Πέμπτη 26 Δεκέμβρη. Η χθεσινή επίσκεψη του Erdogan και βασικών υπουργών του στην Τύνιδα δεν είχε σκοπό την εξαγωγή του τουρκικού παραδείγματος πολιτικής διεύθυνσης. Στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Οκτώβρη (το τυνησιακό σύστημα είναι «προεδρο-κεντρικό» σαν το γαλλικό και το αμερικάνικο) εκλέχτηκε ο Kais Saied, ένας 60χρονος συντηρητικός πανεπιστημιακός και συνταγματολόγος, σκληρός επικριτής της πλατιάς «διαφθοράς» του τυνησιακού μετεπαναστατικού πολιτικού συστήματος, που μπήκε στην αρένα των εκλογών «απ’ το πουθενά», κάνοντας μια φτηνή εκστρατεία· για να κερδίσει (στον δεύτερο γύρο) όχι μόνο 73% των ψήφων γενικά, αλλά πάνω απ’ το 90% των ψηφοφόρων από 18 ως 25 χρονών. Ο συντηρητικός Saied, υποστηρικτής του παλαιστινιακού αγώνα, και ο συντηρητικός Erdogan, εκτός απ’ το να γνωριστούν σαν αξιωματούχοι, είχαν να κουβεντιάσουν και για την λιβύη… Αυτό κυρίως!
Τι σχέση έχει η τυνησία με τη λιβύη; Συνορεύουν· και αυτά τα σύνορα εκτός απ’ το να επιτρέπουν σε λίβυους πρόσφυγες (των ανώτερων τάξεων) να ζουν στην τυνησία αλλά να πηγαινοέρχονται και στη λιβύη, επιτρέπουν και άφθονο λαθρεμπόριο. Αλλά και κινδύνους «ασφάλειας» από ουαχαβίτες ενόπλους, που το τυνησιακό καθεστώς έχει καταφέρει ως τώρα να ελέγξει μεν, καθόλου αναίμακτα δε.
Το τι ακριβώς κουβέντιασαν Erdogan και Saied θα φανεί, όσο φανεί , στην πράξη. Στις κοινές τους δηλώσεις μετά μίλησαν για «τα πιθανά βήματα και τις δυνατότητες συνεργασίας ώστε κατ’ αρχήν να επιτευχθεί μια εκεχειρία στη λιβύη, και να υπάρξει επιστροφή στην πολιτική διαδικασία». Τι διαφορετικό θα έλεγαν όμως;
Υπάρχει η εκτίμηση (όχι αβάσιμη) ότι η Τύνιδα (ως τώρα ουδέτερη στον λιβυκό εμφύλιο…) θα μπορούσε να είναι η έδρα ενός νέου γύρου διαπραγματεύσεων μεταξύ Sarraj και Haftar, ξεκινώντας από μια εκεχειρία. Αλλά το πραγματικό ζήτημα δεν είναι το «που». Είναι το αν η Μόσχα πρόκειται να αναγκάσει τον Haftar να διαπραγματευτεί στα σοβαρά σταματώντας την πολιορκία της Tripoli (που έτσι κι αλλιώς δεν εξελίσσεται όπως θα ήθελε…)· και, σε συνεργασία με την Άγκυρα, να ηγεμονεύσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στις μελλοντικές εξελίξεις στο λιβυκό πεδίο μάχης.
Υπάρχουν σκόρπιες ειδήσεις και εκτιμήσεις ότι αυτό έχει συμφωνηθεί ήδη μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας. Η στρατιωτική ενίσχυση του Sarraj έτσι ώστε να επιβεβαιωθεί η αδυναμία του Haftar να καταλάβει – όπως έχει διακηρύξει εδώ και μήνες – την Tripoli, μαζί με κάποιες «σημαίνουσες απώλειες» (από τουρκικά drones ας πούμε…) θα διευκόλυναν την «πειθώ» της Μόσχας στον Haftar. Υπάρχει βέβαια επιπλέον το Παρίσι και το Κάιρο πίσω του. Αλλά η κατάληψη μιας μεγάλης πόλης σαν την Tripoli σημαίνει σφαγή. Είναι αμφίβολο αν οι ευρύτερα γνωστοί πια υποστηρικτές του «τζενεράλ» θα αναλάμβαναν τέτοια ευθύνη. Εν τέλει ο Haftar, σαν καραβανάς – στην – εξουσία (δικτάτορας δηλαδή), ταιριάζει μεν στον Sisi· αλλά καθώς έχει φωταγωγηθεί πολύ, μπορεί και να χαλούσε το προφίλ του βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron.
(φωτογραφία: Μια μέρα πριν την άφιξη του Erdogan στην Τύνιδα, στις 24 Δεκέμβρη, o τυνήσιος πρόεδρος είχε δεχτεί στην Carthage αντιπροσωπεία του «ανώτατου συμβουλίου των λιβυκών φυλών και πόλεων». Πρόκειται για έναν οργανισμό του οποίου την σημασία δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε – οι ίδιοι λένε ότι απαρτίζεται από 2.000 φυλές· αλλά τι είναι αυτές οι φυλές; – που δημιουργήθηκε μετά το 2011, ανήκει στους «κανταφικούς» – και πρόσκειται στον «τζενεράλ»…
Το «συμβούλιο» φαίνεται ότι ζήτησε απ’ τον Saied να δράσει σαν μεσολαβητής στη λιβύη…)