Tag: τεχνολογία

Ηλεκτρικά 2

Παρασκευή 28 Ιούλη. O Jack Lipton, ειδικός σε θέματα πρώτων υλών, απαντώντας στην πρόσφατη απόφαση του αγγλικού κράτους, σχολίασε τα πιο κάτω, ιδιαίτερα χρήσιμα:

Το ηνωμένο βασίλειο έχει λιγότερο από 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, κι ας υποθέσουμε ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα ι.χ. ορυκτών καυσίμων για κάθε δύο πολίτες (η αναλογία στις ηπα είναι 1:1). Οπότε υπάρχουν αυτή την στιγμή 30 εκατομμύρια ι.χ. ορυκτών καυσίμων στο η.β.

Η μπαταρία 60 – 80 kwh που χρησιμοποιεί αυτή τη στιγμή η Tesla, με αυτονομία κίνησης 200+ χιλιόμετρα, απαιτεί 19 κιλά κοβαλτίου. Αν χρειαζόμαστε, λοιπόν, 30 εκατομμύρια ηλεκτρικά ι.χ. της τελευταίας τεχνολογίας αυτή τη στιγμή, απαιτούνται 570.000 τόνοι κοβαλτίου, που θα πρέπει να ενσωματωθούν στις μπαταρίες και να μείνουν εκεί από 5 έως 8 χρόνια (αυτή είναι η αναμενόμενη διάρκεια ζωής της μπαταρίας Li/Co που χρησιμοποιεί η Tesla).

Αυτό είναι 5 φορές πάνω η ετήσια παραγωγή (νέων ποσοτήτων) κοβαλτίου παγκόσμια… Συνεπώς, οι άγγλοι, λιγότερο από 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα πρέπει να «τραβάνε» έως το 2040 περίπου το 20% της παγκόσμιας ετήσιας παραγωγής κοβαλτίου, με τους σημερινούς ρυθμούς εξόρυξης / παραγωγής, για να έχουν αντικαταστήσει, ως τότε, τα ορυκτών καυσίμων ι.χ. τους.

Η κίνα, απ’ την μεριά της σχεδιάζει να βρίσκονται σε κίνηση στους δρόμους της 5 εκατομμύρια ηλεκτρικά ι.χ. ως το 2020! Αυτό απαιτεί 95.000 τόνους κοβαλτίου για τις κινέζικες μπαταρίες μέσα σε 3 χρόνια. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει δέσμευση περίπου του 30% της νέας παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου από τώρα ως το 2020. Εν τω μεταξύ έχει αποφασίσει ότι ως το 2030 το 30% των οχημάτων θα είναι ηλεκτρικά. Με τα σημερινά επίπεδα παραγωγής αυτό σημαίνει ότι 7,5 εκατομύρια οχήματα θα χρησιμοποιούν 142.500 τόνους κοβαλτίου, κάθε χρόνο, από τότε και μετά.

Αυτή είναι η πρόβλεψη με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα. Αλλά ακόμα κι αν τα μισά ι.χ. ή και λιγότερα, είναι της τεχνολογίας που έχει αναγγελθεί, τα όρια στη δυνατότητα παραγωγής κοβαλτίου, που κατά 95% είναι παράγωγο προϊόν της επεξεργασίας χαλκού και νικελίου, υποδεικνύουν ότι ο αριθμός των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που θα μπαίνουν κάθε χρόνο σε κυκλοφορία θα περιορίζεται απ’ την πρωτογενή παραγωγή κάθε χρονιάς, συν την ανακύκλωση.

Αυτό σημαίνει ότι η μετατροπή όλων των σημερινών ι.χ. του κόσμου σε ηλεκτρικά, γύρω στο 1 δισεκατομμύριο κομμάτια, είναι κάτι που χρειάζεται τουλάχιστον 50 χρόνια για να γίνει, μπορεί και περισσότερα, κι αυτό μόνο αν όλες οι πιθανές πηγές κοβαλτίου αξιοποιηθούν.

Οι πολιτικοί δεν έχουν τις διανοητικές δυνατότητες να συλλάβουν ένα τέτοιο πρόβλημα. Μέχρι πρόσφατα νόμιζα ότι μόνο οι αμερικάνοι πολιτικοί είναι κοντόφθαλμοι. Τώρα καταλαβαίνω ότι το πρόβλημα είναι ευρύτερο.

Τα στεγνά μεγέθη που παρουσιάζει ο Lipton μπορεί να είναι ακριβη ή όχι. Εκείνο που είναι ακριβές ότι και στο καινούργιο (μεταβατικό υποστηρίζουμε) παράδειγμα της αυτοκίνησης, τα ηλεκτρικά ι.χ., (νέο παράδειγμα που κινεί πολλούς επιμέρους αλλά κεντρικούς κλάδους) ο καπιταλισμός θα εξακολουθήσει να είναι τέτοιος.

Κοινότοπο. Και οδυνηρό.

Εξαδάκτυλος

Δευτέρα 10 Ιούλη. Τέρμα οι ανοησίες των βασιλοφρόνων για τον “εξαδάκτυλο βασιλιά”! (Μπορεί να τις έχουν ξεχάσει κι αυτοί…) Η Dani Clode, φοιτήτρια του Royal College of Art στο Λονδίνο, έφτιαξε έναν επιπλέον (μηχανικό) αντίχειρα, που προσαρμόζεται σε κανονικά χέρια στην απέναντι θέση απ’ τον κανονικό.

Άλλο ένα χαζό γκάτζετ; Ίσως όχι. Η Clode έκανε μια έρευνα προσφέροντας την κατασκευή της σε εθελοντές. Σύμφωνα με την αναφορά της, όλοι ενθουσιάστηκαν, έμαθαν γρήγορα να χρησιμοποιούν τον τεχνητό αντίχειρα, και αντέδρασαν σα να τους έλειπε πάντα αυτό το επιπλέον δάκτυλο…

Άλλη μια χαζή αντίδραση σε ένα (μικρό) τεχνολογικό θαύμα; Ίσως όχι. Ενώ κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ πόσο καλύτερα θα ήταν να έχει έξι δάκτυλα σε κάθε χέρι (γιατί όχι και εφτά;), η σύγχρονη ευκολία υιοθέτησης της σωματικής μηχανικής επαύξησης προέρχεται κατευθείαν από μια ιδέα «μηχανοποίησης του σώματος» που είναι ήδη καλά εδραιωμένη στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες. Αν, λοιπόν, θέλει κάποιος να σχολιάσει για χαζομάρες, θα πρέπει να πετάξει στην τουαλέτα το κινητό του…

Δεν θα τα μαρτυρήσουμε όλα εδώ! Για περισσότερα απ’ αυτού στο ερχόμενο φεστιβάλ του game over, τον Οκτώβρη.

(Λεπτομέρεια, όχι ασήμαντη για τους μελλοντικούς εξαδάκτυλους: ο μηχανικός αντίχειρας κατασκευάζεται με τρισδιάστατη εκτύπωση· πράγμα που κάνει εφικτό το να είναι στο σωστό μέγεθος για κάθε χέρι. Όχι μόνο just in time, αλλά και just in size…)

Τρεις (καπιταλιστικές) διαστάσεις

Σάββατο 22 Απρίλη. Οι πολύ παλιοί αναγνώστες του Sarajevo, ίσως και ακόμα πιο πριν, θα θυμούνται τις σταθερές αναφορές μας σ’ αυτό που θεωρούνταν «κόλλημά» μας: τα ιπτάμενα ι.χ. Φυσικά δεν ήταν «κόλλημα». Ήταν συμπέρασμα ανάλυσης για τις τάσεις της καπιταλιστικής αξιοποίησης. Κατά τα άλλα, όταν θίγαμε (και) αυτό το ζήτημα δεν είχαμε ιδέα καν και καν για το αν γίνονται τέτοιου είδους έρευνες και σε ποιο σημείο βρίσκονταν.

Πως ήταν δυνατόν η εργατική αντι-καπιταλιστική ανάλυσή μας να προβλέπει, και μάλιστα σχετικά σύντομα, την κατασκευή και την μαζικη χρήση ιπτάμενων ι.χ.; Ήταν και παραήταν, αν λάμβανε κανείς στα σοβαρά υπόψη του αυτά τα δύο: πρώτον, τον θεμελιώδη ρόλο που έπαιξε η κατασκευή και η μαζική χρήση του χερσαίου ι.χ. σε πάμπολλες πλευρές της καπιταλιστικής εξέλιξης στον 20ο αιώνα. Και δεύτερον, τα «φυσικά όρια» καπιταλιστικής αξιοποίησης που ήδη απ’ τα τέλη του 20ου αιώνα έβαζαν οι «δύο διαστάσεις» των ιδιωτικών μετακινήσεων.

Τώρα πια είναι εύκολο στον καθένα να βρει παραδείγματα και μοντέλα ιπτάμενων ι.χ. Το ζήτημα δεν βρίσκεται στα πρώτα στάδια της έρευνας· είναι αρκετά ώριμο, καθώς αυτά τα ιπτάμενα ι.χ. (που δεν μοιάζουν καθόλου με τα γνωστά ελικόπτερα) ενσωματώνουν τις τελευταίες εξελίξεις των τεχνολογιών αυτόματης / ρομποτικής οδήγησης, κλπ. Εννοείται ότι πρέπει να γίνουν μερικά σημαντικά βήματα ακόμα. Όπως, για παράδειγμα, η δημιουργία συστημάτων ελέγχου πτήσεων για τέτοια οχήματα (που στην προοπτική τους θα είναι πολλά εκατομύρια…).

Όμως…. Όμως υπάρχει κάτι δυσοίωνο σ’ αυτήν την εξέλιξη (το οποίο επίσης περιλάμβαναν οι προβλέψεις μας). Τα ιπτάμενα ι.χ., όταν μπουν στην τροχιά μαζικής χρήσης, θα αναμορφώσουν εντελώς τα urban τοπία· τις αστικές συγκεντρώσεις, τις πόλεις, και τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Αν προσθέσει κανείς και άλλες σοβαρές εξελίξεις, όπως το internet of things και τα «αυτόματα σπίτια» μπορεί να έχει σε αδρές γραμμές τα βασικά χαρακτηριστικά της αλλαγής παραδείγματος όχι μόνο στις ιδιωτικές μετακινήσεις αλλά και στο κατοικείν.

Τι σημαίνει αυτό (σε βάθος λίγων, ίσως και πολύ λίγων δεκαετιών); Ότι το υπάρχον urban κεφάλαιο, με την μορφή των πόλεων, των δρόμων, των κτηρίων, κλπ όπως τα ξέρουμε, πρόκειται να απαξιωθεί προοπτικά. Εκτός απ’ τις εξαιρέσεις που θα γίνουν «τουριστικές ατραξιόν», το κεφάλαιο των αστικών (urban) υποδομών του 20ου αιώνα (στον «πρώτο κόσμο» τουλάχιστον) προορίζεται να «απελευθερωθεί» (δηλαδή να «απελευθερώσει» την κερδοφορία του) για λογαριασμό «νέων πόλεων», νέων μορφών κατοίκησης, κλπ κλπ.

Το πως θα μπορούσε να ξετυλιχτεί αυτή η μαζική απαξίωση κεφαλαίου το αφήνουμε σ’ εσάς να το υποθέσετε…

(φωτογραφία: το εικονιζόμενο κάθετης απογείωσης / προσγείωσης ιπτάμενο ι.χ. της γερμανικής start up Lilium είναι ένα μόνο απ’ τα παραδείγματα της ερευνητικής δουλειάς που γίνεται παγκόσμια, και των αποτελεσμάτων που μπορούν να επιδεικνύονται πανηγυρικά.

Στην πράξη, όλα τα συστήματα αυτόματης ηλεκτρικής οδήγησης που χρησιμοποιούνται ή θα χρησιμοποιηθούν στο κοντινό μέλλον για τα χερσαία ι.χ. είναι απλά η «εισαγωγή» στα αντίστοιχα των ιπτάμενων. Και το τελευταίο σημαντικό: ο δυτικός καπιταλισμός δεν έχει πια το μονοπώλιο αυτών των εξελίξεων. Ο κινεζικός βρίσκεται επίσης στην πρωτοπορεία…)

Erica

Τετάρτη 12 Απρίλη. Η Erica, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ομάδας που την έφτιαξε, είναι το πιο όμορφο, και το πιο «ανθρώπινο» αυτόνομο ανδροειδές αυτή τη στιγμή.

Είναι ρομπότ. Όχι άνθρωπος ούτε μηχανή (λέει ένας απ’ την ομάδα). Κάτι άλλο…

Δείτε το 15λεπτο video (λίγα αγγλικούλια χρειάζονται…):

Meet Erica, the world’s most human-like autonomous android

Και ίσως δεν είναι αργά να αρχίσετε να διαβάζετε το cyborg…

Κι άλλοι πύραυλοι έρχονται – γρήγορα…

Πέμπτη 30 Μάρτη. Σύμφωνα με ρώσους (αλλά και άγγλους) ειδικούς το ρωσικό στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα βρίσκεται κοντά στο να αποκτήσει ένα αξιοσημείωτο “χρονικό παράθυρο” υπεροχής στην πυραυλική τεχνολογία. Κάποια στιγμή την ερχόμενη άνοιξη θα δοκιμάσει έναν υπερηχητικό πύραυλο (Zircon) που κινούμενος με ταχύτητα 7.400 χιλιομέτρων την ώρα (έξι φορές την ταχύτητα του ήχου, που είναι 1.235 χιλ. την ώρα) θα αχρηστέψει όλα τα αμυντικά αντιπυραυλικά συστήματα που είναι διαθέσιμα διεθνώς. Μια απόσταση 250 χιλιομέτρων ο Zircon θα την καλύπτει σε 2 λεπτά· χρόνος στα όρια του dt, που κάνει αδύνατη την πετυχημένη αντίδραση της ως τώρα αντιπυραυλικής τεχνολογίας.

Αν η δοκιμή αποδειχθεί πετυχημένη, οδηγεί στο περιθώριο μεταξύ άλλων όλα τα αεροπλανοφόρα (με τα υπάρχοντα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας). Κακό αυτό για τις “θαλάσσιες δυνάμεις”… Και έχει το «μαύρο» ενδιαφέρον του το γεγονός ότι αχρηστεύονται όχι μόνο τα υπάρχοντα τέτοια, αλλά και εκείνα που είναι υπό κατασκευήν. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον independent, τα δύο καινούργια αγγλικά αεροπλανοφόρα που βρίσκονται υπό ναυπήγηση με κόστος 8 δις ευρώ (και θα είναι έτοιμα το 2020) μπορούν να αντιμετωπίσουν πυραύλους που κινούνται το μέγιστο με την μισή ταχύτητα του Zircon. (Ε, ας βάζουν όπισθεν άμα βρίσκουν τα δύσκολα. Με την άλλη μισή ταχύτητα του Zicron…)

Με τα ως τώρα γνωστά δεδομένα, τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα βρίσκονται αρκετά πιο μπροστά απ’ τους δυτικούς στην έρευνα και στις εφαρμογές υπερηχητικών πυραύλων. Εκτός αν υπάρχουν μυστικά προγράμματα, εδώ κι εκεί, για τα οποία δεν μπορεί να γίνει κουβέντα.

Χαρήκατε; Δεν θα έπρεπε. Η πιθανότητα “χρονικού παραθύρου” σαφούς πολεμικής τεχνολογικής υπεροχής δεν είναι παράγοντας αποτροπής της όξυνσης του 4ου παγκόσμιου…. Μάλλον το αντίθετο.

Πως θα ονομάζουν τα robot–pet τα χρώματα;

Τετάρτη 29 Μάρτη. Ίσως η ερώτηση να φαίνεται ανόητη ή προβοκατόρικη· δεν είναι τίποτα απ’ τα δύο. Από βιολογική άποψη όλα τα μέλη του είδους μας, ανεξάρτητα από φυλές και φύλα, βλέπουν υπό κανονικές συνθήκες το ίδιο χρωματικό φάσμα. Επιπλέον θα μπορούσαν να διακρίνουν αρκετές εκατοντάδες (διαφορετικά) χρώματα μέσα σ’ αυτό το φάσμα. Ωστόσο ονόματα έχουν πολύ λιγότερα. Ουσιαστικά το ποια χρώματα θεωρείται ότι πρέπει να έχουν ονόματα και τα ονόματά τους τα ίδια, είναι μια εντελώς κοινωνική διαδικασία. Μια διαδικασία που τείνει να εξελίσσεται στο χρόνο, ανάλογα με τα χρώματα που έχουν συχνή παρουσία στην καθημερινή ζωή εδώ ή εκεί.

Παράδειγμα το χρώμα που στα ελληνικά λέγεται γαλάζιο. Το “γαλάζιο” είναι διακριτό όνομα / χρώμα απ’ το “μπλε”, ενώ το “σκούρο μπλε” είναι ένα όνομα / απόχρωση άλλου χρώματος.

Η αγγλική γλώσσα έχει για το ίδιο χρώμα το όνομα “light blue”: απόχρωση του blue. Στα ελληνικά υπάρχει το γαλάζιο (που δεν έχει ετυμολογική σχέση με το «γάλα» αλλά προέρχεται απ’ την λέξη «κάλαϊς», το όνομα ενός πετρώματος / πολύτιμου λίθου). Στα ιαπωνικά υπάρχει το “mizu”, που παραπέμπει στο νερό. Αυτό που στα ελληνικά έχει το όνομα απόχρωσης «σκούρο μπλε», στα ιαπωνικά είναι διακριτό όνομα, “kon”. Έχει ενδιαφέρον ότι στα ιαπωνικά υπάρχουν 93 ονόματα για (διαφορετικά) χρώματα, και δεν χρησιμοποιούνται προσδιορισμοί απόχρωσης όπως «ανοικτό», «σκούρο», «βαθύ» κλπ. Έχει ενδιαφέρον επίσης ότι η ονοματολογία των χρωμάτων έχει τραβήξει την προσοχή της γλωσσολογίας, επειδή απ’ τις διαφορές των ονομάτων από μέρος σε μέρος (ή τις διαφορές των χρωμάτων που αξιώνονται ένα όνομα) μπορεί να προκύπτουν ουσιαστικές πολιτιστικές / ιστορικές διαφοροποιήσεις.

Να, λοιπόν, η cyber βάση του αρχικού ερωτήματος. Μια ανθρωπόμορφη μηχανή είναι εύκολο να «αναγνωρίζει» εκατομύρια χρώματα, στη βάση μιας χρωματικής ανάλυσης τύπου RGB ή CMYK. Προφανώς δεν έχει νόημα να τους δίνει και ονόματα· ποια ονόματα; Η «χρωματική συνεννόησή της» με το ανθρώπινο περιβάλλον της, όμως, είναι ζήτημα πολιτιστικών δεδομένων (που, φυσικά, μπορούν να αλγοριθμοποιηθούν)… Εκτός αν ούτε κι αυτά είναι σταθερά. Εκτός, δηλαδή, κι αν ανάλογα με τις εμπειρίες μας «ξεχνάμε» την χ ή ψ χρωματική διάκριση, επειδή δίνουμε έμφαση στην ω· ή σε καμία. Τότε το ρομπότ θα στέκεται αμήχανο…

Αλλά ούτε κι αυτό είναι άλυτο. Αντί να λέει ονόματα χρωμάτων η μηχανή / οικιακή βοηθός, θα τα “δείχνει” στην οθόνη της… Χωρίς ονόματα…