Μέση Ανατολή

Δευτέρα 10 Αυγούστου. Ιράκ, συρία, λίβανος (πριν την έκρηξη στη Βηρυττό και μετά). Επίσης, με έναν άλλο τρόπο, το ρατσιστικό καθεστώς του Τελ Αβίβ, η υεμένη· και σα συνέπεια οι πετροχούντες του Ριάντ και του Αμπού Ντάμπι: στο βαθμό που όλη αυτή η περιοχή του κόσμου έχει γίνει “συνοριακή” ανάμεσα στην προέλαση του ευρασιατικού project και στην «άμυνα» του ψοφιοκουναβιστάν και των «παλιών» ιμπεριαλιστών (Παρίσι και Λονδίνο) η καταστροφή μοιάζει κάτι σαν «μοίρα».

Ορισμένοι φιλότιμα αναρωτιούνται αν η έκρηξη στη Βηρυτό ήταν ατύχημα ή δόλια ενέργεια… Το να υπάρχουν 2.700 τόνοι νιτρικού αμμωνίου παρατημένοι σε κατοικημένη περιοχή επί χρόνια υποδεικνύει όμως την πραγματική κατάσταση του λιβανέζικου καθεστώτος. Η απορία θα έπρεπε να είναι πώς δεν έσκασε αυτή η μεγαβόμβα ως τώρα…

Το συγκεκριμένο λιμάνι φέρεται ως ελεγχόμενο από κρατικούς υπαλλήλους και μαφιόζους συνδεδεμένους με το σουνιτικό (και φιλικό προς το Ριάντ) κόμμα του προηγούμενου πρωθ. Hariri υιού. Αλλά αυτό δεν λέει κάτι, πέρα απ’ την αδιαφορία, την διοικητική δυσκαμψία και τον πολιτικό προσοδισμό που ήταν γνωστά στο λίβανο πολύ πριν το «μπουμ».

Στην ανατολική Μεσόγειο η ασιατική έξοδος (όποια μορφή κι αν έχει) του ευρασιατικού project είναι, κατά σειρά, ο λίβανος, η συρία και η τουρκία. Μπορούν οι όποιες καταστροφές, πολεμικές ή ατυχήματα, να κρατήσουν μακριά για καιρό αυτήν την «έξοδο»; Άμεσα ναι. Μεσομακροπρόθεσμα όμως η ασταμάτητη μηχανή εκτιμά προς όχι.

Ο βασιλιάς γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron θα προσπαθήσει να επωφεληθεί απ’ την ισοπέδωση της Βηρυτού και απ’ την πιθανή όξυνση των διαμαρτυριών. Αλλά το «αγκάθι» που ενοχλεί κι αυτόν και τους υπόλοιπους «παλιούς κύριους» όλης αυτής της ζώνης, την Χεζμπ’ αλλάχ, δεν μπορεί να το ξεφορτωθεί. Είναι καλά εδραιωμένη στον λιβανέζικο νότο· και, παράδοξο ή όχι, πολύ καλύτερα οργανωμένη (τόσο στρατιωτικά όσο και κοινωνικά) απ’ το υπόλοιπο λιβανέζικο κράτος / κοινωνία. Η Χεζμπ’ αλλάχ έχει κανονικό στρατό, με εμπειρία πολέμου στη συρία· το λιβανέζικο κράτος έχει κάτι σαν στρατό με εμπειρία τροχονόμων κι ούτε καν… Μπορεί το Παρίσι να καταγγείλει την Χεζμπ’ αλλάχ όσο δυνατά θέλει σαν «τρομοκρατική οργάνωση» – συνηθισμένα… Να την αφοπλίσει όμως δεν μπορεί.

Μ’ αυτά τα δεδομένα το πιο πιθανό για την λιβανέζικη επικράτεια είναι να της συμβεί, παρά το μικρό της μέγεθος, περίπου ότι συμβαίνει ήδη στη συρία και στο ιράκ. Να υπάρχει μια αδύναμη κυβέρνηση, να υπάρχει γαλλική στρατιωτική «ανθρωπιστική» (ή ότι άλλο παρατσούκλι της δώσει ο βασιλιάς) παρουσία κάπου στο κέντρο ή βορειότερα, να υπάρχει η Χεζμπ’ αλλάχ στο νότο, να υπάρχει κάπου στο βάθος το κινεζικό κράτος / κεφάλαιο (όπως και το ρωσικό)…

… και όλοι να περιμένουν πότε θα ξεκαθαριστούν οι χοντροί, παγκόσμιοι λογαριασμοί…

(φωτογραφία: Είναι απ’ την Βηρυττό… κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ή στις αρχές εκείνης του ’80… Όταν το Τελ Αβίβ και οι σύμμαχοί του πολεμούσαν εκεί τους παλαιστίνιους πρόσφυγες και τους δικούς τους συμμάχους, για να «διαλύσουν το μαγαζί», με σκοπό να πάρει το μισό το ισραήλ…

Απο εκείνα τα ερείπια γεννήθηκε η Χεζμπ’ αλλάχ…)

Η έκρηξη

Κυριακή 9 Αυγούστου. Μπορεί μια έκρηξη να είναι τόσο δυνατή ώστε να εκτοξεύσει έναν βασιλιά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά χωρίς να τον σκοτώσει; Ναι, μπορεί. Η έκρηξη των τόνων νιτρικής αμμωνίας στο λιμάνι της Βηρυτού εκτόξευσε τον βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron απ’ το Παρίσι στα ερείπια του άλλοτε «Παρισιού της Ανατολής». Θα μπορούσε να θεωρηθεί «κίνηση δημόσιων σχέσεων», αλλά αυτό θα ήταν φιλική προσέγγιση, υπέρ του βασιλιά.

Πρόκειται μάλλον για καραμπινάτη απόδειξη πρεμούρας. Ο γαλλικός ιμπεριαλισμός έχει χάσει τα ερείσματά του στη μέση Ανατολή, κυρίως στη Δαμασκό· και τρέχει τώρα να τα ξαναβρεί μέσα στα χαλάσματα της Βηρυτού. Ο Macron εμφανίστηκε εκεί σαν ο παλιός αποικιοκράτης (ο λίβανος όπως και η συρία ήταν υπό γαλλική κατοχή απ’ το 1920 ως το 1943). Και κάποιοι φρόντισαν να σκηνοθετήσουν την «λαϊκή αποδοχή» της επιστροφής της γαλλικής αυτοκρατορίας: ενόσω ο βασιλιάς έσφιγγε χέρια και αγκάλιαζε κόσμο, μερικές χιλιάδες λιβανέζοι υπέγραψαν αίτημα να ξαναμπεί ο λίβανος υπό γαλλική κηδεμονία – για μια δεκαετία είπαν…

Υπάρχουν φήμες ότι ο βασιλιάς Macron ζήτησε (προκειμένου να προσφέρει την αγαθοεργή βοήθειά του) τον αφοπλισμό της Χεζμπ’ αλλάχ και το διεθνές αεροδρόμιο της Βηρυτού. Φήμες παλιανθρώπων ίσως. Αν, πάντως, αυτά είναι τα λάφυρα που θέλει ο βασιλιάς μετά την καταστροφή στη Βηρυτό, τότε είναι πολύ ακριβός.

Είναι σίγουρο ότι υπάρχουν μερικοί «αναθεωρητές» που θα έκαναν πολύ καλύτερη τιμή στο λιβανέζικο καθεστώς. (Και θα άφηναν την Χεζμπ’ αλλάχ στη θέση της). Αλλά το πρόβλημα είναι αυτό καθ’ αυτό το καθεστώς· κι εκεί οι διαδηλωτές (πριν την έκρηξη…) έχουν τα δίκια τους. Αν όμως κάποιοι απ’ αυτούς πιστεύουν ότι θα τους σώσει το Παρίσι, καλύτερα να ρίξουν μια ματιά στο μάλι και στο τσαντ: η ιμπεριαλιστική σωτηρία, όπως πάντα έτσι και τώρα, έχει μόνο κυνόδοντες…

(φωτογραφία: Μπορεί να διαλύθηκε το σύμπαν, αλλά ο covid-19 επέζησε στο λιμάνι της Βηρυτού και στα πέριξ: αυτό διαδίδει έμπρακτα ο βασιλιάς Macron, και φυσικά κάνει αυτό που λένε οι επιδημιολόγοι και όχι αυτό που λένε οι πυροτεχνουργοί. Όταν, όμως, οι πολιτικές βιτρίνες είναι εξαρτήματα των δημόσιων σχέσεων μπορεί και να μπερδεύονται…

Ανθρώπινο…)

Βηρυτός

Κυριακή 28 Ιούνη. Πριν 3 μέρες («ο νόμος του Καίσαρα») γράφαμε μεταξύ άλλων: …Οι τιμωρίες θα δημιουργήσουν πράγματι προβλήματα… στον λίβανο! Αλλά τέτοιου είδους προβλήματα διευκολύνουν αποδεδειγμένα τον κινέζικο καπιταλισμό, να εμφανίζεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σαν σωτήρας. Είναι ήδη παρών στο ιράν και στο ιράκ – συνεπώς;

Ο Nasrallah, γ.γ. της Χεζμπ’ Αλλάχ (το μεγαλύτερο κόμμα στο λίβανο, συνεταίρος στην κυβέρνηση), δηλώνει ότι το Πεκίνο και οι εταιρείες του είναι έτοιμες να επενδύσουν στη λιβανέζικη επικράτεια – πράγμα καλύτερο (λέει) απ’ το να παρθεί δάνειο απ’ το δντ. Το λιμάνι στην Τρίπολη (του λιβάνου…) και ο εκσυγχρονισμός της παραλιακής σιδηροδρομικής γραμμής που διασχίζει τον λίβανο από βορρά προς νότο είναι δύο «μεγάλα έργα» για το οποίο το Πεκίνο έχει δηλώσει ενδιαφέρον. Συν μια ακόμα σιδηροδρομική γραμμή, προς την Δαμασκό… Συν ένα καινούργιο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο που θα δουλεύει με ιρανικό πετρέλαιο και είναι εντελώς απαραίτητο στον με γερασμένες υποδομές λιβανέζικο καπιταλισμό…

Απ’ την εκδήλωση ενδιαφέροντος μέχρι να κλείσουν τέτοιες δουλειές υπάρχει απόσταση. Είναι άγνωστο τι μεσοπρόθεσμες συνέπειες θα έχει η όξυνση του σινο-αμερικανικού ανταγωνισμού στα συνδεδεμένα με τους «δρόμους του μεταξιού» υπαρκτά κινεζικά σχέδια για τη μέση Ανατολή.

Όμως αν η Βηρυττός στραφεί προς την μακρινή ανατολή, εκτός απ’ το Τελ Αβίβ εκείνος που θα ανησυχήσει θα είναι πρώτα η Λευκωσία και, αμέσως μετά, η Αθήνα. Αν ένα – ένα τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου περνάνε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο ευρασιατικό project αξιοποιώντας την παρακμιακή επιθετικότητα του μεγάλου συμμάχου (των ηπα), τι «μοίρα» προβλέπεται άραγε για το ελληνικό οικόπεδο;

(φωτογραφία: «Ένας ιός μας φέρνει πιο κοντά»…)

Ο νόμος του Καίσαρα

Πέμπτη 25 Ιούνη. Λέγεται Caesar Act. Είναι ένας ακόμα απ’ τους αμερικανικούς νόμους που έχουν μεν ονομαστικό στόχο «να προστατέψουν από κρατική βαρβαρότητα» (εν προκειμένω τους σύριους απ’ το καθεστώς Άσαντ) πραγματικό δε να καταστρέψουν όσους περισσότερους μπορούν – με «οικονομικά μέσα». Ο Caesar Act προβλέπει την επιβολή κυρώσεων, τιμωριών, κλπ όχι μόνο απέναντι σε αξιωματούχους της Δαμασκού (και τον Άσαντ τον ίδιο) αλλά και οποιονδήποτε έχει οικονομικές ή/και στρατιωτικές σχέσεις με το συριακό καθεστώς. Δηλαδή: την Μόσχα, την Τεχεράνη, την Βηρυττό – και, γιατί όχι, σύντομα το Πεκίνο… (Εννοείται πως οι τιμωρίες δεν αφορούν όσους υποστηρίζει το ψοφιοκουναβιστάν: τους μισθοφόρους των ypg….)

Ελπίζει ακόμα το αμερικανικό imperium ότι υπάρχει ελπίδα η «γραμμή Trump», ο «οικονομικός πόλεμος» δηλαδή, που έχει αποτύχει στους κύριους στόχους του (τον ρωσικό, τον κινεζικό και τον ιρανικό καπιταλισμό, ακόμα και ενάντια στον Maduro και την Αβάνα) να πετύχει τώρα, μέσω Δαμασκού; Ή είναι ο επιθανάτιος ρόγχος μιας αποτυχημένης (αναπόφευκτα!) τακτικής, που φέρνει τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό όλο και πιο κοντά στην τελευταία πιθανότητά του να διατηρήσει ένα global statusέναν all out κανονικό πόλεμο;

Δεν ξέρουμε ποια «σπουδαία κεφάλια» σκέφτονται τι στην Ουάσιγκτον. Δεν ξέρουμε καν αν μπορούν να σκεφτούν καθώς η παρακμή έχει αρχίσει να πλημμυρίζει φανερά την ίδια την επικράτεια τους… Οι τιμωρίες θα δημιουργήσουν πράγματι προβλήματα… στον λίβανο! Αλλά τέτοιου είδους προβλήματα διευκολύνουν αποδεδειγμένα τον κινέζικο καπιταλισμό, να εμφανίζεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σαν σωτήρας. Είναι ήδη παρών στο ιράν και στο ιράκ – συνεπώς;

Θα απομείνει το όνομα. Παρότι δεν είναι έμπνευση του ψόφιου κουναβιού, θα είναι χαριτωμένο αν αποχωρήσει απ’ την «πολιτική σκηνή» μαχαιρωμένος από κάποιον «Βρούτο»…

Προβληματισμοί…

Τρίτη 5 Νοέμβρη. Σε επίπεδα «προβληματισμού και διαχείρισης» του καπιταλισμού, του είδους δντ, «λέσχη Bilderberg», παγκόσμια τράπεζα, οηε, διάσημα και λιγότερο διάσημα think tank, κλπ (όλα «δυτικά», καθόλου συμπτωματικό) έχει γίνει της μόδας μεταξύ των ειδικών και λοιπών λακέδων των αφεντικών το θέμα της «διευρυνόμενης ανισότητας» (στην κατανομή του πλούτου). Όχι, δεν έγιναν πονόψυχοι! Δεν έγιναν ούτε κομμουνιστές ούτε σοσιαλιστές!

Εκείνο που συμβαίνει κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής είναι η αναγνώριση (εκ μέρους των αφεντικών) μιας κρίσης αφοσίωσης (στο σύστημα) στα μαζικά, κοινωνικά μετόπισθεν. Στις τάξεις των πληβείων. Για να το πούμε παραδειγματικά: είναι ως εάν εκείνοι που καθιέρωσαν το «one euro job» (δουλειές πληρωμένες με ένα ευρώ την ώρα…), το “zero hours contact “ (συμβόλαιο εργασίας που δεν λέει ποιο είναι το ωράριο, επειδή αυτό αποφασίζεται οποιαδήποτε στιγμή απ’ το αφεντικό…) ή τα νεοφιλελεύθερα «επιδόματα επιβίωσης», αυτοί λοιπόν, σε μια «έκλαμψη» να αναγνωρίζουν ότι με τέτοιες συνθήκες είναι πολύ δύσκολο να εξασφαλιστεί, αν και όποτε χρειαστεί, η μαζική κοινωνική συναίνεση σ’ αυτό που γίνεται όλο και πιο απαραίτητο για την παγκόσμια υγεία του καπιταλισμού: την τεράστιας έκτασης «δημιουργική καταστροφή».

Θα ήταν εντελώς λάθος να υποστηρίξει κανείς ότι οι εξεγέρσεις των τελευταίων χρόνων, όπου κι αν έγιναν, ξεθεμελειώνουν την ιδεολογική, οικονομική και πολιτική ορθότητα 3 ή 4 δεκαετιών… Το αντίθετο, ακριβώς, είναι πιο αληθινό. Η κρίση των νεοφιλελεύθερων δογμάτων στο «κέντρο» της διαχείρισης της κρίσης, απ’ το 2008 και μετά, σπρώχνει τον καπιταλιστικό κόσμο στο υποχρεωτικά επόμενο στάδιο. Στο στάδιο όπου ο έλεγχος των αγορών εργασίας, πρώτων υλών και εμπορευμάτων δεν μπορεί να γίνει άλλο με pure «οικονομικά» μέσα, με όρους «παγκόσμιας αγοράς», αλλά θα χρειαστούν ρόπαλα… Και σ’ αυτό το στάδιο, αν όχι η άμεση επιστράτευση σίγουρα η αφοσίωση των υποτελών (ειδικά των πληβείων) στο κράτος και τα αφεντικά παύει να είναι ζήτημα τυχαίου δαρβινισμού και γίνεται ζήτημα κυριαρχίας. Εθνοκρατικής δύναμης που προορίζεται να κατατεθεί στην μία ή στην άλλη συμμαχία («δημιουργικής καταστροφής») εν όψει μελλοντικών ωφελειών.

Η μεγάλη, δίχρονη εξέγερση / απεργία των ανθρακωρύχων στην αγγλία, στα ‘80s, δεν ξεθεμελείωσε τον αγγλικό νεοφιλελευθερισμό (της Θάτσερ): στην άνοδό του αυτό το ιδεολογικό, οικονομικό, πολιτικό δόγμα είχε τέτοια και τόσα στηρίγματα ώστε μπόρεσε να αντέξει ακόμα κι αυτό το (με τα μέχρι τότε δεδομένα) πρωτοφανές κίνημα. Αντίστροφα, οι τωρινές εξεγέρσεις (είτε το έχουν συνείδηση οι εξεγερμένοι είτε όχι) γίνονται στη δύση του δόγματος, επιβεβαιώνοντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ότι “έφαγε τα ψωμιά” του.

Φυσικά αυτές οι παρατηρήσεις είναι τόσο γενικές ώστε είναι αδύνατο να βρει κανείς τα ίχνη της αλήθειας τους (αν έχουν τέτοια…) στη Βαγδάτη – για παράδειγμα. Πράγματι. Αλλά στο Σαράγεβο, στο Μογκαντίσου, στη Βαγδάτη και στην Καμπούλ είναι που ξεκίνησε η “δημιουργική καταστροφή” του 4ου παγκόσμιου, σαν “περιφερειακό συμβάν”. Και από την Βαγδάτη, την Καμπούλ, την Δαμασκό, τις αφρικανικές κοινωνίες, είναι που – κατά έναν τρόπο όχι επιφανειακό – έρχονται τα μηνύματα απ’ το μέλλον… (Ένα μέλλον όπου η καπιταλιστική γεωπολιτική μπορεί να «υπερκωδικοποιεί» τις κοινωνικές ανάγκες…)

Παρ’ όλα τους τα δίκια αυτές οι εξεγέρσεις δεν θα αναποδογυρίσουν τον κόσμο της εκμετάλλευσης. Μπορεί να έχουν πάμπολλες διαφορές μεταξύ τους αλλά μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε ένα κοινό: πολλοί σ’ αυτές μισούν αυτόν τον κόσμο για διάφορους εμπειρικούς, πραγματιστικούς λόγους· αλλά καταλαβαίνουν ότι είναι στα όρια του ονείρου το να μαστορέψουν ένα αντίθετο μέλλον.

Λίβανος

Σάββατο 26 – Κυριακή 27 Οκτώβρη. Οι διαδηλωτές ζητούν την παραίτηση των πάντων. Το σύνθημά τους «όταν λέμε όλοι εννοούμε όλοι» είναι σαφές: οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις στο λίβανο είναι το σημείο έκρηξης μιας κρίσης με πραγματικές αιτίες.

Ο Nasrallah της Χεζμπ’ αλλάχ μπορεί να βλέπει το ζήτημα πιο «γεωπολιτικά», αλλά αποτελεί, κι αυτός και το κόμμα του, μέρος του προσωπικού της εξουσίας στο Βηρυττό. Η προσπάθειά του χτες να φοβίσει τους διαδηλωτές ώστε να αποδεχτούν ένα μάλλον μικρό «πακέτο μέτρων» της λιβανέζικης κυβέρνησης, με τις καταγγελίες ότι «ξένοι πράκτορες» έχουν διεισδύσει στις διαδηλώσεις για να προκαλέσουν εμφύλιο, δεν έπεισε. Και δεν έπεισε επειδή υπάρχουν δομικά προβλήματα στο λιβανέζικο καθεστώς.

Είναι γεγονός ότι οι διαδηλωτές δεν ξέρουν που το πάνε. Μοιάζουν σαν μια ακόμα έκφραση του πασίγνωστου «κάνε κάτι τώρα ακόμα κι αν δεν ξέρεις τι» του πασίγνωστου Zizek. Μεταξύ του να έχεις δίκιο και του να ξέρεις πως να το βρεις χρειάζεται απαραίτητα εκείνο που ονομάζεται οργάνωση. Όμως σύμφωνα με όσα μπορεί να καταλάβει η ασταμάτητη μηχανή μετά από 9 μέρες μαζικών διαδηλώσεων, αυτό το πράγμα, η «οργάνωση», δεν υπάρχει. Δεν είναι λιβανέζικη ιδιαιτερότητα: το είδος «αγανακτισμένοι» μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε, απ’ το Χονγκ Κονγκ ως την χιλή, κάθε φορά με διαφορετικά ταξικά χαρακτηριστικά αλλά παντού σαν «αυθορμητισμός». Δικαιολογημένος – και τυφλός. Τελικά χειραγωγήσιμος.

Σαν υπαρκτή οργάνωση / κόμμα η Χεζμπ’ αλλάχ (το μεγαλύτερο στο λίβανο…) – τα οργανωμένα μέλη της δηλαδή – έχει στραφεί εναντίον αυτών των διαδηλώσεων. Ο Nasrallah έχει ζητήσει αυτοσυγκράτηση. Εκτός απ’ το ενδεχόμενο ενός εμφύλιου (που προς το παρόν δεν φαίνεται ορατό) υπάρχει και ένα άλλο, πιο άμεσο: η αποσάρθρωση ενός συστήματος εξουσίας που δεν μπορεί να διαχειριστεί το μερδικό του στην (παγκόσμια) κρίση / αναδιάρθρωση.

Τι συμβαίνει λοιπόν στο λίβανο; Ένας συνδυασμός παραγόντων, μεταξύ των οποίων και οι αμερικανικές κυρώσεις σε μια τράπεζα, έχουν οδηγήσει σε μια τραπεζική κρίση και στον κατήφορο την λιβανέζικη λίρα· με αποτέλεσμα την απότομη αύξηση των τιμών σε όλα τα εισαγόμενα, μεταξύ των οποίων και βασικά για την καθημερινή ζωή. Αφορμή για την εξέγερση ήταν η αύξηση των φόρων στη βενζίνη, στα τσιγάρα και στην εφαρμογή whatsapp – σαν προσπάθεια του κράτους να αυξήσει τα έσοδά του ώστε να συγκρατήσει στη συνέχεια το νόμισμα. Αιτία είναι τα δομικά χαρακτηριστικά του λιβανέζικου καπιταλισμού. Με μια κάστα βαθύπλουτων εμπόρων, επιχειρηματιών και μαφιόζων που ζουν μεταξύ Βηρυτού και Λονδίνου και ξεπλένουν τα κέρδη τους στη νότια κύπρο και στα νησιά κεϋμάν, ο λιβανέζικος καπιταλισμός έχει όλα τα χαρακτηριστικά του πολιτικού και γεωπολιτικού προσοδισμού. Που στις δύσκολες περιόδους πολώνει υποχρεωτικά την ταξική διαστρωμάτωση.

Με τέτοια δεδομένα ένα ριζικό μεταρρυθμιστικό (ρεφορμιστικό) πρόγραμμα θα ήταν ισοδύναμο με επανάσταση· εξού και η αδιαπραγμάτευτη σημασία της οργάνωσης. Οτιδήποτε λιγότερο είναι δικαιολογημένη μεν, γκρίνια δε. Οι διαδηλωτές και οι διαδηλώτριες βρίσκονται σ’ αυτήν την δεύτερη κατάσταση: “κάτω όλα”…

Αν αυτά συμβαίνουν στη χιλή δεν υπάρχουν γεωπολιτικές επιπλοκές. Αλλά στη μέση Ανατολή υπάρχουν – τόσο το χειρότερο για όλους. Αν το να μπορείς να αντιμετωπίσεις τον ισραηλινό στρατό είναι σημαντικό, άλλο τόσο σημαντικό είναι να μπορείς να αντιμετωπίσεις όχι βέβαια τους διαδηλωτές αλλά την χρεωκοπία ενός συστήματος διεύθυνσης.

Στο κάτω κάτω της γραφής, επειδή το καθεστώς Άσαντ ήταν ανίκανο (και δεν ήθελε) να μεταρρυθμιστεί σύμφωνα με βασικές κοινωνικές προδιαγραφές και εύλογες απαιτήσεις, ενώ, αντίθετα, ήταν ικανό μόνο στο να σκοτώνει, έφτασε η συρία εκεί που είναι τώρα…

Ζηλεύει κανείς το “συριακό παράδειγμα”;

Μπλοκ της Αστάνα 3

Τετάρτη 23 Οκτώβρη. Οι ντόπιοι δημαγωγοί, «ειδικοί» και ανειδίκευτοι, θα θυμώνουν μιας και κανένα απ’ τα παραμύθια τους δεν βρήκε αληθινό. Κάποιοι, για παράδειγμα, θα συνεχίσουν να τραυλίζουν ότι «ο Erdogan ηττήθηκε» … επειδή δεν κατέλαβε όλη την βόρεια συρία. Λες και θα ήταν ποτέ δυνατόν κάτι τέτοιο: να καταλάβει μια ζώνη μήκους σχεδόν 1.000 χιλιομέτρων. Λες και άμα λέγεσαι Erdogan απαγορεύεται να μαξιμάρεις προπαγανδιστικά…

Δεν «τσακίστηκε» λοιπόν ο Erdogan, δεν «κατέρρευσε» το τουρκικό καθεστώς, δεν έγινε «σφαγή» αμάχων κούρδων· κανένα αντιτουρκικό όνειρο δεν ευωδόθηκε… Ξεσπιτώθηκαν, πράγματι, περίπου 180.000 κούρδων αμάχων στις περιοχές που έχει καταλάβει το συριακό πεζικό του τουρκικού στρατού. Αλλά στο βαθμό που θα σταματήσουν οι όποιες μάχες (μισο-μάχες και σε ελάχιστα σημεία έγιναν πραγματικά) θα γυρίσουν στα σπίτια τους· με εγγυήσεις είτε απ’ την Μόσχα, είτε απ’ την Δαμασκό, είτε κι απ’ τους δύο – και χωρίς τουρκικές αντιρρήσεις. Θα επιστρέψουν χωρίς όπλα – καμμιά απ’ τις «εγγυήτριες δυνάμεις» δεν θα το διαπραγματευόταν αυτό.

Πέρα απ’ το τι πρόκειται να γίνει με τον θύλακα του Idlib, μ’ ένα μεγάλο κομμάτι της ακόμα ypg/αμερικανοκρατούμενης ανατολικής συρίας και με έναν σχετικά μεγάλο θύλακα στα νότια στα σύνορα συρίας ιορδανίας (καθόλου δευτερεύον κανένα απ’ αυτά τα θέματα)· πέρα απ’ το πως θα ξεκινήσουν και θα προχωρήσουν οι διαδικασίες για το καινούργιο σύνταγμα, συμπεριλαμβανόμενης της ένταξης σ’ αυτές τις διαδικασίες και εκπροσώπων των σύριων κούρδων (μια ιστορία που προβλέπεται να είναι πιο χρονοβόρα απ’ το brexit…), το μπλοκ της Αστάνα έδειξε εδώ και πάνω από 4 χρόνια το πόσο αποτελεσματικά μπορεί να ελιχθεί σε εχθρικό τερραίν και με όχι ευνοϊκούς συσχετισμούς κατ’ αρχήν, και να αξιοποιήσει οτιδήποτε είναι στη διάθεσή του, προκειμένου να πετύχει τους στόχους του στο συριακό πεδίο μάχης (και όχι μόνο).

Προφανώς το μπλοκ της Αστάνα δεν έχει μια έτοιμη λύση για κάθε πρόβλημα στη μέση Ανατολή. Οι διαδηλώσεις, για παράδειγμα, στον λίβανο και στο ιράκ, με αιτίες καθ’ όλα δικαιολογημένες, ζορίζουν πράγματι τα εκεί καθεστώτα. Αυτό επιτρέπει σε διάφορους να τις θεωρούν υποκινούμενες απ’ τον άξονα. Όμως ακόμα κι αν υποθέσει κανείς ότι διάφορες υπηρεσίες βάζουν το χεράκι τους (παλιά τους τέχνη!), τα περιθώρια που βρίσκουν να το κάνουν οφείλονται, κυρίως, στα χαρακτηριστικά αυτών των καθεστώτων. Γιατί, για παράδειγμα, και στο Χονγκ Κονγκ είναι σαφές ότι η Ουάσιγκτον έχει βάλει όχι μόνο το χέρι της αλλά και τα πόδια της· τι έχει πετύχει όμως; Τίποτα.

Εννοούμενα σαν καπιταλιστικά κράτη τόσο ο λίβανος όσο και το ιράκ χρειάζονται οπωσδήποτε μια στέρεη «θεσμική ολοκλήρωση», το καθένα με βάση την κοινωνική σύνθεση και την ταξική διαστρωμάτωση στο εσωτερικό του. Οι απειλές και οι σχεδιασμοί του άξονα λειτουργούν, πράγματι, σαν σοβαρά εμπόδια· τραβώντας πόρους και προσανατολισμούς σε πολεμικά ενδεχόμενα αντί για κοινωνικά χρήσιμα project· στην “άμυνα” αντί για την “υγεία”. Ωστόσο ο κόσμος, και ειδικά οι πληβείοι, ακόμα κι αν καταλαβαίνουν τον ρόλο του άξονα, δεν μπορούν να περιμένουν επ’ αόριστο μέχρι να φύγει και ο τελευταίος αμερικάνος στρατιώτης απ’ την μέση Ανατολή, και μέχρι το ισραηλινό απαρτχάιντ καθεστώς να καταρρεύσει σαν τέτοιο. Η σίγουρη ειρήνη θα αργήσει· αλλά η ζωή υπό καθεστώτα προσοδικά είναι ένας καθημερινός εσωτερικός πόλεμος διαρκείας…

Μια στέρεη «θεσμική ολοκλήρωση» είναι που θα μπορέσει να αξιοποιήσει, εν τέλει, και την κινεζική επέκταση… Μπορεί ο κινέζικος καπιταλισμός να αδιαφορεί για τα διαπιστευτήρια της “δημοκρατίας”, αλλά δεν πετάει τα λεφτά και τα σχέδιά του σε πηγάδια χωρίς πάτο.

(φωτογραφία: Και μια ο λόγος για το Πεκίνο, να: ο Zhan Jun, ειδικός απεσταλμένος του κινεζικού κράτους για τις υποθέσεις της μέσης Ανατολής, πέρασε χτες απ’ την Τεχεράνη. Ταξίδι για δουλειές: πως θα προχωρήσει, για παράδειγμα, η συμφωνία των 400 δις δολαρίων…)

Περί προδοσίας και παγκοσμίου πολέμου 1

Σάββατο 12 Οκτώβρη. Η κατηγορία ότι «ο Trump προδίδει τους κούρδους» έχει πιάσει: είναι πολύ βολική και πολύ μελό, ώστε να παρακάμπει συγκινησιακά οτιδήποτε σοβαρό στο συριακό πεδίο μάχης (του 4ου παγκόσμιου). Όποιος πιστεύει πως η καπιταλιστική ιστορία και οι διακρατικές σχέσεις είναι μια αλληλουχία «βαθιών συναισθημάτων» είναι τόσο ηλίθιος ώστε καλύτερα να βρει κάποια τρύπα να κρυφτεί απ’ τις συνέπειες της όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού.

Αν υπάρχει κάτι προδοτικό, αυτό αφορά την επιλογή του pkk/ypg να γίνει το «πεζικό» του αμερικανικού πενταγώνου στο συριακό πεδίο μάχης. Αυτή η επιλογή επισφραγίστηκε με την μάχη για την ανακατάληψη της Raqqah το καλοκαίρι του 2017.

Οφείλουμε να θυμίσουμε τα πραγματικά περιστατικά, και άρα να φωτίσουμε αυτήν την “συμμαχία”. Γιατί δεν ήταν μια “συμμαχία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας”! Ήταν μια συμμαχία για την κατάληψη εδαφών της συρίας…

Όλα ξεκίνησαν από την πετυχημένη κατάληψη του ανατολικού Aleppo απ’ τον συριακό στρατό ‘n’ friends, που ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβρη του 2016. Ως τότε ο isis (το «κρυφό» παιδί της συμμαχίας Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ) έμοιαζε ανίκητος ή, έστω, πολύ δύσκολος αντίπαλος, ειδικά σε συνθήκες urban πολέμου. Και ήταν. Η τότε κυβέρνηση Obama και όλο το επιτελείο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που είχαν ανησυχήσει σοβαρά με την εμφάνιση του ρωσικού στρατού στο συρία τον Σεπτέμβρη του 2015, έτριβαν τα χέρια τους τον Ιούλη του 2016 όταν ξεκίνησε η επίθεση για την ανακατάληψη του ανατολικού Αleppo, που βρισκόταν στα χέρια του isis και άλλων μικρότερων αντικαθεστωτικών οργανώσεων. Θεωρούσαν (ήλπιζαν) ότι στο Aleppo η Μόσχα (και όλη η συμμαχία…) θα σπάσει τα μούτρα της, θα ηττηθεί, κι έτσι η συρία θα μετατραπεί σε «νέο αφγανιστάν» για την Μόσχα.

Δεν έγινε έτσι… Παρά την σθεναρή αντίσταση των «τζιχαντιστών», χάρη σε τολμηρούς ελιγμούς των επιτιθέμενων, το ανατολικό Aleppo «έπεσε» τον Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς. Το κυριότερο: έπεσε χωρίς να ισοπεδωθεί αδιάκριτα, χωρίς δηλαδή να δοθεί ευκαιρία για την γνωστή προπαγάνδα περί «αθώων ζωών που χάνονται απ’ την συριακή και την ρωσική βαρβαρότητα». (Είναι πιθανό πως μέσα στους αιχμαλώτους «τζιχαντιστές» που πιάστηκαν μετά την κατάληψη του ανατολικού τμήματος της πόλης, ήταν και κάμποσοι «σύμβουλοι»: γάλλοι, άγγλοι και ισραηλινοί…)

Η νίκη εκείνη ήταν, για τα μέχρι τότε δεδομένα, ένα πολύ δυνατό χαστούκι στους σχεδιασμούς του άξονα για τη «νέα μέση Ανατολή». Η «πτώση του Aleppo» αποδείκνυε ότι εξαιτίας της ρωσικής συμμετοχής και, επιπλέον, της σημαντικής βοήθειας τόσο απ’ τους ιρανούς «φρουρούς της επανάστασης» και τους μισθοφόρους τους όσο και απ’ την λιβανέζικη Χεζμπ’ Αλλάχ, το κόλπο isis θα τέλειωνε αργά ή γρήγορα· και θα τέλειωνε στρατιωτικά και αδιαμφισβήτητα. Κάτι έπρεπε να κάνει ο άξονας.

(φωτογραφία: Αμερικάνος καραβανάς ανάμεσα σε καραβανάδες του pkk, στην Hasakah).

Μέση Ανατολή

Τρίτη 1 Οκτώβρη. Οι ιρακινές πολιτοφυλακές είναι βέβαιες ότι οι επιθέσεις που γίνονται με drones εναντίον τους απ’ τα μέσα Αυγούστου και μετά, είναι ισραηλινή υπόθεση· με την χρήση (και την υποστηρίξη) μιας συγκεκριμένης αμερικανικής βάσης στην ypgκρατούμενη συρία. Κατά συνέπεια χαίρονται ιδιαίτερα για την επιτυχία της επίθεσης των Houthis στις εγκαταστάσεις της aramco: ήταν ένα είδος διαφήμισης των ικανοτήτων των drones, τα οποία (θεωρούν ότι) θα τους χρειαστούν εναντίον των αμερικανικών βάσεων. Τόσο στο ιράκ όσο και στη συρία. Αν και εφόσον το πράγμα χοντρύνει: ο αμερικανικός στρατός δεν έχει (έχει όμως ο ισραηλινός) τρόπο αντιμετώπισης των drones.

To «αν και το εφόσον» θα μπορούσε να είναι παρηγοριά: δεν επίκειται κάτι για αύριο. Ωστόσο ο τρόπος που ο άξονας Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ (με το τελευταίο να είναι στη κατάσταση που καταλαβαίνετε…) αρθρώνει τον ιμπεριαλισμό και τον μιλιταρισμό του στη μέση Ανατολή, πρώτα μέσω proxies και ύστερα «αυτοπροσώπως» αλλά χωρίς ανάληψη καμμία ευθύνης, αυτή η «ανεπισημότητα» για να το πούμε έτσι του πολέμου που συνεχίζουν να κάνουν, είναι εν τέλει στα μέτρα τέτοιων πολιτοφυλακών. Όσο εύκολα τα ρομποτικά ιπτάμενα κτυπάνε στη μία μεριά άλλο τόσο κτυπάνε και στην άλλη – κι αφήνουν πίσω τους το «μυστήριο» για τους δράστες…

Πρακτικά τίποτα δεν κρύβεται. Κυρίως δεν κρύβονται οι προθέσεις. Ενόσω το ρατσιστικό, απαρτχάιντ καθεστώς του Τελ Αβίβ συνεχίζει να σκοτώνει και να σακατεύει παλαιστίνιους διαδηλωτές (αυτά δεν σταματούν ούτε όταν υπάρχει «κενό» πολιτικής διεύθυνσης…) έχει επιλέξει να εμπλακεί σ’ έναν πόλεμο εκτός συνόρων, που αρχίζει απ’ το λίβανο και φτάνει προς το παρόν ως το ιράκ. Έναν πόλεμο που είναι αόρατος στην επικράτειά του…

Ως τώρα δεν δέχεται επιθέσεις / αντίποινα ούτε απ’ το συριακό έδαφος, ούτε απ’ το ιρακινό, ούτε από πουθενά αλλού. Πιθανότατα ο συνδυασμός μιλιταρισμού και ακροδεξιάς παράνοιας που επικρατεί πλέον στο Τελ Αβίβ να οδηγεί τους εκεί καθεστωτικούς στο συμπέρασμα ότι μπορούν να δρουν ανενόχλητοι, ατιμώρητοι, κατά βούληση.

Είναι έτσι; Θα μπορούσε να είναι έτσι; Η σιγουριά της ατιμωρησίας στηρίζεται σε μια βαθιά υποτίμηση των αράβων και των μουσουλμάνων, ταιριαστή με τον ρατσισμό (και) του ισραηλινού κράτους. Αλλά οι κατασκευές του ιμπεριαλιστικού οριενταλισμού έχουν αρχίσει να ραγίζουν – δεν είναι φανερό;

Κι άλλες τιμωρίες

Σάββατο 31 Αυγούστου. Μέχρι πριν ένα χρόνο η λιβανέζικη τράπεζα Jammal Trust συνεργαζόταν με την αμερικανική υπηρεσία διεθνούς ανάπτυξης (usaid) για την υποστηρίξη φτωχών χωριών στον λίβανο. Απο χτες άλλαξε θέση: μπήκε στη λίστα «τραπεζών που υποστηρίζουν τρομοκράτες»: «Η Jammal Trust παρέχει υποστήριξη και υπηρεσίες στο εκτελεστικό συμβούλιο της Hizballah και του Ταμείου των Μαρτύρων, που διοχετεύει χρήματα στις οικογένειες των βομβιστών αυτοκτονίας» ήταν η ετυμηγορία του αμερικανικού υπ.οικ., που επέβαλε τις συνηθισμένες «κυρώσεις». Το παράξενο (;) είναι ότι η Χεζμπ’ αλλάχ δεν χρησιμοποιεί βομβιστές αυτοκτονίας εδώ και 35 τουλάχιστον χρόνια, απ’ την δεκαετία του ’80, όταν ήταν μια μικρή οργάνωση. Και τότε (τoν Οκτώβρη του 1983…) το έκανε σε ελάχιστες περιπτώσεις (που ανάγκασαν όμως τον αμερικανικό και τον γαλλικό στρατό να τα μαζέψουν και να φύγουν απ’ τον λίβανο).

Η «δικαιολογία» για την τιμωρία της λιβανέζικης τράπεζας στήθηκε, ολοφάνερα, άρον άρον. Γιατί ο στόχος δεν είναι αποκλειστικά αυτή· είναι συνολικά η «οικονομία» του λιβανέζικου κράτους· που έχει τα χάλια της. Πρόκειται, λοιπόν, για μια επιθετική κίνηση αποσταθεροποίησης με οικονομικά μέσα του λιβάνου (όπου η Χεζμπ’ αλλάχ είναι ένα εντελώς νόμιμο κόμμα…). Η άσκηση της αμερικανικής “παιδαγωγικής” και σε βάρος της Βηρυτού δεν μπορεί να είναι τυχαία.

Σε μια παράλληλη και διπλανή εξέλιξη, το ψοφιοκουναβιστάν απείλησε με κυρώσεις όσους πάρουν μέρος στη διεθνή εμπορική έκθεση στη Δαμασκό, την επόμενη βδομάδα. Άσφαιρα πυρά θα σχολίαζε κάποιος: στο βαθμό που πρόκειται για μια ακόμα ευκαιρία συμφωνιών με το καθεστώς για έργα ανοικοδόμησης με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι 40 αντιπροσωπείες που έχουν δηλώσει συμμετοχή θα έχουν και τους τρόπους τους να κάνουν τις δουλειές τους μακριά απ’ τα αμερικανικά ραντάρ.

Άσφαιρα τα πυρά, αλλά δεν είναι καθόλου το μόνο είδος. Μέση Ανατολή – εδώ δίπλα…