Κυριακή 19 Αυγούστου. Είναι αυτός ο τρόπος που μεταχειριζόσαστε έναν σύμμαχο; Και θέλετε να είμαστε μαζί σας; Ποιοί είστε για να μας προειδοποιείτε; Θα μπορούσαν να είναι λόγια του Erdogan (στην πραγματικότητα είναι κάτι που λέει τακτικά πλέον κοιτώντας προς τα δυτικά, προς την άλλη μεριά του Ατλαντικού). Όμως όχι. Είναι προχθεσινές κουβέντες του αφεντικού των φιλιππίνων προέδρου Rodrigo Duterte, κοιτώντας ανατολικά της Μανίλας. Και πάλι προς την μεριά των ηπα…
Είναι γνωστή η ανταρσία του Duterte κατά των ηπα, όπως έχει γίνει γνωστό και το ποιόν του. Η αφορμή τώρα, όμως, μοιάζει επικίνδυνα με την αφορμή της αμερικανο-τουρκικής έριδας: το φιλιππινέζικο κράτος θέλει να αγοράσει ρωσικά υποβρύχια· και ο αμερικάνος υφ.υπ.εξ. Randall Schriver (υπεύθυνος του τομέα ασίας και Ειρηνικού) “προειδοποίησε”… Τον Duterte… Χμμμμ…
Υπάρχει μια κάποια «συμμετρία» εδώ, πέρα από χαρακτήρες, πολιτική ιστορία, ή καπιταλιστικό potential: περιοχές που στη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα θεωρούνταν ασφαλείς ζώνες επιρροής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, εξεγείρονται: οι φιλιππίνες στον ειρηνικό, η τουρκία στη μέση Ανατολή. (Αν επρόκειτο για την ρωμαϊκή ή άλλη παρόμοια αυτοκρατορία οι ιστορικοί θα έλεγαν: οι επαρχίες ξεσηκώθηκαν!)
Η υλική βάση αυτής της εξέγερσης είναι προφανής: «νέες δυνάμεις» έχουν εμφανιστεί στον ορίζοντα, συνεπώς η αύξηση της γεωπολιτικής τιμής (άρα και των προσόδων) επιβάλλει μια τέτοια ανταρσία. Η «νέα δύναμη» δεν είναι, βέβαια, η Μόσχα (που ωστόσο από στρατιωτική άποψη παραμένει σε μια αρκετά καλή κατάσταση, τόσο όσο χρειάζεται για να πουλάει S-400 εδώ, υποβρύχια εκεί, κλπ). Το καινούργιο είναι το Πεκίνο και ο πρωτοφανής σε ταχύτητα και έκταση δυναμισμός του κινεζικού καπιταλισμού. Σε συνδυασμό με την Μόσχα, το ριζοσπαστικά καινούργιο (με όρους καπιταλιστικής ιστορίας) είναι η Ευρασία· αυτό που κάποτε ένας κοτζάμ Brzezinski είχε περιγράψει σαν τον απόλυτο αμερικανικό εφιάλτη (: «Η Μεγάλη Σκακιέρα»).
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι αμερικάνοι συντηρητικοί (πίσω απ’ το ψόφιο κουνάβι) αυτήν την εξέλιξη μυρίζει ανθρώπινη σάρκα. Όμως είναι αλήθεια πως ό,τι άλλο δοκίμασαν πριν, είτε συντηρητικοί είτε δημοκρατικοί, (ο «προληπτικός πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», o «pivot στην Ασία», η διάλυση της μέσης Ανατολής…) απέτυχε να εμποδίσει τον εφιάλτη (τους). Συνεπώς «η ανταρσία των επαρχιών» είναι ασφαλής δείκτης για δύο πράγματα: Πρώτον, δεν θα πάνε χαμένες, αφού «παίζουν» πάνω σε μια πραγματική γραμμή αντιπαράθεσης. Και δεύτερον, οι προειδοποιήσεις, οι απειλές και οι «κυρώσεις» της Ουάσιγκτον είναι ήδη ξεπερασμένες, άσχετα με τα πολύ κοντοπρόθεσμα αποτελέσματά τους – αν υπάρξουν τέτοια. Γιατί η αλήθεια είναι ότι όταν έχεις αποκτήσει σοβαρό αντίπαλο, το να καταφέρεις να γονατίσεις έναν τυπικά σύμμαχό σου δεν είναι καθόλου σοφό. Δεν θα μείνει για πολύ ούτε γονατιστός ούτε σύμμαχός σου…
Το κακό (το πολύ κακό) είναι ότι μετά απ’ αυτές τις «μεθόδους πίεσης» δεν απομένουν και πολλά…
(Ο τίτλος είναι από παλιό λαϊκό σουξέ. Μεγάλη επιτυχία του ’92…)