Τετάρτη 30 Δεκέμβρη. Τα δυτικά αφεντικά, επιλεκτικά κατά τα συμφέροντά τους αλλά, ίσως περισσότερο απ’ όλα, επιλεκτικά κατά τον τρόπο που καταλαβαίνουν (συνήθως ΔΕΝ καταλαβαίνουν) διαφορετικούς πολιτισμούς, θεωρούν ότι απ’ το «κινέζικο παράδειγμα» μπορούν και πρέπει να αντιγράψουν δύο στοιχεία: τις μεθόδους ελέγχου του κοινωνικού εργοστάσιου και τους (σημαντικούς) περιορισμούς στις δυτικές πολιτικές ελευθερίες (έστω κι αν αυτές είναι συχνά εικονικές). Η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία οργανώθηκε πάνω σ’ αυτές τις δύο ράγες· και ήταν αναγκαία στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία. Ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο τσαχπίνης θα έπρεπε να εφευρεθεί μια παρόμοια αιτία μεγα-φόβου!
Από αυστηρά θεωρητική άποψη δεν είναι παράλογο που τα δυτικά αφεντικά θέλουν έναν «παραγωγικό» έλεγχο του κοινωνικού εργοστάσιου· και έχουν βρει στο «κινέζικο παράδειγμα» το μοντέλο και ταυτόχρονα την απειλή. Στο τωρινό (και στο αναγγελόμενο) «επίπεδο τεχνολογικών δυνατοτήτων» ακόμα και το να ανοίγει κανείς τα ρολά του παραθύρου του ή τα φώτα του σπιτιού του μπορεί να παράξει κέρδη (και data…) για την εταιρεία που θα του πουλήσει τις εφαρμογές για να το κάνει remote και άκοπα· και την συντήρησή τους. Στην ερώτηση και γιατί κάποιος να θέλει να αναβοσβήνει το φως του υπνοδωματίου του ξαπλωμένος στο κρεβάτι του κάπου στην Αθήνα μέσω μιας «έξυπνης λάμπας» που είναι δικτυωμένη (: internet of things…) και, άρα, μέσω ενός server που βρίσκεται κάπου στο Αμβούργο; η απάντηση είναι: «θέμα αλλαγής συνηθειών»! Ιστορικά, στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες, οι «αλλαγές συνηθειών» γίνονταν μέσω της αγοράς εμπορευμάτων… Αργά, απελπιστικά αργά, σε σχέση με τις κινεζικές ταχύτητες! Η μαζική φυλάκιση στα σπίτια επέβαλε μέσα σε εβδομάδες «αλλαγές συνηθειών» (και, κατά συνέπεια όχι μόνο επιχειρηματικά κέρδη αλλά και τεχνολογικές εξελίξεις) που διαφορετικά θα χρειάζονταν χρόνια! Δεν αξίζει τον κόπο;
Ανάλογο είναι το εξίσου κεντρικό ζήτημα των «πολιτικών ελευθεριών» και των ορίων τους. Η φασιστική «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» ή αυτό που τα εντόπια δικαστικά γουνάκια ονόμασαν «το ιδιόμορφο Δίκαιο της Ανάγκης», έχει μελετηθεί απ’ την δεκαετία του 1930· σχεδόν έναν αιώνα πριν. Το βέβαιο είναι ότι κρίσιμα άρθρα των δυτικών αστικών συνταγμάτων (εκείνα που ιστορικά «έκαναν την διαφορά» σε σχέση με τις ασιατικές απολυταρχίες…) καταργήθηκαν ακαριαία· το ίδιο και η εννόηση εκείνου που λέγεται ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα· οι σχέσεις εργασίας έγιναν σμπαράλια σε μεγάλη έκταση καθώς δημιουργήθηκε (και έγινε αποδεκτή) μια μόνιμη «υγιεινιστική υποθήκη» σε βάρος τους· η λογοκρισία ξανάεγινε ρουτίνα, και βρισκόμαστε μόνο στην αρχή· η βία και οι ψυχοσυναισθηματικές καταρρεύσεις κλείστηκαν στα οικιακά ντουβάρια και βαφτίστηκαν «παράπλευρες απώλειες» υπέρ ενός ανώτερου σκοπού· ακόμα και τα θρυλικά «δικαίωματα των παιδιών» και οι τόνοι λόγων για τον ευαίσθητο ψυχισμό τους και προτροπών για την προστασία του έγιναν ανέκδοτο. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο η περιλάλητη «φιλελεύθερη δημοκρατία δυτικού τύπου», αυτή που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 αυτο-αποθεωνόταν σαν η οριστική νικήτρια και η σφραγίδα στο «τέλος της ιστορίας», έκανε πολλά για να καταλήξει όχι σκιά του εαυτού της αλλά σκιά του «κινέζικου μοντέλου». Σκιά με την έννοια ότι ο covid δεν προκάλεσε στην κίνα καμμία θεσμική κατάρρευση / αναδιάρθρωση· ενώ στον δυτικό κόσμο αυτή η θεσμική κατεδάφιση / αναδιάρθρωση βαφτίστηκε «αναγκαία»…
Είναι βάσιμο να ελπίζουν τα δυτικά αφεντικά (συμπεριλαμβανόμενων των πιο δυναμικών, του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος) ότι το 2020 τους έφερε ένα ή δύο βήματα κοντύτερα στο μοντέλο (και στην απόδοση) του ασιάτη ανταγωνιστή τους; Μια έντιμη προσέγγιση θα έδειχνε πως παρά αυτήν την βία, η απόσταση δεν μίκρυνε· μάλλον μεγάλωσε! Μεγάλωσε για παρά πάνω από έναν λόγους.
Πρώτον, επειδή οι κοινωνικές συνέπειες αυτής της υγιεινιστικής βίας και του τρομοθεάματος θα κρατήσουν πολύ, πάρα πολύ. Με ή χωρίς πλατφόρμες γενετικής μηχανικής. Κι αφού, προκειμένου να ελέγξουν καλύτερα το δυτικό κοινωνικό εργοστάσιο, τα αφεντικά του θεώρησαν αποτελεσματική ιδέα να το βομβαρδίσουν, τα ερείπια – ανθρώπινα ερείπια! – που έχουν δημιουργήσει και θα συνεχίσουν να δημιουργούν, θα είναι για πολύ καιρό «θόρυβος» και εμπόδιο στο καπιταλιστικό άλμα που επιδιώκουν. Με διατάγματα μπορεί ίσως να κυβερνηθούν οι δυτικές κοινωνίες για κάμποσο καιρό· με διατάγματα μπορούν να διαγραφεί απ’ τον κυβερνοχώρο οτιδήποτε ενοχλητικό· αλλά με διατάγματα δεν παραγράφεται η ιστορία της δύσης…
Δεύτερον, επειδή η παραγωγικότητα της εργασίας (και της κατανάλωσης) μπορούν ίσως να αυξηθούν με θεσμικούς και ιδεολογικούς εκβιασμούς – ωστόσο εκείνος που δεν τους χρειάζεται έχει (και θα έχει) μόνιμο ένα τακτικό πλεονέκτημα. Η postmodern δυτική φιλοσοφία είχε δίκιο σ’ αυτό και τώρα το βλέπει μπροστά της στην καπιταλιστική ανατολή: η θέληση και η επιθυμία είναι πολύ αποτελεσματικότερα κίνητρα απ’ τον φόβο…
Τρίτον, επειδή είναι πολύ πιθανό οτι ο δυτικός καπιταλισμός θα χάσει την αφρική. Η αφρική (έχουμε γράψει στο παρελθόν επ’ αυτού) ήταν και είναι σημαντική διεκδίκηση, ειδικά για μερικούς ευρωπαϊκούς ιμπεριαλισμούς· και για τον αμερικανικό σ’ ένα διαφορετικό (κυρίως στρατιωτικό) επίπεδο. Πριν την εμφάνιση του τσαχπίνη τα δυτικά αφεντικά ανησυχούσαν για την «αυξανόμενη επιρροή» του ευρασιατικού project στην ήπειρο. Παρά τις ελπίδες των αφεντικών του δυτικού βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος το μεγαλύτερο μέρος των αφρικάνικων καθεστώτων αποδείχθηκε πετυχημένο απέναντι στον τσαχπίνη χωρίς δυτική ελεημοσύνη… Η αφρικάνικη αυτοπεποίθηση ενισχύθηκε σημαντικά ενάντια στη δυτική «φροντίδα»… Και επειδή η αποικιακή ιστορία σε βάρος των αφρικάνων είναι παγκόσμια γνωστή, το να αποκτούν οποιουδήποτε είδους αυτοπεποίθηση με την στήριξη του Πεκίνου και της Μόσχας είναι πολύ άσχημα νέα για την δύση.