Tag: τεχνολογία

Επιστήμη – και καπιταλισμός

Σάββατο 13 Ιούλη. Θα αναγνωριστεί, άραγε, απ’ την “επιστημονική κοινότητα” ότι η συγκεκριμένη έρευνα έχει βάση; Η εκτίμησή μας είναι ότι “όχι, τουλάχιστον προς το παρόν” – ίσως χρειαστούν πολύ περισσότερες… Και, κυρίως, να περάσει κάμποσος καιρός ώστε να προχωρήσει η αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου του καπιταλιστικού κόσμου.

Γιατί, κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής, αυτό ήταν και παραμένει το πρωτεύον. Το “φαινόμενο του θερμοκηπίου” με υπεύθυνο το διοξείδιο του άνθρακα άρα την καύση υδρογονανθράκων (κυρίως πετρελαίου) άρχισε να γίνεται πολιτικό θέμα και να αποκτά επιστημονική υποστήριξη μόλις το καλοκαίρι του 1988, στις ηπα. Όμως 15 χρόνια μετά την “πετρελαϊκή κρίση” του 1973 οι σκέψεις (όχι υποχρεωτικά δημόσιες) για “απεξάρτηση απ’ το πετρέλαιο” θα μπορούσαν να έχουν πολύ πιο ταπεινές και στέρεες αιτίες απ’ την ατμόσφαιρα… Εάν κάποιοι πρωτοπόροι (μεταξύ των αφεντικών και των ειδικών τους), ενδεχομένως και με “οικολογικές ανησυχίες”, θεωρούσαν ότι προοπτικά η τεχνολογία του κινητήρα εσωτερικής καύσης θα πρέπει να ξεπεραστεί, είτε υπέρ της πυρηνικής ενέργειας είτε υπέρ των λεγόμενων “ανανεώσιμων πηγών” (παραγωγής ηλεκτρισμού)· κι αν μέσα σ’ αυτό το ξεπέρασμα περιλαμβανόταν και η γεωπολιτική “απεξάρτηση” από μια σειρά πετρελαιοπαραγωγών κρατών του πλανήτη, τότε το 1988 και το “φαινόμενο του θερμοκηπίου” έπεσαν στην κατάλληλη στιγμή.

Δεν μπορούμε, δεν ξέρουμε, ούτε πρέπει να εμπλακούμε σε “υπεράσπιση” ή “καταγγελία” της μίας ή της άλλης άποψης για την “υπερθέρμανση του πλανήτη”! Μπορούμε και πρέπει να τονίσουμε ωστόσο ότι όπως η εργασία έτσι και η ενέργεια είναι κομβικής σημασίας ζητήματα για την εξέλιξη του καπιταλισμού. Είναι ζητήματα πολιτικά όχι σε τελευταία αλλά μάλλον σε πρώτη ανάλυση!

Κι έτσι για παράδειγμα, όταν το ψόφιο κουνάβι υπερασπίζεται το πετρέλαιο και καταγγέλει τους υποστηρικτές του “φαινόμενου του θερμοκηπίου”, δεν το κάνει επειδή είναι λάτρης του ενεργειακού μοντέλου της 2ης βιομηχανικής επανάστασης! Αλλά επειδή η αμερικανική βιομηχανία έχει μείνει σχετικά πίσω στις εναλλακτικές ενεργειακές τεχνολογίες· και επειδή για τα επόμενα 10 ή 15 χρόνια το αμερικανικό σύμπλεγμα κεφάλαιου / κράτους (θεωρεί ότι) μπορεί να συντηρήσει την όποια παγκόσμια ηγεμονία του (σε βάρος των ανταγωνιστών του) ελέγχοντας τις ροές υδρογονανθράκων…

Flying machines – αλλά όχι έπεα πτερόεντα…

Πέμπτη 6 Ιούνη. Ένα απ’ τα δόγματα αυτής της μίζερης selfie εποχής είναι ότι «οι καιροί αλλάζουν, οπότε…» Τα αποσιωπητικά υπονοούν ένα αόριστο συμπέρασμα· και (κυρίως) τη νομιμοποίηση της αναδίπλωσης στον Εαυτό, στις διάφορες γνωστές μορφές του: άτομο, οικογένεια, στενές παρέες, ιδεολογικές βεβαιότητες, συμβατικές συμπεριφορές. Ακόμα περισσότερο αφού το «οι καιροί αλλάζουν» (επιμένουμε να το ονομάζουμε καπιταλιστική αναδιάρθρωση!) συμπίπτει (καμμία σύμπτωση!) με την οξυνόμενη κρίση (δηλαδή την ένταση των καπιταλιστικών δομικών αντινομιών).

Για την εργατική κριτική η «αλλαγή των καιρών» δεν είναι ο μύθος που νομιμοποιεί την υποχώρηση και τον αφοπλισμό της, θεωρητικά και πρακτικά. Είναι το αντίθετο. Πρόκληση. Πολύ περισσότερο που η «αλλαγή των καιρών» είναι το μισό μόνο της πραγματικότητας. Το άλλο μισό είναι το αντίθετο: η συντήρηση και η αντίδραση, συσκευασμένες με παλιούς ή νέους τρόπους.

Η selfie κατάσταση είναι ακριβώς αυτό: συντήρηση και αντίδραση σε «νεοφιλελεύθερη» (συχνά επιθετική και σχεδόν πάντα αυθάδη…) συσκευασία. Τα «ιδεολογικά πρόσημα» της selfie κατάστασης είναι πλαστά. Αυτό που έχει σημασία είναι πως είναι τόσο καλά θωρακισμένη ώστε το μόνο ανατρεπτικό / απελευθερωτικό που θα μπορούσε να της συμβεί είναι να σπάσει· κάτι οδυνηρό σε πρώτο χρόνο.

Η ανταγωνιστική εργατική κριτική πρέπει να λάβει υπόψη της και αυτές τις πλευρές της πραγματικότητας. Η καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση είναι (και πάντα ήταν, σε όλες τις προηγούμενες «καπιταλιστικές επαναστάσεις») γεννήτρια συμβιβασμένων υποκειμενικοτήτων. Η ανταγωνιστική εργατική κριτική απαγορεύεται να αγνοήσει οποιαδήποτε πλευρά της πραγματικότητας επειδή άλλες είναι θλιβερές, άλλες «μαγικές», κι άλλες απλά βολικές… Απαγορεύεται να αγνοήσει την «κατασκευή υποκειμενικοτήτων» – οφείλει να αναμετρηθεί μαζί της. Οφείλει να αναμετρηθεί με όλες τις πλευρές της καπιταλιστικής πραγματικότητας καθώς αυτή βρίσκονται σε κίνηση, καθώς εξελίσσονται, οσονδήποτε Εγωϊκές κι αν εμφανίζονται. Άλλες θα πρέπει να γκρεμίσει και άλλες να παρακάμψει, ανάλογα με την εκτίμηση των περιστάσεων. Η εργατική κριτική δεν κάνει δημόσιες σχέσεις. Είναι σε πόλεμο. Δεν μετράει κεφάλια. Φτιάχνει συνειδήσεις. Δεν μαζεύει “επαναστατόσημα”, δεν ψάχνει “σύνταξη”. Λέει πάντα: μόλις τώρα ξεκινάω…

Εν τω μεταξύ ο καπιταλισμός προχωράει με άλματα. Παρακολουθούμε αλλού (συνέλευση game over, cyborg) συστηματικά την κίνησή του. Αλλά εδώ δείτε ενδεικτικά το παρακάτω video (11.30 λεπτά, του 2016, χρειάζονται αγγλικούλια…). Προσέξτε ειδικά, προς το τέλος, αυτό που είναι η «αυτο-οργάνωση των μηχανών»· και τα χειροκροτήματα των ανόητων. Νομίζουν οι ανόητοι ότι πρόκειται για «παιχνίδια». Όπως πριν λίγα μόνο χρόνια πίστευαν ότι το internet είναι «ο χώρος της ελευθερίας»· κάποιοι, μάλιστα, της αντικαπιταλιστικής ελευθερίας!

Όμως αυτό είναι ένα δείγμα «ολόκληρης της πραγματικότητας»: η παρέλαση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και η μαζική Εγωϊκή υποτέλεια (φοβική ή ενθουσιώδης) στα μαγικά της…

Ρομποτικές “μέλισσες”

Πέμπτη 6 Ιούνη. Για να τελειώσουμε την σαιζόν με κάπως πιο ανάλαφρο τρόπο. Μην ανησυχείτε! Ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος θα έχει και “καλές” εφαρμογές!

Να, για παράδειγμα, ιάπωνες τεχνικοί έφτιαξαν ρομποτικές “μέλισσες” (εδώ και δυό χρόνια…) για να κάνουν την επικονίαση στα λουλούδια, αν ο πλανήτης ξεμείνει από τις κανονικές μέλισσες (υπάρχει μια τέτοια “τάση”…)

Σκεφτείτε το απλά: δεν φοβάστε τις μέλισσες; Ε, τα μίνι ρομπότ δεν θα τσιμπάνε! Φυσικά δεν θα φτιάχνουν μέλι, πρόπολη, κερί… αλλά “σιγά τώρα”!

Για λόγους ασφαλείας 1

Τετάρτη 5 Ιούνη. Αν δεν οπλοφορούν καθηγητές, δάσκαλοι και μαθητές στα αμερικανικά σχολεία (αυτή είναι μια πρόταση για την αντιμετώπιση των περιστατικών mass shooting βγαλμένη κατευθείαν απ’ την μυθολογία του far west) υπάρχουν κι άλλοι τρόποι.

Ένα σχολείο στη Ν. Υόρκη είναι το πρώτο που εγκαθιστά ένα σύστημα καμερών / λογισμικού αναγνώρισης προσώπου. Λέγεται «aegis» (το ίδιο όνομα έχει και ένα αντιπυραυλικό σύστημα του αμερικανικού στρατού…) και περιγράφεται σαν «σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης»… Θα έχει λίστα «επικίνδυνων ατόμων» (με τι προέλευση η λίστα;) και θα παρακολουθεί τις κινήσεις αυτών των ατόμων μέσα στο σχολείο. Εννοείται ότι θα καταγράφει τους πάντες και τα πάντα.

Ακόμα και στην ίδια την ρητορική της υπεράσπισης του «πανοπτικού», εκείνοι που το προωθούν γίνονται καταγέλαστοι. Προς το παρόν. Οι σφαγές στα αμερικανικά σχολεία δεν γίνονται από «εξωσχολικούς» ή «ποινικούς», αλλά από μαθητές των σχολείων. Συνεπώς καμμία «aegis» δεν θα σώσει κανέναν.

Ισχύει, όμως, κάτι διαφορετικό. Η μαζική επιτήρηση μέσω της «αναγνώρισης προσώπου» πρέπει να πουληθεί (και ιδεολογικά), συνεπώς πρέπει να διαφημιστεί. Στην αγγλία έχει ήδη εγκατασταθεί σε κεντρικά σημεία των πόλεων, και δεν υπάρχει εμπόδιο να γίνει το ίδιο και στις ηπα. Αλλά στα σχολεία;

Ναι, και εκεί. Οι ανήλικοι / ες πιθανόν να μην έχουν γνώμη, έχουν όμως οι γονείς τους. Ακόμα κι αν κάποιοι απ’ αυτούς έχουν γενικά επιφυλάξεις ελευθεριακού τύπου, δεν θα κάνουν μια έκπτωση σ’ αυτές αν πρόκειται για παιδιά τους;

Αυτό το αποφασιστικό (αν και καθόλου το μοναδικό) στοιχείο εκείνου που ονομάζουμε νεοκρατισμό έχει μπει στις ράγες. Μπορεί να μην προχωρήσει παντού ευθύγραμμα. Μπορεί εδώ ή εκεί να υπάρξουν αναγκαστικές οπισθοχωρήσεις. Αν, όμως, δεν γίνει σε ικανή (κοινωνική) έκταση συνειδητό το περί τίνος πρόκειται, οι τάσεις είναι σαφείς.

Για λόγους ασφαλείας 2

Τετάρτη 5 Ιούνη. Για τις εμπορικές αλυσίδες τύπου wallmart τα κίνητρα είναι πιο συγκεκριμένα· και ποιός θα εκδηλώσει αντιρρήσεις αν δεν έχει κάτι να φοβηθεί; (στην πραγματικότητα πολλοί, ακόμα…) Η εταιρεία ετοιμάζεται να εγκαταστήσει στα μαγαζιά της ένα σύστημα παρακολούθησης / αναγνώρισης προσώπου (ονόματι FaceFirst) για να αντιμετωπίσει εκείνους / εκείνες που ψειρίζουν τα ράφια… Έτσι λέει…

Η amazon και το facebook; Η δεύτερη αναπτύσσει (και ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο) την επόμενη γενιά «αναγνώρισης προσώπου»: την αναγνώριση συναισθημάτων απ’ τις εκφράσεις του προσώπου. Σκοπεύει να πουλήσει το know how σε κατασκευαστές ρομπότ οικιακής χρήσης, για να γίνουν από «έξυπνα» σκέτα «τζιμάνια», αφού θα καταλαβαίνουν την συναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων γύρω τους (αν υπάρχουν ακόμα τέτοιοι με την παλιά έννοια της λέξης). Ή αυτό λέει.

Η amazon απ’ την μεριά της ψάχνει κι αυτή ανιχνευτές αισθημάτων, αλλά μέσω φορετών (wearable) συσκευών. Απ’ την «αναγνώριση τόνου φωνής» σε συνδυασμό, πιθανότατα, με την πίεση του αίματος… Εξελίσσει παράλληλα και το ρομπότ «οικιακής φροντίδας». Ενδεχομένως ένας συνδυασμός τέτοιων συσκευών (wearables και ρομπότ) να κάνουν την καθολικά μηχανοποιημένη καθημερινότητα γεμάτη αισθήματα…

Το γεγονός είναι ότι αυτοί οι αλγόριθμοι «αναγνώρισης προσώπων» και «αναγνώρισης συναισθημάτων» κάνουν ακόμα πολλά λάθη όταν εφαρμόζονται. Αλλά αυτό είναι κίνητρο για να βελτιωθούν. Σε συνδυασμό, φυσικά, με τις όλο και πιο ογκώδεις «βάσεις δεδομένων» που μαζεύονται από παντού.

Αποδίδεται στον Benjamin Franklin η φράση: εκείνοι που παραδίδουν τις βασικές ελευθερίες τους για να επωφεληθούν από λίγη παραπάνω ασφάλεια δεν αξίζουν ούτε ελευθερία ούτε ασφάλεια.

Εντάξει – αλλά δεν είχε υπόψη του τις ώριμες καπιταλιστικά κοινωνίες στην ιστορική φάση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης… Εδώ το δόγμα είναι ότι «αξίζεις ό,τι φαίνεσαι».

Τιτιβίσματα και κουκιά

Τρίτη 4 Ιούνη. Μήπως είστε ψηφοφόρος; Μήπως έχετε γνωστούς που είναι; Κανονικά ένα ρεπορτάζ της ελληνικής έκδοσης της γνωστής huffpost θα έπρεπε να ενδιαφέρει. Αλλά όχι – δεν είναι καιρός τώρα να μπαίνουν ψύλλοι στ’ αυτιά.

Μια δημοσιογραφική ομάδα με τίτλο «μεσογειακό ινστιτούτο ερευνητικής δημοσιογραφίας» (δεν ξέρουμε περισσότερα) έκανε για μήνες έρευνα με θέμα τον επηρεασμό της κοινής γνώμης μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – ειδικά του twitter. Ο επίσημος τίτλος της έρευνας είναι αυτός στη φωτογραφία επάνω. Η έρευνα εστίασε, σαν case studies, την περσινή διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης και τον τελικό της εκπομπής “greece next top model” – για να γίνει σύγκριση των «δράσεων» των ρομποτικών (άρα και ψεύτικων) λογαριασμών στο twitter:

«Αυτό που ουσιαστικά θέλαμε είναι να μελετήσουμε τη χρήση αλγορίθμου για τη διάδοση της πολιτικής προπαγάνδας. Υπήρχαν αντίστοιχες ακαδημαϊκές και λίγες δημοσιογραφικές έρευνες στο εξωτερικό. Επιχειρήσαμε στην Ελλάδα για πρώτη φορά μία έρευνα με ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα για να δούμε πώς γίνεται η παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και η ενίσχυση του μηνύματος»…

Τα συμπεράσματα; Αυτά (περιληπτικά):

– ΣΥΡΙΖΑ και ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ κατέχουν τη μερίδα του λέοντος ως προς την αυτοματοποίηση και μάλιστα με πολύ μεγάλη διαφορά σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πολιτικό κόμμα. Η ΝΔ αρνήθηκε να σχολιάσει την έρευνα του MIIR. Ο ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με αυτοματοποιημένους λογαριασμούς.

– Κατά τη διάρκεια των ομιλιών του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ 2018, αλλά και λίγες ώρες πριν και μετά, αυξήθηκε εντυπωσιακά ο όγκος των ενεργειών που έκαναν οι χρήστες. Αναλογικά αυξημένη είναι και η δραστηριότητα των bots στο ίδιο χρονικό διάστημα με στόχο την προώθηση της πολιτικής προπαγάνδας.

– Τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα προωθούνται καθημερινά από πλήθος bots τα οποία συνδέονται με συγκεκριμένους λογαριασμούς πολιτικών στελεχών, influencers του διαδικτύου, δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης.

– Το «κλειδί» για την επιτυχή διάδοσή των ψευδών ειδήσεων είναι ίδιο σε όλο τον κόσμο και δεν είναι άλλο από την αυτοματοποίηση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν το πεδίο, όπου με την κατάλληλη τεχνική μπορεί με πέντε ανθρώπους να δημιουργηθεί η αίσθηση ότι πέντε εκατομμύρια άνθρωποι συζητούν για ένα θέμα.

Φήμες και ψευτιές

Τρίτη 4 Ιούνη. Θα έλεγε κάποιος ότι αν όλοι οι καθεστωτικοί μηχανισμοί (π.χ. τα κόμματα) χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα στις ψευδοαναμετρήσεις μεταξύ τους, η επίδρασή τους ισοφαρίζεται αμοιβαία· συνεπώς, το «καθαρό πολιτικό αποτέλεσμα» του επηρεασμού τείνει στο μηδέν.

Αυτή η σκέψη θα ήταν ολοκληρωμένη αν οι αναμετρήσεις δεν ήταν «ψευδό» – και αυτό προσπαθούν να επιδείξουν: ότι είναι αληθινές – χρησιμοποιώντας ψέμματα μαζικής διάδοσης. Αν οι αναμετρήσεις είναι εικονικές ή προσχηματικές, αν δηλαδή υπάρχει κρατικός / καπιταλιστικός πυρήνας που βρίσκεται εκτός σύγκρουσης επειδή αυτόν υπηρετεί όλος ο εσμός των «συγκρουόμενων», τότε η πύκνωση και η όξυνση (μέσω κοινωνικών δικτύων) της εικονικότητας της (δήθεν) σύγκρουσης έχει ένα άλλο αποτέλεσμα: το μπετονάρισμα της μέσης κοινωνικής αποβλάκωσης.

Φανταστείτε ένα μέρος που βομβαρδίζεται εναλλάξ από αεροπλάνα υποτιθέμενων αντιπάλων. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα φωτογραφίσει κανείς τους τα ερείπια σαν απόδειξη της υπεροχής του· αλλά τα ερείπια είναι η πραγματικότητα που πέτυχαν από κοινού! Η μαζική, εντατική, σαν βομβαρδισμός διασπορά ψευδών ειδήσεων μπορεί να μην παράγει ένα χτυπητό αποτέλεσμα υπέρ του ενός ή του άλλου βομβαρδιστικού. Παράγει όμως ένα χτυπητό αποτέλεσμα υπέρ όλων των βομβαρδιστικών: τα ερείπια της σκέψης και της συνείδησης.

Είναι χειροπιαστά βέβαιο πως όλοι οι συλλέκτες κουκιών, «μεγάλοι», «μεσαίοι» και «μικροί», ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους ερείπια: όσο πιο ερειπωμένες είναι οι συνειδήσεις τόσο ευκολότερα εξουσιοδοτούν τον ένα ή τον άλλο «εκπρόσωπο», τον πληρώνουν αδρά, και ταυτόχρονα παραιτούνται απ’ το δικαίωμα να τον ελέγχουν άμεσα και διαρκώς, ώστε να αποσύρουν την εξουσιοδότηση που του έδωσαν οποτεδήποτε το κρίνουν.

Αυτό που λέγεται «δημοκρατία» είναι, στο μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας της, «ολιγαρχία». Τα ιστορικά διαστήματα που τα αφεντικά αναγκάζονταν να γκρεμίσουν για λίγο τις ολιγαρχικές οχυρώσεις τους ήταν όταν η εργατική τάξη (ή κοινωνικά υποκείμενα σε συγχρονισμό μαζί της) απέσυραν τις εξουσιοδοτήσεις τους μαζικά και κατηγορηματικά: ξηλώνοντας πεζοδρόμια.

Απ’ αυτήν την άποψη η αυτοματοποίηση της παραπλάνησης και του αποπροσανατολισμού είναι πράγματι μια ποσοτική και πολιτική εξέλιξη, υπέρ των αφεντικών και των πολιτικών τους λακέδων. Ωστόσο το έδαφος που απαλλοτριώνουν οι αναβαθμισμένες τεχνικές εξαπάτησης μέσω bots είναι το ίδιο όπως την εποχή του ραδιοφώνου: η «ευπιστία», η συμφεροντολογία, ο κυνισμός των υπηκόων. Η «αθώωτητα» του «είμαι μικρός και με κοροϊδεύουν»…

Στην επόμενη έκρηξη εργατικής / κοινωνικής χειραφέτησης ένα απ’ τα συνθήματα θα είναι: βάλτε τα bots στον πάτο σας!

Δυστοπία;

Παρασκευή 31 Μάη. Όλα τα μοντέλα αυτοκινήτων της τελευταίας δεκαετίας είναι μικρά internet of things. Οι ιδιοκτήτες και οδηγοί τους δεν το ξέρουν αυτό, παρότι ξέρουν ότι υπάρχει ένας ηλεκτρονικός εγκέφαλος που ελέγχει την λειτουργία της μηχανής και όχι μόνο, καθώς και πλήθος αισθητήρων. Είναι μεγάλη αμέλεια εκ μέρους τους το γεγονός ότι αγνοούν πως δεν οδηγούν «αμάξι» αλλά έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή με ρόδες. Όταν πατάνε το φρένο δεν συμβαίνει η συμπίεση κάποιου υγρού που μεταφέρεται στα τακάκια, όπως νομίζουν· αντίθετα, το «πάτημα του φρένου» μεταφέρεται σαν ηλεκτρικό σήμα στον κεντρικό υπολογιστή, και αυτός είναι που δίνει στη συνέχεια το «σήμα» του φρεναρίσματος. Το ίδιο ισχύει για όλες τις βασικές λειτουργίες της οδήγησης. Για αυτό και στα ήδη υπάρχοντα μοντέλα θα μπορούσε κάποιος τρίτος, απ’ έξω, να «χακάρει» την λειτουργία του κεντρικού υπολογιστή, και να πετύχει να μην δουλεύει το φρενάρισμα (όσο κι αν πατάει ο οδηγός το πετάλ), να μην στρίβει το όχημα (όσο κι αν γυρίζει το τιμόνι), κλπ κλπ.

Αυτά τα εκατομμύρια «αυτοκινούμενα» internet of things είναι κοινοτοπία – ο καπιταλιστικός χρόνος δεν γυρίζει πίσω, ούτε κανείς θα αναζητούσε αυτοκίνητο που παίρνει μπροστά με μανιβέλα. Το μόνο που λείπει στα εκατομμύρια «εγκεφάλων – με – ρόδες» που κυκλοφορούν στους δρόμους όλου του κόσμου, είναι η σύνδεσή τους στο internet. O λόγος που αυτό δεν είχε συμβεί ως τώρα ήταν καθαρά τεχνικός: οι 4G τεχνολογίες επικοινωνιών που επιτρέπουν την λειτουργία των smartphones και των επιτραπέζιων υπολογιστών δεν αντέχουν την μεταφορά τέτοιου όγκου δεδομένων με την πρέπουσα ταχύτητα.

Αυτό είναι ένα απ’ τα «θαύματα» των τεχνολογιών επικοινωνίας πέμπτης γενιάς – 5G. Mε Huawei ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία. Σε ενάμισυ χρόνο από τώρα, ως τα τέλη του 2020, κι αφού θα έχει αρχίσει η εγκατάσταση των δικτύων (των κεραιών) 5G, υπολογίζεται ότι πάνω από 150 εκατομμύρια ι.χ. (και όχι μόνο) θα είναι διασυνδεδεμένα – σαν οχήματα – στο internet (of things). Πολύ γρήγορα τα μόνα μη διασυνδεμένα θα είναι τίποτα «σακαράκες» – που θα απαγορευτεί η κυκλοφορία τους.

Καλώς ήρθατε σε μια απ’ τις πάμπολλες πλευρές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.

Κερδοφορία και έλεγχος

Παρασκευή 31 Μάη. Πιθανότατα η δυνατότητα του οχήματός σας (αυτοκινήτου ή/και μοτοσυκλέτας) να “ενημερώνεται” διαδικτυακά για την κατάσταση της κίνησης και των δρόμων, να “συνδιαλέγεται” με προπορευόμενα οχήματα και με εκείνα που ακολουθούν, να φρενάρει “μόνο” του αν χρειαστεί, και άλλα που δεν μπορούμε να φανταστούμε, να σας ενθουσιάζει – ή να σας φοβίζει. (Το λογικό πάντως θα ήταν να σκεφτείτε ότι αν οδηγείτε ήδη έναν υπολογιστή, δεν βλάπτει να αναβαθμιστούν οι επικοινωνιακές δυνατότητές του).

Εκείνοι που σίγουρα θα χαρούν θα είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες. Χάρη στο internet of things, χάρη δηλαδή στην διαρκή δικτύωση του οχήματός σας, θα είναι σε θέση να έχουν πλήρη «εικόνα» της οδηγικής σας συμπεριφοράς. Κατά συνέπεια θα μπορούν να εξειδικεύουν τα ασφαλιστικά συμβόλαια, όχι μόνο με βάση το αν έχετε προκαλέσει στο παρελθόν ατυχήματα, αλλά με βάση την (διαρκώς ελεγχόμενη) οδηγική συμπεριφορά σας, και την πιθανότητα να προκαλέσετε ατύχημα στο μέλλον… Επιπλέον θα μπορούν να σας συνετίζουν σε πραγματικό χρόνο, ενημερώνοντάς σας ότι «μετά απ’ το σανίδωμα του γκαζιού που έκανες πριν 5 λεπτά τα ασφάλιστρα αυξήθηκαν κατά τόσο…» Εννοείται πως αυτά θα γίνονται για το καλό της κερδοφορίας τους…

Στο ίδιο διάστημα, ως τα τέλη του 2020, οι ειδικοί (των σχετικών επιχειρήσεων) εκτιμούν ότι θα είναι διασυνδεμένες στο internet of things 100 εκατομμύρια λάμπες φωτισμού, και πάνω από 200 εκατομμύρια «φορετές» (wearable) συσκευές. Πιθανόν να είναι χαριτωμένο το να ανάβεις (ή να σβήνεις) τα φώτα του σπιτιού σου ενώ βρίσκεσαι εκτός· να ανάβεις ή να κλείνεις τον θερμοσίφωνα, να ανοίγεις ή να κλείνεις τα ηλεκτρικά ρολά, και πολλά άλλα. Λιγότερο χαριτωμένο είναι ότι αυτά θα έχουν ένα κάποιο κόστος, καθώς θα είναι υπηρεσίες προσφερόμενες από εταιρείες. Και καθόλου χαριτωμένο δεν θα είναι το ότι όλα αυτά θα είναι «data» («big data») που θα ανήκουν σ’ αυτές τις εταιρείες – και όχι μόνο.

Όσο για τα wearables; Αρνούμαστε να φανταστούμε το τίμημα (και όχι μόνο το οικονομικό) που θα έχει πλέον ο ναρκισσιμός της αυτο-επιτήρησης… Οι οικονομέτρες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι αισιόδοξοι πάντως: εκτιμούν ότι στα τέλη του 2020, σε ενάμισυ χρόνο από τώρα, η καθολική δικτύωση θα είναι μια μπίζνα τουλάχιστον 14 τρισεκατομυρίων δολαρίων (παγκόσμια).

Εν τω μεταξύ δεν έχουμε ακόμα στοιχεία για το πόσο θα εκτοξευτεί η κερδοφορία της βιομηχανίας της υγείας μέσα απ’ την διαρκή και πληθωρική ατομική και οικιακή δικτύωση…

Κι αυτή είναι μόνον η αρχή…

Θαυμαστός καινούργιος κόσμος

Παρασκευή 31 Μάη. Είναι, ίσως, πιθανό να υποψιαστείτε το γιατί ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος περιλαμβάνει υποχρεωτικά έναν πόλεμο (που λέγεται “εμπορικός”) για την “μοιρασιά” αυτής ακριβώς της τεράστιας νέας παγκόσμιας αγοράς: συσκευών, αισθητήρων, δικτύων και υπηρεσιών.

Είναι επίσης πιθανό να θεωρήσετε ότι οι καπιταλιστικές κοινωνίες τείνουν πια προς ένα Οργουελιανό μοντέλο καθολικού και λεπτομερούς (κρατικού) ελέγχου. Αυτό είναι πράγματι μια πλευρά της σε εξέλιξη πραγματικότητας· όχι, όμως, η μοναδική. Θεωρούμε εξίσου σημαντική (αν όχι σημαντικότερη) την διαμόρφωση ενός καινούργιου είδους ανθρώπου (συμπεριλαμβανόμενης, οπωσδήποτε, της “κοινωνικότητάς” του) που απολαμβάνει να ζει όλο και περισσότερο εξαρτημένος απ’ τις ψηφιακές μεσολαβήσεις. Αδιαφορώντας όχι μόνο για το αν μ’ αυτόν τον τρόπο είναι διαρκώς και περισσότερο ελέγξιμος (όχι αναγκαστικά απ’ το κράτος, σίγουρα όμως και απ’ αυτό) αλλά και για το ολοφάνερο ήδη γεγονός ότι ελέγχει όλο και λιγότερα στην καθημερινή του ζωή.

Ήταν ένα σωστό σύνθημα, στα ντουβάρια αυτής της πόλης, πολλά χρόνια πριν, όταν ακόμα το internet ήταν γνωστό μόνο στους «ειδικούς»: ο πολιτισμός σας τελειώνει μόλις κοπεί το ρεύμα. Στην σε εξέλιξη 4η βιομηχανική επανάσταση μια μακρόχρονη διακοπή ρεύματος (που θα σημαίνει και διακοπή «επικοινωνιών») δεν θα σημαίνει μόνο το τέλος του «πολιτισμού». Αλλά και το τέλος οποιασδήποτε αυταπάτης περί «ανθρωπινότητας»…

Εντάξει. Η «σούπερ ανθρωπινότητα» θα είναι η απάντηση… Στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν αδιέξοδα…