Μαθήματα (πολιτικής οικονομίας)

Σάββατο 2 Μάρτη. Ο τίτλος είναι: το χάος στη Δύση δείχνει ότι η δημοκρατία έχει περισσότερα από ένα αρώματα. Είναι χθεσινό άρθρο γνώμης απ’ την κινεζική καθεστωτική λαϊκή ημερησία· στην ηλεκτρονική της έκδοση. Κρατείστε μερικά αποσπάσματα· μπορεί και να σας χρειαστούν στο μέλλον:

Μια λαϊκή ιδέα στη Δύση είναι ότι ο κόσμος θα ήταν πολύ καλύτερος αν όλες οι χώρες έμοιαζαν και δρούσαν περισσότερο σαν τον Δυτικό κόσμο. Πράγματι, η Δύση απήλαυσε μεγάλο πλούτο και ανάπτυξη επί χρόνια. Αλλά η αυξανόμενη αστάθεια του Δυτικού κόσμου έχει προκαλέσει αμφιβολίες για το δυτικό στύλ δημοκρατικής διακυβέρνησης.

Το Brexit, για παράδειγμα, συμπυκνώνει τους κινδύνους και τα λάθη αυτού του τύπου δημοκρατίας. Τον Ιούνιο του 2016 ο λαός του Η.Β. ψήφισε να φύγει απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τουλάχιστον με τα τωρινά δεδομένα, αυτό πρέπει να γίνει ως τις 29 Μαρτίου, με ή χωρίς να υπάρχει σχέδιο. Το ανορθολογικό άλμα στο άγνωστο και το χάος που ακολούθησε έχει δημιουργήσει μια προβληματική κατάσταση στη χώρα, όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, προκαλώντας σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα και τη νομιμότητα της δημοκρατίας αγγλικού τύπου.

Το αν θα μείνει μια χώρα στην Ε.Ε. ή θα φύγει είναι ένα σύνθετο ζήτημα, που απαιτεί προσεκτική μελέτη και ορθολογικές αποφάσεις, από ανθρώπους που έχουν τις γνώσεις και είναι καλά πληροφορημένοι. Είναι ανορθολογικό το να βγάζεις απλά τον κόσμο στο δρόμο για μια ψήφο σ’ ένα τόσο σημαντικό ζήτημα όπως το Brexit. Για παράδειγμα, λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα εκείνο, ένα σχόλιο στο site του περιοδικού TIME έγραφε ότι το δημοψήφισμα δεν ήταν θρίαμβος της δημοκρατίας αλλά ένα δύσμορφο λαϊκίστικο φιάσκο.

… Εν τω μεταξύ μια άλλη ιστορία εξελίσσεται στην Ασία. Κατά την διάρκεια του «κλεισίματος» της αμερικανικής κυβέρνησης, που κράτησε παραπάνω από ένα μήνα σπάζοντας το ιστορικό ρεκόρ, και η Κίνα επίσης έγραψε ιστορία – προσεληνώνοντας το διαστημόπλοιο Chang-4 στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Όπως σχολίασε ένας αμερικάνος γερουσιαστής στη διάρκεια του «κλεισίματος», η κίνα τετραπλασίασε το αεπ της απ’ το 2001, ενώ οι ηπα δεν είναι ικανές καν και καν να κρατήσουν ανοικτή την δημόσια διοίκηση. Αποκάλεσε την κατάσταση στις ηπα «γελοία».

Σίγουρα η δημοκρατία Δυτικού τύπου δεν είναι «το τέλος της ιστορίας» όπως κάποιοι πρόβλεψαν και ήλπιζαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι το Δυτικό σύστημα έχει αποτύχει ή ότι το Κινεζικό σύστημα είναι ανώτερο απ’ αυτό. Αλλά είναι δίκαιο να πούμε ότι το σύστημα της Κίνας ταιριάζει καλά στη χώρα και πετυχαίνει τα καλύτερα αποτελέσματα για τον Κινεζικό λαό.

Για παράδειγμα, η Κίνα έχει κατασκευάσει το μεγαλύτερο και υψηλής ποιότητας δίκτυο γρήγορων τραίνων στον πλανήτη. Είναι αντικείμενο ζήλειας για πολλούς στον κόσμο, ακόμα και για πολλούς αμερικάνους, συμπεριλαμβανόμενου του πρώην προέδρου Barack Obama που, σχεδόν πριν 10 χρόνια, παρουσίασε ένα σχέδιο για ένα εθνικό δίκτυο επιβατικών τραίνων υψηλών ταχυτήτων, το οποίο οραματίστηκε ότι θα μετασχημάτιζε τις μετακινήσεις στην Αμερική. Αυτό το σχέδιο, όπως πολλά άλλα, αποδείχθηκε ένα Αμερικάνικο Όνειρο που δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Μόλις πρόσφατα στην Καλιφόρνια, ο νέος κυβερνήτης της πολιτείας, ακύρωσε την κατασκευή μιας γραμμής υψηλών ταχυτήτων που θα συνέδεε το Λος Άντζελες με το Σαν Φραντσίσκο – ένα σχέδιο που ήθελε ο προηγούμενος κυβερνήτης Jerry Brown, αλλά δεν κατάφερε να υλοποιήσει παρότι έμεινε στο πόστο για 4 θητείες.

… Μία απ’ τις βασικές διαφορές του αμερικανικού συστήματος με το κινεζικό, είναι ότι το κινεζικό έχει στο κέντρο του τον λαό ενώ το αμερικανικό τις ψήφους. Σε σχέση, για παράδειγμα, με την «κρίση ασφαλείας και ανθρωπισμού» στα νότια σύνορα της χώρας, ο κόσμος ρωτάει «που είναι η κρίση;». Κι εκεί βρίσκεται το δίλημμα: οι αποφάσεις, όπως αυτή του Trump για κήρυξη έκτακτης κατάστασης εθνικής ανάγκης, γίνονται για την συγκέντρωση ψήφων. Το Δυτικό μοντέλο υποτιμάει τους ανθρώπους κάνοντάς τους πηγή ψήφων, μετατρέποντας ουσιαστικά την δημοκρατία σε ένα παιχνίδι likes….

Θα μπορούσε ακόμα και να δικαιολογήσει κάποιος το κινεζικό καθεστώς που σηκώνει (κομψά και διακριτικά) το μεσαίο του δάκτυλο προς την μεριά του Λονδίνου και της Ουάσιγκτον. Ειδικά απ’ τον αγγλικό ιμπεριαλισμό έχει υποστεί πολλά. Ωστόσο συγκρατείστε αυτό: όταν ένα απολυταρχικό (καπιταλιστικό) πολιτικό σύστημα μπορεί να αποδείξει όχι απλά ότι καταφέρνει να μιμείται την υποτιθέμενα «δημοκρατική» (και στην πράξη ολιγαρχική) «δυτική υπεροχή» (από άποψη μεγεθών, τεχνολογικών ικανοτήτων, κλπ) από κάποια απόσταση αλλά καταφέρνει να την ξεπεράσει, πολύ γρήγορα και με μεγάλη ταχύτητα, τότε μπορεί να γίνει πρότυπο – όχι στην «ανατολή», αλλά στη «δύση»…

Η «τάση» αυτή (στη «δύση») είναι ήδη ορατή στα δικά μας μάτια· και «απ’ τα πάνω» και «απ’ τα κάτω»… Γι΄αυτό αρχίζουμε πλέον να μιλάμε δημόσια για νεοκρατισμό· επιφυλασσόμενοι να μιλήσουμε στο μέλλον πιο αναλυτικά.

(Μάταιο βέβαια κι αυτό μας το έργο… )

(φωτογραφία: Αξιοποιώντας τα 5G δίκτυα που κινεζικές εταιρείες κατασκευάζουν και εγκαθιστούν, το κινεζικό καθεστώς κτίζει καινούργιες πόλεις, εκ του μηδενός, για τις οποίες ο χαρακτηρισμός «smart» έχει αρχίσει να παλιώνει, αφού ο σχεδιασμός τώρα είναι για “super smart” cities. Το πλεονέκτημα που έχει ένας καπιταλισμός τέτοιου μεγέθους διευθυνόμενος από το μοντέλο κράτος – κόμμα (το οποίο στην ιστορία της δύσης ονομάζεται «ολοκληρωτισμός»…) είναι ότι διέτρεξε την 3η βιομηχανική επανάσταση και έχει μπει με ορμή στην 4η βάσει ενιαίου, κεντρικού σχεδιασμού. Ενώ οι καινοτομίες προέρχονται συχνά από πειραματισμούς των «απο κάτω» – αυτό για το οποίο παινεύονταν στις αρχές των ‘90s οι δυτικές δημοκρατίες – η αξιοποίηση και η κεφαλαιοποίησή τους είτε διευθύνεται είτε οργανώνεται και υποστηρίζεται απ’ το κράτος. Στη βάση ετήσιων, πενταετών και δεκαετών πλάνων…)

Comments are closed.