Tag: ρωσία

Ο πλανήτης του πολέμου

Πέμπτη 22 Νοέμβρη. Ο αμερικανικός μιλιταρισμός έχει εκτροχιαστεί. Κι εγώ, ένας μεσαίας βαθμίδας αξιωματικός καριέρας, το είδα να έρχεται… Πίσω στα 2008, όταν ήμουν ένας λοχαγός που μόλις είχε γυρίσει απ’ το ιράκ και σπούδαζα στο Fort Knox, τα σενάρια της εκπαίδευσής μας γενικά εστίαζαν στις μάχες σε πόλεις και σ’ αυτό που ονομάζονταν «αποστολές ασφάλειας και σταθεροποίησης». Εκπαιδευόμασταν θεωρητικά για να επιτεθούμε σε κάποια κέντρα πόλεων, να καταστρέψουμε τους μαχητές του εχθρού εκεί, και έπειτα να αναλάβουμε ειρηνευτικές και «ανθρωπιστικές» επιχειρήσεις…

… Όταν για πρώτη φορά πήρα μέρος στο πρώτο course για μεσαίου επιπέδου αξιωματικούς καριέρας το 2016 γρήγορα κατάλαβα ότι κάτι είχε πραγματικά αλλάξει.

Τα σενάρια της εκπαίδευσής μας δεν περιορίζονταν πια στις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Τώρα σχεδιάζαμε την ανάπτυξη δυνάμεων – για συμβατικούς πολέμους υψηλής έντασης – στον Καύκασο, στη Βαλτική, και στη νότια θάλασσα της κίνας (δηλαδή: ρωσία και κίνα). Επιπλέον γίνονταν σχέδια για συγκρούσεις με «κακοποιά» καθεστώτα (δηλαδή, αυτό είναι εύκολο: ιράν). Οι αποστολές σχεδιάζονταν για μάχες των αμερικανικών μεραρχιών σε μακρινές περιοχές, σε σημαντικούς πολέμους για την «απελευθέρωση» περιοχών και την υποστήριξη συμμάχων.

Πολύ γρήγορα μου ξεκαθαρίστηκε: έχουν αλλάξει πολλά. Ο αμερικανικός στρατός, στην πραγματικότητα, έχει γίνει παγκόσμιος με έντονο τρόπο. Θορυβημένη απ’ την αδυναμία της να φέρει σε αίσιο τέλος οποιονδήποτε απ’ τους αντιτρομοκρατικούς πολέμους αυτού του αιώνα, η Ουάσιγκτον αποφάσισε ότι είναι καιρός να ετοιμαστεί για «πραγματικό» πόλεμο, με πλήθος εχθρών. Αυτή η διαδικασία αναπτύχθηκε, στην πραγματικότητα, κάτω απ’ τη μύτη μας εδώ και κάποιο καιρό. Θυμηθείτε το 2013 όταν ο πρόεδρος Obama και η υπ.εξ. Hillary Clinton άρχισαν να μιλάνε για μια “pivot” στην Ασία – μια προφανή προσπάθεια να ανασχεθεί η κίνα. Ο Obama επίσης επέβαλε κυρώσεις στη Μόσχα και στρατιωτικοποίησε ακόμα περισσότερο την ευρώπη, σαν απάντηση στην ρωσική εμπλοκή στην ουκρανία και στην κριμαία. Ο πρόεδρος Trump, του οποίου τα «ένστικτα» στην προεκλογική περίοδο ήταν να αποχωρήσει η Αμερική απ’ τους πολέμους στη μέση Ανατολή, το γύρισε στο να είναι άτοιμος να κλιμακώσει τις εντάσεις με την κίνα, την ρωσία, το ιράν, ακόμα και (για ένα διάστημα) με την βόρεια κορέα…

… Πρέπει να καταλάβει κανείς αυτές τις εξελίξεις σαν εκείνες που διαμορφώνουν μια εν δυνάμει φόρμουλα για μια διαρκή σύγκρουση που θα οδηγήσει τις ηπα σε έναν πραγματικά κατακλυσμιαίο πόλεμο τον οποίο ούτε χρειάζεται ούτε μπορεί πραγματικά να κερδίσει…

Άλλο πράγμα να διαβάζετε τέτοια δυσοίωνα απ’ την ίδια την ασταμάτητη μηχανή, και άλλο να τα διαβάζετε απ’ έναν καραβανά, τον ταγματάρχη (και εξωτερικό συνεργάτη / στρατιωτικό καθηγητή ιστορίας στο West Point) Danny Sjursen (τα εισαγωγικά στα αποσπάσματα είναι του πρωτότυπου). Παράδοξο ή όχι φαίνεται ότι υπάρχουν αμερικάνοι καραβανάδες που υπηρετώντας τον εθνικό τους μιλιταρισμό κάποια στιγμή συνειδητοποιούν τι σόι είναι και που πάει. Το τέλος του περιγραφικού άρθρου του (με τίτλο: planet of war) πάει έτσι:

Λέγεται συχνά, με Οργουελιανή έννοια, ότι κάθε έθνος κράτος χρειάζεται έναν εχθρό για να ενοποιήσει και να πειθαρχήσει τον πληθυσμό του. Αν είναι έτσι τότε οι ηπα πρέπει να θεωρηθούν μοναδική περίπτωση στην ιστορία, σαν η μόνη χώρα που στρατιωτικοποιεί όλο τον πλανήτη (και το διάστημα) προσπαθώντας να μας ανεβάσει πάνω από όλους τους υπόλοιπους.

Μ’ αυτή την έννοια είναι, πράγματι, εξαιρετική περίπτωση.

Μ’ αυτή την έννοια, πράγματι, αλλοίμονο στους άμαχους…

Το γκάζι θα περάσει ξόφαλτσα

Τετάρτη 21 Νοέμβρη. Η πανηγυρική «τελετή / συνάντηση» Putin και Erdogan με αφορμή την ολοκλήρωση της κατασκευής του υποθαλάσσιου (στη Μαύρη Θάλασσα) τμήματος του turkstream δεν έφερε πανηγύρια στα μέρη μας. Αναμενόμενο: το ελλαδιστάν έχει ενταχτεί σε άλλη, αντίπαλη «γκαζόσφαιρα», εκείνην της ανατολικής Μεσογείου. Μια «γκαζόσφαιρα» που ωστόσο, στην καλύτερη των περιπτώσεων, βρίσκεται 3 με 4 χρόνια πίσω απ’ την ρωσική (ρωσο/γερμανική, ρωσο/τουρκική) από τεχνική και οικονομική άποψη – σε ότι αφορά την τροφοδοσία της (νότιας και κεντρικής) ευρώπης.

Ο (με διπλό σωλήνα) turkstream απ’ την μια θα τροφοδοτεί με γκάζι τον τουρκικό καπιταλισμό, αφετέρου θα έχει «αναμονή» για τροφοδοσία των βαλκανίων και της κεντρικής ευρώπης (ουγγαρία). Οι φαιορόζ ίσως λιγουρεύονται την προέκτασή του στη βόρεια ελλάδα, μπας και γίνουν λιγάκι “hub”… Ωστόσο μεσολαβούν δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι να εγκρίνει η ε.ε. αυτήν τη νότια τροφοδοσία από gazprom μεριά. Το δεύτερο αφορά τους σχεδιασμούς της Μόσχας.

Ενδιαφέρεται ο ρωσικός γεωπολιτικός-με-γκάζι σχεδιασμός για την ελληνική επικράτεια; Η  απάντηση μας (όχι απόλυτα αλλά σε μεγάλο βαθμό βέβαιη) είναι «όχι». Πολύ σημαντικότερη είναι η βουλγαρική επικράτεια, τόσο για πολιτικούς / γεωπολιτικούς λόγους (σχέσεις Σόφιας με Μόσχα) όσο και για καθαρά γεωγραφικούς / οικονομικούς: μια εγκατάσταση διακλάδωσης των σωλήνων κάπου στην βορειοδυτική βουλγαρία θα επιτρέψει προς τα νότια την τροφοδοδοσία της (βόρειας) μακεδονίας, της αλβανίας και από εκεί της ιταλίας, όσο και έναν βόρειο κλάδο προς σερβία, κροατία και ουγγαρία μεριά.

Τι απομένει για το ελλαδιστάν; Η υπόσχεση μιας μελλοντικής εγκατάστασης εξαέρωσης υγροποιημένου αερίου, στην Αλεξανδρούπολη· αερίου ισραηλινής, αιγυπτιακής ή/και νοτιοκυπριακής προέλευσης, που θα μεταφέρεται με γκαζάδικα…. Και από εκεί η ξαναϋπόσχεση ενός μελλοντικού αγωγού διανομής που παραμένει άγνωστο ποιον ενδιαφέρει (λόγω κόστους: η υγροποίηση / εξαέρωση ανεβάζει αισθητά την τιμή του γκαζιού).

Εδώ που τα λέμε: καλύτερα έτσι… Καλύτερα ταπί και ψύχραιμοι…

Ταραγμένα νερά, κινούμενη άμμος 1

Τετάρτη 21 Νοέμβρη. Κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει ότι ο άξονας έχει χάσει στρατιωτικά την μάχη για τη «νέα μέση Ανατολή», σίγουρα σε ότι αφορούσε το κόλπο isis. Και ότι το μπλοκ της Αστάνα, εννοημένο σαν ιμπεριαλιστική συμμαχία, έχει επεκτείνει σημαντικά την επιρροή του έχοντας αποκαταστήσει μια καλή εδαφική ζώνη (απ’ τον λίβανο ως, σχεδόν, τα δυτικά σύνορα της ζώνης af/pak) όπου δεν έχει βέβαια τον πλήρη έλεγχο (αμερικανικές βάσεις υπάρχουν σε διάφορα σημεία της βορειοανατολικής συρίας και του βόρειου ιράκ) αλλά έχει σίγουρα την δυναμική. Κερδίζοντάς την σχεδόν απ’ το πουθενά.

Το γεγονός ότι ο άξονας, παραδεχόμενος (σιωπηρά και ως κάποιο σημείο…) την ήττα του στο συριακό / ιρακινό / λιβανέζικο πεδίο μάχης, προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί βάζοντας σαν στόχο την Τεχεράνη, και το γεγονός επιπλέον ότι για να αποκτήσει «ψαχνό» και «προοπτική» τόσο η αντιμετώπιση του ιρανικού ιμπεριαλισμού όσο και η ανάσχεση του τουρκικού απαιτείται ένα «παναραβικό μπλοκ» (την δημιουργία και την διαχείριση του οποίου είχε αναλάβει ο τοξικός) δείχνει το γιατί το κεφάλι του παραμένει στο θρόνο και, κυρίως, στα «γραφεία στρατηγικού σχεδιασμού» τόσο στο Τελ Αβίβ όσο και στην Ουάσιγκτον. Δείχνει όμως και το γιατί είναι τόσοι εκείνοι που φανερά ή κρυφά ενδιαφέρονται να του το ρίξουν, τώρα που τον έπιασαν με το ηλεκτρικό πριόνι στα χέρια…

Πολλά κρίσιμα κόλπα, τμήματα του γενικού σχεδιασμού, στα οποία ο τοξικός και η κλίκα του ήταν βασικοί (σαν απλόχεροι χρηματοδότες και όχι μόνο) έχουν αποτύχει… Το σχέδιο isis… Η πρόκληση κρίσης και εμφυλίου στο λίβανο (με την απαγωγή / εκβιασμένη παραίτηση της μαριονέτας Hariri)… Η πολιορκία, ακόμα και η στρατιωτική καταστροφή της Ντόχα… Ο πόλεμος στην υεμένη… Ακόμα και η πολυδιαφημισμένη (μερική) ιδιωτικοποίηση της aramco… Σχεδόν κάθε μία απ’ αυτές τις ήττες του τοξικού ήταν αποτυχία του άξονα· και νίκη του μπλοκ της Αστάνα (και του Πεκίνου στο βάθος).

Δύο κόλπα έχουν απομείνει: η “συμφωνία του αιώνα” (για την «λύση στην Παλαιστίνη») και η όξυνση της αναμέτρησης με το ιράν μέσα απ’ την δημιουργία ενός «παναραβικού» οικονομικού και στρατιωτικού μπλοκ… Το πρώτο είχε σχεδόν βουλιάξει πριν την δολοφονία Khashoggi – απόδειξη οι διαρκείς αναβολές, απ’ την περασμένη άνοιξη, στην ανακοίνωσή του… Το δεύτερο δείχνει ότι βουλιάζει τώρα, αργά μεν αλλά σταθερά. Και θα πάει στον πάτο όταν επισημοποιηθεί εκείνο που όλοι έχουν καταλάβει: η διαταγή και οι οδηγίες του boss τοξικού στο προξενείο του στην Istanbul…

Ταραγμένα νερά, κινούμενη άμμος 2

Τετάρτη 21 Νοέμβρη. Πριν δυο μέρες αντιπροσωπεία βουλευτών απ’ το Αμμάν έκανε επίσκεψη στη Δαμασκό. Ήταν η πρώτη τέτοια επίσημη (και, σύμφωνα με τις δηλώσεις, «εγκάρδια»…) συνάντηση απ’ το 2011, τις σφαγές διαδηλωτών απ’ το καθεστώς Άσαντ και το ξέσπασμα του «εμφύλιου» στη συρία. Από τότε μέχρι πρόσφατα το βασίλειο της ιορδανίας ήταν ζώνη επιμελητείας τόσο για τον αμερικανικό και τον αγγλικό στρατό, όσο και για διάφορες ένοπλες οργανώσεις της αντι-Άσαντ αντιπολίτευσης (συμπεριλαμβανομένου του isis).

Τώρα ο ιορδανός βασιλιάς Abdullah ο Β το βλέπει αλλιώς. Το ιορδανικό καθεστώς δεν είναι σημαντικό οικονομικά, και δεν είναι καίριο για την δημιουργία του «παναραβικού μπλοκ» εναντίον της Τεχεράνης που τόσο θέλει ο άξονας. Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικό για το άλλο κόλπο, την «λύση του αιώνα» για την Παλαιστίνη, επειδή έχει επίσημα (διεθνώς κατοχυρωμένο) λόγο για το θέμα. Ο Abdullah είναι αντίθετος, και βρισκόταν ως πρόσφατα υπό τον έντονο εκβιασμό τόσο της Ουάσιγκτον όσο και του Ριάντ.

Παρόλα αυτά (ή, ίσως, εξαιτίας αυτών…) επιχειρεί μια σταδιακή προσέγγιση με την Τεχεράνη· και, τώρα, επωφελούμενος απ’ το αδυνάτισμα του σαουδαραβικού κρίκου, και με την Δαμασκό – την Δαμασκό του Άσαντ… Αυτό σημαίνει όχι μόνο εκ νέου αναγνώριση του συριακού καθεστώτος· σημαίνει επίσης αναζήτηση στο μπλοκ της Αστάνα (και ακόμα μακρύτερα, στο Πεκίνο…) στηριγμάτων (πολιτικών και οικονομικών). Και όχι μόνο σε σχέση με την Παλαιστίνη…

Μετά την Ντόχα το Αμμάν… Αν ακολουθήσει και το κουβέιτ (που παραδοσιακά δεν έχει αντι-ιρανική πολιτική) τότε το όνειρο του παναραβικού / αντι-ιρανικού μπλοκ θα χρεωκοπήσει, ειδικά αν «οδηγείται» από ένα Ριάντ είτε του τοξικού αυτοπροσώπως είτε κάποιας βιτρίνας του, με την ίδια πολεμοκάπηλη killer ιδεολογία.

Αφγανιστάν

Σάββατο 17 Νοέμβρη. Στη μέση της γραμμής αντιπαράθεσης Μεσόγειος – Ειρηνικός, στα υψίπεδα του αφγανιστάν, η κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς· σε βάρος της Ουάσιγκτον και της «κυβέρνησης», που όλο και περισσότερο μοιάζει με δημαρχία στην Καμπούλ, και μάλιστα περιορισμένων δυνατοτήτων.

Οι ταλιμπάν κερδίζουν διαρκώς έδαφος, καθώς επιτίθενται σε διάφορα σημεία της επικράτειας. Αλλά η πιο αποσταθεροποιητική ως τώρα (για το ηθικό και όχι μόνο του επίσημου αφγανικού στρατού) ήταν η πρόσφατη επίθεσή τους σε μια μονάδα 50 «επίλεκτων κομμάντο», εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων απ’ το αμερικανικό πεντάγωνο στην αγροτική περιοχή Jaghori, που ως τώρα θεωρούνταν εξαιρετικά «ειρηνική». Πάνω απ’ τους μισούς κομμάντο σκοτώθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι, μαζί με τους τοπικούς μπάτσους, έψαχναν να βρουν τρόπο διαφυγής, την ώρα που οι ταλιμπάν κύκλωναν την περιοχή.

Ορισμένοι υπολογίζουν ότι οι ταλιμπάν ελέγχουν εντελώς ή σε μεγάλο βαθμό το 60% της αφγανικής επικράτειας. Το νούμερο μπορεί να μην λέει όλη την αλήθεια (άλλο βάρος έχουν οι αραιοκατοικημένες αγροτικές περιοχές και άλλο οι πόλεις). Ωστόσο το γεγονός ότι αυτή η έκταση έχει ανακαταληφθεί με μάχες, συν το άλλο γεγονός, ότι στρατιώτες του επίσημου αφγανικού στρατού αυτομολούν στους ταλιμπάν (με όσα όπλα και πυρομαχικά μπορούν να πάρουν μαζί τους), δείχνουν ότι μετά από 17 χρόνια αμερικανικού πολέμου και κατοχής η Ουάσιγκτον πλησιάζει στο σημείο που θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει την ήττα της.

Απ’ την άλλη εκκρεμεί πάντα η πρόταση του Erik Prince, αφεντικού της πρώην blackwater και νυν academi: με 6000 καλοπληρωμένους φονιάδες ο «πρίγκηπας του σκότους» υπόσχεται να κάνει την δουλειά που δεν κατάφεραν 110.000 καλοεκπαιδευμένοι πεζοναύτες του αμερικανικού στρατού. Στο ψόφιο κουνάβι (και στον γαμπρό του) η ιδέα αρέσει. Θα είναι μια ακόμα ευκαιρία για «επένδυση» απ’ το Ριάντ. Αλλά οι αμερικάνοι καραβανάδες την απορρίπτουν: οι μισθοφόροι της academi θα χρειάζονται οπωσδήποτε την κάλυψη του τακτικού αμερικανικού στρατού (σίγουρα από αέρα), και έτσι το πεντάγωνο θα βρεθεί με σχέσεις συνενοχής σε εγκλήματα πέρα απ’ τα (ως τώρα) όριά του.

Άσε που μπορεί να βρουν την ευκαιρία οι ανάλογοι ανθρωποκυνηγοί της ρωσικής Wagner να κάνουν παιχνίδι απ’ την απέναντι μεριά, μαζί με τους ταλιμπάν…

Υπάρχει κανάς Θουκυδίδης στα πέριξ;

Πέμπτη 15 Νοέμβρη. Είναι γεγονός ότι η πλανητική ηγεμονία των ηπα (στο σύντομο διάστημα των ‘90s, όταν ανακηρύχτηκε σαν “η μόνη υπερδύναμη του πλανήτη”…) έχει στριμωχτεί σοβαρά. Και, με την πλάτη στα σκοινιά, η Ουάσιγκτον θέλει να «πιστεύει πραγματικά…» οτιδήποτε την κάνει να νοιώθει πιο δυνατή.

Υπάρχει, όμως, ένας βασικός παράγοντας στις ενδοκαπιταλιστικές / διακρατικές αντιθέσεις και εντάσεις, που παίζει μεγάλο ρόλο στις τακτικές, στις στρατηγικές και στα «πραγματικά πιστεύω…» της κάθε πλευράς. Θα τον λέγαμε υποκειμενικό. Δεν αναφερόμαστε στην προσωπικότητα του όποιου ψόφιου κουναβιού ή του όποιου Pence. Αναφερόμαστε στον γενικό ιστορικό υποκειμενισμό των υποτελών και των αρχόντων κάθε κράτους / κεφάλαιου, όπως αυτός διαμορφώνεται μέσα στην ιστορία.

Η ιστορία των ηπα είναι ιστορία διαρκούς επέκτασης (της ισχύος της). Απ’ τον εποχή του “let’s go west”… Απ’ τον 19ο αιώνα και σ’ όλον τον 20ο (δηλαδή επί αρκετές γενιές) το αμερικανικό imperium απλωνόταν: νίκησε σε 3 παγκόσμιους πολέμους, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό στο πως «γράφει» στην όποια συλλογική «εθνική συνείδηση» η ιδέα της «ακαταμάχητης ισχύος». Προφανώς η επανάληψη διαμορφώνει μεταφυσική πίστη…

Ο αμερικανικός ηγεμονισμός δεν έχει στριμωχτεί ποτέ πραγματικά. Ούτε καν στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου (του λεγόμενου «ψυχρού») πολέμου, τον οποίο ο πολεμοκάπηλος Pence νομίζει ότι μπορεί να επαναλάβει. Γιατί όταν η Ουάσιγκτον, μαζί με το Λονδίνο, ξεκίνησε εκείνον τον 3ο παγκόσμιο (αμέσως μετά το τέλος του 2ου…) η εδαφική επικράτεια / επιρροή του αντίπαλου «ανατολικού μπλοκ», του οποίου τα «σύνορα» ο ακροδεξιός Τσώρτσιλ ονόμασε «σιδηρούν παραπέτασμα», ήταν ήδη διαμορφωμένη· σίγουρα σε ότι αφορούσε το βόρειο (καπιταλιστικό) ημισφαίριο.

Υπήρχαν, φυσικά, «θερμές» (θερμότατες!!!) περιφερειακές αναμετρήσεις μεταξύ των δυο μπλοκ στο «νότο», στην ασία, στην αφρική και στη λατινική αμερική. Ωστόσο, παρά τις πολεμοκάπηλες ρητορικές, ούτε η ήττα στο βιετνάμ (και στην υπόλοιπη νοτιοανατολική ασία), ούτε η επαναστατημένη κούβα έθεταν υπαρξιακά ζητήματα για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Αυτό που θα μπορούσε να του θέσει τέτοια ζητήματα ήταν ένας κανονικός και πλήρης πόλεμος με την εσσδ· και πάλι μόνο λόγω των διηπειρωτικών πυραύλων που θα έφερναν τον πυρηνικό όλεθρο εντός ηπα. Κατά τα άλλα η ευρώπη θα πλήρωνε το μάρμαρο…

Τώρα, όμως, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Κατ’ αρχήν είναι πολύ πιο ρευστά τα «σύνορα», εφόσον άλλωστε δεν υπάρχουν οριστικά διαμορφωμένα μπλοκ. Κατά δεύτερον η ευρώπη (ή διάφορα κράτη σ’ αυτήν) δεν είναι καθόλου «δεδομένη» για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Τρίτο και σημαντικότερο: ο τρόπος που επεκτείνεται και ηγεμονεύει ο κινέζικος καπιταλισμός είναι «η αγορά», το ιερό και όσιο της άλλοτε αμερικανικής (οικονομικής και γεωπολιτικής) κυριαρχίας!

Αυτό είναι, πράγματι, πρωτάκουστο!!! Απ’ την Μόσχα, επί εσσδ, η Ουάσιγκτον μπορεί να κινδύνευε από πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές· με κανέναν τρόπο, όμως, δεν κινδύνευε απ’ την επέκταση ενός «υπό κομμουνιστικό έλεγχο» πανομοιότυπου καπιταλιστικού «συστήματος αιμοδοσίας», όπως είναι το εμπόρευμα και η αγορά!!! Μ’ άλλα λόγια δεν κινδύνευε η υλική βάση της αμερικανικής (και συνολικά της «δυτικής») υπεροχής. Αντίθετα: μπορούσε να υπάρχει η σιγουριά ότι το «δυτικό σύστημα» είναι ανώτερο από κάθε άποψη και ότι, κατά συνέπεια, δεν μπορεί παρά να νικήσει· εκτός απ’ την περίπτωση ολικής καταστροφής της ζωής στον πλανήτη.

Τώρα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Ο κινεζικός καπιταλισμός / ιμπεριαλισμός μπορεί να κρατάει κόκκινες σημαίες με σφυροδρέπανα, αλλά δεν κτυπάει εξάγωντας «την ανατροπή του καπιταλισμού». Κτυπάει εξάγοντας καπιταλισμό, εμπορεύματα, και μάλιστα όλο και πιο ανώτερης ποιότητας – και σε καλύτερες τιμές!!!

O tempora o mores!!!

Όχι…

Πέμπτη 15 Νοέμβρη. Πρόκειται, λοιπόν, για δύο «πράγματα» που συμβαίνουν ταυτόχρονα. Πρώτον, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός / καπιταλισμός / μιλιταρισμός αμφισβητείται στην πράξη και στριμώχνεται. Δεύτερον, δεν στριμώχνεται με ένα τρόπο όμοιο με κάτι άλλο του παρελθόντος (έτσι ώστε να υπάρχει κάτι σαν manual στη συλλογική αμερικανική μνήμη υποτελών και αρχόντων…) αλλά μ’ έναν ολωσδιόλου διαφορετικό και, κυρίως, ριζικό τρόπο: στην καρδιά της καπιταλιστικής πραγματοποίησης της υπεραξίας, στο εμπόρευμα (επιπλέον και εξίσου σημαντικό: και στο νόμισμα…).

Είναι δυνατόν ένα κρατικο-καπιταλιστικό σύμπλεγμα που ποτέ ως τώρα δεν είχε στριμωχτεί-μέσω-της-παρακμής του να αντιδράσει «ορθολογικά» σ’ αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση; Ειπωμένο διαφορετικά: ένα τέτοιο σύμπλεγμα έχει τις «εφεδρείες», σαν ιδεολογία, σαν στελέχη διοίκησης, σαν ιστορική εμπειρία, σαν «εναλλακτικές» (ακόμα και σαν «ψυχραιμία», σαν ψυχοδιανοητικές σταθερές) να παράξει μια ορθολογικά συντεταγμένη στάση που, είτε θα αντιστρέψει την παρακμή/στρίμωγμα είτε, στην χειρότερη περίπτωση, θα ελέγξει και θα περιορίσει τις συνέπειές της; (Κάποιος θα μπορούσε να το διατυπώσει και ως εξής: είναι δυνατόν οι ηπα να διαπραγματευτούν την δεύτερη ή την τρίτη θέση στον πλανήτη γη;)

Η εκτίμηση της ασταμάτητης μηχανής είναι πως όχι, κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά απίθανο (στα όρια του αδύνατου)!! Ειδικά για τον αμερικανισμό: είναι (από ιστορική άποψη) πολύ πρόσφατος και πολύ ρηχός σα know how ηγεμονίας. Είναι και μονοκόμματος: κανόνια, αρβύλες – και γαυγίσματα. Δεν ξέρει τι σημαίνει να ήσουν κάποτε βασιλιάς και να γίνεσαι νομάρχης. Και δεν πρόκειται να ακούσει τις συμβουλές του Λονδίνου – που ξέρει…

Απόδειξη είναι όχι αυτά που απειλεί ο Pence το Πεκίνο, αλλά το γεγονός πως η Ουάσιγκτον έχει κηρύξει, πρακτικά, τον (οικονομικό ως τώρα) πόλεμό της απέναντι στους πάντες!!! Απ’ τη μια μεριά αυτό είναι ένας αταβίστικος αυτοματισμός: όσοι αμφισβητούν την καπιταλιστική / εμπορευματική της υπεροχή είναι εχθροί!!! Απ’ την άλλη είναι «αυτοκτονία σε αργή κίνηση»: αν πραγματικοί «πιστοί» σύμμαχοι είναι το Τελ Αβίβ, το Τελ Αβίβ, το Τελ Αβίβ, ο τοξικός, ο τοξικός, ο τοξικός, και η Αθήνα με την Λευκωσία (υπερδυνάμεις!!!), τότε… Που ακούστηκε ότι αν μαζευτούν οι παρακμιακοί και οι ξεπερασμένοι απ’ την ιστορία θα επιβληθούν;

Είναι χαρακτηριστικό της σπασμωδικότητας της Ουάσιγκτον όχι το τι «πιστεύει πραγματικά…» κατά του Πεκίνου αλλά το τι «πιστεύει πραγματικά…» κατά ευρωπαϊκών κρατών, όπως η γερμανία ή η γαλλία. Τα οποία μπορεί να μην είναι «υπολογίσιμοι αντίπαλοι» στρατιωτικά, είναι όμως οικονομικά / εμπορευματικά· ειδικά το πρώτο. Τι κάνει, λοιπόν, η Ουάσιγκτον; Απειλές, προσβολές, τιμωρίες, είτε με την μορφή δασμών («θάνατος στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα»!!) είτε με την μορφή κυρώσεων («θάνατος στο ρωσικό αέριο»!).

Συμβαίνει το εξής: καθώς ο αμερικανικός καπιταλισμός χάνει έδαφος στην παγκόσμια αγορά, (χάνει, σα να λέμε, την υλική, καπιταλιστική βάση της ηγεμονίας του) προσπαθεί να βγάλει στην παρανομία μεγάλα τμήματα αυτής της παγκόσμιας αγοράς!!! Απίστευτο – αλλά αληθινό!!! Παράλογο και ανιστόρητο – αναμενόμενο, όμως, από μια «αυτοκρατορία» λίγων μόνο δεκαετιών, που δεν τα πάει καθόλου καλά με την ιστορία…

Ακόμα κι αν μόνο αυτό ήταν η διαφορά της τωρινής ιστορικής φάσης από εκείνη ανάμεσα στο 1945 και το 1990 (3ος παγκόσμιος…), η διαφορά δηλαδή ότι τότε η αναμέτρηση πουλιόταν σαν ιδεολογική («ελευθερία εναντίον κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού») ενώ τώρα είναι καθαρά και ξάστερα αγοραία, είναι τόσο καίρια αυτή η διαφορά, τόσο δομική, τόσο καθοριστική, ώστε μόνο φασίστες σαν τον Pence, οπαδοί της ιδέας ότι η μορφή κράτος μπορεί να πάει κόντρα στις καπιταλιστικές λειτουργίες, μόνο τέτοιοι ξεπεσμένοι χριστιανοφασίστες θα «πίστευαν πραγματικά…» ότι μπορούν να γυρίσουν στο παρελθόν, στα γνωστά και πεπατημένα, και ότι οι ηπα μπορούν να ρεφάρουν κατά της κίνας επαναλαμβάνοντας την τακτική τους εναντίον της εσσδ… (Αφού το έκαναν μια φορά μπορούν να το ξανακάνουν.. ε;)

Ωστόσο το ότι είναι φασίστας και εκτός πραγματικότητας ο Pence δεν τον κάνει λιγότερο «αντιπροσωπευτικό» για το τι κάνει η Ουάσιγκτον. Κι αυτό που κάνει το αμερικανικό κράτος / παρακράτος είναι το μοναδικό που ξέρει να κάνει: αν οι Ινδιάνοι τολμούσαν να νικήσουν σε κάποια μάχη τους λευκούς αποίκους της «νέας γης», η τύχη τους ήταν προδιαγεγραμμένη: θα καιγόταν όλη η περιοχή τους, με κάθε μέσο.

Γι’ αυτό έκαιγαν τα δάση στην ελλάδα εναντίον του δημοκρατικού στρατού, και ύστερα στο βιετνάμ εναντίον των βιετκόνγκ: επειδή αν φτιάχνεις βόμβες όλα λύνονται με βομβαρδισμούς… Επειδή αν μεγαλουργείς σα σφυρί όλοι οι αντίπαλοί σου είναι πρόκες.

Αμ δε!!!

Κυκλοφορία

Πέμπτη 15 Νοέμβρη. Η Ουάσιγκτον φαίνεται να πιστεύει ότι ελέγχοντας μια εσωτερική αγορά 350 εκατομυρίων ανθρώπων μπορεί να γονατίσει το Πεκίνο που έχει εσωτερική αγορά 1,3 δισ. Οι εφευρέτες της ιδέας περί “ανθρώπινου κεφάλαιου” και της σημασίας του για την καπιταλιστική ανάπτυξη ξέμειναν από βεβαιότητες μόλις είδαν αυτό το “ανθρώπινο κεφάλαιο” να είναι σχιστομάτικο!!! Οι αμερικανικές κυρώσεις και οι δασμοί προκαλούν πράγματι προβλήματα τις κινεζικές εξαγωγές προς τις ηπα· όμως αυτό δεν θα έπρεπε να λογαριάζεται ούτε καν σαν τακτική νίκη της Ουάσιγκτον… Πολύ λιγότερο σαν στρατηγικός μοχλός για να πειθαρχήσει τον κινεζικό καπιταλισμό. (Το ότι με τέτοιο τρόπο, συν κάτι χρηματιστηριακά κόλπα με το γιεν, ανέσχεσε η Ουάσιγκτον στις αρχές των ’90s τον ιαπωνικό καπιταλισμό δεν σημαίνει ότι το κόλπο θα επαναληφθεί πετυχημένα! Στο κάτω κάτω εκεί, στην ιαπωνική επικράτεια, υπήρχαν και υπάρχουν κάτι τεράστιες αμερικανικές βάσεις… Στην κινέζικη όχι!)

Μία απ’ τις απαντήσεις σ’ αυτά τα αμερικανικά κόλπα έρχεται με την αντικατάσταση του δολαρίου, μετά από διακρατικές συμφωνίες (ή την δημιουργία ενός ισχυρού χρηματιστηρίου σε γουάν…) στις παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές. Μπορεί, ακόμα, ο όγκος των διεθνών συναλλαγών που αποχωρεί απ’ το δολάριο να είναι σχετικά μικρός. Δεν θα πρέπει όμως να λαθέψει κανείς για τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της ενέργειας “ασύμμετρου πολέμου”.

Η έκταση και η ένταση της διεθνούς χρήσης ενός εθνικού νομίσματος αποφέρει (στο μητρικό κράτος / κεφάλαιο) ένα σταθερό ποσοστό υπεξαίρεσης της διεθνώς αποσπώμενης υπεραξίας. Το νόμισμα είναι γενικό μέτρο της αξίας, συνεπώς ένα νόμισμα διεθνούς χρήσης μεταφέρει ένα ποσοστό αυτής της αξίας (: υπεραξίας καθώς πραγματοποιείται, καθώς γίνεται εμπόρευμα) στην κεντρική τράπεζα (και στο κράτος / κεφάλαιο) που ελέγχει την “παραγωγή” αυτού του νομίσματος. Πρόκειται για τυπική καπιταλιστική διαδικασία, που την γνωρίζουν πολύ καλά στο Λονδίνο, από τότε που η στερλίνα ήταν το νο 1 νόμισμα (μέτρο της αξίας) παγκόσμιας χρήσης· απ’ την εποχή, δηλαδή, της αυτοκρατορίας – που – ποτέ – δεν – έδυε – ο – ήλιος. Παλιά μεγαλεία…

Το πριόνισμα του διεθνούς κύκλου κυκλοφορίας του δολαρίου η Ουάσιγκτον προσπαθεί να το εμποδίσει απαγορεύοντας διεθνείς συναλλαγές! Κάτι ανάλογο με την απαγόρευση της διεθνούς αγοράς! Μάταιο!! Όχι επειδή οι αντίπαλοί της είναι δόλιοι… Αλλά επειδή είναι υποχρεωμένοι να είναι τέτοιοι για το καλό του καπιταλισμού τους· και του καπιταλισμού γενικά. Απέναντι στην πανικόβλητη παρακμιακή άλλοτε μόνη υπερδύναμη, οι ανταγωνιστές της είναι υποχρεωμένοι να παρακάμπτουν τις απαγορεύσεις της (π.χ. στο swift…) καταστρέφοντας τις απεγνωσμένες προσπάθειες της Ουάσιγκτον να προφυλάξει τον καπιταλισμό της δρώντας…. μισοφεουδαρχικά!

Οπότε ιδού το οξύμωρο: το «κομμουνιστικό κόμμα κίνας», ακριβώς επειδή ηγείται μιας θυελλώδους καπιταλιστικής ανάπτυξης με όρους και αγοράς, είναι σημαιοφόρος του ελεύθερου παγκόσμιου εμπορίου (έστω και σε εισαγωγικά), δηλαδή ένα de facto καπιταλιστικό μοτέρ πρώτης κλάσης… την ίδια περίοδο που το αμερικανικό κράτος συστρέφεται σαν άρνηση του ιστορικού εαυτού του, και γίνεται μερκαντιλιστικό· δηλαδή αντιδραστικό.

Που μπορούν να οδηγήσουν όλα αυτά; Κάποιοι, ανατρέχοντας στον Θουκυδίδη, υποστηρίζουν ότι υπ’ αυτές τις συνθήκες όπου, από στρατιωτική άποψη, φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη, δημιουργείται το έδαφος για στιγμιαία λάθη, ολισθήματα, απρόσεκτους χειρισμούς, ή και για προβοκάτσιες (ακόμα και από τρίτους) που θα σπρώξουν κάποια απ’ τις αντίπαλες πλευρές σε πολεμική δράση, αναγκάζοντας και τις υπόλοιπες να ακολουθήσουν. Σε έναν πόλεμο «που κανείς τους δεν ήθελε».

Αυτή (κρίνει η ασταμάτητη μηχανή) είναι μια φαινομενολογική προσέγγιση. Θεωρητικά και τον Τρωϊκό πόλεμο θα μπορούσε να ισχυριστεί ο Αγαμέμνονας ότι δεν τον ήθελε· τον ανάγκασε ο Μενέλαος· που τον ανάγκασε ο πόνος του (και ο εγωϊσμός του) για την φυγή της Ωραίας Ελένης… Εν τέλει, όπως το έθεσε ο Σαββουπολάμστελ στους «Αχαρνείς» του, ο πόλεμος εκείνος έγινε για τρεις πουτάνες! (: τις τρεις θεές, την Αθηνά, την Ήρα και την Αφροδίτη, εκ των οποίων η μία, η Αφροδίτη, έδωσε σαν βραβείο στον Πάρι το χρυσό μήλο, του οποίου η τοις μετρητοίς εξαργύρωση ήταν η Ωραία Ελένη…).

Για την μυθολογία αυτά είναι καλά, έως και καταπραϋντικά. Στην καπιταλιστική πραγματικότητα ωστόσο, το ζήτημα της (εμπόλεμης) «ξαναμοιρασιάς» του κόσμου (ακόμα κι αν, πια, αυτός ο «κόσμος» δεν περιορίζεται στον πλανήτη γη αλλά περιλαμβάνει και το ηλιακό σύστημα…) είναι πολύ παλιό για να υποστηρίζεται ότι «κανείς δεν το ήθελε»! Ένας (παγκόσμιος πόλεμος), δεύτερος, τρίτος… : ε, το «έγινε κατά λάθος, ποτέ ξανά!» είναι χάπι απεριορίστης βλακείας.

Συνεπώς, για να γίνουμε «Κασσάνδρες», το θέμα (ήδη απ’ τις αρχές των 90s…) δεν ήταν και δεν είναι το «αν» του 4ου. Είναι το «πως» και «πότε» της κορύφωσής του…

(Θα έλεγε κανείς ότι το ζητούμενο είναι επίσης το «πως» και «πότε» της αντίστασης σ’ αυτόν… Αλλά σήμερα η ασταμάτητη μηχανή δεν έχει όρεξη να γίνει γραφική. Άλλη μέρα…)

Μια γρήγορη αλλαγή της (ροής της) ιστορίας

Τρίτη 13 Νοέμβρη. Πριν μόλις έξι μήνες, τον περασμένο Μάη, Ουάσιγκτον, Τελ Αβίβ και Ριάντ θεωρούσαν ότι παρά την σχεδόν εξαφάνιση του «παράγοντα isis» απ’ το συριακό και ιρακινό πεδίο (ο θύλακας του idlib ήταν μια αξιοποιήσιμη εξαίρεση) είχαν ακόμα τον άνεμο στα πανιά τους. Η Ουάσιγκτον είχε ήδη μεταφέρει την πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ, και ετοιμαζόταν για το τελικό κτύπημα, την επιβολή της «συμφωνίας του αιώνα» (για την «λύση του παλαιστινιακού προβλήματος»), κομμένης και ραμένης στα μέτρα του Τελ Αβίβ. Οι φήμες ότι «σήμερα, αύριο, την άλλη βδομάδα» (θα γίνει η παρουσίαση…) έδειχναν, βέβαια, ότι υπήρχαν κάποια προβλήματα στην αποδοχή του σχεδίου, όχι μόνο απ’ το γενικά άθλιο καθεστώς του Αμπάς, αλλά και απ’ το Αμμάν.

Οι παράπλευρες, υποστηρικτικές κινήσεις θεωρούνταν πάντως δεδομένες. Πρώτον, η Μόσχα θα συμφωνούσε (έτσι έλεγαν οι εκτιμήσεις) με το Τελ Αβίβ να μην το εμποδίζει να βομβαρδίζει ιρανικές θέσεις οπουδήποτε στο συριακό πεδίο μάχης. Και δεύτερον, ο τοξικός, θα αναδεικνυόταν σε μοντέλο «μεταρρυθμιστή» στο Ριάντ, παρασέρνοντας και τις υπόλοιπες κοντινές του πετροχούντες. Όλοι αυτοί μαζί (πετροχούντες, χούντα του Καΐρου, Τελ Αβίβ), μόλις «έλυναν το παλαιστινιακό» θα σχημάτιζαν μια αντι-ιρανική συμμαχία που γρυλίζοντας, γαυγίζοντας ή και πυροβολώντας θα στρίμωχνε την Τεχεράνη, θα αδυνάτιζε το μπλοκ της Αστάνα, και θα επέτρεπε στον άξονα την ανάκτηση αρκετού απ’ το χαμένο έδαφος στη συρία και στο ιράκ…

Σήμερα, έξι μήνες μετά, έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Ό,τι είχε επενδυθεί στον θύλακα του Idlib φαλήρισε, κι αυτό ήταν κυρίως δουλειά της Άγκυρας και των υπηρεσιών της. Η Μόσχα όχι μόνο δεν συναίνεσε στις αεροπορικές εκκαθαρίσεις του Τελ Αβίβ, αλλά μετά την κατάρριψη του αεροπλάνου της έχει μετατρέψει την δυτική συρία σε «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» για το ισραήλ· που προσπαθεί να παρηγορήσει τους υπηκόους του με παιδικά ψέμματα του είδους «μπαααα, εμείς συνεχίσουμε να κτυπάμε χωρίς να μας παίρνουν χαμπάρι». Όσο για τον τοξικό; Η όμορφη ιδέα του να σφάξει έναν τουρκικής καταγωγής (ο παππούς του ήταν τούρκος) σαουδάραβα δημοσιογράφο στο προξενείο της Istanbul τον έχει παραδώσει χειροπόδαρα δεμένο στο δεύτερο μεγαλύτερο εχθρό του, το καθεστώς Erdogan. Σα να μην έφταναν αυτά, Βερολίνο και Παρίσι «ήρθαν κοντά» στο μπλοκ της Αστάνα – με άλλοθι την ανοικοδόμηση της συρίας….

Αυτή η γρήγορη αλλαγή δεδομένων και συσχετισμών, δίπλα μας, έγινε σχετικά «αθόρυβα» (αν υπολογίσει κανείς την σημασία της). Και είναι αμφίβολο αν εκτός απ’ την ασταμάτητη μηχανή την έχει καταγράψει / περιγράψει οποιοσδήποτε άλλος. Ειδικά στα φιλοαμερικανικά και φιλοϊσραηλινά μέρη μας, όπου τα χέρια της «εθνικής γραμμής» φτάνουν πολύ μακρύτερα απ’ όσο νομίζετε…

Επι γης ειρήνη…

Δευτέρα 12 Νοέμβρη. Οι «πολιτικοί διευθυντές» του 4ου παγκόσμιου πολέμου τίμησαν (λέει) χτες στο Παρίσι το τέλος του … 1ου. Ανατριχιαστικό, και ανατριχιαστικά ωμό. Αν η αλυσίδα των παγκόσμιων (και «περιφερειακών») πολέμων του 20ου και του 21ου αιώνα, ως τώρα, τους διαβεβαιώνει για κάτι είναι πως αυτοί (και κυρίως: τα αφεντικά τους) πάντα θα την γλυτώνουν. Και θα “τιμούν” τα περασμένα διαλείματα…

Ο αμερικανικός στρατός και οι «συνεργάτες» του έχει δολοφονήσει άμεσα ή/και έμμεσα εκατοντάδες χιλιάδες άμαχους, άντρες, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους (και σακατέψει πολλαλάσιους / ες) απ’ το 2001 και μετά. Ένα εκατομμύριο δολοφονημένοι μόνο στο ιράκ, μετά την εισβολή και την κατοχή, απ’το 2003. Με μικρές απώλειες στα πεδία των σφαγών· τόσο μικρές ώστε να θεωρούνται αμελητέες, ανάξιες αναφοράς. Όμως την ίδια περίοδο αυτοκτονούν στα μετόπισθεν κατά μέσο όρο 20 «βετεράνοι» κάθε μέρα· «βετεράνοι» αυτών των πολέμων, στο αφγανιστάν και στο ιράκ κατά κύριο λόγο. Περισσότεροι από εφτά χιλιάδες αμερικάνοι «βετεράνοι», κάτι λιγότερο από μια μεραρχία, αυτοκτονούν κάθε χρόνο (αυτές είναι οι επίσημες καθεστωτικές μετρήσεις του αμερικανικού κράτους) επειδή δεν μπορούν να αντέξουν τους εφιάλτες εξαιτίας εκείνων που έκαναν «πολεμώντας για την ασφάλεια των ηπα». Κι ακόμα ο 4ος παγκόσμιος παραμένει «ακήρυχτος», που σαν τέτοιος δεν χρειάζεται να έχει ένα κάποιο “τέλος”…

Τα ίδια σκατά μοιράζονται και τρώγονται μαζικά στον πρώτο κόσμο εδώ και πάνω από έναν αιώνα: «πατρίδες», «κίνδυνοι», «απειλές», «άμυνα»… Αυτό είναι το πραγματικό νόημα της χθεσινής επετείου: η επιβεβαίωση της ακμαία θανατηφόρας υγείας της καπιταλιστικής μηχανής.

(φωτογραφία: And last – but not least….)