Κάποιος να σε προσέχει

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Οι πρωτοκοσμικές κοινωνίες (η ελληνική σ’ αυτήν την περίπτωση είναι τέτοια, plus τον μίζερο επαρχιωτισμό της…) δεν αναστενάζουν μόνο στα γήπεδα και στα social media. Αναστενάζουν και στους ψυχογιατρούς. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, με μόνο εισιτήριο την πληρωμή της επίσκεψης (εκεί που τα συστήματα δημόσιας υγείας δεν καλύπτουν το έξοδο) αγοράζουν το άνοιγμα της εσώψυχών τους, ελπίζοντας σε ίαση, σε κατευνασμό. Σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις, στα κράτη μέλη της ε.ε. συν την ισλανδία, τη νορβηγία και την ελβετία, το 27% του ενήλικου πληθυσμού (μεταξύ 18 και 65 χρονών) επισκέφτηκε ψυχογιατρούς για την διαχείριση μιας τουλάχιστον ακολουθίας mental disorders το 2017.

Αλλά οι ειδικοί λένε ότι το μέγεθος αυτό είναι κατώτερο του πραγματικού. Πρώτον επειδή στα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται όλες οι mental disorders. Και δεύτερον επειδή όπου υπάρχει φοροδιαφυγή των ψυχογιατρών (π.χ. στο ελλαδιστάν…) δεν μπορεί να υπάρξει υπολογισμός των ασθενών. Ένα είναι βέβαιο: το φαινόμενο έχει σαφείς αυξητικές τάσεις.

Τι συμβαίνει άραγε; Το διαμάντι στο στέμμα της εξέλιξης της ανθρωπότητας, ο πρώτος καπιταλιστικός κόσμος, «τρελαίνεται»; Ή μήπως η περήφανη νίκη του ατομισμού (και ξέρουμε διάφορους που δηλώνουν εχθροί του αλλά είναι οι πιο φανατικοί εκφραστές του) διαλύει συστηματικά όχι μόνο τα όποια υπόλοιπα διανθρώπινων σχέσεων ήταν ζωντανές στο προηγούμενο καπιταλιστικό παράδειγμα, αλλά και κάθε δυνατότητα τωρινής ανασύστασης τέτοιων σχέσεων;

Ανοίγεις την ψυχή σου υπό την καθοδήγηση ενός άγνωστου ειδικού επειδή δεν υπάρχει ένα φιλαράκι που να σ’ αγαπάει στ’ αλήθεια· ένα φιλαράκι που να μην ντραπείς το εσώτερο ξεβράκωμά σου μπροστά του, ως εκεί που θα πονέσεις αφόρητα – και λυτρωτικά· ένα φιλαράκι που θα περιθάλψει την πληγή σου βγάζοντάς σε βόλτα μέσα στην άγρια νύχτα με το ζόρι;

(Πόσο ρομαντικά ακούγονται αυτά, ε; Πόσο παλιομοδίτικα; Όμως ναι: μαζί με τον καπιταλισμό υπάρχει και η μοναξιά…)

Κάποιον να προσέχεις

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Κι αν, τελικά, ο πληρωμένος ειδικός, ο άγνωστος (ενδεχομένως και ο απόλυτα άσχετος…) είναι μια κάποια λύση ώστε κάποιος να σε προσέξει, υπάρχει άραγε ανάλογη λύση στο να προσέξεις εσύ κάποιον;

Λένε ότι είναι προσόν. Μπροστά σε μία ή δύο μεγάλες οθόνες, συν ένα ή δύο smartphones, συν μια (όποια) συσκευή ακόμα, καταφέρνει να τις χειρίζεται όλες ταυτόχρονα. Μιλάει στο κινητό, απαντάει στο viber, παρακολουθεί ένα viral video, κάνει μια on line δουλειά· μπορεί και περισσότερα. Είναι ένα θαύμα «πολυλειτουργικότητας», κάτι σαν ανθρώπινος ελβετικός σουγιάς μ’ όλα τα εξαρτήματα ανοιγμένα ταυτόχρονα…

Αλλά η προσοχή; Η προσοχή έχει γίνει κάτι σαν καλειδοσκόπιο. Κομματιασμένη, ένα ποσοστό εδώ, ένα εκεί, ένα τρίτο παραπέρα. Αυτό δεν είναι εργασιακό μοντέλο! Αυτό είναι υπόδειγμα ζωής!!! Αυτό είναι ο 21ο αιώνας χωρίς οδηγίες χρήσης! Χωρίς σωσίβιο… Χωρίς αλεξίπτωτο… Αποδεικνύεται στις παρέες, όπου οι “live” κουβέντες γίνονται παράλληλα με ηλεκτρονικές αλληλογραφίες, φωτο-αποθατίσεις που διακόπτουν κάθε οιρμό… Και κάτι περίεργες σιωπές, σαν καθιζήσεις…

Πώς, λοιπόν, να συγκεντρώσεις την προσοχή σου στο τραύμα που πάει να σου δείξει το φιλαράκι όταν είναι ντεμοντέ να συγκεντρώνεις την προσοχή σου οπουδήποτε, ακόμα και (ατυχώς…) στα δικά σου τραύματα; Πως να μπεις στη θέση (στο πάθος και στο λάθος) του άλλου όταν δεν έχεις πια καμμία θέση, όταν απο-εδαφικοποιείσαι διαφεύγοντας κάθε σοβαρή ευθύνη, όταν πλανάρεις πάνω στην αφρίζουσα «κοινωνικότητα», ακόμα κι αν πρόκειται για τους αφρούς υπόγειων θυμών και ακόμα πιο υπόγειων πνιγμών; Κι αφού πάντα είσαι αλλού και εδώ, λίγο εδώ, λίγο αλλού και λίγο ακόμα πιο πέρα, αφού έγινες άτοπος κι άρα ότι κάνεις είναι ά-τοπο, που θα βρεις, με τη σειρά σου, ένα φιλαράκι που να σ’ αγαπάει και να σε νοιάζεται στ’ αλήθεια· ένα φιλαράκι που θα τα παρατήσει όλα για πάρτη σου και θα σε ανασηκώσει μέχρι να σε δει να ξαναπερπατάς χωρίς να τρεκλίζεις, αύριο ή μεθαύριο το πρωί; Αφού δεν μπορείς να προσέξεις κανέναν και πουθενά, που και πότε θα σε προσέξει κάποιος;

Κοίτα το αόρατο βέλος στον αόρατο τοίχο: κατευθείαν στους ψυχογιατρούς! Αγόρασε προσοχή, ενδιαφέρον, μέριμνα, φροντίδα. Αγόρασε αυτά που δεν τολμάς (ή δεν ξέρεις…) να χαρίσεις. Πλήρωσε για το μισό (να κοιτάξει κάποιος τα “μέσα” σου διαγώνια, βαριεστημένα, επαγγελματικά…) για να πάρεις μπόνους το άλλο μισό (να μην είσαι ποτέ το φιλαράκι που…)

(φωτογραφία: Και χειρουργεία παίζουν…)

Κράτα με να σε κρατώ…

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Τα ζόρια που οδηγούν στα ψυχοϊατρεία είναι αστεία μπροστά στα ζόρια παλιότερων γενεών· που τα κουμάνταραν, με ηρωϊκούς ή αντιηρωϊκούς τρόπους, αλλά σίγουρα χωρίς ειδικούς των ανθρώπινων σχέσεων. Όλα τα σύγχρονα ψυχοζόρια είναι αστεία, εκτός από ένα. Αυτό είναι καινούργιο και τραγικό.

Μάθαμε, σωστά, να είμαστε εχθροί της εκμετάλλευσης… Τώρα πρέπει να μάθουμε επιπλέον κι άλλη μια εχθρότητα, ζόρικη: απέναντι στην εγκατάλειψη… που έχει γίνει η χαριτωμένη βασική συνθήκη της «κοινωνικότητας». Απέναντι στην εγκατάλειψη σαν την διαστροφή των “like”. Όχι μόνο των ηλεκτρονικών αλλά και των υπαρξιακών· της ρηχότητας των αισθημάτων και της φλύαρης αδιαφορίας για τους άλλους… (Μια διαστροφή που έχει ωστόσο την γενεαλογία της).

Όλο και περισσότερα κρύβονται «κάτω απ’ το χαλί». Όταν όμως ο σωρός γίνει βουνό, θα πρέπει να το ανέβουμε. Και θα το ανέβουμε, αλλιώς θα πέσει και θα μας πλακώσει. (Οι ψυχογιατροί και τα ψυχοφάρμακα του σύμπαντος είναι κι αυτά μέσα στο βουνό…).

Η χρησιμότητα των ηλιθίων

Τετάρτη 5 Σεπτέμβρη. … Είναι ηλίθιος. Είναι μάταιο να προσπαθείς να τον πείσεις για οτιδήποτε… Δεν ξέρω καν τι κάνουμε εκεί πέρα. Είναι η χειρότερη δουλειά που ανέλαβα ποτέ…

Αυτά εμφανίζεται να λέει ο γενικός γραμματέας του αμερικανικού άσπρου σπιτιού Τζον Κέλι, σύμφωνα με ένα καινούργιο βιβλίο ενός διάσημου αμερικάνου δημοσιογράφου με τίτλο «Φόβος: ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο». Ο γραμματέας δουλεύει δίπλα στο ψόφιο κουνάβι…

Μισό λεπτό. Το ψόφιο κουνάβι διαφημίστηκε τόσο πριν όσο και μετά την ενθρόνισή του σαν ο πετυχημένος επιχειρηματίας που με τον σκληρό μεν αλλά προσγειωμένο πραγματισμό του θα φρεσκάρει την αμερικανική πολιτική· και τις διεθνείς σχέσεις. Κανείς δεν είπε πως αν είσαι επιχειρηματίας ακινήτων (πλυντήριο δηλαδή) ή χρηματιστής (ξανά πλυντήριο) ή πετυχημένος μαφιόζος, ο «προσγειωμένος πραγματισμός σου» μπορεί να είναι, απλά, ένας ναρκισσισμός με πολλά φράγκα ή/και εξουσία που κάνει τους γύρω να σε θαυμάζουν. (Ήταν ο Γιάνης στις δόξες του ηλίθιος; Όχι. Το 80% του πληθυσμού που τον χειροκροτούσε, ήταν!)

Αν, λοιπόν, πάρεις κάποιον που πυροβολεί με χρήμα και του δώσεις την εξουσία να πυροβολεί με σφαίρες, αυτό ακριβώς θα θελήσει να κάνει! Είναι αυτός ηλίθιος; Είναι οι σωματοφύλακές του;

Γύρω απ’ την άρρωστη (έτσι κι αλλιώς) προσωπικότητα ενός «μεγιστάνα / τηλεπερσόνας που έγινε πρόεδρος», όπως και γύρω απ’ τις προσωπικότητες διάφορων άλλων κεντρικών πολιτικών βιτρινών (του Erdogan, του Putin, της Merkel, κλπ) οι ιδεολογικοί μηχανισμοί των αφεντικών ξαναπαίζουν έντονα ένα παλιό, αγαπημένο τους παιχνιδάκι: της προσωποποίησης της εξουσίας. Το ψόφιο κουνάβι είναι «τρελό», «εντελώς τρελό» – εκτός απ’ όταν μειώνει δραστικά τους φόρους των εταιρειών και των πλουσίων, εκτός απ’ όταν παίρνει επάνω του τον «εμπορικό πόλεμο».

Στην πράξη οι αληθινά ηλίθιοι είναι όσοι κοιτώντας προς τις κορυφές της σύγχρονης καπιταλιστικής εξουσίας ψάχνουν κάποιον βασιλιά… Ίσως αλκοολικό, ίσως τρελό, αλλά πάντως “βασιλιά”…

Ένα σύνθημα…

Τετάρτη 5 Σεπτέμβρη. Οργή μου προλετάρισσα αν απεργήσεις χάθηκα! γράφαμε κάποτε σε ντουβάρια (τροποποιώντας έναν στίχο του Ρασούλη).

Σε απεργία διαρκείας είναι – εναντίον της… Πως θα σταματήσει να τρώει τις σάρκες της (και τις δικές μας); Τι να αντιπαραθέσουμε στο όλο και πιο μαύρο σκοτάδι του καπιταλιστικού κόσμου;

(Τα σούπερ Εγώ μας;)

«Υποκατώτατος» 1

Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Κάπως αργά ανακάλυψε η φαιρόζ κυβέρνηση (και, ειδικά, το ροζ τμήμα της) τον «υποκατώτατο μισθό»! Κι όχι μόνο τον ανακάλυψε αργά, αλλά τον ανακάλυψε και λάθος – όχι τυχαία, υποθέτουμε. Λοιπόν αυτός ο «υποκατώτατος» δεν ψηφίστηκε το 2012 (όπως λέει το υπουργείο εργασίας) αλλά νωρίς το καλοκαίρι του 2010. Ήταν στα πρώτα «μέτρα» της κυβέρνησης Παπανδρέου του Γ…

Με την τιμητική εξαίρεση (πιο εξαίρεση δεν γίνεται!) μιας συνέλευσης νεαρών αυτόνομων (με το όνομα game over) κανείς δεν κατάλαβε τότε περί τίνος πρόκειται. Πιο σωστά: κανείς δεν ήθελε να καταλάβει, κι αυτός ήταν ένας ωραιότατος τρόπος για να υποστηριχτεί / διευκολυνθεί η δουλειά και της τότε κυβέρνησης, και όλων των επόμενων, στην υποτίμηση της εργασίας. Σε σύγκριση με το τι είχε γίνει στη γαλλία όταν πήγε να περάσει κάτι αντίστοιχο (το cpe – contrat première embauche) την άνοιξη του 2006, το τι ΔΕΝ έγινε εδώ ήταν η πρώτη τρανταχτή και περιεκτική απόδειξη του πόσο τατσορούφιανοι ήταν όλοι (μα όλοι!!!) οι «αντιμνημονιακοί» και σια…

(φωτογραφία: η αφίσα του game over)

«Υποκατώτατος» 2

Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Τα περιεχόμενα του νόμου του 2010, που καθόρισε ότι κάτω των 25 ετών το μεροκάματο / ο μισθός θα είναι αισθητά χαμηλότερα απ’ τον «κατώτατο μισθό ανειδίκευτου» (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά στο χάρτινο Sarajevo) ήταν τέτοια που ήταν σαφές ότι ο ελληνικός νόμος ΔΕΝ ήταν καν και καν «μνημονιακή δέσμευση»: τέτοια νομοθεσία δεν υπάρχει πουθενά στην ε.ε.!!! Προφανώς ήταν μια «έξυπνη ιδέα» της τότε κυβέρνησης Παπαντρέου, ένα «δώρο» στα ντόπια μικρά και μεσαία αφεντικά, για να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους για την συνέχεια – δεν εξηγείται αλλιώς. Σε μια στιγμή, μάλιστα, που σαν βασικό πρόβλημα εμφανιζόταν το δημόσιο χρέος – κάτι εντελώς άσχετο απ’ τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα…

Για να υπάρχει μια επίγνωση περί τίνος πρόκειται: αν όχι σ’ όλα οπωσδήποτε στα περισσότερα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά κράτη υπάρχει νομοθεσία για «ειδικούς» (δηλαδή: μικρότερους) μισθούς σε όσες / όσους μπαίνουν πρώτη φορά στην «αγορά εργασίας». Η δικαιολόγηση αυτής της ειδικής υποτίμησης βρίσκεται στο ότι οι «πρωτάρηδες» είναι άσχετοι (όχι απλά «ανειδίκευτοι»). Οι «υποκατώτατοι» λέγονται ή εννοούνται σαν «μισθοί μαθητευόμενων». Ωστόσο, ακριβώς επειδή η δικαιολόγηση είναι αυτή (ο «πρωτάρης») το συγκεκριμένο καθεστώς υποτίμησης είναι περιορισμένο χρονικά. Αλλού για ένα χρόνο, αλλού για δύο. Και πάντως δεν υπάρχει σαν όριο «μαθητείας» η ηλικία των 25. Όταν κάποιος / κάποια πιάνει πρώτη φορά δουλειά στα 17, στα 18, στα 19 ή στα 20 πως μπορεί να είναι «σε καραντίνα σαν μαθητευόμενος» επί 5 ή 8 χρόνια;

Η ελληνική εκδοχή, λοιπόν, δεν είχε καν και καν τη δικαιολόγηση της «μαθητείας». Ήταν μια ωμή και βίαιη πρώτη φάση υποτίμησης της εργασίας, με ένα απόλυτα αυθαίρετο έως ρατσιστικό ηλικιακό όριο, και με σκοπό να γίνει αυτό που έγινε: να αντικατασταθούν όπου ήταν εφικτό οι «παλιοί» ή «άνω των 25» σύγχρονοι εργάτες / εργάτριες, από μικρότερους σε ηλικία. Ως τον Φλεβάρη του 2012, ο «υποκατώτατος» ήταν η βασιλική οδός της σχεδιασμένης / μεθοδικής υποτίμησης της εργασίας… Ωστόσο κανένας δεν το πρόσεξε, κανείς δεν κατάλαβε τίποτα…

(Μόνο κάτι μεγαλύτεροι / ες σε ηλικία αυτόνομοι εργάτες, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την καθιέρωση του «υποκατώτατου» στις αρχές καλοκαιριού του 2010, ξεκινήσαμε στο τέλος εκείνης της χρονιάς την συνέλευση 30/900. Αλλά, φυσικά, όλοι όσοι «δεν είχαν καταλάβει, δεν ήξεραν, τους πόναγε ο κώλος τους ή είχαν πεισθεί πως το ‘έξω απ’ την ε.ε.’ είναι ο σωστός στόχος», όλοι όσοι δηλαδή με πολιτικές πράξεις ή παραλείψεις φρόντισαν να στηρίξουν την διαχείριση της κρίσης α λα ελληνικά, έπνιξαν αυτά που υπεδείκνυε το 30/900…).

«Υποκατώτατος» 3

Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Αυτή η νομοθεσία, αυθαίρετη ακόμα και για ευρωπαϊκά καπιταλιστικά δεδομένα, ήταν εύκολο να έχει καταργηθεί στις αρχές Φλεβάρη του 2015. Απ’ το φαιορόζ γκουβέρνο. Δεν υπήρχε τίποτα «μνημονιακά» δεσμευτικό γι’ αυτήν! Αλλά η Κουμουνδούρου, σαν ένα απ’ τα πολλά δεξιά κόμματα της ντόπιας πολιτικής σκηνής, όφειλε να συνεχίζει την υποστηρίξη των «μικρομεσαίων» αφεντικών…

Ανακάλυψε τον «υποκατώτατο» τώρα, μετά από 3,5 χρόνια γκουβέρνου – μαζί με το άλλο δεξιό κόμμα, το αντιπολιτευόμενο… Τι σύμπτωση!!! Δεν έχουμε την διάθεση να πούμε «κάλλιο αργά παρά ποτέ», αφού ποτέ αυτά τα χρόνια οι νεαροί και οι νεαρές που είχαν «μισό στομάχι» και «μισά πόδια» (όπως εύστοχα σχολίασαν σε μια αφίσα τους οι «διαρρήκτες») δεν απαίτησαν κάτι άλλο. Μαθητές / μαθήτριες ή/και φοιτητές / φοιτήτριες που δουλεύουν; Πολλές χιλιάδες. Μοιραλάτρες ως το κόκκαλο όμως παρά την σπουδαία ιδέα που έχουν για τον εαυτό τους!

Έτσι (μας) έμεινε μια απορία: οι νεαροί και οι νεαρές στη γαλλία του 2006, απ’ τα σχολεία και τις σχολές, που κατέβηκαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες και με αξιοσημείωτη επιμονή στο πεζοδρόμιο εναντίον του cpe (ο ελληνικός νόμος, το είπαμε, ήταν ακόμα χειρότερος) είχαν εργατική συνείδηση – που λείπει απ’ τους συνομηλίκους τους στην ελλάδα;

Όχι. Δεν είχαν «εργατική συνείδηση»… Απλά ήταν / είναι πραγματιστές. Ρεαλιστές. Ξέροντας ότι θα χρειαστεί να δουλέψουν και στα 18, και στα 19, και στα 20 και στα 22, δεν «ξεγέλασαν τους εαυτούς τους» με φαντασιώσεις του είδους «ντάξει μωρέ, αλλά θα είναι προσωρινό, αφού εγώ είμαι προορισμένος για σπουδαία πράγματα!» – η ελληνική εκδοχή. Ούτε με τις άλλες φαντασιώσεις “είμαι επαναστάτης, ουάου, ζήτω η άμεση δημοκρατία, ζήτω ο Γιάνης” κλπ κλπ…

Δεν χρειάζεται να έχει κανείς κάποια ώριμη και βαθιά ταξική συνείδηση για να καταλάβει ότι α) του πιάνουν τον κώλο, και β) οφείλει να αντιδράσει. Είναι απαραίτητο όμως να ΜΗΝ τρώει με τις χούφτες τα μικροαστικά αναισθητικά που απλόχερα προσφέρει η ελληνική οικογένεια, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και η ντόπια καθεστωτική πολιτική ιδεολογία σ’ όλες τις αποχρώσεις της.

Κάπως έτσι, εν έτει 2018, ο συ.ριζ.α. μπορεί να πουλήσει τον εαυτό του σαν «φιλεργατικό προμαχώνα»· για να προλάβει σ’ αυτό το ρόλο τη … νέα δημοκρατία…

Το χρέος! (1)

Δευτέρα 27 Αυγούστου. Άλλες εποχές αυτός ο σωρός διεθνών δηλώσεων κάθε προέλευσης (δημοσιογραφικής, οικονομολογικής, πολιτικής) του είδους «ναι μεν αλλά» για το τέλος του πολιτικού δανεισμού του ελλαδιστάν, θα είχε αντιμετωπιστεί όπως αξίζει σε κάθε εχθρό του έθνους: με φλογερές καταγγελίες για «εκβιασμούς απ’ τις ύαινες», «συνωμοσία της ευρωπαϊκής νομεκλατούρας», κλπ κλπ.

Τώρα; Σιωπή. Όχι μόνο απ’ το γκουβέρνο, αλλά και από κάθε άλλο «αντιμνημονιακό» λαρύγγι αυτής της οκταετίας. Μπορεί να υπάρχουν πολλές εξηγήσεις γι’ αυτή τη σιωπή, αλλά θα πρέπει να συμβαίνει κι αυτό: η θρυλική «έξοδος» δεν είναι προς «τη γη της Χαναάν» (και δεν θα μπορούσε να είναι). Αόριστα, ασυνείδητα, ασυναίσθητα, το μέλλον δείχνει γκρίζο…

Το διεθνές «ναι μεν αλλά» συνοψίζεται σ’ αυτόν τον απολογισμό: ναι, μεν, το ελλαδιστάν κατάφερε να συμμαζέψει το κρατικό του λογιστήριο, αλλά το έχει πετύχει με τρόπο ανορθόδοξο και έωλο στο χρόνο (φορολογία, «υψηλά πλεονάσματα»)· ενώ, απ’ την άλλη μεριά, δεν διόρθωσε τα σοβαρά δομικά προβλήματα της λειτουργίας κράτους και (καπιταλιστικής) «αγοράς». Σημαντικότερο, σαν ο κοινός παρονομαστής αυτών των δύο: καμία κυβέρνηση (και καμία κοινωνική τάξη με ηγεμονικές φιλοδοξίες) δεν αναγνώρισε ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα: αυτό εκφράζεται κωδικά με την «μη υιοθεσία» των όποιων διορθωτικών μεταρρυθμίσεων.

Σαν επιτομή αυτού του γενικευμένου διεθνους «ναι μεν αλλά» αναδημοσιεύουμε τη γνώμη του αμερικανο-αυστριακού Thomas Wieser (χτεσινή συνέντευξη στην καθεστωτική “καθημερινή”), που διετέλεσε εκτός των άλλων και επικεφαλής των τεχνοκρατών του eurogroup working group (ο Γιάνης τον είχε κατηγορήσει σα συμμέτοχο “σ’ όλα τα πραξικόπηματα που έγιναν κατά της ελλάδας”):

Ερώτηση: Κοιτώντας πίσω, μπορείτε να εξηγήσετε ποια ήταν τα προβλήματα που οδήγησαν στην ελληνική κριση και αν μπορούμε να πούμε ότι έχουν λυθεί πλέον έπειτα από τόσα χρόνια μεταρρυθμίσεων;

Απάντηση: Πολλοί πιστεύουν ότι η ελλάδα ήταν θύμα μιας κρίσης που είχε τις ρίζες της στη δημοσιονομική σπατάλη και μόνο εκεί. Άλλοι εντοπίζουν τους λόγους στη χαμηλή και φθίνουσα παραγωγικότητα της οικονομίας. Πιστεύω ότι αυτοί είναι σημαντικοί λογοι, αλλά αποτελούν μόνο τα συμπτώματα και όχι την αιτία. Για μένα η ρίζα της κρίσης ήταν η αδυναμία ή η απροθυμία του πολιτικού συστήματος να εξελιχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του τέλους του 20ου αιώνα. Ο ρόλος της πολιτικής δεν μπορεί να αφήνει φίλους, πελάτες και ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος να δεσμεύουν το κράτος έτσι ώστε να επωφελούνται από μια ειδική σχέση.

Αυτό έχει αλλάξει; … Ο στόχος ενός προγράμματος δεν μπορεί να είναι να βουτήξει βαθια στα πολιτικά και συνταγματικά θεμελιώδη μιας κοινωνίας…. Αυτά είναι θέματα που η κοινωνία πρέπει να λύσει μόνη της, και αυτό γίνεται σε μεγάλο βαθμό μέσω εκλογών… Ο έντονα ανταγωνιστικός χαρακτήρας της ελληνικής πολιτικής σκηνής δεν έχει αλλάξει αισθητά τα τελευταία οκτώ χρόνια, κι αυτό συνήθως οδηγεί σε μια πελατειακή σχέση στην οποία βασίζεται το πολιτικό σύστημα και επηρεάζει τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης και την ανεξαρτησία τους…

Είναι λογικό κι αναμενόμενο ότι αφού η δομή του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου / κοινωνίας (αυτό που εμείς σαν αυτόνομοι εργάτες ονομάζουμε «πολιτικό προσοδισμό») υπό το βάρος της (φαινομενικής όπως αποδείχθηκε τελικά) αποτυχίας της να αγοράζει ταξική ειρήνη και να πουλάει «τακτοποιήσεις» δεν κατέρρευσε, το 2010 ή το 2011, αφού διέφυγε τον κίνδυνο του ξεπεράσματός της, είναι, ξανά, «στ’ άρματα»! Τα εκατόν ογδόντα χρόνια «εθνικής ιστορίας και ιδεολογίας» θα συνεχίσουν ένδοξα…

Το χρέος! (2)

Δευτέρα 27 Αυγούστου. Αν, λοιπόν, οι διεθνείς έμποροι χρήματος έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα παρόμοιο μ’ αυτό του Wieser (και πολλών άλλων), το ελλαδιστάν είναι πιθανό να «επιστρέφει στις αγορές» με χειρότερα δεδομένα απ’ ότι το 2009 ή στις αρχές του 2010, όταν αυτές οι «αγορές» το πέταξαν έξω. Γιατί ναι, τότε, οι δείκτες ήταν κάποια νούμερα και κάποια μεγέθη. Τώρα όμως έχει γίνει ευρύτατα γνωστό το πως παράγονται οι (μόνιμες) «ελληνικές δυσλειτουργίες», η μήτρα των σχέσεων (κοινωνικών, ιδεολογικών, πολιτικών) που αναπαράγει και συντηρεί αυτές τις «δυσλειτουργίες» (με τα δυσοίωνα νούμερα και μεγέθη τους) σταθερά και κυκλικά. Μ’ άλλα λόγια: το «θα σας παρακολουθούμε από κοντά μη και τολμήσετε να…» είναι ένας άλλος τρόπος για να πει κανείς «είστε αναξιόπιστοι». Επιστροφή στο κουτάκι νο 1, με μόνο κατόρθωμα τα (ματωμένα, που θα έλεγε και η Κουμουνδούρου σαν αντιπολίτευση) «πλεονάσματα»…

Το τέλος του πολιτικού δανεισμού έχει το (γεμάτο καχυποψία) νόημα: «να δούμε αν μπορείτε να τα βγάλετε πέρα μόνοι σας». Η απάντηση είναι ιστορικά γνωστή: υπό κανονικές συνθήκες όχι, δεν το ελλαδιστάν δεν μπορεί! Πάντα επωφελούνταν από γεωπολιτικές προσόδους – το χαρτί που προσπάθησε να παίξει, μέχρι την τελευταία στιγμή (τα μέσα του ’15) το φαιορόζ γκουβέρνο, για να αποτύχει πανηγυρικά. Τώρα όλα δείχνουν (και η σύγκριση με το τουρκικό κράτος / κεφάλαιο και το ποιοί έχουν συμφέροντα να βάλουν πλάτη εκεί είναι εξαιρετικά κατατοπιστική) πως ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Όχι, όμως, για ένα remake του 2010…