Tag: τουρκία

Πατριωτισμός

Πέμπτη 28 Μάρτη. Λύσσαξε η εθνικιστική δημαγωγία για την (τουρκική) «παρενόχληση» του πρωθυπουργικού ελικοπτέρου ανήμερα του “όλη η δόξα όλη η χάρη άγια μέρα ξημερώνει…”. Κοτζάμ παγκόσμιας εμβέλειας τενεκεδένιος παραλίγο να βουτήξει (χωρίς αλεξίπτωτο) για να πάει κολυμπώντας στον προορισμό του (θα έβρισκε στη θάλασσα τον κυβερνοεταίρο του, που κι αυτός, σαν δεινός κολυμβητής, έχει «απειλήσει» τα ίδια). Ταυτόχρονα όμως, με σχολαστική επιμονή, τα ντόπια δημαγωγικά μήντια επέμεναν να τονίζουν ότι τα τουρκικά πολεμικά «πετούσαν 4 μίλια» απ’ το πρωθυπουργικό ελικόπτερο… Εννοώντας ότι “ξυστά πέρασαν” και ότι «απ’ του χάρου τα δόντια» γλύτωσε… Μπορεί να είναι σαδιστικό, αλλά έχει επιμορφωτικό σκοπό: τα 4 μίλια σαν “εθνικό μέγεθος” είναι “παρά τρίχα”…

4 μίλια είναι 6,5 χιλιόμετρα. Σε ευθεία 6,5 χιλιόμετρα είναι σχεδόν όση είναι η απόσταση του λόφου του Στρέφη απ’ το «κέντρο πολιτισμού» Σταύρος Νιάρχος στο παλιό Φάληρο. Δεν ξέρουμε πόσο «κοντά» ή πόσο «μακρυά» θεωρείται μια τέτοια απόσταση· ξέρουμε ωστόσο από άλλες περιπτώσεις «παρενοχλήσεων» στον αέρα του Αιγαίου ότι τα πετούμενα βρίσκονται σε απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων. Σε σημείο οι αντίπαλοι πιλότοι να χαιρετιούνται… Αν ο παγκόσμιας εμβέλειας τενεκεδένιος ένοιωσε «παρενόχληση» από απόσταση 6,5 χιλιομέτρων, ίσως οφείλεται στο ότι νοιώθει large. Πολύ large…

Αλλά όχι. Η σκηνοθεσία είναι ολοφάνερη για την δική μας εργατική κριτική οπτική. Το ελληνικό κράτος / κεφάλαιο / παρακράτος είναι υποχρεωμένο, αναγκασμένο, να βρει πιο ρεαλιστικά «σημεία ισορροπίας» με το τουρκικό καθεστώς· ειδικά στην ανατολική Μεσόγειο – κι αυτό άσχετα από πολιτικές βιτρίνες, κυβερνήσεις, κλπ. (περισσότερα στο Sarajevo.pdf 135a, γινόμαστε μονότονοι ίσως, αλλά…).

Η διαδικασία αυτή, η υιοθέτηση δηλαδή ενός κάποιου γεωπολιτικού ρεαλισμού απέναντι στην Άγκυρα, θα «προσβάλει» όλα τα εθνικιστικά στερεότυπα που με φροντίδα έχουν καλλιεργηθεί και ενσωματωθεί απ’ το πόπολο επί δεκαετίες. Ένα απ’ αυτά, για παράδειγμα, είναι το θρυλικό Καστελόριζο, και η απεριόριστη ζώνη αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης που (κατά τις εθνικιστικές φαντασιώσεις) διαθέτει, έτσι ώστε να είναι σιαμαίες η ελληνική και η ελληνοκυπριακή αοζ· και η τουρκική ανύπαρκτη… Παραμύθι ήταν πάντα αυτό το εθνικό θεώρημα, που θα χρειαστεί κάποια στιγμή να μπει στο μουσείο, μαζί με τον «μαρμαρωμένο βασιλιά» και την «κόκκινη μηλιά». Πέφτει, συνεπώς, αυτούς τους καιρούς στους ώμους ενός κυβερνητικού βουλευτή και υφυπουργού, οικολόγου κατά τα υπόλοιπα (του κυρ Τσιρώνη), να «πει κάτι» για το Καστελόριζο, «από γεωγραφική άποψη». Σε μια δειλή τακτική «μισό βήμα μπροστά – κάτι λιγότερο από μισό πίσω», μπας και σιγά σιγά αρχίσει το πόπολο να συνηθίζει στην ιδέα ότι η ανατολική Μεσόγειος δεν είναι ελληνική λίμνη (όπως ούτε το Αιγαίο).

Επειδή δεν υπάρχει στο ελλαδιστάν ούτε κοινωνική τάξη ή στρώμα, ούτε – κατά συνέπεια – πολιτικές βιτρίνες που να είναι σε θέση να εκδηλώσουν αυτόν τον αναγκαστικό (σε σχέση με τις εθνικιστικές φαντασιώσεις) ρεαλισμό καθαρά και χωρίς περιστροφές, ο greek way είναι «φωνές και κατάρες για την τουρκική επιθετικότητα», ενόσω «η πατρίς είναι ψύχραιμη και αποφασισμένη». Στη βάση των οδηγιών αυτού του manual ο τενεκεδένιος και οι κολαούζοι του εφηύραν μια «παρενόχληση» του πρωθυπουργικού (στρατιωτικού) ελικοπτέρου· που στην πιο απειλητική στιγμή της ήταν σε απόσταση «μόνο 6,5 χιλιομέτρων» – με το ζόρι θα μπορούσε κανείς να την δει δια γυμνού οφθαλμού! Με άλλα λόγια: ο εξοχότατος πρωθυπουργός βαφτίστηκε στα νάματα της αιώνιας εχθρότητας με τον αιώνιο εχθρό (ταυτολογία!). Για να μην νομίζει κανείς ότι πρόκειται για «προδότη»…

Ακριβώς επειδή ούτε ο τενεκεδένιος ούτε το κόμμα του αντιπροσωπεύουν κάποια τάξη ή κοινωνικό στρώμα που να έχει τα μυαλά στο κεφάλι του, αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο (πώς αλλιώς θα ήταν δυνατόν να συγκυβερνούν 4 ολόκληρα χρόνια με τον ψεκασμένο, σε πόστο υπ.αμ. μάλιστα;) εκείνο που κάνουν είναι το ίδιο μ’ αυτό που έκαναν με την «λύση του μακεδονικού»: τροφοδοτούν το φασισταριό για να εμφανιστούν, κάποια στιγμή, σαν «αντιφασίστες». Χοντροκομμένοι υπολογισμοί, χωρίς αύριο! Ωστόσο, η ενίσχυση του εθνικισμού, που αυτοί οι εντολοδόχοι αντιλαμβάνονται σαν «τακτική κίνηση», είναι στην πραγματικότητα η στρατηγική των πραγματικών αφεντικών του ελληνικού βαθέος κράτους / κεφάλαιου για να ελέγχουν την κοινωνική (και πληβειακή) βάση. Εδώ και σχεδόν δύο αιώνες!

Συνεπώς, όταν ο εξοχότατος πρωθυπουργός το παίζει «θύμα της τουρκικής επιθετικότητας» ενώ δεν έγινε κάτι τέτοιο, ρίχνει απλά το νεράκι του στον μύλο των φασιστών. Όσο για τον αναγκαστικό ρεαλισμό του ελληνικού ιμπεριαλισμού; Αν, τελικά, πλησιάσει στο σημείο να πάρει μια επίσημη και σταθερή μορφή… «βλέπουμε»…

Απ’ τα υψώματα του Golan στο Idlib

Τρίτη 26 Μάρτη. Όταν το ψόφιο κουνάβι δηλώνει ότι «ο isis τελείωσε στη συρία» βιάζεται απλά να διαφημίσει μια νίκη (του). Πολύ σημαντικότερος από μερικούς θύλακες του isis στις ανατολικές όχθες του Ευφράτη είναι αυτός του Idlib. Για τον οποίο το μπλοκ της Αστάνα έχει προσπαθήσει διάφορα, όχι με τα αναμενόμενα αποτελέσματα· και ο άξονας Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ επένδυσε επίσης διάφορα, χωρίς τις επιτυχίες που επιδίωκε. Ο θύλακας του Idlib και οι αντικαθεστωτικοί της Hayat Tahrir al Sham (που έχει υπερισχύσει έναντι των υπόλοιπων οργανώσεων) αποτελεί ένα είδος «μαύρης τρύπας» στη συριακή επικράτεια – και στους σχεδιασμούς του μπλοκ της Αστάνα. Μήπως έχει έρθει η στιγμή να αλλάξει κάτι σοβαρά;

Είχαμε εκτιμήσει ότι η Άγκυρα θα είναι αντίθετη με την αμερικανική παραχώρηση των υψωμάτων του Golan στο ρατσιστικό ισραηλινό καθεστώς, αλλά δεν θα το φωνάξει δυνατά. Πέσαμε έξω στο δεύτερο μισό της εκτίμησης: η Άγκυρα το φώναξε τόσο ώστε να ακουστεί καλά. Και – μέσα στην ομίχλη της διεθνούς διπλωματίας – ανέλαβε να προωθήσει καταδικαστικό ψήφισμα του οηε.

Από μόνες τους αυτές οι κινήσεις είναι συμβολικές· αλλά για την μέση Ανατολή όχι μόνο. Ήδη ακούγονται (τουρκικές) φωνές που υποστηρίζουν ότι εν όψει της κλιμακούμενης αμερικανο-ισραηλινής επιθετικότητας στη μέση Ανατολή, όπως αυτή εκδηλώθηκε πρώτα με την ανακήρυξη της Ιερουσαλήμ / al Quds σαν «πρωτεύουσας του ισραήλ» και τώρα με την παραχώρηση των υψωμάτων του Golan, η Άγκυρα πρέπει να αποκαταστήσει ανοικτά τις σχέσεις της με την Δαμασκό. Έτσι κι αλλιώς θα το κάνει από θέση ισχύος.

Ξέρετε βέβαια ότι η ασταμάτητη μηχανή έχει υποστηρίξει σταθερά ότι τέτοιες σχέσεις υπάρχουν ήδη τα τελευταία χρόνια – υπόγειες και ανεπίσημες. Αν δεν έχουν εκδηλωθεί ανοικτά αυτό οφείλεται στο πως (και αν) μπορεί η Άγκυρα να κουμαντάρει τους αντικαθεστωτικούς ένοπλους (αυτούς που τώρα είναι συγκεντρωμένοι στο Idlib). Δεν μπορείς απ’ την μια να συμπεριφέρεσαι σαν φίλος και προστάτης τους και απ’ την άλλη να έχεις ανοικτά σχέσεις με το καθεστώς Άσαντ – ειδικά όσο παραμένουν ενεργές οι σαουδαραβικές μυστικές υπηρεσίες.

Τώρα όμως, η προσάρτηση συριακού εδάφους στο ισραηλινό κράτος (και οπωσδήποτε η αμερικανική ευλογία σ’ αυτήν) προσφέρει στην Άγκυρα ένα επιχείρημα απέναντι στους σύριους αντικαθεστωτικούς «φίλους» της: ότι υπάρχει ένας πολύ χειρότερος εχθρός / αντίπαλος απ’ το καθεστώς Άσαντ, και ότι για λόγους «πατριωτισμού» θα πρέπει η προσοχή (των αντικαθεστωτικών) να επικεντρωθεί στους «πραγματικούς κινδύνους» (Ουάσιγκτον συν Τελ Αβίβ) αφήνοντας στην άκρη την έχθρα στο καθεστώς Άσαντ. Απέναντι σε μια τέτοια διαχείριση οι υπηρεσίες του τοξικού και των εμιράτων δεν (θα) έχουν πολλά να αντιπροτείνουν, από ιδεολογική άποψη: υποστηρίζουν, άραγε, την κατάκτηση αραβικού εδάφους απ’ το ισραήλ ή/και τις ηπα; Υποστηρίζουν, μήπως, και την «ισραηλινοποίηση» της Δυτικής Όχθης;

Την στιγμή που η Άγκυρα θα εμφανιστεί δημόσια να αποκαθιστά, έστω «με μούτρα» (!!!), επίσημες σχέσεις με την Δαμασκό, θα έχει πριν λύσει το «πρόβλημα του Idlib». Η Μόσχα μπορεί (και λογικά έχει κάθε λόγο να θέλει) να βοηθήσει, είτε στρατιωτικά (κτυπώντας τους αντικαθεστωτικούς παραδειγματικά) είτε «πολιτικά» (οι περισσότεροι βρίσκονται εκεί προερχόμενοι από άλλα σημεία της συρίας, ύστερα από ρωσική μεσολάβηση και ρωσικές εγγυήσεις εδώ και 2 χρόνια).

Εκτιμάμε ότι αν η εκστρατεία πειθούς «για τον πραγματικό εχθρό» προχωρήσει, μια οριστική λύση για το Idlib και μια κάποια «αποκατάσταση σχέσεων» του τουρκικού με το συριακό καθεστώς, σαν “δίδυμες” κινήσεις δεν θα αργήσουν. Θα πάμε μισό βήμα πιο πέρα: αυτές οι εξελίξεις είναι επειγόντως αναγκαίες έτσι ώστε να απομείνει στην συριακή επικράτεια μόνο το «ζήτημα των ypg»…

Αυτό ενόσω στο γειτονικό ιράκ η εκεί κυβέρνηση θα ψάχνει το αποτελεσματικότερο τρόπο για να ξεφορτωθεί τις αμερικανικές βάσεις…

(φωτογραφίες. Πάνω, το ψόφιο κουνάβι, με τον Netanyahou όρθιο πίσω του, υπογράφει το αυτοκρατορικό διάταγμά του για την αλλαγή συνόρων μεταξύ ισραήλ και συρίας. Προσέξτε την παρουσία του βασιλικού γαμπρού Kushner πίσω και στο πλάι του Netanyahou· ο τύπος αυτός δεν έχει επίσημο κυβερνητικό αξίωμα. Σα να πρόκειται για οικογενειακή υπόθεση διευθέτησης κληρονομικών…

Κάτω, ο όλο και πιο κοντά στον παράδεισο Pompeo, το ομολογεί: είναι «θεού θέλημα» τόσο το ψόφιο κουνάβι όσο και ωμή έκφραση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Ο Pompeo, όπως και ο αντιπρόεδρος Pence, δηλώνει με κάθε ευκαιρία πολύ θεοσεβούμενος. Είναι κι αυτός hard core «ευαγγελιστής»… Που σημαίνει: τα παράπονά σας στον μεγαλο-ανύπαρκτο!)

Ωωωω το εθνικό πρόβλημα!

Σάββατο 16 Μάρτη. Όμως, όσο κι αν δεν λέγεται ανοικτά στα μέρη μας (και πως θα μπορούσε;) αυτό το “να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αποφύγουμε” αφορά όχι μόνο το Τελ Αβίβ και την Ουάσιγκτον αλλά και (από ορισμένες πλευρές κυρίως) την Αθήνα και την Λευκωσία.

Ο “κόκκινος Κατρού”, σαν υπ.εξ., άκουσε την γνώμη του Τσαβούσογλου· και ο εξοχότατος πρωθυπουργός, σαν π.ε.τ., άκουσε την γνώμη του γ.γ. του ακελ. Αυτά χτες. Το οποίο ακελ, καθεστωτικό στη νότια κύπρο όσο δεν γίνεται, βγάζοντας διακριτικά την ουρά του απ’ έξω, έχει την εξής άποψη (διατυπωμένη χτες απ’ τον βουλευτή του Γιώργο Γεωργίου):

Το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά έφερε ένα επικίνδυνο και παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό… Το Κυπριακό ή θα λυθεί ή θα βουλιάξουμε!. Όσοι φλερτάρουν με όποια άλλη στρατηγική λύσης, χαλαρής ή αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, ή ακόμα και συγκαλυμμένη διχοτόμηση, οφείλουν να μιλήσουν καθαρά στον λαό για τις προθέσεις τους. Διαφορετικά δίκαια και δικαιολογημένα, ο λαός θα τους θεωρήσει ως εργολάβους λύσης δύο κρατών.

Δραματικοί τόνοι – με ένα άρωμα γκαζιού, και “ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο”! Όταν, όμως, κοτζάμ ψόφιο κουνάβι απειλεί (και θα το κάνει) με “κυρώσεις” για τον nord stream 2, το τελευταίο που θα ήθελε η Λευκωσία (ή, έστω, το «πατριωτικό» ακελ…) είναι να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην ευρασία (που θα συμπεριλαμβάνει την Άγκυρα) και στα πλεούμενα της Ουάσιγκτον, παρέα με ελληνικές και ισραηλινές φελούκες. Συνεπώς κάπως πρέπει «να λυθεί» (το «πρόβλημα»…)

Γι’ αυτά ή γύρω απ’ αυτά είναι που θα ακούσει ο Αναστασιάδης (και ο π.ε.τ.) τις «ιδέες του πομπηία» – πίσω απ’ την κουρτίνα του σωλήνα…

Μίνι απολογισμός

Τρίτη 12 Μάρτη. Η Ουάσιγκτον απαιτεί απ’ το Βερολίνο (και το Παρίσι) να φύγουν απ’ την συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, απειλώντας με κυρώσεις.. Η Ουάσιγκτον απειλεί με κυρώσεις ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στην κατασκευή του nord stream 2… Η Ουάσιγκτον σκοπεύει να απαιτήσει απ’ το Βερολίνο (και το Τόκιο, και άλλους «συμμάχους») να πληρώνουν τα έξοδα των αμερικανικών βάσεων συν ένα 50% «καπέλο» για το προνόμιο να υπάρχει us army στις επικράτειές τους… Η Ουάσιγκτον απειλεί το Βερολίνο (και το Λονδίνο και όποιον άλλον τολμήσει) με τιμωρίες αν κλείσουν δουλειές με την κινεζική Huawei… Απειλεί με δασμούς τις ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ηπα…

Κι ακόμα: η Ουάσιγκτον ανακηρύσσει «πρωτεύουσα του ισραήλ» την Ιερουσαλήμ / al Quds… Σταματάει την χρηματοδότηση των προγραμμάτων ανθρωπιστικής βοήθειας των παλαιστίνιων, και διώχνει τις δομές πολιτικής εκπροσώπησης της «παλαιστινιακής αρχής» απ’ τις ηπα… Ετοιμάζει «σχέδιο ειρήνης» που θα νομιμοποιεί την ισραηλινή κατοχή… Στηρίζει τον τοξικό, τον οποίο ακόμα και ακροδεξιοί ψοφιοκουναβικοί βουλευτές χαρακτηρίζουν πλέον «εντελώς γκάγκστερ»…

Κι ακόμα: η Ουάσιγκτον απειλεί το Πεκίνο με ολοκληρωτικό πόλεμο δασμών… Ενώ ρίχνει τιμωρίες («κυρώσεις») επειδή η κίνα αγοράζει ρωσικά όπλα…

Κι ακόμα: η Ουάσιγκτον απειλεί την Άγκυρα με «κυρώσεις» επειδή αγοράζει ρωσικά όπλα… Απειλεί το Καράκας με «όλες τις options on the table»… Απειλεί την Αβάνα και την Μανάγκουα ότι «θα είναι οι επόμενες»…

Και φυσικά: η Ουάσιγκτον επιβάλει κυρώσεις στην Πγιονγκγιάνγκ, στη Μόσχα, στην Τεχεράνη, και απειλεί για ακόμα περισσότερες…

Δεν είναι πολλά μαζεμένα για να δικαιολογείται οποιοσδήποτε εφησυχασμός και οποιαδήποτε αδιαφορία; Μην το ξεχνάτε: πρόκειται για μακράν τον νο 1 σύμμαχο του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου…

(Το ξέραμε. Αλλά οι καθεστωτικοί new york times το δημοσιοποίησαν προχτές, με στοιχεία: ο θρυλικός «εμπρησμός της ανθρωπιστικής βοήθειας» στα σύνορα κολομβίας – βενεζουέλας, έγινε απ’ τους οπαδούς του Guaido. Κατά λάθος είναι αλήθεια, καθώς οι μολότοφ που έριχναν απ’ το έδαφος της κολομβίας προς την αστυνομία της βενεζουέλας απέναντι, έπεσαν σε φορτηγό… Χρειάζονται εκπαίδευση ακόμα… Οι ψοφιοκουναβικοί που εν χορώ ανέμισαν αυτό το περιστατικό για να καταγγείλουν – έως και στον οηε – την βαρβαρότητα του Μαδούρο έγιναν ρόμπα· αλλά δεν ιδρώνουν τ’ αυτιά τους.

Τώρα πρέπει να μαθευτεί αν το black out στη βενεζουέλα είναι σαμποτάζ (όπως καταγγέλει το καθεστώς Μαδούρο) ή βλάβη λόγω κακής συντήρησης. Ο Guaido πήρε πάντως νέες εντολές: να επιδιώξει κήρυξη «έκτακτης ανάγκης», για να πάνε στο Καράκας όχι ηλεκτρολόγοι αλλά … ανθρωπιστική βοήθεια… Αλλιώς θα πάει στα σκουπίδια – ποιός όμως;)

(φωτογραφία: Κέφια, ε;)

Family affairs…

Σάββατο 9 Μάρτη. Έχει το ενδιαφέρον του, κάθε άλλο παρά κουτσομπολίστικο, το ενδοοικογενειακό “δράμα” στο παλάτι του Ριάντ, ανάμεσα στον πατέρα (και βασιλιά ακόμα) Salman bin Abdulaziz al Saoud και τον τοξικό γυιό (διάδοχο) του· αν τα πράγματα είναι όπως τα παρουσίασε προχτές ο καθεστωτικός guardian. Απ’ την άποψη της παλατιανής τάξης ο πατέρας μπορεί να κάνει στην άκρη τον γυιό, χωρίς να βάψει τα χέρια του με αίμα. Το ανάποδο όμως, το να ξεφορτωθεί ο γυιός τον πατέρα, θα είναι κανονικό πραξικόπημα.

Κατά τον guardian η «κρίση» που υπάρχει εδώ και μήνες, επιδεινώθηκε ραγδαία κατά την διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του πατέρα (βασιλιά) στο Κάιρο. Ο χουντοSisi φαίνεται ότι προτιμάει τον τοξικό για παρέα… Οι μπιστικοί του βασιλιά τον ειδοποίησαν ότι ενόσω θα βρίσκεται στο Κάιρο κινδυνεύει να χάσει το κεφάλι του από την προσωπική του φρουρά (μιας και κάποιοι είναι «πιστοί» του τοξικού) και να μην το βρει ποτέ, παρά σαν αποκαΐδια κάποιο φούρνο της πρεσβείας… Πράγμα που ανάγκασε τον πατέρα (βασιλιά) να στείλει όλη την ακολουθία του πίσω στο Ριάντ και την αντικαταστατήσει από καρατσεκαρισμένους δικούς του έμπιστους. Όλα αυτά ενώ βρισκόταν στο Κάιρο. Στην επιστροφή διεμήνυσε στο γυιό ότι «δεν θέλει να τον βλέπει στα μάτια του» – με αποτέλεσμα ο τοξικός να μην είναι στην υποδοχή του πατρός βασιλιά, κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο με βάση το πρωτόκολλο.

Μία απ’ τις βασικές αντιθέσεις σ’ αυτό το ενδοοικογενειακό δράμα προκύπτει πως είναι ότι ο τοξικός έχει αποδεχθεί το αμερικανικό και ισραηλινό «deal του αιώνα» για την παλαιστίνη· που απλά νομιμοποιεί το «μεγάλο ισραήλ» (δηλαδή την κατοχή) ελπίζοντας να εξαγοράσει τους παλαιστίνιους με «επενδύσεις» στα λίγα μπαντουστάν που θα τους απομείνουν σαν «κράτος». Ο τοξικός το έχει δείξει ξανά και ξανά: το μόνο που κοιτάει και τον ενδιαφέρει (εκτός απ’ τα γεννητικά του όργανα) είναι οι τσέπες του. Δεν καταλαβαίνει όμως πολλά ούτε καν στο ζήτημα «καπιταλιστικός κόσμος» – ας αφήσουμε τα υπόλοιπα. Είναι ένας άραβας γιάπης, και τίποτα περισσότερο. Σαν πλούσιος κληρονόμος έχει όλα τα χαρακτηριστικά τέτοιων τύπων…

Ο 83χρονος πατέρας απ’ την άλλη, χρόνια στο κουρμπέτι, ξέρει πολύ καλά: αν το Ριάντ περάσει ανοικτά στον γεωπολιτικό στάβλο του Τελ Αβίβ, οι μεγάλες μάζες των πληβείων ή/και των μεσοστρωματικών αράβων που είναι αντίθετες θα κατακτηθούν αργά ή γρήγορα απ’ την Άγκυρα (οι σουνίτες) και απ’ την Τεχεράνη (οι σιΐτες). Αυτό θα είναι δρόμος χωρίς γυρισμό: με τέτοιες κολεγιές το βασίλειο των Σαούντ θα χάσει τη νομιμότητά του στον μουσουλμανικό κόσμο γενικά σαν «προστάτης των ιερών τόπων» (της Μέκκα και της Μεδίνα), και ούτε ο ισραηλινός ούτε ο αμερικανικός στρατός θα τρέξουν να το σώσουν απ’ την διάλυση: την δουλειά τους θα την έχουν κάνει. Με δυο λόγια είναι εύλογο να θεωρεί αυτοκτονία την «πολιτική» του τοξικού. (Δεν θα μας έκανε καμμία εντύπωση αν ο πατέρας έχει μετανοιώσει που έκανε τον τοξικό γυιό του διάδοχο, κι αν έχει αρχίσει να το θεωρεί επικίνδυνα ηλίθιο…)

Είναι, όμως, 83 χρονών. Αν αύριο πάθει συγκοπή και τα κακαρώσει ποιος θα πει «τον έφαγαν τον άνθρωπο»;

Αυτός που θα μπορούσε να τον στηρίξει διακριτικά είναι, παραδόξως, η Άγκυρα. Όπως φαίνεται ότι το καταλαβαίνουν καλά στη Μόσχα, στο Πεκίνο και αλλού, για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια είναι προτιμότερο το συστηματικό ξεδόντιασμα της όποιας ηγεμονίας των ηπα και των συμμάχων της, παρά μια «θερμή» αναμέτρηση. Σ’ αυτή την τακτική τόσο το τουρκικό καθεστώς όσο και το ιρανικό με χαρά θα έβλεπαν τον τοξικό να απολύεται, έτσι ώστε να μην τον έχουν μπροστά τους τα επόμενα χρόνια. Για τον δικό τους σχεδιασμό λίγα χρόνια ρεαλιστικής εξουσίας του τωρινού βασιλιά, που θα φρέναρε τα αμερικανικά και ισραηλινά σχέδια για την μέση Ανατολή, δεν θα ήταν καθόλου άσχημη ιδέα.

Αλλά για να προσφέρει ένα τέτοιο διακριτικό στήριγμα η Άγκυρα στις ενδοΡιάντ κόντρες πρέπει να ξανασηκώσει ψηλά τη σημαία της δολοφονίας του Khashoggi. Η οποία, παρεπιπτόντως, συνεχίζει να ανεμίζει στα νομοθετικά σώματα στην Ουάσιγκτον, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η προώθηση όχι μόνον ενός αλλά περισσότερων νόμων για να επιβληθούν κυρώσεις κατά του Ριάντ. Όχι μόνο για την για την συγκεκριμένη δολοφονία αλλά και για τον πόλεμο στην υεμένη, τους βασανισμούς και τις δολοφονίες αντιφρονούντων, καθώς και την φυλάκιση και τον βασανισμό αντικαθεστωτικών γυναικών. Κατά την washington post θα πρέπει πλέον να μπει στη σειρά των κατηγορούμενων και το ψόφιο κουνάβι, που συνεχίζει να καλύπτει τον τοξικό…

Ας το θυμίσουμε: απ’ τον Δεκέμβρη η αμερικανική γερουσία έχει αποφανθεί ομόφωνα ότι ο τοξικός διέταξε την δολοφονία του Khashoggi…

Ας θυμίσουμε και το άλλο: εκείνη η υπόθεση με τα 300 (χιλιάδες) βλήματα που έχει θαφτεί;

Οι “μοναχοφάηδες”

Πέμπτη 7 Μάρτη. Και “ξαφνικά”, ο “εκτελεστής” της πιο πρόσφατης αποτυχίας των διαπραγματεύσεων για το “κυπριακό” και σκληρός αντιτούρκος, έγινε … ρεαλιστής! Ουάου! Μιλώντας στο διεθνές φόρουμ των Δελφών ο ογκόλιθος Nick the greek δήλωσε αφενός ότι “μην τα θέλουμε όλα δικά μας, έχει και η τουρκία δικαιώματα στην ανατολική Μεσόγειο” (έεελααα;!!) αφετέρου ότι το Καστελόριζο, “ε, μπορεί να μην έχει και την αοζ που λέμε”… (τα λόγια δικά μας, το νόημα δικό του).

Δεν τσίμπισε αλογόμυγα τον ογκόλιθο. (Θα πέθαινε!) Ούτε τον κουτσούλισε το άγιο ιπτάμενο ποντίκι (: περιστέρι) να λουστεί την επιφοίτηση. Στο Sarajevo 135a τα εξηγήσαμε έγκαιρα. Εκείνο, πάντως, που επιβεβαιώνει την ανάλυσή μας, δεν είναι τα λεγόμενα ενός ογκόλιθου, ακόμα κι αν είναι πρώην υπ.εξ. και παραμένει κυβερνητικός βουλευτής. Είναι η cool (έως πολύ cool…) αντίδραση της κουλοδεξιάς αντιπολίτευσης, είτε επίσημη είτε μέσω διάφορων δημαγωγών της. Κάτι μεταξύ «αυτά δεν τα κουβεντιάζουμε στο τραπέζι την ώρα του φαγητού» και «τι εννοείτε δηλαδή;» Ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο μπορούσε να διακρίνει κανείς τις προηγούμενες ημέρες, είτε πίσω απ’ τις γραμμές είτε μπροστά, μισόλογα του είδους «μα δεν είπαμε ποτέ ότι η τουρκία δεν έχει δικαίωματα… απλά είναι παλιο-μαξιμαλιστές…» ή/και “καλά, αν υπήρχε απόφαση του διεθνούς δικαστηρίου θα την σεβόμασταν ακόμα κι αν ήταν εναντίον μας, αλλά δεν υπάρχει…”

Θαύμα! (Λέμε τώρα…)

Απ’ την άλλη μεριά ο υποάξονας Αθήνας – Τελ Αβίβ γίνεται διαρκώς και χοντρύτερος. Με όλα τα σημαντικά ελληνικά ιμπεριλιαστικά σχέδια για την ανατολική Μεσόγειο να μπαίνουν στην κατάψυξη, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς τι έχει μείνει για τον ελληνο-ισραηλινό άξονα από μιλιταριστική άποψη. Η απάντηση δεν είναι (κι ούτε θα είναι μελλοντικά) απλή.

Πρώτον, επειδή δεν εξαρτιέται μόνο απ’ τα ελληνικά ιμπεριαλιστικά συμφέροντα· εξαρτιέται και απ’ τα ισραηλινά, με το Τελ Αβίβ (σε ότι αφορά το πολεμικό ναυτικό του) να είναι σε ακόμα πιο αδύναμη θέση απ’ το ελλαδιστάν. Κάποια στιγμή (θυμηθείτε το) θα εξαρτιέται κυρίως απ’ τα ισραηλινά. Και δεύτερον (το έχουμε πει) παρότι το σχέδιο «περικύκλωσης της ανατολικής Μεσογείου» μπορεί να χάνει την αντιτουρκική αιχμή του (που ενδιέφερε, κυρίως, το ελλαδιστάν), δεν παύει να έχει ενδιαφέρον για την Ουάσιγκτον. Συνεπώς ο ελληνικός γεωπολιτικός προσοδισμός μπορεί να χάνει το καλάθι, αλλά επιδιώκει ακόμα κανά ζευγάρι αυγά.

Οι αρμόδιοι δημαγωγοί άρχισαν να κορδώνονται με την προοπτική ελληνο-ισραηλινής κατασκευής συστήματος ραντάρ στην ανατολική Κρήτη. «Κατασκευή ραντάρ» σημαίνει και «συνδιαχείριση». Ελληνο-ισραηλινή «συνδιαχείριση ραντάρ» σημαίνει ισραηλινή στρατιωτική βάση (στην ανατολική Κρήτη). Ισραηλινή στρατιωτική βάση στην Κρήτη σημαίνει ακόμα πιο βαθιά εμπλοκή του ελλαδιστάν στον 4ο παγκόσμιο πόλεμο. Δεν είναι κάτι εκτός λογικής ελληνικού ιμπεριαλισμού. Αυτή τη στιγμή ωστόσο δείχνει προχωρημένο. Θα χρειαστεί κάποιος χρόνος για να σιγουρευτούμε για το αν πρόκειται για κάτι σοβαρό ή για προπαγανδιστικό πυροτέχνημα.

Ωστόσο το γεγονός είναι ότι η ιδέα, στον πυρήνα της, αφορά ισραηλινή στρατιωτική βάση στην Κρήτη· όχι ελληνική στην έρημο Negev…

Κάτι σημαίνει αυτό, ε;

Ευχή και κατάρα!

Παρασκευή 1 Μάρτη. Η κατ’ αρχήν εκτίμηση για αξιοποιήσιμο εμπορικά (μεσαίου μεγέθους…) κοίτασμα φυσικού αερίου στο «οικόπεδο 10» στα νότια της νότιας κύπρου γέμισε χαρά (και γκάζι) τα πατριωτικά πνευμόνια. Κάποια απ’ αυτά έχουν αρχίσει, μάλιστα, να ανακαλύπτουν το ίδιο μεγάλα ή και μεγαλύτερα κοιτάσματα νότια της Κρήτης. Απόδειξη, αν χρειαζόταν τέτοια, ότι η ελληνική «μύτη» κάνει την δουλειά δέκα και εκατό γεωτρυπάνων.

Αλλά (όπως εξηγούμε στο Sarajevo 135a) η υπόθεση αυτή συνολικά είναι χαρμολύπη. Όσο περισσότερα ελπίζει το νοτιοκυπριακό κράτος ότι θα βγάλει απ’ το γκάζι, τόσο πιο πολύ σφίγγει γύρω του η διεθνής (επιχειρηματική και όχι μόνο) πίεση. Να τα βρει όχι απλά με τους τουρκοκύπριους αλλά με την Άγκυρα: η Άγκυρα επιδεικνύει στρατιωτικά μούσκλια στην ανατολική Μεσόγειο· η Άγκυρα είναι ο «προστάτης» των τουρκοκύπριων που έχουν δικαιώματα σ’ όλα αυτά τα έσοδα (με τις υπάρχουσες διεθνείς συμφωνίες)· η Άγκυρα είναι η προτιμότερη (και φτηνότερη) διαδρομή μεταφοράς του όποιου αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Υπάρχει, βέβαια, και μια «λύση 2»: να φτιαχτεί εργοστάσιο υγροποίησης κάπου στη νότια κύπρο, και να φορτώνεται το υγροποιημένο γκάζι στα (ελληνικής ιδιοκτησίας) γκαζάδικα. Αυτή η «λύση 2» δεν θα μειώσει την πίεση· και θα αυξήσει το «κόστος αξιοποίησης» του κοιτάσματος. Απ’ την άλλη αρέσει ιδιαίτερα στους έλληνες εφοπλιστές. Και δεν αρέσει στην χούντα Σίσι… (Ίσως, κάποτε στο μέλλον, όταν όλα όσα είναι τώρα στα χαρτιά αρχίσουν να υλοποιούνται, ο ελληνικός ιμπεριαλισμός να γίνει … αντιφά!).

Ο εκπρόσωπος της exxonmobil ήταν συγκρατημένος, πάντως, ως προς την προοπτική δημιουργίας εκ του μηδενός νοτιοκυπριακού υγροποιητή: οι ποσότητες που έχουν βρεθεί (ή εικάζεται ότι έχουν βρεθεί) νότια της κύπρου (είπε) δεν είναι αρκετές για να δουλέψει τέτοια «επένδυση». Οπότε, προς το παρόν, η πατρίς κοιτάει αφ’ υψηλού τα κοιτάσματα και ψάχνει να βρει τι θα τα κάνει…

Εν τω μεταξύ, η εταιρεία που θα κάνει την εκμετάλλευση του συγκεκριμένου κοιτάσματος (όταν έρθει η ώρα) είναι κατά 60% exxonmobil και κατά 40% qatar petroleum…

Το «όταν έρθει η ώρα» δεν είναι σχήμα λόγου. Όπως έχει συμβεί ήδη με το κοίτασμα «αφροδίτη» του οποίου την εκμετάλλευση έχει μπλοκάρει το («συμμαχικό»….) Τελ Αβίβ επειδή επικοινωνεί με το ισραηλινό κοίτασμα Leviathan (οπότε το Τελ Αβίβ θέλει οπωσδήποτε ποσοστό απ’ την «αφροδίτη») έτσι και ο τωρινός «γλαύκος 1» βρίσκεται κοντά στα σύνορα με την αιγυπτιακή αοζ, όπου υπάρχει ήδη το κοίτασμα “zohr”. Αν βρεθεί κι άλλο αιγυπτιακό κοντά στον «γλαύκο 1»… μπορεί να προκύψει θέμα…

(φωτογραφία: Η Άγκυρα αμφισβητεί, δικαιολογημένα, την «ελληνοκυπριακότητα» των οικοπέδων 4 και 5 – ο πιο πάνω χάρτης της κυπριακής αοζ έχει τόση διεθνή αξία όση το «η μακεδονία είναι μία και ελληνική». Συνεπώς, απ’ αυτήν την άποψη, το οικόπεδο 10 δεν έχει πρόβλημα. Έχει, όμως, από άλλη: αφού η κύπρος θεωρείται ακόμα ενιαίο κράτος, ποιο είναι το ποσό απ’ τα έσοδα που θα πηγαίνει στους τουρκοκύπριους, και πως θα πηγαίνει; Το νοτιοκυπριακό καθεστώς θέλει να τα κρατήσει όλα (τα έσοδα) στη δική του τσέπη – αλλά αυτό δεν το αγοράζει κανείς…)

Συρία

Σάββατο 23 Φλεβάρη. Όταν γράφαμε για «μισο-αποχώρηση» του αμερικανικού στρατού απ’ την συριακή επικράτεια κάποιοι γελούσαν ειρωνικά. Σκεφτόμενοι πως είτε οι αμερικάνοι θα φύγουν εντελώς, είτε δεν θα φύγουν καθόλου. Τι στοιχεία είχαμε για τις αιρετικές προβλέψεις μας;

Πέρασε λίγος καιρός – και χτες το ψοφιοκουναβιστάν ανακοίνωσε την τελική του απόφαση. Θα μείνει «ένας μικρός αριθμός ειρηνευτικού στρατού» στη συρία για «κάποιο καιρό». Πιο συγκεκριμένα: 200 πεζοναύτες στην ypgκρατούμενη ζώνη· και άλλοι 200 στον θύλακα της al Tanf στο νότο, στα σύνορα με την ιορδανία. Για καλό (και «αντιτρομοκρατικό») σκοπό, φυσικά.

Στην mainstream δημαγωγία η απόφαση αυτή χρεώνεται … στους «ευρωπαίους εταίρους». Που δεν συμφωνούν στο να καλύψουν το κενό μιας πλήρους αποχώρησης του αμερικανικού στρατού. Αλλά η ασταμάτητη μηχανή δεν είχε τέτοια κριτήρια όταν εκτιμούσε ότι η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να εγκαταλείψει «με το καλό» αυτά που έχει κατακτήσει στη συριακή (και στην ιρακινή) επικράτεια. Αντίθετα τονίσαμε έγκαιρα το ανομολόγητο: ότι το ψοφιοκουναβιστάν θέλει να προφυλάξει τους πεζοναύτες του απ’ την εμπόλεμη οργή των αράβων στις ζώνες αμερικανικού ελέγχου. Και ένας τρόπος είναι να τους μειώσει, για να μην πολυφαίνονται.

Δεν θα μείνουν, λοιπόν, απλά 200 εδώ και 200 εκεί. Θα μείνουν περισσότεροι, αλλά «εργολαβικοί». Κι αυτό μεταφέρει βάρος στο μπλοκ της Αστάνα.

Όχι ότι πέφτει κανείς απ’ τα σύννεφα…

Μπλοκ της Αστάνα

Παρασκευή 15 Φλεβάρη. Η πιθανολογούμενη «κατά κάποιον τρόπο» αποχώρηση του μεγαλύτερου μέρους (;) του αμερικανικού στρατού απ’ την βόρεια και βορειοανατολική συρία είναι το καινούργιο δεδομένο που είχαν να ζυγίσουν (και να διαχειριστούν) Rouhani, Putin και Erdogan στη χθεσινή συνάντηση στο Sochi. Η «τύχη» του θύλακα του Idlib (για την οποία είχε υπάρξει συμφωνία μεταξύ Άγκυρας – Μόσχας και, άρα Δαμασκού) έχει προστεθεί στην πιο σύνθετη «τύχη» της ζώνης που κατέχουν ακόμα οι ypg· ενδεχομένως όχι για πολύ.

Κάποιοι βολεύονται να τονίζουν τις διαφορές στις προσεγγίσεις μεταξύ των μελών του μπλοκ της Αστάνα· επειδή χαλιούνται με το γεγονός ότι οι συμφωνίες είναι πολύ περισσότερες. Και, επιπλέον, το μοντέλο αυτής της ad hoc συμμαχίας επαναλαμβάνεται και αλλού στον πλανήτη.

Ποια είναι τα προβλήματα; Σε ότι αφορά τον θύλακα του Idlib οι επιθέσεις κατά των ρωσικών βάσεων με drones έχουν σταματήσει προ πολλού – συνεπώς η Μόσχα είναι κατ’ αρχήν ο.κ. Απ’ την άλλη μεριά η σχέση της Άγκυρας με την Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), την ένοπλη οργάνωση που έχει επικρατήσει στο μεγαλύτερο μέρος του θύλακα, δεν είναι ακριβώς by the book της συμφωνίας με την Μόσχα. Ωστόσο αυτή ακριβώς η σχέση πέφτει στη ζυγαριά (η Δαμασκός την ρίχνει σίγουρα) σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις της Άγκυρας για μια «boofer zone» σ’ όλο το μήκος των συροτουρκικών συνόρων, απ’ την Manbij ως τα σύνορα συρίας – ιράκ. Για να το πούμε πιο κομψά: είναι too much το να θέλει η Άγκυρα να κρατήσει έναν έλεγχο άμεσο ή έμμεσο σ’ όλη αυτή τη ζώνη, απ’ τη μία άκρη της βόρειας συρίας ως την άλλη· κι αυτό της το λένε οι σύμμαχοί της.

Η Μόσχα (και η Τεχεράνη) υποστηρίζουν αυτό που δεν απορρίπτει η Άγκυρα, όμως δεν μπορεί και να το διατρανώσει ανοικτά: θα πρέπει να έρθει σε απευθείας και επίσημη συνεννόηση με το καθεστώς Άσαντ, έστω κατ’ αρχή μέσω τρίτων (των συμμάχων) έτσι ώστε να βεβαιωθούν όλοι (και η Δαμασκός κατ’ αρχήν) ότι δεν θα υπάρξει de facto διαμελισμός της συριακής επικράτειας· αν και όταν φύγει ο αμερικανικός στρατός. Αν η Άγκυρα θέλει εποπτεία στις ypgκρατούμενες περιοχές (κάτι που το μπλοκ της Αστάνα το αναγνωρίζει σαν «δικαίωμά» της σε συγκεκριμένο χώρο και για συγκεκριμένο χρόνο) θα πρέπει να λύσει το ζήτημα του θύλακα του Idlib με τρόπο που θα εγγυάται ότι δεν υποβλέπει και αυτήν την συριακή περιοχή… Άρα σε συμφωνία με τη Δαμασκό. Απ’ την μεριά της η Άγκυρα θα πρέπει να «πείσει» τον προστατευόμενό της Abu Mohamad al-Joulani (επικεφαλής της HTS) ότι μια κάποια διαπραγμάτευση με τη Δαμασκό δεν είναι προδοσία. Αυτά είναι κόλπα δύσκολα· αλλά όχι αδύνατα… Τα λεφτά παίζουν πάντα τον δικό τους ρόλο….

Οι ανακοινώσεις του χθεσινού ραντεβού στο Sochi δεν διαφωτίζουν τι συγκεκριμένο συμφωνήθηκε· αλλά αυτό δεν είναι περίεργο. Εκτιμάμε (όχι αυθαίρετα…) ότι η Άγκυρα δεν έχει στρατηγικό λόγο να υπονομεύσει την «εδαφική ακεραιότητα» της συριακής επικράτειας, αφού πια ξέρει πολύ καλά ότι μια τέτοια υπονόμευση απλά ρίχνει νερό στο μύλο των αντιπάλων της. Είτε είναι η Ουάσιγκτον, είτε είναι το Τελ Αβίβ, είτε είναι το Ριάντ. Βασικός όρος (και σ’ αυτό συμφωνούν όλοι) είναι να μπουν οι κουρδικοί πληθυσμοί στη βόρεια συρία υπό τον σταθερό έλεγχο της Δαμασκού. Όταν, όμως, αυτοί οι πληθυσμοί έχουν υπάρξει καλοπληρωμένοι proxies του άξονα Ουάσιγκτον – Λονδίνο – Τελ Αβίβ – Ριάντ (και ποιος ξέρει τι θα αφήσουν πίσω τους οι αμερικάνοι;), το ζήτημα δεν λύνεται με όρκους πίστης…

Υπάρχει δουλειά ακόμα που πρέπει να γίνει…

Khashoggi case

Παρασκευή 15 Φλεβάρη. Ένα απ’ αυτά που η ασταμάτητη μηχανή δεν ήθελε να μεταφέρει σχετικά με την «τύχη» του πτώματος του Khashoggi, μετά τον διαμελισμό του, ήταν η μαρτυρία μιας γειτόνισσας του σπιτιού του προξένου, ότι είδε (και της έκανε εντύπωση επειδή δεν το είχε ξαναπετύχει) άντρες να κάνουν barbeque στην αυλή της προξενικής κατοικίας, εκείνο το απόγευμα της 2ης Οκτώβρη του 2018… Δεν ήταν ότι «δεν το πιστεύαμε»: κάποιοι που είναι ικανοί να κομματιάσουν ένα σώμα για να το εξαφανίζουν είναι, προφανώς, ικανοί να το ψήσουν κιόλας. Απλά μας φαινόταν …. καταλαβαίνετε…

Τώρα όμως είναι η τουρκική ασφάλεια που (προσεκτικά οργανωμένη ως προς το τι λέει και πότε) ανοίγει αυτό το θέμα, σαν εξήγηση της εξαφάνισης του πτώματος του Khashoggi. (Προφανώς ήξερε από τότε – απλά επιλέγει τώρα να ανοίξει αυτό το κεφάλαιο). Σύμφωνα, λοιπόν, με τις χθεσινές ανακοινώσεις της, η αυλή του σπιτιού του προξένου του Ριάντ στην Ιstanbul έχει 2 + 1 πηγάδια. Τα δύο είναι κλασσικά πηγάδια νερού. Το άλλο είναι εστία για ψήσιμο κεμπάπ. Αυτή η εστία χρησιμοποιήθηκε για ψήσιμο μερικές ώρες μετά την δολοφονία του Khashoggi. Οι «διασκεδαστές» (που ήταν το απόσπασμα θανάτου που είχε φύγει απ’ το προξενείο και είχε πάει στο διπλανό σπίτι του προξένου) είχαν παραγγείλει 32 μερίδες κρέατος από διάσημο εστιατόριο της Istanbul, οι μισές ωμές. Αυτές ψήθηκαν στο barbeque. Ήταν, μαζί μ’ αυτές, και τα κομμάτια του Khashoggi;

Μπορεί να είναι μακάβριο, αλλά το έχουν υπαινιχτεί διάφοροι, καθόλου τυχαίοι και καθόλου άσχετοι με τα ήθη του τοξικού: όχι το πτώμα του Khashoggi αλλά το κεφάλι του … που βρίσκεται;

Δεν θα βρεθεί ίσως, αν και ο υπαινιγμός είναι ότι βρίσκεται στο Ριάντ. Είναι σίγουρο όμως ότι αυτό δεν μπήκε στη σχάρα: κάποιος ήθελε να το δει, σα λάφυρο…