρίς τέτοια απόφαση, σχολείο – σχολείο, και κατά παράβαση του τρόπου που λειτουργούν τα σχολεία στη βάση των κρατικών οδηγιών επί δεκαετίες, πώς ακριβώς σκοπεύει το υπουργείο παπάδων να κάνει πρακτικά τις απαγορεύσεις; Θα κόβει την σύνδεση;

Λείπει επιπλέον το σημαντικότερο, τόσο από συμβολική όσο και από πρακτική άποψη: το απουσιολόγιο! Δεν ξέρουμε ποιοί κάνουν αυτή τη δουλειά τώρα (κάποτε υπήρχαν οι «απουσιολόγοι», που ήταν συνήθως οι «καλοί μαθητές» που είχαν όρεξη να τιμηθούν με το καθήκον να είναι λιγάκι ρουφιάνοι για τις απουσίες των συμμαθητών τους) αλλά οπωσδήποτε πρέπει να φτιαχτεί.

Πρακτικά το σοφό υπουργείο υποδεικνύει την «τηλε-εκπαίδευση» σαν παρα-σχολείο· σα να πήγαιναν οι φρόνιμοι και νομιμόφρονες μαθητές στο σπίτι του καθηγητή όταν το σχολείο είχε κατάληψη….

Εν τω μεταξύ έχει γεννηθεί ένα καινούργιο ερώτημα: αν το διαδίκτυο χωράει απουσιολόγο πως κάνεις κατάληψη σ’ αυτό το «μαγαζί»;

Nagorno Karabakh

Παρασκευή 2 Οκτώβρη. Γράφαμε τις προηγούμενες ημέρες… και τα πράγματα είναι έτσι όπως τα περιγράφαμε. Για την ακρίβεια είναι κάπως χειρότερα.

Στις 29 Σεπτέμβρη (δεύτερη ημέρα των συγκρούσεων στον θύλακα) ο ιρανός πρόεδρος Hassan Rouhani προσέφερε (τηλεφωνικά) τις καλές του υπηρεσίες στον πρωθυπουργό της αρμενίας Nikol Pashinyan, ώστε μαζί με την Άγκυρα και την Μόσχα (το μπλοκ της Αστάνα…) να βοηθήσουν Yerevan και Baku να λύσουν τις διαφορές τους. Ο αρμένιος πρωθ. ευγενικά δέχτηκε ότι “οι εντάσεις και οι συγκρούσεις στην περιοχή αφορούν όλες τις χώρες γύρω” και εξίσου ευγενικά απέφυγε οποιαδήποτε δέσμευση.

Η Τεχεράνη διατηρεί καλές σχέσεις με την Yerevan παρότι ο Pashinyan απ’ το 2018 έχει τοποθετήσει το αρμενικό κράτος στο κλαμπ των φίλων του ψοφιοκουναβιστάν. “Παρότι;” Δηλαδή “ό,τι και να γίνει;” Όχι ακριβώς. Η πρόσφατη (21/9) απόφαση του Pashinyan να ανοίξει πρεσβεία στο ισραήλ (στο Τελ Αβίβ) σημαίνει ότι αν δεν έχει εγκατασταθεί ήδη σύντομα θα εγκατασταθεί στην Yerevan κλιμάκιο της mossad· αφού, ανταποδίδοντας, θα ανοίξει και το Τελ Αβίβ πρεσβεία στην αρμενία. Είναι η δεύτερη τέτοια απόβαση (η πρώτη είναι στo Tbilisi της γεωργίας). Και δεν θα κάνει κανέναν χαρούμενο· οπωσδήποτε όχι την Τεχεράνη και την Άγκυρα.

Δεν είναι καθόλου καλή περίοδος για «αθωώτητες» στις διεθνείς διακρατικές σχέσεις· και σίγουρα οι κινήσεις τουPashinyan, απ’ τις επιθέσεις στα βόρεια του αζερμπαϊτζάν τον Ιούλη και μετά, δεν γίνονται ως «αθώες». Κι αυτό σημαίνει ότι το «μπλοκ της Αστάνα» στο σύνολό του, από διαφορετικές αφετηρίες και με διαφορετική ένταση ίσως, θέλει να υποδείξει στο αρμενικό κράτος πως βρίσκεται «σε λάθος δρόμο». Και πως δεν έχει συμμάχους τόσο κοντά (ή τόσο αποφασισμένους) να το βοηθήσουν αν βρεθεί στα δύσκολα (όπως τώρα).

Είναι η ίδια περίοδος κατά την οποία ο εμπλουτισμός των βασάλων του άξονα (γενικά) και του απαρτχάιντ Τελ Αβίβ (ειδικά) με διάφορες πετροχούντες της αραβικής χερσονήσου δίνει στην συμμαχία της Άγκυρας και της Τεχεράνης μια δυνατότητα: σαν οι σημαντικότεροι (κρατικοί) εκπρόσωποι του σουνιτισμού και του σιιτισμού μπορούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να γίνουν ο «πολικός αστέρας» όλων των ανταγωνιστικών μουσουλμανικών ρευμάτων στις αραβικές κοινωνίες.

Απ’ την άλλη μεριά, αφού οι «στρατηγιστές» του άξονα επιδιώκουν ένα είδος περικύκλωσης (και η αρμενική επικράτεια θα μπορούσε να γίνει ένας κρίκος δίπλα στην γεωργιανή), αφού δηλαδή ο Pashinyan και όσοι εκπροσωπεί δείχνει έφεση προς τον τυχοδιωκτισμό, το Baku δρα σαν ξυπνητήρι του μπλοκ της Αστάνα στο αυτί του αρμένιου πρωθυπουργού.

Από στρατιωτική άποψη ο αζέρικος στρατός έχει καταλάβει μικρές μόνο περιοχές του Nagorno Karabakh. Αλλά από κάθε άποψη τα μεγέθη των δύο στρατών (αρμενικού και αζέρικου) είναι δυσανάλογα υπέρ του δεύτερου. Κάποια στιγμή (καλύτερα νωρίτερα παρά αργότερα, σκοτώνεται κόσμος…) ο Pashinyan θα αναγκαστεί να ζητήσει την βοήθεια της ανεγκέφαλης αλεπούς / Putin – με τους όρους του τελευταίου…

Κι έτσι η πένσα θα κλείσει και σ’ αυτήν την περιοχή… (Εννοείται ότι Putin και Erdogan έχουν ήδη συζητήσει τηλεφωνικά τουλάχιστον μια φορά για το θέμα…)

The dissident

Παρασκευή 2 Οκτώβρη. Σήμερα συμπληρώνονται 2 χρόνια απ’ την δολοφονία (και τον κανιβαλισμό) του σαουδάραβα δημοσιογράφου Jamal Khashoggi, στο κτήριο του σαουδαραβικού προξενείου στην Istanbul. Ο τοξικός του Ριάντ (και ο μέντοράς του στο Abu Dabi) την έχουν γλυτώσει ως τώρα, κι ίσως νομίζουν ότι την γλύτωσαν για πάντα.

Όχι ο τοξικός του Ριάντ, ειδικά αυτός! Κατ’ αρχήν επειδή οι φίλοι του (στο Τελ Αβίβ, στην Ουάσιγκτον, στην Αθήνα, και οπουδήποτε αλλού) δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα (μπορούν να) τον προστατεύουν για πάντα. Δεύτερον, επειδή οι άμεσοι εχθροί του (Άγκυρα, Τεχεράνη, διάφορες αραβικές οργανώσεις) συνεχίζουν να υπάρχουν. Τρίτον, επειδή στο υεμενίτικο πεδίο μάχης ηττάται (σταθερά), κι αυτό θα έχει κόστος. Και τέταρτον επειδή σε πόστα σαν το δικό του είναι σχετικά εύκολο να βρεθούν αντικαταστάτες με λιγότερο βρώμικα χέρια.

Σε δυο μέρες, την Κυριακή 4 Οκτώβρη, στο διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ της Ζυρίχης πρόκειται να προβληθεί η ταινία / ντοκυμαντέρ (του Bryan Fogel) Τhe Dissident. (Στις ηπα και την τουρκία η προβολή θα αρχίσει τον ερχόμενο Δεκέμβρη…) Είναι σαφές ότι η (κινηματογραφική) δραματοποίηση ενός τέτοιου γεγονότος θα μυήσει το ευρύτερο πρωτοκοσμικό κοινό στην «κουλτούρα» της πετροχούντας του Ριάντ – και δεν πρόκειται να υπάρξει μια άλλη ταινία σαν αντίδοτο, με τίτλο (ας πούμε) «ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου», που να παρουσιάσει τον τοξικό σαν αθώο θύμα σκευωρίας.

Επιπλέον σήμερα θα ανακοινωθεί επίσημα στις ηπα η δημιουργία μιας οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οποίας η ιδέα θα αποδοθεί στον Khashoggi. Λέγεται “democracy for the arab world now” (DAWN) και ανάλογα με τους χρηματοδότες της (υποψιαζόμαστε ότι θα είναι πολλοί και καλοί, ας πούμε απ’ την Ντόχα…) έχει πολύ μεγάλα και καλά περιθώρια δράσης μέσα στα διάφορα κυκλώματα τόσο των πρωτοκοσμικών εξουσιών όσο και των πρωτοκοσμικών μήντια. (Ακόμα και η χούντα του Καΐρου θα νοιώσει την «πίεση»…)

Τέτοια μέσα ανήκουν στο ρεπερτόριο εκείνου που λέγεται “soft power”. Ο τοξικός δεν είναι συνηθισμένος σε τέτοια πράγματα, όπως και σε οτιδήποτε που δεν μπορεί να αγοράσει (ή να κομματιάσει). Ο Khashoggi θα γίνει ένα «φάντασμα» που θα πλανιέται για μεγάλο διάστημα πάνω απ’ τα παλάτιά του· με δυνατή καθοδήγηση…

Που σημαίνει: δεν έχουν παραγραφτεί ακόμα τα εγκλήματά του…

Παρακμή α λα αμερικέν (1)

Πέμπτη 1 Οκτώβρη. Αν το θέαμα της λεκτικής αναμέτρησης του ψόφιου κουναβιού και του νυσταλέου Jo ήταν οικτρό, τουλάχιστον θα πρέπει να αναγνωριστεί αυτό: ακόμα κι ένα παρακμιακό κράτος (και σε μεγάλο βαθμό κοινωνία) έχει δικαίωμα να έχει τις πολιτικές βιτρίνες που του αναλογούν. Σε αντίθεση με ό,τι ξέρουμε στα μέρη μας και οι δύο υποψήφιοι ένοικοι του άσπρου σπιτιού πέρασαν από διαδοχικές εκλογές και την (ας την πούμε έτσι) «έγκριση» της βάσης των κομμάτων τους – πριν φτάσουν να επιδείξουν τις ικανότητές τους για κάποιο θεωρείο του Muppet Show.

Προαναγγέλονται (με βεβαιότητα) φοβερά και τρομερά πράγματα, ειδικά απ’ τη νύχτα των εκλογών (3 Νοέμβρη) και μετά. Σύμφωνα με το σενάριο, οι μεν οπαδοί του ψόφιου κουναβιού θα πάνε κανονικά στα εκλογικά τμήματα (επειδή είναι ατρόμητοι με τον covid 19) ενώ οι οπαδοί του νυσταλέου Jo (εκτός της αριστερής πτέρυγας που είναι αμφίβολο αν θα ασχοληθεί με την περίπτωσή του), επειδή φοβούνται τον τσαχπίνη, να ψηφίσουν μέσω ταχυδρομείου («επιστολική ψήφος»). Ποτέ πριν ένας ασήμαντος ιός δεν έκρινε την εξέλιξη της παρακμής μιας πυρηνικής άλλοτε υπερδύναμης!

Αν έτσι γίνουν τα πράγματα, τότε με βάση την καταμέτρηση των ψήφων απ’ τα εκλογικά τμήματα, κάποια στιγμή τα χαράματα της 4ης Νοέμβρη, θα προηγείται το ψόφιο κουνάβι – που θα αυτοανακηρυχτεί νικητής. Θα απομένει όμως η καταμέτρηση μερικών εκατομυρίων επιστολικών ψήφων, που θα κρατήσει μέρες. Το ψόφιο κουνάβι και το επιτελείο του αμφισβητούν από τώρα αυτές τις ψήφους, υποστηρίζοντας ότι οι αντίπαλοί τους θα κάνουν μεγάλης έκτασης νοθεία. Αυτό σημαίνει ότι απ’ την Τετάρτη 4η Νοέμβρη θα αρχίσει μια συγκρουσιακή διαδικασία αμοιβαίων αμφισβητήσεων και διαδικαστικών επικλήσεων (σαν φοιτητικές εκλογές στη νομική στα ‘80s ένα πράμα…), που θα περιλαμβάνει ενδιάμεσα διάφορα θεσμικά που δεν είναι σίγουρο ότι καταλαβαίνουμε (συν το ξαναμέτρημα των επιστολικών ψήφων), μαζικές συγκεντρώσεις και αντισυγκεντρώσεις, και στο τέλος μια απόφαση του «ανώτατου δικαστηρίου» που θα αποφανθεί για τον νικητή. Γι’ αυτό άλλωστε το ψόφιο κουνάβι θέλει (και πιθανότατα θα έχει) την πλειοψηφία αυτού του δικαστηρίου με τη μεριά του.

Αλλά απ’ την μεριά του ο νυσταλέος Jo φαίνεται ότι σκοπεύει να προσθέσει άλλες δύο χωριστές πολιτείες με δημοκρατικό προφίλ στις συνιστώσες των ηπα (την Washington D.C. και το puerto rico) αν εκλεγεί πρόεδρος και επίσης να προσθέσει 4 ακόμα θέσεις στο «ανώτατο δικαστήριο» ώστε ο συσχετισμός 6 – 3 υπέρ των συντηρητικών (και του ψόφιου κουναβιού) να γίνει 7 – 6 (υπέρ των δημοκρατικών). Κάτι ανάλογο είχε επιχειρήσει και ο Roosevelt το 1937, αλλά απέτυχε. Θεωρείται ανάθεμα επειδή από τότε τα νομοθετικά σώματα αποφάσισαν ότι ο αριθμός αυτών των ανώτατων δικαστών δεν μπορεί να αλλάξει – επειδή έτσι κατασκευάστηκε, κι αν αρχίσουν οι αλλαγές στον αριθμό τότε θα γίνονται συνέχεια τέτοιες ανάλογα με το ποιος ελέγχει το κογκρέσσο (οι δικαστές είναι ισόβιοι, συνεπώς η μόνη δυνατότητα να αλλάξουν οι συσχετισμοί εκεί είναι προστίθενται διαρκώς θέσεις). Επιπλέον οι δημοκρατικοί κουβαλάνε στις καμπούρες τους την αποκάλυψη του «transition integrity project» που είναι ένα καινοφανές σχέδιο για την περίπτωση εκλογικής ήττας (επ’ αυτού μελλοντικά, αν χρειαστεί).

Δεν ξέρουμε, δεν μπορούμε να ξέρουμε… Λέγεται ότι αυτόν τον καιρό (εδώ και λίγους μήνες) όλο και περισσότεροι αμερικάνοι αγοράζουν όπλα. Υποθέτουμε πως, αν χρειαστεί (αν δηλαδή τα οικιακά οπλοστάσια βγουν στους δρόμους), ο αμερικανικός στρατός μπορεί να εμφανιστεί επί σκηνής σαν ο εγγυητής της «κοινωνικής ειρήνης» – εννοούμε: με κάποιου είδους ημι-πραξικόπημα αφού το πολιτικό προσωπικό θα παίζει ξύλο.

Εκείνο που δεν λέγεται ωστόσο είναι το ποια είναι η τόσο κεντρική (και τόσο πολωμένη) διακύβευση για το αμερικάνικο σύστημα, στα τέλη του 2020. Σε άλλους καιρούς, με λιγότερο θέαμα και μεγαλύτερη ικανότητα κριτικής σκέψης, κάποιοι θα έδειχναν τα διαφορετικά πολιτικά προγράμματα εσωτερικής εφαρμογής. Ας πούμε «νεοφιλελεύθεροι» εναντίον «σοσιαλιστών». Δεν είναι αυτή η περίπτωση! Ούτε το ψόφιο κουνάβι είναι «νεοφιλελεύθερο» (το αντίθετο) ούτε ο νυσταλέος Jo είναι «σοσιαλιστής» (!!!). Αν υποθέσουμε ότι έχουν προγράμματα (συζητήσιμο…) οι διαφορές τους δεν είναι αβυσσαλέες. Υπάρχει σε ορισμένα ζητήματα ιδεολογική αντίθεση (π.χ. για τους μετανάστες ή για τις εκτρώσεις), αλλά αυτές ούτε καινούργιες είναι, ούτε θα δικαιολογούσαν μια κεντρική, «θεσμική» (ακόμα και «συνταγματική») κρίση / κατάρρευση. Και σίγουρα δεν είναι κάποιες άλλες κεντρικές προγραμματικές πολιτικές διαφορές που ανεμίζουν στις κομματικές τους συγκεντρώσεις. Οι «δημοκρατικοί» έχουν ενισχυθεί απ’ τους «νεοσυντηρητικούς» της εποχής Bush· ενώ δεν αποκλείεται τμήματα των σχετικά εξασφαλισμένων μεταναστών να ψηφίσουν το ψόφιο κουνάβι. Για τους ίδιους πάνω κάτω λόγους που το έκαναν και το 2016…

Παρακμή α λα αμερικέν (2)

Πέμπτη 1 Οκτώβρη. Ποιό είναι, λοιπόν, το κρίσιμο πεδίο αυτής της σύγκρουσης; Κατά την ταπεινή μας άποψη είναι η διαχείριση αυτής καθ’ αυτής της παρακμής της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη – παρότι αυτό δεν λέγεται με το όνομά του. Το ψόφιο κουνάβι φαίνεται πως ανάμεσα στα υπόλοιπα αντιπροσωπεύει εκείνα τα κοινωνικά υποκείμενα (και εκείνα τα τμήματα του αμερικανικού κεφάλαιου, ας πούμε τους επιχειρηματίες του σχιστολιθικού πετρελαίου ή της αγροτικής βιομηχανίας) που ζορίζονται άμεσα (και θα κτυπηθούν περισσότερο) απ’ την παγκόσμια καπιταλιστική αναδιάρθρωση. Είναι αυτοί που υποστηρίζουν τον μερκαντιλισμό του ψόφιου κουναβιού, παρότι επί της ουσίας αυτός τους δίνει εικονικές προοπτικές επιβίωσης, αφού είναι συνώνυμος της σοβαρής συρρίκνωσης της αμερικανικής επιρροής. Είναι η ίδια φαντασίωση (και πάνω κάτω τα ίδια κοινωνικά υποκείμενα) του brexit: μένουμε μόνοι μας και μεγαλουργούμε – όπως παλιά! Μαζί με τον μερκαντιλισμό και σαν μέρος του έχουν την φαντασίωση της “σωτήριας αναδίπλωσης” της αμερικανικής στρατιωτικής ηγεμονίας.

Αξίζει να θυμηθούμε επ’ αυτού το γιατί (ίσως…) η ρητορική του ψόφιου κουναβιού “θα φέρω τον στρατό μας πίσω από διάφορα μέτωπα” (την οποία δεν μπορεί ωστόσο να πραγματοποιήσει…) θα μπορούσε να έχει πρακτικό νόημα για ένα τμήμα του αμερικανικού πληθυσμού – και σίγουρα όχι εξαιτίας πολιτικού, ανταγωνιστικού αντιμιλιταρισμού! Είναι γνωστό ότι πολλές χιλιάδες κατατάσσονται (εθελοντικά) στον αμερικανικό στρατό επειδή διαφορετικά δεν μπορούν να πληρώσουν για τις σπουδές τους. Σκεφτείτε τώρα: πώς μπορεί να λειτουργεί στη σκέψη ενός τέτοιου εθελοντή (και, ενδεχομένως, της οικογένειάς του) το γεγονός ότι απ’ την μια μεριά διακινδυνεύει να γυρίσει σε φέρετρο (ή να αυτοκτονήσει από ψυχολογικά προβλήματα μετά την αποστράτευση) για να πάρει αργότερα ένα ή και περισσότερα “χαρτιά”, και απ’ την άλλη αυτά τα “χαρτιά” γίνονται όλο και πιο άχρηστα στην αναδιαρθρούμενη αγορά της διανοητικής εργασίας; Γιατί η ιδέα “ο στρατός μας πίσω” να μην θεωρείται, με διάφορους τρόπους, σαν απαλλαγή έστω απ’ τον κίνδυνο του θανάτου;

Απ’ την άλλη μεριά ο νυσταλέος Jo φαίνεται να αντιπροσωπεύει τα πιο επιθετικά τμήματα του αμερικανικού κεφάλαιου, εκείνα με το πιο «κοσμοπολίτικο» παρελθόν, παρότι αυτά είναι που νοιώθουν με τον τρόπο τους όχι την απειλή της αναδιάρθρωσης (την προώθησαν…) αλλά την καυτή ανάσα του κινεζικού καπιταλισμού καθώς η αναδιάρθρωση προχωράει. Μια σειρά αμερικανικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, που έχουν ήδη «παγκόσμια αγορά», έχουν λόγους να πιστεύουν (ή να ελπίζουν) ότι θα την κρατήσουν – αρκεί να μην πέσουν θύματα του «εμπορικού πολέμου». Η εστίαση του ψόφιου κουναβιού στις 5G τεχνολογίες και στην πρωτοπορεία της Huawei απ’ τις αγωνίες αυτών των τμημάτων του αμερικανικού κεφάλαιου προήλθε, αν και δεν είναι βέβαιο ότι η τακτική του θα τις εξυπηρετήσει μέχρι τέλους. Απ’ την άλλη μεριά καταλαβαίνουν πως ίσως στο κοντινό μέλλον να δυσκολευτούν να ανταγωνιστούν τις ασιατικές όμοιές τους με όρους καινοτομίας. Το ότι καλοβλέπουν απ’ την μια μεριά την ακόμα μεγαλύτερη «ανάπτυξη» του αμερικανικού στρατοβιομηχανικού συμπλέγματος (που έχει γίνει και επί ψόφιου κουναβιού) και απ’ την άλλη την χρήση του κατά της κίνας (που δύσκολα θα ενέπνεε έναν real estater) δεν θα πρέπει να θεωρείται παράξενο…

Κανένα απ’ αυτά τα δύο αυτά υποσύνολα στην σχηματική αυτή διάταξη δεν έχει απάντηση και σχέδιο για το πως θα διασωθεί η αμερικανική ηγεμονία στον πλανήτη, όπως για παράδειγμα ο διεθνής κύκλος κυκλοφορίας του δολαρίου ή η τεχνολογική υπεροχή της άλλοτε θρυλικής silicon valley (που τείνει να ξεχαστεί σαν το κάστρο των τεχνολογικών καινοτομιών!). Όμως η μετακόμιση ικανού μέρους των πολεμοκάπηλων «νεοσυντηρητικών» στη μεριά του νυσταλέου Jo υποδεικνύει ότι εκείνο το μέρος του αμερικανικού κεφάλαιου που εκπροσωπεί είναι ίσως περισσότερο αποφασισμένο “να τραβήξει την σκανδάλη” διεθνώς· σε σχέση με τους κοκκινόσβερκους οπαδούς του ψόφιου κουναβιού που θα προτιμούσαν να την τραβήξουν στο εσωτερικό, εναντίον του antifa ή του black life matters.

Θα πρέπει να προσθέσουμε πάντως ότι η δομή του αμερικανικού συστήματος εξουσίας είναι τόσο μεγάλο βαθμό «λομπίστικη» και «κυκλωματική» (μέσα και έξω απ’ το νόμο), ώστε το σχήμα των δυο υποσυνόλων που παρουσιάζουμε θα πρέπει να θεωρηθεί κατ’ αρχήν αφαιρετικό – «σχήμα εργασίας».

Σε κάθε περίπτωση διατυπώνουμε (όχι αυθαίρετες) υποθέσεις για κάτι που επιφανειακά μεν φαίνεται μακρινό, ουσιαστικά όμως είναι πολύ κοντινό. Ο Πομπηίας έκανε την θριαμβευτική του περατζάδα απ’ τα μέρη μας, και η Ουάσιγκτον δείχνει να είναι η τελευταία ελπίδα του ελληνικού ιμπεριαλισμού στις τρέχουσες συνθήκες…

Παρακμή α λα αμερικέν (3)

Πέμπτη 1 Οκτώβρη. Για την περιβόητη “υγιεινομική κρίση” υπήρξε έγκαιρα, πριν συμβεί, θεωρητική ανάλυση έως πρόβλεψη – αλλοίμονο στα αδαή Εγώ που ξύπνησαν μέσα στον εφιάλτη και τον αγάπησαν! Αλλά δεν υπάρχει κάποιο manual της «αυτοκρατορικής παρακμής» για τις καπιταλιστικές συνθήκες του 21ου αιώνα, το οποίο να μπορεί να συμβουλευτεί όποιος θέλει να την μετριάσει… Κατά καιρούς διάφοροι, φιλότιμα αλλά ανιστόρητα, προσπάθησαν να παραλληλίσουν την παρακμή της αμερικανικής «μόνης υπερδύναμης» με την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (;;;!!!) – ή να την συγκρίνουν με την παρακμή της αγγλικής αυτοκρατορίας, ένα αιώνα πριν.

Ατυχείς απόπειρες, για πάμπολλους λόγους, αλλά και – επιμένουμε – για έναν ακόμα, ασυνήθιστο στην καπιταλιστική εποχή. Το αμερικανικό κράτος / κεφάλαιο «αναπτύχθηκε» γραμμικά / ανοδικά τον τελευταίο 1,5 αιώνα (απ’ το τέλος του εμφυλίου και μετά) με συγκεκριμένες «σταθερές» που έγιναν αναπόσπαστο τμήμα της ιδεολογίας των λευκών προτεσταντών υπηκόων του. Πρώτον, η «ανάπτυξη» γινόταν πάντα μ’ ένα όπλο στο χέρι: είναι η αμερικανική μυθολογία των συνόρων και των ορίων που διαρκώς μετακινούνται καθώς οι ένοπλοι (έποικοι ή στρατός) προχωρούν, η μυθολογία του “let’s go west”. Δεύτερον, η βεβαιότητα ότι η αμερικανική επικράτεια είναι ένα ασφαλές «νησί» το οποίο δεν μπορούν να φτάσουν οι όποιοι εχθροί. Σ’ όλες τις επεκτάσεις με το όπλο στο χέρι αφενός ο αμερικανικός στρατός εξαπλωνόταν όλο και περισσότερο στον πλανήτη, διαμορφώνοντας πραγματικά ή εικονικά σύνορα του imperium «κάπου μακριά», αφετέρου παρότι η τεχνολογία των διηπειρωτικών πυραύλων κατέστρεψε ουσιαστικά την ασφάλεια του «νησιού» που προστατεύεται από δύο ωκεανούς, έμεινε πάντα ένα απευκταίο, ένα μακρινό ενδεχόμενο.

Παρότι ο αμερικανικός στρατός έχασε νωρίς τον θρύλο του «αήττητου» (αρχίζοντας απ’ το βιετνάμ…) ποτέ το αμερικανικό κράτος και η κοινωνία του δεν βίωσε και δεν αναμετρήθηκε με την πραγματικότητα μιας ήττας τέτοιας που να συνεπάγεται σοβαρή, ζόρικη και μεγάλης διάρκειας συρρίκνωση της ηγεμονίας τους και των πλεονεκτημάτων της. Όλοι οι ευρωπαϊκοί ιμπεριαλισμοί (και στην ασία ο ιαπωνικός) έχουν ζήσει τέτοιες μεγάλες περιόδους, και έμαθαν να δρουν σαν ηττημένα κράτη / κεφάλαια στη σκιά των παλιών μεγαλείων. Ο αμερικανικός προτεσταντισμός δεν το έμαθε ποτέ· δεν ξέρει καν πως είναι κάτι τέτοιο, τι συμβιβασμούς και παραδοχές πρέπει να γίνουν και πως… Δεν έχει από πουθενά, από κανένα πανεπιστήμιο και κανένα think tank κάποιο κρατικό στελεχικό προσωπικό που να έχει θεσμική μνήμη τέτοιας κατάστασης. Απλά τέτοια μνήμη δεν υπάρχει. Όλοι τώρα νοιώθουν νευρικά και άβολα – αλλά όχι όλοι με τον ίδιο τρόπο, όχι όλοι κατασκευάζοντας τους ίδιους «αποδιοπομπαίους τράγους»…

Κι αυτό είναι ένα απ’ τα χαρακτηριστικά της τρέχουσας παρακμής: οι επίσημοι διαχειριστές της αδυνατούν να αναπτύξουν οποιοδήποτε εναλλακτικό σχέδιο συντεταγμένης αναδίπλωσης. Μιλούν πάντα για την αμερικανική υπεροχή. Το ψόφιο κουνάβι με το «make america great again» (που φτάνει στην παράνοια ότι αυτή η μεγαλοσύνη επιτεύχθηκε κιόλας!) και η συμμαχία νεοσυντηρητικών – δεξιών δημοκρατικών με το υπονοούμενο ότι ο στρατός «μπορεί ακόμα».

«Κανονικά» ένα συλλογικό σώμα που βρίσκεται μπροστά σε κάτι πρωτοφανές με βάση τις (ιστορικές) εμπειρίες του είναι αναμενόμενο ότι θα αντιδράσει ανορθολογικά. Αλλά στον καπιταλισμό «ορθολογισμός» και «παράνοια» της εξουσίας είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος! Κατά συνέπεια η αμερικανική παρακμή κινείται σ’ εκείνη την ομιχλώδη περιοχή του «διάφορα είναι πιθανά».

Τίποτα δεν θα είναι «ειρηνικό»…