Σάββατο 30 Δεκέμβρη – Δευτέρα 1 Γενάρη. …Στη Γαλλία δέκα χρόνια νωρίτερα, ένας πρόεδρος της δημοκρατίας, που κατόπιν ξεχάστηκε αλλά τότε ξεχώριζε στην επιφάνεια του θεάματος, εξέφραζε αφελώς τη χαρά που ένοιωθε, “γνωρίζοντας ότι στο εξής θα ζήσουμε σ’ ένα κόσμο δίχως μνήμη όπου, όπως στην επιφάνεια του νερού, η μία εικόνα κυνηγάει ακατάπαυστα την άλλη”…
… Το πεδίο της ιστορίας ήταν το αξιομνημόνευτο, η ολότητα των συμβάντων οι συνέπειες των οποίων εκδηλώνονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης αξεχώριστα η γνώση έπρεπε να διαρκεί και να βοηθάει στην κατανόηση, τουλάχιστον εν μέρει, όσων συνέβαιναν εκ νέου: “κτήμα ες αεί” λέει ο Θουκυδίδης. Μ’ αυτό τον τρόπο η ιστορία ήταν το μέτρο μιας πραγματικής καινοτομίας. Κι όποιος πουλάει την καινοτομία έχει κάθε συμφερον να εξαλείψει το μέσο αποτίμησής της.
Όταν το σημαντικό αναγνωρίζεται κοινωνικά σαν αυτό που είναι στιγμιαίο, και πρόκειται να είναι τέτοιο και την επόμενη στιγμή, όντας άλλο και το αυτό, και θα αντικαθιστά πάντοτε μιαν άλλη στιγμιαία σημασία, μπορούμε κάλιστα να προσθέσουμε ότι το χρησιμοποιούμενο μέσο εξασφαλίζει ένα είδος αιωνιότητας σ’ αυτή την ασημαντότητα που μιλάει τόσο μεγαλοφώνως…
Αυτά μεταξύ άλλων έγραφε μεταξύ άλλων ο Guy Debord στις αρχές του 1988 («σχόλια πάνω στην κοινωνία του θεάματος»). Σε σχέση με την κατάσταση των καπιταλιστικών κοινωνιών το 2018, τριάντα χρόνια μετά, οι απόψεις του αποδεικνύονται μια μάλλον δυσνόητη προειδοποίηση. Τώρα ζούμε στις τότε προβλέψεις· ζούμε μέσα στις συνθήκες όπου «το αληθινό είναι μια στιγμή του ψεύτικου», μέσα στις διαδικασίες της γενικευμένης πλαστοποίησης. Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο ζόρικα, ενώ είναι σαφές ότι υπάρχει μια «κεντρικά ελεγχόμενη» παραγωγή πλαστότητας, είναι τέτοια η αποδοχή, η αναπαραγωγή αλλά και η πρωτογενής πλαστογραφία «απ’ τα κάτω» ώστε εκείνο που άλλοτε φαινόταν διακριτό, οι δομές εξουσίας, εμφανίζεται τώρα όχι απλά «σαν το ψάρι στο νερό» αλλά συχνά σαν το (βρώμικο) νερό το ίδιο.
Το επίθετο «εικονικός» σήμαινε ως πριν λίγα μόνο χρόνια το ψεύτικο. Τώρα θεωρείται σαν μέρος της πραγματικότητας, κι ακόμα περισσότερο σαν η μόνη πραγματικότητα άξια λόγου.