Tag: πόλεμος

Ο πυρήνας των μπλοκ

Σάββατο 18 Μάη. Την ίδια ημέρα, χτες, βρισκόταν στο Πεκίνο ο ιρανός υπ.εξ. Javad Zarif. Ο Zarif βρίσκεται σε «τουρνέ» στην ασία (πέρασε απ’ το Νέο Δελχί, μετά το Πεκίνο θα πάει στο Τόκιο) με κατάληξη την Μόσχα, για να χαρτογραφήσει ξανά τις διεθνείς σχέσεις (συμπεριλαμβανόμενων των οικονομικών) της Τεχεράνης. Το Πεκίνο εισάγει ιρανικό πετρέλαιο, και έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν σκοπεύει να πειθαρχήσει στις αμερικανικές τιμωρίες… Δεν υπάρχει ωστόσο άλλος τρόπος μεταφοράς του στην κίνα εκτός απ’ τον θαλάσσιο. Κι εκεί ο αμερικάνικος στόλος μπορεί να μπλοκάρει τις μεταφορές.

Ανάλογα με το πόσο θα πιέσει το ψοφιοκουναβιστάν τις κινεζικές αγορές πετρελαίου απ’ το ιράν, δεν θα προστεθεί απλά ένα ακόμα «σημείο τριβής». Θα επιταχυνθούν και οι ανταποδόσεις των κτυπημάτων: το ψοφιοκουναβιστάν απλά οδηγεί ένα σπιράλ όξυνσης του οποίου το τέλος δεν ορίζει…

«Περσικός»… όπως «του Τονκίν»…

Τετάρτη 15 Μάη. Το διαβάσατε εδώ (ευχόμαστε…) την περασμένη Δευτέρα (Δεν είναι Περλ Χάρμπορ… Αλλά…). Χτες έγινε «ημιεπίσημο». «Ανώνυμοι» αμερικάνοι υποστηρίζουν ότι το «σαμποτάζ σε τάνκερ» έγινε είτε από ιρανούς, είτε από proxies της Τεχεράνης…

Λογική; Μην την ψάχνετε, δεν υπάρχει. Ποιος θα πεισθεί; Αδιάφορο. Αρκεί να «πεισθούν» οι αμερικάνοι γερουσιαστές / βουλευτές και, φυσικά οι στενοί σύμμαχοι: το Τελ Αβίβ, το Ριάντ, ίσως και η Αθήνα.

Η «δουλειά» (το «σαμποτάζ») ήταν πράγματι επαγγελματική. Μια τρύπα σε κάθε σκαρί, στην ίσαλο γραμμή, σε σημείο που ούτε ναυάγιο να προκληθεί, ούτε νεκροί ή τραυματίες, ούτε διαρροή πετρελαίου. Εύκολα πράγματα για κάποιες «μονάδες υποβρύχιων καταστροφών». Τίνος κράτους όμως; Των εμιράτων; Του τοξικού; Ή του Τελ Αβίβ;

Οι ισραηλινές υπηρεσίες είναι οπωσδήποτε στο βάθρο των πιθανών σαμποτέρ. Γιατί; Επειδή ήταν αυτές που «πληροφόρησαν έγκαιρα ότι υπάρχει αξιόπιστος κίνδυνος εχθρικών ενεργειών στα στενά του Ορμούζ» πριν καιρό – την Ουάσιγκτον πληροφόρησαν. Έτσι ώστε η μάλλον ρουτινιάρικη πλεύση του αεροπλανοφόρου Abraham Lincoln προς τις θερμές θάλασσες να μετατραπεί σε αποστολή απειλών προς το ιράν.

Το «σαμποτάζ» ήταν προβοκάτσια. Αλλά (κρίνουμε) όχι Η προβοκάτσια. Είναι μια προβοκάτσια που «νομιμοποιεί» τον κατάπλου του αμερικάνου αεροπλανοφόρου και των συνοδευτικών στα στενά του Ορμούζ. Θεωρητικά θα μπορούσε (πάντα στα αμερικανικά ιμπεριαλιστικά μυαλά) να επιτρέπει μέχρι μια «μικρή πυραυλική τιμωρία», κτυπήματα σε κάποιο ιρανικό λιμάνι – αφήνοντας στην Τεχεράνη το αν θα επιλέξει να απαντήσει κλιμακώνοντας ή να «σωπάσει»…

Το ψόφιο κουνάβι, προς το παρόν είναι βλοσυρό, με πατρικό τόνο, με το γνωστό λεξιλόγιο των 10 λέξεων. «Ακούω κάτι ιστοριούλες για το ιράν. Αν κάνουν οτιδήποτε θα είναι μεγάλο λάθος. Θα υποφέρουν πολύ. Θα δούμε τι έχει γίνει με το ιράν. Δεν θα είναι χαρούμενοι. Δεν θα είναι καθόλου χαρούμενοι. Εντάξει;

Εντάξει!… Απ’ την μεριά της η Τεχεράνη είναι υπερβολικά ψύχραιμη (και «σίγουρη»). Δεν θα γίνει κανένας πόλεμος… Δεν επιδιώκουμε πόλεμο, ούτε κι αυτοί… Δεν τους συμφέρει.. δήλωσε ο αρχιτράγος του ιρανικού καθεστώτος Ayatollah Ali Khamenei.

Έχει μεν μια βάση αυτή η στάση: προφανώς το ιρανικό καθεστώς ΔΕΝ θέλει πόλεμο με το ψοφιοκουναβιστάν. Αλλά δεν αποκλείουμε να είναι «με την ψυχή στο στόμα»…

«Περσικός» και βάλε

Τετάρτη 15 Μάη. Το Ριάντ και τα εμιράτα έχουν αναλάβει την εξόντωση των υεμενιτών εδώ και λίγα χρόνια. Όχι απλά αποτυγχάνουν, αλλά οι Houthis έχουν ξεκινήσει μια (ως τώρα) πετυχημένη αντεπίθεση, ανακαταλαμβάνοντας υεμενίτικα εδάφη απ’ τους μισθοφόρους των 2 τοξικών.

Χτες κτύπησαν με drones έναν απ’ τους βασικούς πετρελαϊκούς αγωγούς (ή σταθμούς) της σαουδαραβικής χούντας. Ήταν μια ιδιαίτερα αναβαθμισμένη επίθεση, όχι λόγω της ζημιάς που προκάλεσε (ήταν μάλλον μικρή) αλλά από τεχνολογική άποψη: οι στόχοι που κτύπησαν οι Houthis ήταν τουλάχιστον 1000 χιλιόμετρα μακριά απ’ την βάση των drones, στο κέντρο της σαουραβικής ερήμου. Με τέτοιο know how οι Houthis μπορούν πλέον να κτυπήσουν σε καίρια σημεία τόσο το Ριάντ όσο και τα εμιράτα, χωρίς οι αεράμυνες των τελευταίων να μπορούν να εμποδίσουν κάτι.

Παρόλα αυτά χτες ο υπουργός ενέργειας Khalid al-Fatih είχε υψηλό ηθικό:

… Αυτή η πράξη τρομοκρατίας και σαμποτάζ, μαζί με τις πρόσφατες ενέργειες στον αραβικό κόλπο, δεν σημαδεύουν μόνο το βασίλειο [σ.σ.: εννοεί το βασίλειο των Σαούντ] αλλά επίσηςτην ασφάλεια της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου και την παγκόσμια οικονομία… Αυτές οι επιθέσεις αποδεικνύουν ξανά πόσο σημαντικό είναι για εμάς να αντιμετωπίσουμε τις τρομοκρατικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων των Houthis στην υεμένη, που υποστηρίζονται απ’ το ιράν…

Μπλέντερ μεν, αλλά το (ιμπεριαλιστικά) σωστό μπλέντερ. Που αλέθει όλα όσα χρειάζονται. Οι Huthis είναι ο μισός και βάλε πληθυσμός της υεμένης που πολεμάει εναντίον της εισβολής στρατού της σαουδικής αραβίας και των εμιράτων (που υποστηρίζονται από αμερικάνους αλλά και γάλλους «συμβούλους»…) Αυτοί είναι οι «τρομοκράτες» οι απαραίτητοι στο κάδρο.

Οι άλλοι «τρομοκράτες» είναι οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης» που υποστηρίζουν τους Huthis, απ’ ότι φαίνεται αποτελεσματικά. Υπάρχει ένας σαουδαραβικός αγωγός που βαφτίζεται «κλειδί για την παγκόσμια οικονομία». Και υπάρχουν διάφορες πράξεις δολιοφθοράς, όχι απέναντι στο βασίλειο (τι να λέμε τώρα!..) αλλά απέναντι στην παγκόσμια οικονομία!!

Για ενώστε αυτά τα κομμάτια! Άντε ντε! Κάντε και κάτι μόνοι σας! Όλα έτοιμα απ’ τις υπηρεσίες και τα μεγάφωνά τους τα περιμένετε;;!!! Δεν είναι σαφές ότι το μόνο που λείπει απ’ την «σκηνή του εγκλήματος» είναι η αμερικανική στρατοαστυνομία;

Έρχεται. Το Abraham Lincoln και η συνοδειά του παιρνούν όπου νάναι τα στενά του Bab al-Mandab, ανάμεσα στην υεμένη και το τσιμπουτί…

Μπορεί να έρχεται για την βόλτα… Μπορεί να έρχεται για να κάτσει… Ποιός είναι σίγουρος τι έχουν στο εσωτερικό των κρανίων τους στο φοψιοκουναβιστάν;

Πετρέλαιο και πόλεμος 3

Τετάρτη 15 Μάη. Παρότι η αλλαγή του ενεργειακού καπιταλιστικού μοντέλου δεν θα γίνει μονομιάς και δεν θα είναι καθολική πριν περάσουν αρκετά χρόνια, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει πολύ σοβαρούς λόγους να ανησυχεί.

Ένας βασικός είναι η τύχη της δικής του «αυτάρκειας». Τα σχιστολιθικά κοιτάσματα έχουν ακριβή εξόρυξη. Για να είναι κερδοφόρα η εκμετάλλευσή τους πρέπει η τιμή του πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά να είναι γύρω (έστω λίγο πάνω) απ’ τα 60 δολάρια το βαρέλι.

Όμως και μόνο η αλλαγή της τεχνολογίας κίνησης στα ι.χ. και στα φορτηγά, το μαζικό πέρασμα δηλαδή στην ηλεκτροκίνηση, θα προκαλέσει σημαντική πρώτη στη ζήτηση υδρογονανθράκων. Τυπικά, για να συγκρατηθούν οι τιμές ενός εμπορεύματος όταν πέφτει σημαντικά η ζήτηση, πρέπει να μειωθεί ανάλογα και η παραγωγή. Ποιός, όμως, θα μειώσει την παραγωγή του (και, κατά συνέπεια, τα κέρδη του) για το «κοινό καλό»; Αυτός ο αλτρουϊσμός δεν συνηθίζεται στον καπιταλιστικό κόσμο· και σίγουρα όχι από καθεστώτα για τα οποία η πετρελαϊκή εξόρυξη είναι η «μονοκαλλιέργειά τους».

Εν τω μεταξύ ακόμα και μια μέτρια πτώση των διεθνών τιμών, όχι μόνο θα αχρήστευε τις αμερικανικές εξορύξεις σχιστολιθικού πετρελαίου (και αερίου) αλλά θα οδηγούσε στην πλήρη χρεωκοπία όλες τις επιχειρήσεις που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στο κόλπο. Μια τέτοια χρεωκοπία θα παράσερνε και τις τράπεζες που τις έχουν δανείσει πλουσιοπάροχα. Επιπλέον θα ανάγκαζε ξανά την Ουάσιγκτον να «εξαρτηθεί» απ’ την διεθνή αγορά. Από ποια «διεθνή αγορά» όμως;

Το ζήτημα γίνεται «απόλυτης προτεραιότητας» επειδή για το ορατό μέλλον τα κάθε είδους βαριά στρατιωτικά οχήματα (στη στεριά, στη θάλασσα και τον αέρα) θα συνεχίσουν να καταναλώνουν παράγωγα πετρελαίου (εκτός απ’ τα πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και υποβρύχια). Η «εξάρτηση» θα είναι έτσι ζήτημα στρατιωτικής ασφάλειας.

Μ’ αυτά τα δεδομένα τα αμερικανικά αφεντικά επιχειρούν εδώ και σχεδόν 3 δεκαετίες, με όλο και πιο μεγάλη ένταση όσο περνάει ο καιρός, να ελέγξουν την παγκόσμια διακίνηση υδρογονανθράκων, τις πηγές, τις διαδρομές, και φυσικά το (διεθνές) νόμισμα στο οποίο γίνεται το εμπόριο. Ο πόλεμος που έχουν κηρύξει στον north stream 2 είναι τμήμα του ίδιου πολέμου που έχουν κηρύξει στη βενεζουέλα ή στο ιράν. Στην πρώτη περίπτωση θέλουν να εμποδίσουν την διακίνηση του ρωσικού φυσικού αερίου, στη δεύτερη περίπτωση θέλουν να βγάλουν αυτά τα κοιτάσματα έξω απ’ την παγκόσμια αγορά. Ειδικά στην περίπτωση του ιράν εξαντλούν τα «οικονομικά μέσα» (μέσω «κυρώσεων»), στοχεύοντας στην καθολική απαγόρευση των ιρανικών υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο).

Η μεθόδευσή τους όμως είναι η ήδη «μισο»στρατιωτική: θα πρέπει να περιπολούν στις θάλασσες και να «συλλαμβάνουν» τα τάνκερ που θα κάνουν «λαθρε»μπόριο – αφού εννοείται, ούτε η Τεχεράνη ούτε το Καράκας θα σταματήσουν τις εξαγωγές: πελάτες υπάρχουν…

Πόση απόσταση υπάρχει ανάμεσα στην «μισο»στρατιωτική διαχείριση αυτού του ζητήματος και την εντελώς στρατιωτική; Κατά την άποψή μας η δεύτερη είναι το φυσιολογικό και αναπόφευκτο τέλος αυτής της διαδρομής.

Δεν είναι μια διαδρομή εύκολη, εφόσον υπάρχουν πλέον σοβαροί αντίπαλοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το 2003, το 2004, το 2005, με λιγότερους (φανερούς) αντιπάλους, η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να επιτεθεί στην Τεχεράνη. Θα υπέθετε κανείς ότι τώρα είναι ακόμα δυσκολότερο.

Σωστά. Μόνο που μπορεί να είναι επίσης και πολύ πιο αναγκαστικό. Τουλάχιστον για την γραμμή των (νεο)συντηρητικών στην Ουάσιγκτον.

Πετρέλαιο και πόλεμος 1

Τρίτη 14 Μάη. Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν με σιγουριά ότι «δεν συμφέρει τις ηπα ένας πόλεμος με το ιράν», γιατί θα γίνουν στόχος (και) οι υδρογονάνθρακες της αραβικής χερσονήσου, με καταλυτικές συνέπειες για τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Απ’ την σιγουριά τους εξαιρούνται οι «σωματοφύλακες» του ψόφιου κουναβιού, κάτι Pompeo, κάτι Βolton και σία – ως εάν οι ενδοκαπιταλιστικές συγκρούσεις να αρχίζουν και να τελειώνουν σε φασιστόμουτρα…

Πρέπει να θυμίσουμε μερικά πράγματα· κάποια έχουν συμβεί ήδη και κάποια συμβαίνουν τώρα. Μετά την «καταιγίδα της ερήμου» το 1991 και τις «κυρώσεις» που επιβλήθηκαν στο καθεστώς Χουσεΐν, ο μεγάλος πετρελαϊκός τομέας του ιράκ τέθηκε, ουσιαστικά, εκτός αγοράς. Βαθμιαία, τα επόμενα χρόνια των ‘90ς, αντίπαλοι αυτού του made by usa ενεργειακού αποκλεισμού των ιρακινών πετρελαίων αναδύθηκαν η Μόσχα, το Παρίσι… αλλά και, αυτό είναι σημαντικό, οι ίδιες οι αμερικανικές πετρελαϊκές / εμπορικές εταιρείες. Κανείς δεν εξήγησε το γιατί η Ουάσιγκτον, είτε με κυβέρνηση συντηρητικών είτε με κυβέρνηση δημοκρατικών, αποφάσισε να «θάψει» ουσιαστικά το ιρακινό πετρέλαιο, ακόμα και κόντρα στα συμφέροντα των αμερικανικών εταιρειών…

Αντιμέτωπο μ’ αυτήν την από μέσα κι απ’ έξω πίεση το αμερικανικό καθεστώς, υπό τους συντηρητικούς του Μπους του Β, οργάνωσε την προβοκάτσια της 11ης Σεπτέμβρη το 2001 – και ο πρώτος στόχος ήταν πάλι το ιράκ. Ελλείψει άμεσα διαθέσιμης νομιμοποίησης μιας τέτοιας «αντιτρομοκρατικής τιμωρίας» του καθεστώτος Χουσεΐν, η εισβολή στο ιράκ καθυστέρησε περίπου 1,5 χρόνο – έγινε την άνοιξη του 2003 (μεσολάβησε η εισβολή στο αφγανιστάν). Στη διάρκεια εκείνης της εισβολής στη Μεσοποταμία πάμπολλα ιρακινά πετρελαιοπήγαδα πυρπολήθηκαν – οι φωτιές έκαιγαν για μήνες…

Κανείς δεν εξήγησε ούτε το 2003 το γιατί η Ουάσιγκτον ήθελε να κρατήσει στο ελάχιστο της παραγωγικής τους δυνατότητας τα ιρακινά κοιτάσματα… Κι ακόμα χειρότερο: κανείς δεν εξήγησε γιατί ΤΟΤΕ (το 2003 και το 2004) σχεδίαζε εισβολή και στο ιράν, πράγμα που θα έβγαζε εκτός αγοράς και τα ιρανικά κοιτάσματα. Η εισβολή δεν έγινε τότε επειδή ο αμερικανικός στρατός «βούλιαξε» στην κατοχή του ιράκ… Είχε ανακοινωθεί όμως.

Αργότερα, το 2011, Λονδίνο, Παρίσι και Ουάσιγκτον αποφάσισαν να τελειώσουν με το καθεστώς Καντάφι. Σχεδιασμένο εξ αρχής ή όχι το αποτέλεσμα ήταν να βγουν εκτός επίσημης, νόμιμης αγοράς και τα λιβυκά κοιτάσματα. Κανείς δεν πρόσεξε αυτή την συσχέτιση: ότι στόχος διάφορων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, πραγματοποιημένων ή υπο σχεδιασμό, απ’ το 1991 ως και το 2011, ήταν η διεθνής πετρελαϊκή παραγωγή. Δεν την πρόσεξε ούτε καν όταν ο αμερικανικός καπιταλισμός έβαλε μπροστά μια μεγάλη εκστρατεία για να γίνει «ενεργειακά αυτάρκης» με το παλιό μοντέλο, εκμεταλλευόμενος την εντελώς αντι-οικολογική εξόρυξη του σχιστολιθικού πετρελαίου / φυσικού αερίου.

Και, φυσικά, ούτε όταν (πρόσφατα) μπήκαν στο στόχαστρο τα κοιτάσματα της βενεζουέλα διαβάσαμε κάπου μια σοβαρή ανάλυση για τα πραγματικά γεγονότα και όχι για τις φαντασιώσεις διαφόρων. Μονότονα, απ’ το 1991 ως το 2019, οι περισσότεροι «ειδικοί» (;) επαναλαμβάνουν το ίδιο: ότι οι αμερικάνοι θέλουν «να πάρουν» αυτά τα πετρέλαια… Όχι ότι θέλουν να τα «θάψουν» και να κάτσουν από πάνω, για σιγουριά…

Μπορεί (το Sarajevo και) η ασταμάτητη μηχανή να είναι παγκόσμια εξαίρεση υποστηρίζοντας – ήδη απ’ το 2003 – ότι το αμερικανικό κράτος, ενόψει των αλλαγών στο καπιταλιστικό ενεργειακό υπόδειγμα, θέλει να μειώσει δραστικά την παγκόσμια «παραγωγή πετρελαίου» – και να ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, όση κυκλοφορία (εμπόριο) πετρελαίου και φυσικού αερίου απομείνει, για όσο….

Είμαστε δυστυχώς παράξενοι: υποστηρίζουμε ότι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις συνεπάγονται και μεγάλης κλίμακας καταστροφές «κεφαλαίων» (συμπεριλαμβανομένων και ανθρώπων…). Την ηλεκτροκίνηση των ι.χ. την έχετε υπόψη σας; Τμήμα της ενεργειακής αναδιάρθρωσης είναι. Λέτε να μην έχει συνέπειες στη ζήτηση πετρελαίου;

Δεν είναι ευχάριστο, αλλά είναι ιστορικά αποδεδειγμένο: οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις εμφανίζονται σαν τεχνολογική εποποιία. Και κάπου στο δρόμο τους ανοίγουν μαζικά νεκροταφεία.

Πετρέλαιο και πόλεμος 2

Τρίτη 14 Μάη. Αν οι «αιρετικές» απόψεις μας ισχύουν, τότε ένας διευρυμένος πόλεμος στη μέση Ανατολή, που θα συμπεριλαμβάνει την διά της βίας και της καταστροφής δραστική μείωση της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου απο εκεί (από ιράν, κατάρ – αλλά ακόμα και απ’ την σαουδική αραβία και τα πέριξ..) μπορεί μεν να μην είναι προεξοφλημένος· δεν θα έπρεπε όμως, καθόλου, να αποκλειστεί. Το αντίθετο. Μην παραξενέψει κανέναν ότι ο τοξικός είναι σύμμαχος της Ουάσιγκτον· και ο Χουσεΐν τέτοιος ήταν, αλλά δεν γλύτωσε… Πολύ περισσότερο που μετά την ρωσική επέμβαση στη συρία το 2015 και την δημιουργία του μπλοκ της Αστάνα (συμπεριλαμβανόμενου του Κατάρ) μεγάλο μέρος της συγκεκριμένης περιφερειακής εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων έχει πέρασει στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της Μόσχας. Ενός απ’ τους αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Με μεγάλο πελάτη το Πεκίνο…

Κάποιοι θα επιμείνουν: «ποιός» θα προχωρήσει σ’ έναν τέτοιο πόλεμο; Η αναζήτηση των συγκεκριμένων προσώπων της εξουσίας που θα «χρεωθούν» την μία ή την άλλη απόφαση, κι ακόμα χειρότερα η ψυχογραφία τους, είναι ολέθριος ιστορικισμός. Η συμβατική (και συμβιβασμένη) σκέψη δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα άλλο εκτός από μια «ηρωϊκή» ιστορία· την ιστορία, δηλαδή, που γράφεται από «πρόσωπα», πάνω σε άλογα, με ματωμένα σπαθιά, είτε έτσι είτε αλλιώς. Η τέλεια μικροαστική συνταγή αποβλάκωσης.

Υπάρχει όμως και μια εντελώς διαφορετική εννόηση της ιστορίας: ιστορικο-διαλεκτική. Σ’ αυτήν δεν αναζητεί κανείς τα «μοιραία» πρόσωπα και τα βίτσια τους. Αντίθετα ερευνά προσεκτικά και συστηματικά τις απρόσωπες καπιταλιστικές τάσεις, τις ατσάλινες απαιτήσεις της «καπιταλιστικής ανάπτυξης», που θα υπηρετηθούν απ’ τα «μοιραία πρόσωπα» – την «μοίρα» τους (καθόλου τέτοια) θα την μάθουν εκ των υστέρων. Συχνά χωρίς να καταλαβαίνουν καν περί τίνος πρόκειται.

Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της ιστορικής διαλεκτικής (μια τέχνη δύσκολη και απαιτητική) είναι κι αυτό. Ότι αποφεύγοντας να εγκλωβιστεί κανείς στις προσωπογραφίες / αγιογραφίες της εξουσίας, απ’ την μια δεν αφήνει έξω απ’ τον ορίζοντά της τις «ιδιαιτερότητες» καθεμιάς απ’ αυτές τις βιτρίνες· απ’ την άλλη εντοπίζει το πως συμβάλλουν (ή πως ταιριάζουν) στη «γενικότητα» της καπιταλιστικής (ακόμα και ασυνείδητης) αποστολής τους.

Ναι, είναι εύκολο να πούμε ότι κάποιος ασήμαντος ονόματι Bolton ή κάποιος άλλος ασήμαντος ονόματι Pompeo θέλουν έναν κάποιο πόλεμο εναντίον του ιράν, με ότι αυτό θα σημαίνει… Το δύσκολο είναι να καταλάβουμε γιατί αυτοί, ή οι επόμενοι, ή οι μεθεπόμενοι, είναι απλά τα ενεργούμενα των καπιταλιστικών αναγκαιοτήτων – εν προκειμένω της αλλαγής ενεργειακού παραδείγματος, με ό,τι αυτή η αλλαγή σημαίνει για την παγκόσμια κυριαρχία.

Σαν ενεργούμενα μπορούν κάλιστα, με περισσευάμενο ιδεολογικό μίσος (ή περισσευάμενη συμμαχία με το φασιστικό ισραηλινό καθεστώς…), να κάνουν (αν κάνουν…) κάτι ριψοκίνδυνο που θα μπορούσε να καταλήξει και στην τελική ήττα των ηπα. Για την Ιστορία (και για την καπιταλιστική ιστορία ειδικά) ο «φονταμενταλισμός» τους, οι φαντασιώσεις τους και η κατάληξή τους είναι αδιάφορα. Υλικό για αγιογράφους ή/και βλάσφημους…

Οι ενεργειακές καπιταλιστικές αναγκαιότητες ήταν πάνω στον πάγκο και στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Όταν ο κινητήρας εσωτερικής καύσης είχε αρχίσει να αναδεικνύεται σαν το παγκόσμιο ενεργειακό πρότυπο. Ήταν, ίσως, οι πιο βασικές για τη ναζιστική προώθηση σε βάρος της ε.σ.σ.δ., για το σχέδιο μιας ενοποιημένης ευρώπης, για τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό – και για την πρωτεύουσα σημασία που είχε για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ο έλεγχος των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής ασίας. Κάποιοι ιμπεριαλισμοί ηττήθηκαν, κάποιοι ιμπεριαλισμοί κέρδισαν τότε. Ο καπιταλισμός, όμως, προχώρησε… Και θα προχωρούσε όποιος κι αν νικούσε.

Έτσι συμβαίνει ως τώρα – πάνω από τάφους.

Η Ιστορία δεν κοιτάει την δική σου την μελαγχολία

Τρίτη 14 Μάη. Ανάλογα είναι αυτά που ισχύουν στον «εμπορικό πόλεμο» που η Ουάσιγκτον έχει κηρύξει στο Πεκίνο. Ο ιστορικιστής (και προσωπολάτρης με την ευρεία έννοια) νομίζει ότι αυτόν τον πόλεμο τον κάνει ο μεσίτης Trump· και πως αν στη θέση του ήταν άλλος δεν θα έκανε τα ίδια. Ο ιστορικός υλιστής ξέρει όμως ότι το ψόφιο κουνάβι είναι ένας καραγκιόζης που επιλέχτηκε «απρόσωπα» – το να το τονίσουμε δεν φτάνει, κάποια στιγμή πρέπει να το εξηγήσουμε – για να υπηρετήσει τον αμερικανικό προστατευτισμό. Να υπηρετήσει, δηλαδή, την απελπισία εκείνου του (“καθυστερημένου”) αμερικανικού «εθνικού κεφάλαιου» (και των κοινωνικών συμμαχιών του) που στα ‘90s θεώρησε ότι ο πλανήτης του ανήκει. Μόνο για να ανακαλύψει δεν του ανήκει η καπιταλιστική Ιστορία.

Πως θα «διαπραγματευόταν», κι ακόμα χειρότερα, πως θα επέβαλε μια συμμορία 10 ένοπλων τα συμφέροντά της σε μια συμμορία 40 ένοπλων; Ο πληθυσμός (δηλαδή η καπιταλιστική παραγωγική βάση) της κίνας είναι υπερτετραπλάσια εκείνης των ηπα. Η αμερικανική ελπίδα ήταν αυτή η καπιταλιστική παραγωγική βάση να μείνει υπανάπτυκτη· περίπου σαν εκείνη της ινδίας. Απ’ την στιγμή που αναπτύχθηκε (και μάλιστα: θυελλωδώς τα τελευταία 10 χρόνια) η μόνη ισχύς που έχει απομείνει στη μικρή συμμορία είναι τα όπλα της, αν προλάβει τα χρησιμοποιήσει έγκαιρα κι αν ξέρει καλύτερο σημάδι. Δεν έχει τίποτα άλλο, κι ούτε πρόκειται να αποκτήσει πια κάτι άλλο. Αν οι 10 αμερικάνοι ένοπλοι έχουν αμφιβολίες, ας ξαναδιαβάσουν το ευαγγέλιό τους: τα πονήματα της σχολής του Σικάγο για το «ανθρώπινο κεφάλαιο».

Δεν είναι θέμα ψόφιου κουναβιού, όπως δεν είναι θέμα του κινέζου αυτοκράτορα. Το μέγιστο που θα μπορούσε να πέφτει στις αρμοδιότητές τους (κι αυτό με πολλά “αν”) είναι η ταχύτητα και το σημείο της σύγκρουσης· όχι η σύγκρουση η ίδια! Δεν υπάρχει, επί της ουσίας, ζήτημα “διαπραγμάτευσης” – και δεν υπάρχει ισορροπία να επιτευχθεί πριν η σύγκρουση ολοκληρωθεί. Οι “συμφωνίες ειρήνης” υπογράφονται πάνω σε ερείπια.

Θα την ξεκινήσει την τελική σύγκρουση ο πιο αδύναμος όσο νομίζει ότι είναι ακόμα δυνατότερος; Θα την οξύνουν οι ηπα; Η Ιστορία αυτό δείχνει. Ο Σουν Τσου έγραψε κάπου ότι δυνατός είναι εκείνος που νικάει χωρίς πόλεμο – δεν ήταν όμως άγγλος προτεστάντης έποικος της “νέας γης” που εξαπλώθηκε σκοτώνοντας τους ιθαγενείς. Ο προτεστάντης άποικος έμαθε την ισχύ του ρεβόλβερ· την εξέλιξε ατιμώρητα στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα, και δεν έχει άλλο μοντέλο. Μόνο που δεν είναι πια, εδώ και καιρό, ο αμερικανικός καπιταλισμός ο ισχυρός στον πλανήτη: ο κινεζικός έχει καβαλήσει όλα τα τεχνολογικά κύματα· κι ακόμα είναι νήπιο…

Ας το επαναλάβουμε: θα κοροϊδεύουμε από εδώ το ψόφιο κουνάβι και τους συμμάχους του· θα κοροϊδεύουμε τους παρακμιακούς που κουβαλάνε αρχαία μεγαλεία. Ωστόσο για τον καπιταλισμό πρόκειται. Ενώ η ειρωνεία είναι το μέτρο της ανεπιθύμητης πολιτικής αδυναμίας μας, η ανάλυση δείχνει σαφώς την τάση: είμαστε όλοι αιχμάλωτοι και νεκροί με αναστολή της καπιταλιστικής διαλεκτικής – όσο δεν τολμάμε να στραφούμε αποφασιστικά εναντίον της.

Ναι, είναι ζόρικη αυτή η εναντίωση, ειδικά αν είναι συνολική, 101%. Όμως αυτά τα θεσπέσια και υπερπολύτιμα Εγώ που πρότεινε ο νεοφιλελευθερισμός και υιοθετήθηκαν μαζικά στην Δύση δεν είναι καν και καν κόκκοι άμμου… Ανάμεσα στο ζόρι μιας δύσκολης εναντίωσης και στο ζόρι του ανεμοσκορπίσματος, θέλει δεν θέλει ο καθένας και η καθεμιά, θα πάρει μια σύσκολη απόφαση…

Όσο το γρηγορότερο, τόσο το καλύτερο.

Δεν είναι Περλ Χάρμπορ… Αλλά….

Δευτέρα 13 Μάη. Στην αρχή η πετροχούντα των εμιράτων το αρνήθηκε μετά βδελυγμίας. Μετά, όμως, το παραδέχτηκε: 4 (ή, κατ’ άλλους 5) τάνκερ, αρόδου κοντά στα στενά του Ορμούζ (αντικείμενο ιδιαίτερου αμερικανικού ενδιαφέροντος, με “100.000 τόνους διπλωματίας”…) και σε νερά των εμιράτων, έξω απ’ το λιμάνι Fujairah, «κτυπήθηκαν από ενέργεια σαμποτάζ»… Το περί «σαμποτάζ» είναι η εκδοχή της πετροχούντας του Αμπού Ντάμπι – η έκρηξη όμως (ή οι εκρήξεις) ήταν πραγματικές.

Πριν λίγες ημέρες εκρήξεις είχαν γίνει και στο σαουδαραβικό λιμάνι Yanbu. Σε καμμία απ’ τις δύο περιπτώσεις δεν αναφέρθηκαν νεκροί. Η ετυμηγορία περί «σαμποτάζ» ίσως έχει μια κάποια (προβοκατόρικη) αξία, ειδικά όταν προέρχεται από καθεστώτα που κάνουν κομμάτια τυχόν διαφωνούντες (τύπου Khashoggi) και μετά, όταν ερωτηθούν, απαντούν «δεν ξέρουμε, κάπου πήγε…»

Πόσο χρειάζεται να κατηγορηθούν οι «τρομοκράτες» των ιρανών «φρουρών της επανάστασης» (για το «σαμποτάζ») δεν ξέρουμε. Ξέρουμε όμως ότι δεν είναι απαραίτητα πάντα «Πέρλ Χάρμπορ».

Μερικές φορές είναι αρκετός κι ένας «κόλπος του Τονκίν»…

Η επιτάχυνση της καπιταλιστικής βαρύτητας

Πέμπτη 9 Μάη. Η απόφαση του ψόφιου κουναβιού και του γκουβέρνου του να επιβάλλει νέες τιμωρίες στον ανταγωνιστή του απ’ το Πεκίνο από αύριο («Νευράκια στην Ουάσιγκτον», Δευτέρα 6 Μάη) έχει κάνει την αρχή της διαδρομής της σαν απειλή. Είναι τώρα στέρεο το έδαφος να επιβεβαιώσουμε παλιότερες εκτιμήσεις μας και να εκθέσουμε τις νεότερες.

Οι φήμες πως όπου νάναι θα πέσουν οι υπογραφές σε μια εμπορική συμφωνία Ουάσιγκτον – Πεκίνου αποδείχθηκαν αέρας κοπανιστός ως τώρα. Το ψοφιοκουναβιστάν κατηγορεί το Πεκίνο ότι υπαναχώρησε σε όλα τα σημεία όπου είχαν υπάρξει κατ’ αρχήν συμφωνίες στη διάρκεια των πολύμηνων «διπαραγματεύσεων» (όχι καταχρηστικά τα εισαγωγικά) – συνεπώς (λέει η αμερικανική δημαγωγία) το ψόφιο κουνάβι ήταν στην άμυνα όταν ανακοίνωσε ένα καινούργιο μπαράζ κυρώσεων…. Οι παλιοκινέζοι!

Κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής ο λεγόμενος «εμπορικός πόλεμος» ηπα – κίνας είναι ένας σημαντικός κρίκος, σημαντικός μεν αλλά μόνον ένας κρίκος στην αλυσίδα της οξυνόμενης ενδο-ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης που ονομάζουμε εδώ και χρόνια 4ο παγκόσμιο πόλεμο σε εξέλιξη. Μπορεί, όποιος θέλει, να νομίζει ότι η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο διαπραγματεύονται απλά την ισορροπία ανάμεσα στο εμπόριο σόγιας και το εμπόριο πλυντηρίων μεταξύ τους… Όχι! Κάθε ένα απ’ αυτά τα κράτη / κεφάλαια έχει πίσω του το σύνολο του ρεπερτορίου της σύγκρουσης για κυριαρχία, της ιστορίας τους, των δυνατοτήτων και των αδυναμιών τους!

Συνεπώς, όταν ο αμερικανικός στρατός στέλνει τα πολεμικά του να πλεύσουν μέσα στα χωρικά ύδατα που το Πεκίνο θεωρεί δικά του (τα χωρικά ύδατα διάφορων νησίδων και ατολών στη νότια θάλασσα της κίνας)· ή όταν ετοιμάζεται να υπογράψει βαριά συμβόλαια για τον στρατιωτικό εξοπλισμό της ταϊβάν (αυτά τα δύο βρίσκονται σε εξέλιξη…), θα ήταν απίθανο να μην «υπαναχωρήσει» το Πεκίνο στις «εμπορικές διαπραγματεύσεις»…

Αλλά αυτή η «υπαναχώρηση» είναι μέρος μόνο της πραγματικότητας ακόμα και στο οικονομικό πεδίο. Θα μπορούσε να αναιρεθεί προσωρινά ή όχι· αλλά η τάση γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη.

Η αναμέτρηση έχει ξεκινήσει προ πολλού

Πέμπτη 9 Μάη. Όταν το 2001 ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ξεκίνησε την «προληπτική εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», ο τότε πρόεδρος Μπους ο νεώτερος μίλησε για μακρύ πόλεμο. Η «τρομοκρατία» (κατασκευασμένη έτσι κι αλλιώς απ’ τις αμερικανικές υπηρεσίες και τους συμμάχους τους) ήταν το άλλοθι, το μέσο· όχι ο στόχος. Το γεγονός ότι ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα οι ειδικοί του αμερικανικού ιμπέριουμ μπορούσαν να φανταστούν και να μεθοδεύσουν τον «αμερικανικό 21ο αιώνα» μόνο μέσω μιας διαρκούς προσχηματικής πολεμικής (δήθεν “αστυνομικής”) εκστρατείας σ’ όλο τον πλανήτη δείχνει ότι δεν εμπιστεύονταν την «οικονομική υπεροχή» τους· παρότι τότε δεν φαινόταν κανένας που να την αμφισβητεί – όχι, σίγουρα, στον ορίζοντα των κοινών θνητών. Σχεδόν 2 δεκαετίες μετά, το να κάνει η Ουάσιγκτον και να ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει έναν «εμπορικό πόλεμο» (κατά του Πεκίνου) είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι σα να υποστηρίζουν οι τωρινοί αμερικάνοι συντηρητικοί ότι το 2001 έκαναν λάθος, και ότι η “οικονομική υπεροχή” ήταν πάντα και παραμένει βασικό όπλο του αμερικανικού κράτους / κεφάλαιου… Γελοία παλινδρόμηση, που οφείλεται μόνο (κατά την γνώμη μας) στο ότι αφού ουσιαστικά έχει χάσει τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ο στρατιωτικός βραχίονας του αμερικανικού ιμπέριουμ δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι θα κερδίσει τον κύριως πόλεμο, τον κανονικό πόλεμο κατά των «αμφισβητιών» (της Μόσχας και του Πεκίνου) και των συμμάχων τους.

Όμως ο ίδιος βραχίονας δείχνει να είναι ανομολόγητα σίγουρος πως όσο καθυστερεί αυτόν τον κυρίως πόλεμο, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινώσει την θέση του.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δείχνει διάφορα χρήσιμα για όσα συμβαίνουν τώρα. Η «τρομοκρατία» και ο πόλεμος εναντίον της όπως κατασκευάστηκε απ’ τις υπηρεσίες της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα (Ριάντ και Τελ Αβίβ), η κατασκευή δηλαδή ενός «ανορθόδοξου πολέμου εναντίον ενός μη κρατικού παράγοντα» (πρώτη επιλογή: “αλ Κάιντα”…) προέρχεται απ’ την εμπειρία του 3ου παγκόσμιου και τον ρόλο των αντάρτικων εθνικοαπελευθερωτικών σοσιαλ/κομμουνιστικών εφόδων στον ουρανό σε πολλά μέρη του κόσμου. Κατά ένα τρόπο πρωτότυπο αλλά όχι ανεξήγητο η Ουάσιγκτον επιχείρησε να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της μετά το 2001 «κάνοντας παιχνίδι» μέσω της «αναβίωσης» εκείνου που φαινόταν «οικείο» στα επιτελεία της, σαν ιστορικά πιο πρόσφατο, την σχεδιασμένη (και προφανώς χαλκευμένη) αναβίωση δηλαδή ενός μέρους της ιστορίας του 3ου παγκόσμιου πολέμου, με τα απελευθερωτικά αντάρτικα και τα καθεστωτικά αντι-αντάρτικα (τύπου «κόντρας»). Ήταν αυτό που ονομάστηκε στις μέρες μας proxie wars – αλλά δεν ήταν καθόλου άγνωστο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Εμείς το ονομάσαμε έγκαιρα stay in front, σαν εξέλιξη του νατοϊκού stay behind στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου. (Κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε γι’ αυτήν την συσχέτιση και την ακρίβειά της· αλλά θα είναι αργά από πολιτική / ανταγωνιστική άποψη…)

Το κόλπο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σαν η λεωφόρος διατήρησης της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη ηττήθηκε, και ηττήθηκε οριστικά εδώ δίπλα: στο συριακό πεδίο μάχης. Από τότε και μετά (και παρότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τραβάει απ’ τα μαλλιά, όσο μπορεί, το project «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», βαφτίζοντας «τρομοκράτες» τους επίλεκτους του ιρανικού στρατού…) η ενδοκαπιταλιστική αναμέτρηση έχει περάσει στην επανάληψη των μοτίβων της εκκίνησης του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Γυρίζει υποχρεωτικά προς τα πίσω στη γενεαλογία των ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων του 20ου αιώνα, χωρίς τα φτιασίδια των τελευταίων δεκαετιών του. Όσο κι αν η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περισπάσει / εκτονώσει / κερδίσει την ηγεμονία της μέσω «περιφερειακών» αναμετρήσεων όπου μπορεί να συντηρηθεί βολικά η ανάμνηση «αντιτρομοκρατικών εκστρατειών» (για παράδειγμα στην υποσαχάρια αφρική), είναι πια υποχρεωμένη να αναμετρηθεί κατά μέτωπο με τον κύριο αντίπαλο, τον οποίο άλλωστε το «δόγμα εθνικής ασφάλειας» έχει ονομάσει. Πεκίνο και Μόσχα…

Ο 2ος παγκόσμιος, που δεν είχε «προληπτικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ξεκίνησε σαν νομισματικός πόλεμος, μέσω των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων (και οπωσδήποτε εκείνων που ήταν, ή σκόπευαν να γίνουν διεθνούς χρήσης). Προχώρησε σε εμπορικό πόλεμο, μέσω της επιβολής ανταγωνιστικών δασμών στις εισαγωγές. Και κορυφώθηκε υποχρεωτικά σε στρατιωτικό πόλεμο… αφού, σ’ όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ήταν ο ίδιος πόλεμος: για την κυριαρχία στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη. Μπορεί να πληγώνονται οι ηλίθιοι (έχουν υπάρξει άφθονοι) που εδώ και χρόνια μας κούναγαν το δάκτυλο υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός δεν είναι πια καπιταλισμός αλλά «κάτι άλλο», αλλά η αλήθεια είναι ωμή: η καπιταλιστική / κρατική μηχανή δεν έχει ιδιαίτερη φαντασία στον βασικό πυρήνα της… Ιδιαίτερη βία έχει.