Tag: ιστορία

Δεν είναι όλα μαύρα!

Παρασκευή 9 Νοέμβρη. Όχι, δεν είναι όλα μαύρα! Υπάρχουν αρκετά που είναι καφέ (ντεκαφεϊνέ, με μια μυτιά στέβια, δυο σταγόνες γάλα και ενάμισυ παγάκι).

Αν η ασταμάτητη μηχανή σας μαυρίζει την ψυχή ζητάει ταπεινά συγγνώμη, και όποτε μπορεί θα επανορθώνει.

Σήμερα μπορεί. Αυτό που ακολουθεί είναι (κάτι σαν) προκήρυξη / πρόσκληση – έχουμε κρύψει τα συγκεκριμένα στοιχεία. Όχι μόνο από διακριτικότητα. Φάτε λοιπόν καλλιτεχνία να γουστάρετε (η μεταφορά αυτολεξεί):

Τα ζητήματα περί αναγκαιότητας και πρακτικής αξίας της τέχνης στην ανθρώπινη ζωή, καθώς και αυτά της τυχαιότητας και της σύμπτωσης που διέπουν τις διαδικασίες της καλλιτεχνικής παραγωγής, έχουν πολλές φορές μελετηθεί στο πλαίσιο της θεωρίας και της αισθητικής φιλοσοφίας, ενώ παραμένουν φλέγοντα τόσο για τον εν δράσει εικαστικό όσο και για τον μελετητή-θεωρητικό του 21ου αιώνα.

Το [όνομα καλλιτεχνικής ομάδας] αποτελεί μια απόπειρα επαναπροσέγγισης των θεμάτων, ως αντιθεωρητικό πείραμα, κατά το οποίο τα έργα των εικαστικών εκτίθενται στο χώρο ενός Mini Market, δίπλα σε προς πώληση προϊόντα πρώτης ανάγκης. Την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου, το [όνομα και διεύθυνση καταστήματος] γνωστό στους περιοίκους για τον εντευκτηριακό χαρακτήρα, τον οποίο του έχει προσδώσει η ιδιοκτήτρια [όνομα] θα λειτουργήσει ταυτόχρονα ως κατάστημα και ως εκθεσιακός χώρος, γιορτάζοντας τη σειρά συμπτώσεων που επέτρεψε την έμπνευση και υλοποίηση της έκθεσης, την εισβολή των Μπολσεβίκων στα τσαρικά χειμερινά ανάκτορα ή απλώς τα γενέθλια της ιδιοκτήτριας.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες [τρία ονόματα], Επιμέλεια [ένα όνομα].

Η καλλιτεχνική συνιστώσα της ασταμάτητης μηχανής (ισχυρή αν και σκόπιμα αόρατη) παίρνει βαθιά ανάσα. Αν οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες κρίνουν ότι τα έργα τους έχουν θέση δίπλα στα κωλόχαρτα (ή το ανάποδο), ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο κύμα σουρρεαλισμού – ή, έστω, στην (κακήν κακώς, αλλά τι να κάνεις;) μετεμψύχωση του Marcel Dushamp. Ωστόσο αυτή η ταπεινότητα (ή, πιο σωστά, αυτή η αγχωμένη μικροαστική ξιπασιά του δήθεν underground) δεν είναι «φλέγον ζήτημα»!!! Στ’ αλήθεια «καλλιτέχνες», μπορούμε να το αποδείξουμε: αν ήταν, θα άρπαζαν φωτιά και τα κωλόχαρτα και τα έργα σας κι εσείς!!! Παπάρια είναι οι έγνοιες σας, και ως τέτοια αντιμετωπίζονται, όσο κι αν τις / τα διαφημίζετε!! Κυνισμός – ψώνια 8 – 0!!!

Εκείνο, όμως, με «την εισβολή των Μπολσεβίκων… ή απλώς τα γενέθλια της ιδιοκτήτριας» είναι η φουλ αντεπίθεση του καλλιτεχνικού κυνισμού στο ανομολόγητο τεραίν του υπερ-Θεάματος, για ένα “γκολ της τιμής”. Και βρωμάει. Βρωμάει πολύ. Φυσικά ο σύγχρονος «καλλιτέχνης» μπορεί να επικαλείται το ακαταλόγιστο, και προφανώς το αξίζει σαν ελαφρυντικό. Ως πoιο σημείο όμως; Αν σκουπίζεται (στην πρωϊνή ατομική του πρώτη ανάγκη) με την μεγαλοφυή έμπνευσή του της προηγούμενης νύχτας, με ζωγραφισμένο αλουμινόχαρτο ας πούμε, με γειά του με χαρά του. Το πολύ πολύ να δημιουργηθεί στη σούφρα του στατικός ηλεκτρισμός. Αν όμως χέζει δημόσια, σκουπίζοντας («απλώς») τα γενέθλια της όποιας ιδιοκτήτριας με την Οκτωβριακή επανάσταση, τότε ώπα! Τότε δεν είναι καλλιτέχνης, έστω “παρμένος”… Είναι φτηνός τσατσορούφιανος! Η γραφικότητά του δεν τον σώζει – κανέναν δεν έσωσε.

Φυσικά η ασταμάτητη μηχανή είναι κάπως ενημερωμένη για την απεριόριστη βλακεία που τροφοδοτεί events – κουράδες, πάμπολλα τέτοια («καλλιτεχνική αδεία» πάντα…) τα οποία, μάλιστα, υπόσχονται ότι θα κάνουν την Αθήνα Βερολίνο. Για το Βερολίνο δεν ξέρουμε – είναι δουλειά άλλων η κριτική-της-κοπροτέχνης εκεί, αν υπάρχει τέτοια.

Αλλά εδώ θα ήταν προτιμότερο τα κατακάθια της διαχωρισμένης τέχνης να γίνουν πιο προσεκτικά· κι αυτό ας μην θεωρηθεί απειλή. Ας θεωρηθεί μόνο υπενθύμιση ότι παρά τα πολλά κιλά επιτύμβιας «τέχνης», δεν έχουν πεθάνει όλοι και όλα. Ακόμα. Μπορεί αργότερα… Αλλά όχι ακόμα.

Οι ευαγγελιστές της «πρακτικής αξίας της τέχνης στην ανθρώπινη ζωή» είναι αναγκασμένοι, κι αυτό τους είναι δυσάρεστο, να αναμετρηθούν με ανθρώπινες ζωές· και θανάτους. Συνεπώς, σαν σαρκοφάγοι του μηδαμινού και σα νεκρόφιλοι της μόδας, ας μην βιάζονται: γενέθλια πάντα θα υπάρχουν… Κάποια στιγμή θα βρυκολακιάζει η τέχνη ανεμπόδιστα. Αλλά όχι ακόμα.

Όχι πατσαβουριάσματα στην ιστορία απ’ τον κάθε μαλάκα… Όχι ακόμα. Μπορεί αργότερα…

“Καλλιτέχνη” του σκοινιού και του παλουκιού μην ρίχνεις άλλο κάρβουνο στις άρρωστες μηχανές σου! Σκεπάσου το!

Περί πολέμου

Κυριακή 16 Σεπτέμβρη. Αποδίδεται στον γερμανικό στρατό μια πολεμική τακτική που τοποθετείται (στον χάρτη των στρατιωτικών εξελίξεων) στην «τρίτη γενιά πολέμου». Αντιγράφουμε σχετικό απόσπασμα απ’ το 1ο τετράδιο για εργατική χρήση:

…Η τρίτη γενιά πολέμου ήταν, επίσης, μια ανταπόκριση στην αύξηση της δύναμης πυρός στη μάχη. Στην περίπτωση αυτή όμως η δύναμη της εξέλιξης προήλθε απ’ τις ιδέες. Έχοντας την έγνοια ότι θα είχαν μειονέκτημα απ’ την άποψη του διαθέσιμου υλικού εξαιτίας της πιο αδύνατης βιομηχανικής τους βάση στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, οι γερμανοί ανέπτυξαν ριζοσπαστικές νέες τακτικές. Βασισμένες στις μανούβρες μάλλον παρά στον πόλεμο φθοράς, οι τακτικές τρίτης γενιάς ήταν οι πρώτες καθαρά μη γραμμικές τακτικές. Η επίθεση βασιζόταν στη διείσδυση ώστε να προσπεραστούν και να διαλυθούν οι εχθρικές δυνάμεις και όχι στην κατά μέτωπο αναμέτρηση και στην προσπάθεια καταστροφής τους. Η άμυνα ήταν σε βάθος, και συχνά προκαλούσε την διείσδυση του αντιπάλου, έτσι ώστε να διευκολυνθεί μια αποτελεσματική αντεπίθεση…

Συγκρατείστε αυτό, αν θέλετε και σας ενδιαφέρει: στις «μη γραμμικές τακτικές» πολέμου η διάταξη «ανοίγει», ώστε να διευκολυνθεί η διείσδυση του αντιπάλου… (Για το κακό του…)

Παρακολουθούμε, μαθαίνουμε – για να καταλάβουμε…

Εθνικό ιδεώδες

Κυριακή 29 Απρίλη. Είναι ένα απ’ τα πολλά που η εθνική μυθολογία κρύβει. Ενώ το Μεσολλόγι το 1825 και το 1826 πολιορκούνταν απ’ την ξηρά και η μόνη δυνατότητα τροφοδοσίας των πολιορκούμενων ήταν απ’ την θάλασσα, οι Υδραίοι καραβοκύρηδες αρνούνταν να ναυλώσουν τα πλοία τους για την μεταφορά τροφίμων και πολεμοφοδίων προς τα εκεί αν, πέρα απ’ την πληρωμή, δεν έπαιρναν γη στην απέναντι Πελοπονησιακή ακτή. (Η σημερινή τοπωνυμία «ακτή Ύδρας» ανάμεσα στην Ερμιόνη και το Μετόχι είναι υπενθύμιση εκείνης της απαίτησης που, τελικά, ικανοποιήθηκε…).

Ή, οι θρυλικοί «έλληνες επαναστάτες», σταματούσαν να πολεμούν όταν τέλειωναν τα λεφτά με τα οποία πληρώνονταν (τα λεφτά των ευρωπαϊκών συνεισφορών από έλληνες αστούς αλλά και ευρωπαίους «φιλέλληνες») και δεν αναπληρώνονταν από παροχές «εθνικών γαιών»: επίσημες, γραπτές υποσχέσεις για μελλοντική έγγεια ιδιοκτησία, όταν θα φτιαχνόταν το ελληνικό κράτος…

Η πολιτική πρόσοδος, δηλαδή η εξασφάλιση ωφελημάτων (οικονομικών, νομικών, θεσμικών, ακόμα και σεξουαλικών) ανάλογα με την εγγύτητα του καθενός με τις «θέσεις εξουσίας» είναι η απόλυτη σταθερά του ελληνικού κράτους και της ελληνικής κοινωνίας εδώ και αιώνες. Μπορεί οι πολιτικές πρόσοδοι να μην ανήκουν στα χαρακτηριστικά του «καθαρού καπιταλισμού», αλλά ποιος είπε ότι ο καπιταλισμός μόνο σαν «καθαρός» μπορεί να υπάρξει;

Σε κάθε περίπτωση: οι πολιτικές πρόσοδοι είναι το γαλανόλευκο νήμα που συνδέει τους υδραίους καραβοκύρηδες του 1825 με τον (ενδεικτικά τον αναφέρουμε) … ελληνικό διαστημικό οργανισμό. Οσονδήποτε μικρός ή μεγάλος κι αν είναι ο ορίζοντας της πρόσφυσης σε δομές εξουσίας (πολιτικές, θρησκευτικές, στρατιωτικές, τοπικές, εθνικές, διεθνείς…) και της εξασφάλισης των ανάλογων οφελημάτων, η πολιτική πρόσοδος είναι η «οργανωτική αρχή» του ελληνικού κράτους.

Και είναι αυτή η «οργανωτική αρχή» που οδηγεί περιοδικά είτε σε χρεωκοπίες είτε σε «εμφυλίους» (δηλαδή σε αποκλεισμούς κάποιων από κάποιος άλλους απ’ αυτές τις «προσφύσεις» στις δομές εξουσίας). Στη διάρκεια της πιο πρόσφατης απ’ αυτές τις χρεωκοπίες οι τεχνοκράτες άλλων ευρωπαϊκών κρατών ανακάλυψαν αυτό το βαθύ εθνικό ιδεώδες. Όμως δεν ήταν η πρώτη φορά που το ανακάλυπταν: αν κοιτάξουν τα αρχεία των υπουργείων και των υπηρεσιών τους, θα βρουν εύκολα τα ντοκουμέντα όλων των προηγούμενων παρόμοιων ανακαλύψεων, σε ανάλογες χρεωκοπίες, «βοήθειες», επιτροπείες, ελέγχους και επιτηρήσεις. Στον 19ο και στον 20ο αιώνα…

(φωτογραφία: Είναι απόλυτα βλακώδες, και είναι απόλυτα made in greece. Ατενίζοντας το μέλλον ο ψεκασμένος σκύλος υπ.αμ., και μερακλώνοντας με ναυμαχίες στο Αιγαίο – όχι με γαλλικές φρεγάτες αλλά με μπιτσόμπαρα – αποφάσισε να δώσει προαγωγή στην Υδραία καραβοκύρισσα Μπουμπουλίνα, και να την κάνει «υποναύαρχο επί τιμή».

Μπλιάχ!!!)

Η ιστορία σαν μάρτυρας

Πέμπτη 26 Απρίλη. Τα παπαγαλάκια διάφορων υπηρεσιών, και πολλοί περισσότεροι ρηχοί, αφελείς ή αδιάφοροι για το τι συμβαίνει στη μέση Ανατολή γενικά και στην Παλαιστίνη ειδικά εδώ και δεκαετίες, κατηγορούν όσους καταγγέλουν τον ισραηλινό ιμπεριαλισμό, μιλιταρισμό, ρατσισμό για «αντισημιτισμό». Δηλαδή σαν σχεδόν «νεοναζισμό». Πρόκειται για ένα ιδεολογικό σχέδιο που δημιούργησαν οι ισραηλινές υπηρεσίες στα ‘90s (ως τότε το παλαιστινιακό απελευθερωτικό κίνημα και οι διεθνείς συμπαραστάτες του ΔΕΝ κατηγορούνταν για «αντισημιτισμό», αφού τέτοια θα έπρεπε να θεωρούνται και πάμπολλα ψηφίσματα του οηε κατά του ισραήλ…) και έχει ξαναζεσταθεί (και πάλι απ’ την mossad) διεθνώς τα τελευταία χρόνια, επειδή το αποικιοκρατικό, λευκό και πρωτοκοσμικό ισραηλινό κράτος χάνει την διεθνή γεωπολιτική χρησιμότητά του.

Στις 4 Δεκέμβρη του 1948, στις σελίδες των New York Times, δημοσιεύτηκε ένα κείμενο εναντίον της επίσκεψης του ισραηλινού Menachem Begin (έγινε και πρωθυπουργός του ισραήλ το 1977). Τότε, το 1948, ήταν επικεφαλής μιας παραστρατιωτικής ισραηλινής οργάνωσης / κόμματος. Μεταξύ άλλων η επιστολή εκείνη έγραφε:

Ανάμεσα στα πιο ανησυχητικά πολιτικά φαινόμενα της εποχής μας είναι η άνοδος στο καινούργιο κράτος του ισραήλ του «κόμματος ελευθερίας» (tnuat haherut), ενός πολιτικού κόμματος που είναι πολύ κοντά ως προς τον τρόπο οργάνωσής του, τις μεθόδους του, την πολιτική του φιλοσοφία και την κοινωνική του απεύθυνση με τα ναζιστικά και τα φασιστικά κόμματα. Δημιουργήθηκε απ’ τα μέλη και στα βήματα του πρώην irgun zvai leumi, μιας τρομοκρατικής, ακροδεξιάς, σωβινιστικής οργάνωσης στην παλαιστίνη… Θα είναι απαράδεκτο αν αυτοί που είναι αντίθετοι στον φασισμό σ’ όλο τον κόσμο, εφόσον πληροφορηθούν σωστά για τον πολιτικό βίο και τις προοπτικές του κυρίου Begin, συνεχίζουν να υποστηρίζουν τον ίδιο και το κίνημα που αντιπροσωπεύει.

Ένα συνταρακτικό παράδειγμα ήταν η συμπεριφορά αυτής της οργάνωσης στο αραβικό χωριό Deir Yassin. Αυτό το χωριό, μακριά από κεντρικούς δρόμους και περικυκλωμένο από εβραϊκή γη, δεν πήρε μέρος στον πόλεμο [σ.σ.: εννοούν τον πρώτο αραβο-ισραηλινό πόλεμο, του 1948] και μάλιστα έδιωξε τους άραβες που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν το χωριό σαν βάση τους. Στις 9 Απρίλη ομάδες τρομοκρατών επιτέθηκαν σ’ αυτό το ειρηνικό χωριό, που δεν είχε στρατιωτική αξία για την εξέλιξη του πολέμου, σκότωσαν τους περισσότερους απ’ τους κατοίκους του (240 άνδρες, γυναίκες και παιδιά) και κράτησαν ζωντανό έναν μικρό αριθμό για να τους περιφέρουν σαν αιχμαλώτους στους δρόμους της Ιερουσαλήμ.

Την επιστολή / καταγγελία την υπέγραφαν ανάμεσα σε άλλους και δύο απ’ τους πιο γνωστούς παγκόσμια εβραίους. Ο Albert Einstein και η Hannah Arendt. Το γεγονός ότι εξ αρχής το νεοδημιούργητο ισραηλινό κράτος επιδιδόταν σε μαζικούς φόνους / εθνοκάθαρση προκειμένου να διώξει τους αυτόχθονες άραβες / παλαιστίνιους δεν ήταν ούτε συμπτωματικό ούτε στιγμιαίο. Συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το γεγονός, ωστόσο, ότι τόσο κοντά στο Ολοκαύτωμα, με τόσο φρέσκια την μνήμη του ναζισμού και των εγκλημάτων του, εβραίοι μπορούσαν να καταγγείλουν χωρίς αναστολή τις «ανεπίσημες» πρακτικές του «νέου ισραηλινού κράτους» σαν ναζιστικές / φασιστικές, όπως ήταν και είναι πάντα, έχει την κεφαλαιώδη σημασία του.

Να γιατί. Οι ντόπιοι φασίστες, για παράδειγμα, προσπαθώντας να ενσωματώσουν την αντιφασιστική κριτική αντιστρέφοντάς την, οχυρώνονται πίσω απ’ το δόγμα «πρώτα οι έλληνες», και κατηγορούν τους αλληλέγγυους των μεταναστών και των προσφύγων για «ρατσισμό»· επειδή (λένε) «βάζουν σε δεύτερη μοίρα τους έλληνες»….

Με εντελώς ανάλογο τρόπο (αυτές οι «ιδέες» είναι διεθνείς…) το ισραηλινό κράτος, οι υπήκοοι και οι σύμμαχοί του, οχυρωμένοι πίσω απ’ το «πάνω απ’ όλα το ισραήλ», κατηγορούν όσους υπερασπίζονται τους αγώνες και το δίκαιο των παλαιστινίων για «αντισημιτισμό». Είναι αντιστροφή της πραγματικότητας, μέσα σ’ έναν όλο και πιο παραμορφωμένο καπιταλιστικό κόσμο. Γι’ αυτό ακριβώς οι καταγγελίες του Einstein, της Arendt και άλλων, τότε, στο μακρινό 1948, έχουν μεγάλη σημασία: προέρχονται από καθαρή σκέψη και όχι απ’ την postmodern θολούρα, σύγχιση, βλακεία – ή έμμισθη απασχόληση…

Το 1948 τέτοιες παραστρατιωτικές φασιστικές / ναζιστικές οργανώσεις υπηκόων του νέου ισραηλινού κράτους (σαν εκείνη του μετέπειτα πρωθ. του ισραήλ Begin) κατέστρεψαν 531 αραβικά / παλαιστινιακά χωριά, σκότωσαν πολλές εκατοντάδες αμάχους, και εξανδραπόδισαν περισσότερες από 700.000 ντόπιων: ήταν η εκκαθάριση και η δημιουργία του «ζωτικού χώρου» που είχε ανάγκη το ισραηλινό κράτος για την πρώτη φάση της βίαιης εδαφικής επέκτασής του. Κι αφού οι παλαιστίνιοι συνεχίζουν να αντιστέκονται, εδώ και εφτά δεκαετίες, το μιλιταριστικό, ρατσιστικό κράτος του ισράηλ συνεχίζει να τους δολοφονεί, συνεχίζει να επεκτείνεται εδαφικά εναντίον τους. Αυτός είναι ο εκλεκτός σύμμαχος του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου / παρακράτους! Δεν μπορείτε να πείτε: για να διαλέγει τέτοιους συμμάχους πάει να πει ότι τα συμφέροντα των ντόπιων αφεντικών “κουμπώνουν” μ’ εκείνα των ισραηλινών…

Κάθε χρόνο οι παλαιστίνιοι σ’ όλο τον κόσμο θυμούνται την «ημέρα της καταστροφής». Nakba λέγεται στη γλώσσα τους: αφορά εκείνη η περίοδος της πρώτης φάσης της εθνοκάθαρσης στην Παλαιστίνη. Στις 15 Μάη φέτος, στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, στις διαδηλώσεις για την Nakba, ο σύμμαχος του ελλαδιστάν θα ξανακάνει το μόνο που ξέρει καλά…

(φωτογραφία: Αν δεν σφάξεις δεν κτίζεις ούτε κράτος ούτε πολιτική καριέρα σ’ αυτό. Τα κορμιά στη φωτογραφία είναι ό,τι άφησαν πίσω τους οι ισραηλινοί φασίστες του Begin, το 1948, όταν έφυγαν απ’ το Deir Yassin…)

Έξοδος!

Δευτέρα 2 Απρίλη. Είναι άσχετοι; Ηλίθιοι; Μάλλον και τα δύο: ο πρόεδρος (της δημοκρατίας) και ο αρχηγός της νέας (δημοκρατίας) βρήκαν χρήσιμο να υμνήσουν την “έξοδο του Μεσολογγίου” θεωρώντας την μια αλληγορία για κάποιου είδους σημερινή “έξοδο” (του ελλαδιστάν).

Έχουν υπόψη τους τι συνέβαινε στη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου; Έχουν υπόψη τους τι έγινε στη διάρκεια της “εξόδου”; (Σφαγή έγινε!) Έχουν υπόψη τους ότι “η έξοδος του Μεσολογγίου” σήμαινε την “πτώση του Μεσολογγίου” και ότι επρόκειτο για δεινή έως ταπεινωτική ήττα;

Μάλλον μπερδεύτηκαν. Νομίζουν (ή αυτό βολεύει την εθνικιστική μυθολογία που υπηρετούν) ότι ήταν κάτι σαν την εβραϊκή έξοδο – απ’ την αίγυπτο… Προς κάποια “γη της επαγγελίας”… Το σωστό θα ήταν να γίνει σύγκριση με την “έξοδο απ’ την Afrin” – αν και υπέφεραν πολύ λιγότερα στη συριακή πόλη…

(φωτογραφία: για τους ευρωπαίους διανοούμενους και καλλιτέχνες ακόμα και οι οικτρές στρατιωτικές ήττες στην Ανατολή ήταν δυνατόν να αντιστραφούν σε υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Ο αστικός φιλελευθερισμός, ακόμα στην επαναστατική φάση του, γεμάτος οριενταλισμό, ενέπνευε μυαλά και καμβάδες· δεν είχαν όμως υπόψη τους οι τότε φιλέλληνες τι θα ακολουθήσει.

Να, για παράδειγμα, ο ρομαντικός φιλέλληνας ζωγράφος Ferdinand Victor Eugène Delacroix. Στον πιο πάνω εντυπωσιακό και συνεπή ελευθεριακό πίνακά του (1826) δείχνει σχεδόν γυμνόστηθη την γρεκία πάνω σε ερείπια με πτώματα. Ο συνδυασμός δεν προκαλούσε σοκ τότε: για διάφορους λόγους που δεν είναι του παρόντος να τους παρουσιάσουμε, η εικονογράφηση της απελευθέρωσης των γυναικών (ειδικά του στήθους τους) με την σημασία της σημαίας και τα πεδία μάχης ανάμεσα στην κάθε φορά επανάσταση και την αντίστοιχη «συντήρηση» ή «οπισθοδρόμηση» δεν ήταν ασύμβατα μεταξύ τους. Η γυμνόστηθη γυναίκα ήταν η ενσάρκωση της Ιδέας· και η Ιδέα μπορούσε να είναι παντού, κυρίως εκεί που έπρεπε να κερδίσει πολεμώντας… Είναι η ιστορική περίοδος που η ευρωπαϊκή (και οπωσδήποτε η γαλλική) αστική τάξη νοιώθει ακόμα πως είναι επαναστατική.

Αυτή η αναπαράσταση της γρεκίας δεν είχε καμμία σχέση με την κατάσταση των γυναικών στην επικράτεια της επανάστασης στην άκρη της βαλκανικής χερσονησου· όχι, σίγουρα, της συντριπτικής πλειοψηφίας των πληβείων γυναικών. Ωστόσο ο γάλλος ζωγράφος, ποιητική αδεία, εννοεί την γρεκία με τον ίδιο τρόπο που εννόησε και αναπαρέστηκε – κι όχι μόνον αυτός – την γαλλική ελευθερία: σαν μια ρωμαλέα και αντικομφορμιστική γυναίκα, που σε αντίθεση με τις αριστοκράτισσες που έδεναν σφικτά το στήθος τους, το απελευθερώνει και το αποκαλύπτει δημόσια… Περισσότερο σαν τροφός και λιγότερο σαν ερωμένη, αν και με φανερή την παραδήλωση της γυναικείας libido, που είναι όμως προσανατολισμένη προς τη επαναστατική νεωτερικότητα…

Τι λέει ο καλλιτέχνης λοιπόν; Ο τίτλος του πίνακα είναι Η Γρεκία ξεψυχώντας στα ερείπια του Μεσολογγίου… (La Grèce sur les ruines de Missolonghi).

Τ’ ακούς δήθεν «γαλλόφιλε» πρόεδρε της δημοκρατίας, που γλύφεις κάθε Macron και αυτό είναι το μέγιστο που μπορείς να κάνεις· εκτός, ίσως, απ’ το να φορέσεις κι εσύ στολή παραλλαγής και να πετάξεις παρέα με τον ψεκασμένο; Ξεψύχησε η γρεκία στο Μεσολόγγι, σύμφωνα με ασφαλείς και υπεράνω υποψίας καταγραφές της εποχής! Δεν δοξάστηκε…

Οπότε καλά το πας…)

Προστατευτισμός

Παρασκευή 9 Μάρτη. Κάπου έχουν χαθεί οι θρυλικοί αντίπαλοι της (θρυλικής) “παγκοσμιοποίησης”. Στα σπίτια τους, στις οργανώσεις των φασιστών ή, ακόμα, και στα κυβερνητικά μέγαρα. Όπως, για παράδειγμα, το ψόφιο κουνάβι. Όπως άλλοι στριφογυρνάνε το μπεγλέρι τους αυτός (λέει ότι) κηρύσσει “εύκολους εμπορικούς πολέμους”, τους οποίους φυσικά (λέει ότι) θα κερδίσει χαλαρά. Το ότι είναι ενεργούμενο της καπιταλιστικής ιστορίας ούτε που περνάει απ’ το μυαλό – το δικό του αλλά και των αντιπάλων του. Και γιατί να περάσει;

Πριν 86 χρόνια, το 1932, ένας τύπος που λεγόταν John Maynard Keynes (κάπου θα έχει απομείνει η ηχώ του ονόματός του) έκανε μια διάλεξη με τίτλο Η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας. Σ’ αυτήν σχολίαζε σαρκαστικά τα αποτελέσματα των αλλεπάλληλων προστατευτικών μέτρων που είχαν πάρει τα μεγάλα καπιταλιστικά κράτη της εποχής του, για να προστατέψουν την «εθνική παραγωγή» τους, μετά το ξέσπασμα της αρχικά χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 1929. Μεταξύ άλλων, με βρετανικό φλέγμα, παρατηρούσε:

…Έχουμε εδώ λοιπόν ένα ακραίο παράδειγμα της δυσαρμονίας μεταξύ του γενικού και του ειδικού συμφέροντος. Κάθε κράτος, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την σχετική του θέση, παίρνει μέτρα βλαβερά για την ευημερία των γειτόνων του· κι αφού αυτή η τακτική δεν περιορίζεται μόνο σε ένα κράτος, ο καθένας υφίσταται πολύ περισσότερες συνέπειες απ’ τις παρόμοιες λογικές που εφαρμόζουν οι γειτονές του, απ’ τα οφέλη που έχει ο ίδιος απ’ τις επιλογές αυτές.

Πρακτικά, όλα τα λαοφιλή γιατρικά που κυκλοφορούν σήμερα είναι τέτοιου αλληλοεξοντωτικού χαρακτήρα. Ανταγωνιστικές μειώσεις μισθών, ανταγωνιστικοί δασμοί, ανταγωνιστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή, ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, ανταγωνιστικά προγράμματα: η κατάσταση του ΘΑ ΚΑΝΩ ΤΟΝ ΓΕΙΤΟΝΑ ΖΗΤΙΑΝΟ. Κι αυτό γιατί το έξοδο του ενός είναι κανονικά το έσοδο κάποιου άλλου.

Έτσι, καθώς προσαθούμε να βελτιώσουμε το δικό μας περιθώριο, μειώνουμε το περιθώριο κάποιου άλλου· κι αν η ίδια πρακτική ακολουθηθεί παντού θα χειροτερέψει την κατάσταση όλων. Οποιοσδήποτε ιδιώτης οδηγούμενος από την προσωπική του κατάσταση μπορεί να περικόψει τις συνηθισμένες δαπάνες του, και κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει γι’ αυτό. Αλλά ας μη νομίζει κανείς ότι μ’ αυτόν τον τρόπο υπηρετεί κάποιο συλλογικό συμφέρον.

Ο μοντέρνος καπιταλισμός είναι πλεύση καλού καιρού. Όταν ξεσπάσει η καταιγίδα ο καπιταλιστής εγκαταλείπει να καθήκοντα του καπετάνιου, και μπορεί να βουλιάξει ακόμα και τις βάρκες που θα τον γλύτωναν, από τη λύσσα του να σπρώξει τον κοντινό του έξω απ’ τη βάρκα για να μπει αυτός…

Η παρομοίωση (του Keynes) για την βάρκα και την (ενδο)καπιταλιστική λύσσα είναι μνημειώδης! Το ψόφιο κουνάβι είναι ένα ενεργούμενο αυτής της λύσσας, και καθόλου το μοναδικό. Ωστόσο ο πνευματώδης και πανέξυπνος άγγλος οικονομολόγος έκανε λάθος τότε: με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, μετά από σπρωξιές και κλωτσιές, τα αφεντικά μένουν μέσα στη βάρκα… Οι καρχαρίες (τους) τρώνε τους μούτσους…

Το διαπίστωσε, άλλωστε, και ο ίδιος, εκ του ασφαλούς, με τον παγκόσμιο πόλεμο που έδωσε σάρκα, οστά και αίμα σ’ εκείνον τον «καυγά μέσα στη βάρκα»: τον Β…

Απαγορευμένη ιστορία 1

Κυριακή 4 Φλεβάρη. (Μικρά αποσπάσματα απ’ το: Μειονοτικά ζητήματα και εθνική συνείδηση στην ελλάδα – του Δημήτρη Λιθοξόου, εκδ. “λεβιάθαν”, Δεκέμβρης 1991)

… Το εθνικο-αγροτικό κινημα του σλαβομακεδονικού και του βουλγαρικού πληθυσμού της μακεδονίας δεν στρέφεται μόνο εναντίον της οθωμανικής διοίκησης αλλά και κατά των κατεστημένων συμφερόντων του εμπορικού και μικροαστικού ελληνικού στοιχείου της περιοχής. Η αδυναμία του ελληνικού βασιλείου να διεκδικήσει στρατιωτικά, μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους, τα μακεδονικά βιλαέτια, υποχρεώνει τον ελληνισμό, μπροστά στο φάντασμα της “μεγάλης βουλγαρίας”, σε διπλωματική και στρατιωτική, ενίοτε, συνεργασία με την Πύλη και τα επαρχιακά όργανά της.

Ο Βούλγαρος θα πρωτοεμφανιστεί σαν εχθρός θρησκευτικός. Η απαίτησή του να εκκλησιάζεται στη βουλγαρική γλώσσα και να εκλέγει βούλγαρους επισκόπους, οδήγησε σε ρήξη με το πατριαρχείο Κων/πόλεως και στο σχηματισμό της βουλγαρικής Εξαρχίας. Η διαμάχη του Φαναρίου για τη διατήρηση των κεκτημένων προνομίων του, ευνόησε τη συνεργασία του με το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών στις μακεδονικές υποθέσεις, όμως η οικουμενική αντίληψη της ορθοδοξίας και τα υλικά του συμφέροντα στην αυτοκρατορία συχνά καθιστούσαν εύθραυστη την κατά των “γραικομάνων σχισματικών” συμμαχία ελληνικού κράτους και πατριαρχικού κλήρου.

Σύντομα το θρησκευτικό βουλγαρικό κίνημα θα αποκτήσει ένα αγροτικό εξεγερσιακό χαρακτήρα. Οι δύο πολιτικές οργανώσεις των σλαβόφωνων της μακεδονίας, η IMRO και η VMRO (η «εσωτερική οργάνωση» και οι «βαρχοβιστές») βρέθηκαν αντιμέτωπες στις εθνικές τους επιλογές. Η πρώτη αγωνιζόμενη για την αυτονομία της μακεδονίας θα συγκρουστεί επανειλημμένα με τη Βαρχόβνα που επιζητά την ενσωμάτωση των μακεδονικών εδαφών στο βουλγαρικό κράτος. Η IMRO θα κερδίσει τους επανασττημένους κατά των οθωμανών σλαοβομακεδόνες αγρότες και η VMRO την προστασία του βασιλιά Φερδινάνδου και την υποστήριξη της Εξαρχίας.

Ο αντιοθωμανικός αγώνας των σλαβόφωνων χριστιανικών αγροτικών πληθυσμών της μακεδονίας κορυφώνεται με την επανάσταση του Ίλιν-Ντεν τον Ιούλιο του 1903. Η Εξαρχία μαζί με την IMRO και την VMRO ηγούνται για τρεις μήνες ενός επαναστατικού κινήματος που θα πνιγεί τελικά στο αίμα αλλά θα κερδίσει τη συμπάθεια της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης και την προστασία των μεγάλων δυνάμεων. Οι τελευταίες θα εισηγηθούν και θα επιβάλλουν στο σουλτάνο μεταρρυθμίσεις υπέρ των χριστιανών κατοίκων των ευρωπαϊκών επαρχιών της αυτοκρατορίας.

Απαγορευμένη ιστορία 2

Κυριακή 4 Φλεβάρη. Η επανάσταση του Ίλιν-Ντεν θα αναγκάσει την ελληνική κυβέρνηση να συρθεί στο λεγόμενο μακεδονικό αγώνα (1904 – 1908). Στέλνοντας αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και οπλίτες του ελληνικού στρατού να συγκροτήσουν στα μακεδονικά βουνά αντάρτικες ομάδες, στρατολογώντας αμφιλεγόμενα άτομα και γνωστούς ληστές, θα επιδιώξει για τέσσερα χρόνια να ανακόψει τη μαζική προσχώρηση των σλάβων χωρικών στις επαναστατικές οργανώσεις και στην Εξαρχία. Οι έλληνες κομιτατζήδες, καθοδηγούμενοι από τα ελληνικά προξενεία Βιτωλίων και Θεσσαλονίκης, μακριά από τα αστικά μακεδονικά κέντρα όπου η παρουσία του ελληνισμού ήταν αισθητή, θα επικεντρώσουν τη δράση τους στην τρομοκράτηση και τιμωρία των σχισματικών ή ρουμανίζοντων χωριών και στη σποραδική εμπλοκή σε αψιμαχίες με ολιγάριθμα αντίπαλα σώματα. Η εντολή της Αθήνας ήταν να αποφεύγουν τη συνάντηση με οθωμανικά αποσπάσματα, να προβάλουν σε άμυνα σ’ αυτά μονάχα όταν δεν μπορούν να διαφύγουν· εντολή που τηρήθηκε από την όχι και τόσο ηρωϊκή περιοδεία του Παύλου Μελά στη μακεδονία μέχρι το κίνημα των νεότουρκων, την παροχή αμνηστίας και την ανακήρυξη του συντάγματος.

Ο δεύτερος σε ισχύ και πλήθος εχθρός του ελληνισμού στον αγώνα του για κυριαρχία στη μακεδονία υπήρξε ο ρουμάνος. Το κουτσοβλαχικό κίνημα των ρουμανιζόντων, εμπνευσμένο από τη φυσιογνωμία του Απόστολου Μαργαρίτη, θα βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωπο στην εκκλησιαστική και εκπαιδευτική πολιτική του πατριαρχείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Οι ρουμανοβλάχοι νομάδες, αγωγιάτες και έμποροι, από μόνοι τους ή σε συνεργασία με τους βούλγαρους και σκλαβομακεδόνες αντάρτες (ή ακόμα και την οθωμανική διοίκηση) θα υπονομεύσουν στο μέτρο των δυνάμεών τους κάθε ελληνική προσπάθεια στις περιοχές που ζούσαν.

Απαγορευμένη ιστορία 3

Κυριακή 4 Φλεβάρη. Οι βαλκανικοί πόλεμοι που θα τελειώσουν με ήττα όχι μόνο των οθωμανών αλλά και των βουλγάρων, θα προσφέρουν στην ελλάδα και τη σερβία το μεγαλύτερο μέρος των μακεδονικών εδαφών. Οι ελπίδες της βουλγαρίας για επέκταση στη μακεδονία θα την ωθήσουν να βγει στον πρώτο παγκόσμιο. Οι επιτυχίες της όμως στο μακεδονικό μέτωπο, στάθηκαν σύντομες. Η λήξη των εχθροπραξιών θα τη βρει από την πλευρά των ηττημένων για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια.

…

Η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ ελλάδας και τουρκίας το 1924 που ξερίζωσε χιλιάδες οικογένειες από τις προγονικές τους εστίες και τις έσυρε εκατέρωθεν στην προσφυγιά άλλαξε σημαντικά την εθνολογική σύνθεση της μακεδονίας: 337 χιλιάδες μουσουλμάνοι (ανάμεσά τους και οι ελληνόφωνοι Βαλαάδες) εγκατέλειψαν τις μακεδονικές πόλεις και την ύπαιρθο για να περάσουν στη Μικρασία. Επιπλέον 66 χιλιάδες βούλγαροι θα μεταναστεύσυν εθελούσια από την ελλάδα μεταξύ 1922 – 1929 βάσει της ελληνοβουλγαρικής σύμβασης του Νεϊγύ. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν 20 – 25 χιλιάδες βούλγαροι και 125 χιλιάδες μωεμεθανοί που έφυγαν από τις νέες μακεδονικές επαρχίες του ελληνικού κράτους κατά τους βαλκανικούς πολέμους και τον πρώτο παγκόσμιο.

Τη θέση τους, τα σπίτια και τα χωράφια τους, θα πάρουν στα υπό ελληνική διοίκηση μακεδονικά εδάφη 638 χιλιάδες χριστιανοί πρόσφυγες (συμπεριλαμβανομένων αρκετών ορθόδοξων τουρκόφωνων) από την ανατολική Θράκη, τον Πόντο, την μικρά Ασία, τον Καύκασο, την ανατολική Ρωμυλία και άλλες περιοχές.

…

Η επίσημη στατιστική εξαφάνιση των σλαβομακεδόνων, των βλάχων, των πομάκων, των αρβανιτών, των γύφτων (μαζί με την κομματική και κρατική αλαλία όσον αφορά τη γλώσσα και τον πολιτισμό των μουσουλμάνων της Θρακης) συνεχίζει να αποτελεί μέχρι σήμερα την κυρίαρχη πολιτική πρακτική του ελληνικού κράτους στα μειονοτικά θέματα.

…

Η Ευρώπη

Τετάρτη 10 Γενάρη. Ο μύθος λέει ότι την Ευρώπη, πριγκίπισσα της Φοινίκης (σημερινή παλαιστίνη / λίβανος), την έκλεψε ο Δίας, μεταμορφωμένος σε ταύρο: αφού την έπεισε ν’ ανέβει στην πλάτη του, έφυγε τρέχοντας πάνω στη θάλασσα, μέχρι να φτάσει στην Κρήτη. Φτερωτός ταύρος ο Δίας, τα έκανε αυτά ο μπερμπάντης, από ανάγκη: δεν υπήρχε τότε πλοίο της γραμμής…

Τώρα ξεβράστηκε το πτώμα ενός ταύρου στη Σύρο… Και πτώματα αγελάδων στη Σύρο, στην Τήνο και στη Σίφνο. Αποκλείεται να είναι κάποιος θεός που πήγε, ξανά, για φλερτ στις ακτές της ανατολικής Μεσογείου… Αποκλείεται να είναι undercover πριγκηπέσες που την κοπάνησαν από κάποιο παλάτι….

Μάλλον από κάποιο φορτηγό πλοίο έπεσαν τα ζώα.

Πεζοί καιροί…

(κάτω φωτογραφία: το τέλος του ταξιδιού…)