Ντόχα

Πέμπτη 8 Ιούνη. Εννοείται πως και το κατάρ «καθαρίζει» απ’ τις εναντίον του κατηγορίες για «σπόνσορα» του isis. Οι σχέσεις του είναι τόσο καλές με την Τεχεράνη ώστε…

Είναι πολύ καλές οι σχέσεις του σεϊχάτου, οικονομικές και στρατιωτικές, και με την Άγκυρα, ως γνωστόν. Εδώ και κάτι χρόνια. Το ότι η Άγκυρα διατίθεται τώρα να προσφέρει μια, αρχικά συμβολική, στρατιωτική προστασία στην Ντόχα (παρότι εκεί βρίσκεται μια μεγάλη αμερικανική βάση και, σαν τέτοια, θα έπρεπε να θεωρείται υπεραρκετή «προστασία») κάνει φανερή την ισχύ του τριγώνου plus: Τεχεράνη – Μόσχα – Άγκυρα (+ Δαμασκός και, όχι πολύ μακρυά, + Πεκίνο). Σ’ αυτό το μπλοκ (μπορούμε να το αποκαλούμε έτσι) δεν κάνουν όλοι τα ίδια. Υπάρχει αρκετή ευελιξία σε κάθε χωριστό κράτος / μέλος· υπάρχουν όμως κοινές στοχεύσεις επειδή υπάρχουν κοινά συμφέροντα.

Τεχεράνη – Άγκυρα

Πέμπτη 8 Ιούνη. Εντελώς συμπτωματικά την μέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Τεχεράνη, χτες δηλαδή, ο ιρανός υπ.εξ. Javad Zarif βρισκόταν για επίσημη επίσκεψη στην Άγκυρα. Δεν έχουμε την αξίωση να δημοσιοποιηθεί τι κουβέντιασε με το τουρκικό καθεστώς – όσο οξύνεται ο 4ος παγκόσμιος τόσο περισσότερο οι “ανταλλαγές απόψεων” μεταξύ συμμάχων θα ανήκουν στη σφαίρα των στρατιωτικών μυστικών.

Απ’ τα ελάχιστα που ανακοινώθηκαν κρατάμε την (δεν μας παραξενεύει) συνηγορία της Άγκυρας στη Ντόχα την στιγμή που η Τεχεράνη κρίνει σκόπιμο (κι αυτό είναι το σωστό) να παριστάνει την “ουδέτερη”. Στις δηλώσεις της συνάντησής του με τον Zarif, λοιπόν, στη διάρκεια του δείπνου, ο Erdogan δήλωσε κι αυτό:

… Ξέρουμε με βεβαιότητα ότι το Κατάρ έχει πολεμήσει πολύ αποτελεσματικά εναντίον τρομοκρατικών οργανώσεων… Τους ξέρουμε εδώ και 15 χρόνια. Αν έκαναν κάτι άλλο, όπως να στηρίζουν την τρομοκρατία, θα είμασταν οι πρώτοι που θα το ξέραμε. Αλλά δεν ισχύει. Κάποιο άλλο παιχνίδι παίζεται εδώ. Δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για το ποιοί κρύβονται από πίσω, αλλά θα πρέπει να απογοητεύσουμε αυτούς που ψάχνουν ευκαιρία για να ανατατευτούν στην περιοχή…

Αφού το λέει το τουρκικό καθεστώς το πιστεύουμε! Μεταφράζοντάς το: η Ντόχα βρίσκεται στη σωστή μεριά! Κατά συνέπεια όχι μόνο η Άγκυρα δεν συναινεί στον εμπορικό αποκλεισμό του κατάρ αλλά, υποθέτουμε, θα καλύψει γρήγορα τις προμήθειες σε είδη πρώτης και δεύτερης ανάγκης…

(Για όσους / όσες υπάρχει περίπτωση να μπερδευτούν, η Ντόχα όντως χρηματοδοτεί αντικαθεστωτικούς αντάρτες στη συρία, και όντως μπήκε στο αμερικανικό σχέδιο διάλυσης της συρίας μετά το 2011, όπως άλλωστε η Άγκυρα. Αλλά δεν χρηματοδοτούσε τον isis – χρηματοδοτούσε οργανώσεις κάτω απ’ το γενικό όνομα al-Qaida, δηλαδή al-Nusra και λοιπά. Το χαρακτηριστικό αυτών των τζιχαντιστών (συντηρητικό ισλάμ σίγουρα) είναι ότι ΔΕΝ έκαναν επιθέσεις στο ψαχνό στην ευρώπη, στην τουρκία, στην ρωσία ή οπουδήποτε αλλού· ήταν κάτι έξω απ’ την στρατηγική τους. Στο συριακό πεδίο μάχης έκαναν ad hoc συμμαχίες με οργανώσεις του isis αλλά, σε γενικές γραμμές, δεν είχαν την ιδεολογία του «ισλαμικού χαλιφάτου», δηλαδή ενός κράτους απ’ την μέση ανατολή ως το Γιβλαρτάρ.

Αυτό έχει επιτρέψει σε κάμποσες απ’ τις οργανώσεις αυτής της κατηγορίας να ρυμουλκηθούν στον σχεδιασμό Μόσχας – Τεχεράνης – Άγκυρας. Με την έννοια ότι είναι μεν σουνιτικές, αλλά όχι και υπέρ ενός «θρησκευτικού πολέμου μέχρις εσχάτων» με το ιράν. Αυτό που ενδιαφέρει τα μέλη τους είναι μια ορισμένη εδαφοκυριαρχία εντός της συριακής επικράτειας, και το να μην ελέγχονται απ’ τον Άσαντ ή τους συμμάχους του. Ένα ομοσπονδιακό μοντέλο, δηλαδή, δεν τις βρίσκει αρνητικές από θέσεις αρχής.

Κι εκεί είναι η διαφορά των proxies της Ντόχα και της Άγκυρας απ’ τους proxies του Ριάντ και του Τελ Αβίβ: οι πρώτοι κουβεντιάζουν και διαπραγματεύονται, άμεσα ή έμμεσα, με το «σχήμα της Astana», εφόσον μπορούν να πετύχουν τους στόχους τους. Οι δεύτεροι έχουν εντελώς διαφορετική ατζέντα.

Που στιγμιαία συμπυκνώνονται σ’ αυτό: όταν η αμερικανική αεροπορία κτύπησε προχτές θέσεις του συριακού στρατού βόρεια της At Tanf, αυτός ο στρατός προσπαθούσε να καταλάβει δύο γέφυρες για να εμποδίσει τις επικοινωνίες του isis. Μετά την αμερικανική επίθεση ο isis εδραίωσε την θέση του στα σημεία…)

Συρία

Τετάρτη 7 Ιούνη. Την εποχή του χαρτιού και των τυπογραφείων θα έλεγαν «πριν στεγνώσει το μελάνι». Κάτι ανάλογο χρονικά τώρα, χωρίς μελάνι: η βασιμότητα εκείνων που γράφαμε χτές (για την κατάσταση της αναμέτρησης στη συρία) αποδείχθηκε ξανά στη διάρκεια της μέρας όταν αμερικανικά βομβαρδιστικά «αυτοπροσώπως» κτύπησαν τον συριακό στρατό «αυτοπροσώπως» βορειοανατολικά της συνοριακής At Tanf, στον συριακό νότο. Για δεύτερη φορά, μετά την 18η Μάη. Χωρίς υπερβολή: ως τώρα η αεροπορία της Ουάσιγκτον στη νότια συρία περισσότερο ασχολείται με το να σταματήσει τον συριακό στρατό και τους συμμάχους του να φτάσουν στα νότια σύνορα με την ιορδανία και το ιράκ παρά με το να κτυπήσει τον φθονερό isis…

Το ότι το αμερικανικό πεντάγωνο κτυπάει απευθείας στην συριο-ρωσο-ιρανο-λιβανέζικη συμμαχία οφείλεται στο γεγονός ότι οι proxies του δεν μπορούν να τα καταφέρουν (τις προηγούμενες ημέρες δοκίμασαν την τύχη του στις ίδιες θέσεις, χωρίς αποτέλεσμα). Και το ότι οι αμερικανο-ισραηλινο-σαουδαραβοκάτι proxies δεν μπορούν, οφείλεται στην ισχύ της άλλης πλευράς. Ακόμα κι αν δεν είναι οι proxies της Ντόχα που άλλαξαν τους συσχετισμούς, άμα είσαι στριμωγμένος ξεσπάς εκεί που μπορείς. Και η «προδοσία» της Ντόχα (όχι καινούργια μεν, κρίσιμη δε πια) είναι η βολική περίπτωση του μικρού γείτονα που σηκώνει καμιά σφαλιάρα… (έστω εικονική).

Οπότε λέει ο ψοφιοκούναβος την ίδια μέρα, που σαν κλόουν δεν ξέρει (δεν χρειάζεται να ξέρει) τι γίνεται στο πεδίο της μάχης, απλά του σπρώχνουν τα non papers που πρέπει να εκφωνήσει: μα όταν πήγα στο Ριάντ που το είπανε: η Ντόχα φταίει! (Θα ήθελε να συμπληρώσει: αλλά δεν τρέχει τίποτα, εκεί δεν κάνω μπίζνες αλλά έχουμε την κεντρική βάση μας στη μέση Ανατολή…)

Α ρε ψοφιοκουναβίδη! Θα γλυτώσεις μόνο χάρη στα εκατομμύριά σου (εδώ που τα λέμε για ποιον άλλο λόγο θα τον έκαναν μόστρα;)

Μέση ανατολή

Τρίτη 6 Ιούνη. Η άποψη ότι ο αραβικός κόσμος απομονώνει το κατάρ είναι λάθος· πιο φιλο-ριάντ και φιλο-αμερικανική δεν θα γινόταν. Κι αυτό επειδή αραβικά κράτη είναι και το ιράκ, και η συρία και ο λίβανος· αραβική είναι και η παλαιστίνη. Συνεπώς εκείνο που (θεωρούμε πως) έχει συμβεί είναι πως η Ντόχα έχει περάσει «με την άλλη μεριά» στο συριακό πεδίο μάχης. Με την μεριά της συμμαχίας Δαμασκού – Μόσχας – Τεχεράνης – Άγκυρας. Κι αυτό μ’ έναν μόνο τρόπο μπορεί να έχει συμβεί, τρόπο που όμως εκνευρίζει αφάνταστα τόσο την χούντα του Ριάντ όσο και, σε δεύτερο χρόνο, το Τελ Αβίβ και την Ουάσιγκτον: οι ένοπλοι αντικαθεστωτικοί που χρηματοδοτούσε το κατάρ να έχουν περάσει (όχι υποχρεωτικά ανοικτά) με την μεριά της «συμφωνίας της Astana».

Γράφαμε επ’ αυτού πριν μερικές μέρες (Κυριακή 28 Μάρτη: Ντόχα). Οι «κατηγορίες» της χούντας του Ριάντ ότι η Ντόχα «υποστηρίζει φιλο-ιρανούς τρομοκράτες» μεταφράζεται (ελλείψει «φιλο-ιρανών τρομοκρατών» οπουδήποτε!) σ’ αυτήν την στροφή που περιγράψαμε πριν. Που δεν είναι ημερών αλλά εβδομάδων.

Σε κάθε περίπτωση η full χθεσινή αντίδραση των αράβων χρηματοδοτών του isis κατά της Ντόχα, δείχνει έναν πολύ σοβαρό εκνευρισμό. Είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι οι δημαγωγοί, ντόπιοι και διεθνείς δεν θα δείξουν την αιτία του. Εμείς, απ’ την άλλη, (σας) ενημερώνουμε τακτικά για το τι συμβαίνει στο συριακό πεδίο μάχης. Ας προσθέσουμε τα πιο πρόσφατα.

Συρία

Τρίτη 6 Ιούνη. Νοτιοανατολικά του Aleppo ο συριακός στρατός και οι σύμμαχοί του προελαύνουν σταθερά, ανακαταλαμβάνοντας κωμοπόλεις και χωριά απ’ τον isis. Σύντομα θα βρεθούν πολύ κοντά στις θέσεις (δίπλα στον Ευφράτη) που έχουν καταλάβει οι ypg και ο αμερικανικός στρατός· εκεί, προφανώς, θα δημιουργηθεί μια άτυπη «συνοριακή γραμμή».

«Καθαρίζοντας» αυτές τις (κυρίως ερημικές) εκτάσεις, ο στρατός του Άσαντ και οι σύμμαχοί του συγκεντρώνουν δυνάμεις για να κινηθούν στον οδικό άξονα Palmyra – Deir ez-Zor. Είναι αυτός ο στρατηγικής σημασίας «διάδρομος» που η προέκτασή του είτε ανατολικά είτε νοτιοανατολικά ενώνει την συρία με το ιράκ· ο διάδρομος που ούτε η Ουάσιγκτον, ούτε το Τελ Αβίβ, ούτε το Ριάντ θέλουν να υπάρξει. Και θα κάνουν τα πάντα για να εμποδίσουν τον συριακό στρατό να τον κατακτήσει. Κατ’ αρχήν μέσω των proxies τους.

Η Deir ez-Zor εξελίσσεται σε «σημείο κλειδί» αυτής της αναμέτρησης. Ως τώρα είναι ένας θύλακας, υπό τον έλεγχο του συριακού στρατού, κυκλωμένος απ’ τον isis. Ο isis μετακινεί μέλη του και βαριά όπλα από άλλα σημεία (και απ’ την Raqqa) στέλνοντας τα πάνω σ’ αυτόν τον άξονα Palmyra – Deir ez-Zor. Προς την μεριά της Palmyra προσπαθεί με «πόλεμο φθοράς» να καθυστερήσει την προώθηση του στρατού του Άσαντ. Στην μεριά της Deir ez-Zor έχει ξεκινήσει μια επίθεση μεγάλης έντασης για να καταλάβει την πόλη. Κινήσεις που εξυπηρετούν τον σχεδιασμό της Ουάσιγκτον – σας φαίνεται παράξενο;

Εν τω μεταξύ η Ουάσιγκτον δημιουργεί βάσεις μέσα στο συριακό έδαφος, σε περιοχές ελεγχόμενες από «φιλικούς» αντικαθεστωτικούς… Η επίσημη δικαιολογία είναι «για να γίνει καλύτερα η επίθεση στον isis απ’ το νότο» – παραμύθια.

Να γιατί, λοιπόν, η αλλαγή πλεύσης της Ντόχα δυσκολεύει τα αμερικανο-ισραηλινο-σαουδαραβικά σχέδια και, απ’ την άλλη, διευκολύνει τις κινήσεις της Δαμασκού. Και να γιατί αντιδρά το Ριάντ και διάφοροι κολαούζοι σα να απειλεί με πόλεμο…

Θα κρατήσει την γραμμή της η Ντόχα; Θα φανεί. Ωστόσο οι ηγεμονικές φιλοδοξίες αυτού του πολύ μικρού αλλά πάμπλουτου κρατιδίου δεν είναι καθόλου καινούργιες. Ούτε είναι καινούργια και άπειρη η «διπλωματία» του. Συνεπώς αν έχει αποφασίσει κάτι, προφανώς το κάνει εν γνώσει των (αναμενόμενων) αντιδράσεων…

Βόρεια αφρική

Τρίτη 6 Ιούνη. Κάπως διαφορετικά (από γεωγραφική άποψη) είναι τα κίνητρα της χούντας του Καΐρου, που επίσης «κατέβασε τα μούτρα» στην Ντόχα. Δεν έχει ο Σίσι «επενδεδυμένα συμφέροντα» στο συριακό πεδίο μάχης. Έχει όμως στο λιβυκό! Όπου κι εκεί φτάνουν τα γκαζοδόλαρα της Ντόχα· φαίνεται όμως όχι στον «εκλεκτό» του Καΐρου..

Επιπλέον ο φασιστοκαραβανάς του Καΐρου, η αυλή του και οι βαθύπλουτοι αιγύπτιοι καθεστωτικοί δεν ξεχνούν ότι η Ντόχα (όπως και η Άγκυρα) υποστήριζαν και υποστηρίζουν την «μουσουλμανική αδελφότητα» και, φυσικά, την πρώτη και μοναδική δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, του Μόρσι, που τώρα σαπίζει στις αιγυπτιακές φυλακές.

Το να συνεχίσει να έχει η Ντόχα την διακριτική στήριξη της μη αραβικής Άγκυρας (που έχει στρατιωτική βάση στην Ντόχα, ίσως την μόνη εκτός συνόρων) θα εκνευρίσει σίγουρα τον Σίσι. Ας γύρει κι ας κλάψει στον ώμο των φίλων ελλήνων· πολιτικών βιτρινών ή/και επιχειρηματιών…