Tag: κίνα

Ο κουβανός που γύρισε στο κρύο

Σάββατο 3 Νοέμβρη. Η επίσκεψη του προέδρου της κούβας Miguel Diaz-Canel στη Μόσχα (η πρώτη επίσημη έξοδός του απ’ το νησί) συμπίπτει με την απόφαση της Ουάσιγκτον να τιμωρήσει τόσο την κούβα όσο και την βενεζουέλα και τη νικαράγουα. Με κυρώσεις – προς το παρόν… Συμπίπτει, επίσης, με την εκλογή του νέου βραζιλιάνου προέδρου, του φασίστα Bolsonaro. Καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να ανακαταλάβει την “πίσω αυλή” της, η λατινική αμερική μπαίνει σταθερά και μάλλον γρήγορα στην φυγόκεντρο των πλανητικών ενδοκαπιταλιστικών συγκρούσεων.

Ο Diaz-Canel συναντήθηκε ήδη με τον Putin· εκτός απ’ την οικονομική συνεργασία φαίνεται ότι κουβεντιάζεται και η στρατιωτική. Απ’ την Μόσχα ο Diaz-Canel θα πετάξει στο Πεκίνο· και μετά στη βόρεια κορέα (!), στο βιετνάμ και στο λάος.

Υπάρχει περίπτωση να αποκτήσει στο κοντινό μέλλον η Μόσχα κάποιου είδους στρατιωτική παρουσία στην κούβα; Με τους ρυθμούς που η Ουάσιγκτον απλώνεται στα ευρωπαϊκά σύνορα της ρωσίας (και μετά την αποχώρησή της απ’ την συνθήκη απαγόρευσης των πυραύλων μέσου βεληνεκούς) είναι λογικό ότι η Μόσχα θα ήθελε να εγκαταστήσει μερικούς τέτοιους «μεσαίου βεληνεκούς» φάτσα στον αμερικανικό νότο. Τέξας, sweet home Alabama, Τενεσί, Οκλαχόμα: οι κοκκινόσβερκοι λευκοί αμερικάνοι ασφαλώς θα θορυβηθούν. Απ’ την άλλη μεριά όμως μια τέτοια επιλογή θα ήταν ζόρικη για την ίδια την κούβα: θα την μετρέπεπε σε πεδίο βολής «πρώτης επιλογής» για το usa.

Το Πεκίνο έχει ήδη απλώσει τα οικονομικά του δίκτυα σε πολλά λατινοαμερικανικά κράτη / κεφάλαια. To δίδυμο Μόσχα – Πεκίνο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μπορεί να λειτουργεί σαν αντιαμερικάνος «σωτήρας»· εκτός αν ενός Bolsonaro δοθέντος και άλλοι έπονται… (Με ή χωρίς κάλπες…)

(φωτογραφία: Ο Miguel Diaz-Canel επιθεωρεί τιμητικό άγημα στο αεροδρόμιο Vnukovo της Μόσχας, προχτές).

Κυρώσεις, ποινές και τιμωρίες (εχθροί αληθινοί, αλλά και φίλοι)

Σάββατο 3 Νοέμβρη. Ενώ το ψόφιο κουνάβι κάνει αυτό που είχε αναγγείλει, ξαναφέρνει δηλαδή μονομερώς σε ισχύ όλες τις (τότε διεθνείς) “κυρώσεις” κατά της Τεχεράνης που ίσχυαν πριν την συμφωνία 5+1 (του 2015) μεγαλώνοντας μάλιστα τη λίστα των ατόμων και των θεσμών που στοχοποιούνται, η ε.ε. εξακολουθεί να “διαχωρίζει την θέση της”. Χωρίς να είναι σαφές αν έχουν ολοκληρωθεί τα πρακτικά μέτρα (η δημιουργία, για παράδειγμα, ενός θεσμού εκκαθαρίσεων των εμπορικών πληρωμών εκτός swift) που απαιτούνται από μεθαύριο, όταν θα μπει σε εφαρμογή το αμερικανικό ποινολόγιο.

Υπάρχουν, ωστόσο, ένα καλό και ένα καλούτσικο νέο για την Τεχεράνη. Το καλούτσικο είναι ότι η Ουάσιγκτον έκανε την καρδιά της πέτρα και θα επιτρέψει σε μια σειρά κρατών (συμμάχων της) να αγοράζουν κάποιες ποσότητες ιρανικού πετρελαίου: ιταλία, τουρκία, ινδία, ιαπωνία, νότια κορέα, βασικοί πελάτες της Τεχεράνης, είναι στη λίστα· ενώ (υποτίθεται) γίνονται διαπραγματεύσεις και με το πεκίνο, να εξαιρεθεί κι αυτό απ’ την πύρινη αμερικανική ρομφαία εναντίον όσων τολμούν να κάνουν δουλειές με την Τεχεράνη. Χωρίς τον υπολογισμό του λαθρεμπορίου (: δηλαδή της παράβασης των περιορισμών) η Τεχεράνη υπολογίζει ότι θα κρατήσει τελικά την ημερήσια «παραγωγή» της πάνω απ’ το 1 μύριο βαρέλια (στην πιο πρόσφατη κορύφωση είχε φτάσει τα 2,5 μύρια).

Το καλό νέο είναι ότι ο σύμμαχος της Τεχεράνης, το Πεκίνο, πρόκειται να αγοράσει ουσιαστικά την γειτονική Ισλαμαμπάντ. Υπάρχει ίσως μια υπερβολή στο «θα αγοράσει την Ισλαμαμπάντ», όχι μεγάλη όμως.

Να γιατί. Ο νέος πρωθ. του πακιστάν (και πρώην παίκτης κρίκετ) Imran Khan ανέλαβε πριν δυο μήνες, με μια διάθεση «αναθεώρησης» των στενών σχέσεων με το Πεκίνο· αρχίζοντας απ’ το σχέδιο του «σινο-πακιστανικού διαδρόμου» που, σαν παρακλάδι των «δρόμων του μεταξιού», θα έδινε ελεύθερη πρόσβαση στις κινεζικές μεταφορές στην αραβική θάλασσα, σαν εναλλακτική παράκαμψης των (προς το παρόν αμερικανοκρατούμενων) στενών της Malacca. Το deal ήταν μεγέθους 60 δισεκατομυρίων δολαρίων, και η πρώτη σκέψη ήταν ότι ο Khan θα έκανε τον «σκληρό» στο Πεκίνο – σα να μην βιαζόταν να ξεκινήσουν οι δουλειές…

Ευρισκόμενος ήδη εκεί, για 3ήμερη επίσημη επίσκεψη, παραδέχτηκε το λάθος του… («αυταπάτες» που θα έλεγαν και στην Αθήνα…) Και δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά: το πακιστανικό κράτος είναι στο χείλος της χρεωκοπίας, αφού μέσα στο 2018 τα διαθέσιμά του σε «σκληρό νόμισμα» έπεσαν κατά 42%, στα μόλις 8 δισεκατομύρια. Ίσα ίσα για κάλυψη των εισαγωγών δύο μηνών. Μ’ άλλα λόγια ο Khan θέλει επειγόντως δάνειο, μεγάλο δάνειο – αλλιώς έχει δντ, με ότι συνεπάγεται αυτό (και γι’ αυτούς που τον ψήφισαν…)

Ο Xi τον διαβεβαίωσε ότι θα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, μιας και η σινοπακιστανική φιλία είναι στρατηγική και «all weather». Το γνωστό: οι φίλοι στα δύσκολα φαίνονται. Και πράγματι ο κινεζικός καπιταλισμός και τα αφεντικά του θα κάνουν «ό,τι καλύτερο μπορούν» (με το αζημείωτο), και μάλιστα ένα «καλύτερο» αρκετά μεγάλο ώστε να μην σκάσει η Ουάσιγκτον (ως δντ…), τέτοιους καιρούς σ’ ένα τόσο κρίσιμο γεωπολιτικά σημείο σαν το πακιστάν.

Το οποίο (να το θυμίσουμε;) βόρεια συνορεύει με το αφγανιστάν… To οποίο, επίσης, έχει σχέσεις (ανάγκης; επιλογής; θα φανεί) με τον τοξικό. Μεταξύ άλλων του παρέχει (επ’ αμοιβή…) στρατό…

Οδηγίες

Παρασκευή 2 Νοέμβρη. Το κακό νέο είναι ότι το αφεντικό της κίνας, ο πρόεδρος Xi Jinping, ζήτησε απ’ το αρχηγείο στρατού της «νότιας ζώνης» να κάνει κάθε προετοιμασία που χρειάζεται, για πόλεμο… Το καλό νέο (αν μπορεί κανείς να το πει έτσι…) ήταν πως η διαταγή δεν αφορούσε το σύνολο του κινεζικού στρατού. Αλλά μόνο το επιτελείο της μιας απ’ τις πέντε κινεζικές στρατηγικές ζώνες πολέμου. Που επιβλέπει την νότια θάλασσα της κίνας, και την ταϊβάν.

Ήταν ασυνήθιστο ως τώρα να βγαίνει η λέξη «πόλεμος» απ’ την κορυφή της κινεζικής εξουσίας· στη δύση είναι κάπως πιο συνηθισμένο. Αυτό μπορεί να αλλάζει, στον βαθμό που ο κινεζικός ιμπεριαλισμός θεωρεί πως ο αμερικανικός «ψάχνεται», και μάλιστα όχι συμβολικά.

Όμως είναι πιθανό το Πεκίνο να επιδιώκει έναν πόλεμο με τις ηπα; Η γνώμη μας είναι πως όχι. Το «όχι» δεν αφορά τον υποτιθέμενο μη-ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του· το αντίθετο. Ωστόσο ο κινεζικός καπιταλισμός είναι σε τέτοια παραγωγική / τεχνολογική θέση και δυναμισμό ώστε μπορεί να καταλαμβάνει διαρκώς μεγαλύτερα τμήματα της «παγκόσμιας αγοράς» με ειρηνικό τρόπο.

Αυτοί που επιδιώκουν μια στρατιωτική «τελική αναμέτρηση» είναι αυτοί που χάνουν απ’ την «ειρηνική μοιρασιά». Είχε χάνουν πελάτες, είτε χάνουν πρώτες ύλες, είτε χάνουν «ποιότητα» – είτε όλα αυτά μαζί. Ο πόλεμος στον καπιταλισμό είναι η πιο κατηγορηματική διευθέτηση (ή επαναδιευθέτηση) της αγοράς: εργασίας, εμπορευμάτων, πρώτων υλών.

Μ’ αυτά τα δεδομένα, ειδομένα στην μεσοπρόθεσμη προοπτική, έχει βάση η χθεσινή «αισιοδοξία» του ψόφιου κουναβιού ότι, τελικά, θα βρεθεί ειρηνική λύση στον «εμπορικό πόλεμο» που έχει ξεκινήσει κατά του Πεκίνου; Κατά την γνώμη της ασταμάτησης μηχανής όχι. Η παραγωγική / τεχνολογική βάση που έχει ήδη, αυτή τη στιγμή, η κινεζική καπιταλιστική μηχανή (σα σύνολο) έχει πολύ μεγαλύτερο δυναμικό απ’ ότι η αμερικανική. Το 2020 ή το 2025 τα δεδομένα θα είναι ακόμα χειρότερα (σε βάρος της Ουάσιγκτον). Το μόνο πλεονέκτημα που έχει ακόμα ο αμερικανικός καπιταλισμός είναι το καταστροφικό δυναμικό του. Αλλά κι αυτό το «αμερικανικό πλεονέκτημα», με τον ρυθμό που εξοπλίζεται το Πεκίνο και το είδος των πολεμικών τεχνολογιών που εξελίσσει, σε ελάχιστα χρόνια θα έχει ξεπεραστεί.

Η κινεζική προετοιμασία για πόλεμο δεν είναι λοιπόν για αύριο ή μεθαύριο. Είναι, μάλλον, ένα είδος «ραντεβού» σε λίγα, πολύ λίγα χρόνια…

(Ο.Κ., το ξέρουμε ότι το θέμα αγχώνει…. Αλλά δεν έβαλε η ασταμάτητη μηχανή τα λόγια στο στόμα του Xi – όλα κι όλα!!!)

Ένας αρχικαραβανάς ανησυχεί

Κυριακή 21 Οκτώβρη. Αν κάνετε συλλογή δυσοίωνων προβλέψεων (άλλοι θα το έλεγαν βίτσιο και άλλοι επαφή με την πραγματικότητα…) προσθέστε και τα λεγόμενα του Jerry Kid. Πρόκειται για τον διοικητή / καπετάνιο του αγγλικού αεροπλανοφόρου Queen Elizabeth, που έπλευσε καμαρωτό μέχρι το Manhattan. Και απο εκεί δημοσιοποίησε προχτές τις ανησυχίες του:

…Σκέφτομαι πως η συγχώνευση της στρατιωτικοποίησης, των κβαντικών υπολογιστών, των αυτόματων συστημάτων μάχης είτε στον αέρα, είτε στην ξηρά είτε στον βυθό της θάλασσας, και των δυνατοτήτων των υπολογιστών και των μηχανών να λαμβάνουν πολύ γρήγορες αποφάσεις με ανατροφοδότηση δεδομένων, όλα αυτά νομίζω ότι θα αλλάξουν ριζικά τον χαρακτήρα του πολέμου…

Νομίζω ότι θα δούμε όλα τα είδη των άθλιων μεθόδων. Βιολογικό πόλεμο, και επίσης επιθέσεις ειδικά εναντίον άμαχων πληθυσμών, μέσω καταστροφών σε υποδομές, ηλεκτρικά δίκτυα, cyber πόλεμο – ένα πλήρες φάσμα δράσεων εναντίον των πληθυσμών που θα είναι βαθιά τρομοκρατικό…

Φαίνεται ότι ο κυρ Jerry ξεχνάει πως αυτές οι επιθέσεις κατά των πληθυσμών γίνονται εδώ και σχεδόν 2 δεκαετίες στο αφγανιστάν, στο ιράκ, στη συρία, στην υποσαχάρια αφρική… Όχι τόσο high tech, αλλά με τα ίδια τρομακτικά αποτελέσματα. Προφανώς όμως, όταν ανησυχεί για την υψηλής τεχνολογίας μαζική εξόντωση αναφέρεται σε πρωτοκοσμικούς πληθυσμούς: αυτοί “αξίζουν τα λεφτά μια τόσο αναβαθμισμένης ‘δημιουργικής καταστροφής’” – έτσι δεν είναι;”

Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές ενός άθλιου μιλιταριστή… Αν, όμως, κάνει κάποιος τον όχι σπουδαίο κόπο να ψάξει τους θανάτους και τα σακατέματα των ως τώρα παγκόσμιων πολέμων, απ’ τον πρώτο ως τις πιο πρόσφατες φάσεις του τέταρτου, θα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι αυτό: η “αναλογία θανάτου” μεταξύ “μάχιμων και άμαχων” αλλάζει διαρκώς σε βάρος των δεύτερων.

Κι αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες. Πρώτον, στις εξελίξεις των τεχνολογιών πολέμου / θανάτου που κινούνται απ’ τον 20ο αιώνα και μετά σε μια όλο και πιο έντονα ανοδική γραμμή “αύξησης της κατά κεφαλήν καταστροφικότητας / φονικότητας” (ανάλογη με την κατά κεφαλήν αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας…). Πράγμα που σημαίνει ότι όλο και μεγαλύτερες πολεμικές καταστροφές μπορούν να προκληθούν με την άμεση ανάμειξη όλο και λιγότερων επίσημα “στρατιωτών”. Και δεύτερον στην όλο και πιο έντονη διασύνδεση, όσμωση μεταξύ “στρατιωτικής” και “civil” σφαίρας στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο 1ος παγκόσμιος πόλεμος γινόταν κάπου πέρα, μακριά, στην ύπαιθρο, στα χαρακώματα… Στην όξυνση του 4ου (δεν την έχουμε δει ακόμα) οι «υποδομές» που θα γίνουν στόχοι είναι κοινές ανάμεσα στους στρατούς και στους άμαχους… Επιπλέον, το τσάκισμα του ηθικού των πληθυσμών έχει αποδειχθεί σημαντικότερος στόχος απ’ την καταστροφή μερικών αεροπλάνων ή τεθωρακισμένων…

Εδώ είναι που κατεβάζει τα ρολά η ψευτοειρηνόφιλη (ουσιαστικά: «μακρυά απ’ τον κώλο μου κι ας είναι δέκα πόντους…») απώθηση αυτών ακριβώς των πληθυσμών – τα έχουμε πει… Που μέσα στην θολούρα τους αντιμετωπίζουν την ως τώρα μαζική εξόντωση των Άλλων (στη διάρκεια του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας»…) σαν «εξαίρεση», που δεν τους αφορά…

(Εν τω μεταξύ το ψοφιοκουναβιστάν πρόκειται να αποχωρήσει από την συμφωνία INF που είχε υπογράψει μετά τιμών το 1987 ο Reagan με τον Gorbachev, για την απαγόρευση κατασκευής πυραύλων μέσου βεληνεκούς (από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα) με χερσαίες βάσεις εκτόξευσης. Η Ουάσιγκτον κατηγορεί την Μόσχα ότι την έχει παραβιάσει ήδη (κάτι που δείχνει πιθανό)· αλλά η εκ νέου μαζική ανάπτυξη τέτοιων πυραύλων απ’ τις ηπα έχει κι άλλον στόχο. Το Πεκίνο, το οποίο δεν δεσμεύεται απ’ την αμερικανο-ρωσική συμφωνία του 1987, και φυσικά φτιάχνει τέτοιους πυραύλους…)

Η άλλοτε μόνη υπερδύναμη στην πένσα

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. … Το αφετηριακό σημείο της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας είναι η αναγνώριση ότι η αμερική έχει εισέλθει σε μια περίοδο ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, και ότι οι πολιτικές των ηπα στο παρελθόν δεν κατάφεραν ούτε να ανακόψουν αυτήν την αναδυόμενη τάση ούτε να εξοπλίσουν κατάλληλα το έθνος μας για να πετύχει τους στόχους του. Αντίθετα απ’ τις γεμάτες ελπίδα παραδοχές των προηγούμενων κυβερνήσεων, η ρωσία και η κίνα είναι σοβαροί ανταγωνιστές που ενισχύουν τις υλικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις για να ανταγωνιστούν την υπεροχή και την ηγεσία των ηπα στον 21ο αιώνα. Συνεχίζει να είναι ένα απ’ τα πιο σημαντικά συμφέροντα εθνικής ασφαλείας των ηπα το να εμποδίσουν την κυριαρχία εχθρικών δυνάμεων πάνω στο έδαφος της ευρασίας. Ο κεντρικός σκοπός της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης είναι να προετοιμάσει το έθνος για να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση ενισχύοντας συστηματικά τις στρατιωτικές, οικονομικές και πολιτικές βάσεις της αμερικανικής δύναμης…

Αυτή ήταν η δεύτερη παράγραφος στην κατάθεσή του A. Wess Mitchell, στην επιτροπή διεθνών σχέσεων της αμερικανικής γερουσίας, στις 21 Αυγούστου 2018· με τίτλο «η στρατηγική των ηπα απέναντι στην ρωσική ομοσπονδία».

Ως προς το «τι θα κάνουμε απο εδώ και πέρα» ο Mitcell (υφυπουργός εξωτερικών των ηπα για τις ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις) δεν προσθέτει κάτι σε προηγούμενες αποφάσεις της ψοφιοκουναβικής κυβέρνησης, όπως, για παράδειγμα, η “στρατηγική εθνικής ασφάλειας”. Το καινούργιο είναι η παραδοχή της αποτυχίας των προηγούμενων αμερικανικών προσπαθειών να εμποδιστεί “η κυριαρχία εχθρικών δυνάμεων πάνω στο έδαφος της ευρασίας”. Είναι, δηλαδή, η τοποθέτηση των τωρινών αμερικανικών ενεργειών στις αλληλουχίες του ιστορικού χρόνου, πράγμα που είναι αρκετό για να διαφωτίσει τόσο για τον χαρακτήρα των “προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών” όσο και για τα βασικά χαρακτηριστικά εκείνων που τώρα έχουν αρχίσει να ξεδιπλώνονται.

Ο κόσμος στην πένσα

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. Ποιές ήταν, λοιπόν, οι προηγούμενες προσπάθειες; Πρώτη και κυριότερη ο προληπτικός πόλεμος κατά της τρομοκρατίας… στη μισή απ’ την γραμμή αντιπαράθεσης Μεσόγειος – Ειρηνικός, πρώτα με την εισβολή στο αφγανιστάν και, στη συνέχεια, με την εισβολή στο ιράκ και την κατασκευή της “ισλαμικής τρομοκρατίας 2.0 με κατάκτηση εδάφους”, του isis, για χρήση σε μεγάλο μέρος της μέσης Ανατολής, της βόρειας Αφρικής και της νοτιοανατολικής Ασίας. (Υπήρχαν βλέψεις για επέκταση της “τρομοκρατίας” στα δυτικά της κίνας, αλλά αυτές απέτυχαν γρήγορα…) Και ύστερα, εξίσου σημαντική, η προσπάθεια δημιουργίας μιας οικονομικο/στρατιωτικής συμμαχίας στην ανατολική και νοτιοανατολική ασία, με σκοπό τον «εγκιβωτισμό» του κινεζικού καπιταλισμού.

Έχουμε αφιερώσει δεκάδες κείμενα / αναλύσεις στο (χάρτινο) Sarajevo, πολύ περισσότερα σχόλια στην ασταμάτητη μηχανή (αλλά και το τετράδιο για εργατική χρήση νο 1) για να εξηγήσουμε τόσο το «πριν» των αμερικανικών ενεργειών (απ’ τον Σεπτέμβρη του 2001 και μετά) όσο και το «τώρα». Ένα απ’ τα βασικά χαρακτηριστικά των προηγούμενων (και ομολογημένα πια αποτυχημένων) προσπαθειών της Ουάσιγκτον να αντιμετωπίσει προκαταβολικά / προληπτικά τόσο το Πεκίνο όσο και την Μόσχα (όταν θεωρούσε αυτά τα καπιταλιστικά κράτη εν δυνάμει ανταγωνιστές της) ήταν πως δεν ήταν άμεσα στρατιωτικές. Απ’ τις «χρωματιστές επαναστάσεις» στο υπογάστριο της Μόσχας ως την προώθηση των φασιστών στην ουκρανία και απ’ τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ως την ίδια την «ισλαμική τρομοκρατία» η Ουάσιγκτον και οι στενοί της σύμμαχοι απέφυγαν να εμπλακούν σε ένοπλη αναμέτρηση σαν κράτη πρώτης γραμμής εναντίον κρατών πρώτης γραμμής. Χρησιμοποίησε / χρησιμοποίησαν «υποκατάστατα», «εργολάβους», «μισθοφόρους»: ήταν η φτηνή εκδοχή ενός παγκόσμιου πολέμου (αυτό υποστηρίζουμε εδώ και 2 δεκαετίες, του 4ου…) που επέτρεπε να μην φαίνεται τέτοιος στα μάτια των πρωτοκοσμικών υπηκόων.

Αυτή η μέθοδος (λέει καθαρά ο Mitchell, και δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο πιο σημαντικός που το λέει), τοποθετώντας την στην ιστορική της συνέχεια, απέτυχε στους στόχους της. Οι ανταγωνιστές των ηπα στο έδαφος (αλλά και στη θάλασσα…) της ευρασίας ενισχύθηκαν θεαματικά μέσα σε λιγότερο από 20 χρόνια. Ο κινεζικός καπιταλισμός είναι αυτός που προκαλεί τρόμο με την απόδοση και την ταχύτητα της επέκτασής του. Όσο για τον ρωσικό, μπορεί από κοινωνικο/οικονομική άποψη να μην επιδεικνύει ως τώρα σπουδαία πράγματα, από στρατιωτική, τεχνολογική και διπλωματική άποψη όμως είναι μια χαρά: κατάφερε να «κατακτήσει» το συριακό έδαφος (και όχι μόνο), για πρώτη φορά απ’ τις ένδοξες εποχές της εσσδ στα ‘60s και στα ‘70s· ενώ ισχυρίζεται ότι κατέχει πολεμική τεχνολογία σαφώς ανώτερη απ’ την αμερικανική…

Αφού απέτυχε η «σκιώδης» φάση του 4ου παγκόσμιου, η φάση που δεν ήταν ανοικτά στρατιωτική / πολεμική· κι αφού η αποτυχία της δεν άφησε τα πράγματα (τους παγκόσμιους συσχετισμούς δύναμης) όπως ήταν το 2001 ή, έστω, το 2005 αλλά είναι πια ολοφάνερη η επιδείνωση σε βάρος των ηπα, τι χαρακτηριστικά μπορεί να έχει απο ‘δω και στο εξής η αμερικανική προσπάθεια «διατήρησης της παγκόσμιας ηγεμονίας στον 21ο αιώνα»;

Οπωσδήποτε πολύ χειρότερα απ’ ότι ως πρόσφατα. Δεν είναι, φυσικά, καθόλου εύκολο πια. Αλλά είναι αδύνατο για τις ηπα να «πέσουν κατηγορία», να γίνουν δηλαδή μια «περιφερειακή» δύναμη ομόλογη και ανάλογη είτε της ρωσίας, είτε της κίνας!! Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι μια «επιλογή» που ένα κράτος / κεφάλαιο (και μάλιστα με την αμερικανική ιστορία) θα μπορούσε να αποφύγει, προτιμώντας κάτι πιο «ειρηνικό» και «αναίμακτο». Είναι δομικό καπιταλιστικό καθήκον. Ο αμερικανικός καπιταλισμός (όπως και αρκετοί άλλοι) δεν είναι «αυτάρκης» ούτε ως προς την εκμετάλλευση της εργασίας, ούτε ως προς την εξασφάλιση πρώτων υλών, ούτε ως προς τις αγορές που θα καταναλώσουν τα εμπορεύματά του: θέλει μερίδια του πλανήτη, και θέλει να μην έχουν οι ανταγωνιστές του άλλα ισοδύναμα μερίδια…

Ενώ, λοιπόν, η καθημερινότητα (συμπεριλαμβανόμενης εκείνης που θέλει να λέγεται «πολιτική»…) περιστρέφεται γύρω από ζητήματα τρίτης ή τέταρτης κατηγορίας και σημασίας, στον όχι μακρινό ορίζοντα πυκνώνουν οι κάνες…

Οι νύχτες με τα πολλά φεγγάρια

Πέμπτη 18 Οκτώβρη. Το κινεζικό ινστιτούτο αεροδιαστημικών και μικροηλεκτρονικών ερευνών στο Chendgu, στη βορειοδυτικά της κίνας, ετοιμάζεται να εγκαταστήσει σε δύο χρόνια πάνω απ’ την πόλη το πρώτο “τεχνητό φεγγάρι”. Πρόκειται για έναν δορυφόρο με κάτοπτρα, που θα αντανακλά το ηλιακό φως στη γη, καλύπτωντας έναν χερσαίο κύκλο διαμέτρου από 10 έως 80 χιλιόμετρα, ανάλογα με την ρύθμιση.

Η έρευνα επί του θέματος έχει ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια και – κατά τον διευθυντή του ινστιτούτου Wu Chunfeng – έχουν λυθεί πλέον όλα τα τεχνικά ζητήματα. Η φωτεινότητα στη γη θα είναι 8 φορές μεγαλύτερη απ’ αυτήν την πανσελήνου, και θα μοιάζει με το λυκόφως του σούρουπου. Κατά τους κινέζους τεχνικούς αυτό το φως είναι αρκετό για να μην χρειάζεται δημόσιος φωτισμός στους δρόμους· αλλά όχι και έντονο, για να μην διαταράσσει τον κύκλο ημέρα / νύχτα για τα ζωϊκά είδη που θα βρίσκονται στην επιρροή του.

Παρότι θα αργήσουμε να δούμε τέτοιες εφαρμογές στα μέρη μας, ας αρχίσουμε να το «χωνεύουμε» από τώρα κι αυτό, αφού ο «τετράγωνος» ορθολογισμός των κινέζων τεχνοεπιστημόνων υπόσχεται πολλά: οικονομία στην κατανάλωση ρεύματος εν προκειμένω. (Τόσα γίνονται στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος…)

Τέρμα, λοιπόν, (σιγά σιγά) ο ρομαντισμός των σεληνιακών φάσεων ή της πανσελήνου… Ζήτω ο τεχνο-ρομαντισμός των 50, 100, 1000 μικρών τεχνητών «φεγγαριών»!…

Μέτωπο του Ειρηνικού 1

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Ακόμα κι αν σ’ αυτήν εδώ την μικρή απόληξη της χερσόνησου του Αίμου όλο το σύμπαν έχει το σχήμα κωλοτρυπίδας (συγγνώμη για την αθυροστομία…), οι συμμαχίες των ντόπιων αφεντικών θα έπρεπε να τραβάνε την προσοχή· ως προς το τι ακριβως κάνουν αυτοί οι σύμμαχοι. (Έτσι το λέμε, δεν υπάρχει πιθανότητα να πείσουμε κανέναν. Κι όταν πέσει ο ουρανός, πάλι κάποια βλακεία θα εφευρεθεί για παρηγοριά).

Ο βαθύπλουτος Ray Dalio (αναφερθήκαμε σ’ αυτόν και στις απόψεις του στο πρόσφατο Sarajevo.pdf 131a) επιμένει να καταγράφει τις σχέσεις Ουάσιγκτον – Πεκίνου, για να αποδείξει ότι η αντιπαράθεση έχει πάψει προ πολλού να είναι «εμπορικός πόλεμος». Είναι μάλλον απαισιόδοξος, αλλά η λίστα του έχει την αξία της:

– Στις 20 Σεπτέμβρη η Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις κατά της διεύθυνσης εξοπλισμών του Πεκίνου, επειδή αγόρασε ρωσικά αεροπλάνα και αντιαεροπορικά συστήματα.

– Αυτό οδήγησε σε μια ισχυρή φραστική αντίδραση το κινεζικό καθεστώς, που στις 22 Σεπτέμβρη κατηγόρησε τις ηπα ότι «δεν έχουν δικαίωμα να ανακατεύονται» και ότι «η στάση των ηπα είναι μια θρασύτατη παραβίαση των βασικών αρχών των διεθνών σχέσεων, μια εκδήλωση ολοκληρωτικής ηγεμονίας και μια σοβαρή ζημιά στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες και τους στρατούς τους».

– Στις 24 Σεπτέμβρη οι ηπα ανακοίνωσαν ότι θα πουλήσουν στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας 330 εκατομυρίων δολαρίων στην Ταϊβάν. Στις 25 Σεπτέμβρη το Πεκίνο δήλωσε την «έντονη δυσαρέσκεια και την ισχυρή του αντίθεση» σ’ αυτήν την πώληση, υποστηρίζοντας ότι «παραβιάζει σοβαρά» την διεθνή νομοθεσία, και ότι αυτή η πράξη μπορεί «να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στις σχέσεις ηπα – κίνας».

– Στις 25 Σεπτέμβρη το Πεκίνο απέρριψε το αίτημα μιας αμερικανικής στρατιωτικής νηοπομπής να επισκεφτεί εθιμοτυπικά το Hong Kong.

– Στις 26 Σεπτέμβρη το ψόφιο κουνάβι κατηγόρησε το Πεκίνο ότι προσπαθεί να επηρρεάσει τις ενδιάμεσες εκλογές στις ηπα, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να επιβάλει επιπλέον κυρώσεις μ’ αυτήν την αφορμή.

– Στις 30 Σεπτέμβρη ένα κινεζικό πολεμικό πλησίασε σε απόσταση λίγων μέτρων ένα αμερικανικό, αναγκάζοντάς το να αλλάξει πορεία για να αποφύγει την σύγκρουση. Το περιστατικό έγινε στη περιοχή κοντά στα νησιά Spratly, στη νότια θάλασσα της κίνας, που το Πεκίνο θεωρεί ότι είναι στην κυριότητά του, αλλά γειτονικά κράτη την αμφισβητούν.

– Στις 1 Οκτώβρη ακυρώθηκε η επίσκεψη του αμερικάνου υπ.αμ. Mattis («τρελού σκύλου») στο Πεκίνο.

– Στις 4 Οκτώβρη του ειδησειογραφικό πρακτορείο Bloomberg δημοσιοποίησε το αποτέλεσμα έρευνας σύμφωνα με την οποία οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες έχουν τοποθετήσει ένα μικροσκοπικό κύκλωμα / κατάσκοπο στις motherboards διάφορων υπερ-υπολογιστών που χρησιμοποιούν μεγάλες αμερικανικές εταιρείες αλλά και κρατικές υπηρεσίες. (Αργότερα η amazon και η apple διέψευσαν ότι έχει γίνει κάτι τέτοιο· θα πρέπει ωστόσο να συνυπολογιστεί ότι αν όντως είχε συμβεί πιθανότατα να μην το παραδέχονταν, αφού θα έπρεπε να διασώσουν το κύρος τους…)

– Στις 4 Οκτώβρη ο αμερικάνος αντιπρόεδρος Pence έκανε μια ομιλία στην οποία περιέγραψε «τον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων», κατά τον οποίο (υποστήριξε) «οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες έχουν οργανώσει την γενικευμένη κλοπή της αμερικανικής τεχνολογίας», και ότι «η κίνα έχει επιδοθεί σε μια χωρίς προηγούμενο προσπάθεια να επηρρεάσει την αμερικανική κοινή γνώμη για τις εκλογές του 2018 αλλά και για τις προεδρικές του 2020». Συνέχισε τονίζοντας ότι «το Πεκίνο χρησιμοποιεί πλέον την δύναμή του όπως ποτέ πριν στο παρελθόν. Ξοδεύει για τον στρατό του όσα όλα τα υπόλοιπα ασιατικά κράτη μαζί, και έχει δώσει προτεραιότητα στο να εξαφανίσει τα αμερικανικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα και στο διάστημα».

– Στις 10 Οκτώβρη το αμερικανικό υπ.οικ. δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει τις νέες δυνατότητες που ενέκρινε το κογκρέσσο νωρίτερα φέτος για να εξετάσει πιο αυστηρά τις κινεζικές επενδύσεις στον αμερικανικό τεχνολογικό τομέα.

Για τρεις βδομάδες δεν θα τα έλεγε κανείς λίγα, ούτε όμως και «πόλεμο – πόλεμο». Πράγματι. Μόνο που η λίστα δεν περιλαμβάνει πολλά άλλα. Απ’ τις διεθνείς «επενδυτικές» κινήσεις του κινεζικού καπιταλισμού στην ασία, στην αφρική και στη λατινική αμερική, ως τις κινήσεις του σε ότι αφορά την κορεατική χερσόνησο… Την «χρυσή βίδα» του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στον δυτικό Ειρηνικό / ανατολική Ασία.

Μέτωπο του Ειρηνικού 2

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ έκανε προχτές την πρώτη επίσημη δημόσια εμφάνισή του (σαν “μπλοκ”). Μετά τις τριμερείς συζητήσεις στη Μόσχα μεταξύ των υφ.υπ.εξ. της κίνας, της ρωσίας και της βόρειας κορέας, εκδόθηκε κοινή ανακοίνωση σε σχέση με τις κυρώσεις κατά της βόρειας κορέας· για πρώτη φορά:

Λαμβάνοντας υπόψη τα σοβαρά βήματα αποπυρηνικοποίησης που έχει κάνει η λαϊκή δημοκρατία της κορέας, οι υπογράφοντες πιστεύουν ότι το συμβούλιο ασφαλείας του οηε πρέπει να αρχίσει σύντομα την αναθεώρηση των κυρώσεων κατά της λ.δ.κ.”

Απ’ την συγκεκριμένη συνάντηση έλειπε η νότια κορέα· μόνο με την έννοια της “φυσικής παρουσίας” όμως. Γιατί η υπ.εξ. της Σεούλ Kang Kyung-wha (ένα «αστέρι» που μόλις έχει αρχίσει να εμφανίζεται στη σκηνή) σε διάφορες δηλώσεις και ομιλίες της τις τελευταίες ημέρες δίνει μορφή σ’ αυτό που κομψά θα μπορούσε να ονομαστεί «αυξανόμενη απόσταση μεταξύ Σεούλ και Ουάσιγκτον».

Το ένα θέμα που εξέθεσε η Kang ήταν ότι ο αμερικάνος υπ.εξ. Pompeo έχει θυμώσει με την στρατιωτική συμφωνία που υπέγραψαν Moon και Kim στην πρόσφατη συνάντησή τους στην Πγιονγκγιάνγκ, που προβλέπει διάφορες διαδικασίες συνενόησης και αποφυγής εντάσεων σε ξηρά και σε θάλασσα.

Το άλλο θέμα (που έχει εκνευρίσει ακόμα περισσότερο την Ουάσιγκτον) είναι η διαφαινόμενη απόφαση της Σεούλ να άρει διάφορες εμπορικές και οικονομικές κυρώσεις που είχε επιβάλλει η ίδια κατά της Πγιονγκγιάνγκ μετά την βύθιση μιας νοτιοκορεατικής κορβέτας απ’ το βορειοκορεατικό ναυτικό το 2010. Ονομάζονται κωδικά «οι κυρώσεις της 24ης Μάη». Αυτές οι κυρώσεις είναι καθαρά διμερές θέμα και δεν έχουν σχέση ούτε μ’ εκείνες που έχει επιβάλλει ο οηε ούτε με τις μονομερείς της Ουάσιγκτον. Επειδή, όμως, κάλυπταν μια μεγάλη γκάμα τομέων, είχαν διευκολύνει ως τώρα τις ηπα να προσθέσουν, απλά, τις δικές τους.

Αν αυτές οι νοτιοκορεατικές κυρώσεις καταργηθούν (όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση Moon) τότε θα ανοίξει μια μεγάλη γκάμα οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών μεταξύ βορρά και νότου, που δεν υπόκειται σε άλλες απαγορεύσεις και περιορισμούς.

Συνοψίζοντας έχουμε τα εξής: πρώτον, η Σεούλ θα ανοίξει ενάντια στη θέληση της Ουάσιγκτον «δρόμο» και για τις οικονομικές σχέσεις της με την Πγιονγκγιάνγκ· ενόσω, δεύτερον, Μόσχα και Πεκίνο, σα μόνιμα μέλη του συμβουλίου ασφαλείας του οηε, θα συνεχίσουν να βάζουν και να ξαναβάζουν θέμα άρσης των κυρώσεων κατά της βόρειας κορέας (προκαλώντας το αμερικανικό βέτο, ξανά και ξανά).

Μα δεν υπάρχει σεβασμός πια;

Αν σας βολεύει, πείτε το “ειρήνη”…

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Πριν λίγους μήνες το αφεντικό της Μόσχας (ο Putin) ζήτησε απ’ το σύνολο των ρωσικών βιομηχανικών υποδομών να αναδιαρθρωθούν με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τον ρωσικό στρατό σε περίπτωση πολέμου. Φυσικά τέτοιες δουλειές δεν γίνονται με λόγια· τα λόγια είναι ένα είδος «προειδοποιητικών δημόσιων σχέσεων»…

Πριν μια βδομάδα ήρθε η σειρά της Ουάσιγκτον να ανακοινώσει δημόσια το ίδιο. Το αμερικανικό πεντάγωνο δημοσιοποίησε ένα «manual» 146 σελίδων, με τίτλο «Αποτιμώντας και Ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της Βιομηχανικής και Αμυντικής Κατασκευαστικής Βάσης και Εφοδιαστικής Αλυσίδας των ΗΠΑ». Οι οδηγίες κάνουν ξεκάθαρο ότι χρειάζεται μια ευρύτερη αναδιάρθρωση της οικονομίας ώστε να κάνει τον αμερικανικό στρατό ικανό να «πολεμήσει εναντίον ισοδύναμου ανταγωνιστή». Σαν βασικός τέτοιος υποδεικνύεται το Πεκίνο και «η γρήγορη ανάπτυξη, κάτω απ’ το σχέδιο made in china 2025’ της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών υπολογιστών, της ρομποτικής, των αυτόνομων οχημάτων, των ιατρικών μηχανημάτων υψηλής ακρίβειας, του εξοπλισμού των πλοίων με υψηλή τεχνολογία και άλλες αναπτυσσόμενες τεχνολογίες κρισιμες για την εθνική άμυνα”.

Η ιστορία του αμερικανικού (αλλά και του ρωσικού, άλλοτε σοβιετικού) στρατο-βιομηχανικού συμπλέγματος δεν είναι χθεσινή. Το κινέζικο ακολουθεί ανάλογο δρόμο. Θα μπορούσε, λοιπόν, να καθησυχαστεί ο καθένας θεωρώντας ότι “μια απ’ τα ίδια, τα έχουμε ξανακούσει”. Η εκδοχή ενός “νέου ψυχρού πολέμου” διαδίδεται από διάφορους δημαγωγούς, σαν ηρεμιστικό…

Όμως πέρα απ’ το γεγονός ότι ο λεγόμενος “ψυχρός πόλεμος” (: 3ος παγκόσμιος) ήταν μια ειδική εξαίρεση στην ιστορία (και όχι μόνο του καπιταλισμού) που, κατά τη γνώμη μας, δεν μπορεί να επαναληφθεί, υπάρχει τώρα μια σημαντική διαφορά σε ότι αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων σε σύγκριση με πριν από 40 χρόνια. Τότε κανείς δεν απειλούσε την αμερικανική ισχύ στη βάση της, δηλαδή τόσο στην “οικονομία” όσο και στην “τεχνολογία” της.

Τώρα τα δεδομένα έχουν αλλάξει πάρα πολύ… Η αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας (ή και ισχύος) δεν είναι θεωρία· εξελίσσεται ήδη. Αντίθετα, εκείνο που έχει μείνει σταθερό επειδή είναι δομικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού, είναι αυτό που δεν λέγεται: πως τέτοιου είδους “πολεμικές αναδιαρθρώσεις” του κεφάλαιου μπορεί να ξεκινούν μεν πριν απ’ την επίσημη κήρυξη ενός (παγκόσμιου) πολέμου προετοιμάζοντάς την, ωστόσο επιταχύνονται, ορθολογικοποιούνται, ελέγχονται (ως προς την απόδοσή τους) και τελικά κατοχυρώνονται μέσα στη φωτιά…

(Ωστόσο, μπορεί ο καθένας να πει “σιγά μωρέ…”

Το έχουμε ακούσει ξανά και ξανά…)