Tag: τουρκία

Anti-imp

Πέμπτη 3 Οκτώβρη. Οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται στα σοβαρά να εναντιωθεί στον ελληνικό ιμπεριαλισμό και στις συμμαχίες του πρέπει να παρακολουθεί και να ερμηνεύει σωστά τα όσα γίνονται στην ευρύτερη μέση Ανατολή.

Ιστορικά ο ελληνικός ιμπεριαλισμός προς δύο κατευθύνσεις στρεφόταν. Είτε προς τα βόρεια, είτε προς τα ανατολικά. Προς βορρά οποιαδήποτε επεκτατική φιλοδοξία έχει μπλοκαριστεί· το τελευταίο κόλπο, της τραπεζικής επέκτασης και μέσω αυτής του σχετικού οικονομικού ελέγχου στα βαλκάνια κατέρρευσε και πάει. Με την εξαίρεση των «εκκρεμοτήτων» που το ελληνικό κράτος συντηρεί απέναντι στο αλβανικό, δεν υπάρχει άλλη «τριβή». (Σε ότι αφορά το κράτος της βόρειας μακεδονίας συμβαίνει και θα συμβεί αυτό που η ασταμάτητη μηχανή είχε προβλέψει απ’ την στιγμή που έγινε σαφές ότι μια κάποια συμφωνία θα υπογραφτεί: κάθε «άνοιγμα κεφαλαίου ένταξης στην ε.ε.» θα είναι ευκαιρία ελληνικών εκβιασμών.)

Προς τα ανατολικά ο «αιώνιος εχθρός» ήταν πάντα η τουρκική επικράτεια. Στα ‘80s και στα ‘90s η «ελπίδα» ήταν να διαλυθεί, εξού και η στρατηγική συμμαχία του ελληνικού κράτους / παρακράτους με το pkk, και το θρυλικό «ενιαίο αμυντικό δόγμα»… Στις αρχές των ‘10s η «ελπίδα» ήταν είτε να χρεωκοπήσει, είτε να πετύχει το πραξικόπημα του ’16 – εξού και η ζεστή φιλοξενία στους τούρκους χουντοκαραβανάδες. Στη συνέχεια η «ελπίδα» ήταν η περικύκλωση της ανατολικής Μεσογείου μέσα απ’ τον υποάξονα Αθήνας – Λευκωσίας – Τελ Αβίβ – Καΐρου, με «νομιμοποίηση» το φυσικό αέριο και την υψηλή υποστηρίξη της Ουάσιγκτον.

Όλες οι ελληνικές ιμπεριαλιστικές «ελπίδες» αποδείχθηκαν φρούδες. Ωστόσο το ελλαδιστάν δείχνει να εντατικοποιεί την συμμαχία του με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, διατηρεί την στρατιωτική συνεργασία και με την αιγυπτιακή χούντα και με τον ισραηλινό ρατσισμό / μιλιταρισμό, περιμένοντας τα «ανταλλάγματα». Όλα αυτά σε μια περιοχή που είναι μεν δευτερεύον πεδίο μαχών του 4ου παγκόσμιου πολέμου, αλλά έχει ήδη επεκταθεί… Ουσιαστικά η «ελπιδοφόρα» για τον ελληνικό ιμπεριαλισμό προοπτική «περιφερειακών ανακατάξεων» στη μέση Ανατολή (ή/και στην ανατολική Μεσόγειο) απ’ τις οποίες σκόπευε να επωφεληθεί έχει ξεπεραστεί. Οτιδήποτε στρατιωτικό συμβαίνει (ή αναβάλλεται) εδώ είναι όλο και πιο ξεκάθαρα μέρος παγκόσμιας αναμέτρησης…

Σε τι «ανταλλάγματα» ελπίζει τώρα, αρχές της δεκαετίας του ’20, o ελληνικός ιμπεριαλισμός μέσα απ’ αυτές τις σαφώς πολεμικές συμμαχίες και μέσα σε μια κλιμακούμενη global ενδοκαπιταλιστική ένταση; Φανερά δείχνει να περιμένει «δωρεές όπλων» απ’ την Ουάσιγκτον. Όμως πέρα απ’ το γεγονός ότι το αμερικανικό κράτος έχει πάψει προ πολλού τις δωρεές, η ενίσχυση του πολεμικού εξοπλισμού είναι μέσο· όχι σκοπός. Ποιός είναι ο σκοπός; Το «βλέποντας και κάνοντας»;

Το ερώτημα ωστόσο θα μπορούσε να διατυπωθεί και διαφορετικά: μπορεί πλέον, με βάση τα συμφέροντα των ντόπιων αφεντικών και την ένταση των «οργανικών διασυνδέσεων» διάφορων μηχανισμών με τους αντίστοιχους των «συμμάχων» να κάνει οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ αυτό που κάνει – ακόμα κι αν τα «ανταλλάγματα» αποδειχθούν ασήμαντα; Μήπως, μιλώντας για ένα «κράτος μεντεσέ» η λέξη «κλείδωμα» αντιπροσωπεύει πράγματι την τωρινή κατάσταση;

Σε κάθε περίπτωση πέφτει στις πλάτες των όποιων σοβαρά ανταγωνιστικών υποκειμένων να εμποδίσουν τον ντόπιο ιμπεριαλιστικό τυχοδιωκτισμό και τις συμμαχίες του. Δεν είναι εύκολο. Η εποχή είναι ζόρικη. Ποιά είναι όμως η απάντηση στη συνείδηση του καθενός και της καθεμιάς; Ότι “μωρέ ξέρεις, θέλω να κάνω κάτι για τον εαυτό μου;”…

Πού κοιτάει ο νεκρός;

Τετάρτη 2 Οκτώβρη. Τέτοια μέρα πέρυσι ένα συνεργείο του τοξικού σκότωνε και κομμάτιαζε τον Jamal Khashoggi, στο σαουδαραβικό προξενείο στην Istanbul. Το τουρκικό καθεστώς, έχοντας προφανώς έννομο δικαίωμα, αποκάλυψε το έγκλημα – που πήρε μια διεθνή τροχιά, η οποία μοιάζει να έχει εξαντληθεί… Κάθε άλλο.

Υπάρχει ένας βετεράνος άγγλος δημοσιογράφος ονόματι Robert Fisk. Μένοντας εδώ και χρόνια μόνιμα στον λίβανο, ο Fisk έχει αποκτήσει προσωπικές σχέσεις με πολλούς σε πολλά επίπεδα στις αραβικές κοινωνίες και εξουσίες· έχει αποδείξει κάμποσες φορές πως είναι ο καλύτερα πληροφορημένος δυτικός δημοσιογράφος για το τι συμβαίνει στη μέση Ανατολή. Και δεν είναι οριενταλιστής.

Κατά καιρούς ο Fisk επιμένει να κάνει υπαινιγμούς για το κεφάλι του Khashoggi. Άλλοτε ρωτάει ωμά που βρίσκεται… Πρόσφατα ρώτησε αν τάφηκε κοιτώντας προς την Μέκκα… Είναι μάλλον προφανές ότι ο Fisk ξέρει κάτι, ακόμα κι αν δεν μπορεί να το αποδείξει, για την γνωστή φράση του τοξικού «θέλω το κεφάλι του Khashoggi»…

Θα μπορούσε επ’ αυτού να ξέρει περισσότερα κάποιος άλλος. Λεγόταν Abdul Aziz al-Fagham, και ήταν ο επικεφαλής της βασιλικής φρουράς στο παλάτι του Ριάντ· και ο νο 1 σωματοφύλακας του βασιλοπατέρα Salman: όπου βρισκόταν ο βασιλιάς βρισκόταν και ο al-Fagham, 24/7. Ζούσε μέσα στο παλάτι, κοιμόταν δίπλα στον μπαμπά Salman, κλπ κλπ. Το παρατσούκλι του ήταν «το μπαστούνι του βασιλιά»: ο ορισμός του ανθρώπου δοκιμασμένης και απόλυτης εμπιστοσύνης για τέτοιες περιπτώσεις. (Μέλη της βασιλικής φρουράς την οποία διοικούσε, σκότωσαν και κομμάτιασαν τον Khashoggi).

Μόνο που πριν 3 ημέρες κάποιος του φύτεψε μια σφαίρα στο κεφάλι. Κι αυτό έγινε αφού πρώτα είχε απολυθεί απ’ την προσωπική και την βασιλική φρουρά του Salman πατρός. Η δολοφονία του έγινε κάτω από συνθήκες των οποίων η περιγραφή απ’ το σαουδαραβικό καθεστώς είναι ελάχιστα πειστική. Κυρίως επειδή το παλάτι κάνει ό,τι μπορεί για να μη συσχετιστεί με την «απόλυσή» του. Διαρροές (που δεν μπορούν, προς το παρόν, να διασταυρωθούν) διαφωνούντων του Ριάντ υποστηρίζουν ότι ο al-Fagham «καθαρίστηκε» επειδή ήξερε κάτι για την δολοφονία του Khashoggi.

Τι; Άγνωστο. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι μπήκε κατά λάθος στο απόρρητο γραφείο του τοξικού· κι εκεί αντίκρυσε σ’ ένα ράφι μεγάλα γυάλινα βάζα φορμόλης με φρικτό περιεχόμενο.

Αν δεν φρόντισε να έχει αφήσει πίσω του την διαθήκη του, ίσως δεν μαθευτεί ποτέ γιατί έπρεπε να «απολυθεί» με έναν γνήσια μαφιόζικο τρόπο. Αντίθετα έχει μαθευτεί πως το παλάτι του Ριάντ αναδύει ένα λεπτό άρωμα σκατίλας: ο τοξικός έχει χεστεί τόσο ώστε απαγορεύει πλέον σε όσους απ’ το τεράσιο σόι των Σαούντ θεωρεί έστω και εν δυνάμει εχθρικά διακείμενους ακόμα και το να ταξιδέψουν εκτός συνόρων. “Απαγόρευση εξόδου απ’ την χώρα” έτσι, χωρίς εξηγήσεις.
Είναι, άραγε, απίθανο να βρεθεί, τελικά, το κεφάλι του Khashoggi; Δεν έχουμε απάντηση· η υπόθεση αυτή όμως καθόλου δεν έχει κλείσει…

(φωτογραφία: Ο καραβανάς αριστερά “τόφαγε το κεφάλι του”…)

Η ζώνη

Κυριακή 29 Σεπτέμβρη. Μιλώντας στη γενική συνέλευση του οηε πριν λίγες ημέρες ο Erdogan, μ’ έναν χάρτη στα χέρια, παρουσίασε το σχέδιο του … για την ypg- (και αμερικανο-) κρατούμενη βόρεια συρία.

Δεν ήταν άγνωστο. Το τουρκικό καθεστώς θέλει να κάνει αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης στην περιοχή, εγκαθιστώντας μεγάλο μέρος απ’ τα 3 (ίσως και περισσότερα) εκατομμύρια σύρων προσφύγων που ζουν τα τελευταία χρόνια στην τουρκία· κυρίως στα νότια.

Στο σχέδιο φαίνεται λογικό, αλλά μόνο τέτοιο δεν είναι. Πρώτ’ απ’ όλα αυτή η περιοχή της συρίας είναι η μόνη που κατοικείται πράγματι από κούρδους – σε αντίθεση με όλο το υπόλοιπο (και σαφώς μεγαλύτερο) κομμάτι της βόρειας και ανατολικής συρίας, που έχουν καταλάβει οι ypg με την βοήθεια και για λογαριασμό του αμερικανικού στρατού. Εκεί γίνονται διαρκώς εξεγέρσεις των ντόπιων κατά των ypg, αφού – μεταξύ άλλων – η κατοχή τους επιτρέπει να κάνουν βίαιες «επιστρατεύσεις» αράβων νεαρών….

Αν ποτέ επρόκειτο να τελειώσει η αμερικανική κατοχή αυτού του τμήματος της συρίας (κάτι που ενδιαφέρει και τον Άσαντ αλλά και το μπλοκ της Αστάνα γενικά) το μέρος που δικαιωματικά ανήκει στους κούρδους (και όπου θα έπρεπε να επιστρέψουν ζώντας ειρηνικά μέσα σε κάποιου είδους συριακή ομοσπονδία) είναι αυτό ακριβώς του οποίου την σύνθεση θέλει να αλλάξει ο Erdogan. Αντικειμενικά αυτή η “χωροταξική” διαχείριση του “προβλήματος ασφάλειας” που επικαλείται η Άγκυρα είναι αντίθετη στην “αποκατάσταση της ειρήνης” στη συρία.

Επιπλέον, ο μόνος τρόπος για να “αδειάσει” η ζώνη απ’ τους ντόπιους κούρδους είναι … να τους διώξει ο αμερικανικός στρατός, που είναι σύμμαχός τους… Ή, να εισβάλει ο τουρκικός στρατός και να σπάσει τα μούτρα του: με μήκος 400 χιλιομέτρων, η ζώνη αυτή είναι πολύ μεγάλη, και δεν υπάρχουν αρκετοί (φιλοτούρκοι) σύριοι αντικαθεστωτικοί για να επαναληφθεί η επιχείρηση στην Afrin.

Το τελευταίο αφορά τους ίδιους τους σύρους πρόσφυγες. Τι είναι εκείνο που θα έπειθε 1 εκατομύριο σύρους πρόσφυγες να κατοικήσουν 10 πόλεις και 140 χωριά σ’ αυτήν την άγνωστη για τους ίδιους ορεινή γη – αντί να γυρίσουν στα σπίτια και στις γειτονιές τους, όπου κι αν βρίσκονται;

Αν το τουρκικό καθεστώς πιστεύει ότι με τέτοιες έωλες υποσχέσεις θα «επιστρατεύσει» αυτούς τους πρόσφυγες κατά των κούρδων της βόρειας συρίας, ίσως βρεθεί στην καθόλου «ανθρωπιστική» θέση να πρέπει να στείλει τον στρατό όχι έξω αλλά μέσα στα σύνορά του, στους τωρινούς προσφυγικούς καταυλισμούς, για να τους αναγκάσει να μετακινηθούν προς τον «σωστό» προορισμό…

Υπάρχουν βέβαια, απ’ την άλλη, και οι “ελιγμοί” – που η ασταμάτητη μηχανή δεν τους καταλαβαίνει πάντα…

(φωτογραφία κάτω: Ψηφιακή μακέτα ενός απ’ τα χωριά που υπόσχεται ο Erdogan στη βόρεια συρία. Οι τουρκικές κατασκευαστικές είναι αρκετά έμπειρες στην οργανωμένη δόμηση τέτοιας κλίμακας. Χρειάζονται όμως, εκτός απ’ όλα τα υπόλοιπα, και καμμία 30αριά δισεκατομμύρια δολάρια· κι είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα πήγαιναν στις ερημιές αυτοί που μπορούν να τα «επενδύσουν»… Υπάρχουν πιο επικερδείς περιοχές για urban ανάπτυξη στη μεταπολεμική συρία… )

Νικητές

Πέμπτη 26 Σεπτέμβρη. Καθόλου συμπτωματικά, εκπρόσωποι των τριών του μπλοκ της Αστάνα, συναντήθηκαν πριν λίγες ημέρες στη Ν. Υόρκη με τον γ.γ. του οηε, ο οποίος ανήγγειλε την δημιουργία της «επιτροπής για το συριακό σύνταγμα» – με τις προδιαγραφές του μπλοκ και υπό την αιγίδα του.

Παρότι η αφετηρία αυτής της πολιτικής διαδικασίας για το μέλλον της συρίας δεν εξασφαλίζει ένα αίσιο και σχετικά σύντομο τέλος, από μόνο του το γεγονός είναι μια επίσημη επισφράγιση της νίκης του μπλοκ της Αστάνα στο συριακό πεδίο μάχης. Πιο σωστά της «σχετικής» νίκης, αφού το ¼ της συριακής επικράτειας κατέχεται ακόμα απ’ τον αμερικανικό στρατό και τους συμμάχους του ypg.

Σύμφωνα με όσα έχει συμφωνήσει το μπλοκ της Αστάνα (και αποδέχτηκε ο γ.γ. Guterres) 150 σύριοι επιλεγμένοι απ’ τον Άσαντ, την αντιπολίτευση (εκτός εκείνων που συνεχίζουν τον πόλεμο στο Idlib) και διάφορες οργανώσεις πολιτών (από 50 κάθε πλευρά) θα αποτελέσουν το σώμα της επιτροπής. Κάθε 50άδα θα επιλέξει σύντομα 15 άτομα (συνολικά 45) που θα αρχίσουν την συγγραφή του νέου συντάγματος. Αξιωματούχοι των κρατών του μπλοκ της Αστάνα και του οηε θα υποστηρίζουν συμβουλευτικά την διαδικασία.

Δεν αποκλείεται το “συριακό” να “λυθεί” πριν το “κυπριακό”…

Το έδαφος…

Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη. Τα σύνορα, λοιπόν, δεν έχουν αλλάξει (εκτός απ’ την προσπάθεια του απαρτχάιντ Τελ Αβίβ να επεκταθεί σε βάρος της συρίας – υψώματα του Golan – και των παλαιστινίων). Ακόμα και το τουρκικό καθεστώς, που έχει καταλάβει στρατιωτικά ένα τμήμα της συριακής επικράτειας, δεν την διεκδικεί για δικό του έδαφος. Δεν το χρειάζεται. Θα ήθελε να ελέγχει τις κινήσεις σ’ αυτό.

Ταυτόχρονα όμως, και χωρίς αλλαγή συνόρων, η αναμέτρηση της ηγεμονίας (και των υλικών βάσεών της) οξύνεται. Ορισμένα τεχνικά μέσα (αεροπλάνα, πύραυλοι, drones, δορυφόροι, συστήματα γεωεντοπισμού) επιτρέπουν αυτή η όξυνση να εξελίσσεται ως τώρα χωρίς μετακινήσεις στρατών επί του εδάφους. Το Τελ Αβίβ βομβαρδίζει στόχους / σημεία χιλιάδες χιλιόμετρα απ’ τα σύνορά του (στη συρία και στο ιράκ) ή δίπλα (στον λίβανο). Οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης» έχουν απλωθεί σ’ όλη αυτή τη ζώνη, σε επιλεγμένες θέσεις· αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι η Τεχεράνη διεκδικεί έδαφος απ’ τον λίβανο, την συρία, το ιράκ ή την υεμένη. Οι υεμενίτες Houthis είναι σε θέση να κάνουν σοβαρές ζημιές πολύ μακριά απ’ τις βάσεις επιδιώκοντας, ουσιαστικά, την δημιουργία ενός χωριστού κράτους, περίπου στα όρια του άλλοτε κράτους της βόρειας υεμένης. Ίσως η μόνη «εδαφική» κρατική κίνηση μεγάλου μεγέθους σε εξέλιξη να είναι στη θάλασσα: η Άγκυρα διεκδικεί την αοζ της στην ανατολική Μεσόγειο (ενάντια στους ελληνο – ελληνοκυπριακούς σχεδιασμούς). Παράδοξο ή όχι οι βυθοί έχουν αποκτήσει την «plane» αξία που κάποτε είχαν οι στεριές…

Η σύγκρουση δεν έχει την τυπική μορφή «διεκδίκηση / κατάληψη εδάφους» (του είδους, π.χ., ο ιρακινός στρατός καταλαμβάνει το κουβέιτ). Όχι ακόμα, όχι στην έκταση που θα μπορούσε να περιμένει κανείς. Γίνεται, όμως, σαν χαράξεις επί του εδάφους· με την μορφή της εξασφάλισης, του ελέγχου και της προστασίας ροών. Χερσαίων ή/και θαλάσσιων. Ροών καυσίμων, ροών εμπορευμάτων, ροών εργασίας, ροών νομισμάτων…

Μοιάζει οξύμωρο, αλλά δεν είναι. Ο μεν άξονας Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ επεδίωξε να ρευστοποιήσει τα τυπικά, υπάρχοντα σύνορα (και διεθνείς θεσμούς συγκροτημένους πάνω σ’ αυτά), για να εξουδετερώσει αυτές τις ροές (ακόμα και τις χρηματικές!) μεταξύ ασίας απ’ την μια και ευρώπης και αφρικής απ’ την άλλη· το δε ευρασιατικό μπλοκ επιδιώκει να εξασφαλίζει αυτά τα τυπικά, υπάρχοντα σύνορα, για να διευκολύνει αυτές τις ροές. Οι πρώτοι επιχείρησαν (και ίσως δεν έχουν εγκαταλείψει ακόμα την προσπάθεια) να εδαφικοποιήσουν την αποσταθεροποίηση των επικίνδυνα ανταγωνιστικών ροών· οι δε δεύτεροι επιδιώκουν την σταθεροποίησή τους οργανώνοντας την τυπική εδαφική μορφή «μπλοκ». Αγωγοί, τραίνα, δρόμοι, θαλάσσιες πλεύσεις: αυτές είναι οι γραμμές που ξανά και ξανά εικονογραφούν τα επίδικα της σύγκρουσης.

Λαθραία λεπτομέρεια

Τετάρτη 18 Σεπτέμβρη. Στη Λέρο υπάρχει στρατός, υπάρχουν και οπλοστάσια. Τα οποία μπορεί να ξαλαφρώνονται, για τον α ή β λόγο… Αυτά είναι “ειδήσεις”, που καταναλώνονται ομαλά. “Αστυνομικό ρεπορτάζ”…

Υπάρχει, μόνο, κι αυτή η μικρή λεπτομέρεια. Η Λέρος ανήκει στα Δωδεκάνησα. Τα οποία, σύμφωνα με την (διεθνή) συνθήκη του 1947 με την οποία αποδόθηκαν απ’ την ιταλία στο ελλαδιστάν, απαγορεύεται να έχουν στρατό. Είναι αποστρατιωτικοποιημένα τα Δωδεκάνησα – σύμφωνα με την διεθνή ορολογία και νομοθεσία… Και επειδή ο όρος της αποστρατιωτικοποίησης μπήκε το 1947 με επιμονή της εσσδ για πολύ προφανείς λόγους, για τους ίδιους ακριβώς λόγους που ισχύουν ακόμα υποψιαζόμαστε ότι η Μόσχα δεν χαίρεται τώρα που το ελλαδιστάν το έχει γυρίσει στο τσάμικο. (Ούτε χαιρόταν που ο ψεκασμένος ήθελε να δώσει την Κάρπαθο, επίσης των Δωδεκανήσων, για αμερικανική βάση…)

Τα Δωδεκάνησα, λοιπόν, έχουν στρατό, μαζί με τα οπλοστάσιά του – κατά παράβαση ακόμα και της ελληνικής υπογραφής του 1947. Πράγμα που σημαίνει ότι την επόμενη φορά που κάποιος έλληνας “λάτρης της διεθνούς νομοθεσίας” θα υποδείξει στο τουρκικό καθεστώς ότι είναι “παράνομο”, θα πρέπει να έχει και μια απάντηση…. για το αν βρέθηκαν τα κλεμμένα όπλα…

Τυφλόμυγες;

Τρίτη 17 Σεπτέμβρη. Ουάσιγκτον και Ριάντ ψάχνουν να βρουν πόσο τοις εκατό συμμετοχή είχε το ιράν τις επιθέσεις του περασμένου Σαββάτου. 10% με 20% σημαίνει Houthis… 50% με 60% σημαίνει pmu, την ιρακινή πολιτοφυλακή… 100% σημαίνει… (Άστο).

Κινούμενο στην γραμμή «ποιο ελάφι;» το ψόφιο κουνάβι έκανε έναν ελιγμό που, δήθεν, πέρασε απαρατήρητος. Δήλωσε: περιμένουμε να ακούσουμε απ’ το βασίλειο το ποιος πιστεύει ότι ήταν η αιτία της επίθεσης και για το με ποιους όρους θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε… Με άλλα λόγια η Ουάσιγκτον ανέθεσε στο Ριάντ να βγάλει την «γραμμή», να βγάλει το «κατηγορητήριο» και να πει «εμπρός γενναίοι μου!» Σεβασμός στην ανεξαρτησία των κρατών… Δηλαδή άδειασμα!

Πρώτον, επειδή το ψοφιοκουναβιστάν παριστάνει τον φύλακα της παγκόσμιας παραγωγής και διανομής πετρελαίου, εξού και ως προχτές έψαχνε «πρόθυμους» για να φυλάει τα στενά του Ορμούζ. Αλλά τώρα; Τώρα είναι το Ριάντ που θα πει τι θα γίνει!…

Δεύτερον, επειδή τι μπορεί να πει το έρμο το Ριάντ; Η σαουδική αραβία είναι μια μεγάλη έρημος με μετρημένες (και εύκολα διακριτές) πόλεις και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. Αν ο τοξικός τολμούσε να πει «η Τεχεράνη μας την έπεσε, εμπρός γενναίοι αμερικάνοι σύμμαχοί μας πάμε να τους δείξουμε πόσα απίδια βάζει ο σάκος», άσχετα με το πως θα εξελισσόταν αυτή η παιδαγωγική εκστρατεία, απ’ την σαουδαραβική επικράτεια θα απέμεναν μόνο η Μέκκα και η Μεδίνα. Τα υπόλοιπα θα γίνονταν άμμος μέσα στην άμμο.

Το Ριάντ θα ήθελε την απάντηση (και την ευθύνη) ενός τέτοιου πολέμου να την αναλάμβανε κάποιος άλλος… Το όνειρο του τοξικού και των σκληροπυρηνικών του σογιού του ήταν να σκάσουν 3 ή 4 αμερικανικά αεροπλανοφόρα στον ινδικό και να βομβαρδίζουν το ιράν ενόσω αυτός και η παρέα του θα κάθονται στην ταράτσα κάποιου παλατιού και να σνιφάρουν τα σκονάκια τους απολαμβάνοντας το θέαμα χωρίς να ανακατεύονται (εκτός απ’ το να πληρώνουν). Ο εφιάλτης του τοξικού είναι να κηρύξει ο ίδιος τον πόλεμο στην Τεχεράνη…

Ηττήθηκε στη συρία (εκτός σε ότι αφορά τους ypg…), ηττήθηκε στο ιράκ, ηττήθηκε στο αφγανιστάν, ηττήθηκε στην υεμένη, ηττήθηκε στο κατάρ, ηττήθηκε στον λίβανο: είναι ο απόλυτος looser ο τοξικός. Το ότι το ψόφιο κουνάβι του πετάει την ευθύνη να υποδείξει τον «ένοχο» είναι καλό για το ψόφιο κουνάβι· και κακό γι’ αυτόν. Ένα είδος νέμεσις.

Εν τω μεταξύ, από μια σατανική σύμπτωση, το μπλοκ της Αστάνα είχε χτες μια ακόμα συνάντηση, στην Άγκυρα, για το μέλλον της συρίας. (Υπάρχει ακόμα το μπλοκ της Αστάνα…) Το πως θα πάει το θέμα Idlib θα φανεί στην πράξη· αν και ήδη υπάρχουν κάποιες εξελίξεις (γι’ αυτές άλλη φορά). Έχει ενδιαφέρον όμως το τι δήλωσαν οι Erdogan και Putin με αφορμή τις επιθέσεις.

Και οι δύο μίλησαν … για την υεμένη. Ο Erdogan δήλωσε ότι το Ριάντ ξεκίνησε τον πόλεμο, οπότε πρέπει τώρα να αποδεχθεί ειρηνευτικές συνομιλίες… Ο Putin δήλωσε ότι οι υεμενίτες έχουν υποφέρει πολλά… Όχι και σπουδαία συμπάθεια για την αναξιοπαθούσα σαουδική αραβία δηλαδή, εκτός απ’ το αστείο του Putin «πάρτε τους πυραύλους μας να έχετε ήσυχο το κεφάλι σας»… Και εκτός απ’ το σοβαρό ότι την περασμένη Κυριακή (αμέσως μετά την επίθεση) ο ρώσος πρεσβευτής στο Ριάντ Sergei Kozlov είχε τετ α τετ συζήτηση με τον τοξικό, για την οποία το μόνο που ανακοινώθηκε ήταν ότι «συζητήθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος»…

Με άλλα λόγια: ένα συμπέρασμα για 10% – 20% ευθύνη της Τεχεράνης (δηλαδή: Houthis) θα ήταν το μόνο διαχειρίσιμο, και για το ψόφιο κουνάβι και για τον τοξικό. Είναι άβολο βέβαια (καθότι σε μια τέτοια περίπτωση οι Houthis έχουν το δίκιο με το μέρος τους…) αλλά τουλάχιστον έχει σαφή «έξοδο κινδύνου». Απ’ την υεμένη ο τοξικός και οι σύμμαχοί του (Ουάσιγκτον, Λονδίνο, Παρίσι) μπορούν να φύγουν ηττημένοι, αλλά αυτός μπορεί να ελπίσει ότι θα συνεχίσει να έχει τα παλάτια του, τα σκονάκια του, και το κεφάλι του στη θέση του. Οποιαδήποτε άλλη απάντηση σημαίνει χοντρό καυγά· καινούργιο· επιπλέον μέτωπα. Όμως ένας μόνιμα looser δεν πρέπει να τρώγεται να παίξει τα ρέστα του… Εκτός αν κοιμηθεί μέσα σ’ ένα τσουβάλι άσπρη σκόνη: το πρωί θα ξυπνήσει «ανίκητος»…

Αλλιώς μπορεί κάποια στιγμή να κάνει εκείνο που έκανε ο καθοδηγητής του, ο τοξικός των εμιράτων, ο MBZ: μια επίσκεψη στην Τεχεράνη, για να ζητήσει έμπρακτα συγγνώμη… Μπορεί να τον πείσει ο πατέρας του πως αυτό πρέπει να κάνει…

Δεν είναι ντροπή.

Πόλεμοι πετροχαρακωμάτων 1

Δευτέρα 16 Σεπτέμβρη. Πρέπει να έχει κανείς υπ’όψη του, σαν “φόντο”, αυτή τη διπλή διαδικασία “απο-δολαριοποίησης” και “απο-υδρογονανθρακοποίησης” (ακόμα κι αν δεν υπάρχει ταύτιση σημείο προς σημείο μεταξύ τους) αν θέλει να καταλάβει την σημασία γεγονότων όπως ο προχτεσινός βομβαρδισμός κεντρικών εγκαταστάσεων του Ριάντ. Δεν υπάρχει γραμμική σχέση της επίθεσης με αυτή την διπλή διαδικασία· όμως η ταυτοχρονία τους δεν είναι συμπτωματική.

Είναι γνωστό ότι η πετροχούντα του Ριάντ, αντιλαμβανόμενη ότι η εποχή του πετρελαίου θα τελειώσει (όχι επειδή θα τελειώσει το πετρέλαιο), έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μια προσπάθεια “εμπλουτισμού” των εξαγωγών της, ώστε να κρατήσει την γεωπολιτική σημασία που απολάμβανε στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου (“ψυχρού”) πολέμου. Το βασικό μη πετρελαϊκό είδος που εξήγαγε διεθνώς το Ριάντ ήταν η αποσταθεροποίηση (μέσω ιδεολογικών / θρησκευτικών ταυτοτήτων) υπέρ εκείνων που ήθελαν να αγοράσουν αυτό το “είδος”. Οι βασικοί αγοραστές “ισλαμικής τρομοκρατίας” ήταν η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ (το Παρίσι έχει την δική του παραγωγή).

Επιπλέον, υπό τον τοξικό, το Ριάντ επιχείρησε να αναδυθεί σαν “τοπική ιμπεριαλιστική δύναμη” στη μέση Ανατολή, μέσω των ένοπλων ουαχαβιτών (στη συρία και στο ιράκ οπωσδήποτε), και πάλι συνεισφέροντας σε σχεδιασμούς αμερικανο-αγγλο-ισραηλινούς. Το τελευταίο βήμα της εναλλακτικής ως προς την πετρελαϊκή “μονοκαλλιέργεια” για την χούντα του Ριάντ ήταν η εισβολή στην υεμένη, μαζί με τον άλλο τοξικό, των εμιράτων. Με σκοπό τον έλεγχο του στρατηγικής σημασίας λιμανιού του Aden και των στενών του Bab al Mandab. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα δύο καθεστώτα θα ανέβαζαν την “γεωπολιτική αξία” τους, όχι με πετρελαϊκούς όρους…

Η εισβολή στην υεμένη δεν ήταν “όλη η ιστορία”. Ήταν αυτό που μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν άμεσα και φανερά οι δύο τοξικοί εναντίον του ιράν (εναντίον, δηλαδή, ενός καπιταλισμού με όμοια υδρογονανθρακική “μονοκαλλιέργεια” ως προς τις εξαγωγές του, αν και με πολύ περισσότερες δυνατότητες) νοούμενου πως άλλες πλευρές του στριμώγματος και εν τέλει του γονατίσματος του ιράν θα τις αναλάμβαναν οι σύμμαχοι. Οι ηπα και το ισραήλ. Με δυο λόγια η σαουδική αραβία (και τα εμιράτα) εισέβαλαν το 2015 στην υεμένη πολεμώντας εναντίον του ιράν· μαζί με το ψοφιοκουναβιστάν και το ισραηλινό απαρτχάιντ.

Θυμηθείτε: το 2015, πριν την ρωσική απόβαση στη συρία, ο isis ήταν έτοιμος να στριμώξει τον Άσαντ σε μια στενή λωρίδα γης στα παράλια της Μεσογείου… Ήταν έτοιμος να διαπραγματευτεί την «αναγνώριση του κράτους του» – στις ηπα είχαν αρχίσει οι σχετικοί προπαρασκευαστικοί προβληματισμοί… Όλα έμοιαζαν να πηγαίνουν κατ’ ευχήν για τον άξονα Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ. Πόσο παλιά φαίνεται πια εκείνη η εποχή!!!

Η ρωσική απόβαση και η αλλαγή γραμμής απ’ την Άγκυρα και την Ντόχα έφεραν τα πάνω κάτω… Μετά από 4 χρόνια το Ριάντ εξακολουθεί μεν να πολεμάει την Τεχεράνη στην υεμένη· αλλά οι συσχετισμοί δύναμης έχουν αντιστραφεί. Τώρα οι Houthis μεταφέρουν εύκολα τον πόλεμο όχι απλά στο εσωτερικό της σαουδικής αραβίας αλλά σε βάρος εκείνων των (πετρελαϊκών) περιουσιακών στοιχείων της που παραμένουν ακόμα με κάποια αξία· αφού, εν τω μεταξύ, η εξαγωγή αποσταθεροποίησης αγοράστηκε μεν αλλά δεν φτούρισε!

Με έναν συμβολικό αλλά και ουσιαστικό τρόπο, η εισβολή στην υεμένη, που ήταν τμήμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού για την απαξίωση του ιρανικού πετρελαίου (και τον έλεγχο όλων των υπόλοιπων, αρχίζοντας απ’ το ιράκ και φτάνοντας ως το φυσικό αέριο του κατάρ…), αρχίζει να μετατρέπεται στο αντίθετο: σε απαξίωση του σαουδαραβικού πετρελαίου! Απ’ την άποψη του απρόσωπου καπιταλισμού δεν υπάρχει θέμα… Απ’ την άποψη, όμως, του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού υπάρχει και παραυπάρχει! Το είπαμε νωρίτερα: ποιός και πως βγαίνει στην άκρη του παιχνιδιού ή εντελώς έξω; Ποιός κερδίζει απ’ αυτό;

Εκείνος που θα είχε σοβαρό πρόβλημα με μια τέτοια απαξίωση σήμερα, αύριο, μεθαύριο, θα ήταν ο κινέζικος καπιταλισμός. Όχι μόνο εξαιτίας της μεγάλης ανόδου της τιμής (που αναμένεται από σήμερα…) αλλά και λόγω της έλλειψης. Με πρώτη την ρωσία (16% των εισαγωγών το 2018) το Ριάντ είναι ο δεύτερος προμηθευτής αργού στο Πεκίνο (13%). Τι σημαίνει όμως η συμφωνία μεταξύ Πεκίνου και Τεχεράνης για να αγοράζει με έκπτωση (το συντομότερο δυνατόν) το πρώτο ακόμα και όλη την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου της δεύτερης· και επιπλέον να αναλάβει την «ανάπτυξη» των σχετικών εγκαταστάσεων εξόρυξης; Το Πεκίνο, που απέχει ακόμα από μια εκτεταμένη «απο-υδρογοναθρακοποίηση» δείχνει ότι, τελικά, για παραπάνω από έναν λόγους, έχει αποφασίσει ότι ανάμεσα στους δύο ανταγωνιστές «μονοκαλλιεργητές» υδρογονανθράκων θα στηρίξει το ιράν, ακόμα και με στρατό. Αν, έτσι, το Πεκίνο «ξεγράφει» προοπτικά το συμμαχικό στην Ουάσιγκτον Ριάντ είναι βέβαια επειδή βλέπει μπροστά. Μια τέτοια εξέλιξη είναι για το Ριάντ ένα διαφορετικό αλλά ακόμα πιο οδυνηρό κτύπημα σε σχέση με την προχθεσινή επίθεση των Houthis. Και η σύμπτωση αυτών των κτυπημάτων είναι ιστορική.

Αυτό μπορεί να φανεί αμέσως. Αν το Ριάντ αναγκαστεί να ρίξει στο μισό την πετρελαϊκή παραγωγή του λόγω της επίθεσης τις επόμενες ημέρες / εβδομάδες, δύο μόνο κράτη στον κόσμο (εκτός απ’ τις ηπα) έχουν περισσευάμενη παραγωγική δυνατότητα που μπορεί να καλύψει την έλλειψη. Μαντέψτε ποια… Η βενεζουέλα και το ιράν… Που είναι υπό τις αμερικανικές “τιμωρίες”… Αλλά πουλάνε “παράνομα”…

(φωτογραφία: Στην υεμένη κανείς δεν πεθαίνει μόνος του εδώ και χρόνια…)

Ντούκου

Κυριακή 15 Σεπτέμβρη. Ο Σενέρ Λεβέντ είναι τουρκοκύπριος αριστερός δημοσιογράφος, σφοδρός επικριτής της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στον βορρά. Είναι επίσης επικριτής του Erdogan. Έχει υποστεί διάφορες διώξεις στην τουρκοκυπριακή ζώνη λόγω των απόψεών του, έχει απειληθεί και η ζωή του. Εκδίδει στον βορρά την εφημερίδα Africa, με περιορισμένη κυκλοφορία. Έχει, σε κάθε περίπτωση, όλα τα εχέγγυα ότι δεν είναι … “εθνοπροδότης” (για τους ελληνοκύπριους).

Αρθρογραφεί, επίσης, στην ελληνοκυπριακή εφημερίδα “πολίτης”. Να λοιπόν τι έγραψε μεταξύ άλλων  πριν 5 ημέρες, στις 10 Σεπτέμβρη, απευθυνόμενος στο ελληνοκύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη:

…Το ξέρεις Νίκο; Ήρθε ο Τσαβούς στο νησί, ο δικός σου Τσαβούς. [σ.σ.: ο Τσαβούσογλου, τούρκος υπ.εξ.]… Φώναξε τον κόσμο και τους εκφώνησε μία ομιλία. Να ήξερες τι τους είπε Νίκο. Όταν τα διάβασα πάγωσα. Είπε για εσένα…. Κοίτα τι είπε για εσένα. Στο Κραν Μοντανά του είπες, λέει, ότι: «Άντε, έλα να πάμε σε λύση δύο κρατών, αλλά να μην το ανακοινώσουμε μέχρι τις εκλογές»! Αλήθεια είναι Νίκο, αλήθεια; Το είπες; Ξέρω, τώρα θα πεις δεν το είπα, αλλά ποιος σε πιστεύει;

… Αν είπες τέτοιο πράγμα στον Τσαβούς στην Ελβετία, το είπες Νίκο. Μην το αρνείσαι. Αν σε στριμώξουν πιο πολύ, πες «το είπα για λόγους τακτικής, τον δοκίμαζα»….

Αν “ακουγόταν” στο ελλαδιστάν αυτό η θεία Λίτσα (που αιωρείται κάπου στην ατμόσφαιρα, μην το ξεχνάτε) θα γινόταν drone – καμικάζι και θα έπεφτε στο κεφάλι του «προδότη». Ευτυχώς δεν ακούστηκε. Στη Λευκωσία όμως έχει αρχίσει να γίνεται κοινότοπο· με κάποιες εδαφικές αναπροσαρμογές… Προφανώς θα υπάρχουν και μυστικές, κρυφές δημοσκοπήσεις, με το ερώτημα «είστε υπέρ ή κατά της λύσης δύο κρατών;» Συνεπώς όχι μόνο δεν ξεσηκώθηκε καμμία κατακραυγή, αλλά ούτε διάψευση δεν χρειάστηκε να βγάλει ο Αναστασιάδης.

Αν υπάρχει ένα σοβαρό εμπόδιο γι’ αυτήν την λύση (που θα ξεμπλοκάρει και την εκμετάλλευση των όποιων γκαζιών αφού θα οριοθετηθούν οι αοζ των δύο κυπριακών κρατών) είναι ότι η ε.ε. φαίνεται να την απορρίπτει. Για λόγους αρχής; Για τεχνικούς λόγους; Άγνωστο…

Συνεπώς το πιο «κοντινό» σε μια τέτοια «καθαρή λύση» θα ήταν η «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία» (αυτό είναι το προτεινόμενο μέχρι πρόπερσι απ’ το οηε μοντέλο «λύσης του κυπριακού») να ξεχυλώσει τόσο ώστε να γίνει, πρακτικά, συνομοσπονδία, άσχετα με το πως θα ονομάζεται. Και πάλι από πρακτική άποψη η διαφορά θα φαίνεται στις ελάχιστες (έως συμβολικές) εξουσίες που θα έχει η «κεντρική προεδρία» – ενώ, αντίθετα, τα συνομόσπονδα «συστατικά» (ουσιαστικά κράτη) θα έχουν το δικαίωμα απόσχισης / ανεξαρτητοποίησης (απ’ την συνομοσπονδία).

Έτσι έχουν τα πράγματα τώρα στη «σκοτεινή πλευρά» της ανατολικής Μεσογείου…

Spin off

Σάββατο 14 Σεπτέμβρη. Το έχουμε σημειώσει όσες φορές ταίριαζε με το θέμα (πιο ολοκληρωμένα απ’ τις σελίδες του χάρτινου Sarajevo, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην τουρκία): αν υπάρχει ένα σοβαρό πολιτικό ζήτημα της τουρκικής κοινωνίας (και της εργατικής τάξης εκεί) δεν είναι ο πραγματικός ή φανταστικός δεσποτισμός του Erdogan και των ισλαμοδημοκρατών. Είναι ότι δεν υπάρχει σοβαρή, επίκαιρη, σύγχρονη αντιπολίτευση απ’ τα αριστέρα του AKP. Αυτό που σχηματικά λέγεται “κεντροαριστέρα”, μια φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία. Υπάρχει, βέβαια, ένα κάποιο «σοσιαλδημοκρατικό» κόμμα (το CHP), αλλά αυτό είναι ιστορικά μπλεγμένο με τον «κεμαλισμό» όπως εφαρμόστηκε πρακτικά μέσα από διαδοχικά πραξικόπημα και το «βαθύ κράτος» του «συμβουλίου ασφαλείας». Το κόμμα που καλύπτει την τουρκική αριστέρα είναι το εν πολλοίς κουρδικό HDP· ωστόσο αυτό θα ήταν αδύνατο στο ορατό μέλλον να περάσει κατά πολύ το 10%.

Η απουσία ενός σοβαρού «δεύτερου πόλου» / κόμματος εξουσίας είναι που έχει εξασφαλίσει την πολιτική (και ως ένα βαθμό την ιδεολογική) ηγεμονία στο AKP εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Αλλά καμμία τέτοια ηγεμονία δεν εξασφαλίζει την αιωνιότητα. Το AΚP (και ο Erdogan) έχει μια κάποια φθορά, που εν μέρει οφείλεται στην επιτυχία του (απ’ την άποψη της «οικονομικής πολιτικής») τα προηγούμενα χρόνια: οι μικροαστοί και η καινούργια αστική τάξη των πόλεων «στριφογυρνούν» εξαιτίας της (ας την πούμε έτσι) «πτώσης του ρυθμού ανάπτυξης»· παρότι ο τουρκικός καπιταλισμός απέχει πάρα πολύ απ’ αυτό που βολεύονται να πιστεύουν οι έλληνες εθνικόφρονες.

Η πρόσφατη απώλεια της δημαρχίας της Istanbul απ’ το AKP, μιας μητρόπολης απ’ όπου ο Erdogan ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή και θεμελείωσε την επιρροή του (ήταν, κατά γενική ομολογία, ένας ιδιαίτερα πετυχημένος δήμαρχος απ’ το ’94 ως το ‘98) έδειξε (κατά την ταπεινή γνώμη της ασταμάτητης μηχανής) ότι οι εκλογικές συμμαχίες των ισλαμοδημοκρατών με τους ακροδεξιούς του Bahceli (MHP) δεν είναι all weather βιώσιμη τακτική. Χρειαζόταν και νωρίτερα, χρειάζεται πλέον ακόμα περισσότερο, ένα κόμμα απ’ τα «αριστέρα» (σχετικά μιλώντας) του AKP, συγγενικό ωστόσο στους βασικούς προσανατολισμούς της πολιτικής του.

Η δημιουργία απ’ τον Ahmet Davutoglu ενός καινούργιου κόμματος (ανακοινώθηκε χτες), καλύπτει αυτήν την αναγκαιότητα. Ο Davutoglu είναι σάρκα απ’ την σάρκα του AKP: νο 1 σύμβουλος του Erdogan απ’ το 2003 ως το 2009, υπ.εξ. απ’ το 2009 ως το 2014, πρόεδρος του κόμματος απ’ το 2014 ως το 2016, βγήκε στην άκρη λίγο πριν το πραξικόπημα του 2016, όταν ο Erdogan είχε πια εγκαταλείψει καθαρά την στρατηγική των «μηδενικών προβλημάτων» με τα γειτονικά κράτη και είχε ξεκινήσει την εκστρατεία για την ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία στους άραβες σουνίτες, εντός και εκτός συρίας. Ο πανεπιστημιακός Davutoglu έχει υπάρξει ο κορυφαίος οργανικός διανοούμενος του AKP σ’ όλη την διαδρομή της ανόδου και της εδραίωσης του κόμματος στην πολιτική σκηνή της τουρκίας. Μαζί με τον Abdullah Gul (πρωθ. απ’ το 2002 ως το 2003, υπ.εξ. απ’ το 2003 ως το 2007, πρόεδρος της τουρκίας απ’ το 2007 ως το 2014) είναι brothers in arms με τον Erdogan. Ενδεχομένως διαφωνούν σε ζητήματα τακτικής· ή, απλά, έμειναν κάποια χρόνια στην εφεδρεία, για περίπτωση ανάγκης.

Είναι εύλογο ότι το AKP θα παραμείνει για πολύ ακόμα το κύριο σώμα της τουρκικής δεξιάς. Σίγουρα όσο υπάρχει Erdogan. Είναι το ίδιο εύλογο όμως ότι θα πρέπει να είναι έτοιμο να αξιοποιήσει κυβερνο-στηρίγματα· και όχι υποχρεωτικά προς τα (ακρο)δεξιά του. Ό,τι και να ειπωθεί, το εγχείρημα του Davutoglu μπορεί μεν να μοιάζει με «διάσπαση» αλλά στην πραγματικότητα είναι περίπου δημιουργία “θυγατρικής”.

Άλλωστε το δήλωσε χτες: Ο σκοπός μας δεν είναι η διαίρεση και η αποδυνάμωση [του AKP] αλλά η ανανέωσή του…