Μερικοί δρόμοι οδηγούν στη Μόσχα 1

Σάββατο 10 Νοέμβρη. Οι γενειοφόροι στη φωτογραφία δεν είναι hipsters. Είναι το χειρότερο είδος ανθρώπων στον κόσμο – ή, αυτό έλεγε η δυτική προπαγάνδα μέχρι χτες (ίσως και ως μεθαύριο). Είναι αφγανοί ταλιμπάν…

Μιας και ο ρώσος υπ.εξ. δεν φαίνεται να προωθεί το σχέδιο «χωρισμού του κράτους απ’ την εκκλησία», άλλο ήταν το θέμα – μιας συνάντησης όπου εκτός απ’ το ρωσικό κράτος και το πολιτικό τμήμα των ταλιμπάν συμμετείχαν υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι των εξής ακόμα κρατών: κίνα, πακιστάν, ιράν, ινδία, ουζμπεκιστάν, κιργιζιστάν, τατζικιστάν, καζακστάν, τουρκμενιστάν… Οπότε, επειδή μπορεί να διαβάζετε διαγώνια, ας το τονίσουμε κατ’ αρχήν σαν βασικό: οι ταλιμπάν είναι επίσημα και διεθνώς αναγνωρισμένος πολιτικός οργανισμός…

Η σύσκεψη όλων αυτών έγινε χτες, στη Μόσχα. Για το μέλλον «της ειρήνης» στο αφγανιστάν… Η επίσημη αφγανική κυβέρνηση (που ακόμα προσπαθεί να στηριχτεί στην Ουάσιγκτον) αρνήθηκε να στείλει επίσημη αντιπροσωπεία· πήγε όμως στη Μόσχα αντιπροσωπεία του «συμβουλίου για την ειρήνη» (στο αφγανιστάν) όπου υπάρχουν και κάποιοι κυβερνητικοί από Καμπούλ μεριά. Η Ουάσιγκτον, επίσης, δεν συμμετείχε επίσημα· ένας υπάλληλος της πρεσβείας της στη Μόσχα (ένας απ’ την cia δηλαδή) ήταν, απλά, «παρατηρητής». Για να το πούμε ωμά: αφού, έτσι κι αλλιώς, η Ουάσιγκτον θα κατασκόπευε αυτή τη συνάντηση, ε, ας είχε και έναν κανονικό «παρατηρητή»…

Τι έχουμε εδώ, λοιπόν; Μετά το μπλοκ της Αστάνα και το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ έχουμε, ας το πούμε έτσι, το μπλοκ του Ινδοκούς. Με την ίδια βασική σύνθεση (το Πεκίνο λείπει επίσημα απ’ το μπλοκ της Αστάνα όπως ανάλογα η Άγκυρα λείπει επίσημα απ’ το μπλοκ του Ινδοκούς και του Βλαδιβοστόκ…), με έξτρα συμμετοχές όπου και όσο χρειάζονται.

Είναι γεγονός ότι και η Ουάσιγκτον κουβεντιάζει με το πολιτικό τμήμα των ταλιμπάν – κρυφά, ανεπίσημα, στη Ντόχα. Θα έλεγε κανείς ότι «περίπου τους αναγνωρίζει» (την ίδια στιγμή που τους βομβαρδίζει). Αλλά υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές με το χθεσινό ραντεβού. Πρώτον, χτες, οι ταλιμπάν δεν ήταν «κρυμμένοι» – μιλούσαν φανερά και καθαρά με εκπροσώπους κρατών… Δεύτερον, οι ανεπίσημες συζητήσεις με την Ουάσιγκτον δεν οδηγούν πουθενά αφού οι ταλιμπάν απαιτούν χρονοδιάγραμμα πλήρους αποχώρησης του αμερικανικού στρατού και των βάσεών του απ’ το αφγανιστάν· αντίθετα χθες στη Μόσχα αυτό θεωρούνταν λίγο πολύ αυτονόητο… Τρίτο και τελευταίο: κανένας απ’ τους χθεσινούς συνομιλητές των ταλιμπάν δεν τους βομβαρδίζει· αντίθετα κάποιοι (ποιοί; έλα ντε!) τους εξοπλίζουν και τους εκπαιδεύουν. Οπότε η συνάντηση ήταν φιλική.

(φωτογραφίες. Κατ’ αρχήν καλή θα ήταν μια κάποια εξοικείωση· η ισλαμοφοβία είναι χειρότερη από άλλες –φοβίες…. Μετά η υπενθύμιση: οι ταλιμπάν ΔΕΝ είναι ουαχαβιστές, isis, σαουδική αραβία και τα λοιπά. Είναι όμως συντηρητικοί· δεν χωράει αμφιβολία. Ωστόσο, μαζί με τον θρησκευτικό συντηρητισμό τους – που ωστόσο δεν έχει σχέση μ’ αυτά που λέγονταν στη δύση όταν έπρεπε να δικαιολογηθεί η αμερικανική εκστρατεία / κατάκτηση του αφγανιστάν – οι ταλιμπάν είναι κυρίως πολιτική δύναμη.

Συνεπώς αυτές οι φωτογραφίες δεν είναι από «διαθρησκευτικό διάλογο»… Είναι από ανοικτά διαμορφούμενες συμμαχίες πάνω στη μεγάλη γραμμή αντιπαράθεσης ανατολική Μεσόγειος – Ειρηνικός, του 4ου παγκόσμιου πολέμου.

Τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο: οι ταλιμπάν φέρονται να ελέγχουν ήδη το 45% έως 50% της αφγανικής επικράτειας…

Αφγανιστάν

Τετάρτη 24 Οκτώβρη. Δεν μας διέφυγε, απλά δεν προλάβαμε να το αναφέρουμε. Όλα τα πιο πάνω συμβαίνουν ενόσω στο κέντρο της γραμμής αντιπαράθεσης Μεσόγειος – Ειρηνικός έγινε την προηγούμενη βδομάδα κάτι που θα έχει οπωσδήποτε συνέπειες. Σε ενέδρα των ταλιμπάν στην Kandahar ο διοικητής του αμερικανικού / κατοχικού στρατού στρατηγός Jeffrey Smiley την γλύτωσε «στο παρατσάκ», με μια σφαίρα που τον πέτυχε μεν αλλά δεν τον σκότωσε. Αντίθετα, οι δυο αφγανοί αξιωματούχοι που ήταν μαζί του, ο αρχηγός της αστυνομίας στην περιοχή (και μεγάλο κάθαρμα ως τσατσορούφιανος των αμερικάνων) Abdul Raziq και ο αρχιασφαλίτης του, καθώς και δύο σωματοφύλακες εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο· ενώ ο κυβερνήτης της Kandahar έφαγε τις σφαίρες του, αλλά επέζησε.

Αυτό ήταν απλά ένα μήνυμα προς την αφγανική κυβέρνηση και τους διοικητές του αμερικανικού στρατού πως όπου και όποτε θέλουμε μπορούμε να επιτεθούμε εναντίον τους δήλωσαν οι ταλιμπάν. Και όντως, το να βρεθεί ο αρχηγός του αμερικανικού στρατού (σε οποιαδήποτε περίπτωση κατοχής) μπροστά στην κάνη των αντιπάλων είναι too much. Δείχνει ότι έχει καταρρεύσει κάθε συσχετισμός δύναμης, ακόμα και το «δέος της υπεροπλίας».

Όταν ο αντίπαλος καταφέρνει να φτάσει τόσο κοντά, δύο επιλογές υπάρχουν για τους κατοχικούς (εκτός απ’ το να ισοπεδώσουν ό,τι μπορούν, πράγμα που είναι ωστόσο άχρηστο). Είτε να κρυφτούν σε υπόγεια οχυρά και να μην βγαίνουν από εκεί ούτε για κατούρημα (που λέει ο λόγος)· είτε να τα μαζέψουν και να φύγουν.

Καλά και άγια έκαναν τα δυτικά media κι αναφέρθηκαν ελάχιστα (και αν…) στο περιστατικό. Θα αρχίσει να κλονίζεται η υγεία των πρωτοκοσμικών πολεμοκάπηλων και των οπαδών τους με τέτοιες «κακιές ειδήσεις». Μετά από 17 χρόνια πολέμου και κατοχής να κινδυνεύεις να χάσεις αρχικαραβανάδες, στρατηγούς, και τα λοιπά;

Επιτυχία δεν το λες…

Αφγανιστάν

Τρίτη 14 Αυγούστου. Στη (γεωγραφική) μέση του ενιαίου μετώπου του 4ου παγκόσμιου πολέμου Ανατολική Μεσόγειος / Θάλασσα της κίνας, στα αφγανικά υψίπεδα, οι ταλιμπάν κερδίσουν διαρκώς έδαφος.

Κατ’ αρχήν στρατιωτικά. Εδώ και 3 ημέρες (απ’ τις 11 Αυγούστου) βρίσκεται σε εξέλιξη επιχειρήσή τους για κατάληψη της πόλης Ghazni – ως τώρα έχουν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η πόλη βρίσκεται σε στρατηγική θέση, πάνω στο δρόμο Καμπούλ – Κανταχάρ. Η επισκόπηση της ασταμάτητης μηχανής συμπέρανε ωστόσο ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτού του δρόμου το ελέγχουν ήδη οι ταλιμπάν, και πως αυτή την άποψη η πόλη δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αντίθετα, η κατάληψη της Ghazni προσφέρεται σαν μια επιχείρηση τακτικής επίδειξης δύναμης (με όλα τα πολιτικά και ηθικά συμφραζόμενα) – ακόμα και ενόψει πιθανών διαπραγματεύσεων για το μέλλον του αφγανιστάν…

Η πόλη έχει γίνει και στο παρελθόν στόχος επιθέσεων· αυτή τη φορά είναι κάτι σαφώς μεγαλύτερο. Αν οι ταλιμπάν κρατήσουν την πόλη θα αποδείξουν ότι ο αφγανικός στρατός είναι σαφώς υποδεέστερος…

(φωτογραφία: Η Ghazni χωρίς στρατούς)

Το μπλοκ του ινδοκούς

Τρίτη 14 Αυγούστου. Την ίδια στιγμή που οι ταλιμπάν (κατάλληλα εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι πλέον) δείχνουν υψηλή ικανότητα στο να αντιμετωπίζουν τον αμερικανοεκπαιδευμένο επίσημο αφγανικό στρατό ακόμα και σε συνθήκες μαχών σε πόλεις ικανού μεγέθους όπως η Ghazni (όπου, ας το θυμήσουμε, η αμερικανική αεροπορική βοήθεια βραχυκυκλώνει…), επιδεικνύουν άλλη μια ικανότητα. Μεταξύ 6 και 11 Αυγούστου αντιπροσωπεία τους (απ’ το πολιτικό τμήμα, που εδράζεται στην Ντόχα του κατάρ…) έκανε επίσημη πενθήμερη επίσκεψη στην Τασκένδη, του ουζμπεκιστάν. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ουζμπέκινου υπ.εξ. «οι δύο πλευρές αντάλλαξαν απόψεις για τις προοπτικές της ειρήνευσης στο αφγανιστάν». Επιπλέον «οι δύο πλευρές συζήτησαν την απόσυρση των ξένων δυνάμεων απ’ την χώρα καθώς και εθνικά πρότζεκτ ανάπτυξης αλλά και την ασφάλεια των οδικών αξόνων και των δικτύων ηλεκτρικού ρεύματος».

‘Οσες / όσοι έχουν μείνει στην (όχι και πολύ παλιά) εποχή όπου οι ταλιμπάν είναι έκφραση του απόλυτου κακού και σπόνσορες της παγκόσμιας τρομοκρατίας θα ξεροκαταπιούν. Πρώτον, από πότε αυτοί οι παλιοτρομοκράτες έχουν διεθνές προφίλ, έστω τόσο όσο χρειάζεται για να κάνουν επίσημη επίσκεψη στην Τασκένδη; Δεύτερον, από πότε οι ίδιοι παλιοτρομοκράτες συζητούν με γειτονικά κράτη (του «μετασοβιετικού χώρου») την «απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων απ’ το αφγανιστάν» – δηλαδή των αμερικάνων;

Η υπόθεση μυρίζει «μπλοκ του ινδοκούς»: Μόσχα, Πεκίνο, Τεχεράνη, Ισλαμαμπάντ (και ενδεχομένως λίγο Άγκυρα). Δεν μας ξαφνιάζει, ο κόσμος τόχει τούμπανο: η «αποκατάσταση της σταθερότητας» σ’ όλη αυτή τη ζώνη του πλανήτη, απ’ την συρία ως την κορεατική χερσόνησο, περνάει υποχρεωτικά απ’ το αφγανιστάν. Όσο για το ποιοί ιμπεριαλισμοί έχουν συμφέρον υπέρ της και ποιοί εναντίον της, κι αυτά είναι γνωστά.

Υπάρχουν τρία επιπλέον στοιχεία, για να σχηματίσετε μια κάπως πιο καθαρή ιδέα αυτών των εξελίξεων. Πρώτον, η Τασκένδη έχει καλές σχέσεις και με την επίσημη αφγανική κυβέρνηση, του Ashraf Ghani, τον στρατό του οποίου πολεμούν οι ταλιμπάν. Δεύτερον, οι ταλιμπάν εκτός απ’ τον αφγανικό στρατό έχουν κι’ έναν άλλο αντίπαλο· και δείχνουν οι μόνοι ικανοί να τον αντιμετωπίσουν: τον isis, που έχει μεταφέρει όπλα και προσωπικό απ’ την συρία και το ιράκ… (μην ρωτήσετε τι και πως, πρέπει να καταλαβαίνετε…). Τρίτο και τελευταίο, με τους ταλιμπάν κουβεντιάζει ανεπίσημα και η Ουάσιγκτον. Μπέρδεμα; Όχι ακριβώς…

Η Ουάσιγκτον έχει ξαναμιλήσει στο παρελθόν με τους ταλιμπάν· και μάλιστα με πολύ μεγάλη επισημότητα. Ήταν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90, επί προεδρίας Κλίντον, όταν (υποτίθεται) θα έκλειναν μεγάλα deal για εκμετάλλευση των πλούσιων αφγανικών πρώτων υλών· με ταλιμπανική εξουσία στο αφγανιστάν. Μετά η γραμμή άλλαξε, και στις αρχές του 21ου αιώνα η Ουάσιγκτον αποφάσισε ότι είναι καλύτερα να έχει βάσεις στο ινδοκούς – στο «μαλακό υπογάστριο» του Πεκίνου. Συνεπώς οι αμερικάνοι μπορούν να «κουβεντιάζουν» – το ζήτημα είναι ποιος τους παίρνει πλέον τοις μετρητοίς.

Δεύτερον, οι καλές υπηρεσίες μεσολάβησης που θα μπορούσε να προσφέρει (και) η Τασκένδη, μεταξύ ταλιμπάν και επίσημης αφγανικής κυβέρνησης, κάνουν ακόμα σημαντικότερους τους συσχετισμούς δύναμης στο έδαφος. Ο Ghani δεν έχει μέλλον, αφού τον στηρίζουν οι αμερικάνοι. Και οι ταλιμπάν είναι επ’ αυτού ξεκάθαροι: yankees go home! (Ακόμα πιο ξεκάθαροι επ’ αυτού είναι οι σύμμαχοί τους, Μόσχα και Πεκίνο…). Αλλά αν είναι να γίνει το go home στη φυλετική σκηνή του αφγανιστάν κανείς δεν πρέπει να νοιώθει χαμένος έτσι ώστε να κρατάει τους αμερικάνους μαζί του. (Μια παρόμοια προσπάθεια “μεταστροφής” γίνεται και με τους proxies της Ουάσιγκτον στη βόρεια συρία, τις ypg/pkk…)

Συνεπώς (υποστηρίζουμε) μετά την μέση Ανατολή με το μπλοκ της Αστάνα και την κορεατική χερσόνησο με το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ, υπάρχει σε εξέλιξη μια τρίτη πολιτικοστρατιωτική εκστρατεία , που έχει κοινά χαρακτηριστικά με τις άλλες δύο: α) στρατιωτική υπεροχή στο έδαφος· β) διπλωματική / πολιτική αναβάθμιση των «αναθεωρητών»· γ) σταθερή μεσοπρόθεσμη πίεση στην Ουάσιγκτον να εγκαταλείψει τις θέσεις της, προς όφελος των ανταγωνιστών της.

(Μιας που το Sarajevo και η ασταμάτητη μηχανή είναι που έχουν προτείνει και υποστηρίξει αυτήν την ενιαία «ανάγνωση» του μεγάλου μετώπου, της μεγάλης γραμμής αντιπαράθεσης Μεσόγειος / Ειρηνικός, μπορείτε να συμπεράνετε αν οι εξελίξεις δίνουν βάση σ’ αυτήν την προσέγγιση.)

Κεντρική ασία

Κυριακή 25 Μάρτη.Έχουμε μια ιστορία που φουσκώνει τον αριθμό των ενόπλων του isis εδώ. Αυτή η ιστορία χρησιμοποιείται σαν δικαιολόγηση της νομιμοποίησης που παρέχουν οι ρώσοι στους ταλιμπάν, μαζί με κάποιο βαθμό υποστηρίξης.

Οι ταλιμπάν λένε ότι παίρνουν οικονομική ενίσχυση απ’ τον εχθρό. Ξέρουμε για όπλα που φτάνουν στα αρχηγεία τους και τους τα έχουν δώσει οι ρώσοι. Ξέρουμε ότι οι ρώσοι είναι ανακατεμένοι.

Αυτά δεν τα λέει όποιος κι όποιος. Τα λέει ο στρατηγός John Nicholson, επικεφαλής του αμερικανικού στρατού κατοχής του αφγανιστάν. Και δεν τα λέει όπου κι όπου. Τα λέει σε προχτεσινή συνέντευξή του στο bbc…

Για πολλά και διάφορα κατηγορείται η Μόσχα απ’ τις ηπα και τους ευρωπαίους συμμάχους τους, βάσιμα ή αβάσιμα… Αυτό, όμως, έχουμε τη γνώμη ότι είναι σωστό: πράγματι ενισχύει τους ταλιμπάν στο αφγανιστάν. Και μπορεί να το κάνει με διάφορους τρόπους· υποθέτουμε ότι προτιμότεροι είναι οι έμμεσοι. Είτε μέσω πακιστάν είτε μέσω “λαθρεμπόρων όπλων”…

Στην δημοσιογραφική ερώτηση αν η Μόσχα κάνει έναν πόλεμο – μέσω – αντιπροσώπων (proxy war) κατά των ηπα στο αφγανιστάν, ο στρατηγός απαντάει έμμεσα:

Αυτή η δραστηριότητα άρχισε να διογκώνεται τους τελευταίους 18 με 24 μήνες. Πριν δεν είχαμε δει κάτι απ’ αυτό το είδος των αποσταθεροποιητικών ενεργειών της ρωσίας εδώ. Όταν κοιτάς το timing ταιριάζει πολύ με την στιγμή που άρχισαν να ζεσταίνονται τα πράγματα στη συρία. Οπότε είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε το timing του όλου πράγματος.

Σωστά!!! «Ζεσταίνεται» (ή «κρυώνει»…) όλη η γραμμή αντιπαράθεσης μέση Ανατολή – Ειρηνικός!!! Και πως αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Τα επιμέρους πεδία μάχης συνδέονται: έχουν τους ίδιους βασικούς αντίπαλους!

Η Μόσχα, πάντως, αρνείται ότι εξοπλίζει τους ταλιμπάν, παραδέχεται όμως ότι έχει επαφές μαζί τους, εξαιτίας του κοινού εχθρού: του isis. Κι όταν έχεις κοινό εχθρό με κάποιον, ως γνωστόν, δεν του δίνεις όπλα να τον πολεμήσει… Του δίνεις την ευχή σου…

«Σημειώσατε Χ»

Σάββατο 26 Αυγούστου. Ξέρετε κάποιον πόλεμο που να τέλειωσε με … ισοπαλία; Εμείς όχι. Μάχες ναι· μάχες φονικές, μάχες σφαγεία, όπου στο τέλος της ημέρας οι αντίπαλοι δεν είχαν κερδίσει μέτρο. Αλλά πόλεμος που να τελειώνει με ισοπαλία; Δεν έχουμε κάτι υπόψη. Σίγουρα όχι μετά από 16 ή 17 χρόνια.

Ενώ το ψόφιο κουνάβι αποφάσισε την αύξηση κατά τι του αριθμού των αμερικάνων πεζοναυτών στο αφγανιστάν «για να νικήσουμε εκεί πέρα», ο αμερικάνος υπ.εξ. φαίνεται να έχει μια πιο μετριοπαθή και ταυτόχρονα πιο σουρρεαλιστική προσέγγιση. Σχολιάζοντας την απόφαση του ψόφιου κουναβιού φέρεται να δήλωσε:

Νομίζω ότι ο πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι αυτή η προσπάθεια έχει στόχο να πιέσει τους ταλιμπάν έτσι ώστε οι ταλιμπάν να το καταλάβουν: δεν πρόκειται να νικήσετε στο πεδίο της μάχης. Μπορεί ούτε εμείς να κερδίσουμε, αλλά ούτε κι εσείς. Και κάποια στιγμή θα πρέπει να βρεθούμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να βρούμε ένα τρόπο να τελειώνει αυτή η ιστορία…

Δεν είμαστε αρμόδιοι, αλλά αν (…”αν”…) αυτή είναι η μετριοπαθής προσέγγιση του αμερικανικού καθεστώτος στη «μοίρα» του πολέμου στο αφγανιστάν, επιτρέπεται να το πούμε: η Ουάσιγκτον έχει χάσει (και) εκεί! Το πότε και πως αυτό θα γίνει πιο καθαρό από γάργαρο νερό δεν το ξέρουμε. Αλλά:

  • Κανείς δεν κάλεσε τους αμερικάνους αυτοπροσώπως στο ινδοκούς. Μόνοι τους πήγαν, για πολύ συγκεκριμένους λόγους: βάσεις στο μαλακό υπογάστριο της κίνας. Συνεπώς:
  • Είναι γελοίο να λέει κάποιος στους ταλιμπάν «ούτε εσείς θα νικήσετε ούτε εμείς». Δεν υπάρχει ενδιάμεση λύση! Είτε οι αμερικάνοι θα κρατήσουν τις βάσεις τους στα αφγανικά υψίπεδα, είτε θα φύγουν τρέχοντας όπως κάποτε απ’ το βιετνάμ. Και δεν υπάρχει ούτε μισός ταλιμπάν να συζητάει το πρώτο στα σοβαρά. Γιατί, απλούστατα, δεν υπάρχει ούτε ένας κινέζος ή ρώσος καθεστωτικός να ανέχεται (και να επιβραβεύει) τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Και δεν υπάρχει ούτε μισός ταλιμπάν που να έχει ξεχάσει (στα σοβαρά) το γιατί έσκασαν οι αμερικάνοι το 2001 στο αφγανιστάν… Το ότι φοράνε τουρμπάνια δεν σημαίνει ότι είναι ηλίθιοι. Να είστε σίγουροι: το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει…
  • Κάθε κουβέντα που υπονοεί «μπορεί και να τα βρούμε» είναι στην άλλη άκρη της πολεμοκάπηλης ιαχής των αμερικάνων νεοσυντηρητικών το 2001. Όμως εκείνοι είχαν ένα σχέδιο – που έχει ηττηθεί εν μέρει, και κινδυνεύει ήδη με πλήρη ήττα. Συνεπώς το «μπορεί και να τα βρούμε» είναι απελπισμένο. Όπως απελπισμένη είναι και η αύξηση των αμερικάνων πεζοναυτών στα υψίπεδα. Έμμεση παραδοχή της ήττας.

Φυσικά υπάρχει πάντα τα χαρτί της δωροδοκίας και της εξαγοράς. Πόσοι και πόσοι έχουν πουληθεί στην ιστορία; Μόνο που και πάλι το πράγμα δεν είναι απλό για την Ουάσιγκτον. Δεν έχει το μονοπώλιο της εξαγοράς. Υπάρχουν και ανταγωνιστές, όχι αμελητέοι.

Στο κάτω κάτω της γραφής το συριακό πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου μπορεί να έχει κάτι διδακτικό ευρύτερης σημασίας. Αφού πλήρωσε, εκπαίδευσε και εξόπλισε κάθε καρυδιάς καρύδι, η Ουάσιγκτον (η cia και το πεντάγωνο) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έχασε τα λεφτά της, και ότι οι καλύτεροι και αποτελεσματικότεροι σύμμαχοί της είναι οι κούρδοι της συρίας. Έχει τέτοιους και στο αφγανιστάν;

Θα φανεί.