Εμπορικός πόλεμος 2

Παρασκευή 23 Μάρτη. Το Πεκίνο έχει ένα δίκιο όταν μνημονεύει τις global «γραμμές εφοδιασμού» ή/και συναρμολόγησης που θίγονται απ’ τον όποιο εθνικό προστατευτισμό. Έχει ένα παραπάνω δίκιο να ειρωνεύεται επειδή είναι γνωστό ποια είναι η απάντηση του Πεκίνου (και όχι μόνο) σε μια σειρά εμπορευμάτων, πέρα απ’ τους αναπόφευκτους «απαντητικούς» δασμούς στις εισαγωγές στην κίνα: ένα κινέζικο εγοστάσιο / αποθήκη στα προάστεια της Addis Ababa, κάνει μια τελευταία συναρμολόγηση του χ ή του ψ εμπορεύματος (π.χ.: ράβει ένα κουμπί σε πουκάμισα ή βάζει ένα μάτι σε λούτρινα κουκλάκια) και, στη βάση διακρατικής συμφωνίας, το εμπόρευμα εξάγεται απο εκεί στις ηπα και οπουδήποτε αλλού σαν “made in Ethiopia”. Ποιοι δασμοί σε βάρος των κινέζικων; (Αντί για “made in Ethiopia” μπορείτε να βάλετε “made in Egypt” ή “made in e.u.” – ό,τι θέλετε…).

Ωστόσο είναι εντελώς λαθεμένο (και, σε τελευταία ανάλυση, προπαγανδιστικό) να πιστεύει κανείς ότι ο εμπορικός προστατευτισμός / πόλεμος γίνεται με όρους 19ου ή 20ου αιώνα. Οι βασικές οικονομικές παράμετροι μπορεί να είναι παρόμοιες· όχι, όμως, και οι τεχνικές – αυτές που αφορούν τις «προμηθευτικές γραμμές» στην ευρύτητά τους,  γραμμές που είναι πολιτικά κρίσιμες για την επιτυχία ή την αποτυχία.

Το αμερικανικό κράτος, στριμωγμένο μέσα στο κόλπο που το ίδιο προώθησε, την «απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου», απειλούμενο στα σοβαρά όχι στην ουρά αλλά στην αιχμή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, τι άραγε επιδιώκει; Επιδιώκει τον επαναπατρισμό μεγάλων τμημάτων της παραγωγής, που στα ’90s έγιναν outsourcing στην ασία με κριτήρια χαμηλών μεροκάματων· αλλά έναν επαναπατρισμό υψηλής (ρομποτικής) παραγωγής, όπου η μαζική ανάγκη για χαμηλά μεροκάματα θα εκλογικευτεί, και θα καλύπτεται απ’ τους («παράνομους»…) μετανάστες στο αμερικανικό έδαφος. Μ’ άλλα λόγια οι εμπορικοί δασμοί του ψοφιοκουναβιστάν δεν αποσκοπούν στον επαναπατρισμό των ίδιων εργοστασίων (αμερικανικών εταιρειών) απ’ την ασία στις ηπα· αλλά στη δημιουργία καινούργιων, ακόμα πιο αυτοματοποιημένων / ρομποτικών απ’ ότι τα υπεργολαβικά ασιατικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υπάρχει η ελπίδα μείωσης του μοναδιαίου κόστους (του «κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος») και, άρα, ανάκτησης σοβαρών τμημάτων της παγκόσμιας αγοράς.

Πρόκειται για ένα είδος φυγής προς τα εμπρός απ’ την μεριά του αμερικανικού κεφάλαιου, συνηθισμένης και εύλογης μέσα στην καπιταλιστική ιστορία. Αλλά είναι risky business. Και είναι τέτοια όχι επειδή τα «οχυρωματικά έργα» των αμερικανικών εισαγωγικών δασμών (δηλαδή την «περιφρούρηση της εσωτερικής αγοράς» απ’ τους ανταγωνιστές) θα την ακολουθήσουν και οι ανταγωνιστές του αμερικανικού καπιταλισμού. Αλλά επειδή, κυρίως, την ακόμα μεγαλύτερη μείωση του «μοναδιαίου κόστους» μέσω είτε της ακόμα πιο επιθετικής μηχανοποίησης είτε της ακόμα πιο επιθετικής μείωσης των (πραγματικών) μισθών, με σκοπό τα μεγαλύτερα μερίδια απ’ την παγκόσμια αγορά, αυτό λοιπόν θα το κάνουν λίγο πολύ όλοι. Και οπωσδήποτε ο κινεζικός καπιταλισμός και οι ασιάτες σύμμαχοί του. Μ’ άλλα λόγια: αν ο λόγος (κι αυτή ήταν η περίπτωση του 19ου ή του early 20ου) ήταν η ανασυγκρότηση με ορίζοντα κάποια εσωτερική αγορά, τότε τα τείχη για την περιφρούρησή της θα είχαν ένα προσωρινό λογικό νόημα. Όμως…

Όμως ήδη απ’ την προηγούμενη φορά «δομικής καπιταλιστικής κρίσης / προστατευτικής αναδίπλωσης», δηλαδή απ’ την κρίση / αναδιάρθρωση του μεσοπολέμου (δεκαετία του ’30) έγινε ολοφάνερο ότι ακόμα κι αν η όποια εσωτερική αγορά ήταν πράγματι ένα πεδίο αναδίπλωσης, δεν ήταν αρκετή για την καπιταλιστική δυναμική. Πολύ γρήγορα η αναμέτρηση (τότε…) αφορούσε τον πλανήτη στο σύνολό του. Οι πιο έξύπνοι ανάμεσα στους τότε διανοούμενους του κράτους και τουκεφάλαιουτο καταλάβαιναν, χρόνια πριν ξεσπάσει ο β παγκόσμιος. Γι’ αυτό ακριβώς ούτε τα δασμολογικά ούτε τα νομσιματικά «προστατευτικά μέτρα» εκείνης της εποχής αποδείχθηκαν επαρκή. Ήταν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ένας παγκόσμιος πόλεμος. Το «κάνω τον γείτονα ζητιάνο» που κορόιδευε ο Κέυνς τότε, είχε μια «συνεπή συνέχεια»: κάνω τον γείτονα ερείπια…

Εμπορικός πόλεμος 3

Παρασκευή 23 Μάρτη. Η διαφορά της “κρίσης της παγκοσμιοποίησης” των πρώτων δεκαετιών του 20 αιώνα και της προστατευτικής αναδίπλωσης σαν “απάντηση” τότε, με την σημερινή κρίση / αναδιάρθρωση, δεν είναι τυπική. Τυπικά πρόκειται για το ίδιο ακριβώς φαινόμενο. Η διαφορά, μια δυναμική διαφορά, έγκειται στην παραγωγικότητα της εργασίας. Είναι τώρα τόσο υψηλή ώστε η ρομποτική μεσολάβηση (της ανθρώπινης εργασίας) στις ηπα ΔΕΝ είναι δυνατόν να απαντήσει στις ανάγκες συσσώρευσης του αμερικανικού κεφάλαιου με όρους “εσωτερικής αγοράς εργασίας και εμπορευμάτων”, ούτε καν για τα 4 ή 5 χρόνια που αυτό έγινε στην εποχή του new deal. Λέμε: δεν μπορεί να “οχυρωθεί για λίγο” το αμερικανικό κεφάλαιο, υπομένοντας τις αντίστοιχες οχυρώσεις των ανταγωνιστών του, ώστε να συσσωρεύσει τεχνολογία, χρήμα και πειθαρχημένη εργασία και να επιτεθεί μετά διεκδικώντας την παγκόσμια ηγεμονία. Αυτά τα δύο, η οικονομική αναδίπλωση και η στρατιωτική επέκταση συμβαίνουν (ή πρέπει απ’ την σύγχρονη καπιταλιστική άποψη) σχεδόν ταυτόχρονα. Εν μέρει σε “αργή κίνηση”… Σε κάθε περίπτωση αυτό είναι μια εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση.

Αυτός είναι ο λόγος (κατά την γνώμη μας) μιας ορισμένης ασυμμετρίας στον εξελισσόμενο και οξυνόμενο παγκόσμιο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό – μιας ασυμμετρίας που δημιουργεί οφθαλμαπάτες ως προς τους συσχετισμούς δύναμης στην προοπτική τους. Ανάμεσα σε κράτη / κεφάλαια που έχουν ακόμα καλά περιθώρια “εσωτερικής ανάπτυξης” και μπορούν να την χρησιμοποιήσουν σαν εφαλτήριο “οικονομικής επέκτασης”· και σε κράτη / κεφάλαια που έχουν μικρά ή ελάχιστα τέτοια “εσωτερικά” περιθώρια (σε συνθήκες ειρήνης, δηλαδή χωρίς μια γενική καταστροφή / ανοικοδόμηση στην επικράτειά τους…), άρα μικρές και κοντοπρόθεσμες “ρεζέρβες” συσσώρευσης· οπότε επείγονται να λύσουν τώρα τους “διεθνείς λογαριασμούς” τους.

Στην πρώτη κατηγορία, των “εσωτερικών περιθωρίων / εξωτερικής επέκτασης” ανήκει η κίνα (απέναντι στις ηπα αλλά και την ευρώπη), το ιράν (απέναντι στο ισραήλ), ακόμα ακόμα και η “καθυστερημένη” ρωσία (απέναντι σε μεγάλο μέρος της  ε.ε.), υπό τον όρο κάποιων ακόμα εσωτερικών αναδιαρθώσεων. Απ’ την ανάποδη μεριά, εκεί που ο προστατευτισμός δεν εξασφαλίζει σοβαρούς όρους “εσωτερικής συσσώρευσης”, άρα είναι μια fake και προσωρινή τακτική, περισσότερο υποδαύλιση των διεθνών εντάσεων παρά ανάπαυλα «εσωστρέφειας» (αν θα ήταν ποτέ δυνατόν!), βρίσκονται οπωσδήποτε οι ηπα.

Σε κάθε περίπτωση: το γεγονός ότι το Πεκίνο θα απαντήσει στους εναντίον του εμπορικούς δασμούς / εμπορικό πόλεμο εκ μέρους της Ουάσιγκτον, αλλά θα το κάνει προσεκτικά και, κυρίως, χωρίς να πανηγυρίζει ότι «έτσι θα γίνουμε πιο δυνατοί και πιο πλούσιοι», δεν είναι θέμα, απλά, διπλωματικής τακτικής ή «εθνικής κουλτούρας». Ο κινεζικός καπιταλισμός, σε αντίθεση με τον αμερικανικό, επεκτείνεται γρήγορα και αποτελεσματικά σ’ όλον τον πλανήτη· έχοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερα περιθώρια «εσωτερικής ανάπτυξης». Αλλά δεν έχει κανένα λόγο να “οχυρωθεί” σ’ αυτά που είναι, έτσι κι αλλιώς, δικά του – να πέσει, σα να λέμε, σε μια “ανάπαυλα τύπου new deal των αμερικανικών ’30s”, ρίχνοντας σε δεύτερη μοίρα, “για μετά”, την προς τα έξω επέκτασή του. Συνεπώς όχι μόνο είναι φανατικός υποστηρικτής του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου αλλά οφείλει να αντιδράσει στα αμερικανικά μέτρα με τέτοιο τρόπο ώστε να στερήσει στο αμερικανικό κεφάλαιο όχι μόνο την «κινεζική αγορά» (αυτήν προστατεύουν οι όποιοι «απαντητικοί» δασμοί του Πεκίνου) αλλά, κυρίως, όσο το δυνατόν μεγαλύτερα τμήματα της παγκόσμιας: στην αφρική, στη λατινική αμερική, στην ασία…

(Και δεν είπαμε τίποτα ακόμα – κάποια άλλη στιγμή θα το κάνουμε – για τον «εμπορικό πόλεμο πρώτων υλών»: μπορεί ο αμερικανικός καπιταλισμός να σχεδίασε και να κατάφερε να γίνει αυτάρκης σε υδρογονάνθρακες, αλλά όσο επαναπατρισμό επιχειρήσεων κι αν πετύχει, θα εξαρτιέται απ’ τις αφρικανικές και ασιατικές «νέες γαίες»…

Που θα βρίσκει άραγε κοβάλτιο η αμερικανική Tesla, για όσο καιρό το υλικό είναι στα νο 1 της τεχνολογίας των μπαταριών, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ο Musk θα έφερνε όλη την παραγωγή της μπίζνας του πίσω «στην πατρίδα»· ή θα την εκσφενδόνιζε στον “αμερικανικό” Άρη;)

Δείτε

Πέμπτη 22 Μάρτη. Το video ντοκυμαντέρ Kill ‘em all: in the name of the name (από Sarajevo και αντιφασίστες συντρόφους).

Πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990, όταν η εθνικοφροσύνη αναγεννιέται σαν «το όνομά μας…» Η διάλυση της γιουγκοσλαβίας, η σφαγή των Βοσνίων, ο άξονας Αθήνας / Βελιγραδίου, τα ελληνικά σχέδια για επέκταση προς βορρά, η προοπτική διάλυσης και μοιρασιάς του κράτους της μακεδονίας.

Δείτε κι αυτό: Μεσίστιες γαλανόλευκες και μισοφέγγαρα στις φλόγες: ο ελληνικός αντιτουρκικός ιμπεριαλιστικός παροξυσμός στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90, και το ελληνικό όνειρο για την διάλυση της τουρκίας (πάνω στο κύμα του τότε διεθνούς σχεδιασμού για τη μέση Ανατολή): Ίμια, κύπριοι μοτοσυκλετιστές, υπερεξοπλισμός… Ένα video ντοκουμέντο του 2016, απ’ το antifa projector.

Καταδίκη

Πέμπτη 22 Μάρτη. Παραλίγο να το ακούγαμε… (Αλλά αυτό το “παραλίγο” ήταν οικτρή παραίσθηση). Μια ανακοίνωση του είδους η ευρωπαϊκή ένωση καταδικάζει την θρησκευτική προκλητικότητα στην ελλάδα… Ή του είδους η ευρωπαϊκή αριστέρα στέλνει ένα τάγμα επίλεκτων ελεύθερων σκοπευτών για να ενισχύσει τον αγώνα του συνασπισμού της ριζοσπαστικής αριστέρας κατά των φασιστοεκκλησιαστικών συμμοριών… Ή, έστω, μετά από αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης η ευρωπαϊκή ένωση απέκλεισε την ελληνική εκκλησία απ’ τις χρηματοδοτήσεις της, επειδή ξεπέρασε σε κατορθώματα την πολωνική και την ουγγρική κυβέρνηση μαζί…

Μπααααα…. Οι ροζ για το μόνο πράγμα που θέλουν διεθνή βοήθεια είναι “κατά της τουρκικής προκλητικότητας”. Τα υπόλοιπα τα καθαρίζουν με μια εκδήλωση δυσαρέσκειας. Μπορεί να κρατήσουν και μούτρα… Δυνατοί!

…Κοτσαμπάσηδες πασάδες και σεβάσμιοι δεσποτάδες κυβερνούσανε τη χώρα, καλή ώρα….

Δημοκρατίας το παράγγελμα 1

Πέμπτη 22 Μάρτη. Η τέταρτη κατά σειρά εκλογή του Πουτινάκου στο τιμόνι της ρωσικής ομοσπονδίας συνέπεσε με την αλλαγή του κινεζικού συντάγματος έτσι ώστε να επιτρέπει στον “φωτεινό φάρο” Xi Jinping την αιωνιότητα στο πόστο του “αρχηγού κράτους”. Και τίνος κράτους, ε;…

Για λόγους που σχετίζονται μόνο με την δυτική πρωτοκοσμική αυταρέσκεια και με τίποτα περισσότερο, η μακροβιότητα τέτοιων προσώπων στην κορυφή της πολιτικής εξουσίας προκαλεί ανατριχίλες: αυτό δεν είναι δημοκρατία!

Πράγματι. Δεν είναι. Αλλά ποιο είναι το μέτρο της αποτίμησής της; Τι είναι πλέον αυτή η περιβόητη «αστική δημοκρατία»; Μια πιο προσεκτική ματιά στην «πολιτική σκηνή» των καπιταλιστικών κρατών του πλανήτη θα βοηθούσε. Αν όχι για κάτι άλλο τουλάχιστον για να γλυτώσουν τα δάκρυά τους οι ευαίσθητοι («δημοκράτες»).

Υπάρχουν 4 κράτη πρώτης γραμμής (στον παγκόσμιο καταμερισμό κεφαλαίου / εξουσίας) που θα κάθονταν δίπλα δίπλα στο εδώλιο του εικονικού δυτικού δικαστηρίου με την κατηγορία της «έλλειψης δημοκρατίας»: ρωσία, κίνα, ιράν, τουρκία (είναι συμπτωματικό που είναι και σύμμαχοι μεταξύ τους;). Πράγματι, σε ότι αφορά την εκπροσώπηση των «εθνικών» καπιταλιστικών συμφερόντων (με όποιους εσωτερικούς ανταγωνισμούς σχετίζεται το «εθνικό» κάθε φορά) ισχύει για αυτές τις περιπτώσεις αυτό που ο Debord ονόμασε «εν-σωματωμένο Θέαμα»: το σώμα (δηλαδή η προσωπικότητα και το περιβάλλον) του «ηγέτη» συνοψίζει αλλά και ελέγχει τις ισορροπίες και τις δυναμικές του καπιταλιστικού process.

Απ’ την αντίθετη μεριά υπάρχουν άλλα κράτη πρώτης γραμμής (στον ίδιο καταμερισμό) που θα απένειμαν μεταξύ τους τα χρυσά μετάλλια της «δημοκρατικότητας»: ηπα, αγγλία, ιαπωνία, καναδάς, ισπανία, γαλλία, αυστραλία. Εδώ υπάρχει τακτική εναλλαγή προσώπων στο κέντρο της πολιτικής σκηνής. Σε βαθμό κακουργήματος: Trump, May, Macron… Έτσι ώστε ο προσεκτικός παρατηρητής να συμπεράνει ότι πρόκειται για βιτρίνες, και ότι οι μηχανισμοί της πραγματικής εξουσίας βρίσκονται κάπου αλλού, κάπου πίσω τους. Αυτό, πάντα κατά τον Debord, θα χαρακτηριζόταν «διάχυτο Θέαμα».

Τέλος υπάρχει ένα κράτος, στο οποίο η μακροβιότητα της κεντρικής πολιτικής προσωπικότητας μοιάζει να συγγενεύει με το «εν-σωματωμένο Θέαμα» της πρώτης κατηγορίας, αν και οι υπο-κείμενες διαδικασίες που την διατηρούν σ’ αυτή τη θέση φαίνεται να ταιριάζουν με το «διάχυτο θέαμα» της δεύτερης κατηγορίας. Αυτό το κράτος είναι η γερμανία: η Angela Dorothea Merkel είναι πρωθυπουργός διαρκώς απ’ το 2005· και, ζωή νάχει, θα είναι τέτοια ως το 2021. Δεκαέξι χρόνια διαρκούς «ηγεσίας» είναι κάτι που ένας Xi Jinping απλά το ονειρεύεται και το μεθοδεύει σήμερα…

(φωτογραφίες: η ρωσική καθεστωτική Θεαματική «παραγωγή» είναι πολύ περισσότερο πρωτοκοσμική και «δυτική» απ’ ότι οι δημαγωγοί της καπιταλιστικής δύσης θα άντεχαν να παραδεχτούν. Το σώμα του ηγέτη, σαν αλληγορία της ζωτικότητας όχι μόνο της εξουσίας αλλά και της καπιταλιστικής συσσώρευσης στο σύνολο της, έχει υπάρξει διαρκώς στην πρώτη γραμμή της ρωσικής εικονογραφίας· αν και όχι της κινεζικής, της ιρανικής ή της τουρκικής, που είναι σαφώς πολύ λιγότερο «δυτικές» σ’ αυτά τα ζητήματα.

To ίδιο ακριβώς επιχειρούν κατα καιρούς οι δυτικές πολιτικές βιτρίνες, είτε με αθλητικές επιδείξεις, είτε με υπονοούμενο σεξουαλικών επιδόσεων – π.χ. Μπερλουσκόνι ή Τραμπ. Η διαφορά έγκειται ότι χάρη στην απόσταση απ’ τις κοινοτοπίες που του εξασφαλίζει η δυτική μυθολογία για την «βαθιά ρωσική ψυχή», ο Πούτιν μπορεί να επιδεικνύει πολύ περισσότερο σώμα, πολύ περισσότερη επιφάνεια δηλαδή (ρελάνς στο “ψυχικό βάθος”…) σ’ αυτό ακριβώς το κοινό, το «δυτικό», απ’ ότι τα δικά του ηγετικά «σώματα», που είναι ρηχά από ψυχολογική άποψη. Στην πράξη, οι κοινωνίες του διάχυτου θεάματος είναι πολυθεϊστικές: έχουν πολλά «ειδικά» σώματα (πολιτικά, αθλητικά, καλλιτεχνικά, σεξουαλικά) για να λατρεύουν, και δυσκολεύονται να κάνουν δικιά τους συγχώνευση· την προσέχουν όμως αν είναι με κάποιον τρόπο «εξωτική» και “μυστηριώδης”…

Στην κάτω φωτογραφία ο David Cameron, αποτυχημένος συντηρητικός πρωθυπουργός της αγγλίας…)

Δημοκρατίας το παράγγελμα 2

Πέμπτη 22 Μάρτη. Το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η μικρή γκάμα (κι ας ξεχάσουμε ότι η φράξια της διαρκούς εναλλαγής κατηγορεί την άλλη για “έλλειψη δημοκρατίας”) για καπιταλιστικές κοινωνίες πρώτης γραμμής, για κοινωνίες δηλαδή όπου οι σχέσεις παραγωγής / κατανάλωσης / κοινωνικής αναπαραγωγής / ιεραρχίας δεν διαφέρουν στα βασικά τους χαρακτηριστικά, βάζει στην άκρη την ανάλυση του Κάρολου για την γραμμική, αιτοκρατική σχέση ανάμεσα στην παραγωγική / οικονομική βάση και το θεσμικό εποικοδόμημα. Αλλά αυτό δεν μας χαλάει, μιας και μας εμπνέει ο ανθρώπινος Μάρξ – όχι ο θεός.

Το ερώτημα στη συνέχεια είναι τριπλό: Α) αυτές οι φανερές διαφορές οφείλονται που; Β) πρόκειται για δύο μοντέλα αντίπαλα ή για δύο παραλλαγές του ίδιου βασικού πυρήνα; και Γ) έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα το Α ή το Β μοντέλο απέναντι στο άλλο;

Είναι εύκολο (και υποχρεωτικά περιληπτικό: η ασταμάτητη μηχανή δεν είναι … βιβλίο!) να απαντήσουμε. Κατ’ αρχήν στο Α: ιστορικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές διαφορές στη σύγκροτηση των σύγχρονων κρατών ασφαλώς και παίζουν ρόλο, επειδή έχουν καθορίσει σ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα (αν όχι από νωρίτερα) τι και γιατί είναι η “αστική δημοκρατία”. Για την δύση, για παράδειγμα, όπου το κράτος / κόμμα θεωρήθηκε σαν εξαίρεση (του φασισμού…) και όπου η (και κομματική) ποικιλία θεωρείται από μόνη της η βάση της “ελευθερίας επιλογών” άρα και της δημοκρατίας, όπως ισχύει για την ποικιλία προϊόντων στα ράφια των super market (ακόμα κι αν τόσο αυτά τα «διαφορετικά προϊόντα» όσο και τα «διαφορετικά κόμματα» είναι παραλλαγές του ίδιου, συχνά της ίδιας εταιρείας…) η έλλειψη μιας τέτοιας ποικιλίας στην «πολιτική σκηνή» (δηλαδή: η μονοτονία του κεντρικού πολιτικού Θεάματος) θεωρείται έλλειψη δημοκρατίας. Αντίθετα, μια τέτοια «ποικιλία» για κράτη στα οποία δεν υπήρξε «αστική επανάσταση» ή «ηγεμονική αστική τάξη»· σε κράτη όπου η «κομματική ποικιλία» σήμαινε σχεδόν πάντα στρατηγική ανισορροπία (ρευστών συμμαχιών) για την καπιταλιστική συσσώρευση, σ’ αυτά λοιπόν, οι διαρκείς «εναλλαγές προσώπων με μια κάποια πολιτική εξουσία» θεωρούνται συνώνυμες της αστάθειας.

Ωστόσο, παρά τις όποιες αξιοσημείωτες διαφορές τους, δεν πρόκειται για αντίπαλα μοντέλα! Στον παράδεισο της «αστικής δημοκρατίας», στη «δύση» του καπιταλιστικού πλανήτη, η «δημοκρατία» έφτασε στα καλύτερά της στην Κεϋνσιανή εκδοχή της, κι αφού προηγουμένως η τάξη των ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής (και σφετεριστών του πλούτου) αναγνώρισε ότι υπάρχει μια αντίπαλη τάξη, η εργατική, με τα δικά της συμφέροντα· μόνο και μόνο (και όσο χρειαζόταν) για να την ρυμουλκήσει, μέσω των κομματικών και συνδικαλιστικών εκπροσώπων της, σε μια διαρκή «ειρηνική» συνεργασία υπέρ της «ανάπτυξης». Αυτή η «δημοκρατία» κράτησε λιγότερο από 40 χρόνια, στον 20ο αιώνα. Πριν απ’ αυτά και, κυρίως, μετά, η θρυλική «αστική δημοκρατία» τέλειωνε και τελειώνει εκεί που η εργατική τάξη, αποκτώντας συνείδηση του συλλογικού της εαυτού, έπαιρνε στα σοβαρά τα «δημοκρατικά ιδεώδη», απαιτώντας να καθορίζει αυτή τα πάντα, με πολιτική αυτονομία, σαν πλειοψηφική τάξη· και όχι τα αφεντικά.

Το θεωρούμενο «απολυταρχικό παράδειγμα» κάνει, σε γενικές γραμμές, το ίδιο ακριβώς πράγμα με το «νεοφιλεύθερο» (μετά την ακύρωση των Κεϋνσιανών συμβιβασμών απ’ την τάξη μας, στα ‘60s και ‘70s και την αποδοχή απ’ τα αφεντικά του “ριξίματος του γαντιού” απ’ την μεριά μας): αρνείται την πολιτική αυτονομία των εργατικών συμφερόντων. Αντί, όμως, να την ακυρώνει μέσα απ’ τους περιστρεφόμενους καθρέφτες της «κομματικής ποικιλίας» κάνει το ίδιο μέσα από δομές κάποιου ad hoc «διαταξικού κράτους» (άρα πατερναλιστικού), όπου η πρόσβαση και η «εκπροσώπηση» γίνεται μέσα από κυκλώματα κομματικά, θρησκευτικά, μαφιόζικα. Αλλά και το νεοφιλελεύθερο «δημοκρατικό» κράτος αυτό ακριβώς μεθόδευσε απ’ τα ‘80s και μετά: την κορπορατιβίστικη, «λομπίστικη» μεσολάβηση και ροή προς και από τις δομές εξουσίας. Με μορφή «super market».

Εν τέλει, και τα δύο μοντέλα συμφωνούν στην «ελευθερία της κατανάλωσης» (η ιρανική εκδοχή είναι λίγο πιο πίσω, για ειδικούς – και πάντως όχι θρησκευτικούς! – λόγους). Η «ελευθερία της αυτοπραγμάτωσης μέσω του εμπορεύματος» είναι κοινότοπη και στην μία και στην άλλη εκδοχή. Απλά, στο μοντέλο του «εν-σωματωμένου Θεάματος» αυτή η «ελευθερία» δεν συνεπάγεται κάτι παραπάνω· κάτι που μόνο θεωρητικά ισχύει στο μοντέλο του «διάχυτου Θεάματος. Εκεί το πραγματικό «πολίτευμα» είναι εδώ και δεκαετίες ολιγαρχικό.

Δημοκρατίας το παράγγελμα 3

Πέμπτη 22 Μάρτη. Υπάρχει πλεονέκτημα στο Α ή στο Β μοντέλο μέσα στον οξυνόμενο ενδοκαταλιστικό ανταγωνισμό; Απ’ την άποψη του ελέγχου επί των υποτελών, απ’ την άποψη δηλαδή της “πειθαρχίας του στρατεύματος”, δεν βλέπουμε διαφορές μεταξύ τους. Είναι το ίδιο πετυχημένα αυτήν την ιστορική στιγμή: έχουν εξουδετερώσει πολιτικά την τάξη μας, και οπωσδήποτε την εξουθενώνουν ηθικά, συναισθηματικά, διανοητικά…

Εκεί που υπάρχουν διαφορές είναι στα “στρατηγεία”. Το μοντέλο του εν-σωματωμένου θεάματος μπορεί να επιδείξει στελέχη (“αξιωματικούς, στρατηγούς”) ιδιαίτερα έμπειρους αφού έχουν μείνει στα πολιτικά πόστα για μεγάλα διαστήματα· σε αντίθεση με το μοντέλο του διάχυτου Θεάματος όπου οι εναλλαγές αναδεικνύουν ένα σοβαρό πρόβλημα “επάρκειας πολιτικού προσωπικού”: όταν αναλαμβάνουν οι φιλόδοξοι γιάπηδες της πολιτικής εξουσίας πολλά γλυστρίματα περιμένουν στις στροφές. Για παράδειγμα η «αλεπού της μέσης Ανατολής» απ’ το 1970 και μετά δεν ήταν ούτε άγγλος, ούτε αμερικάνος· ήταν ένας άνθρωπος που διατέλεσε και καγκεμπίτης και υπουργός εξωτερικών (πριν την εποχή Πούτιν) και, φυσικά, άτυπος σύμβουλος στη συνέχεια, μέχρι να πεθάνει (το 2015): ο Yevgeny Primakov. Απέναντι του ο θρυλικός Kissinger ή ο εξίσου θρυλικός Brzesinski ήταν απλά φαφλατάδες· που έγιναν διάσημοι όχι άδικα: επειδή ήταν καβάλα σε αεροπλανοφόρα.

Όμως αυτό που εμφανίζεται σαν πλεονέκτημα σε καιρούς ταραγμένους, δηλαδή η συσσώρευση εμπειρίας, μπορεί να γίνει σοβαρό μειονέκτημα σε δύο περιπτώσεις. Είτε όταν και αν υπάρξουν πραγματικές καινοτομίες στην πολιτική διεύθυνση (των καπιταλιστικών κοινωνιών) τις οποίες οι έμπειροι «αρτηριοσκληρωτικοί» δεν μπορούν να παρακολουθήσουν· είτε αν έχουν αμελήσει την καλλιέργεια ικανών διαδόχων.

Για παράδειγμα: ο ρώσος υπ.εξ. Sergei Lavrov είναι στο πόστο διαρκώς απ’ το 2004, ένα χρόνο παραπάνω απ’ την πρωθυπουργία της Angela Merkel. Κι αφού, νωρίτερα, είχε δουλέψει απ’ το 1972 που τέλειωσε τις σπουδές του, σε διάφορα πόστα διεθνών σχέσεων της ε.σ.σ.δ. (πρεσβείες, διεθνείς οργανισμούς, οηε, κλπ). Μπορείτε να σκεφτείτε ποιος αμερικάνος, άγγλος, γάλλος ή τι σημερινός υπουργός εξωτερικών μπορεί να την βγει, ένας μ’ έναν, σ’ έναν μηχανισμό και κυρίως στο «σώμα» του (τον Lavrov) που στα 68 του χρόνια έχει 44 χρόνια διαρκούς εμπειρίας «διεθνών σχέσεων» (με ότι αυτό συνεπάγεται με βάση αυτά που έχουν γίνει σ’ αυτά τα 44 χρόνια) σε όλον τον πλανήτη; Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ρώσος υπ.εξ. θα νικήσει σ’ έναν ανοικτό πόλεμο τον όποιο αμερικάνο! Σημαίνει, εν έτει 2018, μόνον αυτό: ότι στα διπλωματικά «πεδία μάχης», ξέρει / καταλαβαίνει από πρώτο χέρι 100 όταν οι αντιπαλοί του λιγότερα από 10· κι αυτά απ’ την «συγκέντρωση πληροφοριών των υπηρεσιών»…

Για να ανακεφαλαιώσουμε: η «ποικιλία επιλογών» (όταν έρχεται η ώρα να ψηφίσει κανείς) έχει μεν μια σημασία, όχι όμως τόσο καθοριστική αν πρόκειται να «μετρηθεί ο βαθμός δημοκρατικότητας» του ενός ή του άλλου συστήματος. Το τίμημα της έκφρασης δομικών «αντιρρήσεων» είναι καλύτερος δείκτης· όμως κι εκεί, ενώ η στεγνή απαγόρευση εμφανίζεται (και είναι) «αντιδημοκρατική», η εξαφάνιση τέτοιων αντιρρήσεων κάτω από ένα βουνό σχεδιασμένου θορύβου, συκοφαντιών κ.λ.π., κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά – κι ας ονομάζεται «δημοκρατία».

Τελικά η «δημοκρατία» καθορίζεται – κι αυτό είναι το μοναδικό άξιο λόγου μέτρο – απ’ την ένταση του ανταγωνισμού της τάξης μας. Χωρίς αυτόν και χωρίς αυτήν (την ένταση) θα ήταν ολέθριο παραμύθι (για την σύγχρονη εργατική τάξη) να μπερδεύει τα διάφορα super market με την ζωή – της.

Η μόνη δημοκρατία που αξίζει το όνομά της είναι αντι-καπιταλιστική, αντι-κρατική· και εργατική. Αυτό δεν είναι σύνθημα· είναι απομάγευση όλων όσων εμφανίζονται με το ίδιο όνομα, και προσπαθούν να πουληθούν σαν «αυθεντικό είδος» δείχνοντας αλλού την «έλλειψή» του…

(φωτογραφία: δεξιά η παλιά καραβάνα, αριστέρα ο ανερχόμενος, σε φωτογραφία του 2003. Οι θρύλοι λένε ότι ο Primakov «είχε παίξει στα γόνατά του» όλη τη μέση Ανατολή, πέρα απ’ τις σχέσεις και τις γνώσεις του για τον υπόλοιπο κόσμο.

Η μέση Ανατολή παραμένει εδώ δίπλα: ένα καπιταλιστικό ναρκοπέδιο παγκόσμιας εμβέλειας, όπου ένας ψεκασμένος ήθελε να πουλήσει 300 (χιλιάδες) βλήματα, και ένας ογκόλιθος εκπροσωπεί τα εθνικά ιμπεριαλιστικά συνεταιριλίκια με το Τελ Αβίβ…

Ο καθένας με τον πόνο του.)

Το «κάποτε» σαν η γενεαλογία του «τώρα» 1

Τετάρτη 21 Μάρτη. Στους νεώτερους / στις νεώτερες το όνομα Wesley Clark δεν λέει τίποτα. Στους παλιότερους / στις παλιότερες μπορεί να θυμίζει κάτι, θολά κι αόριστα. Ήταν αμερικάνος αρχιστράτηγος και διετέλεσε ανώτατος διοικητής του νάτο στην ευρώπη, απ’ το 1997 ως το 2000. Μετά συνταξιοδοτήθηκε.

Από πολιτική άποψη; «Δημοκρατικός»…

Αυτός ο αμερικάνος αρχικαραβανάς, λοιπόν, σε μια μεγάλη διάλεξη που έδωσε το 2007, ανάμεσα σε πολλά άλλα είπε και τα εξής:

Πήγα στο Πεντάγωνο δέκα μέρες μετά την 11η Σεπτέμβρη [σ.σ.: ήταν απόστρατος, αλλά φυσικά απόλυτα γνωστός εκεί…] … και ένας αξιωματικός του γενικού επιτελείου με φώναξε στο γραφείο του και μου είπε, θα ήθελα να το ξέρετε κύριε, θα επιτεθούμε στο ιράκ. Και είπα γιατί; Μου είπε δεν ξέρουμε. Του είπα θα συνδέσουν τον Σαντάμ με την 11η Σεπτέμβρη; Μου απάντησε όχι, αλλά υποθέτω ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν με την τρομοκρατία οπότε σκέφτονται ότι μπορούν να επιτεθούν σε κράτη και θέλουν να δείξουν ότι είναι πολύ δυνατοί, υποθέτω ότι σκέφτονται ότι αν ρίξουν ένα κράτος τότε θα σταματήσουν τους τρομοκράτες, και ξέρετε κύριε αυτό είναι η γνωστή παλιά παροιμία, ότι αν το μόνο εργαλείο που έχεις είναι ένα σφυρί τότε όλα τα προβλήματα μοιάζουν με πρόκες.

… Κι έπειτα ξαναπήγα στο Πεντάγωνο περίπου έξι βδομάδες αργότερα, είδα τον ίδιο αξιωματικό, και του λέω γιατί δεν έχουμε επιτεθεί στο Ιράκ; Θα επιτεθούμε μου λέει, αλλά ω κύριε, είναι πολύ χειρότερα απ’ αυτό τα πράγματα. Σήκωσε ένα χαρτί απ’ το γραφείο του, και μου λέει μόλις πήρα αυτό το υπόμνημα απ’ το γραφείο του υπουργού άμυνας, και εδώ λέει ότι θα επιτεθούμε και θα καταστρέψουμε τις κυβερνήσεις εφτά χωρών μέσα σε πέντε χρόνια. Θα αρχίσουμε απ’ το Ιράκ και θα συνεχίσουμε με την Συρία, τον Λίβανο, την Λιβύη, την Σομαλία, το Σουδάν και το Ιράν, εφτά χώρες σε πέντε χρόνια. Του λέω αυτό είναι διαβαθμισμένο έγγραφο; Μου λέει ναι κύριε. Του λέω εντάξει, μην μου το δείξεις, ήθελε να μου το δώσει να το διαβάσω, γιατί μπορεί να μιλήσω γι’ αυτά που λέει.

Και κράτησα στο κεφάλι μου αυτήν την πληροφορία για καιρό, για περίπου έξι με οκτώ μήνες, είχα μείνει έκπληκτος, δεν ήθελα να αρχίσω να μιλάω γι’ αυτό. Δεν μπορούσα να το πιστέψω ότι ήταν αλήθεια, αλλά ήταν. Αυτοί οι άνθρωποι [σ.σ.: εννοεί τους νεοσυντηρητικούς του Μπους του Β] πήραν τον έλεγχο της αμερικανικής πολιτικής και συνειδητοποίησα, τότε το θυμήθηκα, μια συνάντηση που είχα το 1991 με τον Paul Wolfowitz, τον ξέρετε, το 2001 ήταν υφυπουργός άμυνας, αλλά το 1991 ήταν δεύτερος γραμματέας στη γραμματεία άμυνας, η θέση νούμερο 3 στο Πεντάγωνο.

Και είχα πάει να τον δω, τότε ήμουν στρατηγός του ενός αστεριού, ήμουν διοικητής του εθνικού κέντρου εκπαίδευσης… Είχα κλείσει ραντεβού, και στην πόρτα με περίμενε ο Scooter Libby, πρώτη φορά τον έβλεπα, και με συνόδευσε μέσα στο γραφείο, αυτά γίνονταν το 1991, και λέω κύριε γραμματέα θα πρέπει να χαιρόσαστε πολύ με την απόδοση του στρατού στην Καταιγίδα της Ερήμου [σ.σ.: η πρώτη επίθεση των ηπα και των συμμάχων τους κατά του ιράκ, το 1991]. Και μου λέει ναι, αλλά όχι ακριβώς, και μου λέει η αλήθεια είναι ότι θα έπρεπε να τον έχουμε ρίξει τον Σαντάμ Χουσεΐν και δεν το κάναμε…

Και ύστερα μου λέει μάθαμε όμως κάτι, μάθαμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον στρατό μας στη Μέση Ανατολή και οι Σοβιετικοί δεν θα μας σταματήσουν. Και θα χρειαστούμε πέντε με δέκα χρόνια να καθαρίσουμε όλα αυτά τα καθεστώτα που ήταν πελάτες των σοβιετικών: την Συρία, το Ιράν, το Ιράκ· πριν δημιουργηθεί η επόμενη μεγάλη δύναμη που θα μας προκαλέσει…

Το «κάποτε» σαν η γενεαλογία του «τώρα» 2

Τετάρτη 21 Μάρτη. Σαν καραβανάς ο Clark δεν μπορούσε να έχει πολιτική εποπτεία και αντίληψη για το τι σχεδιαζόταν στις ηπα απ’ τα ‘90s και για το τι μπήκε σε εφαρμογή με «αφορμή» το «Περλ Χάρμπορ» που είχαν πεθυμήσει πολύ νωρίτερα οι πολεμοκάπηλοι του «νέου αμερικανικού αιώνα», την περιβόητη «11η Σεπτέμβρη». Δεν τα είχαν κρύψει ωστόσο αυτά τα σχέδια· ούτε τώρα τα κρύβουν.

Ο σχεδιασμός τους δεν «βγήκε» τότε, κυρίως επειδή «βούλιαξαν» στην κατοχή του ιράκ μετά το 2003 (ενώ περίμεναν ότι θα ήταν μια εύκολη και γρήγορη επιχείρηση), κι έτσι, ενώ απ’ το 2004 και μετά τόσο η Δαμασκός όσο και η Τεχεράνη ήξεραν ότι είναι ο επόμενος στόχος, βρήκαν χρόνο να βραχυκυκλώσουν καθυστερώντας τον τον αμερικανικό στρατό, κρατώντας τον «μέσα» στο ιράκ· και στο αφγανιστάν φυσικά. Η συμβολή της Μόσχας (αλλά και του Παρισιού σε ότι αφορά την συρία) σ’ αυτήν την «προσωρινή εξουδετέρωση» των ιμπεριαλιστικών σχεδίων της Ουάσιγκτον είναι άγνωστη μεν, αλλά εμείς την θεωρούμε «διαισθητικά» ιδιαίτερα ουσιαστική.

Η σειρά της λιβύης ήρθε αργότερα, αφού το άκαμπτο πατερναλιστικό καθεστώς του Καντάφι δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αποτελεσματικά και ειρηνικά τις εναντίον του διαδηλώσεις… Και η συρία του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Άσαντ ήρθε αμέσως μετά, πάλι για τους ίδιους λόγους: όπως για την Ουάσιγκτον έτσι και για αυτά τα καθεστώτα το μόνο διαθέσιμο εργαλείο είναι το «σφυρί» – δηλαδή η στρατιωτική καταστολή. Σφάζοντας ο Άσαντ τους ειρηνικούς εναντίον του διαδηλωτές προετοίμαζε το οικτρό τέλος του, από κάποιον “isis” ή κάτι παρόμοιο, υπό την κατάλληλη καθοδήγηση όχι μόνο της Ουάσιγκτον αλλά και αρκετών άλλων. Έσκαβε τον λάκο του…

Το γεγονός ότι η Μόσχα θεώρησε κρίσιμο να αναποδογυρίσει το τραπέζι όχι μόνο της «τύχης» του Άσαντ (ενώ δεν το είχε κάνει για τον Καντάφι) αλλά, κυρίως, της νέας ιμπεριαλιστικής μεθοδολογίας των ηπα (μέσω των «εργολάβων ουαχαβιτών ισλαμιστών»), οφείλεται, σε ικανό βαθμό, απ’ το γεγονός ότι «είδε το έργο»: όπως στη μέση Ανατολή έτσι και στον Καύκασο! Το είπε τότε η Μόσχα, όπως το είπε και το Πεκίνο, που είδε το ίδιο έργο (: επαρχία Ξινγιάνγκ): αν δεν τους σταματήσουμε εκεί θα τους βρούμε μπροστά μας εδώ. Στα λόγια αυτοί που έπρεπε «να σταματήσουν εκεί» ήταν οι «ισλαμιστές τρομοκράτες». Στην πράξη ήταν ο αμερικανικός (και όχι μόνο) ιμπεριαλιστικός σχεδιασμός.

Μπορούμε να πούμε, με απόλυτη βεβαιότητα, ότι ως τώρα «τους σταμάτησαν εκεί». Το 2001 η Ουάσιγκτον θεωρούσε ότι θα «καθάριζε» αστραπιαία με τον δικό της στρατό όποιο καθεστώς δεν της άρεσε· υπέστη μια τακτική ήττα όταν καθηλώθηκε απ’ το αντάρτικο τόσο στο ιράκ όσο και στο αφγανιστάν· στη συνέχεια επέλεξε να αξιοποιήσει αυτήν την «εδαφική μορφή» αντάρτικου προς όφελός της, και προχώρησε σ’ αυτό, μετά από διάφορες δοκιμές, με την τελική μορφή «isis»· η ρωσική και ιρανική στρατιωτική παρέμβαση (και η αλλαγή κατεύθυνσης απ’ την Άγκυρα..) ακύρωσαν αυτό το εργαλείο (όχι μόνο στη συρία αλλά και στο ιράκ, τώρα τείνουν να το αχρηστέψουν και στο αφγανιστάν), μεταφέροντας τον 4ο παγκόσμιο πόλεμο κοντύτερα στις καθαρές μορφές του, κοντύτερα στην αλήθεια του: σαν διακρατικό…

Τίποτα απ’ τα πιο πάνω δεν είναι μυστικό ή άγνωστο!!! Δικαιούμαστε λοιπόν να διατυπώνουμε αυτήν την στιγμή δύο απορίες. Μια «μικρή» και μια «μεγάλη»:

Η μικρή: ποιοί παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τον βρώμικο ρόλο του pkk όταν “δένεται” πάνω στον αμερικανικό στρατό, ρόλο βρώμικο και φονικό πρώτα και κύρια σε βάρος των κούρδων πληβείων που τους έχει μετατρέψει ήδη σε «κρέας» για το μενού της Ουάσιγκτον· ρόλο που παίζει για δεύτερη φορά τα τελευταία 40 χρόνια;

Η μεγάλη: ποιοί απωθούν την αλήθεια ότι δεν μας αναλογεί (σαν σύγχρονη εργατική τάξη) να «διαλέξουμε στρατόπεδο», δηλαδή να διαλέξουμε γωνία στο σφαγείο, αλλά αντίθετα, οφείλουμε να στραφούμε πρώτα και κύρια ενάντια στο στρατόπεδο που διάλεξαν τα ντόπια αφεντικά, «οι δικοί μας στρατηγοί» του κράτους, του παρακράτους, του κεφάλαιου… όχι, βέβαια, σαν «φίλοι των άλλων» αλλά με ξεκάθαρο στόχο κατ’ αρχήν την «αποχή» απ’ τον 4ο παγκόσμιο και, άρα, (επειδή δεν θα μας κάνουν τη «χάρη»!) την δυναμική, πρακτική εργατική αντίσταση σε κάθε μεθόδευσή του;

(Φυσικά δεν πρέπει να μένουμε στις απορίες, στις ερωτήσεις. Πρέπει να δίνουμε και τις σωστές απαντήσεις…)

Συρία

Τετάρτη 21 Μάρτη. Θα προτιμούσαμε να πρόκειται για υπερβολές· ποιος δεν θα το προτιμούσε; Όμως μια σειρά “κεφάλια” του ρωσικού καθεστώτος επιμένουν εδώ και μέρες, καταγγέλοντας ξανά και ξανά ότι η Ουάσιγκτον και οι σύμαμχοί της (με το Παρίσι μέσα…) προετοιμάζουν προβοκάτσια στη συρία για να την χρησιμοποιήσουν σα δικαιολογία για να βομβαρδίσουν την Δαμασκό.

Δυστυχώς δεν μπορούμε να βρούμε μια λογική εξήγηση στο γιατί ρώσοι καθεστωτικοί σαν τον υπ.εξ. Lavrov και τους αρχιστράτηγους Gerasimov και Rudskoy θα «έκαιγαν» το κύρος τους μιλώντας για κάτι που … το είδαν στον ύπνο τους. Άρα προσπαθούν «κάτι» να εμποδίσουν «προβλέποντάς» το δημόσια. Κι αυτό το «κάτι» δεν μπορεί να είναι …. μια «καταδίκη στον οηε»! Είναι μια αμερικανική (και όχι μόνο…) επίθεση. Στη συρία ή και στη συρία…

Για την αμερικανική πλευρά δεν θα μας έκανε εντύπωση κάτι τέτοιο· επειδή θεωρούμε ότι στριμώχνεται όλο και περισσότερο, σ’ όλη τη γραμμή αντιπαράθεσης. Υπάρχουν πληροφορίες για μετακίνηση αρκετών αμερικανικών αεροπλάνων απ’ την νατοϊκή βάση στο τουρκικό Incilik στην αμερικανική βάση al-Azrak, στην ιορδανία· μην ρωτήσετε «γιατί»: η Άγκυρα δεν είναι και τόσο σύμμαχος… Υπάρχουν επίσης καταγγελίες (απ’ τον Lavrov): οι κινήσεις των αμερικανικών πολεμικών των ηπα και των συμμάχων τους στη Μεσόγειο δείχνει συμβατή με την στρατηγική της χρήσης μιας ‘χημικής επίθεσης’ για να δικαιολογηθεί μια επίθεση στον συριακό στρατό και στις κυβερνητικές εγκαταστάσεις. (Και η Μόσχα έχει ενισχύσει την τελευταία εβδομάδα το ναυτικό της στην ανατολική Μεσόγειο και στην ερυθρά θάλασσα με 2 + 1 φρεγάτες…)

Απ’ την μεριά της Μόσχας το θέμα είναι ζόρικο. Στη ρητορική των καταγγελιών της δεν αναφέρεται πουθενά κάτι σαν «θα υπερασπιστούμε τον σύμμαχό μας αν δεχτεί επίθεση»… Αντίθετα αναφέρεται το «υπάρχουν ρώσοι, στρατιωτικό και μη στρατιωτικό προσωπικό, σε διάφορα σημεία στη συρία· αν κτυπηθούν θα απαντήσουμε…». Στην ουσία η Μόσχα προσπαθεί να αποτρέψει αυτό που θεωρεί ότι προετοιμάζεται τοποθετώντας τους ρώσους σε μια θέση (πραγματική ή όχι δεν έχει σημασία αυτή τη στιγμή) «ανθρώπινης ασπίδας»: αν κτυπηθούν δικοί μας τότε θα… Αν, όμως, δεν κτυπηθούν; Η επιθετική ενέργεια και τα αποτελέσματά της θα είναι “αδιάφορα”; Δε νομίζουμε…

Η όξυνση της στρατιωτικής έντασης είναι ένα χαρτί που η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της μπορούν πράγματι να δοκιμάσουν να παίξουν: σε σχέση με την συγκέντρωση αμερικανικών όπλων στη μέση Ανατολή η αντίστοιχη ρωσική είναι πολύ μικρότερη, και συνεπώς, απ’ την άποψη των «βαριών όπλων» η Μόσχα δεν θα επέλεγε να κάνει αυτό που απειλεί «αν κτυπηθούν δικοί μας…», δηλαδή να σημαδέψει αμερικανικά πλοία ή αεροπλάνα, προκαλώντας μια ευρύτερη «τοπική» σύρραξη.

Μένει μόνο μια εκδοχή, που ορισμένοι θεωρούν πραγματική (κι εμείς, σαν άσχετοι, ενδιαφέρουσα)· και κάποιοι απ’ αυτούς τους «ορισμένους» υποστηρίζουν ότι χρησιμοποιήθηκε ήδη μια φορά απ’ τον ρωσικό στρατό στη συρία, πριν σχεδόν ένα χρόνο, στις 7 Απρίλη του 2017. Τότε οι αμερικάνοι εκτόξευσαν 59 πυραύλους tomahawk κατά συριακών θέσεων (κυρίως ενός στρατιωτικού αεροδρομίου στα βόρεια της Δαμασκού, και πάλι με την πρόφαση «χημικής επίθεσης» που έκανε, υποτίθεται, ο στρατός του Άσαντ)· αλλά (σύμφωνα με το ρωσικό υπ.αμ.) έφτασαν στο στόχο τους μόνο 23· οι υπόλοιποι 36 «χάθηκαν»… Σύμφωνα, λοιπόν, μ’ αυτήν την εκδοχή, το ρωσικό οπλοστάσιο στη συρία διαθέτει μέσα ηλεκτρονικού jamming, που εκτρέπει απ’ την τροχιά τους τους πυραύλους· του είδους που θα γίνει, υποτίθεται, η επίθεση στη Δαμασκό· αν γίνει…

Προφανώς δεν είμαστε ειδικοί. Μια δυνατότητα σαν την πιο πάνω, και μια «τεχνολογική» ακύρωση, είτε ολική είτε σε μεγάλο βαθμό μιας πυραυλικής επίθεσης απ’ την μεριά του ψοφιοκουναβιστάν, θα ήταν μια πετυχημένη αποτροπή εκ μέρους της Μόσχας· και μια καραμπινάτη αποτυχία της Ουάσιγκτον. Χωρίς αίμα…

Θα προτιμούσαμε πάντως να… (Και ποιος μας ρώτησε;)