Tag: ιαπωνία

Κορέες

Τετάρτη 3 Γενάρη. Τελευταία φορά γράψαμε επ’ αυτού πριν σχεδόν 20 ημέρες. Στις 16 Δεκέμβρη. Μιλούσαμε τότε για την δημιουργία ενός «τετράγωνου» μεταξύ Μόσχας, Πεκίνου, Σεούλ και Πγιονγκγιάνγκ, με σκοπό την διαχείριση της «κορεατικής κρίσης» με τέτοιο τρόπο που θα παραμερίζονται η Ουάσιγκτον και το Τόκιο. (Το ότι όσο και να ψάξατε δεν βρήκατε κάποια παρόμοια αναγγελία οπουδήποτε αλλού, δεν σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνουμε…! Είπαμε: Περιθωριακοί; Ναι… Εγκάθετοι; Ποτέ!)

Να που έγινε η πρώτη, μάλλον αστεία ως προς την «αφορμή» της αλλά και πολύ σβέλτη κίνηση, που πετάει στην άκρη τον αμερικανικό (και τον ιαπωνικό) μιλιταρισμό· μια κίνηση που έχει πάνω της διακριτικά τα δακτυλικά αποτυπώματα και του Πεκίνου και της Μόσχας. Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο αφεντικός της βόρειας κορέας αφού ξεκαθάρισε (βερμπαλίζοντας…) ότι είναι έτοιμος για πυρηνικό πόλεμο με τις ηπα (;;!!) δήλωσε ανοικτός σε διάλογο με την Σεούλ, και διατεθειμένος να συμμετάσχει βορειοκορεατική ομάδα στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες που πρόκειται να γίνουν στη νοτιοκορεατική Pyeongchang, μεταξύ 9 και 25 Φλεβάρη… (Υποθέτουμε ότι οι σχετικοί αθλητές προπονούνται γι’ αυτή τη συμμετοχή εδώ και μήνες…)

Η αντίδραση της Σεούλ ήταν ακαριαία! Πρότεινε υψηλού επιπέδου συνάντηση στο χωριό Panmunjeon, στην «ουδέτερη ζώνη» ανάμεσα στις δύο κορέες, στις 9 Γενάρη. Σε έξι ημέρες δηλαδή.

Οι εκτιμήσεις μας ήταν σωστές: προφανώς αυτή η ραγδαία «βελτίωση των σχέσεων» (και σίγουρα των εντυπώσεων) είναι προϊόν δουλειάς που γίνεται αφανώς εδώ και μήνες, με την συμμετοχή και της Μόσχας και του Πεκίνου. Ο εκπρόσωπος του νοτιοκορεάτη πρόεδρου Moon (που με μεγάλη χαρά θα ξεφορτωνόταν τους αμερικάνους!) δήλωσε μέσα σε ώρες μετά το μήνυμα του Kim ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε μέρος, με οποιαδήποτε μορφή.

Κυρίως: χωρίς να βάζει κανέναν όρο για τα βορειοκορεατικά πυρηνικά!!! (Μόνο την πρόθεση ότι «κάποια στιγμή θα πρέπει να…»). Πράγμα που σπάει την ραχοκοκκαλιά της αμερικανικής επιθετικότητας στην κορεατική χερσόνησο, με τον ίδιο και ακόμα χειρότερο τρόπο μ’ εκείνη την ανακοίνωση του Duterte (της Μανίλα) ότι «οι εδαφικές διαφορές των φιλιππίνων με την κίνα μπορούν να μπουν στην άκρη». Αν το νοτιοκορεατικό καθεστώς είναι διατεθειμένο να κουβεντιάσει με το βορειοκορεατικό χωρίς προϋποθέσεις, τότε πού μπορεί να στηρίζεται η Ουάσιγκτον και οι κυρώσεις της; Πουθενά…

Η στιγμή είναι σημαντική από ιστορική άποψη: η Ουάσιγκτον είχε αρχίσει να μοιράζει αεροφωτογραφίες με κινεζικά και ρωσικά τάνκερ να σπάνε το πετρελαϊκό εμπάργκο στη βόρεια κορέα. (Παραδόξως τα τάνκερ των ελλήνων καραβοκύρηδων, που ξέρουν καλά αυτή τη δουλειά, δεν είχαν προλάβει να χωθούν στο σπάσιμο…) Αυτό ήταν / είναι η προετοιμασία της «δικαιολόγησης» απ’ την Ουάσιγκτον και το Τόκιο ναυτικού αποκλεισμού της βόρειας κορέας· ουσιαστικά κήρυξης πολέμου, χωρίς να ειπωθεί με το όνομά του. Κάτι που, σχεδόν, το είχε ανακοινώσει η hard core αμερικανίδα πρέσβειρα στον οηε πριν λίγες βδομάδες.

Η εκτίμησή μας είναι ότι βρίσκεται στα όρια του απίθανου (αν και όχι του αδύνατου) η ευκαιρία της Ουάσιγκτον να αντιδράσει με τέτοιο τρόπο ώστε να «προλάβει» την διαφαινόμενη γρήγορη βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο κορέες, μέσα στις επόμενες 6 ημέρες.

Κι αν δεν προλάβει, τότε, χμμμ….

Η εποχή του ξεγλιστρίματος…

Σάββατο 16 Δεκέμβρη. Πριν δυο μέρες (βόρεια κορέα) σημειώναμε ότι ναι μεν είναι δύσκολο να δημιουργηθεί γύρω απ’ την υπόθεση της βόρειας κορέας ένα “διακριτικά αντιαμερικανικό μπλοκ της Αστάνα”, παρατηρούμε όμως ότι εξίσου διακριτικά γίνονται κινήσεις για να βγει η κορεατική χερσόνησος απ’ το στόχαστρο του αμερικανικού (και του ιαπωνικού) μιλιταρισμού.

Ο νοτιοκορεάτης πρόεδρος Moon Jae-in βρίσκεται σε 4ήμερη επίσημη επίσκεψη στο Πεκίνο. Ο Moon είναι από παλιά οπαδός της συμφιλίωσης με την βόρεια κορέα, και στα νειάτα του έχει διωχθεί για την συμμετοχή του σε δυναμικές διαδηλώσεις υπέρ της Πγιονγκγιάνγκ. Αυτός και το προεδρικό επιτελείο του είναι οι πιο κατάλληλοι στη νοτιοκορεατική πολιτική σκηνή για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στο βορειοκορεατικό καθεστώς· έξω και ενάντια στους αμερικανικούς (και τους ιαπωνικούς σχεδιασμούς). Έχει όλα τα προσόντα να είναι «καλός συνομιλητής» του Xi Jinping, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι ιστορικά οι διπλωματικές σχέσεις της Σεούλ με το Πεκίνο δεν ήταν καλές (σε αντίθεση με τις οικονομικές)· αλλά επίσης ότι οι σχέσεις της Σεούλ με το Τόκιο είναι πολύ ανταγωνιστικότερες.

Θα περιμένατε κάποιου είδους «θερμή υποδοχή του» στο Πεκίνο, κοινές πανηγυρικές δηλώσεις των δύο προέδρων, αγκαλιές και φιλιά; Λάθος!!! Γιατί αν πρόκειται να γίνει ουσιαστική δουλειά ώστε να κρατηθεί ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός σε απόσταση, «δεν θα πρέπει να το κάνουν θέμα»! Διαφορετικά, όπως έγινε και στο παρελθόν με την νοτιοκορεατική «πολιτική του ήλιου» (γενναία επαναπροσέγγιση της Σεούλ με την Πγιονγκγιάνγκ, στην οποία συμμετείχε και ο Moon…), η Ουάσιγκτον θα αντιδράσει· και θα αντιδράσει σκληρά. Μια ήττα της στη μέση Ανατολή μπορεί να θεωρηθεί «τακτική». Μια ακόμα ήττα της (διπλωματική / πολιτική) στη θάλασσα της κίνας θα είναι στρατηγική…

Κατά συνέπεια ο Moon δεν έτυχε «θερμής υποδοχής» (μάλλον το αντίθετο) και δεν δόθηκε κοινή συνέντευξη τύπου των δύο προέδρων! Εν τέλει κινέζοι σεκιουριτάδες ξυλοφόρτωσαν νοτιοκορεάτες φωτορεπόρτερ που προσπαθούσαν να ακολουθήσουν μια βόλτα του Moon: η τέλεια παρότρυνση για τα νοτιοκορετικά μήντια να κρίνουν την επίσκεψη του Moon «φιάσκο».

Αυτά σε ότι αφορά τις εντυπώσεις… Χτες (δεύτερη μέρα της επίσκεψης) ανακοινώθηκε η συμφωνία Moon και Jinping: κανένα περιθώριο για πόλεμο στη χερσόνησο· σταθερή επιμονή στην αποπυρηνικοποίησή της· συμφωνία [με την βόρεια κορέα] που θα επιτευχθεί μέσω διαπραγματεύσεων· κοινή αναγνώριση ότι η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο κορεατικών κρατών θα επιταχύνει την τελική ειρήνευση. Καθόλου αμελητέα, ειδικά εφόσον αυτά είναι που θα μπορούσαν να ανακοινωθούν· και όχι, υποχρεωτικά, όλα όσα συζητήθηκαν… Ήδη απ’ τον περασμένο Οκτώβρη (προετοιμάζοντας την επίσκεψή του) ο Moon είχε προσφερθεί να κρατήσει στο τωρινό μέγεθος (που κληρονόμησε απ’ την προηγούμενη πρόεδρο, και για την εγκατάσταση του οποίου ήταν αντίθετος) το αμερικανικό αντιεροπορικό σύστημα THAAD, να μην συμμετάσχει στην αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα, ούτε σε επίσημη στρατιωτική συμμαχία με την Ουάσιγκτον και το Τόκιο – αρνήθηκε ήδη την συμμετοχή της Σεούλ σε κοινά τριεθνικά γυμνάσια. Ούτε κι αυτά είναι αμελητέα αν μετρηθούν με την πολεμοχαρή στάση της Ουάσιγκτον…

(φωτογραφία: Σε εκατό και διακόσια στιγμιότυπα χαιρετισμού ξένων κυβερνητών ο Jinping παίρνει την ίδια ακριβώς στάση και έκφραση. Εδώ συνελήφθη σε κάτι διαφορετικό, πιο τσαχπίνικο. Τελικά έχει κι αυτός αισθήματα…)

Τετράγωνο

Σάββατο 16 Δεκέμβρη. Συνυπολογίζοντας την (στρατιωτική) επίσκεψη μιας ρωσικής αντιπροσωπείας στην Πγιονγκιάνγκ (με άγνωστο ρεπερτόριο), είναι λογικό να υποθέσουμε κινήσεις για να δημιουργηθεί ένα “τετράγωνο” (ρωσία, κίνα, βόρεια κορέα, νότια κορέα) διαχείρισης της “κορεατικής κρίσης” μπροστά στη μύτη της Ουάσιγκτον και του Τόκιο;

Σαν εκτίμηση προθέσεων είναι. Αλλά δεν αρκεί αυτό. Η πρακτική μιας τέτοιας “αόρατης συμμαχίας” θα πρέπει να εκδηλωθεί με ορατό τρόπο. Ίσως την εντοπίσουμε απ’ την ανάποδη: μέσα απ’ τις αμερικανικές ενέργειες.

Για παράδειγμα: “ξαφνικά” (ή όχι;) τα καθεστωτικά μήντια της Πγιονγκγιάνγκ άρχισαν χτες να φωνάζουν ότι ένας αμερικανικός ναυτικός αποκλεισμός θα θεωρηθεί πολεμική ενέργεια και θα αντιμετωπιστεί ανάλογα. Η εντοπίσιμη αμερικανική ενέργεια είναι σχεδόν 3,5 μηνών παλιά: στις αρχές του περασμένου Σεπτέμβρη η Ουάσιγκτον, μέσω της ακροδεξιάς πρέσβειράς της στον οηε Nikki Haley (λειτουργεί σαν άτυπη υπ.εξ. του αμερικανικού βαθέος κράτους και φαίνεται ότι θα ήθελε να διαδεχτεί τον Tillerson, που έφαγε ακαριαία πόρτα για τις ιδέες περί “συζητήσεων χωρίς προϋποθέσεις” με την Πγιονγκγιάνγκ) κατέθεσε στο συμβούλιο ασφαλείας του οηε σχέδιο ψηφίσματος που θα επέτρεπε στο πολεμικό ναυτικό και την αεροπορία των ηπα να περικυκλώσουν από ανατολή και δύση, από θάλσσα και αέρα την βόρεια κορέα, ψάνοντας κάθε πλοίο που θα έμπαινε ή θα έβγαινε απ’ τα λιμάνια της. Για τα «απαγορευμένα», δηλαδή για τα είδη που υπόκεινται στα εμπάγκο / κυρώσεις…

Εκείνη η απόπειρα διεθνούς κάλυψης δεν πέρασε (δεν θα περνούσε έτσι κι αλλιώς, απλά δημιούργησε «γενεαλογία»…) αλλά το αμερικανικό βαθύ κράτος θα μπορούσε να δράσει μονομερώς. Ή μαζί με το ιαπωνικό. Δεν έχουμε εντοπίσει τέτοιες κινήσεις και μπορεί η Πγιονγκγιάνγκ να φωνάζει προληπτικά. Σε κάθε περίπτωση ο «ναυτικός αποκλεισμός» θεωρείται πράγματι (με βάση τα διεθνή κριτήρια…) πολεμική ενέργεια. Ποιος, όμως, θα έβαζε το χέρι του στη φωτιά ότι η Ουάσιγκτον αποκλείεται να κάνει κάτι τέτοιο, ειδικά αν θεωρήσει απειλητική εξέλιξη τις ρωσο-σινο-κορεατικές κολεγιές;

Ένας υπ.εξ. υπό απόλυση, κι άλλος ένας

Παρασκευή 8 Δεκέμβρη. Ο ρώσος υπ.εξ. Lavrov το «μετέφερε» στον αμερικάνο Tillerson: … Ξέρουμε ότι η βόρεια κορέα θέλει πάνω απ’ όλα να μιλήσει με τις ηνωμένες πολιτείες για εγγυήσεις της ασφάλειάς της. Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε τέτοιες συνομιλίες, είμαστε έτοιμοι να πάρουμε μέρος στην προετοιμασία τέτοιων διαπραγματεύσεων…

Και μόνο το γεγονός ότι ο παραλήπτης του «μηνύματος» είναι κάποιος που μπορεί ως το τέλος της χρονιάς ή στις αρχές της επόμενης να έχει αντικατασταθεί (και που διαφωνεί με την μιλιταριστική «γραμμή» των τριών σωματοφυλάκων και του ψόφιου κουναβιού απέναντι στη βόρεια κορέα, και όχι μόνο…) δείχνει τον στόχο του Lavrov: εμείς ανήκουμε σ’ αυτούς που φροντίζουν για την παγκόσμια ειρήνη· ενώ εσείς…

Έχει τη σημασία του το γεγονός ότι με την τελευταία πυραυλική δοκιμή της η Πγιονγκγιάνγκ έδειξε ότι «έχει» την αμερικανική ενδοχώρα. Κι ενώ το λογικό θα ήταν η Ουάσιγκτον να κάνει «την καρδιά της πέτρα» και να αναγνωρίσει άλλο ένα πυρηνικό καθεστώς στον πλανήτη, αυτό ακριβώς είναι πολύ δύσκολο πια γι’ αυτήν. Μια τέτοια αναγνώριση θα ήταν μισή ήττα στο κυρίως μέτωπο του 4ου παγκόσμιου πολέμου, στον Ειρηνικό. Και θα έκανε σχεδόν αδύνατο να συγκρατηθεί το Τόκιο απ’ τον δικό του πυρηνικό εξοπλισμό· πράγμα που θα σήμαινε την χειραφέτησή του απ’ την Ουάσιγκτον.

Παλιά αλεπού ο Lavrov ξέρει τι κάνει: ανεμίζει την σημαία του peace brothers απέναντι στην Ουάσιγκτον – όσο αυτή η σημαία έχει ακόμα διεθνείς αγοραστές…

Και φαίνεται να έχει – απέναντι σε μια αστερόεσσα first…

Κορέα

Δευτέρα 4 Δεκέμβρη. Έχει ένα δίκιο ο ρώσος υπ.εξ Lavrov όταν ρωτάει μεγαλόφωνα (και προφανώς ρητορικά…) αν η Ουάσιγκτον σκοπεύει να ισοπεδώσει την βόρεια κορέα. (Δες 1 Δεκέμβρη, «Κορέα»). Από άσκηση σε άσκηση, μήνα τον μήνα, το αμερικανικό πεντάγωνο ανεβαίνει πίστες στο τι κινητοποιεί και δοκιμάζει στην κορεατική χερσόνησο.

Στην «άσκηση» που αρχίζει σήμερα (και θα κρατήσει 4 ημέρες, ως τις 8 Δεκέμβρη), Vigilant Ace με τ’ όνομα, που προσδιορίζεται σαν «αεροπορική», θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με αμερικανικές καθεστωτικές δημοσιεύσεις (Wall Street Journal 25/11/2017) 230 αεροπλάνα (κυρίως αμερικανικά αλλά και νοτιοκορεατικά) και 12.000 αμερικάνοι πεζοναύτες (+ 4.000 νοτιοκρεάτες). Θα χρησιμοποιηθούν όλες οι αμερικανικές αεροπορικές βάσεις στη νότια κορέα, και φυσικά αμιγώς νοτιοκορεατικά στρατιωτικά αεροδρόμια.

Αν και το πρόγραμμα των συγκεκριμένων ασκήσεων δεν είναι γνωστό, είναι σαφές το πνεύμα τους. Αφενός να τείνει (η αμερικανική προετοιμασία) όσο κοντύτερα γίνεται σε μια επιχείρηση «ισοπέδωσης» της επικράτειας της Πγιονγκγιάνκ. Αφετέρου (κι αυτό είναι μάταιο πια) να «φοβίσει» το καθεστώς του Kim Jong-un, μπας και κάνει κάποια παρορμητική ενέργεια, που θα βολεύει την Ουάσιγκτον σαν αφορμή.

Όταν πριν κάμποσους μήνες διάφοροι προφήτευαν επικείμενο πόλεμο της Ουάσιγκτον κατά της βόρειας κορέας διαφωνούσαμε: έλειπαν οι βασικές προετοιμασίες. Τώρα αυτές γίνονται, αλλά λείπει (τουλάχιστον αυτή τη στιγμή) η απαραίτητη «συγκέντρωση πυρός» στην περιοχή.

Αλλά είναι σαφές πια ότι η Ουάσιγκτον «ψάχνεται». Μπορεί να μην είναι οριστικό: έχει και την επιλογή να αναγνωρίσει το βορειοκορεατικό καθεστώς σαν αυτό που είναι, δηλαδή μια ακόμα «πυρηνική δύναμη» σ’ έναν ελεεινό πλανήτη. Αν, όμως, δεν κάνει αυτό το βήμα, δεν έχει και πολλά διαφορετικά να κάνει. Ο Kim Jong-un δεν θα κάνει συνέχεια (απειλητικές) δοκιμές: μόλις σιγουρευτεί ότι “τόχει” (να κτυπήσει και την αμερικανική ενδοχώρα) θα σταματήσει αυτές τις σπατάλες της επίδειξης μέσω δοκιμών, και θα αρχίσει ήσυχα κι ωραία την μαζική παραγωγή των διηπειρωτικών πυραύλων του.

Θα πάψει, σα να λέμε, να δίνει εντυπωσιακές αφορμές. Τότε θα αρχίσει να γίνεται περισσότερο επικίνδυνος (για τις ηπα) παρά ποτέ. Και τότε η Ουάσιγκτον θα βρεθεί όσο πιο καθρά γίνεται απέναντι στο πραγματικό της πρόβλημα: την ηγεμονία της στο στρατηγικό μέτωπο του Ειρηνικού δεν μπορεί να την κρατήσει με ελιγμούς…

(Ούτε μπορεί με ελιγμούς να κρατήσει στον έλεγχό της τον αναπτυσσόμενο ιαπωνικό μιλιταρισμό…)

“Ινδο-ειρηνικός”;

Τρίτη 14 Νοέμβρη. Το ψόφιο κουνάβι τέλειωσε την τουρνέ του στην ανατολική ασία χωρίς παρατράγουδα – ευτυχώς. Οπωσδήποτε δεν είχε τη λάμψη του προκατόχου του. Λιγότερο ή περισσότερο ακόμα και οι σύμμαχοι των ηπα (ή οι θεωρούμενοι τέτοιοι) κοιτάνε με μισό μάτι τον “τρελό της Ουάσιγκτον”, προσπαθώντας να σιγουρευτούν αν η διοίκηση των συντηρητικών έχει σχέδιο, ποιο είναι, και ποιος θα το εφαρμόσει.

Για παράδειγμα: το ψόφιο κουνάβι έχει υιοθετήσει έναν καινούργιο όρο (προφανώς όχι δικής του έμπνευσης): ινδο-ειρηνικός. Το ότι τα αμερικανικά συμφέροντα “αγκαλιάζουν” και τους δύο ωκεανούς, τον ειρηνικό και τον ινδικό, είναι γνωστό. Φαίνεται όμως ότι με τον όρο “ινδο-ειρηνικός” η Ουάσιγκτον εννοεί μια τετραπλή συμμαχία ανάμεσα στις ηπα, την ιαπωνία, την αυστραλία και την ινδία. Εναντίον, εννοείται, όχι μόνο του Πεκίνου αλλά και του επεκτεινόμενου “συμφώνου της Σαγκάης”. Αλλά και του πακιστάν· και ποιος ξέρει τίνος άλλου.

Την ίδια στιγμή, όμως, που η τακτική που εκφράζει το ψόφιο κουνάβι επιδιώκει μια στρατιωτική πολυμέρεια απ’ τον ινδικό ως τον ειρηνικό και αντίστροφα, η ηγεμονική φράξια του αμερικανικού κεφάλαιου έχει επιλέξει τα διμερή οικονομικά deal, έχοντας θάψει οριστικά την συμφωνία TPP. Επειδή αυστραλία, ιαπωνία και ινδία έχουν τα δικά τους καπιταλιστικά συμφέροντα δεν είναι και τόσο απλό από μεν στρατιωτική άποψη να θεωρούν ότι έχουν κοινούς εχθρούς που θα τους αντιμετωπίσουν με ενιαίο τρόπο (υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον προφανώς), όταν όμως πρόκειται για οικονομικά deal να διαπραγματεύονται χωριστά με τις ηπα ακόμα κι αν έτσι ο ένας (απ’ τα μέλη της «τετραπλής» συμφωνίας) ρίχνει τον άλλον. Το παράδειγμα της αυστραλίας είναι χαρακτηριστικό: έχει κρίσιμες εμπορικές συμφωνίες με το Πεκίνο και μια μάλλον «ψυχρή» διάθεση στο να το ανακηρύξει σαν «εμπορικό αντίπαλό» του, όπως κάνει για τον εαυτό της η Ουάσιγκτον.

Τέτοιες καπιταλιστικές αντινομίες δεν είναι άλυτες «απ’ την φύση τους». Ωστόσο δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα λυθούν με τον τρόπο που βολεύει την Ουάσιγκτον. Σίγουρα δεν είναι αυτονόητο. Για περισσότερα: απευθυνθείτε στο Τόκιο…

(φωτογραφία: σε μια σπάνια επίδειξη δύναμης τρία αμερικανικά αεροπλανοφόρα και τα πλοία της συνοδείας τους έκαναν ασκήσεις – λήγουν σήμερα – στον Ειρηνικό, στα ανοικτά της ανατολικής ασίας. Αν και το είδος «αεροπλανοφόρο», μαζί με την συνοδεία του, θεωρείται ο πιο εύκολος και εντυπωσιακός στόχος σε περίπτωση σοβαρής κλιμάκωσης του 4ου παγκόσμιου, η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να το επιδεικνύει. ‘Οχι τόσο έναντι των εχθρών της όσο απέναντι στους συμμάχους της…)

Η καπιταλιστική κανονικότητα

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Αν στην κινέζικη περίπτωση η απάντηση είναι καταφατική, κι αν στην γιαπωνέζικη περίπτωση η επίσημη «σύνθεση» ανάμεσα σε κράτος, κεφάλαιο και οργανωμένο έγκλημα («γιακούζα») είναι επίσης οργανική και γνωστή, ας μην βιαστεί κανείς να μιλήσει για ασιατικές ιδιαιτερότητες και «εξαιρέσεις του κανόνα» της αναγκαιότητας και της γραμμικής σχέσης του «δημοκρατικού εποικοδομήματος» για την «ανάπτυξη της καπιταλιστικής βάσης».

Το «ερώτημα της δημοκρατίας» (και της αναγκαιότητάς της…) ποτέ δεν έπαψε να μπαίνει στην ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Η τελευταία τέτοια περίοδος, όπου όχι μόνο έχει ξανατεθεί μεταξύ των αφεντικών το ερώτημα αλλά απαντιέται κιόλας με τους τρόπους που τα βολεύει, είναι απ’ την δεκαετία του 1980 και μετά, ως σήμερα. Αν θα ήθελε κανείς να είναι ακριβής, το «πολίτευμα» στα περισσότερα δυτικά κράτη (συμπεριλαμβανόμενων των πρώην «σοσιαλιστικών») είναι ολιγαρχία.

Αυτό δεν έχει επιβληθεί μέσα από ανοικτές απαγορεύσεις. Συμβαίνει, κυρίως, μέσα από την «κοινή συναινέσει» (πληθυσμών και αφεντικών) υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης (νεοφιλελεύθερης) ιδέας περί «κεντρικής εξουσίας»: εξαιτίας της συνθετότητας των ζητημάτων είναι μια τεχνικο-γραφειοκρατική διαδικασία, που διεκπεραιώνεται από ειδικούς των αφεντικών, και μπορεί να επηρεαστεί μόνο απ’ την δράση συγκεκριμένων ομάδων «πίεσης». (Αναλυτικότερα στα Sarajevo νο 78, 80 και 90: κοινοβουλευτισμός, εξουσία, κράτος).

Αυτή η παραδοχή δεν διαφέρει ριζικά απ’ την λειτουργία του μονοκομματικού κράτους τύπου κίνας: κι εκεί οι φράξιες του κόμματος μπορούν να λειτουργούν σαν «ομάδες πίεσης». Στο βαθμό που λειτουργεί (και έτσι συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες) αποδεικνύει ότι οι περιβόητες «μεσαίες τάξεις» δεν έχουν κάποια υπαρξιακή καούρα υπέρ της δημοκρατίας. Κυρίως αναζητούν την κατανάλωση που τροφοδοτεί την αυτοπεποίθησή τους. Και άρα τις καταναλωτικές ελευθερίες.

Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ως τις αρχές της επόμενης (όταν άρχισε ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»), η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ είχε ταΐσει μια θηριωδώς αυτάρεσκη ρητορική για την «απόλυτη υπεροχή της δυτικής δημοκρατίας» και την «έμφυτη τάση των μεσοστρωμάτων» να την διεκδικούν. Το «κέντρο» («κέντρο» απ’ την άποψη της ταξικής διαστρωμάτωσης: «μεσαία τάξη», «κέντρο» και ως προς το δίπολο «δεξιά – αριστέρα») είχε αναχθεί σε σπονδυλική στήλη και εγγύηση αυτής της περίφημης «δημοκρατίας». Αυτά ενόσω η υπόγεια κρίση και η φανερή αναδιάρθρωση αναδιαμόρφωναν τις σχέσεις εξουσίας, μακριά από τέτοια εύπεπτα, ύπουλα και ναρκισσιστικά σχήματα.

Τελικά, στα τέλη μόλις της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, οι πρωτοκοσμικές μικροαστικές και μεσοαστικές μάζες (τα αδιαφοροποίητα σύνολα των Εγώ…) δείχνουν μια ισχυρή τάση προς τον εξουσιαστικό αυταρχισμό. Μπορεί να μην αναζητούν το κόμμα / κράτος α λα κίνα. Μια χαρά όμως θεωρούν ότι θα υπηρετηθούν τα συμφέροντά τους απ’ το κράτος / μαφία. Η ιαπωνία μπορεί να είναι το ανομολόγητο μοντέλο…

Ένα «κανονικό κράτος»…

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η επανεκλογή του δεξιού, φιλοπόλεμου Shinzo Abe στην πρωθυπουργία της ιαπωνίας, βάζει σε τροχιά την αλλαγή του ιαπωνικού συντάγματος, σε ότι αφορά την χρήση, και άρα το μέγεθος και το είδος του στρατού. Όπως είναι (ίσως) γνωστό το μεταπολεμικό (β παγκόσμιος) σύνταγμα του Τόκιο απαγόρευε την ύπαρξη και την χρήση του στρατού εκτός συνόρων. Αυτό σήμαινε έναν στρατό χωρίς επιθετικά όπλα και χωρίς ανάλογη εκπαίδευση. Ο Abe ήδη έκανε μια συνταγματική αλλαγή το 2015, ανοίγοντας το παράθυρο για συμμετοχή του ιαπωνικού στρατού οπουδήποτε στον κόσμο «σαν συνδρομή σε συμμάχους». Δεν ξέρουμε αν πήγαν ιάπωνες πεζοναύτες οπουδήποτε, και που. Δεν έχει σημασία. Η αλλαγή του ’15 ήταν «μεταβατική». Τώρα ο Abe πρόκειται να καταργήσει οτιδήποτε αντιμιλιταριστικό. Η ιαπωνία θα ξαναγίνει ένα «κανονικό ιμπεριαλιστικό κράτος».

Οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης στο κοντινό μέλλον (τα επόμενα χρόνια) θα είναι πολλών ειδών. Απ’ την μια μεριά το Τόκιο θα μπορεί να διαπραγματευτεί από άλλη θέση την παρουσία (και το μέγεθος) του αμερικανικού στρατού στα εδάφη του. Απ’ την άλλη η Ουάσιγκτον θα έχει αισθητά μεγαλύτερες δυσκολίες στο να ελέγξει τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό.

Τυπικά το Τόκιο θα εμφανίζεται σαν εξοπλιζόμενο εναντίον της βορειοκορεατικής «απειλής». Πολλοί θεωρούν ότι ο κυριότερος αντίπαλός του (θα) είναι το Πεκίνο, που πράγματι βρίσκεται σε μια δυναμική ιμπεριαλιστική τροχιά σε ότι αφορά τον δυτικό ειρηνικό και τη νοτιοανατολική ασία. Όμως τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στην ίδια περιοχή θα τον θεωρεί το Τόκιο «φιλικό»;

Σε κάθε περίπτωση: υπάρχει ακόμα ένα ισχυρό αντι-μιλιταριστικό κίνημα στην ιαπωνία. Δεν ξέρουμε τι θα καταφέρει να εμποδίσει· ξέρουμε όμως ότι δεν θα κάτσει με τα χέρια σταυρωμένα.

(φωτογραφία: «η πατρίδα σε χρειάζεται!»)

Βόρεια κορέα

Πέμπτη 31 Αυγούστου. “Ήταν πολύ ψηλά”. “Έτρεχε πολύ”. “Πέρασε γρήγορα”. “Δεν απειλούσε την ιαπωνία”. Αυτές ήταν οι εκτιμήσεις και οι απαντήσεις διάφορων “ειδικών” του Τόκιο στην απορία αν ο πιο πρόσφατος βορειοκορεατικός πύραυλος μπορούσε να καταρριφθεί. Όντως τα 550 χιλιόμετρα είναι ψηλά, πολύ ψηλά. (“Θα γεμίζαμε το διάστημα σκουπίδια απ’ την διάλυση του πυραύλου” ήταν μια οικολογική απάντηση… Ο.Κ.!) Και τα σκάρτα 2 λεπτά που κράτησε η πτήση του πάνω απ’ την ιαπωνική επικράτεια ένα “σύντομο πέρασμα” – μια ελάχιστη μονάδα ιστορικού χρόνου…

Υπήρχε, πάντως, κι ένας ακόμα λόγος για να μην δοκιμαστεί καν η κατάρριψή του: κι αν αποτυγχάναμε; Όντως. Αν τα αμερικανικά αντιπυραυλικά συστήματα αποδεικνύονταν άχρηστα, αυτό θα ήταν πολύ κακό. Και τους αμερικάνους κατασκευαστές και για τους ιάπωνες αγοραστές. Θα ήταν αντίστροφα πολύ καλό για το βορειοκορεατικό καθεστώς…

Συνεπώς το καλύτερο που έκανε το ιαπωνικό καθεστώς ήταν … να τρομοκρατήσει τους υπηκόους του! Με μηνύματα στα κινητά τους και άλλα παρόμοια κόλπα. Για κάτι που ήταν “πολύ ψηλά”, “έτρεχε πολύ”, “πέρασε γρήγορα” και “δεν απειλούσε την ιαπωνία”… Αυτά, φυσικά, ούτε τα ήξερε ούτε μπορούσε να τα εκτιμήσει η μάζα των υπηκόων. Το δικό της μερίδιο στην υπόθεση ήταν ο φόβος. Ο απλός φόβος. Μόνον αυτός.

Που θα κεφαλαιοποιηθεί· αλλιώς είναι άχρηστος. Είτε με αγορά περισσότερων αμερικανικών συστημάτων αβέβαιης αποτελεσματικότητας. Είτε με την παραγωγή ντόπιων. Είτε και με τα δύο.

Βόρεια κορέα

Τετάρτη 30 Αυγούστου. Είναι συστατικό της μαζικής δημαγωγίας η κινδυνολογία. Δεν είναι μόνο η τακτική δόση φόβου που χρειάζονται οι υποτελείς για να “κοιτάνε τη δουλειά τους” (και την οικογένειά τους) αποκλειστικά. Είναι και η τακτική δόση σύγχισης που εξασφαλίζει ότι δεν θυμούνται και δεν μπορούν να κρίνουν μόνοι τους.

Το βορειοκορεατικό καθεστώς εκτόξευσε χτες έναν πύραυλο που “πέρασε πάνω απ’ την ιαπωνία”! Ουάου! (Εκτιμάται ότι ήταν της κατηγορίας που θα μπορούσε να κτυπήσει και το Guam· αλλά η χθεσινή βολή ήταν σε εντελώς άσχετη κατεύθυνση). Πριν λίγες ημέρες είχε δοκιμάσει τρεις βαλιστικούς μικρού βεληνεκούς, για τους οποίους κανείς δεν ξέρει πάνω από που πέρασαν… Τρεις φορές ουάου!!! Πάντως σε καμία περίπτωση οι πύραυλοι δεν σημάδευαν αμερικάνικο, ιαπωνικό ή νοτιοκορεάτικο στόχο. Κι αυτό είναι που έχει σημασία. Ειδικά μετά απ’ το ξεκαθάρισμα που έκανε το Πεκίνο· ξεκαθάρισμα που όλοι οι δημαγωγοί και “αναλυτές” παραλείπουν να υπενθυμίζουν.

Στις 12 Αυγούστου (Να είσαι σίγουρος ότι:) γράφαμε:

… Η κίνα θα πρέπει να κάνει ξεκάθαρο ότι αν η βόρεια κορέα εκτοξεύσει πυραύλους που απειλούν αμερικανικό έδαφος και οι ηπα απαντήσουν, η κίνα θα μείνει ουδέτερη. Αν οι ηπα και η νότια κορέα ξεκινήσουν επιθέσεις και προσπαθήσουν να ανατρέψουν το καθεστώς της βόρειας κορέας και να αλλάξουν την πολιτική κατάσταση στην κορεατική χερσόνησο, η κίνα θα τους εμποδίσει…

Αυτό ήταν απόσπασμα από άρθρο των global times, μιας αγγλόφωνης ιντερνετικής έκδοσης της κινεζικής «λαϊκής ημερησίας», που είναι όργανο του κ.κ. της κίνας. Ουσιαστικά ήταν η “ανεπίσημα” διατυπωμένη θέση του κινεζικού καθεστώτος.

Λοιπόν: πριν 2 ολόκληρες βδομάδες, όταν το ψόφιο κουνάβι και ο Κιμ συναγωνίζονταν σε απειλές, το Πεκίνο ξεκαθάρισε το εξής απλό, που συνιστά και το «πλαίσιο» του τι είναι δυνατόν να συμβεί στην κορεατική χερσόνησο:

Α) Αν η Πγιονγκγιάνγκ επιτεθεί πρώτη σε αμερικανικό στόχο, τότε το Πεκίνο θα κάτσει στην άκρη, και οι ηπα μπορούν να απαντήσουν όπως νομίζουν…

Β) Αν, όμως, η Πγιονγκγιάνγκ ΔΕΝ στραφεί κατά αμερικανικού (ή ιαπωνικού, ή νοτιοκορεατικού) στόχου και επιτεθεί πρώτη η Ουάσιγκτον, τότε το Πεκίνο θα «χωθεί». Συνεπώς οι ηπα θα βρεθούν σε πόλεμο και με την κίνα…

Απείλησε κανέναν ο πύραυλος που πέρασε πάνω απ’ την ιαπωνία; Όχι. Συνεπώς όχι έναν αλλά δεκαέναν μπορεί να ρίξει, με τέτοιον τρόπο, η Πγιονγκγιάνγκ! Ειδικά αν γίνονται τον ίδιο καιρό (τώρα δηλαδή, ως το τέλος του μήνα) στρατιωτικές ασκήσεις ηπα – νότιας κορέας… «Κάντε καταγγελίες, κάντε μηνύσεις, κάντε δεήσεις, κάντε συμβούλια ασφαλείας του οηε, κάντε ό,τι νομίζετε· επίθεση, όμως, στη βόρεια κορέα δεν σας επιτρέπουμε». Αυτό έχει πει το Πεκίνο, και το άκουσαν εκεί που πρέπει. Αυτό ισχύει.

(Δεν θα ήταν δυνατόν, ωστόσο, να επιδιώξει η Ουάσιγκτον πόλεμο με το Πεκίνο «μέσω βόρειας κορέας»; Θεωρητικά ναι. Όταν και αν συμβεί κάτι τέτοιο, πάντως, δεν θα έχει μόνο τις «δυνάμεις» που έχει τώρα στην περιοχή. Θα έχει πολλαπλάσιες. Και μια τέτοια προετοιμασία δεν κρύβεται… )