Tag: αναδιάρθρωση

Η κρίση πίσω, η κρίση μπροστά 1

Τετάρτη 12 Σεπτέμβρη. Η παγκόσμια διαχείριση της κρίσης δεν ήταν «νεοφιλελεύθερη», έτσι απλά…. Κανένα manual του νεοφιλελευθερισμού δεν προβλέπει (ούτε επιτρέπει…) τον ρόλο που έπαιξαν τα κράτη και οι κεντρικές τράπεζες στη «διάσωση» τόσο των «συστημικών τραπεζών» όσο και των επιχειρήσεων / «εθνικών πρωταθλητών»! Τα bail out δεν ανήκουν στη νεοφιλελεύθερη ατζέντα!! Εννοείται πως ούτε η ως το 2010 «ευρωπαϊκή νομοθεσία» επέτρεπε την διάσωση κρατών από άλλα κράτη εντός ε.ε….

Θα μπορούσε να ειπωθεί (πιο κοντά στην αλήθεια) ότι η διαχείριση της κρίσης ήταν μονεταριστική, «νομισματική»… Όμως τέτοια ακριβώς ήταν και η «εθνικά υπερήφανη συνταγή» για την απελευθέρωση απ’ τα δεσμά: το εθνικό νόμισμα… Πέρα απ’ το αν επρόκειτο για κάτι παραπάνω απ’ το όνειρο των (ντόπιων) αφεντικών έντασης εργασίας, όλη η «αριστεροσύνη» του ελλαδιστάν αλλά και του πλανήτη, συμπεριλαμβανόμενων των πιο διάσημων «νεο-κεϋνσιανών» (τύπου Krugman, Stiglitz και παρόμοιοι απατεώνες) δεν κατάφερε να σκεφτεί κάτι καλύτερο απ’ τις ανταγωνιστικές υποτιμήσεις «εθνικών νομισμάτων»!!! Αυτή η «σοφία» ήταν που ενίσχυσε τις ήδη υπαρκτές, από πριν, μικροαστικές εθνικές φαντασιώσεις…

Από πολλές απόψεις αυτή η διαχείριση της κρίσης δεν απέτυχε. Κόντρα στο ρεύμα απ’ την άνοιξη του 2009 εξηγούσαμε τις δομικές αιτίες και τα χαρακτηριστικά της απ’ την σκοπιά της εργατικής, ανταγωνιστικής κριτικής. Μάταια… Όμως τα αφεντικά και οι κοινωνικοί σύμμαχοι / λακέδες τους δεν θα στρέφονταν, βέβαια, ενάντια στον εαυτό τους και στα συμφέροντά τους!! Συνεπώς το ζητούμενο της «διαχείρισης της κρίσης» δεν ήταν να λύσει ο καπιταλισμός τις δομικές του αντινομίες… αλλά αυτές να μην γίνουν αντιληπτές απ’ την («αντικειμενικά» μεν υπαρκτή αλλά «υποκειμενικά» άστα να πάνε στο διάολο) εργατική τάξη. Κι εκεί, σ’ αυτό το στρατηγικό ζήτημα, η επιτυχία (της διαχείρισης της κρίσης) ήταν μέχρι σήμερα απόλυτη!!! Χάρη και στο εξαιρετικά απαραίτητο και χρήσιμο «χέρι βοηθείας» που έδωσαν κάτι «αριστερές» τύπου συ.ριζ.α., podemos, κλπ…

Ήταν τόσο απόλυτη η επιτυχία στη «διαχείριση της κρίσης» ώστε έχει ξεκινήσει ήδη η επόμενη φάση όξυνσής της …

Η κρίση πίσω, η κρίση μπροστά 2

Τετάρτη 12 Σεπτέμβρη. Τις δομικές αντινομίες του καπιταλισμού δεν μπορεί να τις ξεπεράσει καμία «διαχείριση» καμίας «κρίσης». Και, κατά συνέπεια, αυτές οι αντινομίες θα γεννούν ξανά και ξανά κρίσεις.

Ούτε ο Κέυνς (στο όνομα του οποίου ορκίζονται διάφοροι) έλυσε αυτές τις δομικές αντινομίες. Η συμβολή του ήταν εντελώς διαφορετική (και σημαντική), όχι όμως εκείνη του οριστικού γιατρού. Στις Ρουσβελτιανές ηπα οι κεϋνσιανές οδηγίες δούλεψαν για περίπου 4 χρόνια, απ’ το 1932 ως το 1936. Μετά «άρχισαν τα ίδια»: αύξηση της ανεργίας, πτώση της κερδοφορίας… Ήταν εκείνο που ο Κέυνς απευχόταν (αν και σαν έξυπνος άνθρωπος καταλάβαινε την καπιταλιστική του λειτουργικότητα), ο Β παγκόσμιος πόλεμος, οι στρατιωτικές προετοιμασίες, και οι πρωτοφανείς ως τότε καταστροφές που προκάλεσε (σε ζωντανή εργασία / ανθρώπους και νεκρή εργασία / κεφάλαιο), που «ξεμπούκωσαν» για λίγες δεκαετίες τις καπιταλιστικές δομικές αντινομίες· και πάλι μόνο σ’ ένα μικρό μέρος του πλανήτη…

Η επιτυχία στη διαχείριση της (τώρα πια) «προηγούμενης» (οικονομικής) όξυνσης, αυτής ας πούμε χοντρικά ανάμεσα στο 2007 και στο 2012, είναι πολύ απτή. Έγκειται στην ακόμα εντονότερη λειτουργία των παγκόσμιας εμβέλειας χρηματοπιστωτικών μηχανισμών!!! Τα «μονεταριστικά» γιατρικά (με κορυφαία την «ποσοτική χαλάρωση» των σημαντικότερων κεντρικών τραπεζών) έχουν οδηγήσει στην επόμενη φάση:

Α) Στον «πολεμικό εξοπλισμό» (weaponizing) του νο 1 νομίσματος διεθνούς χρήσης, του δολαρίου·

Β) Στη μεθόδευση των αντι-δολαριακών νομισματικών «συσπειρώσεων», είτε γύρω απ’ το γουάν είτε γύρω απ’ το ευρώ, με τον χρυσό να αχνοφέγγει στο βάθος σαν «εγγυητής» της καπιταλιστικής νομισματικής τάξης·

Γ) Στην εγκατάλειψη απ’ τους «χρηματοπιστωτικούς επενδυτές» διάφορων assets (κρατικών και επιχειρηματικών ομολόγων) της «περιφέρειας» (πιθανόν, αργά ή γρήγορα, και του «κέντρου») καθώς τα γενικά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών θα αρχίσουν να αυξάνονται – η fed οδηγεί την κούρσα.

Τώρα δεν είναι η «φούσκα» των dot.coms στον πάγκο. Ούτε η «φούσκα» των στεγαστικών δανείων. Αυτό μπορεί να αλλάζει την «σκηνοθεσία» αλλά όχι το «σενάριο»: οι καπιταλιστικές δομικές αντινομίες οδηγούν «εκεί που πρέπει»…

Αυτά στα πρώτα βήματα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης….

(Χωρίς αντίπαλο – αυτό είναι που μας πονάει περισσότερο απ’ όλα).

Πέσο

Σάββατο 1 Σεπτέμβρη. Το Μπουένος Άιρες δεν είναι στη μέση Ανατολή· η κυβέρνησή του δεν κάνει παρέα με τη Μόσχα, ούτε θα αγοράσει ρωσικούς S-400· επιπλέον δεν τιμωρείται με “κυρώσεις”… Τι έχει, λοιπόν, το έρμο αργεντίνικο εθνικό νόμισμα και ψοφάει στις διεθνείς του ισοτιμίες; Με την εξαίρεση των ελλήνων εθνικοφρόνων που βλέπουν στα νομισματικά προβλήματα του αιώνιου εχθρού (της τουρκίας) κάτι σαν επέλαση της «παναγιάς της ελευθερώτριας», όλος ο υπόλοιπος κόσμος ξέρει την απάντηση: η (σχετική) υποτίμηση μιας σειράς νομισμάτων (στα οποία περιλαμβάνεται και το βραζιλιάνικο real) και οι συνέπειες που έχουν αυτές οι βίαιες υποτιμήσεις έχουν αφορμή (αν και όχι πλήρη αιτία) την πολιτική της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας.

Η fed, προσπαθώντας να αντιστρέψει την επεκτατική νομισματική πολιτική που εγκαινίασε το 2009 («ποσοτική χαλάρωση», δηλαδή εκτύπωση και διάθεση στις εμπορικές αμερικανικές τράπεζες τεράστιων ποσοτήτων χρήματος – για να «σωθούν»…) αυξάνει τώρα τα βασικά επιτόκια, τραβώντας πίσω τα δολάρια που μοίρασε… Αυτή η επιτοκιακή αύξηση βελτιώνει την «απόδοση» των αμερικανικών κρατικών ομολόγων… Οι διεθνείς έμποροι χρήματος (λοιπόν) μεταφέρουν τα λεφτά τους απ’ τα όποια προβληματικά κρατικά ομόλογα καπιταλιστικών κρατών (ή τα επιχειρηματικά δάνεια) στα αμερικανικά, που θεωρούνται «ασφαλής επένδυση»… Οι αποδόσεις αυτών των περιφερειακών ομολόγων πέφτουν (κατά συνέπεια) και, μαζί τους, οι ισοτιμίες των αντίστοιχων εθνικών νομισμάτων…. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα τρέχοντα (κρατικά ή/και επιχειρηματικά) δάνεια αυτών των περιφερειακών καπιταλισμών γίνονται δυσκολότερο να αποπληρωθούν… Και μια ορισμένη «κρίση χρέους» ξαναεμφανίζεται στον ορίζοντα.

Αυτό είναι που συνδέει την «απείθαρχη» Άγκυρα με το νεοφιλεύθερο Μπουένος Άιρες, την ισλαμική Τεχεράνη με την προεκλογική Μπραζίλια (ενδεχομένως, στο κοντινό μέλλον, και με άλλες πρωτεύουσες) – παρεπιπτόντως και με την Αθήνα, σε ότι αφορά την άνοδο των δικών της επιτοκίων δανεισμού (στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, αφού κατά τα υπόλοιπα το ελληνικό κράτος δεν τολμάει να ξεμυτίσει ακόμα στις «αγορές»). Κάθε ένα απ’ τα θιγόμενα κράτη έχει τα μεγαλύτερα ή μικρότερα «προβλήματά» του· αλλά δεν υπάρχει κράτος και καπιταλισμός χωρίς προβλήματα, με πιο διάσημο το αμέρικα. Στην πράξη αυτό που παίζει ρόλο στο διεθνές εμπόριο χρήματος δεν είναι αυτά καθαυτά τα προβλήματα του ενός ή του άλλου δανειζόμενου (κράτους ή επιχείρησης) αλλά η σχέση (και η διατίμηση) αυτών των προβλημάτων σε σύγκριση με άλλα. Η «σχετική αξία», δηλαδή, των προβλημάτων, όπου στο «σχετική» μπορεί να περιλαμβάνονται όχι μόνο οι πεποιθήσεις και οι προβλέψεις των εμπόρων χρήματος (ή των υπολογιστικών συστημάτων τους) αλλά ακόμα και πολεμικές επιλογές.

Έτσι, λοιπόν, η fed δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι ιδιαίτερα διαφορετικό απ’ αυτό που κάνει – ακόμα κι αν, μ’ αυτόν τον τρόπο, απειλεί διάφορες καταρρεύσεις με άγνωστη εξέλιξη. Ακόμα κι αν, κάποια στιγμή, κτυπηθεί ο ίδιος ο αμερικανικός καπιταλισμός απ’ την αλυσίδα των συνεπειών….

Ford

Σάββατο 1 Σεπτέμβρη. Η ίδια ακριβώς διαδικασία που έχει πυροδοτηθεί απ’ την αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, δηλαδή η υποτίμηση κρατικών και εταιρικών ομολόγων, κτυπάει αυτή την στιγμή ένα απ’ τα διαμάντια στο στέμμα του αμερικανικού καπιταλισμού: την αυτοκινητοβιομηχανία ford.

Η ford έχει εδώ και χρόνια προβλήματα κερδοφορίας (και σχέσης ανάμεσα στην κερδοφορία της και στα δάνεια για την αναδιάρθρωσή της)· προφανώς ανήκει σ’ έναν απ’ τους αμερικανικούς καπιταλιστικούς κλάδους που έχει αναλάβει να «προστατέψει» η συντηρητική κυβέρνηση με επικεφαλής το ψόφιο κουνάβι. Το θέμα είναι όμως ότι το «γιατρικό» τείνει να σκοτώσει τον «ασθενή». Για παράδειγμα οι δασμοί στις εισαγωγές χάλυβα έχουν επιβαρύνει τα κόστη παραγωγής των αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών· και της ford.

Το κυρίως πρόβλημα, ωστόσο, βρίσκεται αλλού. Η ford σκόπευε να μεταφέρει τμήμα της παραγωγής της στο μεξικό (για να εκμεταλλευτεί την αισθητά φτηνότερη εργασία των μεξικάνων εργατών), αλλά η σημαία «america first» της το απαγορεύει. Σχεδίαζε, επίσης, να εγκαταστήσει στην κίνα την γραμμή παραγωγής του νέου επιβατηγού focus active· αλλά οι δασμοί που βάζει το ψοφιοκουναβιστάν στις εισαγωγές αυτοκινήτων απ’ την κίνα αχρηστεύει το όφελος που θα είχε η επιχείρηση αν έφτιαχνε τα αμάξια στην κίνα και τα εισήγαγε στο αμέρικα. Έτσι χτες ανακοίνωσε ότι ματαιώνει το «κινέζικο σχέδιο» αφού, λόγω της αυξημένης (εξαιτίας των δασμών 25%) τιμής, δεν προβλέπει να πουλάει στην πατρίδα περισσότερα από 50.000 κομμάτια τον χρόνο…

Έχοντας ήδη σοβαρά προβλήματα ανταγωνιστικότητας έναντι των ευρωπαϊκών και ασιατικών αυτοκινητοβιομηχανιών, η ford σχεδίαζε το outsourcing ενός καλού τμήματος της παραγωγής της σαν βασικό σκέλος της αναδιάρθρωσής της, υπέρ της οποίας είχε αυξήσει τα τελευταία χρόνια τον δανεισμό της. Η ακύρωση των σχεδίων για το μεξικό και την κίνα, σε συνδυασμό με την «ασφάλεια» των αμερικανικών κρατικών ομολόγων, έχει ρίξει τα δικά της (εταιρικά) ομόλογα μια μόλις βαθμίδα πάνω απ’ την κατηγορία «σκουπίδια»…. Σε συνδυασμό με τους πάντα παρόντες τζογαδόρους του χρηματοπιστωτισμού (που περιμένουν να βγάλουν λεφτά με ουρά στοιχηματίζοντας έγκαιρα σε αναμενόμενες ηχηρές καταρρεύσεις) η θρυλική αυτοκινητοβιομηχανία ford βρίσκεται πια μόνο μισό βήμα πριν την χρεωκοπία… Το χρέος της είναι πάνω από 80 δισεκατομύρια δολάρια, και η προοπτική ανάκαμψης φαίνεται όλο και πιο μακρυνή.

Η Moody’s έχει ήδη μπει στο κόλπο, προειδοποιώντας για επερχόμενη καταιγίδα χρεωκοπιών “ομολόγων σκουπίδα”… Η κωμική λεπτομέρεια αυτής της προαναγγελίας (σε ότι αφορά την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία και όχι μόνο) είναι ότι αφού οι Βρυξέλες πρότειναν στην Ουάσιγκτον να καταργηθούν εντελώς και αμοιβαία οι δασμοί στις εισαγωγές αυτοκινήτων στις δύο μεριές του Ατλαντικού, το ψόφιο κουνάβι απάντησε: Μπαααα… δεν είναι αρκετό αυτό… Γιατί; Επειδή αυτοί (οι ευρωπαίοι δηλαδή) θα συνεχίζουν να αγοράζουν τα δικά τους αυτοκίνητα και όχι τα δικά μας, γιατί έτσι την βλέπουν…

Χωματερές

Σάββατο 1 Σεπτέμβρη. Η αμερικανική «αγορά» των επιχειρηματικών ομολόγων σκουπιδιών υπολογίζεται σε πάνω από 1 τρισεκατομύρια δολάρια: αφού δεν υπήρχαν μετά το 2008/09 subprime στεγαστικά δάνεια σαν ορίζοντας “αρπαχτών” απ’ τους δανειστές χρήματος, το κενό έχει καλυφθεί από subprime bonds, κρατικά ή/και εταιρικά… Αν, τελικά, χρεωκοπήσει ένα μαγαζί σαν την ford (ή κάποιο ανάλογου μεγέθους) όλοι καταλαβαίνουν ότι θα πυροδοτηθεί η «μεγάλη φυγή», αφού σαν «ασφαλές καταφύγιο» θεωρούνται (και) τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. «Μεγάλη φυγή»; Ένας εύσχημος τρόπος για να διασκεδαστεί η αλυσίδα των νέων χρεωκοπιών.

Ένας χρηματιστής, ceo της αμερικανικής πολυεθνικής «επενδυτικής» τράπεζας Moelis, το περιέγραψε πρόσφατα ως εξής: Νομίζω ότι νοιώθουμε σα να επιστρέφουμε στο 2007· υπήρχε και τότε μια μυρωδιά στον αέρα· γίνονταν τρελά deal… Το καταλάβαινες ότι είναι ζήτημα χρόνου…

Ακριβώς… Ζήτημα χρόνου!

Οι λωτοφάγοι

Παρασκευή 24 Αυγούστου. Το ηρωϊκό πρώτο εξάμηνο του 2015 έχει απομείνει (πολιτικά και αισθητικά) ορφανό. Οι μεν φαιορόζ παριστάνουν ότι δεν ξέρουν τίποτα, σπρώχνοντάς το στον σούπερ Γιάνη… Οι δε της αντιπολίτευσης παριστάνουν επίσης ότι ήταν ανέκαθεν εναντίον, ξεχνώντας πως ακόμα κι ένας κοτζάμ Μπρατάκος είχε δηλώσει, όλο καμάρι, «στέκομαι σε στάση προσοχής μπροστά στην τακτική του συ.ριζ.α.». Επιπλέον: το συλλογικό, μαζικό, δεξιό κι αριστερό μικροαστικό «μεθύσι» με το θέαμα ενός «αντικομφορμιστή» έλληνα υπουργού που, δήθεν, στρίμωχνε τους πάντες εκτός συνόρων, αυτό το μεθύσι έχει απωθηθεί. Σα να μην έγινε ποτέ…

Έγινε, κι έχει αφήσει ανεξίτηλα ίχνη: το «κόμμα της δραχμής» δεν ήταν μια περιθωριακή καρικατούρα! Στην τελευταία του πράξη «εκφράστηκε» σαν εξαιρετικά πλειοψηφικό «όχι» σ’ εκείνο το δημοψήφισμα· απέναντι σ’ ένα «ναι» που ήταν, απλά, η εκδήλωση της ελληνικής κουτοπονηριάς ότι «εγώ, έτσι κι αλλιώς, είμαι καβατζωμένος απέναντι σε οποιαδήποτε ‘προσαρμογή’»… Το γεγονός πως εκείνον τον Ιούλη, σχεδόν στο «και 5», ο εξοχότατος Τσίπρας (ως τότε ο ηγέτης του «κόμματος της δραχμής») έκανε πίσω, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σ’ αυτό: μην έχοντας κανένα σχέδιο για την πτώση στο εθνικό νόμισμα, έπαθε ίλιγγο όταν ο Σόιμπλε του έδειξε την περίληψη του σχεδίου (ούτε καν τις ανατριχιαστικές του λεπτομέρειες!) που οι τεχνοκράτες του Βερολίνου και των Βρυξελών είχαν (αναγκαστικά) ετοιμάσει, in case of… Η φαιορόζ ηγεσία του “κόμματος της δραχμής” έκανε τελικά πίσω μόνο όταν πήρε μυρωδιά ότι εκείνο που θεωρούσε “αυτονόητο”, της ήταν απλά αδιανόητο και ανυπόφορο…

Κι αφού ήταν τεχνικά αδύνατο να σωθεί ο ντόπιος πολιτικός προσοδισμός και ο “εθνικός καπιταλισμός” με ένα άλμα στο εθνικό νόμισμα, αφού ο καπετάν Παναγιώτης απέτυχε να ρουφήξει ρούβλια μέσω του σωλήνα και ο καπετάν Γιάνης απέτυχε να “ρίξει” την Λαγκάρντ, προεκτάθηκε χρονικά, για άλλα 3 χρόνια, η παρελκυστική τακτική που είχε ακολουθηθεί ως τα τέλη του 2014: μίζερη και αργή μεν, αλλά τουλάχιστον βατή…

(φωτογραφία: Στιγμιότυπα από θαμένες βαθιά στο χώμα ηρωϊκές εποχές: “η πλατεία ήταν γεμάτη με το νόημα που ‘χε κάτι απ’ τη δραχμή”….)

Το δντ ξέρει

Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ο ολλανδός Bob Traa, πρώτος «κομισάριος» του δντ για την ελληνική περίπτωση (απ’ τον Οκτώβρη του 2010 ως τον Σεπτέμβρη του 2013) δεν υπήρξε ο πιο αγαπητός άνθρωπος στην Αθήνα. Πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε; Όμως να που ο καθεστωτικός τεχνοκράτης κάτι έμαθε. Κάτι που το ξέρουμε πολύ καλά σαν (αυτόνομοι) εργάτες, ωστόσο έχει ενδιαφέρον ότι αυτός το διατυπώνει με την δική του, τεχνοκρατική γλώσσα.

Σε μια συνέντευξή του στην καθεστωτική «καθημερινή» που δημοσιεύτηκε χτες, του γίνεται η πιο κάτω ερώτηση και δίνει την απάντησή του:

Ερώτηση: Τα οργανωμένα συμφέροντα αποτελούσαν μεγάλο εμπόδιο στην εφαρμογή του προγράμματος;

Απάντηση: Κατά την γνώμη μου τα οργανωμένα συμφέροντα εμποδίζουν τις αλλαγές σε όλες τις χώρες και η Ελλάδα είναι μια φυσιολογική χώρα απ’ αυτήν την άποψη. Εντυπωσιάστηκα με την πρόοδο που σημειώθηκε στη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας στη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα. Χρειάστηκε κουράγιο και αποφασιστικότητα και ιδιαιτέρως από μια κυβέρνηση προσκείμενη στην εργατική τάξη [σ.σ.: εννοεί προφανώς την διετία 2010 – 2011].

Έχω την αίσθηση ότι πολύ πιο αργή ήταν η μεταρρύθμιση στην αγορά προϊόντων, κάτι που θεωρώ μεγάλο πρόβλημα, επειδή οι δύο πλευρές της αγοράς, η εργασία και το κεφάλαιο, μεταρρυθμίζονται με διαφορετικό ρυθμό, κάτι που επηρεάζει την ισορροπία της εξουσίας στην οικονομία και επομένως την κατανομή του εισοδήματος, προσθέτοντας μια ακόμη δυσκολία στο ελληνικό πρόγραμμα.

Τελικά διαπίστωσα ότι το τίμημα αυτής της αντίστασης που προέβαλαν τα οργανωμένα συμφέροντα ήταν πως η Ελλάδα έκανε την προσαρμογή μειώνοντας το εισόδημα και όχι ενισχύοντας την παραγωγικότητα. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ υψηλό τίμημα.

Μια ψυχρή, επαγγελματική, τεχνοκρατική και περιεκτική περιγραφή του ταξικού ανταγωνισμού (για την ακρίβεια: της μονομερούς επίθεσης και νίκης των ντόπιων αφεντικών) αυτά τα 8 χρόνια!!! Ευχαριστούμε κύριε Traa, έτσι ακριβώς έγινε!!!

Έχουμε καταλάβει στο πετσί μας όλες τις λεπτομέρειες…

Κι εμείς ξέρουμε

Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ας αποκωδικοποιήσουμε την διαπίστωση του δντ-τεχνοκράτη: όταν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εργασίας» (δηλαδή: υποτιμώνται μαζικά και οργανωμένα μεγάλα τμήματα της εργασίας, πρώτα δια νόμου και στη συνέχεια μέσω της μόνιμης πειρατείας των αφεντικών / μαύρης εργασίας) αλλά δεν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εμπορευμάτων» (δηλαδή: δεν σπάνε τα οργανωμένα καρτέλ σε όλους τους τομείς), τότε οι τιμές των εμπορευμάτων (ακόμα και εκείνων για την απλή επιβίωση) μένουν σταθερές ή και ανεβαίνουν· ενόσω οι μισθοί (ξεκινώντας απ’ τον βασικό) γκρεμοτσακίζονται. Αυτό κάνει την «φτώχεια» ακόμα πιο έντονη.

Οι τρισκατάρατοι δανειστές (είναι απόλυτα βέβαιο) ζητούσαν απ’ την αρχή και τις δύο «μεταρρυθμίσεις». Μέχρις ενός χρονικού σημείου – μετά κατάλαβαν ότι δεν γίνεται… Όλες οι αντιστάσεις / αντιδράσεις, η «αντιμνημονιακή» ρητορική, αφορούσαν μόνο την υπεράσπιση των αφεντικών, ασχέτως μεγέθους. Ο τρόπος που το έκαναν ήταν απλός: πετώντας την μπάλα όσο πιο μακρυά γινόταν απ’ την κύρια, την βασική πρακτική αντίθεση της ιστορικής περιόδου: κεφάλαιο εναντίον εργασίας!! Οι «μεταρρυθμίσεις» που έθιγαν τ’ αφεντικά ήταν που είτε δεν έγιναν καν, είτε απλά ψηφίστηκαν (για να μην εφαρμοστούν). Αντίθετα, η υποτίμηση της εργασίας (και όχι μόνο των μισθών) έγινε αμέσως, ακαριαία και στην εντέλεια. (Θα επανέλθουμε στη συνέχεια).

Κατά τον Traa αυτή η «μεταρρυθμιστική» ανισορροπία μετατοπίζει τους συσχετισμούς εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου. Έχει δίκιο, αλλά μόνο σε δεύτερο χρόνο. Σε πρώτο χρόνο, το γεγονός ότι αποδείχθηκε πανεύκολο να υποτιμηθεί άγρια η εργασία στην ελλάδα («κι αυτό ήταν όλο» απ’ την άποψη της «θεραπείας»…) δείχνει πως εξ αρχής τα ντόπια αφεντικά είχαν το πάνω χέρι – χάρη στην βοήθεια όχι μόνο των φανερών αλλά κυρίως των «αφανών» λακέδων τους. Μέσα απ’ την διαχείριση της κρίσης / αναδιάρθρωσης α λα ελληνικά αυτό που πέτυχαν ήταν να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την κυριαρχία τους.

Εργασία vs κεφάλαιο;

Δευτέρα 20 Αυγούστου. Σαν αυτόνομοι εργάτες είμασταν (δυστυχώς…) οι μόνοι, ελάχιστες δεκάδες, που το φθινόπωρο που έπιανε δουλειά ο κύριος Traa στην Αθήνα ανοίξαμε δημόσια και καθαρά το ζήτημα / μέτωπο που ήταν νο 1 μέσα στην «κρίση»: με το project 30/900. Αν το είχαμε κρατήσει σαν εξυπνάδα μεταξύ μας ή το είχαμε κάνει (άντε μία) προκήρυξη, το εκ μέρους μας «σήκωμα του γαντιού» δίκαια θα είχε περάσει απαρατήρητο. Κάναμε το αντίθετο. Ξεπερνώντας ακόμα και τις δυνατότητές μας προπαγανδίσαμε και τεκμηριώσαμε το ζήτημα δημόσια, εντατικά, για περισσότερα από 3 χρόνια.

Απ’ αυτήν ακριβώς την δημόσια πολιτική / εργατική θέση (μόνο απ’ αυτήν και χάρη σ’ αυτήν) διαπιστώσαμε καθαρά ποιοι και πως στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια όχι μόνο την εξουσία που είχαν ήδη τα αφεντικά αλλά και την ενίσχυσή της. Για τα αφεντικά τα ίδια αυτό ήταν αναμενόμενο, συνεπές με τα ταξικά τους συμφέροντα. Όλοι οι υπόλοιποι όμως (κι αναφερόμαστε στην κύρια μάζα του «αντιμνημονιακού», «αντιε.ε.», «αντιγερμανικού» και «ζήτω η δραχμή» εσμού) προδίδοντας ακόμα και τα δικά τους ταξικά συμφέροντα (αν ήταν μισθωτοί, και ήταν χιλιάδες τέτοιοι ανάμεσά τους) αυτοί ήταν που αποδείχθηκαν τα κύρια στηρίγματα, οι ιδανικοί μοχλοί για την ακόμα πιο σκληρή «μετατόπιση της εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου». Εννοείται πως αυτός ο εσμός είχε και «πολιτικούς επικεφαλής», είτε κατάφεραν στη συνέχεια να εξαργυρώσουν την «καθοδήγηση» (συ.ριζ.α., βοθρολύματα) είτε όχι (άκρα αριστέρα και οι υπόλοιποι). Το κκε είναι ειδική περίπτωση: ναι, μεν, δεν υιοθέτησε την «αντιμνημονιακή» ρητορική, έκανε όμως κάτι άλλο, εξίσου χρήσιμο στο σύστημα: «συγκράτησε πειθαρχημένες» τις εργατικές του δυνάμεις, για να μην συμπεριφερθούν εργατικά – όπως έπρεπε. Η «γενική πολιτική» και «η συμμαχία με τους μικροαστούς» ισοπέδωσε τα εργατικά συμφέροντα και απ’ αυτή τη μεριά…

Ο καμβάς αυτής της «υποστήριξης απ’ τα κάτω» έχει αναδειχθεί επίσης, εκ μέρους μας: μικροαστισμός / πολιτικός προσοδισμός. Ωστόσο αυτοί είναι εχθροί της τάξης μας (όταν αυτή αποκτάει την συνείδησή της…) με τους οποίους δεν ξεμπερδεύεις απλά αποκαλύπτωντας και «καταγγέλοντάς» τους… Είναι συνέχεια παντού…

«Φτου ξελεφτερία»;

Δευτέρα 20 Αυγούστου. Άσχετα απ’ τις δηλώσεις, τους επετειακούς ψετοαπολογισμούς , και τις συγκρατημένες ή όχι φανφάρες, η «έξοδος απ’ τα μνημόνια» (όσο μπορεί να την θεωρήσει κανείς τέτοια) είναι απλά επισφράγιση του γεγονότος ότι τα ντόπια αφεντικά, αφεντικά ενός καπιταλισμού έντασης εργασίας στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος, μαζί με τους κοινωνικούς τους συμμάχους, άντεξαν μια χαρά την απ’ έξω «πίεση» για λειτουργική αναδιάρθρωση τόσο του επιχειρηματικού τους μοντέλου όσο και του ενιαίου κόμματός τους (: του ελληνικού κράτους).

Όσο για εμάς σαν τάξη; Αυτά τα χρόνια ήταν μια μοναδική ιστορική ευκαιρία συνειδητοποίησης. Υπονομεύτηκε, περιγελάστηκε, ποδοπατήθηκε απ’ τα πλήθη της “αγανάκτισης”… Χάθηκε.