Category: Ασταμάτητη μηχανή

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Τον συγγραφέα και «ειδικό γεωπολιτικό αναλυτή» της Ασίας, γνώστη διάφορων ασιατικών γλωσσών, δεν τον ξέρουμε· ούτε στάθηκε δυνατό να μάθουμε κάτι γι’ αυτόν ιντερνετικά. Πιθανόν το Α. Β. Abrams να είναι ψευδώνυμο. Παρόλα αυτά βρήκαμε ενδιαφέροντα τα λεγόμενά του σ’ ένα πρόσφατο άρθρο του για τις «μεγάλες δυνάμεις» σήμερα. Μεταφέρουμε λοιπόν τις αρχικές παραγράφους αυτού του άρθρου (η ορθογραφία του πρωτότυπου):

Ο κόσμος σήμερα βρίσκεται σε μια περίοδο ανανεωμένης σύγκρουσης μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, βάζοντας το δυτικό μπλοκ οδηγούμενο απ’ τις ΗΠΑ εναντίον των «4 μεγάλων ανταγωνιστών» – όπως ονομάζονται απ’ τους δυτικούς αμυντικούς σχεδιαστές – συγκεκριμένα την Κίνα, την Ρωσία, την Βόρεια Κορέα και το Ιράν. Αυτή η σύγκρουση την τελευταία 15ετία έχει κλιμακωθεί με παγκόσμιες συνέπειες, περιλαμβάνοντας την στρατιωτική, την οικονομική και την πληροφοριακή σφαίρα – και μοιάζει να οδεύει προς κορύφωση καθώς εμφανίζονται σημάδια ακόμα μεγαλύτερων εντάσεων σε πολλά πεδία, απ’ τις στρατιωτικές εξελίξεις και τον αγώνα δρόμου των εξοπλισμών ως τους σκληρούς οικονομικούς πολέμους και τον ακόμα σκληρότερο πληροφοριακό πόλεμο.

Παρότι ο όρος «Γ Παγκόσμιος Πόλεμος» βρίσκεται σε χρήση απ’ την δεκαετία του 1940, σε σχέση με την πιθανότητα ενός μεγάλο πολέμου μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων ακόμα μεγαλύτερης κλίμακας σε σχέση με τον Α και τον Β παγκόσμιο πόλεμο, ο Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στο Δυτικό και στο Σοβιετικό μπλοκ ήταν, στην κορύφωσή του, τόσο καθολικός, τόσο παγκόσμιος και τόσο θερμός όσο οι προηγούμενοι. Καθώς εξελίχθηκε η οπλική τεχνολογία, η δυνατότητα μιας απευθείας αναμέτρησης μειώθηκε αξιόλογα – σπρώχνοντας τις κυριότερες δυνάμεις να ψάξουν εναλλακτικά μέσα για να μεθοδεύσουν την συνθηκολόγηση των αντιπάλων τους και την διεκδίκηση της δικής τους κυριαρχίας.

Αυτό φαίνεται απ’ τον τρόπο με τον οποίο ο Ψυχρός Πόλεμος και η παρούσα φάση της παγκόσμιας σύγκρουσης την οποία κάποιοι ονομάζουν «Ψυχρό Πόλεμο 2» διακρίνονται απ’ τους δύο πρώτους παγκόσμιους πολέμους, παρά το γεγονός ότι οι τελικοί στόχοι των εμπλεκόμενων έχουν πολλές ομοιότητες. Θα πρότεινα λοιπόν να επαναπροσδιοριστεί το τι είναι ένας «παγκόσμιος πόλεμος», και να αναγνωρίσουμε ότι η παρούσα φάση της παγκόσμιας σύγκρουσης είναι, σε κάθε πλευρά της, τόσο έντονη όσο οι «θερμοί πόλεμοι» μεταξύ μεγάλων δυνάμεων στο πρώτο μισό του 20^ου αιώνα.

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Αν οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι και η σμίκρυνση των πυρηνικών κεφαλών είχαν γίνει 20 χρόνια νωρίτερα, οι Σύμμαχοι πιθανόν θα είχαν βασιστεί πολύ περισσότερο σε έναν οικονομικό και πληροφορικό πόλεμο για να ανασχέσουν και τελικά να εξουδετερώσουν τη ναζιστική Γερμανία. Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος θα είχε γίνει πολύ διαφορετικά, αντανακλώντας τις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής. Αν δει κανείς το ζήτημα μέσα απ’ αυτήν την οπτική, ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να θεωρηθεί σαν ο «Γ Παγκόσμιος Πόλεμος» – μια ολοκληρωτική σύγκρουση, πιο διευρυμένη, συνολική και διεθνής σε σχέση με τις προηγούμενες· που κράτησε πάνω από 40 χρόνια. Η τωρινή σύγκρουση, ο «Δ Παγκόσμιος Πόλεμος», βρίσκεται σε εξέλιξη. Η αξιολόγηση των προηγούμενων «πολέμων μεταξύ μεγάλων δυνάμεων» και ο πρωτοφανής χαρακτήρας της εξελισσόμενης σύγκρουσης τώρα, μπορούν να προσφέρουν μερικές αξιόλογες γνώσεις για το πως εξελίσσεται ο πόλεμος και τα καθοριστικά στοιχεία των εμπλεκόμενων.

… Το μεσοδιάστημα ανάμεσα στον Γ και στον Δ «παγκόσμιο πόλεμο» ήταν αξιοσημείωτα μεγαλύτερο από εκείνο ανάμεσα στον Β και στον Γ. Αυτό οφείλεται σ’ έναν αριθμό παραγόντων – κυρίως στο ότι δεν υπήρχε άμεσος και σαφής αντίπαλος για να γίνει στόχος του Δυτικού Μπλοκ απ’ την στιγμή που εξαφανίστηκε η Σοβιετική Ένωση. Η Μετα-Σοβιετική Ρωσία ήταν η σκιά της σκιάς του προηγούμενου εαυτού της. Υπό την διακυβέρνηση του Boris Yeltsin η οικονομία της χώρας κατέρρευσε κατά 45% μέσα σε 5 μόλις χρόνια απ’ το 1992 και μετά, οδηγώντας σε εκατομμύρια θανάτους και κατρακύλα των στάνταρς της καθημερινής ζωής. Πάνω από 500.000 γυναίκες και νεαρά κορίτσια της πρώην ΕΣΣΔ έπεσαν στα νύχια σωματεμπόρων στη Δύση και στη Μέση Ανατολή – συνήθως σαν σκλάβες του σεξ· η εξάρτηση από ναρκωτικά αυξήθηκε κατά 900%· το ποσοστό αυτοκτονιών διπλασιάστηκε· ο HIV έγινε επιδημία σ’ όλη τη χώρα· η διαφθορά ήταν ανεξέλεγκτη· και ο αμυντικός τομέας της χώρας είδε τα βασικά οπλικά του συστήματα, κρίσιμα για την διατήρηση της ισορροπίας με την Δύση, να καθυστερούν ή να τερματίζονται εξαιτίας της έλλειψης χρηματοδότησης. Η πιθανότητα διάλυσης του κράτους, όπως συζητήθηκε πάμπολλες φορές μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων, έγινε πολύ πιθανή, ακολουθώντας το γιουγκοσλαβικό μοντέλο.

… Όπως συνέβη με τον Ψυχρό Πόλεμο πριν, και σε μικρότερο βαθμό με τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, οι μεγάλες δυνάμεις μάλλον κυλούν σε μια καινούργια φάση συγκρούσεων παρά την κηρύσσουν σε μια μεμονωμένη, συγκεκριμένη στιγμή. Ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος με το τείχος του Βερολίνου, τις δυτικές ναπάλμ στην Κορέα ή μήπως όταν ρίχτηκαν οι ατομικές βόμβες στη Hiroshima και το Nagasaki – κάτι που επιτάχυνε τον ανταγωνισμό πυρηνικών όπλων; Ανάλογα δίνονται διάφορες ημερομηνίες για την έναρξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου: η Γερμανική εισβολή στην Πολωνία το 1939, η έναρξη του Σινο-ιαπωνικού πολέμου δυο χρόνια πριν, η επίθεση της Ιαπωνικής αυτοκρατορίας στο Pearl Harbour και η κατάληψη της Νοτιοδυτικής Ασίας που συμβόλισε την πρώτη σημαντική επέκταση πέρα απ’ την Ευρώπη και την Βόρεια Αφρική το 1941, ή κάποια άλλη ημερομηνία τελικά. Η διολίσθηση σ’ έναν καινούργιο παγκόσμιο πόλεμο είναι, αν όχι κάτι άλλο, ακόμα πιο αργή απ’ τα προηγούμενα ανάλογα διαστήματα….

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Η «αρίθμηση» των παγκόσμιων πολέμων θα μπορούσε να θεωρηθεί εν μέρει ανούσια έως αδιάφορη· εκτός αν σχετίζεται με το τι καταλαβαίνει (και τι δεν καταλαβαίνει) ο καθένας σαν παγκόσμιο πόλεμο. Όμως κι αυτό με την σειρά του μπορεί να είναι γελοίο: οι 11 στους 10 που θα ρωτούσε κάποιος σήμερα, φαντάζονται σαν «παγκόσμιο πόλεμο» τις σκηνές που έχουν δει στον σινεμά ή σε ντοκυμαντέρ απ’ τον Β (ή απ’ τον Α)… Αν δεν βλέπουν στις γειτονιές τους τανκς κι αν δεν κοιμούνται σε καταφύγια (ή σε σκηνές στις Μόριες…), τότε – απλά, πολύ απλά – δεν συμβαίνει κανένας «παγκόσμιος πόλεμος»! Τελεία και παύλα!!! (Εκεί είναι που το μικροαστικό θράσος “δεν χωράνε άλλοι φυγάδες πολέμου” γίνεται ενεργητικός πόλεμος το ίδιο – τμήμα του παγκόσμιου….)

Αν υποστηρίζει κανείς το θεώρημα ότι «δεν υπάρχει πραγματικότητα, όλα είναι σχετικά», τότε το «ποιός Δ και ποιός Γ παγκόσμιος πόλεμος;» είναι μια φυσιολογική αντίρρηση – θεόστραβων μεν, αλλά που νομίζουν ότι είναι ανοιχτομάτηδες. Ένα πρόβλημα υπάρχει μόνο: κανείς ποτέ δεν παρέλαβε στη διεύθυνσή του (ή τώρα πια στο έξυπνο τηλεχειριστήριο / κινητό του) επίσημη ειδοποίηση με την μεγάλη σφραγίδα του κράτους και περιεχόμενο του είδους «η κυβέρνηση της χώρας σας σας ενημερώνει ότι σε δύο μήνες θα πάρει μέρος σε παγκόσμιο πόλεμο»!!… Αντίθετα η απώθηση της πραγματικότητας (που είναι πολύ πιο παλιά απ’ το θεώρημα ότι «πραγματικότητα δεν υπάρχει»!!!) συμβούλευε πάντα ότι «δεν τρέχει τίποτα» – μέχρι που άρχιζε ο ένας μετά τον άλλον να τρέχουν… (Το ίδιο συμβουλεύει και τώρα….)

Και τι σημασία έχουν αυτές οι παρατηρήσεις; Είναι φιλοσοφικού ή φιλολογικού ενδιαφέροντος; Είναι καλές για κουβέντες καφενείου; Ή μήπως συμβάλλουν στην αύξηση της χρήσης ηρεμιστικών και λοιπών καταπραϋντικών;

Όλα τα πιο πάνω είναι (δυστυχώς) πιθανά· ίσως και κάτι παραπάνω από πιθανά: βέβαια! Το πολιτικό ζήτημα (με τον τρόπο που η ασταμάτητη μηχανή καταλαβαίνει το νόημα της λέξης – ανταγωνιστική, εργατική κι αυτόνομη – «πολιτική»: η τέχνη της αντι-εξουσίας) βρίσκεται όμως κάτω απ’ τα προφανή· κάτω απ’ τις απειλές και κάτω απ’ τις απωθήσεις. Βρίσκεται στο ότι ακόμα κυριαρχεί στις σκέψεις και στις συμπεριφορές η (δήθεν) ασφάλεια της μικροκλίμακας. Το «ασχολούμαι με τα μικρά και όλα θα πάνε καλά». Ή το «ασχολούμαι πότε και πότε με κάτι μεγαλύτερο, σαν κατανάλωση και ξεκάρφωμα – αλλά κρατάω σφικτά τις μικρές σιγουριές μου. Τις αγοράζω κιόλας – για καλύτερα…».

(Ένα σχόλιο κάνουμε… Για την ελπίδα ότι η ζωή αρχίζει και τελειώνει στο άδειασμα των ραφιών των σούπερ μάρκετ…

Δεν είναι ελπίδα. Συμφορά είναι…)