Tag: κίνα

Εμπορικός πόλεμος 1

Παρασκευή 23 Μάρτη. Το ψοφιοκούναβο, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, με την χαρά παιδιού που μόλις έχεσε και περιεργάζεται το κατόρθωμά του, και με την σιγουριά ότι “οι εμπορικοί πόλεμοι είναι εύκολοι, τους κάνεις και τους κερδίζεις”, ανακοίνωσε ότι κόβει κουστούμι στις εισαγωγές απ’ την κίνα, γύρω στα 50 (ή μπορεί και 60) δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Την συγκεκριμένη λίστα με τα είδη που θα φάνε εισαγωγικούς δασμούς δεν την ανακοίνωσε· έχει την σημασία της πάντος. Αναμένεται μέσα στις επόμενες 10 – 15 ημέρες. Ωστόσο ο ψοφιοκούναβος κατήγγειλε το Πεκίνο (με τον Xi δηλώνει «φίλος», καρδιακός περίπου, όμως άλλο η φιλία και άλλο η πατρίδα…) για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, ενώ υποσχέθηκε ότι αυτός είναι μόνο ο πρώτος γύρος δασμών στις εισαγωγές· που στην εξέλιξη τους θα κάνουν «την αμερική πιο δυνατή και πιο πλούσια».

Το κινεζικό καθεστωτικό ειδησειογραφικό πρακτορία xinhua σχολίασε σήμερα (επειδή το «σήμερα» ξεκινάει ώρες πριν στην ανατολή…) μεταξύ άλλων αυτά:

… Ο Trump και ο σύμβουλός του για θέματα εμπορίου Robert Lighthizer, πρώην υφυπουργός εμπορίου στην κυβέρνηση του Roland Reagan, μπορεί να θέλουν να αναβιώσουν τις εμπορικές μάχες κατά της δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας των ‘70s και των ‘80s.

Ωστόσο, το να ανεβάζεις τους δασμούς στα Κινεζικά εμπορεύματα είναι σα να χρησιμοποιείς εργαλεία του 20ου ή ακόμα και του 19ου αιώνα για να αντιμετωπίσεις προβλήματα του 21ου, της εποχής της παγκοσμιοποίησης. Τέτοια μέτρα θα διαταράξουν την διασυνδεδεμένη εφοδιαστική αλυσίδα πολλών βιομηχανιών και θα αυξήσουν τα κόστη για τους Αμερικάνους επιχειρηματίες και καταναλωτές.

Σκεφτείτε μόνο τα δημοφιλή iPhones της Apple, που συνδυάζουν Αμερικανικό σχεδιασμό με hardware από διεθνείς προμηθευτές και Κινεζικές αλυσίδες συναρμολήγησης. Η παγκόσμια παραγωγή σήμερα έχει εκμηδενίσει τα εθνικά σύνορα.

Ενώ υπολογίζονται σαν Κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, τα iPhones παράγονται από αμερικανικές πολυεθνικές που έχουν εργοστάσια στην Κίνα.

…

Μερικές σωστές παρατηρήσεις μαζί με ελεγχόμενα συμπεράσματα… Αγνοούν, μήπως, το ψόφιο κουνάβι και οι από πίσω του συντηρητικοί πως παράγονται τα iPhones και όχι μόνο; Αποκλείεται. Οπότε;

Εμπορικός πόλεμος 2

Παρασκευή 23 Μάρτη. Το Πεκίνο έχει ένα δίκιο όταν μνημονεύει τις global «γραμμές εφοδιασμού» ή/και συναρμολόγησης που θίγονται απ’ τον όποιο εθνικό προστατευτισμό. Έχει ένα παραπάνω δίκιο να ειρωνεύεται επειδή είναι γνωστό ποια είναι η απάντηση του Πεκίνου (και όχι μόνο) σε μια σειρά εμπορευμάτων, πέρα απ’ τους αναπόφευκτους «απαντητικούς» δασμούς στις εισαγωγές στην κίνα: ένα κινέζικο εγοστάσιο / αποθήκη στα προάστεια της Addis Ababa, κάνει μια τελευταία συναρμολόγηση του χ ή του ψ εμπορεύματος (π.χ.: ράβει ένα κουμπί σε πουκάμισα ή βάζει ένα μάτι σε λούτρινα κουκλάκια) και, στη βάση διακρατικής συμφωνίας, το εμπόρευμα εξάγεται απο εκεί στις ηπα και οπουδήποτε αλλού σαν “made in Ethiopia”. Ποιοι δασμοί σε βάρος των κινέζικων; (Αντί για “made in Ethiopia” μπορείτε να βάλετε “made in Egypt” ή “made in e.u.” – ό,τι θέλετε…).

Ωστόσο είναι εντελώς λαθεμένο (και, σε τελευταία ανάλυση, προπαγανδιστικό) να πιστεύει κανείς ότι ο εμπορικός προστατευτισμός / πόλεμος γίνεται με όρους 19ου ή 20ου αιώνα. Οι βασικές οικονομικές παράμετροι μπορεί να είναι παρόμοιες· όχι, όμως, και οι τεχνικές – αυτές που αφορούν τις «προμηθευτικές γραμμές» στην ευρύτητά τους,  γραμμές που είναι πολιτικά κρίσιμες για την επιτυχία ή την αποτυχία.

Το αμερικανικό κράτος, στριμωγμένο μέσα στο κόλπο που το ίδιο προώθησε, την «απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου», απειλούμενο στα σοβαρά όχι στην ουρά αλλά στην αιχμή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, τι άραγε επιδιώκει; Επιδιώκει τον επαναπατρισμό μεγάλων τμημάτων της παραγωγής, που στα ’90s έγιναν outsourcing στην ασία με κριτήρια χαμηλών μεροκάματων· αλλά έναν επαναπατρισμό υψηλής (ρομποτικής) παραγωγής, όπου η μαζική ανάγκη για χαμηλά μεροκάματα θα εκλογικευτεί, και θα καλύπτεται απ’ τους («παράνομους»…) μετανάστες στο αμερικανικό έδαφος. Μ’ άλλα λόγια οι εμπορικοί δασμοί του ψοφιοκουναβιστάν δεν αποσκοπούν στον επαναπατρισμό των ίδιων εργοστασίων (αμερικανικών εταιρειών) απ’ την ασία στις ηπα· αλλά στη δημιουργία καινούργιων, ακόμα πιο αυτοματοποιημένων / ρομποτικών απ’ ότι τα υπεργολαβικά ασιατικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υπάρχει η ελπίδα μείωσης του μοναδιαίου κόστους (του «κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος») και, άρα, ανάκτησης σοβαρών τμημάτων της παγκόσμιας αγοράς.

Πρόκειται για ένα είδος φυγής προς τα εμπρός απ’ την μεριά του αμερικανικού κεφάλαιου, συνηθισμένης και εύλογης μέσα στην καπιταλιστική ιστορία. Αλλά είναι risky business. Και είναι τέτοια όχι επειδή τα «οχυρωματικά έργα» των αμερικανικών εισαγωγικών δασμών (δηλαδή την «περιφρούρηση της εσωτερικής αγοράς» απ’ τους ανταγωνιστές) θα την ακολουθήσουν και οι ανταγωνιστές του αμερικανικού καπιταλισμού. Αλλά επειδή, κυρίως, την ακόμα μεγαλύτερη μείωση του «μοναδιαίου κόστους» μέσω είτε της ακόμα πιο επιθετικής μηχανοποίησης είτε της ακόμα πιο επιθετικής μείωσης των (πραγματικών) μισθών, με σκοπό τα μεγαλύτερα μερίδια απ’ την παγκόσμια αγορά, αυτό λοιπόν θα το κάνουν λίγο πολύ όλοι. Και οπωσδήποτε ο κινεζικός καπιταλισμός και οι ασιάτες σύμμαχοί του. Μ’ άλλα λόγια: αν ο λόγος (κι αυτή ήταν η περίπτωση του 19ου ή του early 20ου) ήταν η ανασυγκρότηση με ορίζοντα κάποια εσωτερική αγορά, τότε τα τείχη για την περιφρούρησή της θα είχαν ένα προσωρινό λογικό νόημα. Όμως…

Όμως ήδη απ’ την προηγούμενη φορά «δομικής καπιταλιστικής κρίσης / προστατευτικής αναδίπλωσης», δηλαδή απ’ την κρίση / αναδιάρθρωση του μεσοπολέμου (δεκαετία του ’30) έγινε ολοφάνερο ότι ακόμα κι αν η όποια εσωτερική αγορά ήταν πράγματι ένα πεδίο αναδίπλωσης, δεν ήταν αρκετή για την καπιταλιστική δυναμική. Πολύ γρήγορα η αναμέτρηση (τότε…) αφορούσε τον πλανήτη στο σύνολό του. Οι πιο έξύπνοι ανάμεσα στους τότε διανοούμενους του κράτους και τουκεφάλαιουτο καταλάβαιναν, χρόνια πριν ξεσπάσει ο β παγκόσμιος. Γι’ αυτό ακριβώς ούτε τα δασμολογικά ούτε τα νομσιματικά «προστατευτικά μέτρα» εκείνης της εποχής αποδείχθηκαν επαρκή. Ήταν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ένας παγκόσμιος πόλεμος. Το «κάνω τον γείτονα ζητιάνο» που κορόιδευε ο Κέυνς τότε, είχε μια «συνεπή συνέχεια»: κάνω τον γείτονα ερείπια…

Εμπορικός πόλεμος 3

Παρασκευή 23 Μάρτη. Η διαφορά της “κρίσης της παγκοσμιοποίησης” των πρώτων δεκαετιών του 20 αιώνα και της προστατευτικής αναδίπλωσης σαν “απάντηση” τότε, με την σημερινή κρίση / αναδιάρθρωση, δεν είναι τυπική. Τυπικά πρόκειται για το ίδιο ακριβώς φαινόμενο. Η διαφορά, μια δυναμική διαφορά, έγκειται στην παραγωγικότητα της εργασίας. Είναι τώρα τόσο υψηλή ώστε η ρομποτική μεσολάβηση (της ανθρώπινης εργασίας) στις ηπα ΔΕΝ είναι δυνατόν να απαντήσει στις ανάγκες συσσώρευσης του αμερικανικού κεφάλαιου με όρους “εσωτερικής αγοράς εργασίας και εμπορευμάτων”, ούτε καν για τα 4 ή 5 χρόνια που αυτό έγινε στην εποχή του new deal. Λέμε: δεν μπορεί να “οχυρωθεί για λίγο” το αμερικανικό κεφάλαιο, υπομένοντας τις αντίστοιχες οχυρώσεις των ανταγωνιστών του, ώστε να συσσωρεύσει τεχνολογία, χρήμα και πειθαρχημένη εργασία και να επιτεθεί μετά διεκδικώντας την παγκόσμια ηγεμονία. Αυτά τα δύο, η οικονομική αναδίπλωση και η στρατιωτική επέκταση συμβαίνουν (ή πρέπει απ’ την σύγχρονη καπιταλιστική άποψη) σχεδόν ταυτόχρονα. Εν μέρει σε “αργή κίνηση”… Σε κάθε περίπτωση αυτό είναι μια εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση.

Αυτός είναι ο λόγος (κατά την γνώμη μας) μιας ορισμένης ασυμμετρίας στον εξελισσόμενο και οξυνόμενο παγκόσμιο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό – μιας ασυμμετρίας που δημιουργεί οφθαλμαπάτες ως προς τους συσχετισμούς δύναμης στην προοπτική τους. Ανάμεσα σε κράτη / κεφάλαια που έχουν ακόμα καλά περιθώρια “εσωτερικής ανάπτυξης” και μπορούν να την χρησιμοποιήσουν σαν εφαλτήριο “οικονομικής επέκτασης”· και σε κράτη / κεφάλαια που έχουν μικρά ή ελάχιστα τέτοια “εσωτερικά” περιθώρια (σε συνθήκες ειρήνης, δηλαδή χωρίς μια γενική καταστροφή / ανοικοδόμηση στην επικράτειά τους…), άρα μικρές και κοντοπρόθεσμες “ρεζέρβες” συσσώρευσης· οπότε επείγονται να λύσουν τώρα τους “διεθνείς λογαριασμούς” τους.

Στην πρώτη κατηγορία, των “εσωτερικών περιθωρίων / εξωτερικής επέκτασης” ανήκει η κίνα (απέναντι στις ηπα αλλά και την ευρώπη), το ιράν (απέναντι στο ισραήλ), ακόμα ακόμα και η “καθυστερημένη” ρωσία (απέναντι σε μεγάλο μέρος της  ε.ε.), υπό τον όρο κάποιων ακόμα εσωτερικών αναδιαρθώσεων. Απ’ την ανάποδη μεριά, εκεί που ο προστατευτισμός δεν εξασφαλίζει σοβαρούς όρους “εσωτερικής συσσώρευσης”, άρα είναι μια fake και προσωρινή τακτική, περισσότερο υποδαύλιση των διεθνών εντάσεων παρά ανάπαυλα «εσωστρέφειας» (αν θα ήταν ποτέ δυνατόν!), βρίσκονται οπωσδήποτε οι ηπα.

Σε κάθε περίπτωση: το γεγονός ότι το Πεκίνο θα απαντήσει στους εναντίον του εμπορικούς δασμούς / εμπορικό πόλεμο εκ μέρους της Ουάσιγκτον, αλλά θα το κάνει προσεκτικά και, κυρίως, χωρίς να πανηγυρίζει ότι «έτσι θα γίνουμε πιο δυνατοί και πιο πλούσιοι», δεν είναι θέμα, απλά, διπλωματικής τακτικής ή «εθνικής κουλτούρας». Ο κινεζικός καπιταλισμός, σε αντίθεση με τον αμερικανικό, επεκτείνεται γρήγορα και αποτελεσματικά σ’ όλον τον πλανήτη· έχοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερα περιθώρια «εσωτερικής ανάπτυξης». Αλλά δεν έχει κανένα λόγο να “οχυρωθεί” σ’ αυτά που είναι, έτσι κι αλλιώς, δικά του – να πέσει, σα να λέμε, σε μια “ανάπαυλα τύπου new deal των αμερικανικών ’30s”, ρίχνοντας σε δεύτερη μοίρα, “για μετά”, την προς τα έξω επέκτασή του. Συνεπώς όχι μόνο είναι φανατικός υποστηρικτής του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου αλλά οφείλει να αντιδράσει στα αμερικανικά μέτρα με τέτοιο τρόπο ώστε να στερήσει στο αμερικανικό κεφάλαιο όχι μόνο την «κινεζική αγορά» (αυτήν προστατεύουν οι όποιοι «απαντητικοί» δασμοί του Πεκίνου) αλλά, κυρίως, όσο το δυνατόν μεγαλύτερα τμήματα της παγκόσμιας: στην αφρική, στη λατινική αμερική, στην ασία…

(Και δεν είπαμε τίποτα ακόμα – κάποια άλλη στιγμή θα το κάνουμε – για τον «εμπορικό πόλεμο πρώτων υλών»: μπορεί ο αμερικανικός καπιταλισμός να σχεδίασε και να κατάφερε να γίνει αυτάρκης σε υδρογονάνθρακες, αλλά όσο επαναπατρισμό επιχειρήσεων κι αν πετύχει, θα εξαρτιέται απ’ τις αφρικανικές και ασιατικές «νέες γαίες»…

Που θα βρίσκει άραγε κοβάλτιο η αμερικανική Tesla, για όσο καιρό το υλικό είναι στα νο 1 της τεχνολογίας των μπαταριών, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ο Musk θα έφερνε όλη την παραγωγή της μπίζνας του πίσω «στην πατρίδα»· ή θα την εκσφενδόνιζε στον “αμερικανικό” Άρη;)

Δημοκρατίας το παράγγελμα 2

Πέμπτη 22 Μάρτη. Το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η μικρή γκάμα (κι ας ξεχάσουμε ότι η φράξια της διαρκούς εναλλαγής κατηγορεί την άλλη για “έλλειψη δημοκρατίας”) για καπιταλιστικές κοινωνίες πρώτης γραμμής, για κοινωνίες δηλαδή όπου οι σχέσεις παραγωγής / κατανάλωσης / κοινωνικής αναπαραγωγής / ιεραρχίας δεν διαφέρουν στα βασικά τους χαρακτηριστικά, βάζει στην άκρη την ανάλυση του Κάρολου για την γραμμική, αιτοκρατική σχέση ανάμεσα στην παραγωγική / οικονομική βάση και το θεσμικό εποικοδόμημα. Αλλά αυτό δεν μας χαλάει, μιας και μας εμπνέει ο ανθρώπινος Μάρξ – όχι ο θεός.

Το ερώτημα στη συνέχεια είναι τριπλό: Α) αυτές οι φανερές διαφορές οφείλονται που; Β) πρόκειται για δύο μοντέλα αντίπαλα ή για δύο παραλλαγές του ίδιου βασικού πυρήνα; και Γ) έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα το Α ή το Β μοντέλο απέναντι στο άλλο;

Είναι εύκολο (και υποχρεωτικά περιληπτικό: η ασταμάτητη μηχανή δεν είναι … βιβλίο!) να απαντήσουμε. Κατ’ αρχήν στο Α: ιστορικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές διαφορές στη σύγκροτηση των σύγχρονων κρατών ασφαλώς και παίζουν ρόλο, επειδή έχουν καθορίσει σ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα (αν όχι από νωρίτερα) τι και γιατί είναι η “αστική δημοκρατία”. Για την δύση, για παράδειγμα, όπου το κράτος / κόμμα θεωρήθηκε σαν εξαίρεση (του φασισμού…) και όπου η (και κομματική) ποικιλία θεωρείται από μόνη της η βάση της “ελευθερίας επιλογών” άρα και της δημοκρατίας, όπως ισχύει για την ποικιλία προϊόντων στα ράφια των super market (ακόμα κι αν τόσο αυτά τα «διαφορετικά προϊόντα» όσο και τα «διαφορετικά κόμματα» είναι παραλλαγές του ίδιου, συχνά της ίδιας εταιρείας…) η έλλειψη μιας τέτοιας ποικιλίας στην «πολιτική σκηνή» (δηλαδή: η μονοτονία του κεντρικού πολιτικού Θεάματος) θεωρείται έλλειψη δημοκρατίας. Αντίθετα, μια τέτοια «ποικιλία» για κράτη στα οποία δεν υπήρξε «αστική επανάσταση» ή «ηγεμονική αστική τάξη»· σε κράτη όπου η «κομματική ποικιλία» σήμαινε σχεδόν πάντα στρατηγική ανισορροπία (ρευστών συμμαχιών) για την καπιταλιστική συσσώρευση, σ’ αυτά λοιπόν, οι διαρκείς «εναλλαγές προσώπων με μια κάποια πολιτική εξουσία» θεωρούνται συνώνυμες της αστάθειας.

Ωστόσο, παρά τις όποιες αξιοσημείωτες διαφορές τους, δεν πρόκειται για αντίπαλα μοντέλα! Στον παράδεισο της «αστικής δημοκρατίας», στη «δύση» του καπιταλιστικού πλανήτη, η «δημοκρατία» έφτασε στα καλύτερά της στην Κεϋνσιανή εκδοχή της, κι αφού προηγουμένως η τάξη των ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής (και σφετεριστών του πλούτου) αναγνώρισε ότι υπάρχει μια αντίπαλη τάξη, η εργατική, με τα δικά της συμφέροντα· μόνο και μόνο (και όσο χρειαζόταν) για να την ρυμουλκήσει, μέσω των κομματικών και συνδικαλιστικών εκπροσώπων της, σε μια διαρκή «ειρηνική» συνεργασία υπέρ της «ανάπτυξης». Αυτή η «δημοκρατία» κράτησε λιγότερο από 40 χρόνια, στον 20ο αιώνα. Πριν απ’ αυτά και, κυρίως, μετά, η θρυλική «αστική δημοκρατία» τέλειωνε και τελειώνει εκεί που η εργατική τάξη, αποκτώντας συνείδηση του συλλογικού της εαυτού, έπαιρνε στα σοβαρά τα «δημοκρατικά ιδεώδη», απαιτώντας να καθορίζει αυτή τα πάντα, με πολιτική αυτονομία, σαν πλειοψηφική τάξη· και όχι τα αφεντικά.

Το θεωρούμενο «απολυταρχικό παράδειγμα» κάνει, σε γενικές γραμμές, το ίδιο ακριβώς πράγμα με το «νεοφιλεύθερο» (μετά την ακύρωση των Κεϋνσιανών συμβιβασμών απ’ την τάξη μας, στα ‘60s και ‘70s και την αποδοχή απ’ τα αφεντικά του “ριξίματος του γαντιού” απ’ την μεριά μας): αρνείται την πολιτική αυτονομία των εργατικών συμφερόντων. Αντί, όμως, να την ακυρώνει μέσα απ’ τους περιστρεφόμενους καθρέφτες της «κομματικής ποικιλίας» κάνει το ίδιο μέσα από δομές κάποιου ad hoc «διαταξικού κράτους» (άρα πατερναλιστικού), όπου η πρόσβαση και η «εκπροσώπηση» γίνεται μέσα από κυκλώματα κομματικά, θρησκευτικά, μαφιόζικα. Αλλά και το νεοφιλελεύθερο «δημοκρατικό» κράτος αυτό ακριβώς μεθόδευσε απ’ τα ‘80s και μετά: την κορπορατιβίστικη, «λομπίστικη» μεσολάβηση και ροή προς και από τις δομές εξουσίας. Με μορφή «super market».

Εν τέλει, και τα δύο μοντέλα συμφωνούν στην «ελευθερία της κατανάλωσης» (η ιρανική εκδοχή είναι λίγο πιο πίσω, για ειδικούς – και πάντως όχι θρησκευτικούς! – λόγους). Η «ελευθερία της αυτοπραγμάτωσης μέσω του εμπορεύματος» είναι κοινότοπη και στην μία και στην άλλη εκδοχή. Απλά, στο μοντέλο του «εν-σωματωμένου Θεάματος» αυτή η «ελευθερία» δεν συνεπάγεται κάτι παραπάνω· κάτι που μόνο θεωρητικά ισχύει στο μοντέλο του «διάχυτου Θεάματος. Εκεί το πραγματικό «πολίτευμα» είναι εδώ και δεκαετίες ολιγαρχικό.

Το «κάποτε» σαν η γενεαλογία του «τώρα» 1

Τετάρτη 21 Μάρτη. Στους νεώτερους / στις νεώτερες το όνομα Wesley Clark δεν λέει τίποτα. Στους παλιότερους / στις παλιότερες μπορεί να θυμίζει κάτι, θολά κι αόριστα. Ήταν αμερικάνος αρχιστράτηγος και διετέλεσε ανώτατος διοικητής του νάτο στην ευρώπη, απ’ το 1997 ως το 2000. Μετά συνταξιοδοτήθηκε.

Από πολιτική άποψη; «Δημοκρατικός»…

Αυτός ο αμερικάνος αρχικαραβανάς, λοιπόν, σε μια μεγάλη διάλεξη που έδωσε το 2007, ανάμεσα σε πολλά άλλα είπε και τα εξής:

Πήγα στο Πεντάγωνο δέκα μέρες μετά την 11η Σεπτέμβρη [σ.σ.: ήταν απόστρατος, αλλά φυσικά απόλυτα γνωστός εκεί…] … και ένας αξιωματικός του γενικού επιτελείου με φώναξε στο γραφείο του και μου είπε, θα ήθελα να το ξέρετε κύριε, θα επιτεθούμε στο ιράκ. Και είπα γιατί; Μου είπε δεν ξέρουμε. Του είπα θα συνδέσουν τον Σαντάμ με την 11η Σεπτέμβρη; Μου απάντησε όχι, αλλά υποθέτω ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν με την τρομοκρατία οπότε σκέφτονται ότι μπορούν να επιτεθούν σε κράτη και θέλουν να δείξουν ότι είναι πολύ δυνατοί, υποθέτω ότι σκέφτονται ότι αν ρίξουν ένα κράτος τότε θα σταματήσουν τους τρομοκράτες, και ξέρετε κύριε αυτό είναι η γνωστή παλιά παροιμία, ότι αν το μόνο εργαλείο που έχεις είναι ένα σφυρί τότε όλα τα προβλήματα μοιάζουν με πρόκες.

… Κι έπειτα ξαναπήγα στο Πεντάγωνο περίπου έξι βδομάδες αργότερα, είδα τον ίδιο αξιωματικό, και του λέω γιατί δεν έχουμε επιτεθεί στο Ιράκ; Θα επιτεθούμε μου λέει, αλλά ω κύριε, είναι πολύ χειρότερα απ’ αυτό τα πράγματα. Σήκωσε ένα χαρτί απ’ το γραφείο του, και μου λέει μόλις πήρα αυτό το υπόμνημα απ’ το γραφείο του υπουργού άμυνας, και εδώ λέει ότι θα επιτεθούμε και θα καταστρέψουμε τις κυβερνήσεις εφτά χωρών μέσα σε πέντε χρόνια. Θα αρχίσουμε απ’ το Ιράκ και θα συνεχίσουμε με την Συρία, τον Λίβανο, την Λιβύη, την Σομαλία, το Σουδάν και το Ιράν, εφτά χώρες σε πέντε χρόνια. Του λέω αυτό είναι διαβαθμισμένο έγγραφο; Μου λέει ναι κύριε. Του λέω εντάξει, μην μου το δείξεις, ήθελε να μου το δώσει να το διαβάσω, γιατί μπορεί να μιλήσω γι’ αυτά που λέει.

Και κράτησα στο κεφάλι μου αυτήν την πληροφορία για καιρό, για περίπου έξι με οκτώ μήνες, είχα μείνει έκπληκτος, δεν ήθελα να αρχίσω να μιλάω γι’ αυτό. Δεν μπορούσα να το πιστέψω ότι ήταν αλήθεια, αλλά ήταν. Αυτοί οι άνθρωποι [σ.σ.: εννοεί τους νεοσυντηρητικούς του Μπους του Β] πήραν τον έλεγχο της αμερικανικής πολιτικής και συνειδητοποίησα, τότε το θυμήθηκα, μια συνάντηση που είχα το 1991 με τον Paul Wolfowitz, τον ξέρετε, το 2001 ήταν υφυπουργός άμυνας, αλλά το 1991 ήταν δεύτερος γραμματέας στη γραμματεία άμυνας, η θέση νούμερο 3 στο Πεντάγωνο.

Και είχα πάει να τον δω, τότε ήμουν στρατηγός του ενός αστεριού, ήμουν διοικητής του εθνικού κέντρου εκπαίδευσης… Είχα κλείσει ραντεβού, και στην πόρτα με περίμενε ο Scooter Libby, πρώτη φορά τον έβλεπα, και με συνόδευσε μέσα στο γραφείο, αυτά γίνονταν το 1991, και λέω κύριε γραμματέα θα πρέπει να χαιρόσαστε πολύ με την απόδοση του στρατού στην Καταιγίδα της Ερήμου [σ.σ.: η πρώτη επίθεση των ηπα και των συμμάχων τους κατά του ιράκ, το 1991]. Και μου λέει ναι, αλλά όχι ακριβώς, και μου λέει η αλήθεια είναι ότι θα έπρεπε να τον έχουμε ρίξει τον Σαντάμ Χουσεΐν και δεν το κάναμε…

Και ύστερα μου λέει μάθαμε όμως κάτι, μάθαμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον στρατό μας στη Μέση Ανατολή και οι Σοβιετικοί δεν θα μας σταματήσουν. Και θα χρειαστούμε πέντε με δέκα χρόνια να καθαρίσουμε όλα αυτά τα καθεστώτα που ήταν πελάτες των σοβιετικών: την Συρία, το Ιράν, το Ιράκ· πριν δημιουργηθεί η επόμενη μεγάλη δύναμη που θα μας προκαλέσει…

Το «κάποτε» σαν η γενεαλογία του «τώρα» 2

Τετάρτη 21 Μάρτη. Σαν καραβανάς ο Clark δεν μπορούσε να έχει πολιτική εποπτεία και αντίληψη για το τι σχεδιαζόταν στις ηπα απ’ τα ‘90s και για το τι μπήκε σε εφαρμογή με «αφορμή» το «Περλ Χάρμπορ» που είχαν πεθυμήσει πολύ νωρίτερα οι πολεμοκάπηλοι του «νέου αμερικανικού αιώνα», την περιβόητη «11η Σεπτέμβρη». Δεν τα είχαν κρύψει ωστόσο αυτά τα σχέδια· ούτε τώρα τα κρύβουν.

Ο σχεδιασμός τους δεν «βγήκε» τότε, κυρίως επειδή «βούλιαξαν» στην κατοχή του ιράκ μετά το 2003 (ενώ περίμεναν ότι θα ήταν μια εύκολη και γρήγορη επιχείρηση), κι έτσι, ενώ απ’ το 2004 και μετά τόσο η Δαμασκός όσο και η Τεχεράνη ήξεραν ότι είναι ο επόμενος στόχος, βρήκαν χρόνο να βραχυκυκλώσουν καθυστερώντας τον τον αμερικανικό στρατό, κρατώντας τον «μέσα» στο ιράκ· και στο αφγανιστάν φυσικά. Η συμβολή της Μόσχας (αλλά και του Παρισιού σε ότι αφορά την συρία) σ’ αυτήν την «προσωρινή εξουδετέρωση» των ιμπεριαλιστικών σχεδίων της Ουάσιγκτον είναι άγνωστη μεν, αλλά εμείς την θεωρούμε «διαισθητικά» ιδιαίτερα ουσιαστική.

Η σειρά της λιβύης ήρθε αργότερα, αφού το άκαμπτο πατερναλιστικό καθεστώς του Καντάφι δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αποτελεσματικά και ειρηνικά τις εναντίον του διαδηλώσεις… Και η συρία του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Άσαντ ήρθε αμέσως μετά, πάλι για τους ίδιους λόγους: όπως για την Ουάσιγκτον έτσι και για αυτά τα καθεστώτα το μόνο διαθέσιμο εργαλείο είναι το «σφυρί» – δηλαδή η στρατιωτική καταστολή. Σφάζοντας ο Άσαντ τους ειρηνικούς εναντίον του διαδηλωτές προετοίμαζε το οικτρό τέλος του, από κάποιον “isis” ή κάτι παρόμοιο, υπό την κατάλληλη καθοδήγηση όχι μόνο της Ουάσιγκτον αλλά και αρκετών άλλων. Έσκαβε τον λάκο του…

Το γεγονός ότι η Μόσχα θεώρησε κρίσιμο να αναποδογυρίσει το τραπέζι όχι μόνο της «τύχης» του Άσαντ (ενώ δεν το είχε κάνει για τον Καντάφι) αλλά, κυρίως, της νέας ιμπεριαλιστικής μεθοδολογίας των ηπα (μέσω των «εργολάβων ουαχαβιτών ισλαμιστών»), οφείλεται, σε ικανό βαθμό, απ’ το γεγονός ότι «είδε το έργο»: όπως στη μέση Ανατολή έτσι και στον Καύκασο! Το είπε τότε η Μόσχα, όπως το είπε και το Πεκίνο, που είδε το ίδιο έργο (: επαρχία Ξινγιάνγκ): αν δεν τους σταματήσουμε εκεί θα τους βρούμε μπροστά μας εδώ. Στα λόγια αυτοί που έπρεπε «να σταματήσουν εκεί» ήταν οι «ισλαμιστές τρομοκράτες». Στην πράξη ήταν ο αμερικανικός (και όχι μόνο) ιμπεριαλιστικός σχεδιασμός.

Μπορούμε να πούμε, με απόλυτη βεβαιότητα, ότι ως τώρα «τους σταμάτησαν εκεί». Το 2001 η Ουάσιγκτον θεωρούσε ότι θα «καθάριζε» αστραπιαία με τον δικό της στρατό όποιο καθεστώς δεν της άρεσε· υπέστη μια τακτική ήττα όταν καθηλώθηκε απ’ το αντάρτικο τόσο στο ιράκ όσο και στο αφγανιστάν· στη συνέχεια επέλεξε να αξιοποιήσει αυτήν την «εδαφική μορφή» αντάρτικου προς όφελός της, και προχώρησε σ’ αυτό, μετά από διάφορες δοκιμές, με την τελική μορφή «isis»· η ρωσική και ιρανική στρατιωτική παρέμβαση (και η αλλαγή κατεύθυνσης απ’ την Άγκυρα..) ακύρωσαν αυτό το εργαλείο (όχι μόνο στη συρία αλλά και στο ιράκ, τώρα τείνουν να το αχρηστέψουν και στο αφγανιστάν), μεταφέροντας τον 4ο παγκόσμιο πόλεμο κοντύτερα στις καθαρές μορφές του, κοντύτερα στην αλήθεια του: σαν διακρατικό…

Τίποτα απ’ τα πιο πάνω δεν είναι μυστικό ή άγνωστο!!! Δικαιούμαστε λοιπόν να διατυπώνουμε αυτήν την στιγμή δύο απορίες. Μια «μικρή» και μια «μεγάλη»:

Η μικρή: ποιοί παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τον βρώμικο ρόλο του pkk όταν “δένεται” πάνω στον αμερικανικό στρατό, ρόλο βρώμικο και φονικό πρώτα και κύρια σε βάρος των κούρδων πληβείων που τους έχει μετατρέψει ήδη σε «κρέας» για το μενού της Ουάσιγκτον· ρόλο που παίζει για δεύτερη φορά τα τελευταία 40 χρόνια;

Η μεγάλη: ποιοί απωθούν την αλήθεια ότι δεν μας αναλογεί (σαν σύγχρονη εργατική τάξη) να «διαλέξουμε στρατόπεδο», δηλαδή να διαλέξουμε γωνία στο σφαγείο, αλλά αντίθετα, οφείλουμε να στραφούμε πρώτα και κύρια ενάντια στο στρατόπεδο που διάλεξαν τα ντόπια αφεντικά, «οι δικοί μας στρατηγοί» του κράτους, του παρακράτους, του κεφάλαιου… όχι, βέβαια, σαν «φίλοι των άλλων» αλλά με ξεκάθαρο στόχο κατ’ αρχήν την «αποχή» απ’ τον 4ο παγκόσμιο και, άρα, (επειδή δεν θα μας κάνουν τη «χάρη»!) την δυναμική, πρακτική εργατική αντίσταση σε κάθε μεθόδευσή του;

(Φυσικά δεν πρέπει να μένουμε στις απορίες, στις ερωτήσεις. Πρέπει να δίνουμε και τις σωστές απαντήσεις…)

Κορέες: ευελιξία και αποτελεσματικότητα

Σάββατο 17 Μάρτη. Ενώ η Ουάσιγκτον πιθανότατα “τρώει τα νύχια της” με τις επί του εδάφους εξελίξεις στο συριακό πεδίο μάχης, στην άλλη άκρη της γραμμής αντιπαράθεσης, προχωρούν γρήγορα οι προετοιμασίες για την συνάντηση κορυφής του βορειοκορεάτη Kim Jong-un με τον νοτιοκορεάτη Moon Jae-in, μέσα στον Απρίλη. Δύο επιτροπές, μία από κάθε κορέα, καταστρώνουν το μενού· και σίγουρα όχι για το φαγητό…

Σύμφωνα με όσα λέγονται στη Σεούλ, ο σκοπός της συνάντησης κορυφής είναι να μορφοποιήσει την επισημοποίηση της ειρηνικής συνύπαρξης νότιας και βόρειας κορέας. Αυτό φαίνεται ότι σημαίνει την αμοιβαία κήρυξη του τέλους του κορεατικού πολέμου (όσο κι αν φαίνεται παράξενο τυπικά τα δύο κράτη βρίσκονται σε κατάσταση “ανακωχής” απ’ τη δεκαετία του ’50)· και την υπογραφή συνθήκης ειρήνης.

Επιπλέον (κι αυτό στοχεύει κυρίως την Ουάσιγκτον και το Τόκιο) ζητούμενη είναι μια βασική συμφωνία για την αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου. Εικάζουμε ότι θα πατάει στην γραμμή που ήδη έχει μεταφέρει η Σεούλ σαν διαθεσιμότητα της Πγιονγκγιάνγκ: αν οι ηπα … κλπ, κι αν υπάρχουν διεθνείς εγγυήσεις για την ασφάλεια του βορειοκορεατικού καθεστώτος… κλπ, τότε δεν θα χρειάζονται τα πυρηνικά του όπλα. Θα μπορούσε να είναι μια διακήρυξη για την αγάπη και την φιλία των λαών· όμως θα πρέπει να είναι διατυπωμένη έτσι ώστε να πιέζει συστηματικά και σε βάθος χρόνου τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό περιορίζοντας αισθητά τα περιθώρια των κινήσεών του.

Η συνάντηση των δύο κορεατών θα γίνει πριν γίνει (αν γίνει…) η συνάντηση του Kim με το ψόφιο κουνάβι – αυτή η δεύτερη έχει προσδιοριστεί κατ’ αρχήν για κάπου τον Μάη. Τα δύο κράτη σχεδιάζουν την κοινή στάση τους απέναντι στις αμερικανικές απαιτήσεις· το πως θα αλληλοσυμπληρωθούν. Το γεγονός ότι αυτή η προετοιμασία (με την συγκεκριμένη θεματολογία) γίνεται ενόσω η Ουάσιγκτον πόνταρε στα στρατιωτικά γυμνάσια με τον νοτιοκορεατικό στρατό τις επόμενες εβδομάδες (τα οποία όλα δείχνουν ότι θα είναι υποβαθμισμένα μετά από «αίτημα» της Σεούλ) πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψη.

Όπως κι αυτό: οι δύο υψηλόβαθμοι νοτιοκορεάτες αξιωματούχοι, ο «αρχιασφαλίτης» του μπλε οίκου και «δεξί χέρι» του Moon Chung Eui-yong και ο άλλος «αρχιασφαλίτης», ο επικεφαλής της νοτιοκορεατικής ευπ Suh Hoon, αφού απέσπασαν έξυπνα και εύκολα, στις 8 Μάρτη, την δέσμευση του ψόφιου κουναβιού για συνάντηση με τον Kim, δεν γύρισαν αμέσως στη Σεούλ. Ο Chung πέρασε μια βδομάδα συνολικά στη Μόσχα και στο Πεκίνο, σε συνεργασία με τα δύο καθεστώτα για το «θέμα» της κορεατικής χερσονήσου.

Εννοείται πως επρόκειτο για «συναντήσεις εργασίας» για το περιεχόμενο και τα συμπεράσματα των οποίων δεν έγιναν ανακοινώσεις, ούτε καν δόθηκε ιδιαίτερη δημοσιότητα. Εννοείται όμως ότι μιας και ήταν το τέλος της συγκεκριμένης διαδρομής (πρώτα η συνάντηση των δύο νοτιοκορεατών «αρχιασφαλιτών» με τον Kim στις 5 Μάρτη, ύστερα Ουάσιγκτον και η «διπλωματική απαγωγή του Trump”, και μετά η θριαμβευτική επιστροφή…), Μόσχα και Πεκίνο έκαναν ένα καλό συνολικό απολογισμό της φάσης νο 1, που θα μπορούσε να ονομαστεί «η ολυμπιακή ειρήνη»…

Το «μπλοκ του Βλαδιβοστόκ» δουλεύει. Χωρίς φανφάρες, χωρίς να τραβάει την προσοχή· με πρακτικό πνεύμα..

(φωτογραφία: o νοτιοκορεάτης Moon Jae-in φωτογραφίζεται με την ντίβα βορειοκορεατισσα «πριγκήπισσα» Kim Yo-jong στον “μπλε οίκο” στις 10 του περασμένου Φλεβάρη. Έχει σημειολογικό / πολιτικό ενδιαφέρον και το φόντο: δεξιά η κορεατική χερσόνησος σαν ενιαία οντότητα· αριστερά ο κινεζικός χαρακτήρας για την έννοια “γράμμα”….)

Κορέες 2

Τετάρτη 7 Μάρτη. Το βορειοκορεατικό καθεστώς ΔΕΝ πρόκειται να διαλύσει ούτε τα πυρηνικά του ούτε τους βαλλιστικούς του πυραύλους, όσο κι αν κτυπιέται η Ουάσιγκτον! Αυτό είναι απλό και εύκολο να το καταλάβει κανείς. Αν επρόκειτο (μία πιθανότητα στο εκατομμύριο) να το «σκέφτεται», δεν θα έκανε ούτε τους κόπους ούτε και τα έξοδα να το εξελίξει σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορεί να κτυπήσει απευθείας τις ηπα – in case of emergency… Εξ’ άλλου, κανείς δεν εμπιστεύεται την Ουάσιγκτον στις όποιες «συμφωνίες» κάνει, ειδικά μετά το κύμα ακύρωσης αρκετών τον τελευταίο χρόνο· και εν αναμονή της ακύρωσης της 5 + 1 συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Το γεγονός, λοιπόν, ότι ο Moon λέει αυτά που στριμώχνουν ήδη την Ουάσιγκτον, περί “αποπυρηνικοποίησης” του βορρά κλπ, είναι μια διπλωματική μπλόφα, την οποία όμως η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή τη στιγμή. Ένας ελιγμός που μαζί με τις (σε γενικές γραμμές) απόρρητες συζητήσεις εδώ και μήνες μεταξύ βορρά και νότου, συγκλίνουν σ’ αυτό που θα πάρει μια έντονη μορφή τον ερχόμενο Απρίλη. Όταν, όπως ανακοινώθηκε ήδη, ο Moon και ο Kim θα συναντηθούν στην «ουδέτερη ζώνη», στα σύνορα των δυο κορεών.

Η ημερομηνία αυτής της επίσημης face to face συνάντησης δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα. Προδιαγράφει όμως τι θα γίνει μετά την 18η Μάρτη, όταν θα τελειώσουν οι χειμερινοί παραολυμπιακοί. Αντί για προετοιμασίες για τα στρατιωτικά γυμνάσια που τόσο θέλουν οι αμερικάνοι για τις αρχές Απρίλη, η Σεούλ θα ζητήσει (και με τον τρόπο της θα επιβάλλει) παράταση της «ολυμπιακής εκεχειρίας», καθότι έχουμε συνάντηση κορυφής, κι άλλωστε θέλουν κι αυτοί να ξεφορτωθούν τα παλιο-πυρηνικά τους!!!

Έτσι η Ουάσιγκτον σέρνεται στο «διπλό πάγωμα» που είχε προτείνει το περασμένο καλοκαίρι η Μόσχα και το Πεκίνο (και είχαν αποδεχτεί οι δύο κορέες αλλά είχε απορρίψει μετά βδελυγμίας η ψοφιοκουναβική κυβέρνηση), πόντο πόντο, μέτρο μέτρο,  χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι (εκτός, ίσως, από κάποια προβοκάτσια…)

(φωτογραφία: αριστέρα ο Chubg Eui-young, διευθυντής ασφαλείας και ειδικός απεσταλμένος του νοτιοκορεάτη προέδρου Moon Jae-in, δεξιά το βορειοκορεατικό αφεντικό Kim Jong-un. Ακόμα πιο δεξιά η ντίβα Kim Yo-jong. Προχτές στην Πγιονγκγιάνγκ…

Λεπτομέρεια καθόλου ασήμαντη: αυτό που κρατάει ο Kim είναι προσωπική επιστολή του Moon. Ραβασάκι, απάντηση στο προηγούμενο. «Καρδούλες», «φιλάκια», «θα τα πούμε σύντομα», κλπ…)

Το ψοφιοκουναβιστάν μαρσάρει…

Δευτέρα 5 Μάρτη. Είναι απίθανο ότι οι εφευρέτες του twitter σκέφτηκαν «να ένα καλό μέσο για να κηρύξει κάποιος πόλεμο». Ωστόσο αυτό γίνεται. Είτε την επαρχιακή κλίμακα διαγωνισμού βλακείας (στην ελληνική πολιτική σκηνή…) είτε στην παγκόσμια σκηνή, χάρη στον ένα και μοναδικό παλιάτσο: τον πρόεδρο των ηπα.

… Αν η ε.ε. θέλει ν’ αυξήσει κι άλλο τους μαζικούς δασμούς της και τα εμπόδια στις αμερικανικές εταιρείες που κάνουν δουλειές εκεί, εμείς απλά θα βάλουμε φόρο στα αυτοκίνητά τους που ελεύθερα εισάγονται στις ηπα. Το ‘χουν κάνει αδύνατο για τα αυτοκινητά μας (και πολύ περισσότερα) να πουληθούν εκεί. Μεγάλη εμπορική ανισορροπία…

Έτσι κι αλλιώς δεν είναι σε θέση να πει περισσότερα· μπλοκάρει. Αλλά «τιτιβίζοντας»;

Πράγματι ο home made αμερικανικός καπιταλισμός λαχανιάζει μπροστά στον ευρωπαϊκό (εννοημένο σαν ε.ε.): το 2017 το εμπορικό έλλειμμα των ηπα στα νταραβέρια τους με την ε.ε. ήταν κάτι παραπάνω από 11 δις δολάρια· και δεν ήταν τα αμάξια η μόνη αιτία. Το δε συνολικό τους εμπορικό έλλειμμα, στο παγκόσμιο εμπόριο, ήταν την ίδια χρονιά 800 δις δολάρια. Αυτά παρά την σχετική υποτίμηση του δολαρίου.

Πως ο καπιταλισμός που στη δεκαετία του ’90 (πριν μόνο μια 20ετία δηλαδή) όχι μόνο ανέμιζε την αυτοπεποίθησή του για την παγκόσμια ανωτερότητά του αλλά, εξαιτίας της προωθούσε την φιλελευθεροποίηση του παγκόσμιου εμπορίου, τρικλίζει τώρα κάνοντας κόλπα που δεν πρόκειται να τον αναστήσουν; Όταν οι δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» (Κλίντον) σκόπευαν, για παράδειγμα, να κάνουν την ασία «εργοστάσιο του πλανήτη» για λογαριασμό του αμερικανικού κεφάλαιου έκαναν τόσο λάθος;

Όχι, δεν έκαναν τότε. Η αμερικανική καπιταλιστική ενδοχώρα θα μπορούσε να εισάγει οποιονδήποτε αριθμό αυτοκινήτων, ατσαλιού ή αλουμινίου, υπό δύο προϋποθέσεις: να έχει την πλήρη νομισματική (και χρηματοπιστωτική) κυριαρχία στον «απελευθερωμένο» πλανήτη, και να έχει μόνιμη πρωτοπορεία σ’ όλο το φάσμα των «νέων τεχνολογιών» και των εφαρμογών τους.

Όμως τα χάνει και τα δύο. Ειδικά μετά τον πιο πρόσφατο σπασμό της συνεχιζόμενης κρίσης / αναδιάρθρωσης (αυτόν που είχε αναπόφευκτα χρηματοπιστωτική μορφή και ξεκίνησε, επίσης αναπόφευκτα, από εκεί που ο χρηματοπιστωτισμός είχε την μεγαλύτερη «ανάπτυξη», τις ηπα δηλαδή) διάφορα άλλα καπιταλιστικά κράτη πρώτης γραμμής οργανώνουν τις άμυνες τους. Το δολάριο χάνει σταθερά την ακτίνα κυκλοφορίας του σα διεθνές νόμισμα, και μαζί χάνουν την ηγεμονική τους θέση οι αμερικανικές τράπεζες.

Όσο για την τεχνολογική πρωτοπορεία; Σε αντίθεση με την ακμή της 2ης βιομηχανικής επανάστασης πριν έναν αιώνα, της επανάστασης του ατσαλιού και της πετρελαϊκής διύλισης, όπου όποιος είχε τεχνολογικά πλεονεκτήματα μπορούσε να ελπίζει ότι θα τα κρατούσε για πολύ καιρό (αν, φυσικά, εξασφάλιζε τις πρώτες ύλες…), στην 3η και, ακόμα περισσότερο στην 4η τα τέτοιου είδους πλεονεκτήματα αλλάζουν γρήγορα «χέρια». Ήταν, για παράδειγμα, μια αμερικανική εταιρεία (η apple) που εμφανίστηκε κάποια στιγμή μ’ ένα εντυπωσιακό τεχνικό / εμπορικό πλεονέκτημα: το πρώτο smart phone… Πόσο χρόνο χρειάστηκε για να αντιγραφεί, όχι μία αλλά πολλές φορές, και μάλιστα σε αξιόλογα χαμηλότερες τιμές; Ελάχιστο…

Ή όταν, άλλο παράδειγμα, πριν ελάχιστες ημέρες, ο Πούτιν έκανε επίδειξη ενός τμήματος (όπως είπε, προειδοποιητικά) των νέων όπλων του, το σοκ θα πρέπει να ήταν ανάλογο με τα νέα της εκτόξευσης, απ’ τους σοβιετικούς, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου γύρω απ’ τη γη, του Sputnik, το 1957: τα αμερικανικά αφεντικά τρόμαξαν με την διαπίστωση πως έχαναν την τεχνολογική πρωτοπορεία… Με μια ουσιαστική διαφορά: ο καπιταλιστικός βορράς ήταν τότε ήδη μοιρασμένος· ενώ τώρα είναι όλος ο πλανήτης υπό διεκδίκηση…

Οι συντηρητικοί στις ηπα (και όχι μόνον αυτοί) αποδίδουν την ήττα τους στην καπιταλιστική αρένα στα “κόλπα” των ανταγωνιστών τους. Πράγματι, τέτοια κόλπα γίνονται· αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος. Η αιτία είναι η σχέση “ποιότητας προς τιμή” πολλών εμπορευμάτων. Κι όχι μόνο αυτό. Αν παρακολουθεί κανείς κάπως συστηματικά τις τεχνολογικές εξελίξεις, είναι εύκολο να το διαπιστώσει: οι ειδήσεις για νέες εφευρέσεις και εφαρμογές, είτε αφορούν τις βιοτεχνολογίες είτε την κβαντική φυσική, έρχονται πια απ’ την ασία (και ειδικά την κίνα) κι όχι απ’ τις ηπα…

Αφού έχασε, λοιπόν, τις δύο προϋποθέσεις του, ο home made αμερικανικός καπιταλισμός (και το ψόφιο κουνάβι είναι απλά η γελοία έκφραση υπαρκτών προβλημάτων του), μέσα στην πλανητική ρευστότητα όπου το άλλοτε στήριγμα του made in usa (η τότε δυτική ευρώπη…) δεν υπάρχει πια σαν εμπορικό / τεχνολογικό δεκανίκι, «αναδιπλώνεται», προσπαθώντας να οχυρωθεί απέναντι στους βασικούς ανταγωνιστές του. Είναι βιώσιμη αυτή η τακτική;

Κατά την γνώμη μας όχι. Στην Ουάσιγκτον έχει απομείνει ένα μόνο πλεονέκτημα, το οποίο κινδυνεύει να χάσει γρηγορότερα απ’ ότι φοβάται: η στρατιωτική ισχύ της. Τα «κακά νέα» που άκουσε προχτές απ’ την Μόσχα μπορεί αύριο – μεθαύριο να τα ακούσει το αμερικανικό υπουργείο πολέμου και απ’ το Πεκίνο… Κι αυτό το «πλεονέκτημά» του ο αμερικανικός καπιταλισμός δεν το αναδιπλώνει. Το αντίθετο: το εξαπλώνει όσο περισσότερο μπορεί. Ξέρουν τα αφεντικά του (όπως και όλα τα υπόλοιπα…) την απόλυτη καπιταλιστική αλήθεια: η καταστροφή μπορεί να γίνει «παραγωγική»…

Πόσους και τι είδους πολέμους θα κηρύξει ακόμα, «σαν πουλάκι», το ψόφιο κουνάβι; Και πόσους θα χάσει πριν «αλέκτωρ λαλήσει»;

Κίνα: μία ή δύο;

Σάββατο 3 Μάρτη. Ως πρόσφατα η Ουάσιγκτον ακολουθούσε την “πολιτική της μίας κίνας”. Που σημαίνει ότι αναγνώριζε επίσημα ένα και μοναδικό κινεζικό κράτος (αυτό που έχει πρωτεύουσα το Πεκίνο). Υπάρχει όμως άλλο ένα: η πρώην “φορμόζα”, νυν “ταϊβάν”, εθνικιστική κίνα, καθώς στο νησί υποχώρησαν οι εθνικιστές του Kuomintang (υπό τον Chiang Kai-shek) μετά την ήττα τους στην ηπειρωτική κίνα απ’ το κομμουνιστικό κόμμα του Mao Zedong – αυτά έγιναν το 1949.

Από τότε το Πεκίνο θεωρεί μεν το νησί επικράτειά του, αλλά δεν έχει επιχειρήσει να το καταλάβει στρατιωτικά (για διάφορους λόγους). Απ’ την άλλη μεριά η Ουάσιγκτον, αν και έχει στηρίξει το νησιωτικό κράτος με διάφορους οικονομικούς τρόπους, απ’ το 1979 έπαψε να το αναγνωρίζει επίσημα, με σκοπό την βελτίωση των σχέσεων με το Πεκίνο. Αυτή είναι (ή ήταν) η αμερικανική «πολιτικής της μίας κίνας».

Υπό το ψόφιο κουνάβι και τους συντηρητικούς η αμερικανικη «γραμμή» αλλάζει σταδιακά – παρότι, ακόμα, δεν έχει γίνει το τελικό βήμα. Η τελευταία εξέλιξη είναι η έγκριση απ’ το κογκρέσσο, χτες, ενός νόμου «για τις ταξιδιωτικές σχέσεις» ηπα και ταϊβάν. Η απόφαση περιμένει τώρα την υπογραφή του ψόφιου κουναβιού για να οριστικοποιηθεί. Κατά το Πεκίνο μια τέτοια απόφαση επιτρέπει επίσημες επισκέψεις αξιωματούχων της ταϊβάν στις ηπα – δηλαδή έμμεση μεν αλλά ουσιαστική αναγνώρισή τους.

Δεν είναι αυτό το «πρώτο βήμα» της τελευταίας χρονιάς – είναι, απλά, το πιο πρόσφατο. Το Πεκίνο απειλεί ότι η αναγνώριση του ταϊβανέζικου κράτους είναι αιτία πολέμου· αλλά (κατά την γνώμη μας) τέτοιες δηλώσεις είναι «παρακαταθήκη» και όχι «τοις μετρητοίς». Μπορούμε να συνεννοηθούμε, κι ας μην είμαστε ούτε ασιάτες ούτε αμερικάνοι: η Ουάσιγκτον ψάχνει και ψάχνεται στον δυτικό Ειρηνικό, στην θάλασσα της κίνας, και η ταϊβάν είναι «ενδιαφέρουσα περίπτωση» – για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Αν η Ουάσιγκτον επιδιώξει να αποκτήσει στρατιωτικά πατήματα εκεί, δεν μπορεί να το κάνει χωρίς «αναγνώριση του κράτους» – κι αυτό είναι το επίδικο.

Δεν θα κάνουμε πρόβλεψη· μόνο μια υπενθύμιση. Αν το αμερικανικό κράτος αποφάσισε ότι ήρθε η στιγμή να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ / al Quds σαν πρωτεύουσα του συμμάχου ισραήλ χωρίς να υπάρχει προφανής “στενά εννοημένη” αναγκαιότητα για τέτοια ριζική αναθεώρηση της γραμμής των τελευταίων δεκαετιών, μπορεί να κάνει ακόμα περισσότερα εκεί που τα δικά του συμφέροντα «καίνε» – και καίγονται…