Πέμπτη 1 Οκτώβρη. Για την περιβόητη “υγιεινομική κρίση” υπήρξε έγκαιρα, πριν συμβεί, θεωρητική ανάλυση έως πρόβλεψη – αλλοίμονο στα αδαή Εγώ που ξύπνησαν μέσα στον εφιάλτη και τον αγάπησαν! Αλλά δεν υπάρχει κάποιο manual της «αυτοκρατορικής παρακμής» για τις καπιταλιστικές συνθήκες του 21ου αιώνα, το οποίο να μπορεί να συμβουλευτεί όποιος θέλει να την μετριάσει… Κατά καιρούς διάφοροι, φιλότιμα αλλά ανιστόρητα, προσπάθησαν να παραλληλίσουν την παρακμή της αμερικανικής «μόνης υπερδύναμης» με την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (;;;!!!) – ή να την συγκρίνουν με την παρακμή της αγγλικής αυτοκρατορίας, ένα αιώνα πριν.
Ατυχείς απόπειρες, για πάμπολλους λόγους, αλλά και – επιμένουμε – για έναν ακόμα, ασυνήθιστο στην καπιταλιστική εποχή. Το αμερικανικό κράτος / κεφάλαιο «αναπτύχθηκε» γραμμικά / ανοδικά τον τελευταίο 1,5 αιώνα (απ’ το τέλος του εμφυλίου και μετά) με συγκεκριμένες «σταθερές» που έγιναν αναπόσπαστο τμήμα της ιδεολογίας των λευκών προτεσταντών υπηκόων του. Πρώτον, η «ανάπτυξη» γινόταν πάντα μ’ ένα όπλο στο χέρι: είναι η αμερικανική μυθολογία των συνόρων και των ορίων που διαρκώς μετακινούνται καθώς οι ένοπλοι (έποικοι ή στρατός) προχωρούν, η μυθολογία του “let’s go west”. Δεύτερον, η βεβαιότητα ότι η αμερικανική επικράτεια είναι ένα ασφαλές «νησί» το οποίο δεν μπορούν να φτάσουν οι όποιοι εχθροί. Σ’ όλες τις επεκτάσεις με το όπλο στο χέρι αφενός ο αμερικανικός στρατός εξαπλωνόταν όλο και περισσότερο στον πλανήτη, διαμορφώνοντας πραγματικά ή εικονικά σύνορα του imperium «κάπου μακριά», αφετέρου παρότι η τεχνολογία των διηπειρωτικών πυραύλων κατέστρεψε ουσιαστικά την ασφάλεια του «νησιού» που προστατεύεται από δύο ωκεανούς, έμεινε πάντα ένα απευκταίο, ένα μακρινό ενδεχόμενο.
Παρότι ο αμερικανικός στρατός έχασε νωρίς τον θρύλο του «αήττητου» (αρχίζοντας απ’ το βιετνάμ…) ποτέ το αμερικανικό κράτος και η κοινωνία του δεν βίωσε και δεν αναμετρήθηκε με την πραγματικότητα μιας ήττας τέτοιας που να συνεπάγεται σοβαρή, ζόρικη και μεγάλης διάρκειας συρρίκνωση της ηγεμονίας τους και των πλεονεκτημάτων της. Όλοι οι ευρωπαϊκοί ιμπεριαλισμοί (και στην ασία ο ιαπωνικός) έχουν ζήσει τέτοιες μεγάλες περιόδους, και έμαθαν να δρουν σαν ηττημένα κράτη / κεφάλαια στη σκιά των παλιών μεγαλείων. Ο αμερικανικός προτεσταντισμός δεν το έμαθε ποτέ· δεν ξέρει καν πως είναι κάτι τέτοιο, τι συμβιβασμούς και παραδοχές πρέπει να γίνουν και πως… Δεν έχει από πουθενά, από κανένα πανεπιστήμιο και κανένα think tank κάποιο κρατικό στελεχικό προσωπικό που να έχει θεσμική μνήμη τέτοιας κατάστασης. Απλά τέτοια μνήμη δεν υπάρχει. Όλοι τώρα νοιώθουν νευρικά και άβολα – αλλά όχι όλοι με τον ίδιο τρόπο, όχι όλοι κατασκευάζοντας τους ίδιους «αποδιοπομπαίους τράγους»…
Κι αυτό είναι ένα απ’ τα χαρακτηριστικά της τρέχουσας παρακμής: οι επίσημοι διαχειριστές της αδυνατούν να αναπτύξουν οποιοδήποτε εναλλακτικό σχέδιο συντεταγμένης αναδίπλωσης. Μιλούν πάντα για την αμερικανική υπεροχή. Το ψόφιο κουνάβι με το «make america great again» (που φτάνει στην παράνοια ότι αυτή η μεγαλοσύνη επιτεύχθηκε κιόλας!) και η συμμαχία νεοσυντηρητικών – δεξιών δημοκρατικών με το υπονοούμενο ότι ο στρατός «μπορεί ακόμα».
«Κανονικά» ένα συλλογικό σώμα που βρίσκεται μπροστά σε κάτι πρωτοφανές με βάση τις (ιστορικές) εμπειρίες του είναι αναμενόμενο ότι θα αντιδράσει ανορθολογικά. Αλλά στον καπιταλισμό «ορθολογισμός» και «παράνοια» της εξουσίας είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος! Κατά συνέπεια η αμερικανική παρακμή κινείται σ’ εκείνη την ομιχλώδη περιοχή του «διάφορα είναι πιθανά».
Τίποτα δεν θα είναι «ειρηνικό»…