31/1/2017. Σε χτεσινό της ρεπορτάζ η “εφημερίδα των συντακτών” παρουσιάζει έναν (μάλλον χοντρικό) υπολογισμό σύμφωνα με τον οποίο η “εισφοροκλοπή” στην ελλάδα είναι 10 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Δεν υπάρχει αναφορά στην πηγή των στοιχείων, οπότε δεν υιοθετούμε το συμπέρασμα ανεπιφύλακτα. Μπορεί να είναι κάτι λιγότερο, μπορεί να είναι και περισσότερο. Ωστόσο αποτελεί μια αρκετά εύλογη προσέγγιση, αν λάβει κανείς υπ’όψη του πως τα επίσημα στοιχεία “εισφοροκλοπής” απ’ το ικα, που αφορούν “τυπικές” σχέσεις μισθωτής εργασίας υπολογίζονται στα 5 δισ. Το ρεπορτάζ συμπεριλαμβάνει στις τεχνικές των αφεντικών, και σωστά συμπεριλαμβάνει και τις “παράλληλες” μορφές εκμετάλλευσης της εργασίας, δηλαδή τα “μπλοκάκια”, τις “φτηνές ειδικότητες”, κ.α. Δεν περιλαμβάνει, απ’ την άλλη, “φρούτα” που είναι παλιά μεν αλλά έχουν αρχίσει να επεκτείνονται συστηματικά, όπως η πληρωμή με “κουπόνια” αντί για χρήμα…
Συνήθως αυτή η “εισφοροκλοπή” αντιμετωπίζεται μονομερώς, σαν “απώλεια εσόδων απ’ τα ασφαλιστικά ταμεία”· μια μάλλον ουδέτερη διατύπωση. Είναι και αυτό. Όχι μόνο αυτό. Είναι καθαρή υπεξαίρεση υπέρ των αφεντικών. Για τις τσέπες τους.

Κι εδώ αρχίζει να ξεδιπλώνεται το πανηγύρι σε όλο του το εύρος και βάθος. Αν οι τυπικά νόμιμες εισφορές για την μισθωτή εργασία (εργοδότη και εργαζόμενου) είναι, περίπου, 25% επί του (μικτού) μισθού, τότε τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ κλεμμένες εισφορές τον χρόνο αντιστοιχούν σε 40 δισεκατομμύρια “μισθολογικού κόστους”. Το οποίο δεν έχει μειωθεί μονομερώς απ’ τα αφεντικά μόνο κατά τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών, αλλά αρκετά περισσότερο μέσω κατά βούληση αμοιβών, κλεμμένων υπερωριών, κλπ κλπ. Με χοντρικό (αν και όχι αυθαίρετο) δικό μας υπολογισμό, τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών συμπληρώνονται με άλλα 5, 8 ή και 10 δισ. κλεμένων μισθών και μεροκάματων. Κι αυτά σε σχέση με “όσα προβλέπει ο νόμος” (δηλαδή τα γνωστά ψίχουλα) και όχι την πραγματικότητα των σύγχρονων εργατικών αναγκών.
Σε κάθε περίπτωση τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο περιγράφουν με αδρές γραμμές το μέγεθος της εκβιαστικής (εκ μέρους των αφεντικών) “εκτός νόμου” εργασίας + το μέγεθος της εξίσου εκβιαστικής αξιοποίησης “εναλλακτικών” (και πάντα φτηνότερων) μορφών εργασίας. Τα 40 δισ. τον χρόνο είναι ένα πρώτο μέγεθος καθαρής, βίαιης εκμετάλλευσης της εργασίας· ή, ειπωμένο αλλιώς, συνθηκών άγριας συσσώρευσης.
Εάν το “μετρημένο” ελληνικό αεπ για το 2016 υπολογίζεται σε περίπου 175 δισ. ευρώ, αυτά τα 40 αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό 22,8%. Μιλάμε πάντα για “μισθολογικό κόστος” με όρους άγριας (δηλαδή είτε “εκτός νόμου” είτε με ιδιοτελή “αξιοποίηση του νόμου) συσσώρευσης.

31/1/2017. Όμως η εργασία, σε κάθε μορφή της, παράγει υπεραξία. Έτσι δεν είναι; Αν το μισθολογικό κόστος σε οποιαδήποτε δουλειά (αδιάφορο αν πληρώνεται “εντός” ή “εκτός νόμου”) είναι Χ πόση άραγε είναι η υπεραξία που καρπώνεται ο εργοδότης; Είναι, επίσης, Χ; Είναι 2Χ; 3Χ; Δεν ξέρουμε, και προφανώς αυτό το μέγεθος διαφοροποιείται από δουλειά σε δουλειά. (Δεν μιλάμε για το “ποσοστό κέρδους”, γιατί αυτό καθορίζεται από διάφορους παράγοντες). Αυθαίρετα (το αναγνωρίζουμε) και με συμβιβαστική μετριοπάθεια θα πούμε ότι είναι επίσης Χ (σα να λέμε: αναλογία εργατικού κόστους προς αποσπώμενη υπεραξία 1:1) – αν και το εργασιακό κόστος είναι πάντα μικρό ποσοστό του “συνολικού κόστους” σε οποιαδήποτε επιχείρηση, μικρή ή μεγάλη· του συνολικού κόστους το οποίο υπερκαλύπτει η κλοπή της υπεραξίας έτσι ώστε να αποφέρει (η εκμετάλλευση της εργασίας) καθαρό κέρδος.
Συνεπώς άλλα 40 δισεκατομύρια ευρώ τον χρόνο είναι η (θεωρούμε μετριοπαθής) κλοπή της υπεραξίας που αντιστοιχεί στα 40 δισ. “μισθολογικού κόστους” όπως το προσδιορίσαμε νωρίτερα. Ή άλλο ένα 22,8% του “λευκού” αεπ.

31/1/2017. Σ’ όλα αυτά δεν έχει υπολογιστεί κάτι που ίσως είναι αδύνατο να μετρηθεί: το καθαρά εγκληματικό κεφάλαιο στην ελλάδα και ο δικός του “κύκλος εργασιών”. Δεν αναφερόμαστε σε μορφές καπιταλιστικής αξιοποίησης που με την ισχύουσα νομοθεσία θα μπορούσαν (και υποτίθεται: θα έπρεπε) να είναι “εντός νόμου” ή/και να πληρώνουν για την (όντως) μισθωτή εργασία με τα “νόμιμα” ψίχουλα. Αλλά για τις μορφές που θεωρούνται επίσημα εγκληματικές. “Προστασίες”, ναρκεμπόρια, κλπ κλπ.
Πόσο θα μπορούσε να είναι το χρηματικό του μέγεθος; 10 δισ.; 20; 30; Παραπάνω; Προς το παρόν δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Όμως αν με τα δύο νούμερα εκτός καθαρά εγκληματικού κεφάλαιου είχαμε φτάσει σ’ ένα (μετριοπαθές) 45,5% του “λευκού” αεπ, η προσθήκη και του εγκληματικού κεφάλαιου σημαίνει ότι το σύνολο περνάει το 50%. Κατα πολύ.

31/1/2017. Γιατί κάνουμε αυτούς τους υπολογισμούς που θα μπορούσαν να θεωρηθούν έως και ακροβασίες;
Έχουμε υποστηρίξει στις σελίδες του Sarajevo, ήδη απ’ το 2011 – 2012, ότι οι επίσημες μετρήσεις του «ακαθάριστου εθνικού προϊόντος» (που, υποχρεωτικά, καταγράφουν μόνο τις επίσημες, άρα «εντός νόμου» οικονομικές δοσοληψίες) είναι λαθεμένες. Αντίστοιχα λαθεμένα θεωρούμε τα γενικά συμπεράσματα που προκύπτουν, περί «ύφεσης» ή «ανάπτυξης».
Κατά την εργατική μας άποψη αυτό που έχει συμβεί κυρίως με τον ελληνικό καπιταλισμό, μετά το 2010, είναι η επιτάχυνση του περάσματος μεγάλων τμημάτων του απ’ την «λευκή» (και καταγράψιμη στις επίσημες μετρήσεις) περιοχή, στη «μαύρη» (και μη καταγράψιμη). Για να το πούμε διαφορετικά: αυτό που έχει συμβεί και συνεχίζει να συμβαίνει είναι η αύξηση του «μαύρου αεπ» σε βάρος του «λευκού». Μία (επιπλέον των πιο πανω) μορφή είναι το αυξανόμενο πέρασμα διάφορων «ελεύθερων επαγγελματιών» όχι εν μέρει (όπως συνέβαινε ως τώρα…) αλλά συνολικά στην «μαύρη οικονομία»…
Οι επίσημες καθεστωτικές στατιστικές επιμένουν ότι αυτό που οι ειδικοί τους ονομάζουν «μαύρη οικονομία» είναι μόνιμα στην ελλάδα κάτω από 25% του αεπ (αυτό το ίδιο νούμερο μοστράρουν εδώ και δεκαετίες…) και μάλιστα υποστηρίζουν ότι λόγω κρίσης έχει μειωθεί! Είτε κάνουν σοβαρό λάθος, είτε λένε ψέματα. Ακόμα και πιο στοιχειώδεις εμπειρικές καθημερινές παρατηρήσεις, αν τις πάρει κανείς στα σοβαρά και όχι ανεκδοτολογικά, δείχνουν το αντίθετο.
Αυτή, τώρα, η εντατική μετατόπιση απ’ την «λευκή» στη «μαύρη» καπιταλιστική διαχείριση / αξιοποίηση, είναι πολύ περισσότερα από την τυπική επέκταση του «εκτός νόμου» σε βάρος του «εντός νόμου». Πρώτον, επειδή το «εκτός νόμου» έχει πλέον τέτοιο μέγεθος και τέτοια ισχύ ώστε καθορίζει τον «νόμο», όχι μόνο σαν γράμμα αλλά και σαν πράξη. Δεύτερον, και κυριότερο, επειδή αφορά την εντατικοποίηση της άγριας εκμετάλλευσης της εργασίας, άμεσα ή έμμεσα.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό είναι το φυσιολογικό αποτέλεσμα (ακόμα και ο στόχος) των διάφορων εκδοχών «απορρύθμισης» και «αποσυμβασιοποίησης» που είναι το ευαγγέλιο του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό είναι σωστό, αλλά μόνο εν μέρει. Γιατί οι διάφορες μορφές νεοφιλελεύθερων απορρυθμίσεων δουλεύουν ανάλογα με το υπόστρωμα των «ρυθμίσεων» ή «μη ρυθμίσεων» που προϋπήρχαν. Για παράδειγμα, η μαύρη δουλειά ήταν ήδη εκτεταμένη στον ελληνικό καπιταλισμό απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Πρώτα σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών / μεταναστριών, και ύστερα, απ’ το δεύτερο μισό της δεκαετίας, (και) σε όλο και περισσότερους / ες ντόπιους μισθωτούς, αρχικά στα χαμηλά της εργασιακής ιεραρχίας.
Συνεπώς, στην ελληνική περίπτωση, δεν ζούμε (για παράδειγμα) τον γερμανικό ορντοφιλελευθερισμό (που έχει και διατηρεί εκτεταμένες – σε σχέση με το παρελθόν – περιοχές «μαύρης», «εκτός νόμου» ή «θεσμισμένης» υποτίμησης της εργασίας) αλλά έναν made in greece αναρχο-φιλελευθερισμό του κεφάλαιου που εκτραχύνει τις ανεπίσημες απορρυθμίσεις που είχαν επιβάλει στην πράξη τα ντόπια αφεντικά ήδη απ’ τα ‘90s. Αυτή είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ διαχείριση της κρίσης α λα ελληνικά. Και ΔΕΝ την έφεραν απ’ έξω κάποιοι καταραμένοι δανειστές. Την οργανώνουν και την επιβάλλουν τα εκατοντάδες χιλιάδες μικρά και μεσαία ντόπια αφεντικά, που ταυτόχρονα μισούν τους γερμανούς…
Τι σημαίνουν αυτά από πολιτική άποψη, για την τάξη μας; Γι αυτά… μια άλλη φορά…

30/1/2017. Ποιος αμερικάνος πρόεδρος στην πρόσφατη ιστορία κατάφερε τόσα πολλά τόσο γρήγορα; Ο ψόφιος κουνάβις (δηλαδή το επιτελείο του) αναδεικνύεται σε μετρ της προβοκάτσιας· αν και είναι δύσκολο να συνεχίσει για καιρό σε τέτοιο καταιγιστικό ρυθμό, με τέτοιο λίγο πολύ συμβολικό ρεπερτόριο. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να περάσει στο “ζουμί”.
Με μια του μόνο υπογραφή, απαγορεύοντας την είσοδο στις γιουνάιτεντ στέιτς σε υπηκόους άλλων (μουσουλμανικών) κρατών που είχαν κανονική βίζα, ακόμα κι αν είναι τουρίστες, κατάφερε:
Α) Να κάνει καινούργιους, προσωπικούς “φίλους” σ’ όλον τον μουσουλμανικό κόσμο·
Β) Να αποδείξει ότι η “χώρα της ελευθερίας” δεν υπάρχει πια ούτε καν σαν μύθος·
Γ) Να κάνει τις ηπα “πύργο Trump”·
Δ) Να ξεπλύνει διάφορους light φασίστες καθεστωτικούς στην ευρώπη, που το παίζουν τώρα εχθροί της “συλλογικής ενοχοποίησης” (των μουσουλμάνων εν προκειμένω), αν και κατά βάθος (ή όχι και τόσο βάθος) πιστεύουν τα ίδια με το ψόφιο κουνάβι.
Εν τω μεταξύ, δεν πα να κάνει κηρύγματα υπέρ των βασανιστηρίων και να οργανώνει μεθοδικά τον θεσμικό ρατσισμό του; Δεν πα να σχεδιάζει παραγγελίες για ακόμα περισσότερα όπλα και να δείχνει τον υπόλοιπο πλανήτη σαν “υπο προθεσμία”; Το ψόφιο κουνάβι έχει σταθερούς φίλους στα μέρη μας. Ορισμένοι μάλιστα, “αριστεροί” κατά τα λεγόμενά τους, δεν μπορούν να κρύψουν την χαρά τους που θα “διαλύσει το 4ο ράιχ”. Υποθέτουμε ότι θα θαύμαζαν οποιονδήποτε εξασφάλιζε ότι τελικά το κόμμα της δραχμής θα κερδίσει και ότι, άρα, το “κομπόδεμά” τους σε ευρώ σε ευρωπαϊκές τράπεζες θα πολλαπλασιάσει την ανταλλακτική του αξία…
Έχουμε αρχίσει την συλλογή των ντοκουμέντων της ξεφτίλας. Και όχι, δεν θα τους θεωρήσουμε πληρωμένους δημαγωγούς, εκτός αν εντοπίσουμε αδιάσειστες αποδείξεις. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι υπάρχουν άφθονοι λακέδες τόσο εθελοντικά διατειθεμένοι να φιλίσουν κατουρημένες ποδιές ώστε δεν αξίζουν ούτε μια χούφτα (αμερικανικά) σεντς. Και θα ήταν λογικό αυτούς να μην τους πληρώνει κανείς… Ή να τους έχει στο “έναντι”.

30/1/2017. Γραφείο οργάνωσης παιδικών γιορτών (για γενέθλια, ονομαστικές γιορτές κλπ) “απασχολεί” κλόουν, ταχυδακτυλουργό, καθώς και έναν μικρό αριθμό υπαλλήλων για το service του παιδικού πάρτυ. Εννοείται πως όλες / όλοι πληρώνονται σαν “ελεύθεροι επαγγελματίες / εργολάβοι”. Δηλαδή “μπλοκάκι”. Αυτός που πληρώνει (στο όνομα του κόβονται οι αποδείξεις του “δελτίου παροχής υπηρεσιών”) είναι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης (που είναι ένα τραπέζι, ένα τηλέφωνο και ένα site).
Κι ενώ όλα πάνε καλά (για την επιχείρηση) εμφανίζεται ένας υπουργός που μέσα σ’ ένα νόμο ευρύτερης ασφαλιστικής αναδιάρθρωσης περνάει κι αυτό: αν η/ο μπλοκάκιας έχει μόνιμα έναν έως δύο “πελάτες” τον χρόνο (εργοδότες δηλαδή) τότε προκύπτει σχέση εξαρτημένης εργασίας και αυτοί οι εργοδότες οφείλουν να πληρώνουν το μερίδιό τους στις ασφαλιστικές εισφορές των “μπλοκάκηδων” (πριν τις πλήρωναν μόνοι τους…) με το ίδιο καθεστώς που ισχύει για τις εργοδοτικές εισφορές στις επίσημες σχέσεις εξαρτημένης εργασίας. Των μισθωτών.
Ζώνουν τα φίδια τον ιδιοκτήτη του γραφείου παιδικών πάρτυ. Τι θα κάνει; Θα παραδεχτεί αυτό που είναι, δηλαδή εργοδότης / αφεντικό, και θα πληρώνει για τα ταμεία των “απασχολούμενων” του; Όχι βέβαια! Να τι μηχανεύεται: απο εδώ και στο εξής οι αποδείξεις θα κόβονται στα ονόματα των οικογενειών που κάνουν τα πάρτυ· όχι στο δικό του. Συνεπώς οι “μπλοκάκηδες” θα έχουν περισσότερους από 2 εργοδότες τον χρόνο, και θα πληρώνουν οι ίδιοι τις εισφορές τους. Όπως πριν.
Σαφές; Σαφές…

30/1/2017. Δικηγορικό γραφείο. Ο ιδιοκτήτης του “απασχολεί” 2, 3 ή 4 νεαρούς / νεαρές πτυχιούχους της νομικής. Που αναλαμβάνουν και δίκες, πελατών του γραφείου βέβαια (δηλαδή δικών του) και όχι δικών τους. Όμως τα “γραμμάτια προείσπραξης”, απαραίτητα για κάθε δίκη, κόβονται στα ονόματα των υπαλλήλων του. Όχι στο δικό του. Έτσι, αν και οι “απασχολούμενοι/ες” πληρούν όλα τα κριτήρια σχέσης εξαρτημένης εργασίας (είναι υπάλληλοι κανονικοί δηλαδή) φαίνονται να έχουν παραπάνω από 2 “προσωπικούς πελάτες” κάθε χρόνο. Ο ιδιοκτήτης του δικηγορικού γραφείου δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί για τον υπουργικό νόμο.
Σαφές; Σαφές…

30/1/2017. Όταν ο υπουργός (ο “κόκκινος Κατρού”!) έφτιαξε το νόμο που αναγνώριζε σχέση εξαρτημένης εργασίας στις περιπτώσεις “μπλοκάκηδων” με έως 2 “πελάτες” τον χρόνο, υποχρεώνοντας αυτούς τους 1 έως 2 “πελάτες” να πράξουν σαν εργοδότες (όπως είναι) πληρώνοντας σημαντικό μερίδιο στις ασφαλιστικές εισφορές των “απασχολούμενων” τους, εκείνοι που θορυβήθηκαν ήταν αυτοί οι (κρυμμένοι) εργοδότες. Που δεν είναι καθόλου λίγοι. Κάθε άλλο.
Ο νόμος είχε τρύπες και κενά· τα δύο πιο πάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Ωστόσο ήταν η πρώτη φορά (αν δεν κάνουμε λάθος) που μια πολιτική / καθεστωτική απόφαση (και στη συνέχεια νόμος) αναγνώριζε το πασίγνωστο: ότι ένα μεγάλο μέρος απ’ τα “μπλοκάκια” είναι στην πραγματικότητα μισθωτή σχέση· συσκευασμένη έτσι ώστε να βολεύει απόλυτα τα αφεντικά. Και μόνον αυτά.
Θα περίμενε κανείς (;) ότι οι ουσιαστικά (κατά βούληση των εργοδοτών) εξαρτημένοι εργαζόμενοι (οι “μπλοκάκηδες”) δηλαδή, θα αντιμετώπιζαν αυτόν τον γεμάτο τρύπες και κενά νόμο περί “υποκρυπτόμενης εξαρτημένης εργασίας” σαν ένα καλό πάτημα. Και σαν βάση κινητοποιήσεων, ζητώντας ουσιαστικές (και κρίσιμες) βελτιώσεις του. Ώστε να αντιμετωπιστούν οι εργοδοτικοί χειρισμοί που δείξαμε στα δύο πιο πάνω παραδείγματα, και άλλοι παρόμοιοι.
Δεν έγινε έτσι. Καθόλου έτσι δεν έγινε. Κι αφού δεν έγινε έτσι, έγινε το ανάποδο: τα αφεντικά άρχισαν να ξηλώνουν υπόγεια αλλά αποτεσματικά τον συγκεκριμένο νόμο. Πώς; Όπως συμβαίνει α λα ελληνικά: στην εφαρμογή του. Μια πρόσφατη “εγκύκλιος” διευκρινίζει ότι ναι μεν αυτοί οι 1 ή 2 εργοδότες (για κάθε “μπλοκάκια”) οφείλουν να πληρώνουν το μερίδιό τους στις ασφαλιστικές εισφορές των “απασχολούμενών” τους… Όμως αν δεν το κάνουν, τότε το μερδικό τους το πληρώνει ο ίδιος ο “μπλοκάκιας”… Και το διεκδικεί αργότερα… Ζήσε Μάη μου…
Αυτή η “διευκρίνιση” είναι ευφημισμός της γνωστής γραφειοκρατικής πανούκλας που κάνει τους νόμους (αυτούς που ενοχλούν τα αφεντικά….) αόρατους. Το πραγματικό σύνταγμα (των ταξικών σχέσεων) έχει ελάχιστους ορατούς και εφαρμόσιμους νόμους, που έχουν όλοι το ίδιο όνομα: βία.

30/1/2017. Γιατί αυτό το έστω μικρό (αλλά καίριο αν υπολογιστεί η εργασιακή ζούγκλα) “παράθυρο” που άνοιξε ο υπουργικός νόμος δεν ερμηνεύτηκε σωστά και δεν έγινε βάση παραπάνω διεκδικήσεων και βελτιώσεών του απ’ τους άμεσα ενδιαφερόμενους; Μπορούμε να φανταστούμε τους λόγους:
Α) Ο νόμος ήταν του συριζα που είναι μια κυβέρνηση του σκοινιού και του παλουκιού. Σωστό. Αλλά έστω και “κατά λάθος”, έστω για να “συγχωρεθούν τα πεθαμένα του”, ο συγκεκριμένος νομοθέτης έκανε κατ’ αρχήν κάτι κοντά στο σωστό. Στο κάτω κάτω δεν χρειαζόταν κανείς ούτε να χειροκροτήσει, ούτε να αποθεώσει, ούτε να κάνει φίλο τον “κόκκινο Κατρού” (στο συνολό της η σχετική νομοθεσία του έχει άλλα αντεργατικά σημεία, τα οποία επίσης πέρασαν στο ντούκου). Θα ήταν αρκετό μόνο, ΜΟΝΟ, να γίνει ένα το κρατούμενο η αναγνώριση της εξαρτημένης εργασίας· και η βάση για τα επόμενα μαχητικά, διεκδικητικά βήματα.
Β) Το να ασχολούμαστε με νόμους είναι ρεφορμιστικό (πράγματι). Δεν έχουμε χρόνο για τέτοια: βρισκόμαστε προ των πυλών της επανάστασης (ε;)

Είναι καλύτερα τώρα που δόθηκε το περιθώριο και ο χρόνος στα αφεντικά να διαβρώσουν (και ουσιαστικά να ακυρώσουν στην πράξη) αυτό το έστω μικρό, έστω ανεπαρκές, αλλά πάντως πραγματικό πάτημα για τα συμφέροντα της τάξης μας;
Αν το δίκιο της σύγχρονης εργατικής τάξης πρόκειται να γίνει νόμος στη δευτέρα παρουσία, κι αν μέχρι τότε είμαστε υποχρεωμένοι / ες, για λόγους “επαναστατικής ορθότητας”, να τρώμε τις κλωτσιές την μία πίσω απ’ την άλλη, τότε (υποψιαζόματε βάσιμα) ότι τα αφεντικά χειροκροτούν με ενθουσιασμό την μεταφυσική μας. Πιο χριστιανική δεν γίνεται!
Δεν υπάρχουν κυβερνήσεις που να μην είναι του σκοινιού και του παλουκιού. Τόχουμε σίγουρο. Και καμία δεν χειροκροτήσαμε ποτέ· όπως έκαναν διάφοροι “μετανιωμένοι” (εκ των υστέρων) με την τωρινή. Αναρωτιόμαστε όμως: υπάρχουν στα μέρη μας τμήματα έστω της σύγχρονης εργατικής τάξης που να ενδιαφέρονται για συγκεκριμένες, απτές (και καθαρά εργατικές) νίκες σ’ αυτούς τους ζοφερούς καιρούς· και για συγκεκριμένο, απτό (και καθαρά εργατικό) ανταγωνισμό ώστε να επιτευχθούν, δια πυρός και σιδήρου (και σίγουρα όχι δια περιπάτου!), αυτές οι νίκες;

Έχουμε μια επαναστατική πρόταση: μην περιμένετε κανένα επαναστατικό θαύμα! Είναι οι ζωές μας, και τις έχουμε παρατήσει να τις κάνουν (τα αφεντικά) ό,τι θέλουν. Πληρώνουμε ακόμα και το σκοινί απ’ όπου μας κρεμάνε· ενώ έπρεπε να συμβαίνει το ανάποδο!
Αξίζουμε περισσότερα· και τα αξίζουμε τώρα!