Δευτέρα 9 Οκτώβρη. Οι ειδικοί επί των οικονομικών (ή κάποιοι ανάμεσά τους) το σχολιάζουν. Πέρα απ’ αυτούς κανείς άλλος. Κι όμως. Μπορεί να αποδειχθεί όχι το «πέταγμα της πεταλούδας» αλλά το πέταγμα ενός σμήνους πεταλούδων – στην ίδια όμως «τάξη μέσα στο χάος» (ή στο ίδιο «χάος μέσα στην καπιταλιστική τάξη»…): όλο και περισσότερα κράτη, απ’ αυτά που ευχαρίστως ένα ψόφιο κουνάβι είτε θα ισοπέδωνε είτε θα αγόραζε (αλλά προς το παρόν δεν μπορεί να κάνει τίποτα απ’ τα δύο) αντικαθιστούν στο μεταξύ τους εμπόριο το δολάριο (σα νόμισμα) με τα δικά τους νομίσματα.

Αυτή η εξέλιξη θα μνημονεύεται απ’ τους ιστορικούς του μέλλοντος σαν η αυθεντική (και όχι inside job) αλλά και παρατεταμένη «11^η Σεπτέμβρη». Το ότι το δολάριο ήταν μέχρι πρόσφατα το απόλυτα διεθνές νόμισμα των εμπορικών συναλλαγών ήταν κάτι που κτίστηκε για πολύ καιρό, πάνω στα ερείπια της διεθνούς ισχύος της στερλίνας, με βάση την συμφωνία στα ‘70s της Ουάσιγκτον με το Ριάντ ότι η σαουδική αραβία (και μαζί της τα υπόλοιπα πετρο-σεϊχάτα) θα πουλάει το πετρέλαιό της αποκλειστικά και μόνο με δολάρια. Αυτό ανάγκασε όλα τα κράτη του (τότε) δυτικού κόσμου αλλά και κάμποσα του «ανατολικού μπλοκ» που αγόραζαν πετρέλαιο απ’ τα μαγαζιά της αραβικής χερσονήσου, να κυνηγάνε τα δολάρια, σαν αποθεματικό νόμισμα. Ενόσω η κεντρική αμερικανική τράπεζα τύπωνε δολάρια κατά βούληση, πολύ περισσότερες κεντρικές κρατικές τράπεζες του πλανήτη τα αγόραζαν αναγκαστικά. Τα «πετροδόλαρα» ήταν ένας οικονομικός, γεωπολιτικός και στρατιωτικός δεσμός που επέτρεπε στο εθνικό αμερικανικό νόμισμα (χωρίς κανένα back up «αξίας» όπως ήταν μέχρι το 1973 η σταθερή πρόσδεσή του στον χρυσό) να διατρέχει τον πλανήτη έχοντας καβαλήσει τον ενεργειακό καπιταλιστικό πυρήνα: το πετρέλαιο.

Η φάση της ενεργειακής αλλαγής παραδείγματος και του σταδιακού ξεπεράσματος των υδρογονανθράκων (οπωσδήποτε του πετρελαίου) αποδεικνύεται επίσης η φάση που το δολάριο χάνει την global καπιταλιστική αναγκαιότητά του. Η πιο πρόσφατη «πέτρα του σκανδάλου» της αμφισβήτησης αυτής είναι το Πεκίνο. Αλλά η πραγματική αιτία του σκανδάλου είναι το γεγονός ότι το πετρέλαιο / εμπόρευμα που πάνω του είχε στηρίξει την ανταλλακτική αξία του το δολάριο υποτιμάται. Λειτουργικά – αυτό είναι το βασικό.

Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι η Άγκυρα και η Τεχεράνη αποφάσισαν να αντικαταστήσουν το δολάριο με τα εθνικά τους νομίσματα στο μεταξύ τους εμπόριο δεν είναι κάτι που θα «κάνει ντόρο» στη διεθνή δημαγωγία. Κι όμως είναι μόνο δύο ανάμεσα σε διαρκώς περισσότερα κράτη που αποφασίζουν να στήσουν σταθερές «περιφερειακές (δηλαδή εκτός δολαρίου) ισοτιμίες», στηρίζοντας τα νομίσματά τους – σε τι άλλο; – στον χρυσό. Για περίπτωση ανάγκης…

Το να περιοριστεί η παγκόσμια κυκλοφορία του δολαρίου σημαίνει ότι οι τεράστιες ποσότητες του νομίσματος που έχει τυπώσει (ειδικά τα τελευταία χρόνια) η fed θα έχουν μικρότερο πεδίο κυκλοφορίας. Αυτό με την σειρά του σημαίνει διεθνή υποτίμηση. Αυτό μπορεί να βοηθάει (μικραίνοντάς το) το δολαριακό χρέος των ηπα· απ’ την άλλη μεριά όμως σημαίνει επίσης περιορισμό των δυνατοτήτων της Ουάσιγκτον να ελέγχει άλλους καπιταλισμούς μέσω του νομίσματός της. Επιπλέον κάνει τα assets που τιμολογούνται σε δολάρια (τόσο εκτός όσο και εντός ηπα) φτηνότερα – για όποιον θα ήθελε να αγοράσει κατέχοντας άλλο νόμισμα, που έχει ανατιμηθεί απέναντι στο δολάριο. Τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο: η συντήρηση της post αποικιακής στρατιωτικής μηχανής των ηπα ανά τον κόσμο γίνεται ακριβότερη.

Μοιάζει τώρα πως η νομισματική πανοπλία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ραγίζει και «ανοίγει». Κι αυτό «χωρίς να πέσει ούτε μισή σφαίρα» – ενόσω οι σφαίρες πέφτουν εδώ κι εκεί· με την δυσοίωνη προοπτική να πολλαπλασιαστούν…

Κυριακή 8 Οκτώβρη. … Θα σας πω τη γνώμη μου, για να την ξέρετε: θέλω δασμούς. Και θέλω κάποιος να μου φέρει να υπογράψω δασμούς…

Τάδε έφη η τωρινή κεντρική πολιτική βιτρίνα στην Ουάσιγκτον, τον περασμένο Αύγουστο, σε συνάντηση με του υπουργικού συμβουλίου. Το ψόφιο κουνάβι έχει θυμώσει πολύ με τους οπαδούς της «παγκοσμιοποίησης» που προσπαθούν να του βάλουν τρικλοποδιές! (Που να το ήξεραν οι κάποτε πύρινοι anti-global διαδηλωτές ότι θα έρθει σύντομα μια στιγμή που ο εκπροσωπός τους θα είναι αυτός! Κι όμως: αν οι ντόπιοι έδιναν βάση σε όσα γράφαμε τότε, τότε που το anti-global ήταν επαναστατική μόδα, στις σελίδες του χάρτινου Sarajevo, κάτι θα είχαν μυριστεί έγκαιρα. Και δεν θα γίνονταν το λάδι στα γρανάζια των καπιταλιστικών ταλαντώσεων…)

Το πρόβλημα, ωστόσο, που έχει μπροστά του το ψόφιο κουνάβι δεν είναι ο κινεζικός καπιταλισμός σκέτος. Είναι το γεγονός ότι από πολλές απόψεις αυτός ο καπιταλισμός είναι οργανικός για τμήματα του αμερικανικού. Είτε επειδή πολλά κινεζικά εμπορεύματα τροφοδοτούν πολλαπλά κέρδη μέσω της εμπορικής τους διαδρομής στις ηπα (μεταφορές, χοντρική, λιανική)· είτε επειδή κρατούν σχετικά χαμηλά το «κόστος αναπαραγωγής» των συγχρονων εργατών στις ηπα· είτε επειδή πολλές αμερικανικές εταιρείες έχουν κάνει επενδύσεις στην κίνα. Αυτό σημαίνει ότι αν το ψόφιο κουνάβι το χοντρύνει με τους δασμούς που θέλει, απ’ τα μέτρα του αλλά και τα αντίμετρα του Πεκίνου κάποια αμερικανικά αφεντικά θα χάσουν.

Απ’ την άλλη μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι πρωτότυπη. Κάποιοι χάνουν, κάποιοι κερδίζουν: αυτός είναι ο καπιταλισμός εδώ και ενάμισυ τουλάχιστον αιώνα. Κι αυτοί που χάνουν δεν μένουν χαμένοι για πάντα. Απλά θα μεταφέρουν το χρήμα τους σε άλλους, πιο αποδοτικούς τομείς.

Συνεπώς, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με την Α ή την Β ένταση, το ψόφιο κουνάβι θα προχωρήσει τον εμπορικό του πόλεμο με το Πεκίνο. Το τι θα ακολουθήσει μεσοπρόθεσμα δεν τον αφορά… Έτσι κι αλλιώς, όπως σχολίασε κάποτε ο κυρ Κέυνς, μεσοπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί.

Κυριακή 8 Οκτώβρη. Δεν είναι μόνο ο αμερικανικός καπιταλισμός που ζορίζεται απ’ την θεαματική ανάπτυξη του κινεζικού. Είναι και ο ευρωπαϊκός. Η ε.ε. ωστόσο (αυτή είναι το «οικονομικό υποκείμενο») δεν θέλει αυτή τη στιγμή να κηρύξει «γενικό πόλεμο» στο Πεκίνο. Προτιμάει μια τακτική επιμερισμού· εφόσον έχει ήδη ανοίξει ένα μέτωπο εναντίον της απ’ την Ουάσιγκτον.

Τι σημασία όμως θα έχουν αυτά στο βαθμό που προχωρά (και θα προχωρά) το κινεζικό σχέδιο των «δρόμων του μεταξιού»; Πολλά κράτη (πολλά αφεντικά) της νότιας και της νοτιοανατολικής ασίας αλλά και της αφρικής ενδιαφέρονται για τα επενδυτικά προγράμματα και τους σχεδιασμούς του Πεκίνου κάτω απ’ αυτήν την φιλόδοξη μεταξένια ταμπέλα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο περιέρχονται στον ένα ή στον άλλο βαθμό στη σφαίρα επιρροής του Πεκίνου. Οικονομικά και όχι μόνο.

Συνεπώς τα τείχη των δασμών (που απαντιούνται ανάλογα) δεν έχουν μεσομακρόθεσμα νόημα εκτός από μία περίπτωση: ό,τι απ’ την σφαίρα επιρροής του Πεκίνου δεν αποσπάται «ειρηνικά» θα καταστρέφεται. Η λογική του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού είναι αμείλικτη. «Δρόμους του μεταξιού» εσείς; «Δρόμους του μολυβιού» εμείς!

Η εμπορική πολιτική του ψόφιου κουναβιού είναι, λοιπόν, το απαραίτητο συμπλήρωμα της παγκόσμιας στρατιωτικής δράσης του αμερικανικού πενταγώνου.

Κυριακή 8 Οκτώβρη. Παγκόσμια στρατιωτική δράση των ηπα, αυτό είναι γνωστό. Αλλά με «αρχιστράτηγο» το ψόφιο κουνάβι; Η δήλωσή του την περασμένη Πέμπτη, στη διάρκεια φωτογράφησης πριν το δείπνο του με τους αρχικαραβανάδες μετά των συζύγων τους, ότι … ίσως αυτή είναι η νηνεμία πριν την καταιγίδα… έκανε τον γύρο των καθεστωτικών μήντια κατ’ αρχήν στις ηπα – σαν «ανησυχητική».

Αρκεί, όμως, να δει κανείς όλη την βιντεοσκοπημένη σκηνή της φωτογράφησης και της (ξεκούδουνης) δήλωσης στη διάρκειά της, για να καταλάβει ότι το ψόφιο κουνάβι είναι απλά ανίκανο να πάρει οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση. Κοροϊδεύει τον κόσμο. Ουσιαστικά (αν και όχι τυπικά) είναι και αναρμόδιο: κηδεμονεύεται από καραβανάδες σε διάφορα υψηλόβαθμα πόστα. Κι αυτοί είναι που «ξέρουν».

Ξέρουν ότι είναι προτιμότερο να επιδίδονται σε σαμποτάζ παρά σε κατά μέτωπο αναμέτρηση. Το πρώτο σημαίνει πολέμους με αντιπάλους σημαντικά υποδεέστερους, στην περίμετρο των βασικών εχθρών τους. Σημαίνει undercover δράση και προβοκάτσιες. Σημαίνει εμπλοκή των (όποιων) συμμάχων, ειδικά αν είναι μισθοφόροι. Το δεύτερο μπορεί να εγκυμονεί δυσάρεστες εκπλήξεις· και αποτυχίες καθοριστικές.

Το ψόφιο κουνάβι μπορεί να μπουρδολογεί, να απειλεί ή να ψωνίζεται με «καταιγίδες», αλλά όσο οι «καταιγίδες της ερήμου» βγάζουν το κάτι τις τους, οι μηχανές της καταστροφής θα δουλεύουν στις μισές στροφές τους. Όταν σταματήσουν να αποδίδουν, τότε…

Καθόλου παρήγορο ούτε το ένα ούτε το άλλο.

(φωτογραφία: Η στιγμή που το ψόφιο κουνάβι απειλεί με καταιγίδες. “Κοιτάτε το πουλάκι”!!!)

Κυριακή 8 Οκτώβρη. Οπωσδήποτε αυτός ο γιάπης – με – τα – σκονάκια του, του Ριάντ. Γλύτωσε από δολοφονικών προθέσεων επίθεση εναντίον του τον περασμένο Αύγουστο, αλλά οι εχθροί του μέσα στο σόι των Σαούντ δεν σταματούν. Μόλις χτες έγινε κι άλλη επίθεση (δεν πέτυχε) σ’ ένα απ’ τα παλάτια, στην Τζέντα.

Κάθε φορά που την γλυτώνει γίνεται και πιο μανιακός στο να κυνηγάει εχθρούς και φαντάσματα. Φαίνεται όμως ότι όσο πιο μανιακός γίνεται τόσο περισσότερο τον σημαδεύουν. Λέγεται πως ούτε η cia τον γουστάρει: τον βρίσκει απρόβλεπτο και ασταθή. “Ψυχάκια” δηλαδή, αλλά δεν το λέει έτσι.

Μήπως ακόμα κι αυτή η θρυλική cia έχει αρχίσει να ρετάρει; Μπροστά στο ψόφιο κουνάβι ο πρίγκηπας Mohammad bin Salman είναι παιδαρέλι…