Category: Ασταμάτητη μηχανή

Πυρετός κυρώσεων 1

Τρίτη 6 Νοέμβρη. Είναι αλήθεια ότι το ψόφιο κουνάβι είχε απειλήσει πριν λίγους μήνες ότι θα επιβάλει τόσο σκληρή τιμωρία στην Τεχεράνη (στην πραγματικότητα: στους πετροπελάτες της) ώστε να μηδενιστούν οι εξαγωγές πετρελαίου (!!) Όμως αυτή η απειλή συνδεόταν άμεσα με την δυνατότητα της πετροχούντας του Ριάντ να αυξήσει την δική της παραγωγή ώστε να υπάρξει εναλλακτική λύση (για τους πελάτες της Τεχεράνης).

Ένας τέτοιος λογαριασμός ήταν εκτός πραγματικότητας. Πρώτον επειδή το Ριάντ δεν μπορούσε να αυξήσει τόσο την παραγωγή του. Και δεύτερον επειδή για μια σειρά πελάτες της Τεχεράνης (ας πούμε την ινδία) το ιρανικό πετρέλαιο έχει μικρότερα κόστη μεταφοράς σε σχέση με το σαουδαραβικό. Επιπλέον το Πεκίνο, η Άγκυρα και η Σεούλ, εκτός απ’ το κόστος, απέρριπταν τους αμερικανικούς εκβιασμούς.

Αλλά οι “εξαιρέσεις” που παραχώρησε η Ουάσιγκτον σε 8 κράτη (μεταξύ των οποίων και το ελλαδιστάν), που τους επιτρέπουν να εισάγουν ιρανικό πετρέλαιο, είναι αφενός για μικρότερες ποσότητες (απ’ ότι ως χτες) και δεύτερον για ένα εξάμηνο. Υποθέτουμε ότι η αυστηρή υπερδύναμη θέλει να (παριστάνει ότι) ελέγχει το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου.

Αυτές οι εξαιρέσεις δίνουν το περιθώριο στο ιρανικό καθεστώς να πανηγυρίζει ότι “οι ηπα ηττήθηκαν” (επειδή δεν επέβαλαν καθολική απαγόρευση). Αλλά τέτοια κορδώματα είναι περισσότερο ενέσεις ηθικού για εσωτερική κατανάλωση παρά η ακριβής πραγματικότητα. Με δεδομένο ότι οι εξαγωγές πετρελαίου (και φυσικού αερίου) αντιστοιχούν στο 80% των εσόδων της Τεχεράνης από εξαγωγές, το να πέσουν απ’ τα 2.125.000 βαρέλια την ημέρα (ο μέσος όρος εξαγωγών το 2017) στα 1.000.000 βαρέλια απο εδώ και στο εξής, θα σημαίνει ετήσια μείωση εσόδων γύρω στα 30 δισεκατομύρια δολάρια (ανάλογα με την τιμή). Είναι ένα ποσό που θα λείψει απ’ το ιρανικό καθεστώς, χωρίς καμμία αμφιβολία.

Ωστόσο, επειδή μιλάμε για σύγκρουση μεταξύ μπλοκ κρατών, και επειδή η Τεχεράνη δεν είναι πλέον “μόνη της”, θα δοκιμαστούν (with a little help from friends…) διάφορα κόλπα – ας τα ονομάσουμε «λαθρεμπόριο», με την τυπική και όχι την ηθική έννοια της λέξης. Ένα απ’ τα κλειδιά της αμερικανικής τιμωρίας είναι το κατά πόσον μπορεί όντως να ελέγχει τις ποσότητες πετρελαίου που θα εξάγονται, όταν οι πληρωμές δεν θα γίνονται σε δολάρια ή μέσω του swift…

Κι εκεί είναι που οι εξελίξεις τρέχουν γρηγορότερα απ’ τις αμερικανικές κυρώσεις. Εφόσον Μόσχα και Πεκίνο έχουν σε λειτουργία «κλώνους» του swift που δεν ελέγχονται απ’ την Ουάσιγκτον, κι εφόσον η ε.ε. έχει αποφασίσει να κάνει κάτι αντίστοιχο, το πιθανότερο είναι ότι οι πωλήσεις του ιρανικού πετρελαίου θα πέσουν μεν, όχι όμως στο δραματικό βαθμό που θα ήθελε η Ουάσιγκτον.

Γίνεται, σ’ αυτήν την ιστορική στιγμή, ένα είδος οικονομικού ανταρτοπολέμου – απέναντι στην Ουάσιγκτον…

Πυρετός κυρώσεων 2

Τρίτη 6 Νοέμβρη. Επειδή (προφανώς) οι αξιωματούχοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού καταλαβαίνουν ότι το να επαναφέρουν μονομερώς σε ισχύ τις προ συμφωνίας του 2015 “κυρώσεις” κατά της Τεχεράνης δεν θα είχε πια σπουδαία αποτελέσματα (επειδή τώρα είναι αρκετοί και αρκετά ισχυροί εκείνοι που δεν πρόκειται να υπακούσουν), έβαλαν και “καπάκι”. Τριακόσιες (300) επιπλέον ποινές σε “οντότητες” του ναυτιλιακού, πετρελαϊκού, ασφαλιστικού και τραπεζικού τομέα του ιρανικού καπιταλισμού.

Αυτή η εκτόξευση και η ρητορική που την συνοδεύει προδίδει κάτι σαν “ιερή λύσσα” εκ μέρους της Ουάσιγκτον· “ιερή λύσσα” που δεν προέρχεται απλά απ’ την αυξανόμενη επιρροή (στη μέση Ανατολή) της Τεχεράνης. Για την ακρίβεια αυτή η εκθετική εκτόξευση ποινών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις διεθνείς συμμαχίες του ιρανικού καθεστώτος (με Μόσχα, Πεκίνο, Άγκυρα, Ντόχα). Συνεπώς η “ιερή λύσσα” της στοχοποίησης της Τεχεράνης είναι έμμεση αλλά σαφής παραδοχή της αμερικανικής αδυναμίας να την στριμώξει αποτελεσματικά.

Αν στην Ουάσιγκτον πιστεύουν ότι η Τεχεράνη είναι “ο αδύνατος κρίκος” στην τωρινή σύνθεση του ευρασιατικού μπλοκ κάνουν λάθος. Η αποτυχία του αμερικανικού σχεδιασμού στη συρία και στο ιράκ θα έπρεπε να τους το έχει δείξει…

Η αποτυχία φωτίζεται απ’ αυτήν την ιδιοτελή ανισορροπία: τρελές κυρώσεις στο ιρανικό καθεστώς· τουμπεκί ψιλοκομμένο απέναντι στο σαουδαραβικό, ακόμα και με ένα Khashoggi σε φέτες: όταν ένα ιμπεριαλιστικό κράτος πουλάει ύμνους σε ανώτερες αξίες και αναγκάζεται σε τόσο χοντροκομένη διαχείριση, «κτυπάει στο μάτι» – σ’ όλον τον πλανήτη. Το «ή μαζί μας ή εναντίον μας» ακούγεται πια από θέση αδυναμίας. Όχι επειδή υπάρχουν κράτη φίλοι του δίκαιου. Καθόλου! Αλλά επειδή όταν πέφτουν οι μάσκες της δύναμης (μέσα απ’ την χοντροκομμένη ιδιοτέλεια), όταν καταρρέουν τα καλοπροβεβλημένα επί δεκαετίες προσχήματα, ο βασιλιάς έχει κατεβάσει τα βρακιά του.

Πυρετός στην άμμο

Τρίτη 6 Νοέμβρη. Μοιάζει fiction, αλλά υπάρχουν ήδη μερικά στοιχεία του. Όπως, για παράδειγμα, η εισβολή του Ριάντ και του Ντουμπάι στην υεμένη – ενός ενδοαραβικός πόλεμος, που πριν μερικά χρόνια θα ήταν αδιανόητος.

Και να το σουρρεαλιστικό του ενδεχόμενου: ένας διευρυμένος ενδο-αραβικός πόλεμος, με συμμετοχή όλων των σειχάτων, εμιράτων, βασιλείων, χουντών, ό,τι σκατά έχει εγκαθιδρυθεί στην περιοχή τέλος πάντων. Η υλική βάση σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν η μειούμενη “στρατηγική αξία” των πετρελαίων, άρα η ανάγκη για έλεγχο ή καταστροφή πετρελαιοπήγαδων. Η ιδεολογική βάση θα μπορούσε να είναι ο έλεγχος στους μουσουλμανικούς “ιερούς τόπους”, στη Μέκκα και στη Μεδίνα. (Κρυφοί guest stars; Μαντέψτε…)

Μοιάζει πράγματι απίθανο. Αλλά μπορεί να πετύχει κανείς, εδώ ή εκεί, δημαγωγούς να υποστηρίζουν πως αυτό που απέτυχε βορειότερα (στη συρία και στο ιράκ) ίσως ξαναδοκιμαστεί νοτιότερα (στην αραβικη χερσόνησο): η “δημιουργική διάλυση”.

Έτσι κι αλλιώς όμως, η περιοχή, κάτω απ’ το βάρος της εξελισσόμενης αλλαγής Ενεργειακού Παραδείγματος του καπιταλιστικού βορρά και σε αναζήτηση “νέας χρησιμότητας”, έχει αρκετά στοιχεία για να γίνει βαλκάνια των αρχών του 20ου αιώνα.

Ο τοξικός μπορεί να αποδειχθεί πιο χασάπης απ’ ότι ως τώρα· κι ως τώρα δεν είναι καθόλου “λίγος” σ’ αυτή τη δουλειά…

Δημαγωγική υποθερμία

Τρίτη 6 Νοέμβρη. Ενώ η αμερικανική “παιδαγωγική μέθοδος” παροξύνεται σε ότι αφορά το ιράν, στην άλλη άκρη της γραμμής αντιπαράθεσης, στη βορειοανατολική ασία / κορεατική χερσόνησο, οι εξελίξεις δεν αξιώνονται ιδιαίτερης προσοχής.

Και όμως, είναι ενδιαφέρουσες. Στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη, στην Ουάσιγκτον, ο νοτιοκορεάτης υπ.αμ. Jeong Kyeonf-doo και ο αμερικάνος James Mattis («τρελός σκύλος») υπέγραψαν κάτι σα «νέα αμυντική συμφωνία» μεταξύ Σεούλ και Ουάσιγκτον, που αφορά ζητήματα κρίσιμα για το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ. Η συμφωνία υπογράφτηκε μια μόλις μέρα μετά την εγκαθίδρυση ζώνης «απαγόρευσης πτήσεων» πάνω απ’ την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη / σύνορο των δύο κορεών αλλά και την κοντινή θάλασσα και απ’ τις δυό μεριές της χερσονήσου, όπως είχε αποφασιστεί στην τελευταία συνάντηση Moon – Kim στην Πγιονγκγιάνγκ. Ήταν ένα σημείο της συμφωνίας μεταξύ των δύο κορεατικών αφεντικών που είχε στόχο τις ηπα· πράγμα που προκάλεσε έντονο εκνευρισμό στη νοτιοκορεατική (φιλοαμερικανική) αντιπολίτευση – εκτός, φυσικά, απ’ τις ηπα.

Τα καινούργια «alliance guiding principles» επιτρέπουν μεν την συνέχιση της στρατοπέδευσης 28.500 αμερικάνων πεζοναυτών σε χερσαίες βάσεις στη νότια κορέα· αλλά προβλέπουν την αλλαγή διοίκησης του νοτιοκορεατικού στρατού σε περίπτωση πολέμου: δεν θα είναι αμερικάνος ο διοικητής όπως ως τώρα εδώ και δεκαετίες, αλλά νοτιοκρεάτης· με αμερικάνο υποδιοικητή. Παρότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα γι’ αυτήν την «εθνική στρατιωτική απελευθέρωση» της Σεούλ απ’ την Ουάσιγκτον, το γεγονός ότι ο «τρελός σκύλος» υπέγραψε ότι αυτή κάποια στιγμή θα γίνει ενισχύει τον Moon, στο να προσπαθήσει να την επιταχύνει όποτε θεωρήσει ότι μπορεί. Στην ίδια συμφωνία προβλέπεται η ακύρωση των κοινών αεροπορικών ασκήσεων του ερχόμενου Δεκέμβρη (με όνομα “Vigilant Ace”) – πράγμα που σημαίνει πως πρακτικά η στρατιωτική συμμαχία που επιβεβαίωθηκε τις προάλλες βρίσκεται υπό την (δυσάρεστη για τις ηπα, πλην αναπόφευκτη με τους τωρινούς συσχετισμούς) “ομηρία” των ειρηνευτικών συζητήσεων Moon – Kim.

Αυτό είναι πλέον γεγονός.

Κορεατική χερσόνησος

Τρίτη 6 Νοέμβρη. Ο Moon υπέγραψε αυτή τη συμφωνία που φαίνεται να διαιωνίζει τις αμερικανικές βάσεις στη νότια κορέα για την επόμενη 50ετία, για δύο λόγους. Πρώτον επειδή πέτυχε να μειώσει αισθητά και άμεσα τις δραστηριότητές τους. Και δεύτερον επειδή, προκειμένου να προχωρήσει την τακτική του (τακτική συνολικά του μπλοκ του Βλαδιβοστόκ) χωρίς τις ηπα, χρειαζόταν κάτι για να φρενάρει την δεξιά, φιλοαμερικανική αντιπολίτευση στο εσωτερικό της νότιας κορέας. Αυτή η δεξιά συντηρητική αντιπολίτευση, ενισχυμένη φανερά ή κρυφά απ’ την Ουάσιγκτον, μπορεί να τον υπονομεύσει· συνεπώς ο Moon χρειαζόταν κάτι για να στομώσει τους κυνόδοντές της. (Αυτή η αντιπολίτευση έτεινε να τον χαρακτηρίσει σχεδόν προδότη, που «θέλει να ξεφορτωθεί τις ηπα και παραδίδει τον νότο στον βορρά»).

Διάφοροι συντηρητικοί της αντιπολίτευσης κατηγορούν τον Moon ακόμα και μετά την υπογραφή της συμφωνίας, υποστηρίζοντας ότι επιτρέπει την μελλοντική μείωση ή και αποχώρηση του αμερικανικού στρατού. Μπορεί να έχουν δίκιο, αλλά προς το παρόν διατυπώνουν μελλοντολογικές εικασίες, που ελάχιστα επηρεάζουν την τακτική των Moon – Kim.

Ποια είναι αυτή; Η ακόμα πιο έντονη και πρακτική «συνεργασία» των δύο κορεών ερήμην της Ουάσιγκτον. Η εγκαθίδρυση της ζώνης απαγόρευσης πτήσεων ήταν ένα πρώτο, ηχηρό βήμα. Είναι εύλογο ότι κανείς απ’ τους δύο, και επίσης ούτε η Μόσχα ούτε το Πεκίνο, σκοπεύει να πέσει στα γόνατα μπροστά στο αμερικανικό άσπρο σπίτι, περιμένοντας να συγκινήσει τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό με την εκστρατεία γοητείας εδώ και 10 μήνες. Όλοι είναι ρεαλιστές και καταλαβαίνουν.

Εκκρεμεί η επίσκεψη του Kim στη Σεούλ, που θα είναι η πρώτη ever βορειοκορεατικού αφεντικού στο νότο. Ο συμβολισμός είναι βαρύς και επιτρέπει προβολή πολλαπλάσια εκείνης των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων. Αν γίνει η επίσκεψη, θα είναι η κορύφωση μιας χρονιάς γεμάτης ελιγμούς, συμβολισμούς, δημόσιες σχέσεις – και υπόγειες συνεννοήσεις σ’ όλο το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ. Όλα δείχνουν πως οι σχετικές προετοιμασίες γι’ αυτήν γίνονται είτε υπάρξει είτε δεν υπάρξει νέα συνάντηση ψόφιου κουναβιού – little rocket man· είτε υπάρξει οποιαδήποτε (συμβολική) εξέλιξη απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον είτε όχι.

Εν τω μεταξύ αύριο και μεθαύριο πρόκειται να γίνει στην Ουάσιγκτον συνάντηση του αμερικάνου υπ.εξ. Pompeo με τον αντιπρόεδρο της κεντρικής επιτροπής του βορειοκορεατικού καθεστωτικού κόμματος Kim Yong-chol. Παρότι πρώην διευθυντής της cia ο αμερικάνος υπ.εξ. εκτιμάμε ότι δεν πιάνει χαρτωσιά μπροστά στη γριά αλεπού που είναι νο 2 στο βορειοκορεατικό καθεστώς. Αν η ιδέα είναι ότι κάπως η Ουάσιγκτον θα ξεγελάσει την Πγιονγκγιάνγκ, έχει χάσει απ’ τα αποδυτήρια.

Ο δρόμος του θεού

Δευτέρα 5 Νοέμβρη. …Εκ μέρους του ουκρανικού λαού θέλω να ευχαριστήσω την αγιοσύνη του και όλους τους επισκόπους του οικουμενικού πατριαρχείου για την εξαιρετικά σημαντική και σοφή απόφαση να ανοίξει τον δρόμο του θεού για το ουκρανικό έθνος και την εκκλησία του…

Ο Poroshenko, ανώτατος διοικητικός υπάλληλος του κιέβου (το «πρόεδρος» είναι μεν το αξίωμά του αλλά όχι και η βεβαίωση της εξουσίας του…), έχει καταχαρεί που ο «οικουμενικός» αρχιτράγος εξασφάλισε την διάσπαση του χριστιανικού κοπαδιού στην ουκρανία. Το δήλωσε με την επίσκεψή του στο πατριαρχείο στην Istanbul, για τις τελικές τεχνικές διατυπώσεις του θέματος. Επρόκειτο άλλωστε για βασικό ζήτημα της προεκλογικής του εκστρατείας (οι εκλογές – ή αυτό που θα μοιάζει τέτοιο – θα γίνουν στην ουκρανία τον ερχόμενο Μάρτη) – ένα είδος «θρησκευτικής απελευθέρωσης απ’ τον ζυγό της Μόσχας».

Ο αγιοποιμενότατος Βαρθολομαίος ο Α, αφού συμβουλεύτηκε το ελληνικό υπ.εξ., τράβηξε το χαρτί της ευλογίας στη θρησκευτική κάλυψη του ουκρανικού φασιστο-εθνικισμού. Όπως, όμως, συμβαίνει παντού στον χριστιανικό κόσμο, οι καυγάδες τέτοιου τύπου έχουν πάντα να κάνουν (και) με assets. Με περιουσιακά στοιχεία.

Το νέο «αυτοκέφαλο» – με τις ευλογίες του αρχιτραγότατου – ουκρανικό παπαδαριό θα προσπαθήσει να αρπάξει κτήρια, εκκλησίες, μοναστήρια (μαζί με τα χρυσά και τα κειμήλιά τους) απ’ το άλλο ουκρανικό παπαδαριό, που παραμένει πιστό στον αρχιτραγότατο Μόσχας. Είναι γνωστό το χριστιανικό «ήθος» όταν πρόκειται για τέτοια ταπεινά, υλικά πράγματα: το διαζύγιο και οι μοιρασιές θα γίνουν με φωτιά και τσεκούρι…. Όπου το «αυτοκέφαλο» θα έχει την υποστήριξη του ουκρανικού κράτους / παρακράτους (αστυνομία, στρατός, φασίστες) και το «υπό τον ρώσο αρχιποιμένα» θα έχει την αντίστοιχη υποστηρίξη της Μόσχας.

Με δυο λόγια ο Βαρθολομαίος έβαλε την κρίσιμη υπογραφή του σ’ έναν εμφύλιο, ρίχνοντας το «βάρος» του στην μία πλευρά. Και το έκανε απόλυτα συνειδητά, σαν «εξωτερική πολιτική» – τίνος άραγε; Της Αθήνας σκέτης ή της Αθήνας σαν λακέ της Ουάσιγκτον; (Έλα ντε…) Σε κάθε περίπτωση μπορεί να μην αργήσει η στιγμή να συνειδητοποιήσει ότι ο θεός του δεν θα τον βοηθήσει όταν τον χρειαστεί· και τα κοσμικά σωσίβιά του είναι λιγοστά.

(φωτογραφία: Μιας και οι πανέλληνες είναι πεισμένοι ότι υπάρχει θεός μήπως, λέμε μήπως, και με το συμπάθειο δηλαδή, πρόκειται γι’ αυτό το φασιστόμουτρο δίπλα στον γεροβοσκό;)

Οι terminators διαθέτουν ειδικούς δημόσιων σχέσεων

Δευτέρα 5 Νοέμβρη. Τον Ιούλη του 2002 ο Muhammad Shahid Alam, πακιστανικής καταγωγής, καθηγήτης οικονομικών στο Northeastern university στη Βοστώνη (με ειδικότητα την ιστορία των ρατσιστικών οικονομικών πολιτικών των δυτικών κρατών στις αποικίες τους…) έγραψε ένα άρθρο στο γνωστό αμερικανικό αριστερό site CounterPunch, όπου σημείωνε ότι ένα ακαδημαϊκό / πανεπιστημιακό μπουκοτάζ στο ισραηλινό κράτος θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των βίαιων αντιδράσεων απ’ την μεριά των παλαιστίνιων. “Όταν οι νεαροί παλαιστίνιοι μάθουν ότι τα πανεπιστήμια όλου του κόσμου … στέκονται στο πλευρό τους” έγραψε “αυτό θα τους πείσει πως δεν είναι μόνοι τους· κι όταν σιγουρευτούν ότι έτσι συμβαίνει, μπορεί να πεισθούν να αναθεωρήσουν τις ενέργειές τους που τις καθοδηγεί η απελπισία”.

Ένα μήνα μετά η καθεστωτική ισραηλινή εφημερίδα Jerusalem Post έκανε αναφορά στο άρθρο του Alam κάτω απ’ τον τίτλο «Καθηγητής αμερικανικού πανεπιστημίου δικαιολογεί τις παλαιστινιακές τρομοκρατικές επιθέσεις». Ήταν διαστρέβλωση – σέντρα. Δυο μέρες μετά η αμερικανική Boston Herald έπιασε την κεφαλιά σε κενή εστία, προσθέτοντας την δική της «πινελιά» κάτω απ’ τον τίτλο: «Καθηγητής προκαλεί σοκ στο πανεπιστήμιο Northeastern υπερασπιζόμενους τους βομβιστές αυτοκτονίας».

Η διαστρέβλωση, η παραχάραξη, η συκοφαντία, η συσκότιση, η παραπληροφόρηση είναι στάνταρ εξοπλισμός της δημαγωγίας των αφεντικών και των εξουσιαστικών μηχανισμών τους (είτε σαν κράτη, είτε σαν μήντια, είτε όπως αλλιώς) – το ισραηλινό κράτος δεν είναι εξαίρεση. Μπορεί ο Γκαίμπελς να έμεινε στην ιστορία σαν ειδικός της ναζιστικής προπαγάνδας, όμως τα βασικά στοιχεία της μετατροπής του άσπρου σε μαύρο θα πρέπει να αναζητηθούν πολύ νωρίτερα. Στις θρησκείες και στις καθημερινές πρακτικές των αξιωματούχων τους· σίγουρα του χριστιανισμού.

Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, το πόσο έχουν εμπλουτιστεί αυτές οι τακτικές χάρη στα «νέα μέσα» (από internet και μετά). Θα ήταν ηλίθιο να πιστεύει κανείς ότι ο κυβερνοχώρος είναι ο «άλλος κόσμος όπου η αλήθεια βασιλεύει». Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην απέναντι μεριά. Στο πως και κάτω από ποιές συνθήκες τα καθεστωτικά ψέμματα βρίσκουν πρόθυμους αποδέκτες.

Παρά τις μόνιμες προσπάθειες των τεχνικών της όποιας εξουσίας (θρησκευτικής, πολιτικής, επιχειρηματικής) για να εξαφανίσουν κάθε αμφισβήτηση των «αληθειών» τους, η ιστορία του είδους μας αποδεικνύει ότι ποτέ δεν τα κατάφερναν. Ακόμα κι όταν ένοιωθαν σίγουροι ότι πέτυχαν. Η αμφισβήτηση θα μπορούσε να είναι ένα «στατιστικό ατύχημα» που διορθώνεται με την φυσική εξόντωση (ή το συστηματικό προβοκάρισμα) των αμφισβητιών. Προκύπτει όμως ότι η αμφισβήτηση των όποιων καθεστωτικών «αληθειών» δεν είναι ούτε ατομικό βίτσιο ούτε γενετική ανωμαλία. Είναι, μάλλον, το φυσιολογικό αποτέλεσμα της σκέψης (και της παρατήρησης) που είναι τόσο σύνθετες όσο η πραγματικότητα που τις περιβάλλει. Κι αυτήν την συνθετική ικανότητα της κριτικής την προκαλεί η ίδια η συνθετότητα της πραγματικότητας.

Συνεπώς, το στοίχημα των ειδικών της παραπλάνησης / αποπλάνησης δεν είναι απλά να γίνονται πιστευτά τα ψέμματά τους. Είναι, κυρίως, το να κρατούν μαζικά τους υποτελείς τους σε νηπιακή κατάσταση, από διανοητική, συναισθηματική και ηθική άποψη. Η επιτυχία των καθεστωτικών ψεμμάτων δεν έγκειται σ’ αυτά καθεαυτά· αλλά στη γενική διανοητική νωθρότητα, στην καλλιέργεια εξαρτημένων ανακλαστικών και συγκινησιακής πανούκλας – στο σύνολο της καθημερινής ζωής. Στην τελική, η πληθωρική και οργανωμένη παραγωγή σύγχισης («υπερπληροφοριακό βομβαρδισμό» ονόμασαν αυτήν την καθεστωτική τακτική κάποιοι πριν μερικές δεκαετίες, και ήταν εξαιρετικά εύστοχοι) μπορεί να δημιουργεί εκείνη την ομίχλη όπου κάθε κακούργος φαίνεται άγιος.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί η τόσο σύνθετη (αν και εξαιρετικά απλή στον πυρήνα της) χειραγώγηση της σκέψης; Ναι, μπορεί. Το πρώτο σχολείο που πρέπει να περάσει είναι αυτό της αυτο-αμφισβήτησης. Δηλαδή του τακτικού ελέγχου των όποιων συμπερασμάτων της, όχι από εξωτερική πίεση (όπου ο εγωϊσμός φτιάχνει θωρακίσεις) αλλά μάλλον σαν αυτο-έλεγχος. Αν υποστηρίζεις το «α» μπορείς να αντιμετωπίσεις το «-α» σε μια τίμια «εσωτερική» διανοητική αναμέτρηση όπου δεν θα κάνεις χάρες στο «α» σου;

Οι ειδικοί των δημόσιων σχέσεων είναι από πρακτική άποψη προαγωγοί του παραληρήματος. Η αντιμετώπιση του πυρετού των ταυτολογιών τους είναι ευκολότερη απ’ ότι φαίνεται· αλλά χρειάζεται πείσμα και ετοιμότητα να ξεφορτώνεται κανείς την διανοητική, συναισθηματική και ηθική σαβούρα που ως χτες τον είχαν πείσει ότι είναι η περιουσία του.

Η τέχνη θέλει θυσίες…

Δευτέρα 5 Νοέμβρη. Η σχεδιασμένη απ’ τον ίδιο τον Banksy καταστροφή ενός έργου του, μετά την σε πλειστηριασμό πώλησή του, ήταν μια έξυπνη εμπορική κίνηση εκ μέρους του: δεκαπλασίασε, ή μπορεί και να εκατονταπλασίασε την αξία του. Φυσικά ο ίδιος υποστηρίξε ότι ήταν μια πράξη «αμφισβήτησης» – ως εάν η αντίληψη για το «έργο τέχνης» να είναι ακόμα εκείνη του 1920… Υποστήριξε, επίσης, ότι η πρόθεσή του ήταν να γίνει όλο το χαρτί κομφετί αλλά (ανεξήγητα, και παρά τις πετυχημένες δοκιμές που είχε κάνει πριν) ο μηχανισμός καταστροφής εγγράφων που είχε ενσωματώσει στην κορνίζα του «κοριτσιού με το μπαλόνι» μπλόκαρε… Ο.Κ. κύριε Banksy – αλλά τα πράγματα είναι πιο απλά. Τώρα το μισοκατεστραμμένο χαρτί, με το μπαλόνι να έχει διασωθεί, μαζί με την κορνίζα και τον μηχανισμό, έχουν “καλλιτεχνική αξία”. Διαφορετικά, με ένα σωρό λουρίδες στα χέρια της, η αγοράστρια του έργου (αν είναι απλά θαυμάστρια και όχι μια persona σας) θα σας έκανε μήνυση· και θα είχατε πολλές αστυνομίες στο κατόπι σας.

Όμως το πιο ενδιαφέρον από την άποψη της διαχωρισμένης τέχνης στον 21ο αιώνα δεν είναι οι μηχανικές κουτοπονηριές α λα 20ος του Banksy αλλά η επιτυχία του τρίο των παριζιάνων που υπογράφουν σαν ομάδα με το όνομα Obvius. O ένας απ’ αυτούς κάνει το δικτατορικό του στην μηχανική μάθηση (machine learning). Δουλεύοντας μ’ έναν σύνθετο αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης οι Obvius τροφοδότησαν έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή με 15.000 έργα ζωγραφικής (μπορεί και κάποια του Banksy…) καθώς και μια (αλγοριθμοποιημένη) μέθοδο διάκρισης μεταξύ τους – και ομαδοποίησής τους με «αισθητικά κριτήρια». Εν τέλει, μετά απ’ αυτήν την εκπαίδευση (που κράτησε 4 χρόνια), η μηχανή ζωγράφισε. Το πορτραίτο του Edmond de Belamy. Ο πίνακας πουλήθηκε έναντι 432.500 δολαρίων, τιμή διπλάσια απ’ το «κορίτσι με το μπαλόνι» (πριν την ημικαταστροφή του).

Το εμπόριο τέχνης είναι ο ιδανικός χώρος ξεπλύματος «μαύρου χρήματος», συνεπώς η τιμή που έπιασε ο artificial intelligence πίνακας είναι δευτερεύον ζήτημα. Ο ιδιοκτήτης του θα τον επιδεικνύει στο μέλλον όχι αλλιώς παρά μόνο σαν “ο πρώτος πίνακας που φτιάχτηκε από τεχνητή νοημοσύνη”. Πιο ενδιαφέρον είναι το ερώτημα αν η διαχωρισμένη τέχνη πρόκειται να φύγει απ’ την μακρόχρονη «χειρωνακτική / σωματική» φάση της και να μηχανοποιηθεί όπως τόσες άλλες πλευρές των διανοητικών δραστηριοτήτων.

Η απάντησή μας είναι πως ενώ αυτό θα γίνει σύντομα τεχνικά εφικτό (είτε πρόκειται για την ζωγραφική, είτε για τον χορό, είτε για την γλυπτική) από κοινωνική άποψη θα μείνει περιθωριακό· πρόκληση, κυρίως, για τους ειδικούς της τεχνητής νοημοσύνης.

Γιατί έτσι; Επειδή (υποστηρίζουμε) η διαχωρισμένη τέχνη είναι μια αλληγορία πάνω στην ανθρώπινη δημιουργία αξίας. Και μάλιστα στη διαχρονικότητα αυτής της ανθρώπινης δημιουργίας αξίας, που εμφανίζεται ενσωματωμένη στο «έργο τέχνης» και στην «αντοχή του στο χρόνο». Η μηχανή (στη γενικότητά της) μπορεί να πετύχει μεγάλα «κατορθώματα», αλλά δεν δημιουργεί αξία – ακόμα και με την στενά εργασιακή έννοια· πολύ λιγότερο με την ευρεία έννοια της δημιουργικότητας.

Για να το πούμε σχηματικά: για τον μηχανικό ακροβάτη που κάνει απίστευτα νούμερα σε ύψος 100 μέτρων κανείς δεν θα πονέσει αν χάσει την ισορροπία του και γκρεμοτσακιστεί. Βίδες ήταν, βίδες έγινε.

Για τον ανθρώπινο ακροβάτη όμως; Η δική του αιώρηση, ναι – αυτή έχει (συναισθηματική) κοινωνική αξία, έστω και σαν θέαμα / υπόδειξη (της υπέρβασης) των ορίων που έχουν οι θεατές…

(φωτογραφία: Αν η ιδιόχειρη υπογραφή στο έργο τέχνης επικυρώνει την προέλευσή του, οι Obvious δεν είχαν κανένα πρόβλημα: το καλοπουλημένο πορτραίτο το υπογράφει μια μαθηματική διάταξη – σα να είναι γραμμένη με το χέρι.

Η συλλογή των «έργων του διάσημου αυτού καλλιτέχνη», αν υπάρξει τέτοια, θα εκτίθεται προσεχώς σε κάποιο τεχνολογικό μουσείο· μαζί με άλλες, προχωρημένες μηχανές· απ’ αυτές που θα διπλώνουν εφτά φορές για να μπαίνουν στην κωλότσεπη…)

Ο καπετάν Παναγιώτης με περικεφαλαία

Κυριακή 4 Νοέμβρη. – Κύριε Στίγκα ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, και για τα καλά σας λόγια. Πρώτη φορά έρχομαι στην εκπομπή σας, που έχει ένα θαυμάσιο τίτλο. “Σπαρτιάτες”. Ένα ιστορικό όνομα, με μεγάλη ιστορική παρακαταθήκη, αρκετά ίσως παρεξηγημένη από κάποιους, αλλά με μεγάλο πολιτισμό, μεγάλη ιστορία, και μεγάλο ηρωϊσμό. Πράγματα που τα χρειαζόμαστε τώρα, στην εποχή μας, πάααρα πολυυύ.

– Πάρα πολύ κύριε Λαφαζάνη. Πάρα πολύ… Κι εγώ που είμαι στον δεξιό, εθνικιστικό χώρο…

Σταματήσαμε εκεί, για να μη ξεράσουμε. Σίχαμα: ο καπετάν Παναγιώτης ξεκίνησε δυνατά την προεκλογική εκστρατεία του κόμματός του. Υπάρχει περίπτωση να μαζέψει κουκιά απ’ τους φασίστες; Πολύ θα το ήθελε αλλά…

Μπορεί όμως να προσπαθήσει. Με μια επόμενη ευκαιρία να εξηγήσει πόσο «παρεξηγημένη» είναι η «κρυπτεία»…

(Όποιοι ανέχονται τέτοιους τύπους μπορούν να ανεχτούν τα πάντα!)

Ένας χασάπης με γκάζι

Κυριακή 4 Νοέμβρη. Βρίσκομαι εδώ στη σύνοδο τεσσάρων κρατών. Της βουλγαρίας, της ελλάδας, της σερβίας και της ρουμανίας. Είναι η πρώτη φορά που καλούν έναν ηγέτη έξω απ’ αυτά τα τέσσερα κράτη να πάρει μέρος στη σύνοδο. Είναι μεγάλη τιμή για το ισραήλ, και δείχνει το αυξανόμενο κύρος του ισραήλ στον κόσμο.

Ο καθένας απ’ τους ηγέτες μου είπε κατ’ ιδίαν ότι θα προσπαθήσει να βελτιώσει την εκπροσώπηση του ισραήλ σε σχετικές ψηφοφορίες και στην ε.ε. και στον οηε. Όλοι θέλουν τον αγωγό αερίου απ’ το κοίτασμα leviathan προς την ευρώπη και τα βαλκάνια. Ενδιαφέρονται επίσης πάρα πολύ για το ισραηλινό αέριο και την ισραηλινή τεχνολογία, και θέλουν πολύ να έχουν την φιλία του ισραήλ. Αυτό είναι καλό σημάδι…

Αυτά είπε (κατά την καθεστωτική Jerusalem Post) ο Netanyahu καμαρώνοντας μετά την συμμετοχή του στη σύνοδο της «ομάδας της craiova», στην Βάρνα – προχτές. Φυσικά, επειδή στα «εθνικά θέματα» η συσκότιση είναι γνωστή κρατική και παρακρατική τακτική, απ’ αυτήν την σύνοδο εκείνο που ρίχτηκε στην ντόπια κοινή γνώμη για να γουστάρει δεν ήταν η συμμετοχή του επικεφαλής του απαρτχάιντ καθεστώτος, αλλά … η ιδέα για κοινή οργάνωση του μουντιάλ το 2030… Μπαλίτσα μαλάκες, μπαλίτσα! Για μέχρι εκεί είστε! Τα υπόλοιπα δεν είναι για εσάς…

Ποια είναι τα υπόλοιπα; Κατ’ αρχήν ο Netanyahu είναι πολύ γνωστός ψεύτης. Πήγε, για παράδειγμα, να πουλήσει το γκάζι του στην βουλγαρία, στη σερβία και στη ρουμανία την στιγμή που ο turk stream (με το ρωσικό αέριο) θα είναι σύντομα στα τουρκοβουλγαρικά σύνορα, και τουλάχιστον δύο κυβερνήσεις (στη Σόφια και στο Βελιγράδι) ενδιαφέρονται έντονα για την περίπτωση (δηλαδή το ρωσικό αέριο), για οικονομικούς και (γεω)πολιτικούς λόγους.

Συνεπώς οι ευρωπαϊκές τουρνέ του Netanyahu (έχει περάσει πρόσφατα και από σύνοδο της «ομάδας του visegrad») έχουν στόχο να προσπαθήσουν να απλώσουν την ισραηλινή επιρροή όχι μέσω αερίου αλλά μέσω εμπορίου όπλων (ή στρατιωτικής τεχνολογίας). Συμπεριλαμβανόμενης εκείνης που αφορά την εσωτερική καταστολή, και δοκιμάζεται κατά των παλαιστινίων.

Το δεύτερο είναι αυτή καθαυτή η ύπαρξη της «ομάδας της craiova», που συγκροτήθηκε το 2015. Η δημιουργία της ήταν ρουμανική ιδέα, για την δημιουργία «λόμπυ» εντός ε.ε. κατά τα πρότυπα της «ομάδας του visegrad» – όπως είχε παραδεχτεί ο τότε ρουμάνος πρωθ. Victor Ponta. Ωστόσο το που αυτά τα κράτη έχουν κοινά συμφέροντα (σε σχέση με την ε.ε.) και που όχι είναι μεγάλη ιστορία. Ειδικά όταν το ελλαδιστάν έχει επιλέξει να ποντάρει την ιμπεριαλιστική του «τύχη» πάνω στον αμερικανικό στρατό· και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα ανήκει για καιρό στο project europe.

Το πιθανότερο είναι ότι επειδή το ρατσιστικό καθεστώς του ισραήλ έχει αρχίσει να έχει ορισμένα «προβληματάκια» με κράτη μέλη της ε.ε., εκείνο που επιδιώκει είναι διασπαστικές κινήσεις στο εσωτερικό της (προς όφελός του). Ας πούμε μια αναγνώριση της Ιερουσαλήμ σαν ισραηλινής πρωτεύουσας πολύ θα την γούσταρε. Ή “εθνική” συμμετοχή στις αμερικανικές κυρώσεις κατά του ιράν. Ούτε λόγος ότι προσπαθεί να «δουλέψει» σαν «εναλλακτικός Bannon»…

Εννοείται ότι πουλάει και στο εσωτερικό του ισραήλ το διεθνές ηγετιλίκι… Ωστόσο οι καλύτεροι και πιο σίγουροι φίλοι του είναι οι Bolsonaro, οι Orban, οι Trump και Pence, οι τοξικοί γενικά…

(φωτογραφία: Χαρακτηριστική περίπτωση κβαντικής σύζευξης ανάμεσα σε συμμάχους: όταν τρώει τον έναν το αυτί του, αυτόματα ξύνεται και ο άλλος…

Όσο για την στάση των πρωθ. βουλγαρίας και σερβίας στη φωτογραφία, ίσως είναι η αντίδρασή τους την στιγμή που ο Netanyahu δηλώνει ότι αυτό που έγινε στο προξενείο στην Istanbul ήταν φρικτό… αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το ιράν…

Ήταν η πρώτη ισραηλινή δήλωση κορυφής υπέρ ξεπλύματος του τοξικού. Άργησε, αλλά έγινε…

Περιμένουμε και την φαιορόζ άποψη επί του θέματος. Τι στην ευχή; Δεν θα χρειαστεί τίποτα χιλιάδες οβίδες το πελατάκι;…)